1. นวัตกรรมการศึกษา 7
ประเภท

2. หัวข้อที่ 4 สื่อการเรียนรู้
 สื่อการเรียนรู้(ตามหลักสูตรการศึกษาขั้นพื้นฐาน กรมวิชาการ 2544 หน้า 178)
หมายถึง ทุกสิ่งทุกอย่างรอบตัวผู้เรียนที่จะช่วยให้ผู้เรียนเกิดการเรียนรู้ เน้นสื่อที่ใช้
สา หรับการศึกษาค้นคว้าด้วยตนเองทั้งผู้เรียนและผู้สอน ผู้เรียนและผู้สอนสามารถ
จัดทา พัฒนาสื่อการเรียนรู้ขึ้นเอง หรือนา สื่อต่าง ๆ ที่มีอยู่รอบตัวมาใช้ในการเรียนรู้
เพื่อให้ผู้เรียนบรรลุวัตถุประสงค์การเรียนรู้อย่างมีประสิทธิภาพ
 อาจกล่าวได้ว่า สื่อการเรียนรู้ ( Educational Material ) เทคโนโลยีการสอน (
Instructional Technology ) และ เทคโนโลยีการเรียนรู้ ( Learning Technology ) มี
ความหมายใกล้เคียงกัน

3. สื่อการเรียนรู้สามารถจา แนกออกตามลักษณะได้เป็น 3 ประเภท คือ
 1. สื่อสิ่งพิมพ์หมายถึง หนังสือและเอกสารสิ่งพิมพ์ต่างๆ ที่แสดงหรือเรียบเรียงสาระ
ความรู้ต่าง ๆ โดยใช้ตัวหนังสือ มีหลายชนิด ได้แก่ เอกสาร หนังสือเรียน หนังสือพิมพ์
นิตยสาร วารสาร บันทึก รายงาน ฯลฯ

4.  2. สื่อเทคโนโลยีหมายถึง สื่อการเรียนรู้ที่ผลิตขึ้นใช้ควบคู่กับเครื่องมือโสตทัศนวัสดุ หรือ
เป็นเทคโนโลยีใหม่ ๆ เช่น แถบบันทึกภาพพร้อมเสียง (วิดีทัศน์) แถบบันทึกเสียง ภาพนิ่ง
สื่อคอมพิวเตอร์ช่วยสอน นอกจากนี้ยังหมายรวมถึงกระบวนการต่างๆ ที่นา เทคโนโลยีมา
ประยุกต์ใช้ในการเรียนรู้ เช่น การใช้อินเทอร์เน็ตเพื่อการเรียนรู้ การศึกษาทางไกลผ่าน
ดาวเทียม เป็นต้น

5.  3. สื่ออื่น ๆ นอกเหนือจากสื่อ 2 ประเภทที่กล่าวไปแล้ว ยังมีสื่ออื่นๆ ที่ส่งเสริมการเรียนรู้
ของผู้เรียน ซึ่งมี ความสา คัญไม่ยิ่งหย่อนไปกว่าสื่อสิ่งพิมพ์และสื่อเทคโนโลยี

6.  สื่อที่กล่าวนี้ ได้แก่
 3.1 บุคคล หมายถึง บุคคลที่มีความรู้ ความสามารถ ความเชี่ยวชาญในสาขาต่าง ๆ
ซึ่งสามารถถ่ายทอด สาระความรู้ แนวคิดและประสบการณ์ไปสู่บุคคลอื่น เช่น
บุคลากรในท้องถิ่น แพทย์ ตา รวจ นักธุรกิจ เป็นต้น
 3.2 ธรรมชาตแิละสิ่งแวดล้อม หมายถึง สิ่งมีอยู่ตามธรรมชาติและสภาพแวดล้อมตัว
ผู้เรียน เช่น พืชผักผลไม้ ปรากฏการณ์ ห้องปฏิบัติการ เป็นต้น

