SlideShare a Scribd company logo
Analiza
rzetelności
Alfa Cronbacha
Teoria, wyjaśnienia, przykłady
W
P
R
O
W
A
D
Z
E
N
I
E Mimo, że wykonanie analizy rzetel-
ności przy użyciu wskaźnika Alfa
Cronbacha (np. w SPSS) jest stosun-
kowo proste to regularnie wśród
naszych klientów spotykamy się
z trudnością w zarówno zrozumieniu
tej analizy, jak i zaraportowaniu jej
wyników.
DLATEGO TEŻ
W TYM ARTYKULE
przedstawimy jej założenia, obszary
zastosowania, ograniczenia, a także
instrukcje i przykłady jak zarapor-
tować jej wyniki.
M
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
3
www.pogotowiestatystyczne.pl
Czym jest rzetelność testu?
Rzetelność jest właściwością okre-
ślającą dokładność pomiaru testem
psychologicznym. Ściślej mówiąc,
test rzetelny to taki, który wykorzy-
stany dwukrotnie da zbliżone wyniki.
Rzetelność warto odróżnić od innego
podstawowego kryterium jakości
narzędzia badawczego, czyli traf-
ności, która odnosi się do tego czy test
rzeczywiście mierzy to co ma mierzyć.
Obie te właściwości są kluczowe do
tego, aby uznać narzędzie psycho-
logiczne za „dobre”. Dodatkowe
omówienie obu tych pojęć, w tym
różnic między nimi, znajdziecie na
jednym z naszych tutoriali video.
„Rzetelność jest
właściwością określającą
dokładność pomiaru
testem psychologicznym.”
Jak dokonuje się oceny rzetelności?
Istnieją różne metody szacowania
rzetelności testu. Dla przykładu,
Jankowski i Zajenkowski (2009)
wymieniają ich siedem. Warto zazna-
czyć,żesątoraczejsposobymierzenia
różnych aspektów rzetelności, aniżeli
różne równorzędne metody jej
pomiaru i mogą one dawać trochę
odmienne wyniki.
Mimo tej różnorodności, najczę-
ściej rzetelność określa się poprzez
analizę zgodności wewnętrznej testu
przy użyciu Alfa Cronbacha (α). Jest
ona tak chętnie stosowana, ponieważ
można ją wykorzystać „przy okazji”
wykonywanego badania, nawet jeśli
tego wcześniej nie planowaliśmy -
można przeprowadzić ją na już posia-
danym zbiorze danych. Dla kontrastu,
zastosowanie innych metod wymaga
dodatkowego nakładu pracy. Przy-
kładowo, analiza zgodności sędziów
kompetentnych wymaga osobnego
badania, w którym sędziowie wypeł-
niają dodatkowe arkusze. Z kolei
badanie stabilności bezwzględnej
opiera się na dwukrotnym pomiarze
tym samym testem w pewnym
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
4
www.pogotowiestatystyczne.pl
odstępie czasu, w związku z czym
wymagane jest wykonanie dodatko-
wego, drugiego pomiaru na tej samej
grupie respondentów
Czym jest wskaźnik Alfa
Cronbacha?
Tak jak wspomniano wyżej, Alfa Cron-
bacha jest wskaźnikiem określającą
zgodność wewnętrzną testu. Określa
ona stopień, w jakim pozycje testowe
są ze sobą powiązane. Warto wspo-
mnieć, że miarę tę możemy wykorzy-
stać jedynie dla zmiennej ilościowej
(odpowiednikiem tego wskaźnika dla
skali 0-1 jest współczynnik Kudera-
-Richardsona KR20).
Wyjaśnijmy to na przykładzie
jednego z najczęściej stosowanych
testów psychologicznych - kwestio-
nariusza samooceny SES Rosen-
berga. (tu można zobaczyć arkusz
tego kwestionariusza). Zawiera on
10 pozycji testowych, tzw. „itemów” –
w tym przypadku są to twierdzenia
dotyczących samooceny. Do każdego
z nich należy odnieść się, zaznaczając
odpowiedź na skali od 1 (zdecydo-
wanie nie zgadzam się) do 4 (zdecy-
dowanie zgadzam się). Liczbę uzyska-
nych punktów sumuje się i w ten
sposób każdy badany uzyskuje wynik
w zakresie od 10 do 40, będący wskaź-
nikiem poziomu samooceny.
I teraz dochodzimy do sedna sprawy
– mimo, że kwestionariusz SES
zawiera 10 różnych stwierdzeń, to
każde z nich dotyczy tego samego
konstruktu teoretycznego – tej samej,
jednej samooceny, a nie 10 różnych jej
rodzajów. Oznacza to, że odpowiedzi
danej osoby na poszczególne pytania
powinny być podobne, i to założenie
właśnie stoi u podstawy konstrukcji
wskaźnika Alfa Cronbacha. Przykła-
dowo osoba, którą charakteryzuje
bardzo wysoka samoocena do wszyst-
kich pytań powinna odnieść się na
„4” (ew. do kilku na „3”), ponieważ jej
wysoki poziom samooceny powinien
zostać odzwierciedlony w każdym
pytaniu. Oczywiście to samo dotyczy
pozostałych osób, o względnie niskim
lub średnim jej poziomie. Wskaźnik
Alfa Cronbacha dotyczy właśnie tak
rozumianej spójności między odpo-
wiedziami na poszczególne pytania.
Rzetelność określa dokładność pomiaru testem psychologicznym.
Istniejąróżnejejmiary, choćjednąznajpopularniejszychjestwskaźnik
zgodności wewnętrznej testu Alfa Cronbacha (α). Jest on chętnie stoso-
wany, ponieważ jego obliczenie nie wymaga dodatkowego nakładu
pracy, tzn. można dokonać tego na posiadanym już zbiorze danych.
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
5
www.pogotowiestatystyczne.pl
Jeśli odpowiedzi na pytania kwestio-
nariuszowe u poszczególnych bada-
nych są podobne, to uzyskana kore-
lacja będzie wysoka, wskazując
na wysoką rzetelność. Jeśli z kolei
odpowiedzi na poszczególne pytania
będą silnie zróżnicowane, korelacja
ta będzie niska, co będzie dowodem
niskiej rzetelności.
Warto w tym momencie zazna-
czyć, że wskaźnik Alfa Cronbacha
nie mierzy stopnia, w jakim pozycje
testowe odnoszą się do tego samego
konstruktu. Jest to powszechna, ale
błędna interpretacja. Ze względu na
sposób obliczania wskaźnika α do
uzyskania wysokich jego wartości
wystarczy, że każda pozycja testowa
będzie powiązana z kilkoma innymi
pozycjami testowymi. Możemy sobie
zatem wyobrazić sytuację, w której
uzyskujemy wysoką wartość α dla 20
itemów, z których każde 5 wchodzi
w skład osobnych 4 czynników,
w niewielkim stopniu powiązanych
ze sobą. W takim wypadku wysoka
wartość Alfa Cronbacha będzie wyni-
kiem wyłącznie korelacji między
itemami w podskalach, nie będzie
natomiast w żaden sposób dowodem
na jednorodność skali ogólnej. Aby
ją określić należy zastosować inną,
dodatkową analizę, np. analizę czyn-
nikową albo po prostu inną metodę
szacowania rzetelności. Popularną
alternatywą dla Alfa Cronbacha
jest w takim wypadku omega (ω)
McDonalda, która bazuje na analizie
czynnikowej i pozwala uzyskać infor-
mację o tym jak czynnik ogólny
i podskale wpływają na rzetelność
całego narzędzia (Ciżkowicz, 2018).
Jaka wartość wskaźnika Alfy
Cronbacha jest zadowalająca?
Wartość wskaźnika Alfa Cronbacha
może przyjmować wartość od 0 do 1.
Zakłada się, że im jest ona wyższa tym
większa jest zgodność wewnętrzna
testu, czyli test jest bardziej rzetelny.
Przyjmuje się różne progi (punkty
odcięcia) wskazujące na zadowala-
jącą rzetelność. Zwykle mieszczą się
one w granicach między 0,7 a 0,95
(Tavakol & Dennick, 2011). Jedną
z konkretnych klasyfikacji proponują
George i Mallery (2016, s. 240):
- α > 0,9 – doskonała
- α > 0,8 – dobra
- α > 0,7 – akceptowalna
- α > 0,6 – wątpliwa
- α > 0,5 – słaba
- α < 0,5 – nieakceptowana
Teoretycznie, im wyższa
wartość α (w zakresie
między 0 a 1) tym większa
jest zgodność wewnętrzna
skali. Jej interpretacja nie
jest jednak taka prosta,
choć, jeśli chcemy jednak
przyjąć jakąś „regułę
