SlideShare a Scribd company logo
1 of 2
Download to read offline
3D-PRINTING

Schrale keuze voor beleggers
pizza’s printen in de ruimte of het printen van telefoonhoesjes, sieraden
of zelfs wapens. 3D- printen staat volop in de belangstelling. Op
beleggingsgebied bestaat echter opvallend weinig keuze.
is het een kwestie van tijd tot de massa voor kassa
zorgt of blijft het vooral een speeltje voor ‘geeks’?

De Nederlandse
consumentenmarkt staat
voor een doorbraak
David Kemps

A

dditive manufacturing, in
de volksmond
3D-printing, vond al zo’n
dertig jaar geleden zijn
oorsprong in NoordAmerika. Vooral om snel
prototypes te kunnen
maken of voor de productie in kleine oplagen van
complexe producten voor
de lucht- en ruimtevaart
en defensie. Toch kwam
het fenomeen pas tien jaar
later echt op gang. Toen
lanceerden de pioniers

Stratasys, 3D Systems en
Z Corporation een betaalbare printer in de markt.
2011 was het jaar van de
doorbraak. 3D-printen
ging in de derde versnelling. Dat gebeurde onder
meer door spraakmakende
producten, zoals de eerste
3D-geprinte auto Urbee
en een 3D-foodprinter.
Ook president Barack
Obama sprak over de
revolutie van 3D-printing.
Na zijn State of the Union
in februari 2013 schoten de
3D-printing

AUTEUR: David Kemps, Sector Banker Industrie bij ABN Amro

koersen van Amerikaanse 3D-printerfabrikanten omhoog. De totale
3D-printmarkt wordt door onderzoeksbureau Wohlers geschat op 2,2
miljard dollar in 2012. Dit bedrag
is de optelsom van de wereldwijde
verkoop van printers, materialen,
software en 3D-geprinte producten.
Ongeveer 618 miljoen dollar van
dit bedrag kan toegerekend worden
aan de verkoop van 3D-printsystemen. Deze cijfers zijn niet onmiddellijk reden voor grote ophef.
Wat de 3D-printmarkt interessant
maakt, is de verwachte jaarlijkse
groei. In 2012 bedroeg deze groei
28,6% ten opzichte van het voorafgaande jaar. Naar verwachting
zetten deze groeicijfers door tot een
wereldwijde omzet van zes miljard
dollar in 2017.
Door het beursplafond Wie in deze snelgroeiende sector wil beleggen, heeft
weinig keuze. Er zijn vier beursgenoteerde machinebouwers, inclusief
de beursgang van ExOne en VoxelJet in 2013. De printerbouwers
Stratasys en 3D Systems profiteerden als pioniers al van de exploderende behoefte aan hun producten.
De koers van Stratasys steeg in twee
jaar met 322%. 3D Systems knalde
met een koersstijging 627% door
het beursplafond. Indirect beleggen
in 3D-printing biedt meer keuzes.
3D-ontwerpsoftware wordt geleverd door bedrijven als AutoDesk
(AutoDesk 123D), Microsoft (3D
Builder) of Dassault (SolidWorks).
Voor de durfal is er het in 3D-bioprinting gespecialiseerde Organovo.
Een andere financieringsmogelijkheid is crowd funding. Platforms als
Kickstarter en Indiegogo verzorgden voor minstens 18 start-ups het
benodigde kapitaal in 2013. Zowel
Stratasys als 3D Systems breidden
hun aanbod uit door internationale
overnames. In januari 2012 sloeg
3D Systems een grote slag met de
overname van concurrent Z Corp.
Ook gekocht werden het Nederlandse ontwerpbureau Freedom of
Creation, Kemo Modelmakerij en
TIM Eindhoven om een Europees
netwerk voor het 3D-printen van
onderdelen op bestelling te vormen.
Stratasys heeft een vergelijkbare