7.  3.3 กิจกรรม / กระบวนการ หมายถึง กิจกรรมหรือกระบวนการที่ผู้สอนและผู้เรียน
กา หนดขึ้นเพื่อสร้างเสริม ประสบการณ์การเรียนรู้ของผู้เรียน เช่น บทบาทสมมติ
การสาธิต การจัดนิทรรศการ การทา โครงงาน เกม เพลง เป็นต้น
 3.4 วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์หมายถึง วัสดุที่ประดิษฐ์ขึ้นใช้เพื่อประกอบการ
เรียนรู้ เช่น หุ่นจา ลอง แผนภูมิ แผนที่ ตาราง สถิติ รวมถึงสื่อประเภทเครื่องมือและ
อุปกรณ์ที่จา เป็นต้องใช้ในการปฏิบัติงานต่างๆ เช่น อุปกรณ์ทดลองวทิยาศาสตร์
เครื่องมือช่าง เป็นต้น

8.  เปรียบเทียบข้อดี(จุดเด่น)และข้อจากัด(ข้อเสีย)ของสื่อเพื่อการเรียนรู้แต่ละประเภท
 1. สิ่งพิมพ์ต่างๆ เช่น หนังสือ ตา รา-เรียน คู่มือ ฯลฯ
 ข้อดี- เป็นวิธีการเรียนรู้ที่ดีที่สุดวิธีหนึ่ง
- สามารถอ่านได้ตามอัตราความสามารถของแต่ละบุคคล
- เหมาะสาหรับการอ้างอิงหรือทบทวน
- เหมาะสา หรับการผลิตเป็นจา นวนมาก สะดวกในการแก้ไขปรับปรุงเนื้อหาใหม่
 ข้อจากัด - ถ้าจะให้ได้สิ่งพิมพ์คุณภาพดี จา เป็นต้องใช้ต้นทุนในการผลิตสูง
- บางครั้งต้องพิมพ์ใหม่เพื่อปรับปรุงข้อมูลที่ล้าสมัย
- ผู้ที่ไม่รู้หนังสือไม่สามารถอ่านเข้าใจได้

9.  2. สื่อเทคโนโลยี เช่น คอมพิวเตอร์
 ข้อดี - ใช้งานได้หลายประเภท เช่น การคา นวณ จัดเก็บฐานข้อมูล การจัดหน้าสิ่งพิมพ์
ฯลฯ
- ใช้แก้ปัญหาต่างๆ ที่ซับซ้อนได้
- เสนอข้อมูลได้หลายประเภททั้ง ตัวอักษร ภาพนิ่ง ภาพเคลื่อนไหว และเสียง
- มีการโต้ตอบกับผู้เรียนเพื่อให้ผลป้อนกลับด้วยความรวดเร็ว
- สามารถบันทึกข้อมูลเก็บไว้ในหน่วยความจา ของเครื่องหรือในวัสดุบันทึกอื่น เช่น จาน
บันทึกและเทปแม่เหล็กได้
 ข้อจากัด – มีราคาสูงพอสมควร
- ต้องมีการบา รุงรักษาตามระยะเวลา
- ต้องใช้กับโปรแกรมซอฟต์แวร์ประเภทต่างๆ จึงจะใช้งานได้
- มีการเปลี่ยนแปลงด้านอุปกรณ์ เช่น ความเร็วในการทา งานการ์ดประเภทต่าง ๆ จนทา ให้
เครื่องที่มี อยู่ล้าสมัยได้เร็ว

10.  3. สื่ออื่นๆ
 3.1 บุคคล
 ข้อดี - เป็นสื่อที่ทุกคนมีอยู่แล้ว ไม่ต้องสิ้นเปลืองในการซื้อสื่อแบบสื่ออื่น ๆ
- ทา ให้ผู้พูดและฟังเห็นหน้าตา บุคลิก ลีลา ท่าทาง น้า เสียงประกอบการพูดซึ่งมีอิทธิพลในการชักจูง
และเร้าความสนใจได้มากกว่า
- เป็นการสื่อสารสองทาง ทั้งผู้พูดและผู้ฟังสามารถโต้ตอบกันได้ทันที
- ผู้พูดสามารถปรับเนื้อหาให้เหมาะกับผู้ฟังได้ทันท่วงที
- เหมาะกับการเผยแพร่เรื่องราวที่ไม่สลับซับซ้อนหรือติดต่อสัมพันธ์กันเป็นการส่วนตัว
 ข้อจากัด - ไม่มีความคงทนถาวร พูดแล้วก็ผ่านเลยไป
- ไม่สามารถครอบคลุมผู้ฟังจา นวนมากๆได้
- หากผู้พูดขาดความสามารถในการพูดจูงใจ ก็จะทา ให้การพูดล้มเหลวได้
- เนื้อหาสาระที่นา มาพูดหากสลับซับซ้อนเกินไป ทา ให้ผู้ฟังไม่เข้าใจ ต้องมีอุปกรณ์ประกอบการพูด
เช่น ภาพถ่าย ภาพสไลด์ ภาพยนตร์
- เป็นสื่อที่ไม่มีหลักฐานอ้างอิงที่ชัดเจน