kciuka”, to może nią być
traktowanie jako akcep-
towalnej wartości α > 0,7.
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
6
www.pogotowiestatystyczne.pl
Warto jednak wiedzieć, że sugero-
wanie się tego rodzaju progami przy
ocenie wartości Alfa Cronbacha
bywa zawodne. Wynika to z faktu, że
moc tego testu zależna jest od liczby
itemów wchodzących w skład danej
skali (dokładne symulacje przed-
stawiają Heo, Kim & Faith, 2015). W
praktyce oznacza to, że prawie każdą
skalę o dużej liczbie pozycji testowych
(rzędu 20) charakteryzować będzie
wysoka wartość Alfa Cronbacha,
nawet jeśli w rzeczywistości jej spój-
ność wewnętrzna będzie niska. Z kolei
wiele skal o małej liczbie itemów (np.
3-5) może uzyskać niską wartość Alfa
Cronbacha, nawet jeśli w rzeczywi-
stości spójność wewnętrzna będzie
zadowalająca.
Ponadto, mimo, że wzrost wartości
α wskazuje na większą spój-
ność wewnętrzna skali, nie ma tu
bezwzględnego zastosowania zasada
pt. „im więcej tym lepiej”. Dlaczego?
Z jednej strony - wysoka wartość Alfa
Cronbacha (rzędu α = 0,95) może
wskazywać na to, że część itemów
jest redundantna (zbędna), ponieważ
mierzy dokładnie tę samą właściwość
skali(sątobliźniaczepytania),zamiast
mierzyć różne jej aspekty. Z drugiej
strony, istnieją sytuacje, w których
uzyskanie wysokich wartości Alfa
Cronbacha nie jest pożądane. Bywa
tak w przypadku konstruowania
testów wiedzy, które powinny charak-
teryzować się zróżnicowaną trud-
nością. W takiej sytuacji uzyskanie
wartości Alfa bliskiej 1 będzie wska-
zywało na niewłaściwą konstrukcję
testu, o mało zróżnicowanej trud-
ności, a z kolei uzyskanie „obniżonej”
wartości α będzie dowodem na odpo-
wiedni jej stopień.
W związku z ograniczeniami analizy
Alfa Cronbacha wymienionymi
powyżej, kluczowym staje się umie-
jętność poprawnej interpretacji jej
wyników. W tym celu warto odnieść
je bezpośrednio do zastosowanych
narzędzi i teorii leżącej u podstaw
danego zjawiska. Interpretację
wartości α warto uzupełnić przede
wszystkim analizą struktury zasto-
sowanych kwestionariuszy (liczbą
itemów oraz analizą ich treści)
ponieważ wartości α nie są zawie-
szone w próżni, a dotyczą właśnie
ich. Warto też pamiętać o wcześniej
opisanej zależności między ilością
itemów w skali, a mocą tego testu.
Uwzględnienie tych kwestii pozwala
wykroczyć poza ocenę wartości α jako
takich (na zasadzie α = 0,8 to dużo, a α
= 0,5 mało) i dokonać jej w szerszym
kontekście.
Kiedy i po co oblicza się wskaźnik
Alfa Cronbacha?
Analizę rzetelności przeprowadza się
w dwóch sytuacjach:
(1) Kiedy tworzymy nowy test
od podstaw lub dokonujemy jego
adaptacji (w naszym kraju zwykle
z warunków angielskich na polskie).
Jest to elementem procedury wali-
dacyjnej testu, którą później opisuje
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
7
www.pogotowiestatystyczne.pl
się w podręczniku do narzędzia lub
w artykule naukowym.
(2) Kiedy wykonujemy jakiekol-
wiek badanie z użyciem istniejących,
zwalidowanych już kwestionariuszy.
Wysoka rzetelność skal uzyskana
w próbie walidacyjnej nie gwaran-
tuje rzetelnego pomiaru w każdym
badaniu, dlatego też wskaźnik Alfa
Cronbacha musi zostać policzony
za każdym razem, nawet jeśli stosu-
jemy kwestionariuszy popularny (np.
NEO-FFI, FCZ-KT, SES, SWLS, CISS),
dla którego analiza rzetelności była
setki razy wykonywana przez innych
badaczy.
Dlaczego analizę rzetelności należy
przeprowadzić w każdym badaniu?
Wynika to z faktu, że wskaźnik Alfa
Cronbacha nie dotyczy kwestiona-
riusza jako takiego, a jego konkret-
nego zastosowania. Przykładowo
Taber (2018) w swoim artykule przy-
tacza badania, w których wskaźnik
Alfa Cronbacha przyjmował różne
wartości dla odmiennych grup wieko-
wych. To samo dotyczyć może próbek
z różnych populacji. Przykładowo
spodziewać się można, że wyniki
analizy rzetelności dla kwestio-
nariuszy używanych w Zakładach
Poprawczych („poprawczakach”) lub
więzieniach będą niższe niż w popu-
lacji ogólnej, z powodu m.in. fałszo-
wania wyników przez badanych. Po
prostu każdy test może „zadziałać”
inaczej w różnych warunkach i na
różnych próbkach obserwacji.
Warto wspomnieć tu o dodat-
kowym, często pomijanym celu obli-
czania wskaźnika Alfa Cronbacha,
jakim jest sprawdzanie popraw-
ności konstrukcji bazy danych. Jeśli
uzyskana wartość α dla danej skali
okaże się bardzo niska (lub ujemna,
co również jest możliwe) to jest to
sygnałem, że baza danych mogła
zostać wykonania niewłaściwie. Błędy
w tym zakresie mogą pojawić się przy
okazji tworzenia bazy danych, szcze-
gólnie jeśli dane przepisywane są
do bazy danych „ręcznie” z arkuszy
papierowych. Inną częstą przyczyną
jest brak odpowiedniego zrekodo-
wania (odwrócenia) itemów według
klucza odpowiedzi. Jeśli nie możemy
tego sprawdzić bezpośrednio (prze-
śledzić całego procesu wstecz) można
wykorzystać inny sposób - dokonać
rekodowania raz jeszcze i sprawdzić
Wskaźnik Alfa Cronbacha
musi zostać policzony za
każdym razem, gdy wykonu-
jemy badanie z wykorzysta-
niem danej skali, niezależnie
od tego czy został on obli-
czony w procesie walidacji
kwestionariusza. Wynika
to z faktu, że wskaźnik α nie
dotyczy kwestionariusza
jako takiego, a jego konkret-
nego zastosowania
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
8
www.pogotowiestatystyczne.pl
jak wpłynie to na zmianę wartości α.
Jeśli będzie to zmiana np. z wartości
0,247 na 0,818 to mamy prawie 100%
pewności, że rzeczywiście błąd leży
po tej stronie. Interpretacja wartości
α jest zatem przydatna przy ocenie
konstrukcji bazy danych. Bez tego
ryzykujemy sytuacją, w której wyko-
namy analizę na błędnie obliczonych
wskaźnikach, uzyskując całkowicie
błędne wyniki, nie zdając sobie nawet
z tego sprawy.
Jak zaraportować wartości Alfa
Cronbacha w swoim badaniu?
Skupimy się tu jedynie na sytuacji
opisanej wyżej jako (2), to znaczy
wtedy, kiedy raportujemy wynik
naszego „zwykłego” badania, które
nie jest walidacją narzędzia. Analiza
walidacji jest z definicji wykonywana
rzadko, poza tym kwestia jej przepro-
wadzenia to bardziej złożony temat,
który odbywa się w szerszym kontek-
ście analizy psychometrycznej, której
analiza rzetelności jest jedynie
częścią.
Tak jak już wspomniano, analizę
rzetelności wykonujemy w każdym
pojedynczym badaniu. W takiej
sytuacji podajemy jednak nie jedną,
a dwie wartości Alfa Cronbacha dla
każdej skali:
(1) Tę uzyskaną w naszym badaniu
jako potwierdzenie wysokiej zgod-
ności wewnętrznej podczas tego
konkretnie jej zastosowania.
(2) Tę obliczoną w badaniu wali-
dacyjnym jako omówienie własności
psychometrycznych uzyskanych
w procesie konstrukcji narzędzia.
W jaki sposób odnaleźć wartości
α uzyskane w procesie walidacji
kwestionariusza? W tym celu zaglą-
damy do podręcznika do metody,
a jeśli taki nie istnieje to do arty-
kułu opisującego ten proces. Wiele
z nich publikowanych jest na
researchgate.net lub Google Scholar.
Jako przykład weźmy tekst: Opraco-
wanie i walidacja eksperymentalnej