strategie. In 2012 kocht de onderneming het Israëlische Objet en in
2013 werd MakerBot, de marktleider in thuisprinters, overgenomen
voor 400 miljoen dollar.
Hype of groeimarkt? In
de markt doen veel geruchten de
ronde. Hewlett-Packard maakte een
einde aan speculaties over de overname van een 3D-printerbedrijf
met de aankondiging in 2014 zelf
een 3D-printer te lanceren. Canon
wil zijn distributienetwerk in Japan
openstellen voor printers van 3D
Systems. Dochterbedrijf Océ introduceerde 2,5D-printing, waarbij
afbeeldingen een voelbare structuur
krijgen die bijvoorbeeld reproducties van schilderijen meer tot leven
brengen. Het gerucht gaat ook dat
3D-pionier Materialise uit België de
markt verkent naar mogelijkheden
om zijn groei te financieren. Een
IPO (Initial Public Offering) zou
een mogelijkheid zijn. Beleggen
in 3D-printing blijft helaas lastig.
Er is weinig keuze in fondsen en
de marktleiders zijn snel gegroeid,
niet organisch, maar door overnames. Ze gaan ook steeds meer op
elkaar lijken. Waar Stratasys zich
eerst vooral richtte op de zakelijke
markt, zet deze onderneming nu
ook in op de consumentenmarkt
met de aankoop van MakerBot.
Nu de patenten op verschillende
printtechnieken aflopen, doen veel
nieuwe spelers (uit Europa, maar
ook uit Azië) hun intrede. Het
Chinese TierTime Technology verwacht in 2013 ruim 10.000 desktop
3D-printers in Azië te verkopen
en heeft de ambitie om zich op de
Amerikaanse en Europese markt te
begeven.

Ahold, Hema en Blokker
volgen ontwikkelingen
op de voet
webshops maken een indrukwekkende groei door. In Nederland
ligt het initiatief vooral bij de
creatieve consument. Winkelketens als Ahold, Hema en Blokker
volgen deze ontwikkelingen op de
voet, maar zijn in afwachting van
de echte doorbraak. Dit geldt ook
voor grote elektronicabedrijven als
MediaMarkt en Dixons. Zo zijn er
kansen voor kleine innovatieve ondernemers. Dat blijkt uit het grote
aantal ontwerpers, de explosieve
groei van 3D-printwebshops, fysieke 3D-printwinkels en het aantal
geregistreerde printers bij mensen
thuis. Ook al is de schaal per
initiatief nu misschien
nog bescheiden, de
optelsom hiervan
maakt een grote
en veelbelovende
markt. ABN Amro
stelt vast dat printtechnieken in rap
tempo verbeteren
en de mogelijkheden voor industriële
toepassingen snel toe-

nemen. Ook de consument ontdekt
steeds meer de mogelijkheden van
3D-printing en staat er voor open.
Toch is het nog een complex, technisch proces. 3D-printing bevindt
zich nog in de pioniersfase en het
zal een uitdaging zijn een groot
publiek te bedienen.

Beursgenoteerde 3D-bedrijven
Beursgenoteerde 3D-bedrijven

Omzet
Market cap.

Koersgroei YTD 2013

FYE2011

FYE2012

Printers

Jaar van de doorbraak De Nederlandse consumentenmarkt voor 3D-printing is
in 2013 definitief ontwaakt en staat
voor een doorbraak. De technologie om zelf 3D-producten te ontwerpen is eenvoudiger en gebruiksvriendelijker. Ook zijn steeds meer
materialen beschikbaar, waardoor
het aanbod 3D-geprinte producten
groeit. Bovendien is sprake van
een zeer sterke stijging van het
aantal verkooppunten. 3D-print

Beurs

Ticker

Land

($ mln.)

