Filipino 10

1. MULLAH NASSREDIN
• Si Mullah Nassreddin ay kilala bilang isang
pinaka mahusay na komedyante sa
kanilang bansa. Pinaka mahusay siya sa
larangan ng pag kukwento ng katatawanan.
Ang akdang tungkol sa kanya ay
naghahatid ng isang praktikal na kaisipan.
• Mababasa mo sa akda kung gaano ka totoo
si Mullah. Siya ay isang mang-kukwento ng
katatawanan at pinangangatawanan niya
ito sa totoong buhay.
• Ang akda ay naglalayong magbigay
kawilihan at mag-iwan ng aral sa
mambabasa ukol sa isang magandang
karanasan.

2. TEMA O PAKSA
 Ang palaging paksa o tema ng ginagawang anekdota ni
Mullah Nassreddin o MND ay tungkol sa pag unawa sa
buhay at kaalaman.
 Ang paksa ng akda ay patungkol sa isang Iranian na
magaling magkwento ng katatawanan at ang
pinakaunang gumawa ng anekdota sa Iran.
 Makabuluhan ang akda sapagkat ipinapakita sa mga
mambabasa hindi lang kung gaano kaganda at kawili-
wiling basahin ang anekdota bilang isang panitikan
kundi rin ipinakikilala ang pilosopong pagkatao ng
naglalahad at napakahusay gumawa ng mga anekdota
(Si MND).

3. MGA KAISIPAN O IDEYANG TAGLAY
NG AKDA
 Minsan, kailangan ng mga anekdotang ganito upang
hindi malimutan ang mga taong malaki and
naiambag sa mundong ito.
 Hindi laging binibigay ang mga sagot ng diretso,
minsan kailangan mong pag-isipan at madiskubre
and sagot ng sarili mo upang mas lalo mong
pahalagahan.
 Hindi lahat ng mga sinasabi ay dapat na literal ang
pagkakaisip dito, isa lamang itong paraan para
mapaisip ka ng mas malalim

4. ARAL O MENSAHE
 Ang aral o mensahe ng anekdotang Mullah Nassreddin ay karaniwang
naglalayong magbigay ng magandang halimbawa o katuwiran sa mga tao
upang maiwasan ang mga kasamaan o pagkakamali.
 Ang mga kuwentong ito ay naglalayong magturo ng mga leksyon tungkol
sa pagpapakumbaba, pagiging matalino, pag-iisip ng maayos at
pagbibigay ng wastong desisyon sa buhay.
 Sa kabuuan, ang mga anekdota ni Mullah Nassreddin ay nagtuturo sa
atin na mahalaga ang pagkakaroon ng mabuting kalooban, kababaang-
loob at pagiging mapagpakumbaba.
 Sa pamamagitan ng mga kwento, tayo ay tinuturuan na maging matalino
at mag-isip ng mabuti bago magdesisyon. Ito ay tumutulong sa atin na
magtagumpay sa buhay at mapagtagumpayan ang mga hamon na
darating sa atin.

5. AKASYA
AT
KALABASA
Ang anekdotang "Akasya o
Kalabasa" ay tungkol sa mag-
amang si Mang Simon at Iloy.
Gusto sana ni Mang Simon na
maikling kurso lamang ang
kukunin ni Iloy sa haiskul upang
madali lang siyang matapos
ngunit ipinaliwanag ng punong
guro ang tunay na hangarin ng
pagugol ng mahabang panahon sa
pag-aaral at kung gaano ito
kahalaga sa pamamagitan ng
dalawang halaman, ang kalabasa
at akasya.
Ito ang kanyang wika; " Kung nais mong maghalaman ng
madali sa loob ng ilang buwan,makapaghalaman po kayo ng
kalabasa, ngunit kung kayo ay gugugol ng mahabang
panahon upang makapaghalaman kayo ng Akasyang

6. AKASYA
AT
KALABASA
Ang paksa sa
anekdotang Akasya o
Kalabasa ay ang
edukasyon, ang antas
ng edukasyon na iyong
pipiliin upang ang
lumago ang iyong
kaalaman at malinang
ang iyong pagkatao.

7. AKASYA AT
KALABASA
Makatotohan, kapana-panabik, may iisang paksa,
naisaalng-alang ang kakintalang maiiwan sa isip ng mga
mambabasa,payak ang pagbibigay ng pangyayari,may
konkretong pangalan at aktibing pandiwa
Ang katangian ng akdang “Akasya o Kalabasa” ay
nakapagbibigay ng aral. Ito din ay nakapagbibigay ng tamang
patnubay o direksyon. At ito ay akdang mayroong malalim na
kahulugan. Sapagkat ng makausap ng mag-ama ang punong-
guro ito ay nagwika ng mga matalinhagang salita na
nakapagbukas ng kanilang isip. At nagbigay ng tamang desisyon
kanilang gagawin.
Ang akdang “Akasya o Kalabasa’’ ay isang
anekdota. Ibigay ang mga katangian ng akda?

