1. 1/28
Radyolojinin Sorunlarına
Eleştirel Bir Bakış
Prof. Dr. E. Tuncel
U.Ü.T.F. Radyoloji AD
Emekli Öğretim Üyesi
(http://www.ercantuncel.net)
(13 Kasım 2014, TRD Kongresi, Antalya)

2. 2/28
Konuşmanın içeriği
 Sorunlarımız
 Konsültan pozisyonumuzun gerilemesi
 Alanımızın invazyonu
 Ne yapılabilir?

3. 3/28
Konsültan
pozisyonumuzun gerilemesi
 İki temel nedeni var:
1. Sağlıkta dönüşüm projesi
2. Tıptaki ilerlemeler ve aşırı uzmanlaşma

4. 4/28
1. Sağlıkta dönüşüm
 Neo-liberal uygulamalar: Özelleşme ve
ticarileşme
 Bilgi-beceriye değil sadece işleme ödeme
 Siyasi popülizm
 Her hastaya bakılacak!: Aşırı talep

5. 5/28
 Sonuçları:
 Sağlık hizmetinin metalaşması (hizmet alımı) ile
birlikte aşırı hasta yükü
 Klinikle, klinisyenle ve hasta ile ilişkinin
zayıflaması
 Mesleki bilgi ve beceride gerileme
 Hizmet kalitesinde düşme ve artı değer
katamama

6.  Radyolojik tetkiklerin birim fiyatı aşırı
derecede ucuzdur; radyologlar
kapasitelerinin çok üzerindeki sayılarda hasta
bakmaktadır
“Hem kaliteli, hem ucuz hem de hızlı olabilen bir sağlık sistemi
yoktur; birinin düzeltilmesi diğer birinin veya ikisinin
bozulmasına neden olur.”
6/28
Prof.Sir R. Hoffenberg, RCP’ nin eski başkanı

7.  Silik akciğer lezyonlarında, bakma süresi <4 sn
olduğunda, saptanabilirlik önemli ölçüde düşüyor
Oestmann JW ve ark. Radyoloji; 1988
7/28
 Mamogramların değerlendirme hızı:
 40-50 MM/2 saat = 36/39 kanser
 40-50 MM/15 dak. = 31/39 kanser
Kopans DB, RCNA; 2000
 Abdomen BT’de >20/gün = yanlış x 2
Bechtold RE, JCAT; 1997

8. 3 Mart 2013 tarihli Hürriyet Gazetesinin Manşeti
8/28

9. “Sadece görüntüleri raporlayan bir doktor radyolog
değildir, çünkü radyoloji uzmanlığını oluşturan diğer
bileşenler* yoktur.”
(A physician who only interprets imaging studies is not a radiologist,
because the other integrated components of a radiologist’s profession are
absent.)
Borgstede JP. Radiology: Commodity oorr SSppeecciiaalliittyy??
RRaaddiioollooggyy 22000088;; 224477::661133-661166
9/28
______________________
* 1. İstenen incelemenin gerekliliği ve uygunluğu
2. İncelemenin kalitesinin sağlanması
3. İnceleme sonuçlarının yorumlanması
4. Refere eden klinisyenle konsültasyon

10. 10/28
2. Tıptaki ilerlemeler
ve aşırı uzmanlaşma
 Teknolojik ilerleme ile daha açık ve ayrıntılı görüntüler; yorum
klinik bilgiye dayanıyor
 Tanı ile birlikte, izlem, relaps, rekurrens, residiv,
komplikasyonlar vb konular önem taşıyor; kliniğe hakim olmak
gerekiyor
 Dar uzmanlık alanları daha ayrıtılı radyolojik yorum
gerektiriyor; günümüzde kliniğin konsültasyon ihtiyacını genel
radyolog değil bir radyolog grubu karşılayabilir
 Sağlığın içinde bulunduğu bu olumsuz şartlarda radyolog
lezyonu tanımlayıp, çoğu zaman klinisyene katkısı olmayan bir
ayırıcı tanı listesi sunuyor: Yaptığı “malumu ilan!”; artı değer
katamıyor

11. 11/28

12. 12/28
Röntgen
laboratuarı
Klinik Diyagnostik Laboratuvar
Radyoloji
Girişimsel Klinik

13. 13/28
Konuşmanın içeriği
 Sorunlarımız
 Konsültan pozisyonumuzun gerilemesi
 Alanımızın invazyonu
 Ne yapılabilir?

