A seba é unha planta que vive no mar e que forma comunidades dunha gran biodiversidade en áreas protexidas dos esteiros e enseadas.
Nas praderías de seba podemos atopar diversos hábitats: o substrato de area e lama, os rizoides tumbados, a parte baixa e mesta das follas da seba, a zona alta das follas, as canles de area, a capa de auga libre que recobre a pradería…
A protección da natureza en Galiza (II). As especiesmonadela
As especies animais ou vexetais que son únicas ou corren perigo de desaparecer deben ser protexidas, para o cal é imprescindible tamén preservar os seus ecosistemas.
Neste traballo recollemos as especies con diferentes tipos de protección en Galiza, así como os endemismos.
O morcego Roque descubre os pleuronectiformes (peixes planos) e fainos un achegamento á súa vida e outras curiosidades, ademais dun breve percorrido pola súa diversidade facendo fincapé na especies que aparecen nas lonxas galegas.
Algas de acuicultura e outras especies útiles. Imaxes e datos das especies de algas que se cultivan e/ou se aproveitan no mundo e os seus produtos e utilidades.
Carpeta O Medio Mariño: cadernos informativos e fichas de traballo: o medio, as plantas, as aves, os peixes, os crustáceos, os moluscos, varios, o home (1994-95)
O concello de Vimianzo está situado, na súa maior parte, no núcleo do Val de Soneira -o val do río Grande-. Conta con dous pequenos tramos de litoral, na costa ao mar aberto e no interior da Ría de Camariñas. Está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
A ría de Corme e Laxe está situada na Costa da Morte. Ábrese entre as puntas do Roncudo (ao norte) e Laxe (ao sur), na saída ao mar do río Anllóns. Nesta ría pódense distinguir dúas áreas diferenciadas: o interior, formado polo esteiro do Anllóns, protexido da forza do mar por unha barra de area de 2 km; e o resto do espazo, máis aberto, rochoso e recortado con algunhas zonas abrigadas nas que hai praias. As vilas máis importantes son Corme, Ponteceso e Laxe. Está protexida no LIC/ZEC “Río Anllóns” e “Costa da Morte” e na ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Ponteceso está situado na marxe dereita da ría de Corme e Laxe e na costa de mar aberto, entre as puntas do Roncudo e Queimada. Os principais núcleos de poboación son Ponteceso e Corme. Acolle áreas de grande valor paisaxístico e biolóxico asociados ás costas e ao río. Está protexida nos LICs/ZECs “Costa da Morte” e “Río Anllóns” e na ZEPA “Espazo Mariño da Costa da Morte”.
O concello de Laxe está situado no corazón da Costa da Morte, entre a ría de Corme e Laxe e o litoral de mar aberto. Ten unha costa moi diversa na que se alternan grandes areais e marismas, ría, enseadas, cabos, illotes, furnas... con tramos expostos e protexidos, zonas baixas e elevados cantís. É dun grande interese paisaxístico, xeolóxico e biolóxico. Está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte” e na Paisaxe Protexida “Penedos de Traba e Pasarela”.
O concello de Camariñas está situado no centro da Costa da Morte. Ten unha parte de costa moi exposta polo norte e o oeste e outra parte protexida, dentro da ría, polo sur. Acolle importantes áreas de interese paisaxístico, xeolóxico, ecolóxico e cultural. Está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”,no Sitio Natural de Interese Nacional “Cabo Vilán” e no Lugar de Interese Xeolóxico “Praia do Trece”.
CABANA DE BERGANTIÑOS está situado no fondo e na banda sur da ría de Corme e Laxe, onde ten un amplo tramo de litoral, en parte protexido nos LICs/ZECs “Río Anllóns” e “Costa da Morte”.
O concello de Malpica de Bergantiños forma parte do tramo de litoral coñecido como Costa da Morte, unha sucesión de cantís abruptos entre os que se atopan algunhas praias e que inclúe as illas Sisargas.
Acolle importantes valores naturais e culturais. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Carballo forma da parte da Costa da Morte, unha costa exposta aberta ao océano e moi diversa, na que se alternan grandes areais e marismas, enseadas cabos, illas... con zonas baixas e elevados cantís. Parte do litoral está protexido no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de Arteixo atópase na fachada atlántica, no comezo do tramo de costa coñecido como “A Costa da Morte”. Nos seus 19 km de costa atópanse cantís de distintas alturas, esteiros, coídos e extensos areais. É unha costa dun grande valor ecolóxico, paisaxístico e xeolóxico, cunha importante actividade industrial e turística. Unha parte está protexida no LIC/ZEC e ZEPA “Costa da Morte”.
