Παρουσίαση διάφορων έντυπων και ψηφιακών εργαλείων για την αναζήτηση υλικού και τη σύνταξη μιας θεολογικής μελέτης.

1. 1

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
 Παρουσίαση θεολογικών πηγών
 Τρόποι ψηφιακής αναζήτησης υλικού μέσα από τις
πηγές
 Συγκρότηση θεολογικής βιβλιογραφίας
 Πρακτική άσκηση στην αποδελτίωση
2

3. ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
Η συμβολή του Ανδρέα Παπαδόπουλου-Βρετού3

4. ΑΝΔΡΕΑΣ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ-ΒΡΕΤΟΣ (1800-1876)
Η ΖΩΗ ΤΟΥ
 Ο Ανδρέας Παπαδόπουλος Βρετός ήταν Έλληνας λόγιος και
βιβλιογράφος του 19ου αιώνα.
 Γεννήθηκε στην Ιθάκη στις αρχές του 1800. Η καταγωγή του πατέρα του
ήταν από την Λευκάδα και υπηρετούσε ως γραμματέας της διοικήσεως
του νησιού την εποχή των Γάλλων δημοκρατικών.
 Σχολείο πήγε στα σχολεία της Επτανήσου, και από το 1811 ο πατέρας
του τον έστειλε μαζί με την μητέρα του στην Νάπολη για να πάει στο εκεί
Λύκειο. Γράφτηκε στο Πανεπιστήμιο της Νάπολης, όπου αποφοίτησε με
διδακτορικό ιατρικής.
 Ήταν φιλομαθέστατος και ήξερε Λατινικά, Γαλλικά και Ιταλικά.
 Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1838. Λόγω της στάσης του απέναντι στον
Καποδίστρια κατηγορήθηκε επί συκοφαντίας και φυλακίστηκε για λίγο
διάστημα.
 Το 1841 αναχώρησε στην Κέρκυρα και επέστρεψε στην Αθήνα το 1844.
Παντρεύτηκε την όμορφη κόρη του Ρώσου στρατηγού Φαιδρόφ, και
απέκτησε ένα γιο, τον γνωστό δημοσιογράφο Μαρίνο.
 Απεβίωσε το 1876.
4

5. ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
 Τα ελληνικά του κείμενα ήταν γραμμένα στην καθαρεύουσα.
 Δημοσίευσε έργα στα ιταλικά και γαλλικά, ενώ πολλές εκδόσεις του ήταν σε δίγλωσσο
κείμενο, ελληνο-ιταλικό ή ελληνο-γαλλικό.
 Το πρωτόλειο έργο του ήταν μεταφραστικό. Μετέφρασε από τα ελληνικά στα ιταλικά την
Ιστορία του Σκεντέρμπεη.
 Δύο εργασίες τοπικής ιστοριογραφίας, που αργότερα σαν είδος ονομάστηκε λαογραφία
(συσχέτισε το νέο τρόπο ζωής με τον αρχαίο βίο).
 Αρκετά άρθρα σε εφημερίδες και περιοδικά.
 Έκδοση της εφημερίδας «Ο Ελληνικός Καθρέπτης» (1832/ 2η περίοδος 1853)-
υποστήριξε την πολιτική του Ιωάννη Καποδίστρια και το λεγόμενο «ρωσικό» κόμμα.
 Ιστορικές βιογραφίες: Καποδίστρια, Γεωργίου Κάννιγκος, Δημήτριου Καλλέργη, Guilford,
Ευγένιος Βούλγαρης, Ανδρέα Μουστοξύδη, Μαρίνου Βρετού, Αυτοβιογραφία.
 Πολιτική ιστοριογραφία
 Έργα με θέμα την εκπαίδευση
 Θέματα Ιατρικής
 Περί της ανακαλύψεως του πιλήματος
 Λογοτεχνικά
 Επιμελητής εκδόσεων
 Θέματα τυπογραφίας και εκδόσεων
 Αρχαιολογικά ζητήματα
 Ιστορία της Βουλγαρίας
5

6. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΒΙΒΙΟΓΡΑΦΙΩΝ (1)
6

7. ΣΥΜΒΟΛΗ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΣΗΣ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΩΝ ΒΙΒΙΟΓΡΑΦΙΩΝ (2)
 Στη σελίδα 154-155 του βιβλίου αναφέρονται
γενικές θεολογικές βιβλιογραφίες, ειδικές
βιβλιογραφίες κατά θεολογικό κλάδο, περιοδικά
βιβλιογραφικά δημοσιεύματα, βιβλιογραφικά άρθρα.
 Ο Ανδρέας Παπαδόπουλος Βρετός θεωρείται ο
πρώτος βιβλιογράφος στην Ελλάδα, καθώς με την
έκδοση της Νεοελληνικής Φιλολογίας (Κατάλογος)
το 1845 έδωσε τη δυνατότητα σε πολλούς να
γνωρίσουν και να αναζητήσουν το πλήθος των
βιβλίων που περιελάμβανε.
7

8. ΕΡΓΑΛΕΙΑ
Χρήσιμα εργαλεία για τη σύνταξη μιας θεολογικής
εργασίας
8

9. ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ/ΕΡΓΑΛΕΙΑ (1)
9
 Δωρόθεος Σχολάριος, Μητροπολίτης Λαρίσης, and J.-P. 1800-1875 Migne.
Κλείς πατρολογίας και βυζαντινών συγγραφέων: ήτοι ευρετήριον πάντων των
συγγραμμάτων των θείων ημών πατέρων, διδασκάλων και συγγραφέων των
περιεχομένων εν τη εν Παρισίοις εκδοθείση πατρολογία εις τόμους εκατόν
εξήκοντα και ένα (1857-1866). Ηδη πρώτον τύποις εκδοθείσα αξιώσει πολλών
σοφών και ελλογίμων ανδρών. Εν Αθήναις: Εκ του Τυπογραφείου Γεωργίου
Καρυοφύλλη, 1879.
 Παντελεήμων Καρανικόλας, Μητροπολίτης Κορίνθου. Κλείς ιερών κανόνων
της Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας. Αθήναι: Παπαδημητρίου, 1970.
 Τωμαδάκης, Νικόλαος Β. Κλείς της Βυζαντινής φιλολογίας, ήτοι, Εισαγωγή εις
την βυζαντινήν φιλολογίαν. 3η εκδ. Αθήναι: Εκ του Τυπογραφείου Αδελφών
Μυρτίδη, 1965.
 Παντελεήμων Καρανικόλας, Μητροπολίτης Κορίνθου. Κλείς πρακτικών και
κειμένων των τoπικών και οικουμενικών συνόδων της αδιαιρέτου Εκκλησίας.
Αθήναι: Εκδόσις Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας της Ελλάδος, 1986.
 Ράλλης, Γ. Α., και M. Ποτλής. Σύνταγμα των θείων και ιερών κανόνων των τε
αγίων και πανευφήμων αποστόλων: και των ιερών οικουμενικών και τοπικών
συνόδων, και των κατά μέρος αγίων πατέρων, εκδοθέν...μετά των αρχαίων
εξηγητών.. Θεσσαλονίκη: Ρηγόπουλος, 2002.

10. ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ/ΕΡΓΑΛΕΙΑ (2)
 Ζαχαρόπουλος, Νίκος Γρ. Επίτομο ιστορικό-θεολογικό λεξικό. Θεσσαλονίκη:
University Studio Press, 2003.
 Μπέγζος, Μάριος Π. Θρησκειολογικό λεξικό. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα,
2000.
 Leon-Dufour, Xavier. Λεξικό βιβλικής θεολογίας. Αθήνα: Βιβλικό κέντρο,
Αρτος Ζωής, 1980.
 Μακραντωνάκη-Φαραζά, Μαρία. Λεξικό θεολογικών όρων: Αγγλοελληνικό,
Ελληνοαγγλικό. 3η εκδ. βελτιωμένη. Θεσσαλονίκη: Πουρναράς, 2008.
 Ταμείον: Ερμηνευτικόν λεξικόν των Αγίων Γραφών. Αθήναι: Ινστιτούτο της
Βίβλου, 1977.
 Βενέδικτος, Ιερομόναχος Αγιορείτης. Βασιλειανόν Ταμείον: ήτοι ευρετήριον
θεμάτων των απάντων Βασιλείου του Μεγάλου : βάσει της PG Πατρολογίας
του J. Migne και της ΕΠΕ (Έλληνες Πατέρες της Εκκλησίας). Άγιον Όρος:
Συνοδία Σπυρίδωνος ιερομονάχου, 1998.
 Βενέδικτος, Ιερομόναχος Αγιορείτης. Χρυσοστομικόν ταμείον: ήτοι
ευρετήριον θεμάτων των απάντων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου : επί
τη βάσει της πατρολογίας του J.Migne PG και της ΕΠΕ (Ελληνες Πατέρες της
εκκλησίας. 2η έκδ. βελτιωμένη και επαυξημένη. Νέα Σκήτη, Αγιον Όρος;:
Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, 2002.
10

11. ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ/ΕΡΓΑΛΕΙΑ (3)
 Hatch, Edwin, Henry A. Redpath, & Ιωάννης Κ Διώτης. Ταμείον της Αγίας
Γραφής. 3η εκδ. εν Ελλάδι. Αθήναι: Εκδόσεις Ωφελίμου Βιβλίου, 1993.
 Βενέδικτος, Ιερομόναχος Αγιορείτης, & J.-P. 1800-1875 Migne. Γρηγοριανόν
ταμείον, ήτοι, ευρετήριον θεμάτων των απάντων Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου
βάσει της πατρολογίας του P. J. Migne, ΕΠΕ (Ελληνες Πατέρες της Εκκλησίας)
και ΒΕΠΕΣ (Βιβλιοθήκη Ελλήνων Πατέρων και Εκκλησιαστικών Συγγραφέων).
Αγιον Ορος: Εκδοσις Συνοδία Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, 2001.
 Βενέδικτος, Ιερομόναχος Αγιορείτης, & J.-P. 1800-1875 Migne. Παλαμικόν
ταμείον, ήτοι, ευρετήριον θεμάτων των απάντων του Αγίου Γρηγορίου του
Παλαμά επί τη βάσει των εκδόσεων ΕΧ (Εκδόσεις Π. Χρίστου), ΕΠΕ (Ελληνες
Πατέρες της Εκκλησίας) και J. Migne PG. 2η εκδ. βελτιωμένη. Αγιον Ορος:
Εκδοσις Συνοδίας Σπυρίδωνος Ιερομονάχου, 2008.
 Ακανθόπουλος, Πρόδρομος Ι. Κώδικας Ιερών Κανόνων και Εκκλησιαστικών
Νόμων, Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, 22000.
 Rahlfs, Alfred. Η Παλαιά διαθήκη κατά τους Ο': Septuaginta. Αθήναι: Βιβλική
εταιρεία, 2006.
 Nestle, Eberhard, Erwin Nestle, and Kurt Aland. Novum Testamentum Graece:
Post Eberhard Nestle Et Erwin Nestle. 27. neu bearbeitete Aufl. Stuttgart:
Deutsche Bibelstiftung, 2001. 11

12. ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ/ΕΡΓΑΛΕΙΑ (4)
 Η Αγία Γραφή (Παλαιά και Καινή Διαθήκη): μετάφραση από τα
πρωτότυπα κείμενα. Αθήνα: Ελληνική Βιβλική Εταιρεία, 1997.
 Migne, J.-P. 1800-1875, and Theodor Hopfner. Patrologiae
Cursus Completus. Series Graeca. Paris: P. Geuthner, 1928.
 Migne, J.-P. 1800-1875), and A.-G. 1910- Hamman. Patrologiae
Cursus Completus. Paris: Garnier Freres, 1958.
 Migne, J.-P. 1800-1875. Patrologiae Cursus Completus: Seu
Biblioteca Universalis, Integra, Uniformis, Commoda,
Oeconomica, Omnium SS. Patrum, Doctorum Scriptorumque
Eccelesiasticorum, Sive Latinorum, Sive Graecorum, Qui Ab
Aevo Apostolico Ad Aetatem Innocentii III (ann.1216) Pro Latinis
Et Ad Photii Tempora (ann. 863) Pro Graecis Floruerunt: Recusio
Chronologica [Series Graeca]. Turnholti, Belgium: Brepols, 1969.
12

13. ΨΗΦΙΑΚΗ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΜΕΣΑ ΑΠΟ
ΘΕΟΛΟΓΙΚΕΣ ΠΗΓΕΣ
Bibleworks
Diogenes
Προτεινόμενες Ψηφιακές Πηγές από τη Βιβλιοθήκη της
Θεολογικής Σχολής, ΑΠΘ
Ηλεκτρονικά περιοδικά
13

14. BIBLEWORKS
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ)
14

15. ΔΙΟΓΕΝΗΣ
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ)
15

16. ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΠΗΓΕΣ
(HTTP://WWW.LIB.AUTH.GR/EL/B015)
16

17. ΟΡΘΟΔΟΞΗ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗ ΨΗΦΙΑΚΗ ΒΙΒΛΙΟΘΗΚΗ
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ)
17

18. TLG (1)
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ)
18

19. TLG (2)
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ)
19

20. PATROLOGIA LATINA
(ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ)
20

21. ΘΕΟΛΟΓΙΚΑ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ (OPEN
JOURNALS)
 Fragmenta Hellenoslavica
 Vetus Testamentum et Hellas
 Δελτίο Βιβλικών Μελετών
 Θεολογία
 Culture and research
 Σύναξη
 Σύνθεσις
21

22. ΑΣΚΗΣΗ 3
22

23. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ (1)
Καλείστε να εντοπίσετε και να φωτοτυπήσετε ή να
ψηφιοποιήσετε το ακόλουθο κείμενο:
Πρόκλος Κων/πόλεως, Εἰς τήν ἐνανθρώπησιν τοῦ
Κυρίου ἠμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, και εἰς τάς
ἐπαρυστρίδας, PG 65,692C-704C.
Στη συνέχεια θα πρέπει να αποδελτιώσετε το κείμενο,
χωρίζοντάς το σε ενότητες, και στη συνέχεια να
παρουσιάσετε σύντομα το περιεχόμενο και το νόημα
των ενοτήτων σε 2-3 σελίδες.
23

24. ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ (2)
Θα πρέπει να αποστείλετε μέχρι τις 21/11/2016 και ώρα 23:59 στο e-
mail gaitanosg@yahoo.gr δύο αρχεία word. Το πρώτο αρχείο θα
περιλαμβάνει την αποδελτίωση και θα έχει συγκεκριμένη μορφή και
δομή, την οποία θα βρείτε εδώ, ενώ το δεύτερο αρχείο θα
περιλαμβάνει ένα δικό σας κείμενο με το περιεχόμενο και το νόημα
των ενοτήτων σε 2-3 σελίδες. Θα ήθελα να δώσετε εσείς ένα τίτλο
στην εργασία των 2-3 σελίδων, σύμφωνα με το περιεχόμενο του
κειμένου που θα αποδελτιώσετε.
Εναλλακτικά, μπορείτε να παραδώσετε το φωτοτυπημένο και
αποδελτιωμένο κείμενο και την παρουσίασή του εκτυπωμένη στο
επόμενο μάθημα.
24

25. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Κυριατζή, Αντ. Ανδρέας Παπαδόπουλος Βρετός.
Βιογραφία-εργογραφία. Συμβολή στην ιστορία στις
συγκρότησης Θεολογικών Βιβλιογραφιών,
Πουρναράς: Θεσσαλονίκη, 2009.
25