Βήματα και Τεχνικές Συγγραφής εργασίας Δομή εργασίας

1. 1

2. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
 Τρόπος σύνταξης εργασίας-συγγραφή
 Οργάνωση πλάνου
 Δομή μιας εργασίας
 Κανόνες της ακαδημαϊκής γραφής
 Παραδείγματα
2

3. ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Τεχνικές-Μορφές Ανάπτυξης
Βήματα
Κανόνες Ακαδημαϊκής Γραφής
3

4. ΒΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΜΙΑΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
4
ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

5. ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ
 Αναζήτηση όρων ή εννοιών που περιέχονται στο
θέμα σε ειδικό λεξικό.
 Καταιγισμός ιδεών
 Επαναδιατύπωση του θέματος
 Αντίστροφη επαναδιατύπωση του θέματος
 Αναγνώριση των ανοικτών θεμάτων
 Δημιουργία προσωπικού στυλ-αντανάκλαση
προσωπικής κατανόησης του θέματος
 Πειθαρχία και αυτοέλεγχος (διαμόρφωση ενός
προγράμματος για τη συγγραφή-ορίστε αριθμών
λέξεων που θα παράγετε είτε καθημερινά είτε όταν
δουλεύετε)
5

6. ΜΟΡΦΕΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 Χρονολογική ανάπτυξη
 Περιγραφική ανάπτυξη
 Ανάπτυξη αίτιου-αποτελέσματος
 Συγκριτική ανάπτυξη
 Συνοπτική ανάπτυξη
 Ανάλυση
 Αξιολόγηση/αποτίμηση
6

7. ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (1)
1. Ενδιαφέρουσα παρουσίαση της εργασίας (Από τον
τίτλο, την περίληψη ή την εισαγωγή θα πρέπει να
κεντρίζεται το ενδιαφέρον του αναγνώστη).
2. Προσαρμογή του κειμένου ανάλογα με τις απαιτήσεις
και τις ανάγκες του αναγνώστη.
3. Γράψτε με σαφήνεια.
4. Περιορίστε πλεονασμούς και επαναλήψεις.
5. Μην βγείτε εκτός θέματος
6. Παρουσιάστε όλες τις πτυχές της έρευνάς σας που
στηρίζουν τα τελικά σας συμπεράσματα.
7. Παρουσιάστε μόνο τα επιστημονικά πορίσματα που
προκύπτουν από την έρευνά σας (τα δεδομένα σας
οδηγούν στα συμπεράσματα) και μην υπερτονίζετε όσα
σας βολεύουν.
8. Χρησιμοποιήστε την κατάλληλη λέξη.
7

8. ΚΑΝΟΝΕΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ (2)
9. Προτιμήστε τις απλές από τις σύνθετες λέξεις.
10. Μην χρησιμοποιείτε αοριστίες, αλλά συγκεκριμένα
παραδείγματα.
11. Αντίστοιχα, προτιμήστε τις απλούστερες από τις
σύνθετες προτάσεις.
12. Αναφερθείτε πλήρως στις πηγές και στα ευρήματα
της έρευνας.
13. Διόρθωση εργασίας και τελικός έλεγχος όλων των
παραμέτρων της.
14. Επιδιώξτε να γίνει μια κριτική ανάγνωση της
εργασίας σας από ένα τρίτο πρόσωπο (καθηγητή ή
συνάδελφο).
15. Αποφύγετε τη χρήση μειωτικών και ρατσιστικών
χαρακτηρισμών.
8

9. ΔΟΜΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
Οργάνωση πλάνου
Χαρακτηριστικά-Ενότητες
9

10. ΣΧΕΔΙΑΓΡΑΜΜΑ
10
 Μετά τη συγκέντρωση, αποδελτίωση και ταξινόμηση
του υλικού μας προχωρούμε στο σχεδιάγραμμα της
μελέτης μας, που συνήθως ταυτίζεται με τον Πίνακα
Περιεχομένων.
 Το σχεδιάγραμμα παρουσιάζει συνοπτικά τα μέρη
της μελέτης σε ενότητες, κεφάλαια, υποκεφάλαια και
διάφορες άλλες υποδιαιρέσεις.
 Η λογική σειρά τους πηγαίνει από το γενικό στο
ειδικό. Την ίδια σειρά θα πρέπει να ακολουθούν οι
τίτλοι των κεφαλαίων και των ενοτήτων, όπως και η
αρίθμησή τους.
 Μια άλλη χρησιμότητα είναι ότι αποτελεί οδηγό για το
συγγραφέα για το τι έχει ήδη γράψει και σε ποια
κατεύθυνση θέλει να κινηθεί η μελέτη του.

11. ΜΕΡΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 Εξώφυλλο
 Περίληψη/ Λέξεις-κλειδιά
 Πίνακας Περιεχομένων
 Πίνακας συντομογραφιών, Πίνακας γραφικών
παραστάσεων, εικόνων, στατιστικών πινάκων
 Πρόλογος
 Εισαγωγή
 Κυρίως μέρος
 Επίλογος-Συμπεράσματα
 Βιβλιογραφία
 Παράρτημα
11

12. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ-ΔΟΜΗΣ
 Παράδειγμα 1
 Παράδειγμα 2
 Παράδειγμα 3
12

13. ΕΞΩΦΥΛΛΟ
 Υπάρχουν οι βασικές πληροφορίες για την εργασία
(που γίνεται, από ποιον, πότε)
 Θα πρέπει να αποφεύγονται τα έντονα χρώματα (το
εξώφυλλο προδιαθέτει για τη σοβαρότητα της
εργασίας)
 Μπορεί να υπάρχει κάποια φωτογραφία, αλλά θα
πρέπει να έχει άμεση σχέση με την εργασία.
 Όταν υπάρχουν πάνω από ένας συγγραφείς, τότε
τα ονόματά τους μπαίνουν με αλφαβητική σειρά.
 Θα πρέπει να αναγράφεται το ίδρυμα, η σχολή, το
τμήμα, το όνομα του συγγραφέα, ο αριθμός
μητρώου, ο τίτλος της εργασίας, το εξάμηνο, το
μάθημα, ο υπεύθυνος καθηγητής, ο τόπος και η
ημερομηνία εκπόνησης.
13

14. Ο ΤΙΤΛΟΣ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ
 Ο τίτλος θα πρέπει να είναι ακριβής και σύντομος,
ώστε να δηλώνει με σαφήνεια το αντικείμενο της
μελέτης (έως 12 λέξεις μαζί με τα άρθρα).
 Για τη διευκρίνιση του θέματος και του αντικειμένου
της μελέτης συνιστάται σε πολλές περιπτώσεις να
υπάρχει κάποιος υπότιτλος.
 Ο τίτλος σε πολλές περιπτώσεις μπορεί να
προδιαθέσει τον αναγνώστη θετικά ή αρνητικά.
14

15. ΠΕΡΙΛΗΨΗ (ABSTRACT)
 Ιδίως για τα άρθρα σε επιστημονικά περιοδικά, η περίληψη αποτελεί
το σημαντικότερο μέρος του κειμένου, καθώς σε πολλές περιπτώσεις
μπορεί να πείσει τον αναγνώστη να προχωρήσει στην ανάγνωση του
κειμένου ή όχι.
 Η περίληψη τοποθετείται πάντα πριν από το κύριο μέρος της
εργασίας σε ξεχωριστή σελίδα και συνήθως γράφεται, αφού έχει
ολοκληρωθεί η μελέτη.
 Καλό είναι να αποφεύγεται η χρήση του α΄ προσώπου στην
περίληψη.
 Το βασικό χαρακτηριστικό της περίληψης είναι να απαντήσει το θέμα
πραγμάτευσης της εργασίας με σύντομο και καίριο τρόπο
(αντικείμενο, μεθοδολογία, αποτελέσματα, ερμηνεία
αποτελεσμάτων).
 Έκταση 150-250 λέξεις.
 Δεν χρησιμοποιούμε ποτέ στην περίληψη βιβλιογραφικές αναφορές
ή πίνακες.
 Ιδιαιτέρως χρήσιμη είναι η χρήση των λέξεων κλειδιών, που
τοποθετούνται μετά την περίληψη και αποτελούν ουσιαστικά τα
κεντρικά θέματα με τα οποία ασχολείται το κείμενό μας.
15

