πχγ6 2-περ πιν

Κων/νος Θέος,
kostasctheos@yahoo.gr
Χημείας Θετικής Κατεύθυνσης
Γ΄ Λυκείου
Δομή του περιοδικού πίνακα ➤
Ατομική ακτίνα - Ενέργεια ιοντισμού ➤

Δομή του περιοδικού πίνακα
• “Όταν τα στοιχεία ταξινομούνται με αυξανόμενη σχετική ατομική μάζα,
κάθε όγδοο στοιχείο παρουσιάζει ανάλογες ιδιότητες με το πρώτο” -
Κανόνας των οκτάβων - Newlands 1864
Ιστορική αναδρομή

• “Υπάρχει μια περιοδική σχέση ανάμεσα στις ιδιότητες των
στοιχείων και τη σχετική ατομική μάζα” - Meyer - 1864

• “Οι ιδιότητες των στοιχείων είναι περιοδικές συναρτήσεις της
σχετικής ατομικής μάζας τους” - Mendeleev - 1864

• “Οι ιδιότητες των χημικών στοιχείων είναι περιοδικές
συναρτήσεις του ατομικού τους αριθμού” Νόμος
περιοδικότητας του Moseley - 1913
Σύγχρονος περιοδικός νόμος

• Ο αριθμός των στιβάδων που έχουν χρησιμοποιηθεί στην
ηλεκτρονιακή δόμηση ενός στοιχείου καθορίζει τον αριθμό της
περιόδου στην οποία ανήκει το στοιχείο.
• Ο αριθμός των ηλεκτρονίων της εξωτερικής στιβάδας
καθορίζει τον αριθμό της κύριας ομάδας στην οποία ανήκει το
στοιχείο.
2 στιβάδες επομένως ανήκει στη 2η περίοδο
6 ηλεκτρόνια στην εξωτερική στιβάδα άρα ανήκει στην VIA ομάδα

kostasctheos@icloud.com
Τομείς του περιοδικού πίνακα
Ο τομέας του περιοδικού πίνακα είναι ένα σύνολο στοιχείων
των οποίων τα τελευταία ηλεκτρόνια (με τη μέγιστη ενέργεια
κατά aufbau) βρίσκονται στον ίδιο τύπο υποστιβάδας.

τομέας s1 s2
κλασσική αρίθμηση IA IIA
νέα αρίθμηση 1 2
• Τομέας s
τομέας p1 p2 p3 p4 p5 p6
κλασσική αρίθμηση IIIA IVA VA VIA VIIA VIIIA ή 0
νέα αρίθμηση 13 14 15 16 17 18
• Τομέας p
τομέας d1 d2 d3 d4 d5 d6 d7 d8 d9 d10
κλασσική αρίθμηση IIIB IVB VB VIB VIIB VIIIB VIIIB VIIIB IB IIB
νέα αρίθμηση 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
• Τομέας d
• Τομέας f Κων/νος Θέος,

Περιοδική τάση των στοιχείων
“Τα στοιχεία που ανήκουν στην ίδια ομάδα και οι ενώσεις τους
έχουν παραπλήσιες ιδιότητες”
Mendelleev πρόβλεψη ιδιοτήτων eca-Si
3η περίοδος
οξείδια
χλωρίδια
βασικό βασικό επαμφ όξινο όξινα όξινα όξινο

Ατομική ακτίνα - Ενέργεια ιοντισμού
Η φυσική και η χημική συμπεριφορά των χημικών στοιχείων
καθορίζονται από τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά των ατόμων
δηλ. την ατομική ακτίνα την ενέργεια ιοντισμού και την
ηλεκτραρνητικότητα.
Η έλξη που ασκεί ο πυρήνας στα εξωτερικά ηλεκτρόνια
εξαρτάται από το δραστικό πυρηνικό φορτίο, κατά προσέγγιση
δηλαδή το φορτίο του πυρήνα (Ζ) μειωμένο κατά το φορτίο
των ηλεκτρονίων των εσωτερικών στιβάδων.
Όσο μεγαλύτερο είναι το δραστικό πυρηνικό φορτίο, είναι
μεγαλύτερη η έλξη.
Σε μια περίοδο διατρέχοντας κύριες ομάδες το δραστικό
πυρηνικό φορτίο αυξάνεται προς τα δεξιά.
Τα στοιχεία της ίδιας ομάδας έχουν το ίδιο δραστικό πυρηνικό
φορτίο.