14. 14/28
 Girişimsel radyoloji
 Göğüs-kalp damar cerrahisi
 Kardiyoloji
 Beyin cerrahisi
 US
 İlgili klinisyenler
 SGK uygulamaları ile klinisyenlerin girişimsel işlem ve US
yapmaları meşru hale gelmiştir

15. 15/28
İnvazyonun nedenleri?
 Görüntüler klinisyenin temel enstrümanıdır; hasta da
klinisyenin yorumunu esas kabul eder
 Klinisyen için girişimsel işlemler kendi alanına müdahaledir
“Teknoloji bir uzmanlık tarafından sahiplenilemez. Teknik, bir
disiplin veya bir uzmanlık oluşturmaz, sadece bir araçtır”
Chris Zarins,Vasküler Cerrahi
Derneği Bşk
 Radyolojik işlemler klinisyen için bir gelir kaynağıdır
 US çoğu olguda fizik muayenenin yerine geçmiştir

16. Birinci dünya savaşı sonrası radyolojinin
şekillenme evresinde, radyoloji liderlerinin
çoğu “radyoloji uzmanları hastalarını doğrudan kontrol
eden hekimler olmadıkça radyolojinin asla matür bir
uzmanlık dalı olamayacağını” ifade etmişlerdi.
Kanımca bu düşünce hâlâ geçerlidir.
(In the formative period of radiology after World War I, many of the early
leaders stated that it would never become a mature specialty unless
radiologists became primary physicians with control of their patients. I
believe this concept is still true.)
Thomas F. Meaney,MD
Radiology 1989;172:889
16/28

17. 17/28
Konuşmanın içeriği
 Sorunlarımız
 Konsültan pozisyonumuzun gerilemesi
 Alanımızın invazyonu
 Ne yapılabilir?

18. 1. Girişimsel radyoloji, radyolojinin subspesiyalitesi olarak
18/28
kabul ettirilmeli
2. Radyolog, klinisyen tarafından aranır bir eleman
formasyonuna sahip olmalı
 Subspesiyalizasyon
 Eğitim
3. US’nin radyolojide kalmasına çalışılmalı

19. 19/28

20. 20/28
Subspesiyalizasyon
“Şimdi radyoloğun fonksiyonunu yeniden tanımlamak
gerekir. Bu görev konsültasyondur ve standardize de
edilemez, ticarileştirilemez de!”
Krestin GP. Commoditization in Radiology:
Threat or Opportunity? Radiology 2010;256:338-342
 Radyolog kimi konsülte edecek?

21.  Genel radyoloji Pratisyen hekim, Aile hekimi
21/28
Genel dahiliye Uz.
Genel cerrahi Uz.
 Pediyatrik Rad. Pediyatri
 Nöroradyoloji Nöroloji/Nöroşirürji
 Kas-iskelet rad. Ortopedi/FTR
 Abdomen rad. Gastroenteroloji
Nefroloji/Üroloji
Abdomen cerrahisi

22. 22/28
Eğitim
 Bord sınavları geliştirilmeli ve fonksiyone edilmeli
 Asistan eğitim programı klinik ağırlıklı olarak standardize
edilmeli ve eksik rotasyonlar tamamlanmadan sınava
girilememeli
 Klinik rotasyonlar/ Klinik aktivitelere katılmak/ Klinik-patoloji-
radyoloji toplantıları
 Nöbet tutulması
 …….

23. 23/28

24. 24/28

25. 3. US’nin radyolojide kalmasına çalışmak
 Klinisyenin ücret aldığı bir tetkikin endikasyonunu
25/28
kendisinin koyması “self-referral*”dir
 Radyoloji teknisyenleri US incelemelerini yapacak
şekilde yetiştirilmelidir
______________________
* Tetkik sayısını 1.7-7.7, harcamaları 1.6-6.2 kat artırdığı saptanmıştır.
(Hilman B et al. Physicians’ utilization and charges for outpatient diagnostic imaging in a
medicare population. JAMA 1992; 268:2050-54)

26. 26/28
Dennis Marchiori DC MS DACBR
Palmer College of Chiropractic,
Davenport, IA, USA
By Kathy McQuillen Martense
MA,RT(R), Director of Radiologic Technology
Education, Department of Radiology, The
University of Iowa Hospitals and Clinics, Iowa
By Christi Carter, MSRS, RT(R), Faculty Director,
Radiologic Science, Brookhaven College, TX and
Beth Veale, BSRS, MEd, RT(R)(QM), Associate Professor,
Radiologic Sciences, Midwestern State University, TX

27. 27/28

28. 28/28
Türk
Radyolojisinin
sorunları
TRD
Sonuç