16. ΠΙΝΑΚΕΣ (ΑΝ ΥΠΑΡΧΟΥΝ)
 Πίνακας συντομογραφιών: αναγράφονται με αλφαβητική
σειρά οι συντομογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν στο
κείμενο. Δεν αναγράφουμε τις γενικές αποδεκτές
συντομογραφίες-βραχυγραφίες, όπως κτλ, ενώ δεν
σημειώνουμε τον αριθμό σελίδων όπου συναντώνται.
Συνήθως καταγράφουμε τις συντομογραφίες περιοδικών,
εκδόσεων, εγκυκλοπαιδειών.
 Πίνακας στατιστικών πινάκων/γραφικών παραστάσεων:
Παραθέτουμε την ονομασία του πίνακα ή της γραφικής
παράστασης και τη σελίδα που μπορούμε να τον/την
βρούμε στην εργασία.
 Πίνακας εικόνων: Καταγράφουμε σε αριθμητική σειρά την
περιγραφή των εικόνων χωρίς να αναφέρουμε την ακριβή
σελίδα της κάθε εικόνας, αλλά αναφέρουμε εξαρχής στον
πίνακα μεταξύ ποιων σελίδων εμφανίζονται οι εικόνες. 16

17. ΠΡΟΛΟΓΟΣ (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ)
 Παρουσιάζει σε πιο προσωπικό ύφος τον τρόπος
που εργάστηκε ο συγγραφέας, τις μεθοδολογικές
δυσκολίες, το λόγο επιλογής του θέματος.
 Συνήθως εδώ μπαίνουν οι ευχαριστίες του
συγγραφέα, καθώς ευχαριστεί όσους βοήθησαν και
συνέβαλαν στη συγγραφή της εργασίας.
 Σε ορισμένες περιπτώσεις ο συγγραφέας αναθέτει
τη συγγραφή του προλόγου σε κάποιο άτομο που
εκτιμά. Τότε ο πρόλογος εκφράζει την άποψη του
τρίτου προσώπου για το έργο.
 Ο πρόλογος ολοκληρώνεται με το ονοματεπώνυμο
του γράφοντος και την ημερομηνία συγγραφής του
προλόγου.
17

18. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
 Η εισαγωγή γράφεται μετά την ολοκλήρωση της εργασίας, διότι μόνο
τότε έχει ο συγγραφέας ολοκληρωμένη και συνολική εικόνα για την
πορεία της έρευνάς του και τα αποτελέσματα της εργασίας του.
 Ενδεχομένως θα μπορούσε να γράφεται τμηματικά, δηλαδή μετά την
ολοκλήρωση κάθε ενότητας, για να μην παραλειφθεί κάποιο σημαντικό
στοιχείο.
 Η εισαγωγή είναι απαραίτητη και θα πρέπει οπωσδήποτε να
περιλαμβάνει:
1. την κεντρική ιδέα της εργασίας,
2. την περιγραφή του υπό διερεύνηση προβλήματος (παρουσίαση
σχετικής βιβλιογραφίας, ορισμοί βασικών εννοιών),
3. τη συμβολή της εργασίας στη μελέτη του συγκεκριμένου
προβλήματος,
4. την εξήγηση του τρόπου προσέγγισης του θέματος,
5. τα βασικά ερωτήματα και τους προβληματισμούς που καλείται να
απαντήσει η εργασία,
6. τις υποθέσεις εργασίας,
7. την περιγραφή της δομής της εργασίας.
18

19. ΚΥΡΙΩΣ ΜΕΡΟΣ
 Το σημαντικότερο μέρος της εργασίας, καθώς αναπτύσσεται και
αναλύεται το θέμα σε κεφάλαια και υποκεφάλαια.
 Το κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνει ένα γενικό τίτλο και τα
υποκεφάλαια ένα πιο ειδικό. Τα υποκεφάλαια συνδέονται με τον
τίτλο του κεφαλαίου.
 Οι τίτλοι πρέπει να είναι κατατοπιστικοί ως προς το θέμα που
αναλύεται σε κάθε ενότητα.
 Επίσης, ο κάθε συγγραφέας είναι απαραίτητο να καθιερώνει ένα
ενιαίο και συνεχόμενο σύστημα αρίθμησης των κεφαλαίων του.
Έτσι, τα υποκεφάλαια αριθμούνται με τον ίδιο τρόπο, όπως και
τα κεφάλαια, με τη διαφορά ότι φέρουν συνήθως και τον αριθμό
του κεφαλαίου πριν από τον δικό τους αριθμό.
 Οπωσδήποτε στα κεφάλαια του κύριου μέρους θα πρέπει να
υπάρχουν ξεχωριστές ενότητες για την προβληματική και
οριοθέτηση του θέματος, για τη μεθοδολογία της έρευνας, την
περιγραφή των δεδομένων που συγκεντρώθηκαν για το θέμα, το
σχολιασμό των δεδομένων και τις απαντήσεις στους
προβληματισμούς και τις υποθέσεις εργασίας.
19

20. ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗ ΔΟΜΗ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΗΣΗ ΕΝΟΤΗΤΑΣ
Μέρος Α΄
(τίτλος)
Κεφάλαιο 1
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
1.1
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
1.2
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
1.2.1
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
1.2.2
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
1.3
(τίτλος)
Κεφάλαιο 2
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
2.1
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
2.2
(τίτλος)
Κεφάλαιο 3
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
3.1
(τίτλος)
Υποκεφάλαιο
3.2
(τίτλος)
20

21. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
 Το τελευταίο μέρος της εργασίας, που αποτελεί
ουσιαστικά μια αποτίμησή της.
 Εδώ γίνονται προτάσεις για αλλαγές και βελτιώσεις
στη θεωρία ή στη μεθοδολογία.
 Παρέχονται με συνοπτικό τρόπο οι απαντήσεις που
δόθηκαν προηγουμένως πάνω στους
προβληματισμούς της εργασίας.
 Συνοπτική παρουσίαση των σημαντικότερων
δεδομένων.
 Επισήμανση της συμβολής του συγγραφέα.
 Πορίσματα έρευνας και προτάσεις για νέες έρευνες. 21

22. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Απαραίτητο τμήμα της εργασίας.
 Πλήρης παράθεση των βιβλίων, πηγών, άρθρων
που χρησιμοποιήθηκαν στην εργασία κατά
αλφαβητική σειρά.
 Καταγράφουμε μόνο τη βιβλιογραφία που
χρησιμοποιήσαμε και όχι γενικά όση βιβλιογραφία
υπάρχει για το θέμα που πραγματευτήκαμε.
(Δείτε ξανά όσα αναφέραμε στο Μάθημα 3-Σύνταξη
Βιβλιογραφίας)
22

23. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ (ΠΡΟΑΙΡΕΤΙΚΟ)
 Βρίσκεται στο τέλος της εργασίας και δεν είναι
υποχρεωτικό.
 Τοποθετούνται συνήθως στοιχεία, που είναι κρίνονται
απαραίτητα για την πλήρη κατανόηση του θέματος.
 Χρησιμοποιείται το παράρτημα μόνο εάν διευκολύνει στην
κατανόηση του θέματος τους αναγνώστες.
 Συνήθως στο παράρτημα τοποθετούνται:
1. Στατιστικοί πίνακες
2. Ερωτηματολόγια
3. ΦΕΚ, Νόμοι, Προεδρικά διατάγματα, σχέδια νόμου,
άλλα επίσημα έγγραφα
4. Φωτογραφίες
5. Αποκόμματα εφημερίδων που σχετίζονται με το θέμα 23

24. ΔΟΜΗ-ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (1)
24
Η εργασία που θα ετοιμάσετε για το μάθημα πρέπει να καλύπτει έκταση περί τις 1.800
λέξεις (ατομική εργασία) ή 2.500 λέξεις (ομαδική εργασία) πέραν του προλόγου,
των υποσημειώσεων, παραπομπών πινάκων και της βιβλιογραφίας, σε ηλεκτρονική
μορφή.
Καλό θα ήταν να χρησιμοποιήσετε τουλάχιστον 10 πηγές.
Η γραμματοσειρά που απαιτείται είναι η Times New Roman, με τις ακόλουθες
δεσμεύσεις:
 Τίτλος κεφαλαίου: “16 στιγμές και έντονη γραφή”
 Τίτλος τμήματος κεφαλαίου: “14 στιγμές και έντονη γραφή”
 Κείμενο: “12 στιγμές”
 Βιβλιογραφία: “11 στιγμές”
 Υποσημειώσεις: “10 στιγμές”, μονό διάστιχο, διάστημα 0 στ.
 Η αρίθμηση των σελίδων περιλαμβάνει το εξώφυλλο της εργασίας και είναι
συνεχής, στην κάτω δεξιά πλευρά κάθε σελίδας.
 Οι σελίδες έχουν δεξιό και αριστερό περιθώριο μεγέθους 2,5 εκ.
 Πλήρης στοίχιση κειμένου, το αποδεκτό διάστιχο καθορίζεται σε 1,5 γραμμή, ενώ
κάθε παράγραφος ξεκινά με πρώτη γραμμή “0,6 εκ.”.
Όλες οι αναφορές του κειμένου παρουσιάζονται στο κάτω μέρος της σελίδας, ως
υποσημειώσεις. Πρότυπο παραπομπών και βιβλιογραφίας καθορίζεται η Chicago.
Κάθε πίνακας, σχηματική παράσταση, εικόνα αναφέρονται πλήρως εντός του
κειμένου, με γραμματοσειρά “Times New Roman, 11 στιγμών”.

