1. Industrie
Trends, Ontwikkelingen, Cijfers & Prognoses
Economisch Bureau Nederland
Casper Burgering
Senior sector econoom
Å
020 – 383 26 93
š casper.burgering@nl.abnamro.com
februari 2014
@CasperBurgering

2. Onrust in opkomende economieën
8%
World GDP % growth
2014: 3,7%
7%
China
Vietnam
Indonesia
6%
GDP % growth (yoy) 2015
5%
EMERGING
EUROPE
4%
3%
Greece
2%
Portugal
Netherlands
1%
-1%
0%
US
Brazil
South
Korea
UAE
EMERGING
ASIA
India
Turkey
World GDP %
growth 2015:
3,8%
Poland, Russia
Mexico
Canada
LATIN AMERICA
Germany
UK
Switzerland
Australia
Ireland
EUROZONE
Norway
Sweden
Spain
Italy
0%
South
Africa
France
Belgium
Japan
1%
2%
GDP % growth (yoy) 2014
3%
4%
5%
6%
7%
8%
60
20%
Wereldhandel
j-o-j % groei
50
10%
Global Man. PMI
0%
01-10
Over de Amerikaanse economie
kwamen afgelopen weken goede
cijfers. Ten opzichte van Q3 is het
BBP in Q4 met 3,2% gegroeid.
De particuliere consumptie nam
toe, net als de investeringen in
bedrijfsmiddelen (bedrijven investeren meer in materieel). Data
over orders duurzame goederen
en het aantal aanvragen van
werklozen waren minder goed.
De Chinese economie is relatief
zwak. De hervormingen van de
economie, waarin consumptie
centraal moet komen te staan,
brengt risico’s met zich mee. De
belangrijkste exportmarkten (VS
en EU) herstellen zich en dit zal
positief uitwerken op de export
volumes. De PMI voor de
industrie staat in januari op 49,5,
wat duidt op krimp in activiteit.
De EU-economie wint aan vaart.
De stemmingsbarometer van de
Europese Commissie is licht
gestegen, van 100,5 punten in
december naar 100,9 in januari.
De Ifo-index van het Duitse
ondernemersvertrouwen stijgt
sinds eind 2012, zij het met af en
toe een terugslag. De EU PMI
(industrie) steeg met 1,2 pnt naar
54,5 (hoogste punt sinds mei ‘11).
01-11
01-12
01-13
De wereldhandel doet het goed
bij de aantrekkende mondiale
economie. In november steeg de
index van het CPB met 3,8% j-o-j
ten opzichte van 4,0% j-o-j in
oktober. De groei zich nog onder
het LT-gemiddelde. Ook de
onrust in opkomende markten
brengt risico’s met zich mee,
maar veel indicatoren suggereren
de handel zal verstevigen.
40
01-10
neutral
01-11
01-12
01-13
01-14
De Manufacturing PMI voor de
mondiale industriële activiteit
zwakte zeer licht af in januari. De
index verloor slechts 0,05 punt,
terwijl in december de index ook
al minimale beweging toonde
(van +0,1 punt). Voor het eerst in
8 maanden daalt de index dus
weer. Regionale cijfers duiden
erop dat juist in opkomende
landen de index afzwakt.
2
Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau, CPB, Markit Economics

