2. Sa pagtatapos ng aralin na ito ikaway
inaasahang:
Nagagamit nang wasto ang angkop na mga
pahayag sa panimula, gitna at wakasngisang akda (Wika
at Gramatika (F7WG-IIId-e-14)
Naibubuod ang tekstong binasa sa tulong ng
pangunahin at mga pantulong kaisipan (Pag- unawa sa
Binasa (F7PB-IIIf-g-17)
3. Gawain : BALIK-ARAL
Panuto: Magsalaysay o magkuwento ng isang
karanasang hindi mo malilimutan kasama ang
iyong kapatid o matalik na kaibigan. Pagkatapos
ng pagsasalaysay, punan ang tsart sa ibaba ng
mga detalye mula sa iyong binuong salaysay o
kuwento. Isulat ang gawaing ito sa sagutang
papel.
4.
5. Angkop na mga Pahayag sa
Panimula, Gitna, at Wakas ng
Isang Akda
6. Sa pagpapahayag ng
partikular sa pagsasalaysay o
pagkukuwento, mahihikayat
ng nagsasalita ang kanyang
tagapakinig na mahusay na
simula.
7. Kapag nailahad ang layunin nang
epektibo ay napupukaw ang
kaisipan ng mambabasa o
tagapakinig na patuloy na alamin
ang kawing-kawing na pangyayari
sa papataas at kasukdulan sa gitna
ng kuwento.
9. o Simula
Ang mahusay na simula ay mabuti para makuha
ang interes ng tagapakinig o ng mambabasa.
Dito nabubuo ang larawan at nakikita ang
aksiyong magaganap sa isinasalaysay.
Maaaring simulan ito sa mga salitang noong una,
sa simula pa lamang, at iba pang pananda sa
pagsisimula.
10. Pagkatapos nito ay maaaring isunod ang...
Pang-uri
Halimbawa: Napakadilim at napakalamig ng paligid...
Napakasalimuot ng pangyayari...
Pandiwa
Halimbawa: Nagtatakbuhan ang kalalakihan at naghahanda ang
kababaihan ng...
Nagmamasid ang matanda at ang misteryosong kuba
habang...
11. Pagkatapos nito ay maaaring isunod ang...
Pang-abay
Halimbawa: Maagang gumising ang tribo...
Nananabik na masaksihan ang pagdiriwang...
12. o Gitna
Sa bahaging ito, mabuting napanatili ang kawing-kawing na
pangyayari at paglalarawang nasimulan.
Dito malalaman kung magtatagumpay ba o mabibigo ang
pangunahing tauhan, maiwawasto ang mali o matututo ang
katunggaling tauhan habang tumataas ang pangyayari.
Maaaring gamitin ang kasunod, pagkatapos, walang ano-ano,
13. o Wakas
Napakahalaga rin ng huling pangyayaring maiiwan sa
isipan ng tagapakinig o ng mambabasa.
Dito nakapaloob ang mensaheng magpabubuti o
magpababago sa kalooban at isipan ng lahat na ang
kabutihan ang magwawagi at may kaparusahan ang
gumagawa ng masama.
Maaaring gumamit ng sa huli, sa wakas, o iba pang
panandang maghuhudyat ng makahulugang pagtatapos.
14. PAGSASANAY
Suriin kung saang bahagi matatagpuan ang
sumusunod. Isulat kung ito’y sa simula, gitna o wakas.
1. Dito pinanatili ang kawing – kawing na pangyayari.
2. Ito ang maiiwan sa isip ng tagapakinig o mambabasa.
3. Ito ay nakapupukaw sa interes ng tagapakinig o
mambabasa upang makinig o magbasa.
15. PAGSASANAY
Suriin kung saang bahagi matatagpuan ang
sumusunod. Isulat sa kahon kung ito’y sa simula, gitna
o wakas.
4. Matutunghayan ang katunggaling tauhan at iba pang
pangyayari.
5. Sa pagsisimula ay maaaring gumamit ng
pandiwa, pang- uri at pang – abay pagkatapos
banggitin ang hudyat na pagsisimula.
18. Noong unang panahon, sa pampang ng
Laguna de Bay ay may nanirahang isang
mahirap na mangingisda at ang kaniyang
pamilya. Maagang namatay ang asawa ng
mangingisda kaya’t siya na ang nag-isang
nagpalaki sa dalawang anak nilang babae na
sina Mangita at Larina.
19. Kapwa napakaganda ng dalawang anak bagama’t magkaibang-
magkaiba ang kani-kanilang mga katangian. Si Mangita ay
kayumangging kaligatan at may mahaba at itim na itim na buhok. Ang
kapatid naman niyang si Larina ay maputi at nagtataglay ng mahaba at
manilaw-nilaw na buhok. Subalit hindi tulad ng kapatid na si Mangita, si
Larina ay ubod ng tamad at maghapon lamang nagsusuklay at nag-
aayos ng mahaba niyang buhok. Malupit din siya at walang pagmamahal
sa mga bagay na nabubuhay sa kanilang paligid. Madalas siyang
naghuhuli ng mga paruparong tinutusok hanggang mamatay saka
ginagawang palamuti sa kanyang buhok. Pagkatapos nito’y nagtutungo
siya sa lawa upang walang sawang pagmasdan ang kaniyang
kagandahan.
