1. A MICOLOXÍA NO ENSINOA MICOLOXÍA NO ENSINO
por Marcos Lago
C.P.I. Padín Truiteiro
36690 Arcade (Soutomaior)
Pontevedra
e-mail: marcoslago@edu.xunta.es
XVI CONGRESO DA ENCIGA
2. ¿Que son os fungos?
•non son plantasnon son plantas
•organismos heterótrofos
•dispersión por esporas
•dixestión extracelular (algúns por
fagocitose)
•corpo vexetativo filamentoso con gran
capacidade de transporte interno
•non posúen tecidos
•ciclo vital haplonte e dicarionte
REINO FUNGI
M O N E R A
P L A N TA S A N IM A LE S F U N G O S
P R O TISTA
4. A célula fúnxica
Características:
• sen de plastos
• sen centríolos
• con parede fúnxica (rica
en quitina)
• a envoltura nuclear
permanente durante a
división
• dous núcleos haploides
(dicarionte) ou moitos por
célula (plasmodio)
• unicelulares ou
pluricelulares (hifas
tabicadas e hifas
sifonadas)
célula libre
(fermentos) hifa tabicada
(basdiomycetes) hifa sifonada
(ascomycetes)
5. O fungo e o cogomelo
fungo: é o organismo
completo
cogomelo: é o froito de
certos fungos
8. Morfoloxía do cogomelo
con chapeo e pé con chapeo e sen pé
en forma de cortizo
en forma de mazo en forma de coral en forma de de sela
en forma de funil
en forma de cunca
9. Morfoloxía do cogomelo
en forma de gaiola
en forma de niño
de paxaro
en forma de pataca
en forma de falo
en forma de codia en forma de ménsula
xelatinosos
en forma de pera
en forma de estrela
en forma de fíos
11. Tipos de himenio
Con láminas
Clito cybe ne bularis
Con aguillóns
Hydnum
im bricatum
Con tubos
Suillus bo vinus
Liso
Pe ziza badia
Con veas
Canthare llus
cibarius
En labirinto
Abo rtipo rus
bie nnis
20. Cultivo de cogomelos
Illamento do fungo
(esporas ou anacos de fungo)
Crecemento en medio artificial
Crecemento en soporte
para inocular
Crecemento no substrato final
e Incubación
Recollida dos cogomelos
Fases
no cultivo
21. Intoxicacións
CLASIFICACIÓN DAS INTOXICACIÓNS
-PERIODO DE LATENCIA CURTO
(de 30 min a 4 h)
-PERIODO DE LATENCIA LONGO
(ata 15 días)
-gastroenterite aguda
-neurolóxica
•micoatropínica
•enteóxena
•muscarínica
-cardiovascular
-hemolítica
-hidracínica
-nefrotóxica
-hepatotóxica
-por metais pesados
22. Intoxicacións
E S TÓ M A G O
F ÍG A D O
C O R A Z Ó N
R IL
IN TE S TIN O
V E S ÍC U L A B IL IA R
PERIODO DE LATENCIA LONGO
AmanitaphalloidesAmanitaphalloides
MORTALMORTAL
Actuación do velenoActuación do veleno
31. Aspectos históricos
Os cogomelos e a historia
-Biblia: maná
-Lume de Santo Antonio: Ergotismo
-A Guerra da Independencia dos EEUU
-O mildeu da pataca en Irlanda e o da vide
-O descubrimento da penicilina
-A tinta do Castiñeiro
-O chancro americano do Castiñero
-Envelenamentos históricos: Catalina A
Grande, Emperados Claudio
32. A micoloxía no currículo do ensino
secundario
NIVEIS EDUCATIVOSNIVEIS EDUCATIVOS
ESO ESPO
1º ciclo 2º ciclo Ciclos
formativos
Bacharelato
33. A micoloxía na ESO
ESO
(Decreto 78/1993 do 25 de febreiro e Decreto 233/2002 do 6 de Xuño)
NIVEIS
EDUCATIVO
S
1º CICLO 2º CICLO
1º ESO 2º ESO 3º ESO 4º ESO
MATERIA CIENCIAS NATURAIS CIENCIAS NATURAIS BIOLOXÍA E
XEOLOXÍA
BIOLOXÍA E
XEOLOXÍA
CONTIDOS Bloque III. A Terra e os Seres
Vivos.
III. 1.- A Terra un planeta
habitado:
A Célula. Morfoloxía celular
-Características e funcións comúns
dos seres vivos.
III. 2. Clasificación dos seres
vivos.
Os cinco reinos. Introducción á
taxonomía.
Fungos
A diversidade dos seres vivos:
ambientes tamaños, formas e
modos de alimentarse
Bloque III. A Enerxía e os
Seres Vivos.
III. 1.- A Fisioloxía dos seres
vivos e o consumo de enerxía.
O mantemento da vida.
Nutrición autótrofa e
heterótrofa, fotosíntese e
respiración
A enerxía consumida polos
seres vivos: crecemento, calor
e movemento
O mantemento da especie.
A reproducción: analoxías e
diferencias entre animais e
vexetais.
Coordinación, relación e
regulación
NON Bloque III. Ecoloxía
e Medio Ambiente
III. 1.- Os seres vivos
e o medio ambiente
III. 2.- Dinámica de
ecosistemas
34. BACHARELATO
(Decreto 275/1994 de 29 de Xullo; e Decereto 231/2002 de 6 de xuño
NIVEIS
EDUCATIVOS
1º BACHARELATO 2º BACHARELATO
MATERIA BIOLOXÍA E XEOLOXÍA BIOLOXÍA CIENCIAS DA TERRA
E DO MEDIO
AMBIENTE
CONTIDOS Bloque III. Formas de organización
dos seres vivos.