3. Krachtig herstel industriële productie eurozone
Mondiale productie
Vooral herstel in industriële productie in
Europa; productie VS en Azië groeit door
Industriële productie wereld (% joj)
15%
Industriële productie (% joj)
14%
Wereldhandel houdt vast aan groeipad.
ABN AMRO: 6% groei in 2014 en 2015
10%
6%
0%
15%
8%
5%
20%
10%
10%
5%
4%
0%
2%
-5%
-5%
0%
2009
2010
2011
2012
2013
2014
-15%
-4%
-15%
2008
-10%
-2%
-10%
-20%
-6%
2011
Industriele productie wereld
56
VS
55
2012
2013
Lat Am
2014
Eurozone
56
55
-25%
2008
Azie
Ook PMI voor de output neemt af in
januari, door seizoensinvloeden
Nieuwe orders - PMI index mondiaal
% groei (joj)
25%
12%
De mondiale PMI voor nieuwe orders
neemt in januari af, maar ver boven 50
Global PMI
In eurozone herstelt industriële productie
zich krachtig, terwijl LatAm achter blijft
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Wereld handel
Werkgelegenheid ijlt nog na en onzekerheid weerhoudt sterk herstel
56
Productie - PMI index mondiaal
55
54
54
54
53
53
53
52
52
52
51
51
51
50
50
Werkgelegenheid - PMI index mondiaal
neutraal
49
neutraal
49
50
neutraal
49
48
48
48
47
47
47
46
46
2012
2013
2014
2012
2013
2014
46
2012
2013
2014
3
Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, CBS

4. Meer tekenen van herstel in NL economie
(zie voor meer achtergrond en analyse de ‘Nederlandse Economie in Zicht’ van 4 februari van Nico Klene op ABN AMRO Insights)
-
Geleidelijk beginnen meer economische indicatoren groen te kleuren. Vooral de ‘barometers’ laten een verbetering zien, terwijl de
‘harde’ economische cijfers het nog minder goed doen.
-
Het verdere herstel van de economie zal vooral moeten komen van de uitvoer en - in lichte mate - van de investeringen. Wat
verder helpt, is dat de consumptie minder zal afnemen dan in 2013.Ook voor de investeringen verwachten we positieve cijfers,
maar dat geldt nog niet voor de particuliere consumptie
-
Al met al kan de economie dit jaar met ongeveer een ½% groeien, waarbij we denken dat de kans op een hoger cijfer groter is dan
op een lager cijfer.
4
Economisch Bureau
Bron: ABN AMRO Economisch Bureau

5. EU industriële activiteit in expansie, maar risico’s blijven
58
56
54
52
50
48
46
44
42
40
PMI - industrie (totaal, januari)
PMI - Industrie (totaal)
65
60
54.8
neutraal
PMI - nieuwe orders industrie (januari)
57.1
55
50
45
40
Cijfers gecorrigeerd voor seizoensinvloeden
PMI - nieuwe orders
neutraal
De Nederlandse industrie doet het nog steeds goed t.o.v. andere landen, ondanks de daling van de index in januari. Nederland zit met de
PMI (zowel totaal als voor nieuwe orders) boven het Europees gemiddelde. De bedrijfsactiviteit in landen als Duitsland, Japan en het
Verenigd Koninkrijk zit ruim in expansie. Zorgen zijn er rondom Rusland, China, India en Frankrijk. In Frankrijk zijn de zorgen nog
aanzienlijk, met name door aanhoudende onzekerheid, maar de Franse index verstevigde flink in januari (+4,9% m-o-m).
5
Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics

6. PMI daalt in januari, door daling nieuwe orders
Orders grote invloed op PMI (totaal)
03
Sterke daling nieuwe orders in NL
58
70
3.1 1.0 -0.2 -1.5 1.1 1.1 1.7 2.6 -0.8 -0.4 -2.0 1.6 -4.7 2.7 2.0 3.1 1.1
0
60
54
50
-4,000
40
-6,000
52
00
50
48
-01
46
-02
44
-03
-2,000
57.1
01
PMI - industrie (totaal)
bijdrage in indexpntn van onderdelen PMI aan
de wijziging van PMI totaal
56
02
30
-8,000
-10,000
20
-12,000
10
-14,000
0
-16,000
42
2012
2013
2014
PMI - voorraad ingekocht materiaal
PMI - levertijden
PMI - productie
PMI - nieuwe orders
PMI - nieuwe orders (jan.)
PMI - werkgelegenheid
PMI - Industrie (r.as)
Verschil indexpntn (jan vs dec)
neutraal
De Manufacturing PMI in Nederland daalt van 57,0 in december naar 54,8 in januari. De PMI is niet alleen een goede graadmeter voor de
mate van bedrijfsactiviteit in de industrie, ook loopt de index parallel met de conjuncturele ontwikkeling. De daling van de PMI index voor
de totale industrie werd vooral veroorzaakt door een scherpe daling van de index m.b.t. de nieuwe orders. Deze daalt met 4,7 indexpunten.
Ook de overige deelindicatoren, die mede de stand van de totale index bepalen, droegen allen negatief bij. Hiervan had de deelindicator op
werkgelegenheid de grootste impact.
De Purchasing Managers’ Index® (PMI®) is een verzamelingsindex gebaseerd op 5 individuele indexen met de volgende zwaarte verdeling: nieuwe orders (0,3), productie (0,25),
werkgelegenheid (0,2), levertijden (0,15), voorraad ingekocht materiaal (0,1), met de levertijden index omgekeerd zodat de cijfers zich in een vergelijkbare richting bewegen.
6
Economisch Bureau
Bron: NEVI, Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO

7. Omstandigheden bij handelspartners verbeteren
Omstandigheden zijn in Duitsland erg
gunstig, vooral de externe markt trekt aan
PMI - nieuwe orders en export Duitse industrie
Duitsland
65
Bij de groothandel zijn voorraden iets
lager en trekt de vraag aan
Vooral veel nieuwe orders bij kapitaalgoederen
Groothandel machines & onderdelen
40
120
30
20
50
45
105
0
55
110
10
60
100
saldo (%) ondernemers positief/negatief
-20
2012
index: > 50 = expansie en < 50 = krimp
2013
nieuwe orders
neutraal
2014
export
Het economisch sentiment in België is
langzaam aan het verbeteren
105
Vertrouwen in industrie straalt nog
pessimisme uit
10
Economisch sentiment
90
2012
2013
2014
ondernemingsklimaat
voorraadniveau
order ontwikkeling komende 3 mndn
order ontwikkeling komende 6 mndn
35
2012
2013
totaal
kapitaal goederen
consumptie goederen
intermediaire goederen
2014
Sentiment exportorders is verbeterd, over
binnenlandse orders licht positivisme
15
Vertrouwens indicator
5
0
5
95
-5
Sentiment order positie industrie
10
100
België
index (2010 = 100)
95
-10
40
Nieuwe orders industrie
115
0
-10
90
-10
-20
85
80
-5
-15
-15
-25
index : 100 = neutraal
-30
2012
75
2012
2013
Economisch sentiment
2014
neutraal
-20
saldo (%) ondernemers positief/negatief
2013
Industrie (totaal)
Investerings goederen
Intermediaire goederen
2014
saldo (%) ondernemers positief/negatief
-25
2012
2013
2014
Export orders
Binnenlandse orders
7
Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, CBS

8. Goed 4e kwartaal voor NL industriële productie
Bezettingsgraad
PMI
79.6
60
80
Sentiment
58
PMI
56
55
55.9
50
78
54
54.8
52
76
Consumentenvertrouwen
Producentenvertrouwen
Koopmoment duurzame goederen
20
Neutraal
0
-20
50
48
Langetermijn gem.
Bezetting % Q1 2014
70
60
50
40
30
20
10
00
Langetermijn gem.
40
30
20
10
0
-10
-20
-30
-40
-50
1-1-2014
1-7-2013
1-10-2013
1-4-2013
1-1-2013
1-7-2012
1-10-2012
1-4-2012
1-1-2012
1-10-2011
1-7-2011
1-4-2011
-60
1-1-2011
1-1-2014
1-9-2013
Niveau januari
1-11-2013
1-7-2013
1-5-2013
1-3-2013
1-1-2013
1-9-2012
1-11-2012
Bezettingsgraad CBS (r.as, %)
1-7-2012
42
2014
Bezettingsgraad PMI (l.as, index)
88
86
84
82
80
78
76
74
72
70
68
-40
LT gem. = 51,5
44
72
2013
46
1-5-2012
40
74
1-3-2012
LT gem. = 82,4%
1-1-2012
Nederland
45
Oordeel economisch klimaat
december
januari
Het ondernemingsklimaat is gunstig in de Nederlandse industrie. De industriële productie groeide in december 2013 verder met
1,8% j-o-j. Daarmee heeft de industrie in het laatste kwartaal van 2013 een goede reeks neergezet, met drie maanden op rij groei van
de productie. In het vierde kwartaal werd een productiegroei gerealiseerd van 1,5% j-o-j, een goed herstel na drie kwartalen van krimp.
Toegegeven, in historisch perspectief is dit nog relatief laag, maar gegeven de uitdagende economische omstandigheden is dit een
knappe prestatie. De gemiddelde productie groei over 2013 kwam uit op -1,1% j-o-j, waarbij de meeste branches een krimp
registreerde. In 2013 zagen vier branches hun productie toenemen. Bij zowel de basismetaalindustrie als de textielindustrie nam de
productie toe met bijna 2% j-o-j. In de machine- en rubber/kunststofindustrie nam de productie mondjesmaat toe. In de overige branches
daalde de productie op jaarbasis. Parallel aan de krimp van de productie in 2013, daalde de omzet met 0,4% j-o-j.
8
Economisch Bureau
Bron: CBS, NEVI, ABN AMRO Economisch Bureau