polskiej wersji skróconej Kwestio-
nariusza Schematów Younga (Stani-
szek, Popiel, 2017; dostęp: 13.12.2022).
Opis wyników analizy rzetelności dla
jednego z badań sporządzony został
w następujący sposób:
Analiza rzetelności wykazała wysoką
(α Cronbacha od 0,79 do 0,91) spójność
wewnętrzną podskal i skali ogólnej
(α = 0,97) wersji skróconej narzędzia
(Tabela 3).
Natomiast dokładne wartości Alfa
Cronbacha przedstawione zostały
w tabeli (kwestionariusza zawiera 18
podskal i 1 skalę ogólną):
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
9
www.pogotowiestatystyczne.pl
Czasami informacje dotyczące
wyników analizy rzetelności podane
są również na stronie wydawcy testu.
Możemy zobaczyć to na przykładzie
testu LOT-R wydanego w Pracowni
Testów Psychologicznych PTP –
wyniki analizy rzetelności zostały
zaraportowane na stronie z opisem
tego narzędzia. Jest to ukazane na
kolejnym screenie.
Naszym zadaniem jest odczytanie
tych wartości i przedstawienie ich
w naszym tekście. Wystarczy ten frag-
ment tekstu sparafrazować. Oprócz
tego raportujemy wartości Alfa Cron-
bacha obliczone w naszym badaniu.
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
10
www.pogotowiestatystyczne.pl
Raportowanie wartości wskaźnika
Alfa Cronbacha w swoim badaniu –
przykłady wraz z omówieniem
Wartości wskaźnika Alfa Cronbacha
raportujemy w rozdziale z opisem
metody naszego tekstu naukowego,
zazwyczaj w podrozdziale z opisem
zastosowanych narzędzi badawczych.
Możemy też w tym celu stworzyć
osobny podrozdział, szczególnie jeśli
przeprowadzona przez nas analiza
własności psychometrycznych jest
bardziej rozbudowana i wykracza
poza raportowanie wartości α.
Wyniki analizy rzetelności możemy
zaraportować w tekście lub w tabeli.
Zapis tabelaryczny warto wykorzy-
stać wtedy, gdy do zaraportowania
mamy wiele wartości. Poniżej znaj-
dują się przykłady obu tych sposobów
wraz z omówieniem.
Źródło: https://www.practest.com.pl/lot-r-test-orientacji-zyciowej; dostęp: 13.12.2022r.
WartościwskaźnikaAlfa
Cronbacha raportujemy
w rozdziale metodolo-
gicznym naszego tekstu
naukowego, zazwyczaj
w podrozdziale z opisem
zastosowanych narzędzi
badawczych. Uzyskane
wartości możemy zara-
portować zarówno
w tekście, jak i w tabeli.
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
11
www.pogotowiestatystyczne.pl
Przedstawienie wyników analizy rzetelności w tekście
W badaniu zastosowano skalę satysfakcji z życia SWLS autorstwa:
Ed Diener, Robert A. Emmons, Randy J. Larsen i Susan Griffin (1985).
Została ona zaadaptowana do warunków polskich przez Zygfryda
Juczyńskiego (2001). Ma za zadanie ocenę subiektywnego zadowolenia
z własnych osiągnięć i warunków na podstawie pięciu stwierdzeń w skali
siedmiostopniowej (od zupełnie nie zgadzam się do całkowicie zgadzam
się). Wynik uzyskany w badaniu mieści się w granicach 5–35 i oznacza
poziom satysfakcji: im wyższy, tym większe jest poczucie satysfakcji
z życia.
Właściwości psychometryczne skali zostały opisane w podręczniku do
metody (Juczyński, 2001). Skala charakteryzuje się zadowalającą trafność
teoretyczną, szacowaną poprzez analizę jej związków ze zmiennymi, które
pośrednio odzwierciedlają poczucie satysfakcji z życia lub mają na nie
wpływ (dodatnia zależność ze Skalą Poczucia Własnej Wartości Rosen-
berga RSES; ujemna z nasileniem spostrzeganego stresu mierzonego
Skalą odczuwanego Stresu PSS i kontrolą emocji gniewu, depresji i lęku
mierzonej Skalą Kontroli Emocji CECS). Wskaźnik rzetelności Alfa Cron-
bacha w badaniu normalizacyjnym 371 osób również okazał się zado-
walający, wynosząc 0,81. Wartość wskaźnika uzyskana w tym badaniu
również okazała się zadowalająca, wynosząc α = 0,75.
Omówienie przykładu: Opis został stworzony częściowo na podstawie
podręcznika do metody, choć niektóre z tych informacji znaleźć można
również na stronie wydawcy testu. Jak widzimy, wartości Alfa Cronbacha
zarówno w procesie walidacji jak i badaniu właściwym zostały zarapor-
towane krótko, w dwóch zdaniach. Jeśli w naszym badaniu zastosowa-
liśmy kilka kwestionariuszy to możemy opisać je po kolei według tego
samego schematu. Ponadto należy pamiętać, że odnosząc się w tekście
do poszczególnych źródeł (np. Juczyński, 2001) należy umieścić ich pełen
zapis bibliograficzny w literaturze na końcu tekstu.
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
12
www.pogotowiestatystyczne.pl
Przedstawienie wyników analizy rzetelności w tabeli
Analiza psychometrycznych własności użytych narzędzi została wyko-
nana przy użyciu analizy zgodności wewnętrznej Alfa Cronbacha. Wyka-
zała ona, że 12 spośród 16 testowanych skal osiągnęła zadawalającą
rzetelność α > 0,70 (kryteria na podstawie: George & Mallery, 2016). Dla
dwóch skal: Relacje (PERMA) oraz Zaangażowanie w czynności zastępcze
(CISS) uzyskano rzetelność wątpliwą 0,60 < α < 0,70. Z kolei podskala
Zaangażowanie (PERMA) charakteryzowała słaba rzetelność 0,50 < α <
0,60. Wszystkie obliczone wartości przedstawiono w tabeli 1.
Omówienie przykładu: Powyższy schemat raportowania jest przykła-
dowy i możemy go zastosować, jeśli chcemy zaraportować wyniki dla
wszystkich skal ze wszystkich kwestionariuszy zbiorczo. Możemy też
wykorzystać tabele do raportowania wyników osobno dla poszczegól-
nych kwestionariuszy. W takiej sytuacji wynik dla SWLS (jako że jest tylko
jeden) możnna zapisać w tekście, a dla kwestionariuszy PERMA i LMI
stworzyć dwie osobne tabele.
Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady
13
www.pogotowiestatystyczne.pl
Bibliografia
Ciżkowicz, B. (2018). Omega McDonalda jako alternatywa dla alfa Cronbacha
w szacowaniu rzetelności testu. Polskie Forum Psychologiczne, 23(2), 311-329.
George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple
guide and reference. New York Routledge.
Heo, M., Kim, N., Faith, M. (2015). Statistical power as a function of Cronbach
alpha of instrument questionnaire items. BMC Medical Research Methodo-
logy, 15.
Jankowski, K. & Zajenkowski, M. (2019). Jakich informacji o teście dostarcza
testowanie? W: Fronczyk, K. (red.). Psychometria Podstawowe zagadnienia
(84-110). Warszawa: Vizja Press.
Staniaszek, K., Popiel, A. (2017). Opracowanie i walidacja eksperymen-
talnej polskiej wersji skróconej Kwestionariusza Schematów Younga
(YSQ-ES-PL) do badania wczesnych schematów dezadaptacyjnych, Roczniki
Psychologiczne 20(2), 373-427.
Taber, K. (2018). The Use of Cronbach’s Alpha When Developing and
Reporting Research Instruments in Science Education. Research in Science
Education 48, 1-24.
Tavakol, M., Dennick, R. (2011). Making Sense of Cronbach’s Alpha.
International Journal of Medical Education. 2, 53-55.
Pogotowie Statystyczne
Paweł Iwankowski
ul. prof. Stefana Hausbrandta 34/88
80-126 Gdańsk
NIP: 7412032970,
REGON: 280490493
tel. 501 599 278
info@pogotowiestatystyczne.pl
Autor: Andrzej Jankowski
Zapoznaj się z naszą ofertą:
www.pogotowiestatystyczne.pl