(d.d. 27-11-13)

3D Systems

NASDAQ

DDD

VS

7.690

101%

230

3

Stratasys

NASDAQ

SSYS

VS / Israel

3.780

46%

156

2

15

ExOne

NASDAQ

XONE

VS

771

102%

VoxelJet

NASDAQ

VJET

Duitsland

410

42%

10.140

23%

14,55

1%

709

($ mln.)

289%

Software
AutoDesk

NASDAQ

ADSK

VS

Dassault Systemes

PINK

DASTY

Frankrijk

NASDAQ

ONVO

VS

Medisch (bioprinting)
Organovo

Bron: Reuters (bewerking ABN Amro)

Bron: Reuters (bewerking ABN Amro)

theasset.nl | 31

($ mln.)

More Related Content

Viewers also liked

ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014
ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014
ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014ABN AMRO
 
ABN AMRO report: On the road to the circular car
ABN AMRO report: On the road to the circular carABN AMRO report: On the road to the circular car
ABN AMRO report: On the road to the circular carABN AMRO
 
ING rapport Kunststofindustrie, 2005
ING rapport Kunststofindustrie, 2005ING rapport Kunststofindustrie, 2005
ING rapport Kunststofindustrie, 2005ABN AMRO
 
ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014
ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014
ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014ABN AMRO
 
Nederlandse 3D-printing markt in 2017
Nederlandse 3D-printing markt in 2017Nederlandse 3D-printing markt in 2017
Nederlandse 3D-printing markt in 2017ABN AMRO
 
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013ABN AMRO
 
ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...
ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...
ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...ABN AMRO
 
ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013
ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013
ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013ABN AMRO
 
ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013
ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013
ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013ABN AMRO
 
Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014
Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014
Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014ABN AMRO
 
ABN AMRO Visie op Industrie 2013
ABN AMRO Visie op Industrie 2013ABN AMRO Visie op Industrie 2013
ABN AMRO Visie op Industrie 2013ABN AMRO
 
ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006
ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006
ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006ABN AMRO
 
ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...
ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...
ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...ABN AMRO
 
ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005
ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005
ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005ABN AMRO
 
Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013
Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013
Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013ABN AMRO
 
ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...
ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...
ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...ABN AMRO
 
Smart Future: slimme technologie raakt ons hele leven
Smart Future: slimme technologie raakt ons hele levenSmart Future: slimme technologie raakt ons hele leven
Smart Future: slimme technologie raakt ons hele levenABN AMRO
 
Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016
Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016
Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016ABN AMRO
 
ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008
ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008
ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008ABN AMRO
 
20140814 volkskrant 3 d-printer in duikvlucht
20140814 volkskrant   3 d-printer in duikvlucht20140814 volkskrant   3 d-printer in duikvlucht
20140814 volkskrant 3 d-printer in duikvluchtABN AMRO
 

Viewers also liked (20)

ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014
ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014
ABN AMRO rapport investeren in metaalbewerkingsmachines, febr 2014
 
ABN AMRO report: On the road to the circular car
ABN AMRO report: On the road to the circular carABN AMRO report: On the road to the circular car
ABN AMRO report: On the road to the circular car
 
ING rapport Kunststofindustrie, 2005
ING rapport Kunststofindustrie, 2005ING rapport Kunststofindustrie, 2005
ING rapport Kunststofindustrie, 2005
 
ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014
ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014
ABN AMRO Stand van de industrie, feb 2014
 
Nederlandse 3D-printing markt in 2017
Nederlandse 3D-printing markt in 2017Nederlandse 3D-printing markt in 2017
Nederlandse 3D-printing markt in 2017
 
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013
ABN AMRO Bedrijvigheid in de industrie blijft gunstig, 26 nov 2013
 
ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...
ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...
ABN AMRO Raising The Bars: strategische agenda voor de Nederlandse toeleverin...
 
ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013
ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013
ABN AMRO Industrie Trends, cijfers & prognoses, nov 2013
 
ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013
ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013
ABN AMRO Aantal faillissementen blijft erg hoog, 10 juni 2013
 
Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014
Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014
Abn amro rapport visie op industrie, mei 2014
 
ABN AMRO Visie op Industrie 2013
ABN AMRO Visie op Industrie 2013ABN AMRO Visie op Industrie 2013
ABN AMRO Visie op Industrie 2013
 
ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006
ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006
ING My Industry: Dutch Manufacturing 2010, nov 2006
 
ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...
ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...
ING rapport Waarde van flexibiliteit, de praktijk in de hi-tech systems indus...
 
ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005
ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005
ING rapport Succesvol produceren in Nederland, febr 2005
 
Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013
Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013
Social media in de industrie, ABN AMRO 9 april 2013
 
ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...
ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...
ING rapport Productieverplaatsing: gevolgen globalisering voor de metalektro-...
 
Smart Future: slimme technologie raakt ons hele leven
Smart Future: slimme technologie raakt ons hele levenSmart Future: slimme technologie raakt ons hele leven
Smart Future: slimme technologie raakt ons hele leven
 
Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016
Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016
Abn amro rapport toeleverancier blijven of eigen product gaan maken, jan 2016
 
ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008
ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008
ABN AMRO Rapport Raising the bars oktober 2008
 
20140814 volkskrant 3 d-printer in duikvlucht
20140814 volkskrant   3 d-printer in duikvlucht20140814 volkskrant   3 d-printer in duikvlucht
20140814 volkskrant 3 d-printer in duikvlucht
 

Similar to 3D-printing, schrale keuze voor beleggers

3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën
3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën
3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeënABN AMRO
 
3D printing groeit gestaag door
3D printing groeit gestaag door3D printing groeit gestaag door
3D printing groeit gestaag doorABN AMRO
 
3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen
3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen
3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoenABN AMRO
 
ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014
ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014
ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014ABN AMRO
 
Verstoren of verstoord worden
Verstoren of verstoord worden Verstoren of verstoord worden
Verstoren of verstoord worden Connected Futures
 
TMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline Warsen
TMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline WarsenTMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline Warsen
TMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline WarsenEline Warsen
 
Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]
Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]
Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]Patrick van der Vorst
 
{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward
{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward
{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forwardRobert Philipe de Klijne
 
Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...
Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...
Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...webwinkelvakdag
 
HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...
HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...
HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...Paul Blok
 
3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum
3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum
3D printen binnenkort bij Outlet Dokkumduurzame verhalen
 
Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015
Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015
Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015CLICKNL
 
NL - Module 6 - The Future of Smart Data
NL - Module 6 - The Future of Smart DataNL - Module 6 - The Future of Smart Data
NL - Module 6 - The Future of Smart Datacaniceconsulting
 
3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex
3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex
3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan TubexStedenbeleid Vlaanderen
 
2012 trends samengevat
2012 trends samengevat2012 trends samengevat
2012 trends samengevatGlenn Francois
 
2014 calvijn-trends-kpmg-nov14
2014 calvijn-trends-kpmg-nov142014 calvijn-trends-kpmg-nov14
2014 calvijn-trends-kpmg-nov14Chris Noordam
 

Similar to 3D-printing, schrale keuze voor beleggers (20)

FD-20150704-07006003
FD-20150704-07006003FD-20150704-07006003
FD-20150704-07006003
 
3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën
3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën
3D-printing in Nederland: klein in omzet, groot in ideeën
 
3D printing groeit gestaag door
3D printing groeit gestaag door3D printing groeit gestaag door
3D printing groeit gestaag door
 
3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen
3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen
3D printing in Nederland een groeimarkt van 45 miljoen
 
ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014
ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014
ABN AMRO Zie ginds komt de 3D-printer, dec 2014
 
Verstoren of verstoord worden
Verstoren of verstoord worden Verstoren of verstoord worden
Verstoren of verstoord worden
 
Digital Twin
 Digital Twin Digital Twin
Digital Twin
 
TMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline Warsen
TMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline WarsenTMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline Warsen
TMO Business Battle - Opdracht 2 - Eline Warsen
 
Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]
Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]
Van poeder tot product; aansprakelijkheidsrisico's van 3D-printen [TAV 2015, 1]
 
{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward
{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward
{8a49fca0-a446-4ec2-b18d-229eebc7f386}_ricoh-drupa-vision-forward
 
Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...
Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...
Presentatie WWV14: Nieuwe kansen voor e-commerce met 3D printen, Ground3d anu...
 
HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...
HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...
HvA - werkconferentie De Nieuwe Landkaart van het Communicatie- en Mediavakge...
 
3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum
3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum
3D printen binnenkort bij Outlet Dokkum
 
Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015
Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015
Smart Industry | KvK Mix & Match Monday - Tom Bouws, 19 jan 2015
 
NL - Module 6 - The Future of Smart Data
NL - Module 6 - The Future of Smart DataNL - Module 6 - The Future of Smart Data
NL - Module 6 - The Future of Smart Data
 
3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex
3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex
3D-printing voor stadsvernieuwing ? - Stefaan Tubex
 
2012 trends samengevat
2012 trends samengevat2012 trends samengevat
2012 trends samengevat
 
2014 calvijn-trends-kpmg-nov14
2014 calvijn-trends-kpmg-nov142014 calvijn-trends-kpmg-nov14
2014 calvijn-trends-kpmg-nov14
 
3d printen nederland
3d printen nederland3d printen nederland
3d printen nederland
 
XR Magazine januari 2012
XR Magazine januari 2012XR Magazine januari 2012
XR Magazine januari 2012
 

More from ABN AMRO

ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022
ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022
ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022ABN AMRO
 
ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021
ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021
ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021ABN AMRO
 
ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)
ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)
ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)ABN AMRO
 
BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020
BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020
BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020ABN AMRO
 
ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019
ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019
ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019ABN AMRO
 
ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019
ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019
ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019ABN AMRO
 
BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008
BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008
BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008ABN AMRO
 
Vraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printing
Vraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printingVraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printing
Vraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printingABN AMRO
 
Wonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot stand
Wonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot standWonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot stand
Wonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot standABN AMRO
 
Infographic 3D printing market in The Netherlands
Infographic 3D printing market in The NetherlandsInfographic 3D printing market in The Netherlands
Infographic 3D printing market in The NetherlandsABN AMRO
 
Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)
Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)
Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)ABN AMRO
 

More from ABN AMRO (11)

ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022
ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022
ABN AMRO rapport Bouwrobots winnen terrein, maart 2022
 
ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021
ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021
ABN AMRO rapport Services als verdienmodel voor de industrie, sept 2021
 
ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)
ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)
ABN AMRO AgriTech, Battle for agricultural robots begins, oct 2020 (en)
 
BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020
BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020
BN AMRO Nederland na corona in vier scenarios (industrie), juli 2020
 
ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019
ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019
ABN AMRO rapport Winstmarge onder druk in tijden van hoogconjunctuur, maart 2019
 
ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019
ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019
ABN AMRO rapport Aandrijftechniek, sept 2019
 
BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008
BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008
BN AMRO rapport Raising the bars, oktober 2008
 
Vraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printing
Vraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printingVraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printing
Vraag naar metaalpoeder groeit door 3D-printing
 
Wonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot stand
Wonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot standWonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot stand
Wonderplastics: bioplastic komt niet vanzelf tot stand
 
Infographic 3D printing market in The Netherlands
Infographic 3D printing market in The NetherlandsInfographic 3D printing market in The Netherlands
Infographic 3D printing market in The Netherlands
 
Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)
Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)
Rubber: vandaag zwart, morgen groen (Kunststof Magazine, mei 2013)
 