Ατομική ακτίνα
Δυσκολία ορισμού λόγω του κυματικού μοντέλου
Πειραματικό μοντέλο
“η ατομική ακτίνα είναι το μισό της απόστασης μεταξύ των
πυρήνων δύο γειτονικών ατόμων στο κρυσταλλικό πλέγμα του
στοιχείου”
2r

Σε μια ομάδα η ατομική ακτίνα
αυξάνεται από πάνω προς τα
κάτω γιατί προστίθενται
στιβάδες και αυξάνεται η
απόσταση των ηλεκτρονίων
της εξωτερικής στιβάδας από
τον πυρήνα.
Κατά μήκος μιας περιόδου και για τις
κύριες ομάδες, η ατομική ακτίνα
αυξάνεται από δεξιά προς τα αριστερά
γιατί προς τα δεξιά αυξάνεται το
δραστικό πυρηνικό φορτίο και ο
πυρήνας έλκει τα εξωτερικά
ηλεκτρόνια με ισχυρότερες δυνάμεις
μειώνοντας την απόστασή τους από
αυτόν.

Στοιχεία μετάπτωσης
ns
(n-1)d
Τα στοιχεία που καταλαμβάνουν τον τομέα d του περιοδικού
πίνακα λέγονται “στοιχεία μετάπτωσης”
Σχεδόν όλα τα στοιχεία μετάπτωσης έχουν στην εξωτερική
στιβάδα δύο ηλεκτρόνια
Στα μεταπτωτικά στοιχεία συμπληρώνεται το ns τροχιακό και
μετά το (n-1)d τροχιακό

Αν και ανήκουν σε διαφορετικές ομάδες δεν παρουσιάζουν μεγάλες
διαφορές στις ιδιότητες
Κοινές ιδιότητες
εμφανίζουν μεταλλικό χαρακτήρα
είναι παραμαγνητικά
σχηματίζουν σύμπλοκα ιόντα π.χ. [Fe(CΝ)6]4-
σχηματίζουν έγχρωμες ενώσεις
καταλύουν αντιδράσεις
έχουν πολλούς αριθμούς οξείδωσης
Στοιχείο Sc Ti V Cr Mn Fe Co Ni Cu Zn
Αριθμοί
οξείδωσης
3 3
4
2
3
4
5
2
3
6
2
3
4
6
7
2
3
2
3
2
3
1
2 2

Τα στοιχεία Cr και Cu έχουν ιδιόρρυθμη ηλεκτρονική διαμόρφωση
Όταν η υποστιβάδα 3d είναι ημισυμπληρωμένη (με 5 ηλεκτρόνια)
ή πλήρως συμπληρωμένη εμφανίζει μέγιστη σταθερότητα

Ατομική ακτίνα στοιχείων μετάπτωσης
Τα στοιχεία μετάπτωσης της ίδιας περιόδου έχουν ανώμαλη
μεταβολή στην ατομική τους ακτίνα.
Ατομικός αριθμός (Ζ)
Ατομικήακτίνα(pm)

Ιοντική ακτίνα
Τα ανιόντα είναι μεγαλύτερα
των αντίστοιχων ατόμων.
e
e
e
e
e
e
60
Li+
100
Ca2+
50
Al3+
17Cl
16S
99
104
Cl-
181
e
S2-
184
e
e
154
3Li
197
20Ca
13Al
143
Oιμονάδεςσεpm
Τα κατιόντα είναι μικρότερα
των αντίστοιχων ατόμων.

Ιοντική ακτίνα
16S
104pm
16S-2
184pm
17Cl
92pm
17Cl-
99pm
19K
227pm19K+
138pm
20Ca+2
100pm
20Ca
197pm
αιτιολογήστε τις σχέσεις: rS2- > rS rK+ << rK
rK > rCa >> rS > rCl
rCa2+ < rK+ < rCl- < rS2-