9. Bezettingsgraad in Duitsland wint aan kracht
Bezettingsgraden (PMI) in januari
Historie bezettingsgraden (PMI)
PMI deelindicator (> 50 = expansie, < 50 = krimp)
Ierland
52
Polen
65
60
Italie
48
Griekenland
Japan
44
40
Duitsland
Nederland
Frankrijk
VK
Tsjechie
Europese Unie
China
december
PMI bezettingsgraad (index)
Spanje
70
Rusland
56
55
50
45
40
35
30
2008
Oostenrijk
januari
2009
2010
2011
2012
2013
Duitsland
Europese unie
Frankrijk
neutraal
Nederland
VK
2014
neutraal
Sterke toename in bezettingsgraad in Duitsland
−
Bezettingsgraad in Nederland (PMI deelindicator) blijft in expansie (ruim boven 50 punten).
−
De PMI bezettingsgraad zwakte in januari af ten opzichte van zijn stand in december 2013 en loopt daarmee parallel aan
de afzwakking van het aantal nieuwe orders in januari
−
Naast de sterke expansie in bezettingsgraden van de Duitse industrie, neemt de bezettingsgraad in Griekenland ook
scherp toe
−
Onrust in opkomende landen ook terug te lezen in de stand van bezettingsgraden: China en Rusland in krimpfase
9
Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, NEVI, Markit Economics

10. Sterk effect geopolitieke en economische onrust op prijzen
Overproductie blijft en dit dempt de
olieprijs gedurende 2014. Prijs wordt
sterk beïnvloed door onrust in M-O.
130
Olie (brent, USD/bbl)
125
PS: dalende volumes, instabiele prijzen
PET: verbruik neemt toe, overcapaciteit
PVC: overcapaciteit en afh. bouwsector
2,000
45
Kunststof (USD/Mt)
40
1,800
120
EU/NL aardgasprijs (TTF,
Euro/KwH)
35
1,600
115
De vraag naar gas is vooralsnog mild
door de zachte winter. In 2014 worden
stabiele tot licht lagere prijzen verwacht.
30
110
1,400
105
1,200
20
100
1,000
15
95
800
90
600
25
10
Polystyrene
PVC
PET
5
0
2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
De LME-voorraden dalen hard en dat
houdt het prijsniveau in stand, de vitaliteit
van de Chinese economie is van belang
Premies voor directe levering hoog; overaanbod chronisch, voorraden zijn hoog;
de vraag blijft echter goed
2,400
9,000
Koper (USD/t)
8,500
2,300
2,200
2,100
8,000
2,000
7,500
1,900
1,800
7,000
1,700
1,600
6,500
Aluminium (USD/t)
In Europa is de sector aan de beterende
hand, in China blijven de problemen
aanhouden (overcapaciteit)
700
680
660
640
620
600
580
560
540
520
500
Global steel (HRC, USD/t)
10
Economisch Bureau
Bron: Thomson Reuters Datastream, ABN AMRO Economisch Bureau