More Related Content

What's hot

Mediation analysis
Mediation analysisMediation analysis
Mediation analysis
nelle varoquaux
 
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja
Karol Wolski
 
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...Karol Wolski
 
Effect Size
Effect SizeEffect Size
Effect Size
Gaetan Lion
 
measurement and scaling
measurement and scalingmeasurement and scaling
measurement and scaling
Ashraf Hlouh
 
Analysis and Interpretation of Data
Analysis and Interpretation of DataAnalysis and Interpretation of Data
Analysis and Interpretation of Data
Multan Post Graduate College, Multan
 
Factor analysis
Factor analysisFactor analysis
Factor analysis
Vinaykar Thakur
 
Reliability Analysis
Reliability AnalysisReliability Analysis
Reliability Analysis
Muhammad Tawakal Shah
 
Qualitative v,s Quantitative Research
Qualitative v,s Quantitative ResearchQualitative v,s Quantitative Research
Qualitative v,s Quantitative Research
Murk Razzaque
 
Reporting a single sample t-test
Reporting a single sample t-testReporting a single sample t-test
Reporting a single sample t-test
Ken Plummer
 
Dual credit psychology notes chapter 13 – psychological testing
Dual credit psychology notes   chapter 13 – psychological testingDual credit psychology notes   chapter 13 – psychological testing
Dual credit psychology notes chapter 13 – psychological testing
mrslocomb
 
Thesis review guideline (kanbiro)
Thesis review guideline (kanbiro)Thesis review guideline (kanbiro)
Thesis review guideline (kanbiro)
kanbiro
 
3. hypothesis
3. hypothesis3. hypothesis
3. hypothesis
Chanda Jabeen
 
Inferential statistics powerpoint
Inferential statistics powerpointInferential statistics powerpoint
Inferential statistics powerpoint
kellula
 
Student T - test
Student T -  testStudent T -  test
Student T - test
Afra Fathima
 
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...Karol Wolski
 
Concept of Inferential statistics
Concept of Inferential statisticsConcept of Inferential statistics
Concept of Inferential statistics
Sarfraz Ahmad
 
Validity.pptx
Validity.pptxValidity.pptx
Validity.pptx
rupasi13
 
Causal-Comparative Research
Causal-Comparative ResearchCausal-Comparative Research
Causal-Comparative Research
Juvrianto Chrissunday Jakob
 
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwo
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwoPodstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwo
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwoKarol Wolski
 

What's hot (20)

Mediation analysis
Mediation analysisMediation analysis
Mediation analysis
 
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 5 - korelacja
 
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 2 - operacjonalizacja zmiennych,...
 