Ενέργεια πρώτου ιοντισμού Ei1
Η ελάχιστη ενέργεια που απαιτείται για πλήρη απομάκρυνση
ενός ηλεκτρονίου από άτομο που βρίσκεται σε θεμελιώδη
κατάσταση και σε αέρια φάση, λέγεται ενέργεια πρώτου
ιοντισμού (σύμβολο Εi1, μονάδα συνήθως KJ/mol).
Σ(g) → Σ+(g) + e- Εi1 = ΔΗ1 > 0
Παράμετροι που επηρεάζουν την ενέργεια πρώτου ιοντισμού
Ατομική ακτίνα - Μεγάλη ατομική ακτίνα αντιστοιχεί σε μικρή ενέργεια
ιοντισμού
Φορτίο του πυρήνα - Μεγάλο φορτίο πυρήνα αντιστοιχεί σε μεγάλη
ενέργεια ιοντισμού
Ενδιάμεσα ηλεκτρόνια - Μεγάλο δραστικό πυρηνικό φορτίο αντιστοιχεί
σε μεγάλη ενέργεια ιοντισμού

Αύξηση
ενέργειας 1ου
ιοντισμού
ενέργεια πρώτου ιοντισμού σε ΚJ/mol
Ενέργεια πρώτου ιοντισμού Ei1
Αύξηση
ενέργειας 1ου
ιοντισμού
με εξαιρέσεις

Ενέργεια 1ου ιοντισμού
Τα ευγενή αέρια έχουν πολύ μεγαλύτερη ενέργεια 1ου
ιοντισμού από τα άλλα στοιχεία της ίδιας περιόδου
Ατομικός αριθμός (Ζ)
Ενέργειαιοντισμού(kJ/mol)

Ενέργεια δεύτερου ιοντισμού
Ενέργεια δεύτερου ιοντισμού (σύμβολο Εi2) λέγεται η ελάχιστη
απαιτούμενη ενέργεια για πλήρη απομάκρυνση ενός
ηλεκτρονίου από το κατιόν που προέκυψε από τον πρώτο
ιοντισμό. Όμοια ορίζεται η ενέργεια τρίτου, τέταρτου
ιοντισμού κ.ο.κ.
Σ+(g) → Σ2+(g) + e- Εi2 = ΔΗ2 > 0
Εi2 > Εi1 γιατί το ηλεκτρικό πεδίο του κατιόντος Σ+(g) ασκεί
ελκτικές δυνάμεις στο 2ο ηλεκτρόνιο που απομακρύνεται,
οπότε απαιτείται μεγαλύτερη ποσότητα ενέργειας από αυτή
που χρειάζεται για να απομακρυνθεί το 1ο ηλεκτρόνιο
Όταν ένα στοιχείο ανήκει στη ΙΑ ομάδα η Ει1 έχει μεγάλη
διαφορά από την Εi2 διότι το 2ο ηλεκτρόνιο απομακρύνεται
από εσωτερική στιβάδα. Όταν ανήκει στην ΙΙΑ ομάδα η Ει2
έχει μεγάλη διαφορά από την Εi3 διότι το 3ο ηλεκτρόνιο
απομακρύνεται από εσωτερική στιβάδα κ.ο.κ.

Ενέργεια ιοντισμού
Πίνακας τιμών των ενεργειών ιοντισμού
να δικαιολογήσετε
τις σχέσεις:
Εi3(Al)>Ei2(Al)>Ei1(Al)
Εi3(Na)>Ei2(Na)>>Ei1(Na)
Εi3(Mg)>>Ei2(Mg)>Ei1(Mg)

Ηλεκτραρνητικότητα
Τα μέταλλα έχουν μικρές ενέργειες ιοντισμού,
αποβάλλουν εύκολα ηλεκτρόνια και μετατρέπονται
σε κατιόντα (ηλεκτροθετικά στοιχεία)
Τα αμέταλλα αντίθετα έχουν μεγάλες ενέργειες ιοντισμού,
προσλαμβάνουν εύκολα ηλεκτρόνια και μετατρέπονται
σε ανιόντα (ηλεκτραρνητικά στοιχεία)
Η ηλεκτραρνητικότητα αυξάνεται όπως αυξάνεται και η
ενέργεια ιοντισμού.

Ηλεκτραρνητικότητα

πχγ6 2-περ πιν

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Viewers also liked

Viewers also liked (10)

Similar to πχγ6 2-περ πιν

Similar to πχγ6 2-περ πιν (20)

More from theosk13

More from theosk13 (20)

Recently uploaded

Recently uploaded (20)

πχγ6 2-περ πιν