20. Dahil sa magkaibang ugali ng magkapatid, lalong hinangaan at
minahal ng mga tao si Mangita samantalang iniiwasan naman nila
ang malupit at makasariling si Larina. Lalo namang lumaki ang
inggit at selos na nadarama ni Larina kay Mangita dahil dito.
Isang araw, isang matandang babaeng pulubi ang nagtungo sa
kanilang kubo upang humingi ng kaunting kanin para sa kaniyang
maliit na mangkok. Abala noon si Larina sa pagsusuklay ng kaniyang
buhok kaya’t hindi niya nagustuhan ang pang-aabala ng pulubi.
Sinigawan niya ang pulubi. Hindi pa siya nakontento at kaniya rin
itong itinulak palayo. Natumba ang matandang babae at nabagok
ang ulo sa bato dahil sa tindi ng pagkatutulak.
21. Narinig ni Mangita ang ingay at humahangos siyang
lumabas mula sa pagsusulsi ng lambat. Maagap niyang
tinulungan ang kaawa-awang pulubi. Ginamot din niya
ang sugat nito at pinatigil ang pagdurugo. Pagkatapos,
sumandok siya ng kanin mula sa palayok at pinuno ang
mangkok ng pulubi.
Walang ano-ano’y, biglang nagbagong anyo ang
matanda at naging diwata at pinatawan ng parusa ang
malupit na si Larina.
22. At mula noon, doon na sa magandang tahanan ng diwata
namalagi si Mangita at nabuhay silang masaya at mapayapa. Si
Larina naman ay nasadlak sa ilalim ng lawa, walang tigil niyang
sinusuyod ang kaniyang buhok upang isaisang matanggal ang
mumunting butong itinago niya rito. Mula sa mga butong ito’y
sumibol ang mga luntiang halamang lumutang sa tubig at
tinatawag na ngayong waterlily. Tuwing malakas ang ulan at
hangin, inaanod ang mga halamang ito sa Ilog Pasig. At sa
tuwing nakikita ng mga tao ang mga halaman ay naaalala nila
si Larina at ang kaniyang kasamaang nagsadlak sa kaniya sa
kaawa-awang kalagayan.
23. Pag-isipan at Pag-usapan:
Ilarawan ang pisikal na katangian ng magkapatid.
Alin sa katangian ng dalawa ang mas gusto mo, ang pagiging
kayumanggi ni Mangita o ang kaputian ni Larina?
Ano – ano ang mga patunay na hindi talaga maganda
ang ugali ni Larina sa umpisa lang?
May kakayahan pa kayang magbago ang mga taong
katulad ni Larina? Pangatuwiran ang iyong sagot?
24. Panuto: Sagutin nang buong husay ang bawat
gawain sa ibaba.
1. Alin sa mga sumusunod ang nagpapahiwatig ng
panimula sa binasang kuwento?
a.Noong unang panahon c. Sa pampang ng
Laguna de Bay
b.b. Kapwa napakaganda d. Isang araw
25. Panuto: Sagutin nang buong husay ang bawat
gawain sa ibaba.
2. Saang bahagi ng kuwento makikita ang pahayag na
ito? “Walang ano-ano’y, biglang nagbagong anyo ang
matanda at naging diwata at pinatawan ng parusa
ang malupit na si Larina.
a. Panimula c. Gitna
b. Wakas d. Wala sa nabanggit
26. Panuto: Sagutin nang buong husay ang bawat
gawain sa ibaba.
3. Saang bahagi ng kuwento pinatutunayang hindi
talaga maganda ang ugali ni Larina?
a. Panimula c. Gitna
b. Wakas d. Wala sa nabanggit
27. Panuto: Sagutin nang buong husay ang bawat
gawain sa ibaba.
4. Sa katapusan ng kuwento, ano ang naging buhay
ni Mangita?
a. itinapon sa lawa
b. namatay dahil sa sakit
c. pinarusahan ng diwata
d. namuhay nang masaya kasama ang diwata
28. Panuto: Sagutin nang buong husay ang bawat
gawain sa ibaba.
5. Sa wakas ng kuwento, ano ang sinapit ng
masamang si Larina?
a. namatay dahil sa sakit
b. natuwa sa sinapit niya
c. namuhay nang masaya kasama ang diwatA
d. nasadlak sa ilalim ng lawa at walang tigil na
sinusuyod ang buhok bilang parusa
29. Panuto: Punan ng angkop na pahayag para sa
simula, gitna, at wakas ang mga patlang upang
mabuo ang diwa ng talata
Gayundin
Sa simula pa
lamang
Kasunod
Sa huli
Una
30. Awtput: Gumawa ng sariling kuwento tungkol sa
tatlong magkakaugnay na larawan sa ibaba. Lagyan ito
ng simula, gitna at nais na wakas. Gawin itong hindi
bababa sa limang pangungusap
Sa pagsasalaysay o pagkukuwento, mahihikayat ng nagsasalita ang kaniyang tagapakinig sa mahusay na simula. Kapag nailahad ang layunin nang epektibo ay napupukaw ang kaisipan ng mambabasa o tagapakinig na patuloy na alamin ang kawing-kawing na pangyayari mula sa simula ng kuwento patungo sa papataas at kasukdulan sa gitna ng kuwento. Hihintayin din nila ang wakas kung nakamit ang layuning inilahad sa panimula.