Effect Size
Effect SizeEffect Size
Effect Size
 
measurement and scaling
measurement and scalingmeasurement and scaling
measurement and scaling
 
Analysis and Interpretation of Data
Analysis and Interpretation of DataAnalysis and Interpretation of Data
Analysis and Interpretation of Data
 
Factor analysis
Factor analysisFactor analysis
Factor analysis
 
Reliability Analysis
Reliability AnalysisReliability Analysis
Reliability Analysis
 
Qualitative v,s Quantitative Research
Qualitative v,s Quantitative ResearchQualitative v,s Quantitative Research
Qualitative v,s Quantitative Research
 
Reporting a single sample t-test
Reporting a single sample t-testReporting a single sample t-test
Reporting a single sample t-test
 
Dual credit psychology notes chapter 13 – psychological testing
Dual credit psychology notes   chapter 13 – psychological testingDual credit psychology notes   chapter 13 – psychological testing
Dual credit psychology notes chapter 13 – psychological testing
 
Thesis review guideline (kanbiro)
Thesis review guideline (kanbiro)Thesis review guideline (kanbiro)
Thesis review guideline (kanbiro)
 
3. hypothesis
3. hypothesis3. hypothesis
3. hypothesis
 
Inferential statistics powerpoint
Inferential statistics powerpointInferential statistics powerpoint
Inferential statistics powerpoint
 
Student T - test
Student T -  testStudent T -  test
Student T - test
 
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...
Metodologia badań psychologicznych - zajęcia 6 - Dobór próby, trafność wewnęt...
 
Concept of Inferential statistics
Concept of Inferential statisticsConcept of Inferential statistics
Concept of Inferential statistics
 
Validity.pptx
Validity.pptxValidity.pptx
Validity.pptx
 
Causal-Comparative Research
Causal-Comparative ResearchCausal-Comparative Research
Causal-Comparative Research
 
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwo
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwoPodstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwo
Podstawy statystyki dla psychologów - zajęcia 9 - prawdopodobieństwo
 

More from Pogotowie Statystyczne

Wskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacja
Wskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacjaWskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacja
Wskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacja
Pogotowie Statystyczne
 
Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...
Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...
Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...
Pogotowie Statystyczne
 
Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?
Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?
Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?
Pogotowie Statystyczne
 
Dyskusja wyników - jak ją napisać?
Dyskusja wyników - jak ją napisać?Dyskusja wyników - jak ją napisać?
Dyskusja wyników - jak ją napisać?
Pogotowie Statystyczne
 
Charakterystyka próby badawczej - jak ją napisać
Charakterystyka próby badawczej - jak ją napisaćCharakterystyka próby badawczej - jak ją napisać
Charakterystyka próby badawczej - jak ją napisać
Pogotowie Statystyczne
 
Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?
Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?
Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?
Pogotowie Statystyczne
 

More from Pogotowie Statystyczne (6)

Wskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacja
Wskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacjaWskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacja
Wskaźniki siły efektu - teoria, wzory, wyjaśnienia symboli, interpretacja
 
Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...
Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...
Standard APA 7 - podstawowe wytyczne dotyczące raportowania wyników analizy s...
 
Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?
Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?
Jak oszacować liczebność próby przy użyciu G*Power?
 
Dyskusja wyników - jak ją napisać?
Dyskusja wyników - jak ją napisać?Dyskusja wyników - jak ją napisać?
Dyskusja wyników - jak ją napisać?
 
Charakterystyka próby badawczej - jak ją napisać
Charakterystyka próby badawczej - jak ją napisaćCharakterystyka próby badawczej - jak ją napisać
Charakterystyka próby badawczej - jak ją napisać
 
Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?
Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?
Jak stawiać hipotezy i pytania badawcze?
 

Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady.pdf

  • 2. W P R O W A D Z E N I E Mimo, że wykonanie analizy rzetel- ności przy użyciu wskaźnika Alfa Cronbacha (np. w SPSS) jest stosun- kowo proste to regularnie wśród naszych klientów spotykamy się z trudnością w zarówno zrozumieniu tej analizy, jak i zaraportowaniu jej wyników. DLATEGO TEŻ W TYM ARTYKULE przedstawimy jej założenia, obszary zastosowania, ograniczenia, a także instrukcje i przykłady jak zarapor- tować jej wyniki. M
  • 3. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 3 www.pogotowiestatystyczne.pl Czym jest rzetelność testu? Rzetelność jest właściwością okre- ślającą dokładność pomiaru testem psychologicznym. Ściślej mówiąc, test rzetelny to taki, który wykorzy- stany dwukrotnie da zbliżone wyniki. Rzetelność warto odróżnić od innego podstawowego kryterium jakości narzędzia badawczego, czyli traf- ności, która odnosi się do tego czy test rzeczywiście mierzy to co ma mierzyć. Obie te właściwości są kluczowe do tego, aby uznać narzędzie psycho- logiczne za „dobre”. Dodatkowe omówienie obu tych pojęć, w tym różnic między nimi, znajdziecie na jednym z naszych tutoriali video. „Rzetelność jest właściwością określającą dokładność pomiaru testem psychologicznym.” Jak dokonuje się oceny rzetelności? Istnieją różne metody szacowania rzetelności testu. Dla przykładu, Jankowski i Zajenkowski (2009) wymieniają ich siedem. Warto zazna- czyć,żesątoraczejsposobymierzenia różnych aspektów rzetelności, aniżeli różne równorzędne metody jej pomiaru i mogą one dawać trochę odmienne wyniki. Mimo tej różnorodności, najczę- ściej rzetelność określa się poprzez analizę zgodności wewnętrznej testu przy użyciu Alfa Cronbacha (α). Jest ona tak chętnie stosowana, ponieważ można ją wykorzystać „przy okazji” wykonywanego badania, nawet jeśli tego wcześniej nie planowaliśmy - można przeprowadzić ją na już posia- danym zbiorze danych. Dla kontrastu, zastosowanie innych metod wymaga dodatkowego nakładu pracy. Przy- kładowo, analiza zgodności sędziów kompetentnych wymaga osobnego badania, w którym sędziowie wypeł- niają dodatkowe arkusze. Z kolei badanie stabilności bezwzględnej opiera się na dwukrotnym pomiarze tym samym testem w pewnym
  • 4. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 4 www.pogotowiestatystyczne.pl odstępie czasu, w związku z czym wymagane jest wykonanie dodatko- wego, drugiego pomiaru na tej samej grupie respondentów Czym jest wskaźnik Alfa Cronbacha? Tak jak wspomniano wyżej, Alfa Cron- bacha jest wskaźnikiem określającą zgodność wewnętrzną testu. Określa ona stopień, w jakim pozycje testowe są ze sobą powiązane. Warto wspo- mnieć, że miarę tę możemy wykorzy- stać jedynie dla zmiennej ilościowej (odpowiednikiem tego wskaźnika dla skali 0-1 jest współczynnik Kudera- -Richardsona KR20). Wyjaśnijmy to na przykładzie jednego z najczęściej stosowanych testów psychologicznych - kwestio- nariusza samooceny SES Rosen- berga. (tu można zobaczyć arkusz tego kwestionariusza). Zawiera on 10 pozycji testowych, tzw. „itemów” – w tym przypadku są to twierdzenia dotyczących samooceny. Do każdego z nich należy odnieść się, zaznaczając odpowiedź na skali od 1 (zdecydo- wanie nie zgadzam się) do 4 (zdecy- dowanie zgadzam się). Liczbę uzyska- nych punktów sumuje się i w ten sposób każdy badany uzyskuje wynik w zakresie od 10 do 40, będący wskaź- nikiem poziomu samooceny. I teraz dochodzimy do sedna sprawy – mimo, że kwestionariusz SES zawiera 10 różnych stwierdzeń, to każde z nich dotyczy tego samego konstruktu teoretycznego – tej samej, jednej samooceny, a nie 10 różnych jej rodzajów. Oznacza to, że odpowiedzi danej osoby na poszczególne pytania powinny być podobne, i to założenie właśnie stoi u podstawy konstrukcji wskaźnika Alfa Cronbacha. Przykła- dowo osoba, którą charakteryzuje bardzo wysoka samoocena do wszyst- kich pytań powinna odnieść się na „4” (ew. do kilku na „3”), ponieważ jej wysoki poziom samooceny powinien zostać odzwierciedlony w każdym pytaniu. Oczywiście to samo dotyczy pozostałych osób, o względnie niskim lub średnim jej poziomie. Wskaźnik Alfa Cronbacha dotyczy właśnie tak rozumianej spójności między odpo- wiedziami na poszczególne pytania. Rzetelność określa dokładność pomiaru testem psychologicznym. Istniejąróżnejejmiary, choćjednąznajpopularniejszychjestwskaźnik zgodności wewnętrznej testu Alfa Cronbacha (α). Jest on chętnie stoso- wany, ponieważ jego obliczenie nie wymaga dodatkowego nakładu pracy, tzn. można dokonać tego na posiadanym już zbiorze danych.
  • 5. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 5 www.pogotowiestatystyczne.pl Jeśli odpowiedzi na pytania kwestio- nariuszowe u poszczególnych bada- nych są podobne, to uzyskana kore- lacja będzie wysoka, wskazując na wysoką rzetelność. Jeśli z kolei odpowiedzi na poszczególne pytania będą silnie zróżnicowane, korelacja ta będzie niska, co będzie dowodem niskiej rzetelności. Warto w tym momencie zazna- czyć, że wskaźnik Alfa Cronbacha nie mierzy stopnia, w jakim pozycje testowe odnoszą się do tego samego konstruktu. Jest to powszechna, ale błędna interpretacja. Ze względu na sposób obliczania wskaźnika α do uzyskania wysokich jego wartości wystarczy, że każda pozycja testowa będzie powiązana z kilkoma innymi pozycjami testowymi. Możemy sobie zatem wyobrazić sytuację, w której uzyskujemy wysoką wartość α dla 20 itemów, z których każde 5 wchodzi w skład osobnych 4 czynników, w niewielkim stopniu powiązanych ze sobą. W takim wypadku wysoka wartość Alfa Cronbacha będzie wyni- kiem wyłącznie korelacji między itemami w podskalach, nie będzie natomiast w żaden sposób dowodem na jednorodność skali ogólnej. Aby ją określić należy zastosować inną, dodatkową analizę, np. analizę czyn- nikową albo po prostu inną metodę szacowania rzetelności. Popularną alternatywą dla Alfa Cronbacha jest w takim wypadku omega (ω) McDonalda, która bazuje na analizie czynnikowej i pozwala uzyskać infor- mację o tym jak czynnik ogólny i podskale wpływają na rzetelność całego narzędzia (Ciżkowicz, 2018). Jaka wartość wskaźnika Alfy Cronbacha jest zadowalająca? Wartość wskaźnika Alfa Cronbacha może przyjmować wartość od 0 do 1. Zakłada się, że im jest ona wyższa tym większa jest zgodność wewnętrzna testu, czyli test jest bardziej rzetelny. Przyjmuje się różne progi (punkty odcięcia) wskazujące na zadowala- jącą rzetelność. Zwykle mieszczą się one w granicach między 0,7 a 0,95 (Tavakol & Dennick, 2011). Jedną z konkretnych klasyfikacji proponują George i Mallery (2016, s. 240): - α > 0,9 – doskonała - α > 0,8 – dobra - α > 0,7 – akceptowalna - α > 0,6 – wątpliwa - α > 0,5 – słaba - α < 0,5 – nieakceptowana Teoretycznie, im wyższa wartość α (w zakresie między 0 a 1) tym większa jest zgodność wewnętrzna skali. Jej interpretacja nie jest jednak taka prosta, choć, jeśli chcemy jednak przyjąć jakąś „regułę kciuka”, to może nią być traktowanie jako akcep- towalnej wartości α > 0,7.