11. Bedrijfsdemografie toont groei aantal MKB-bedrijven
Bedrijven naar grootte sinds 1993
Faillissementen naar branche
160
100
90
80
140
70
60
120
+3,4%
50
40
100
30
20
80
10
index (1993=100)
1 tot 5 werknemers
10 tot 20 werknemers
50 tot 100 werknemers
2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
2005
2004
2003
2002
2001
2000
1999
1998
1997
1996
1995
1994
1993
60
5 tot 10 werknemers
20 tot 50 werknemers
100 werkzame personen of meer
0
1-1-2012
1-1-2013
1-1-2014
Voedings-, genotmiddelenindustrie
Textiel-, kleding-, lederindustrie
Hout- en bouwmaterialenindustrie
Papier- en grafische industrie
Raffinaderijen en chemie
Basismetaal, metaalprod.-industrie
Elektrotechn. en machineindustrie
Transportmiddelenindustrie
Meubelindustrie
In 2013 heeft de industrie een aandeel van 9% in totale faillissementen NL
−
Aantal kleine bedrijven industrie (1-5 werkn.) groeit en bij > 20 werkn. daalt het aantal bedrijven sinds 1993
−
Over 2013 is het totaal aantal faillissementen in industrie gedaald met 2,6% ten opzichte van 2012.
−
Het aantal faillissementen in de textiel- en kleding-industrie nam het sterkst toe in 2013 (+47,6%), terwijl het aantal in de
transportmiddelenindustrie het scherpst afnam (-31,7%)
−
In januari nam het aantal faillissementen op maandbasis toe met 3,4%; de elektrotechnische- en machine-industrie had
het grootste aandeel hierin (19,7%), de basismetaalindustrie volgt kort daarop met 18,0%
11
Economisch Bureau
Bron: CBS

12. Overige informatie & disclaimer
Voor meer informatie over deze sector, neem contact op met:
Casper Burgering
Senior sector econoom
Industrie & industriële metalen
ABN AMRO Economisch Bureau
tel: 020 383 26 93
e-mail: casper.burgering@nl.abnamro.com
http://nl.linkedin.com/in/casperburgering
ABN AMRO Economisch Bureau op internet
www.abnamro.nl/economischbureau
https://twitter.com/CasperBurgering
Disclaimer:
Copyright 2014 ABN AMRO and affiliated companies (“ABN AMRO”), Gustav Mahlerlaan 10, 1082 PP Amsterdam / PO Box 283, 1000 EA Amsterdam, The Netherlands. All right reserved.
This material is provided to you for information purposes only. Before investing in any product of ABN AMRO Bank NV, you should inform yourself about various consequences that you may
encounter under the laws of your country. ABN AMRO Bank NV has taken all reasonable care to ensure that the information contained in this document is correct but does not accept liability
for any misprints. ABN AMRO Bank NV reserves the right to make amendments to this material.
This material which is subject to change without notice is provided for informational purposes and should not be construed as a solicitation or offer to buy or sell any securities or related
financial instruments. While ABN AMRO makes reasonable efforts to obtain information from sources, which it believes to be reliable, ABN AMRO makes no representation or warranty of any
kind, either express or implied as to the accuracy, reliability, up-to-dateness or completeness of the information contained herein. Nothing herein constitutes an investment, legal, tax or other
advice nor is it to be relied on in any investment or decision. Certain services and products are subject to legal restrictions and therefore may not be available for residents of certain countries.
You should obtain relevant and specific professional advice before making any investment decision. The past performance is not necessarily a guide to the future result of an investment. The
value of investments may go up or down due to various factors including but not limited to changes in rates of foreign exchange and investors may not get back the amount invested. ABN
AMRO disclaims any responsibility and liability whatsoever in this respect.
12
Economisch Bureau