8. Mula sa mga Anekdota ni Saadi
Persia
ni Idries Shah
Isinalin sa Filipino ni Roderic P.
Urgelles
Mongheng Mohametano sa
kaniyang pag-iisa.
Isang araw, ang mongheng
Mohametano ay nagiisa at namamanata sa
disyerto. Ang Sultan naman na namamaybay
sa kaniyang ruta, sa kaniyang nasasakupan
ay matamang nagmamasid sa mga tao.
Nakita niya na hindi nagtaas ng kaniyang ulo
ang Mongheng Mohametano habang
dumadaan siya.
Nagalit ang Sultan at nagwika “Ang
nakasuot ng balabal ay walang pakiramdam,
tulad siya ng hayop, hindi siya nagtataglay
ng paggalang at kababaang loob.”
Kung kaya’t ang vizier o ministro ay nagwika “Mongheng Mahametano! Ang Sultan
ng buong mundo ay nagdaan sa iyong harapan. Bakit di mo siya binigyan ng kaukulang
paggalang?”
Sumagot ang Mongheng Mohametano, “Hayaan mong ang Sultan ang magbigay ng
paggalang para hanapin ang magbebenipisyo sa kaniyang magandang gawa. Sabihin mo sa
kaniya, ang hari ay nilikha para sa kagalingan ng kaniyang nasasakupan at hindi nilikha
ang mamamayan para paglingkuran ang Sultan.”

9. ANEKDOTA NI SAADI
Ang paksa sa anekdotang Saadi, ay ang mahalagang papel ng isang hari tungo
sa kanyang mamayan at ng mamamayan sa kanyang hari.
Binibigyang diin dito na ang isang hari o pinuno ay nilikha para sa kagalingan
ng kanyang nasasakupan at ang mamamayan naman ay hindi nilikha upang
personal na pagsilbihan o paglingkuran ang hari, kundi ang lipunan.
Na dapat tayo ang pinagsisilbihan ng mga lider o pinuno hindi yung tayo ang
nagsisilbi, dapat din may paninindigan tayo sa ating sarili at may isang salita.

11. ANEKDOTA
• Ang anekdota ay isang uri ng akdang tuluyan na
tumatalakay sa kakaiba o kakatwang pangyayaring
naganap sa buhay ng isang kilala, sikat o tanyag na
tao.

12. • isang maikling salaysay na karaniwang naglalarawan ng
panlahat na katotohanan o panuntunan o kaya’y isang
makatawag-pansing katangian ng isang tao.
• pangyayaring maikli, kawili-wili at nakalilibang. Ito’y bahagi ng
talambuhay at bilang isang akdang pampanitikan, ito’y mayaman sa
guni-guini. Ito’y maaaring totoo o kaya’y bunga ng isip na
nagwawakas sa isang katawa-tawang pangyayari. Ito’y nagbibigay-
buhay sa matamlay na usapan ng mga tauhan ng kuwento.

13. • Ang anekdota ay isang akdang tuluyan na nglalahad sa
kakaiba o kakatwang pangyayari na naganap sa buhay ng
isang sikat o tanyag na tao. Ito ay maaaring kata-kata o
hango sa totoong buhay. Ang anekdota ay maaaring
gamitin sa pagpapaliwanag sa mga ginagawa ng mga tao.

14. 1.Dapat maging makatotohanan ang paksa- dapat batay sa
tunay na karanasan ang paksa.
2. Dapat maging kapana-panabik.
3. Dapat may isang paksa lamang.
4.Sa pagwawakas ng anekdota, dapat isaalang-alang ang
kakintalang maiiwan sa kaiisipan ng mga mambabasa

15. 5.Dapat maging payak ang pagbibigay ng di
pangkaraniwang pangyayari.
6. Tuwirang isinusulat ang anekdota.
7. Dapat magtaglay ng mga konkretong pangalan,
aktibong pandiwa at ilan lamang ang pang-uri at
pang-abay ang mga pangungusap

16. Uri ng Anekdota
• Ang anekdotang hango sa tunay na buhay ng isang tao -
nagbibigay sa mga mambabasa ng pagkakataong lalong
makilala ang pansariling buhay ng taong iyon.
• Ang anekdotang hindi hango sa tunay na buhay -madalas
na katatawanan ngunit madalas ding may mahalagang
tinutukoy.