O concello de A Laracha ten unha única parroquia que da ao mar, Caión. Está situada na Costa da Morte e ten un litoral que alterna cantís e areais de grande valor paisaxístico e biolóxico.
A costa comprendida entre a Punta de Mera e Torella é un espazo de mar aberto que separa as rías da Coruña e Betanzos-Ares. Un espazo de enormes valores paisaxísticos e ecolóxicos.
É unha ría curta e ampla, que se abre entre as puntas do Seixo Branco e Herminia, cunha separación de 4 km, e unha lonxitude total de 14 km, dos que case a metade corresponden á chamada ría do Burgo formada polo esteiro do Mero, que está separada da parte máis ancha pola frecha de Santa Cristina.
O concello de Oleiros ten unha liña litoral de case 40 km. Unha parte na ría do Burgo, outra na ría da Coruña, unha terceira mirando ao mar aberto e outra na boca da ría de Betanzos. Parte está protexida no LIC/ZEC e Monumento Natural “Costa de Dexo e Seixo Branco”
O concello da Coruña ten unha costa moi recortada e variada, parte na ría, onde se atopa o porto da cidade, e parte en mar aberto onde se suceden cantís e fermosas praias como as de Orzán e Riazor.
2. As algas son vexetais unicelulares, ou pluricelulares coas células
sen diferenciar (non forman tecidos), e nutrición autótrofa.
Todas posúen clorofila, aínda que algunhas téñena enmascarada
con pigmentos doutras cores.
A maior parte viven na auga e absorben directamente dela o
osíxeno e os nutrientes, aínda que tamén se poden atopar nos
toros das árbores, apegadas ás pedras ou no chan.
Todas elas precisan da auga para reproducírense.
3. As algas absorben substancias da
auga por todo o aparato vexetativo.
Son os máis importanten produtores
de osíxeno do planeta.
4. Algunhas algas do Océano Pacífico poden medrar 50 cm
ao día e acadar os 80 m de lonxitude.
kelp xigante (Macrocystis pyrifera)
5. REPRODUCIÓN
Sexual, con fecundación na auga, ou asexual
(vexetativa, a partir de fragmentos do talo).
conceptáculos
masculinos
conceptáculos
femininos
6. No mundo coñécense unhas 25.000 especies de algas,
das que se utilizan arredor de 600.
En Galicia hai máis de 5.000 especies, entre as que
destacan 200 especies de macroalgas mariñas.
11. As algas do litoral teñen unha distribucións
típica (zonación) en pisos ou niveis influídos
pola marea. Esta distribución caracterízase pola
presenza de especies típicas en cada zona
segundo sexa o litoral exposto ou protexido.
12. CLASES DE ALGAS
CLOROFÍCEAS
(algas verdes)
FEOFÍCEAS
(algas pardas)
RODOFÍCEAS
(algas vermellas)
teñen a clorofila
visible e adoitan vivir
máis perto da
superficie da auga.
teñen a clorofila
enmascarada con
pigmentos pardos e
xeralmente son de
maior tamaño.
viven en augas máis
profundas e teñen a
clorofila enmascarada
con pigmentos
vermellos.
OUTRAS:
EUGLENAS
DINOFLAXELADOS
HAPTOFITOS
CRIPTOFITOS
...
16. LEITUGA DE MAR (Ulva rigida).
Talo laminar coas beiras onduladas.
Atópase sobre as rochas ou aboiando na auga
das costas protexidas e de pouca fondura.
17. FIDEO, RAMALLO DE MAR ou CARRASCA
BRAVA (Codium tomentosum).
Alga verde con aspecto veludo que vive no
infralitoral das costas semiexpostas.
18. VERDELLO ou VERDÍN. Con
este nome coñécense varios
tipos de algas filamentosas
de auga dóce (Zygnema,
Spirogyra…) habituais nas
pozas, estanques e lagos.
20. BOCHO. (Fucus vesiculosus).
Algas pardas comúns na
zona intermareal das costas
protexidas. As vesículas son
máis abundantes e grandes
nas especies que viven en
augas tranquilas nos esteiros
e marismas.
25. PLANCHÍN (Padina pavonica). O talo ten precipitados de
carbonato cálcico e outros sales que lle dan un aspecto
característico. Vive no infralitoral de augas calmas.
26. GOLFOS (Laminaria ochroleuca). Son as algas das
costas galegas que poden acadar máis tamaño (ata 3 m
de lonxitude). Forman bosques submariños nas costas
rochosas expostas.
28. Colpomenia peregrina. Talo oco e globular que se fixa sobre
outras algas. Vive no infralitoral de costas expostas.
29. CORREA DE MAR, FIDEOS (Himanthalia elongata).
Frondes acintadas de ata 2 m de lonxitude.
Vive sobre as rochas do infralitoral de costas
expostas e semiexpostas.