A unidade organizativa e funcional dos
seres vivos. Teoría celular. Seres
unicelulares procariotas e eucariotas.
Seres pluricelulares. Diferenciación
celular. Distintos niveis de
organización. Clasificación mediante
taxóns. Características dos cinco reinos.
Bloque IV. Fisioloxía celular.
Microbioloxía e biotecnoloxía
Os microorganismos un grupo
taxonómico heteroxéneo. As súas
formas de vida.
A utilidade dos microorganismos. A
producción industrial de substancias
socialmente útiles a partir destes
microorganismos. Importancia dos
microorganismos na manipulación
xenética
Os microorganismos como axentes
patóxenos. Repercusións económicas
e sociais
Bloque II. Os subsistemas
terrestres e a súa
problemática ambiental.
II.1 A biosfera. Os ciclos
bioxeoquímicos como modelo
de interacción dos subsistemas
terrestres.
Fluxo de enerxía no s
ecosistemas, relacións tróficas,
producción e eficiencias.
Cambios no tempo: dinámica de
poboacións, sucesión e
perturbación.
A micoloxía na ESPO
35. FORMACIÓN PROFESIONAL (rama agraria)- CICLOS FORMATIVOS DE GRADO MEDIO
TITULACIÓN
TECNICO EN
XARDINERIA
(Decreto 73/1999 do 12 de marzo,
DOG 7 de abril de 1999)
TECNICO EN TRABALLOS
FORESTAIS E DE
CONSERVACIÓN DO
MEDIO NATURAL
(Decreto 290/1999 do 30 de setembro,
DOG 15 de novembro de 1999)
TECNICO EN
EXPLOTACIÓNS
AGRICOLAS
INTENSIVAS
(Decreto 74/1999 do 11 de
marzo, DOG 8 de abril de
1999)
TECNICO EN
EXPLOTACIÓNS
AGRICOLAS
EXTENSIVAS
(Decreto 79/2000 do 16 de
marzo, DOG 13 de abril de 2000)
MODULOSPROFESIONAISECONTIDOSCONCEPT
M. 2.- IMPLANTACIÓN DE
XARDÍNS E ZONAS VERDES
-Problemas sanitarios e de malas
herbas.
M.3.- CONSERVACIÓN E
MELLORA DO XARDÍN E
ZONAS VERDES
-Mantemento e recuperación de
elementos vexetais. Pragas,
enfermidades e malas herba.
M.4.- PRODUCCIÓN DE
PLANTAS
-Mantemento e protección. Malas
herbas, pragas e enfermidades
Tratamentos fitosanitarios. Podas.
M.5.- METODOS DE CONTROL
FITOSANITARIO
-Bioloxía e identificación das
pragas, enfermidades e malas
herbas. Axentes parasitarios e non
parasitarios das plantas. Plagas,
enfermidades e malas herbas. Danos
que producen. Ciclos biolóxicos
correspondentes. -Métodos de control
fitosanitario nos cultivos. Productos
químicos. Loita biolóxica. Loita
integrada.
M4.- APROVEITAMENTOS
FORESTAIS
-Outros aproveitamentos. Apicultura.
Cogomelos (Identificación, Colleita,
Conservación, Comercialización). Outros
(Cascas e cortizas, Resinas, Froitos
silvestres, Plantas aromáticas, medicinais
e ornamentais).
M.7.- CONSERVACIÓN E DEFENSA
DAS MASAS FORESTAIS
-Bioloxía e identificación das pragas e
enfermidades. Axentes parasitarios e
non parasitarios das plantas.Pragas e
enfermidades. Danos que producen.
Ciclos biolóxicos correspondentes.
M.8.- ACTIVIDADES DE USO
PÚBLICO EN ESPACIOS
NATURAIS
-O medio natural. Flora e fauna
silvestres. Especies protexidas e en
perigo de extinción. Dinámica das
poboacións. Censos. Zonas de control
especial.
M.4.- PRODUCCIÓN DE
PLANTAS
-Mantemento e protección.
Malas herbas, pragas e
enfermidades. Tratamentos
fitosanitarios. Podas.
M.7.- MÉTODOS DE
CONTROL FITOSANITARIO
-Bioloxía e identificación das
pragas, enfermidades e malas
herbas. Axentes parasitarios e
non parasitarios das plantas.
Pragas, enfermidades e malas
herbas. Danos que producen.
Ciclos biolóxicos
correspondentes.
M.4.- CULTIVOS
HERBÁCEOS
-Coidados dos cultivos. Malas
herbas. Técnicas de control.
Técnicas e labores que favorecen o
aproveitamento da auga polas
plantas. Loita contra pragas,
enfermidades e fauna salvaxe.
M.6.-MÉTODOS DE
CONTROL FITOSANITARIO
-Bioloxía e identificación das
pragas, enfermidades e malas
herbas. Axentes parasitarios e non
parasitarios das plantas. Pragas,
enfermidades e malas herbas.
Danos que producen. Ciclos
biolóxicos correspondentes.
-Métodos de control fitosanitario
nos cultivos. Productos químicos.
Loita biolóxica. Loita integrada.
A micoloxía na ESPO