17. Elemento ng Anekdota
1. Tauhan - Sa anekdota, kailangang ang pangunahing tauhan ay
isang kilalang tao. Siya’y maaaring bayani o isang
pangkaraniwang taong nakagawa ng di-inaasahang gawain na
nagbigay pangalan sa kanya.
2. Tagpuan - Simple at kalimitan ay nagaganap lamang sa isang
lugar ang tagpuan sa anekdota.
3. Suliranin - Ang pangunahing tauhan ang madalas na
magkaroon ng suliranin sa kuwento. Bago magwakas ang
isang akda ay kinakailangang nalutas na ang suliranin.

18. 4. Banghay - Ang banghay sa anekdota ay malinaw at maikli. Bukod dito, ang
pinakasentro sa pangyayari ay ang nakaaaliw na bahagi na nakapagbibigay-
aliw sa mga mambabasa o tagapakinig. Sa banghay matatagpuan ang
panimula, nilalaman, at wakas ng isang anekdota.
5. Tunggalian - Ang anekdota ay nagtataglay ng tunggalian ng tauhan laban sa
kanyang sarili, sa kanyang kapwa at sa kanyang paligid. Ito’y nakapaloob sa
banghay.
6. Kasukdulan - Ang kapana-panabik na bahagi sa anekdota ay ang kasukdulan.
Kadalasan, sa bahaging ito pa lamang ay natutukoy na ng mga mambabasa
ang magiging wakas ng kuwento. Ito’y nakapaloob din sa banghay.

19. 7. Wakas - Sa bahaging ito ay nailalahad ang solusyon sa
problema ng pangunahing tauhan. Katulad ng pabula,
may aral sa anekdota na sa wakas lamang ng kuwento
nailalantad.

21. BUOD
• Sa Zamboaga, Nagkakagulo ang mga kasamahan ni Pangulong
Quezon. Hinahanap nila si Pangulong Quezon. Hanap dito
hanap doon ang kanilang ginagawa. Ngunit wala ang
Pangulong Quezon. Samantala, sa isang malaking bato sa
pangpang, isang lalaking kakisigan ang matiwasay na
nakikipagusap sa isang matandang may hawak na walis.
Naghihinaing ang matanda sa lalaking makisig.

22. • Batang bata pa daw nang siya’y magsimulang gampanan
ang kanyang tungkulin. Marami daw siyang anak. At
hanggang ngayon nagwawalis pa rin siya. Tinatanong niya
kung ano ang magagawa sa kanya ng pamahalaan.
Dinadaing niya na kulang ang kanyang arawang kita at
hirap makatungtong ng paaralan ang kanyang mga anak.
Pinapagaan ang pakiramdam ng lalaki ang kausap nitong
matandang nawawalan na ng pag-asa.

23. • At pagkatapos nito, bumalik na ang lalaki sa mga kasamahan
nito na gulat na gulat nang siya’y matagpuang kausap ng
magwawalis. Pagkaraan ng ilang araw , dumating ang
gantimpala sa matanda. Tuwang tuwa ito sapagkat tumaas ang
kanyang tungkulin at nadagdagan ang kanyang sahod. Hindi
alam ng matanda na si Pangulong Quezon na pala ang
nakausap niya.

24. 1. Ang anekdota ay kuwentong naglalarawan ng isang kilalang tao.
2. Ang mga pangyayari sa anekdota ay maikli, kawili-wili at nakalilibang.
3. Ang anekdota ay maaaring totoo o kaya’y bungang isip lamang.
4. Ang di pagkaseryoso ng pangyayari ay isang katangian ng anekdota.
5. Ang anekdota ay nagbibigay-buhay sa matamlay na usapan ng mga tauhan.
6. Nagwawakas sa katawa-tawang pangyayari ang anekdota
7. Maaaring ang anekdota ay bahagi ng talambuhay.
8. Ang anekdota ay nagbibigay-aral gaya ng pabula.
9. Dapat isalaysay ang anekdota sa maikling paraan.
10. Dapat iwasan ang maligoy at mabulaklak na salita sa pagsasalaysay ng
anekdota.
TANDAAN!