30. GOLFOS (Saccorhiza
polyschides). As frondes poden
acadar ata 3 m de lonxitude.
O estipe ten unhas ondas
características. Vive no
infralitoral das costas rochosas
expostas e semiexpostas
32. CARRAPUCHOS ou BRIÓN DE IRLANDA (Chondrus
crispus). Forma matos de ata 20 cm de altura nas rochas
do litoral inferior e primeiros metros do infralitoral en
zonas expostas e semiexpostas
33. Corallina elongata. As algas
coralinas caracterízanse por teren
tecidos pétreos. Viven nas pozas
de marea.
34. Lithophyllum tortuosum. Alga vermella incrustante que
aparece tapizando as fendas e pozas nas rochas do
intermareal de zonas expostas.
36. ALGAS VERDE-AZUIS
Cianobacterias
Están formados por
células procariotas (sen
núcleo diferenciado) que
viven illadas ou
agrupadas en colonias.
Rivularia bullata. Forma colonias
visibles que se pode observar no
verán sobre as rochas mariñas.
37. Algunha algas azuis poden vivir
en ambientes extremos, como as
fontes de augas termais, a altas
temperaturas.
38. DINOFLAXELADOS
A maioría son microscópicos e
forman parte do planto mariño. Unha
gran parte son fotosintéticos.
A este grupo pertencen os causantes
das mareas vermellas que producen
toxinas que se acumulan nos
moluscos e afectan ao ser humano.
Ceratium azoricum
Noctiluca scintillans
41. USOS DAS ALGAS
DIETÉTICA
•Complementos nutricionais
•Bebidas de réxime e reconstituíntes
•Alimentación macrobiótica
INDUSTRIA ALIMENTARIA
Aditivos:
E-400: ácido alxínico
E-401: alxinato de sodio
E-402: alxinato de potasio
E-403: alxinato de aminio
E-404: alxinato de calcio
E-405: alxinato de
propilenglicol
E-409: agar
E-407: carraxenina
•Sopas, salsas, ensaladas, peixes retexturados,
galletas, pan, xelatinas...
•Aditivos (espesantes, estabilizadores, emulsionantes e
antioxidantes) para cremas, postres, xelados,
chocolates, derivados lácteos, xaropes, cervexa,
bebidas refrescantes, caramelos, fiambres
•Clarificador de bebidas
•Alimentos para animais
42. COSMÉTICA
•Tónicos, perfumes, cremas, champús, xeles...
MEDICINA
•Excipientes (espesantes, xelificantes, estabilizantes e
emulsionantes) que acompañan aos medicamentos)
•Suplementos dietéticos
•Tratamentos de desintoxicación
•Tratamentos da pel
•Vendaxes para queimaduras
•Antibióticos
•Tratamento da diabetes, bocio, escorbuto, reúma, úlceras
gástricas...
•Vermífugo e astrinxente
•Pastas dentríficas
•Moldes para dentaduras postizas...
43. AGRICULTURA
•Fertilizantes
ACUICULTURA
•Alimentación de moluscos e peixes en
criadeiros (cultivos de fitoplanto)
INDUSTRIA
•Fabricación de sosa, potasa e carbonato
cálcico (para xabón e vidro)
•Obtención de iodo
•Obtención de tintes e colorantes
•Fabricación de pinturas e betúns
•Fabricación de aprestos e
impermeabilizantes
•Obtención de celulosa
•Obtención de metano
•Industria papeleira e fotográfica
•Recubrimento de electrodos
•Lubrificante en perforacións petrolíferas.
INVESTIGACIÓN
•Soporte de cultivos
•Ecoloxía: bioindicadores de contaminación
RESÍDUOS
•Tratamento de augas residuais e
contaminadas.
cultivo de microalgas para alimentar ameixas
44. En Galicia as algas son un
produto de aproveitamento
tradicional como fertilizantes
para os cultivos terrestres nas
zonas da beiramar. Recóllense
sobre todo as que abeiran á
praia despois dos temporais.
45. Recóllense algunhas especies
de algas vermellas (Chondrus
crispus, Gigartina stellata,
Gelidium sesquipedale...) e
pardas (Laminaria hyperborea,
Laminaria ochroleuca...) para
usos alimentarios e industriais.
A tempada de recolección vai
de abril a setembro.
As algas máis abundantes de Galicia
son as laminarias ou golfos (máis de un
millón de toneladas segundo estudios
do Centro de Investigacións
Submariñas).
preparando algas
para a conserva.
carrapuchos a secar
46. algas a secar en Portugal
MONTAXE: Adela Leiro Lois
FOTOS: Adela Leiro, Mon Daporta
DEBUXOS: Mon Daporta