25. ΔΟΜΗ-ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ (2)
Η δομή της εργασίας σας θα πρέπει να έχει την ακόλουθη μορφή:
 Εξώφυλλο
 Πρόλογος με τα χαρακτηριστικά της Περίληψης (έως 150 λέξεις)
 Πίνακας Περιεχομένων
 Συντομογραφίες (αν υπάρχουν)
 Εισαγωγή
 Κυρίως μέρος (από κάτω οι τίτλοι των κεφαλαίων και των ενοτήτων
που θα διαμορφώσετε)
 Συμπεράσματα
 Βιβλιογραφία
 Παράρτημα (αν υπάρχει)
Η χρησιμοποίηση τίτλων κεφαλαίων, πινάκων, παραρτημάτων
πρέπει να ακολουθούν μία ενιαία μορφή.
Η μορφή του εξωφύλλου της εργασίας παρατίθεται εδώ.
Η μορφή του Πίνακα Περιεχομένων παρατίθεται εδώ.
25

26. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ
26

27. ΣΥΝΤΑΞΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ
27
ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

28. ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΠΙΝΑΚΑ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
28
ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ

29. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
 Ανδρεαδάκης Ν. & Βάμβουκας Μ., Οδηγός για την εκπόνηση και τη σύνταξη γραπτής
ερευνητικής εργασίας, Αθήνα: Ατραπός, 2005, σσ. 28-37, 50-81, 98-99.
 Bell J., Πώς να συντάξετε μια επιστημονική εργασία: οδηγός ερευνητικής μεθοδολογίας
(μτφρ. Ε. Πανάγου), Αθήνα: Μεταίχμιο, 2005, σσ. 295-316.
 Ευδωρίδου Ε. & Καρακασίδης Θ., Ακαδημαϊκή Γραφή, Αθήνα: Εκδόσεις Τζιόλα, 22015,
σσ. 20-31, 39-57, 257-265.
 Howard K. & Sharp J., Η επιστημονική μελέτη: οδηγός σχεδιασμού και διαχείρισης
πανεπιστημιακών εργασιών, Αθήνα: Gutenberg, 1994, σσ. 266-315.
 Ζαφειρόπουλος Κ., Πως γίνεται μια επιστημονική εργασία; Επιστημονική έρευνα και
συγγραφή εργασιών, Αθήνα: Εκδόσεις Κριτική, 2005, σσ. 183-200, 239-242.
 Ζήσης Θ., Επιστημονική Τεχνογραφία: Πως γράφεται μια επιστημονική εργασία,
Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη, 1985, σσ. 28-36, 61-84.
 Μάντζαρης Γ., Επιστημονική έρευνα: συγγραφή-διαμόρφωση-παρουσίαση
επιστημονικών εργασιών, Θεσσαλονίκη: αυτοέκδοση, 2012, σσ. 283-290, 321-331,
358-368.
 Μητροπούλου Β., Υποδείγματα συγγραφής εργασιών και βιβλιογραφίας, Θεσσαλονίκη:
Εκδόσεις Μέθεξις, 2009, σσ. 9-14.
 Μπεζέ Λ., Η συγγραφή μιας επιστημονικής εργασίας, Αλεξανδρούπολη: ΔΠΘ, 1995,
σσ. 25-31.
 Μπουρλιάσκος Β., Πως γράφεται μια επιστημονική εργασία: πρακτικός οδηγός, Αθήνα:
Εκδόσεις Διόνικος, 2010, σσ. 47-78, 113-126.
 Παππάς Θ., Η μεθοδολογία της επιστημονικής έρευνας στις ανθρωπιστικές επιστήμες,
Αθήνα: Εκδόσεις Καρδαμίτσα, 2002, σσ. 72-90.
29