3D-printing, schrale keuze voor beleggers

  • 1. 3D-PRINTING Schrale keuze voor beleggers pizza’s printen in de ruimte of het printen van telefoonhoesjes, sieraden of zelfs wapens. 3D- printen staat volop in de belangstelling. Op beleggingsgebied bestaat echter opvallend weinig keuze. is het een kwestie van tijd tot de massa voor kassa zorgt of blijft het vooral een speeltje voor ‘geeks’? De Nederlandse consumentenmarkt staat voor een doorbraak David Kemps A dditive manufacturing, in de volksmond 3D-printing, vond al zo’n dertig jaar geleden zijn oorsprong in NoordAmerika. Vooral om snel prototypes te kunnen maken of voor de productie in kleine oplagen van complexe producten voor de lucht- en ruimtevaart en defensie. Toch kwam het fenomeen pas tien jaar later echt op gang. Toen lanceerden de pioniers Stratasys, 3D Systems en Z Corporation een betaalbare printer in de markt. 2011 was het jaar van de doorbraak. 3D-printen ging in de derde versnelling. Dat gebeurde onder meer door spraakmakende producten, zoals de eerste 3D-geprinte auto Urbee en een 3D-foodprinter. Ook president Barack Obama sprak over de revolutie van 3D-printing. Na zijn State of the Union in februari 2013 schoten de
  • 2. 3D-printing AUTEUR: David Kemps, Sector Banker Industrie bij ABN Amro koersen van Amerikaanse 3D-printerfabrikanten omhoog. De totale 3D-printmarkt wordt door onderzoeksbureau Wohlers geschat op 2,2 miljard dollar in 2012. Dit bedrag is de optelsom van de wereldwijde verkoop van printers, materialen, software en 3D-geprinte producten. Ongeveer 618 miljoen dollar van dit bedrag kan toegerekend worden aan de verkoop van 3D-printsystemen. Deze cijfers zijn niet onmiddellijk reden voor grote ophef. Wat de 3D-printmarkt interessant maakt, is de verwachte jaarlijkse groei. In 2012 bedroeg deze groei 28,6% ten opzichte van het voorafgaande jaar. Naar verwachting zetten deze groeicijfers door tot een wereldwijde omzet van zes miljard dollar in 2017. Door het beursplafond Wie in deze snelgroeiende sector wil beleggen, heeft weinig keuze. Er zijn vier beursgenoteerde machinebouwers, inclusief de beursgang van ExOne en VoxelJet in 2013. De printerbouwers Stratasys en 3D Systems profiteerden als pioniers al van de exploderende behoefte aan hun producten. De koers van Stratasys steeg in twee jaar met 322%. 3D Systems knalde met een koersstijging 627% door het beursplafond. Indirect beleggen in 3D-printing biedt meer keuzes. 3D-ontwerpsoftware wordt geleverd door bedrijven als AutoDesk (AutoDesk 123D), Microsoft (3D Builder) of Dassault (SolidWorks). Voor de durfal is er het in 3D-bioprinting gespecialiseerde Organovo. Een andere financieringsmogelijkheid is crowd funding. Platforms als Kickstarter en Indiegogo verzorgden voor minstens 18 start-ups het benodigde kapitaal in 2013. Zowel Stratasys als 3D Systems breidden hun aanbod uit door internationale overnames. In januari 2012 sloeg 3D Systems een grote slag met de overname van concurrent Z Corp. Ook gekocht werden het Nederlandse ontwerpbureau Freedom of Creation, Kemo Modelmakerij en TIM Eindhoven om een Europees netwerk voor het 3D-printen van onderdelen op bestelling te vormen. Stratasys heeft een vergelijkbare strategie. In 2012 kocht de onderneming het Israëlische Objet en in 2013 werd MakerBot, de marktleider in thuisprinters, overgenomen voor 400 miljoen dollar. Hype of