Nanocam - Unibertsoaren eskalak (Derrigorrezko Bigarren hezkuntza / Izar-esko...Planetario de Pamplona
Bigarren hezkunza (1. eta 2. mailak)
Izaki bizidunak bost erreinutan sailkatzen ditugu eta Nanocam programak hauen baitan bidaiatuz ikuspegi harrigarria aurkezten digu. Gure Unibertsoan dauden tamaina eta distantzien testuingurua ulertzeko eskala desberdinak modelo egokien bidez bistaratuko ditugu. Mega eta Nano, handitasuna eta nimiñotasuna elkarrekin agertzen dira saio honetan.
escuela.pamplonetario.org
2. ZER DA EKOSISTEMA? Ekosistema ingurune jakin bateko osagai fisikoa eta biologikoek osatzen duten sistema da
3. IZAKI BIZIDUNAK Funtzioak dira:Harremanak,ugalketa eta mantenua.
4. HARREMANAK Zentzua bidez.Prozedura:lehen bizi, informazioa jaso,nerbio sistema.Jarraiki:informazio integratuak,ondoren.azkenik:Erantzuna eman.
5. UGALKETA Bi motatako ugalketa:sexuala eta asexuala.
6. MANTENUA Horren barnean,liseriketa,arnasketa,zirkulazioa eta irazketa.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13. Koloniak: itsas belakiak, korala etab. Sozietateak, inurriak, termitak etab.
14.
15. ELIKA-KATEA . Bizidunak elikaduraren ikuspuntutik duten erlazioaren arabera sailka daitezke. Sailkapen horretan bakoitzak bere maila du, baina maila horiek bata besteari lotuta daude segida bat osatuz, katea bat bailitzan. Horregatik erabiltzen da katearen konparazioa. Elika-katearen oinarrizko mailetan elikagaien oinarrizko ekoizleak daude, hau da, eguzkiaren energiaz baliatzen direnak bizitzeko. Landareak izaten dira horiek .
17. EKOIZLEAK Elika-katearen oinarrizko mailetan daude.Lurreko ur eta gatz miniralez eta eguzkiaren energiaz baliatze dira biizitzeko.lehen mailako kontsumintzaileak:elikatzen dira,belarrez eta landarez.Bigarren mailako kontsumintzaileak:elikatzen dira, animali belarjaleez.hirugarren mailako kontsumintzaileak:haragijaleak dira,baina haragiaz elikatzen diren animaliak jaten dituzte.
18. DESKONPOSATZAILEAK Bizidunen deskonposizioan (usteltze-prozesuan) laguntzen dute eta deskonposatutako materiala horretaz elikatzen dira.
19. ZELAN GERTATZEN DA FOTOSINTESIA? Lurreko bizitzaren oinarri den erreakzio kimikoen prozesua da. Prozesu honen bidez landareek, algek, eta zenbait bakteriok eguzki argia erabiltzen dute bere inguruko materia inorganikoa (CO2 eta ura) bere hazkuntzarako behar duten materia organikoa (glukosa) bihurtzeko.
20. LANDARE LORADUNEN UGALKETA Loredun landareen-margaritak edo arrosak,esterako-eta lorerik gabeko landareen-adibide,iratzeko edo goroldiak-ugalketa ez da berdina.Landare gehienek loreak izaten dituzte.Lorea da landareen ugaltze-aparatua.