25. Gamitin
Basahin mo ang mga sumusunod na pamagat at pumili ng isang aangkop sa
sariling anekdota na isusulat mo. Isulat ito sa jornal.
1. Buhay-Teen-ager 9. Tao lang Ako
2. Ang Nag-iisang Ako 10. Eh Kasi, Bata
3. Bunga ng Kamusmusan 11. Masarap Palang Mabuhay
4. Nagkamali Ako! 12. Hindi Ko na Uulitin
5. Huwag Mo Akong Hatulan 13. Sige na Nga!
6. Katotohanan o Guniguni? 14. Ako sa Nagbabagong Mundo
7. Masarap na Mapait ang Buhay 15. Wala Akong Pinagsisisihan
GAWIN

26. GRAMATIKA AT RETORIKA
 Ang pagsasalaysay ay isang diskurso na naglalatag ng mga
karanasang magkakaugnay.
 Pagkukuwento ito ng mga kawili-wiling pangyayari, pasulat man
o pasalita. Itinuturing ito na pinakamasining, pinakatanyag, at
tampok na paraan ng pagpapahayag.
 Ito rin ang sinasabing pinakamatandang uri ng pagpapahayag
sapagkat dito nagsimula ang alamat o epiko, at mga kuwentong
bayan ng ninunong mga Pilipino maging sa ibang bansa man.
Ang pagpili ng paksa ang unang mahalagang hakbang sa pagsulat
ng pagsasalaysay. Kailangang ito ay maganda at kawili-wili. Bukod
dito, mahalaga
ring napapanahon ito at may dalang lugod at kabutihan sa mga
mambabasa.

27. Ilan sa dapat isaalang-alang sa pagpili ng paksa
1. Kawilihan ng Paksa – Dapat ay likas na napapanahon; may mayamang
damdaming pantao, may kapana-panabik na kasukdulan, naiibang
tunggalian, at may malinaw at maayos na paglalarawan sa mga tauhan at
tagpuan.
2. Sapat na Kagamitan – Mga datos na pagkukunan ng mga pangyayari.
3. Kakayahang Pansarili – Ang pagpili ng paksa ay naaayon din sa
kahusayan, hilig, at layunin ng manunulat.
4. Tiyak na Panahon o Pook – Ang kagandahan ng isang pagsasalaysay ay
nakasalalay sa malinaw at masining na paglalarawan ng panahon at pook
na pinangyarihan nito. Kaya, mahalagang iwasan ang labis na paghaba sa
panahong sakop ng salaysay at pagbanggit ng napakaraming pook na
pinangyarihan ng salaysay.
5. Kilalanin ang mambabasa – Sumusulat ang tao hindi para lamang sa
kaniyang pansariling kasiyahan at kapakinabangan, kundi para sa
kaniyang mambabasa.

28. ANG MGA MAPAGKUKUNAN NG PAKSA
1. Sariling Karanasan – Pinakamadali at pinakadetalyadong paraan ng
pagsasalaysay ng isang tao sapagkat ito ay hango sa pangyayaring
naranasan ng mismong nagsasalaysay.
2. Narinig o napakinggan sa iba – Maaaring usapan ng mga tao tungkol sa
isang pinagtatalunang isyu, mga balita sa radyo at telebisyon, at iba pa.
Subalit, tandaang hindi lahat ng narinig sa iba ay totoo at dapat
paniwalaan. Mahalagang tiyakin muna ang katotohanan bago isulat.
3. Napanood – Mga palabas sa sine, telebisyon, dulaang panteatro, at iba pa.
4. Likhang-isip – Mula sa imahinasyon, katotohanan man o ilusyon ay
makalilikha ng isang salaysay.
5. Panaginip o Pangarap – Ang mga panaginip at hangarin ng tao ay maaari
ring maging batayan ng pagbuo ng salaysay.
6. Nabasa – Mula sa anumang tekstong nabasa kailangangang ganap na
nauunawaan ang mga pangyayari.

29. MGA URI NG PAGSASALAYSAY
1. Maikling Kuwento – Nagdudulot ng isang kakintalan sa isip ng mga mambabas sa
pamamagitan ng paglalahad ng mahahalagang pangyayari sa buhay ng tauhan.
2. Tulang Pasalaysay – Patulang pasalaysay ng mga pangyayari sa pamamagitan ng
mga saknong.
3. Dulang Pandulaan – Binibigyang diin dito ang bawat kilos ng mga tauhan, ang
kanilang panlabas na kaanyuan kasama na rito ang kanilang pananamit, ayos ng
buhok at mga gagamiting mga kagamitan sa bawat tagpuan. Ang kuwentong ito ay
isinulat upang itanghal.
4. Nobela – Nahati sa mga kabanata; punong-puno ng mga masalimuot na pangyayari.
5. Anekdota – Pagsasalaysay batay sa tunay na pangyayari
6. Alamat – Tungkol sa pinagmulan ng isang bagay o anuman sa paligid.
7. Talambuhay – “Tala ng buhay” ng isang tao, pangyayaring naganap sa buhay ng
isang tao mula sa kanyang wakas.
8. Kasaysayan – Pagsasalaysay ng mahalagang pangyayaring naganap sa isang tao,
pook o bansa.
9. Tala ng Paglalakbay (Travelogue) – Pagsasalaysay ng isang pakikipagsapalaran,
pagbibiyahe o paglalakbay sa ibang lugar.