groeimarkt? In de markt doen veel geruchten de ronde. Hewlett-Packard maakte een einde aan speculaties over de overname van een 3D-printerbedrijf met de aankondiging in 2014 zelf een 3D-printer te lanceren. Canon wil zijn distributienetwerk in Japan openstellen voor printers van 3D Systems. Dochterbedrijf Océ introduceerde 2,5D-printing, waarbij afbeeldingen een voelbare structuur krijgen die bijvoorbeeld reproducties van schilderijen meer tot leven brengen. Het gerucht gaat ook dat 3D-pionier Materialise uit België de markt verkent naar mogelijkheden om zijn groei te financieren. Een IPO (Initial Public Offering) zou een mogelijkheid zijn. Beleggen in 3D-printing blijft helaas lastig. Er is weinig keuze in fondsen en de marktleiders zijn snel gegroeid, niet organisch, maar door overnames. Ze gaan ook steeds meer op elkaar lijken. Waar Stratasys zich eerst vooral richtte op de zakelijke markt, zet deze onderneming nu ook in op de consumentenmarkt met de aankoop van MakerBot. Nu de patenten op verschillende printtechnieken aflopen, doen veel nieuwe spelers (uit Europa, maar ook uit Azië) hun intrede. Het Chinese TierTime Technology verwacht in 2013 ruim 10.000 desktop 3D-printers in Azië te verkopen en heeft de ambitie om zich op de Amerikaanse en Europese markt te begeven. Ahold, Hema en Blokker volgen ontwikkelingen op de voet webshops maken een indrukwekkende groei door. In Nederland ligt het initiatief vooral bij de creatieve consument. Winkelketens als Ahold, Hema en Blokker volgen deze ontwikkelingen op de voet, maar zijn in afwachting van de echte doorbraak. Dit geldt ook voor grote elektronicabedrijven als MediaMarkt en Dixons. Zo zijn er kansen voor kleine innovatieve ondernemers. Dat blijkt uit het grote aantal ontwerpers, de explosieve groei van 3D-printwebshops, fysieke 3D-printwinkels en het aantal geregistreerde printers bij mensen thuis. Ook al is de schaal per initiatief nu misschien nog bescheiden, de optelsom hiervan maakt een grote en veelbelovende markt. ABN Amro stelt vast dat printtechnieken in rap tempo verbeteren en de mogelijkheden voor industriële toepassingen snel toe- nemen. Ook de consument ontdekt steeds meer de mogelijkheden van 3D-printing en staat er voor open. Toch is het nog een complex, technisch proces. 3D-printing bevindt zich nog in de pioniersfase en het zal een uitdaging zijn een groot publiek te bedienen. Beursgenoteerde 3D-bedrijven Beursgenoteerde 3D-bedrijven Omzet Market cap. Koersgroei YTD 2013 FYE2011 FYE2012 Printers Jaar van de doorbraak De Nederlandse consumentenmarkt voor 3D-printing is in 2013 definitief ontwaakt en staat voor een doorbraak. De technologie om zelf 3D-producten te ontwerpen is eenvoudiger en gebruiksvriendelijker. Ook zijn steeds meer materialen beschikbaar, waardoor het aanbod 3D-geprinte producten groeit. Bovendien is sprake van een zeer sterke stijging van het aantal verkooppunten. 3D-print Beurs Ticker Land ($ mln.) (d.d. 27-11-13) 3D Systems NASDAQ DDD VS 7.690 101% 230 3 Stratasys NASDAQ SSYS VS / Israel 3.780 46% 156 2 15 ExOne NASDAQ XONE VS 771 102% VoxelJet NASDAQ VJET Duitsland 410 42% 10.140 23% 14,55 1% 709 ($ mln.) 289% Software AutoDesk NASDAQ ADSK VS Dassault Systemes PINK DASTY Frankrijk NASDAQ ONVO VS Medisch (bioprinting) Organovo Bron: Reuters (bewerking ABN Amro) Bron: Reuters (bewerking ABN Amro) theasset.nl | 31 ($ mln.)