  • 6. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 6 www.pogotowiestatystyczne.pl Warto jednak wiedzieć, że sugero- wanie się tego rodzaju progami przy ocenie wartości Alfa Cronbacha bywa zawodne. Wynika to z faktu, że moc tego testu zależna jest od liczby itemów wchodzących w skład danej skali (dokładne symulacje przed- stawiają Heo, Kim & Faith, 2015). W praktyce oznacza to, że prawie każdą skalę o dużej liczbie pozycji testowych (rzędu 20) charakteryzować będzie wysoka wartość Alfa Cronbacha, nawet jeśli w rzeczywistości jej spój- ność wewnętrzna będzie niska. Z kolei wiele skal o małej liczbie itemów (np. 3-5) może uzyskać niską wartość Alfa Cronbacha, nawet jeśli w rzeczywi- stości spójność wewnętrzna będzie zadowalająca. Ponadto, mimo, że wzrost wartości α wskazuje na większą spój- ność wewnętrzna skali, nie ma tu bezwzględnego zastosowania zasada pt. „im więcej tym lepiej”. Dlaczego? Z jednej strony - wysoka wartość Alfa Cronbacha (rzędu α = 0,95) może wskazywać na to, że część itemów jest redundantna (zbędna), ponieważ mierzy dokładnie tę samą właściwość skali(sątobliźniaczepytania),zamiast mierzyć różne jej aspekty. Z drugiej strony, istnieją sytuacje, w których uzyskanie wysokich wartości Alfa Cronbacha nie jest pożądane. Bywa tak w przypadku konstruowania testów wiedzy, które powinny charak- teryzować się zróżnicowaną trud- nością. W takiej sytuacji uzyskanie wartości Alfa bliskiej 1 będzie wska- zywało na niewłaściwą konstrukcję testu, o mało zróżnicowanej trud- ności, a z kolei uzyskanie „obniżonej” wartości α będzie dowodem na odpo- wiedni jej stopień. W związku z ograniczeniami analizy Alfa Cronbacha wymienionymi powyżej, kluczowym staje się umie- jętność poprawnej interpretacji jej wyników. W tym celu warto odnieść je bezpośrednio do zastosowanych narzędzi i teorii leżącej u podstaw danego zjawiska. Interpretację wartości α warto uzupełnić przede wszystkim analizą struktury zasto- sowanych kwestionariuszy (liczbą itemów oraz analizą ich treści) ponieważ wartości α nie są zawie- szone w próżni, a dotyczą właśnie ich. Warto też pamiętać o wcześniej opisanej zależności między ilością itemów w skali, a mocą tego testu. Uwzględnienie tych kwestii pozwala wykroczyć poza ocenę wartości α jako takich (na zasadzie α = 0,8 to dużo, a α = 0,5 mało) i dokonać jej w szerszym kontekście. Kiedy i po co oblicza się wskaźnik Alfa Cronbacha? Analizę rzetelności przeprowadza się w dwóch sytuacjach: (1) Kiedy tworzymy nowy test od podstaw lub dokonujemy jego adaptacji (w naszym kraju zwykle z warunków angielskich na polskie). Jest to elementem procedury wali- dacyjnej testu, którą później opisuje
  • 7. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 7 www.pogotowiestatystyczne.pl się w podręczniku do narzędzia lub w artykule naukowym. (2) Kiedy wykonujemy jakiekol- wiek badanie z użyciem istniejących, zwalidowanych już kwestionariuszy. Wysoka rzetelność skal uzyskana w próbie walidacyjnej nie gwaran- tuje rzetelnego pomiaru w każdym badaniu, dlatego też wskaźnik Alfa Cronbacha musi zostać policzony za każdym razem, nawet jeśli stosu- jemy kwestionariuszy popularny (np. NEO-FFI, FCZ-KT, SES, SWLS, CISS), dla którego analiza rzetelności była setki razy wykonywana przez innych badaczy. Dlaczego analizę rzetelności należy przeprowadzić w każdym badaniu? Wynika to z faktu, że wskaźnik Alfa Cronbacha nie dotyczy kwestiona- riusza jako takiego, a jego konkret- nego zastosowania. Przykładowo Taber (2018) w swoim artykule przy- tacza badania, w których wskaźnik Alfa Cronbacha przyjmował różne wartości dla odmiennych grup wieko- wych. To samo dotyczyć może próbek z różnych populacji. Przykładowo spodziewać się można, że wyniki analizy rzetelności dla kwestio- nariuszy używanych w Zakładach Poprawczych („poprawczakach”) lub więzieniach będą niższe niż w popu- lacji ogólnej, z powodu m.in. fałszo- wania wyników przez badanych. Po prostu każdy test może „zadziałać” inaczej w różnych warunkach i na różnych próbkach obserwacji. Warto wspomnieć tu o dodat- kowym, często pomijanym celu obli- czania wskaźnika Alfa Cronbacha, jakim jest sprawdzanie popraw- ności konstrukcji bazy danych. Jeśli uzyskana wartość α dla danej skali okaże się bardzo niska (lub ujemna, co również jest możliwe) to jest to sygnałem, że baza danych mogła zostać wykonania niewłaściwie. Błędy w tym zakresie mogą pojawić się przy okazji tworzenia bazy danych, szcze- gólnie jeśli dane przepisywane są do bazy danych „ręcznie” z arkuszy papierowych. Inną częstą przyczyną jest brak odpowiedniego zrekodo- wania (odwrócenia) itemów według klucza odpowiedzi. Jeśli nie możemy tego sprawdzić bezpośrednio (prze- śledzić całego procesu wstecz) można wykorzystać inny sposób - dokonać rekodowania raz jeszcze i sprawdzić Wskaźnik Alfa Cronbacha musi zostać policzony za każdym razem, gdy wykonu- jemy badanie z wykorzysta- niem danej skali, niezależnie od tego czy został on obli- czony w procesie walidacji kwestionariusza. Wynika to z faktu, że wskaźnik α nie dotyczy kwestionariusza jako takiego, a jego konkret- nego zastosowania
  • 8. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 8 www.pogotowiestatystyczne.pl jak wpłynie to na zmianę wartości α. Jeśli będzie to zmiana np. z wartości 0,247 na 0,818 to mamy prawie 100% pewności, że rzeczywiście błąd leży po tej stronie. Interpretacja wartości α jest zatem przydatna przy ocenie konstrukcji bazy danych. Bez tego ryzykujemy sytuacją, w której wyko- namy analizę na błędnie obliczonych wskaźnikach, uzyskując całkowicie błędne wyniki, nie zdając sobie nawet z tego sprawy. Jak zaraportować wartości Alfa Cronbacha w swoim badaniu? Skupimy się tu jedynie na sytuacji opisanej wyżej jako (2), to znaczy wtedy, kiedy raportujemy wynik naszego „zwykłego” badania, które nie jest walidacją narzędzia. Analiza walidacji jest z definicji wykonywana rzadko, poza tym kwestia jej przepro- wadzenia to bardziej złożony temat, który odbywa się w szerszym kontek- ście analizy psychometrycznej, której analiza rzetelności jest jedynie częścią. Tak jak już wspomniano, analizę rzetelności wykonujemy w każdym pojedynczym badaniu. W takiej sytuacji podajemy jednak nie jedną, a dwie wartości Alfa Cronbacha dla każdej skali: (1) Tę uzyskaną w naszym badaniu jako potwierdzenie wysokiej zgod- ności wewnętrznej podczas tego konkretnie jej zastosowania. (2) Tę obliczoną w badaniu wali- dacyjnym jako omówienie własności psychometrycznych uzyskanych w procesie konstrukcji narzędzia. W jaki sposób odnaleźć wartości α uzyskane w procesie walidacji kwestionariusza? W tym celu zaglą- damy do podręcznika do metody, a jeśli taki nie istnieje to do arty- kułu opisującego ten proces. Wiele z nich publikowanych jest na researchgate.net lub Google Scholar. Jako przykład weźmy tekst: Opraco- wanie i walidacja eksperymentalnej polskiej wersji skróconej Kwestio- nariusza Schematów Younga (Stani- szek, Popiel, 2017; dostęp: 13.12.2022). Opis wyników analizy rzetelności dla jednego z badań sporządzony został w następujący sposób: Analiza rzetelności wykazała wysoką (α Cronbacha od 0,79 do 0,91) spójność wewnętrzną podskal i skali ogólnej (α = 0,97) wersji skróconej narzędzia (Tabela 3). Natomiast dokładne wartości Alfa Cronbacha przedstawione zostały w tabeli (kwestionariusza zawiera 18 podskal i 1 skalę ogólną):