11.  3.2 ธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม
 ข้อดี - ใช้ต้นทุนการผลิตน้อย
- มีอยู่รอบตัวสามารถเข้าถึงได้ง่าย
 ข้อจากัด - สื่อบางชนิดอาจเป็นอันตราย เช่น สัตว์มีพิษต่างๆ
- ไม่สามารถอยู่ได้อย่างคงทน ถาวร

12.  3.3 กิจกรรม/กระบวนการ เช่น การสาธิต
 ข้อดี - การนาเสนอการปฏิบัติและกรรมวิธีให้เห็นอย่างเป็นขั้นตอนได้ชัดเจน
- ใช้สอนทักษะได้เป็นอย่างดี
- สร้างประสบการณ์ให้ผู้เรียนมีการรับรู้ร่วมกัน
- กระตุ้นให้มีการซักถามและปฏิบัติตามขั้นตอนได้
 ข้อจากัด – ผู้สอนต้องมีทักษะความชา นาญในวิธีการสาธิตเป็นอย่างดีจึงจะสามารถ
ดา เนินการได้อย่างราบรื่น
- อาจเสียค่าใช้จ่ายสูง
- อาจไม่สามารถหาสถานที่ที่เหมาะสมในการสาธิตได้

13.  3.4 วัสดุ เครื่องมือและอุปกรณ์ เช่น ของจาลอง หุ่นจาลองขนาดเท่า หรือขยายของจริง
 ข้อดี- อยู่ในลักษณะ 3 มิติ
- สามารถจับต้องและพิจารณา รายละเอียดได้
- เหมาะสา หรับการแสดงที่ไม่สามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า (เช่น ลักษณะของอวัยวะภายใน
ร่างกาย)
- สามารถใช้แสดงหน้าที่และลักษณะส่วนประกอบ
- ช่วยในการเรียนรู้และการปฏิบัติทักษะชนิดต่าง ๆ
- หุ่นบางอย่างสามารถผลิตได้ด้วยวัสดุท้องถิ่นที่หาได้
 ข้อจากัด – ต้องอาศัยความชานาญในการผลิต
- ส่วนมากราคาจะแพง
- ปกติเหมาะสาหรับการแสดงต่อกลุ่มย่อย
- ชารุดเสียหายได้ง่าย
- ถ้าทา ได้ไม่เหมือนของจริงทุกประการ บางครั้งอาจทา ให้เกิดความเข้าใจผิดได้

14. แหล่งอ้างอิง
 http://www.thaiall.com/learningmedia/
 http://phonake2504.wordpress.com/2008/11/17/สื่อการเรียนรู้-
ตอนที่-2/
 http://www.thaigoodview.com/node/133851

15. รายชื่อสมาชิกกลุ่ม
1 นางสาวรัตนา พิสัยเลิศ 551116046 AA
2 นางสาววิรัญชนา มาเยอะ 551116047 AA
3 นางสาวปภาวดี ธิโนชัย 551116049 AA
4 นางสาวกัญจนพร อภัยกาวี 551116057 AA
5 นางสาวงามทิพย์ ภูชมศรี 551116070 AA
6 นางสาววาริทร์ คาจา 551116073 AA
7 นางสาวนิราวรรณ สุทธสม 551116082 AA
8 นางสาววิภาพร พรมวงค์ 551116084 AA
9 นางสาวทิวารินทร์ อินต๊ะต๋อม 551116009 AA
10 นางสาวพิชชานันทร์ จาจา 551116017 AA
11 นางสาวนวพร ไหมศรี 551116065 AA