  • 9. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 9 www.pogotowiestatystyczne.pl Czasami informacje dotyczące wyników analizy rzetelności podane są również na stronie wydawcy testu. Możemy zobaczyć to na przykładzie testu LOT-R wydanego w Pracowni Testów Psychologicznych PTP – wyniki analizy rzetelności zostały zaraportowane na stronie z opisem tego narzędzia. Jest to ukazane na kolejnym screenie. Naszym zadaniem jest odczytanie tych wartości i przedstawienie ich w naszym tekście. Wystarczy ten frag- ment tekstu sparafrazować. Oprócz tego raportujemy wartości Alfa Cron- bacha obliczone w naszym badaniu.
  • 10. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 10 www.pogotowiestatystyczne.pl Raportowanie wartości wskaźnika Alfa Cronbacha w swoim badaniu – przykłady wraz z omówieniem Wartości wskaźnika Alfa Cronbacha raportujemy w rozdziale z opisem metody naszego tekstu naukowego, zazwyczaj w podrozdziale z opisem zastosowanych narzędzi badawczych. Możemy też w tym celu stworzyć osobny podrozdział, szczególnie jeśli przeprowadzona przez nas analiza własności psychometrycznych jest bardziej rozbudowana i wykracza poza raportowanie wartości α. Wyniki analizy rzetelności możemy zaraportować w tekście lub w tabeli. Zapis tabelaryczny warto wykorzy- stać wtedy, gdy do zaraportowania mamy wiele wartości. Poniżej znaj- dują się przykłady obu tych sposobów wraz z omówieniem. Źródło: https://www.practest.com.pl/lot-r-test-orientacji-zyciowej; dostęp: 13.12.2022r. WartościwskaźnikaAlfa Cronbacha raportujemy w rozdziale metodolo- gicznym naszego tekstu naukowego, zazwyczaj w podrozdziale z opisem zastosowanych narzędzi badawczych. Uzyskane wartości możemy zara- portować zarówno w tekście, jak i w tabeli.
  • 11. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 11 www.pogotowiestatystyczne.pl Przedstawienie wyników analizy rzetelności w tekście W badaniu zastosowano skalę satysfakcji z życia SWLS autorstwa: Ed Diener, Robert A. Emmons, Randy J. Larsen i Susan Griffin (1985). Została ona zaadaptowana do warunków polskich przez Zygfryda Juczyńskiego (2001). Ma za zadanie ocenę subiektywnego zadowolenia z własnych osiągnięć i warunków na podstawie pięciu stwierdzeń w skali siedmiostopniowej (od zupełnie nie zgadzam się do całkowicie zgadzam się). Wynik uzyskany w badaniu mieści się w granicach 5–35 i oznacza poziom satysfakcji: im wyższy, tym większe jest poczucie satysfakcji z życia. Właściwości psychometryczne skali zostały opisane w podręczniku do metody (Juczyński, 2001). Skala charakteryzuje się zadowalającą trafność teoretyczną, szacowaną poprzez analizę jej związków ze zmiennymi, które pośrednio odzwierciedlają poczucie satysfakcji z życia lub mają na nie wpływ (dodatnia zależność ze Skalą Poczucia Własnej Wartości Rosen- berga RSES; ujemna z nasileniem spostrzeganego stresu mierzonego Skalą odczuwanego Stresu PSS i kontrolą emocji gniewu, depresji i lęku mierzonej Skalą Kontroli Emocji CECS). Wskaźnik rzetelności Alfa Cron- bacha w badaniu normalizacyjnym 371 osób również okazał się zado- walający, wynosząc 0,81. Wartość wskaźnika uzyskana w tym badaniu również okazała się zadowalająca, wynosząc α = 0,75. Omówienie przykładu: Opis został stworzony częściowo na podstawie podręcznika do metody, choć niektóre z tych informacji znaleźć można również na stronie wydawcy testu. Jak widzimy, wartości Alfa Cronbacha zarówno w procesie walidacji jak i badaniu właściwym zostały zarapor- towane krótko, w dwóch zdaniach. Jeśli w naszym badaniu zastosowa- liśmy kilka kwestionariuszy to możemy opisać je po kolei według tego samego schematu. Ponadto należy pamiętać, że odnosząc się w tekście do poszczególnych źródeł (np. Juczyński, 2001) należy umieścić ich pełen zapis bibliograficzny w literaturze na końcu tekstu.
  • 12. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 12 www.pogotowiestatystyczne.pl Przedstawienie wyników analizy rzetelności w tabeli Analiza psychometrycznych własności użytych narzędzi została wyko- nana przy użyciu analizy zgodności wewnętrznej Alfa Cronbacha. Wyka- zała ona, że 12 spośród 16 testowanych skal osiągnęła zadawalającą rzetelność α > 0,70 (kryteria na podstawie: George & Mallery, 2016). Dla dwóch skal: Relacje (PERMA) oraz Zaangażowanie w czynności zastępcze (CISS) uzyskano rzetelność wątpliwą 0,60 < α < 0,70. Z kolei podskala Zaangażowanie (PERMA) charakteryzowała słaba rzetelność 0,50 < α < 0,60. Wszystkie obliczone wartości przedstawiono w tabeli 1. Omówienie przykładu: Powyższy schemat raportowania jest przykła- dowy i możemy go zastosować, jeśli chcemy zaraportować wyniki dla wszystkich skal ze wszystkich kwestionariuszy zbiorczo. Możemy też wykorzystać tabele do raportowania wyników osobno dla poszczegól- nych kwestionariuszy. W takiej sytuacji wynik dla SWLS (jako że jest tylko jeden) możnna zapisać w tekście, a dla kwestionariuszy PERMA i LMI stworzyć dwie osobne tabele.
  • 13. Analiza rzetelności Alfa Cronbacha - teoria, wyjaśnienia, przykłady 13 www.pogotowiestatystyczne.pl Bibliografia Ciżkowicz, B. (2018). Omega McDonalda jako alternatywa dla alfa Cronbacha w szacowaniu rzetelności testu. Polskie Forum Psychologiczne, 23(2), 311-329. George, D., & Mallery, P. (2016). IBM SPSS statistics 23 step by step: A simple guide and reference. New York Routledge. Heo, M., Kim, N., Faith, M. (2015). Statistical power as a function of Cronbach alpha of instrument questionnaire items. BMC Medical Research Methodo- logy, 15. Jankowski, K. & Zajenkowski, M. (2019). Jakich informacji o teście dostarcza testowanie? W: Fronczyk, K. (red.). Psychometria Podstawowe zagadnienia (84-110). Warszawa: Vizja Press. Staniaszek, K., Popiel, A. (2017). Opracowanie i walidacja eksperymen- talnej polskiej wersji skróconej Kwestionariusza Schematów Younga (YSQ-ES-PL) do badania wczesnych schematów dezadaptacyjnych, Roczniki Psychologiczne 20(2), 373-427. Taber, K. (2018). The Use of Cronbach’s Alpha When Developing and Reporting Research Instruments in Science Education. Research in Science Education 48, 1-24. Tavakol, M., Dennick, R. (2011). Making Sense of Cronbach’s Alpha. International Journal of Medical Education. 2, 53-55.
  • 14. Pogotowie Statystyczne Paweł Iwankowski ul. prof. Stefana Hausbrandta 34/88 80-126 Gdańsk NIP: 7412032970, REGON: 280490493 tel. 501 599 278 info@pogotowiestatystyczne.pl Autor: Andrzej Jankowski Zapoznaj się z naszą ofertą: www.pogotowiestatystyczne.pl