Een lezing in het kader van de 'basisopleiding archeologie' over de praktijk van de CAI.

1. CAI in de praktijk
Luc Bauters
Erfgoedconsulent archeologie
Oost-Vlaanderen
luc.bauters@oost-vlaanderen.be

2. Voorafgaande vaststelling
• CAI is opgemaakt voor archeologen
• Als een beknopte inventaris van alle
vindplaatsen:
– Waar (geoloket)
– Wat (fiche=samenvatting wat gekend is)
• Dus niet voor ruimtelijke planners of
MER-deskundigen opgemaakt
• =>consequenties voor gebruik
15/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk 2

3. De CAI als bron
• CAI is een (waardevol) instrument, niet
de bijbel
315/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

4. De CAI als bron
• CAI is een (waardevol) instrument, niet
de bijbel
• Relativiteit van de CAI
– Ruwe, ongeïnterpreteerde (±) gegevens
415/05 & 4/06/2013 4CAI in de praktijk

5. 15/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk 5

6. De CAI als bron
• CAI is een (waardevol) instrument, niet
de bijbel
• Relativiteit van de CAI
– Ruwe, ongeïnterpreteerde (±) gegevens
– Soms niet effectief op het terrein geverifieerd
– Foutenmarge qua inhoud en locatie
• Bronnen checken
• Nauwkeurigheid
615/05 & 4/06/2013 6CAI in de praktijk

7. 15/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk 7

8. De CAI als bron
• CAI is een (waardevol) instrument, niet
de bijbel
• Relativiteit van de CAI
– Ruwe, ongeïnterpreteerde (±) gegevens
– Soms niet effectief op het terrein geverifieerd
– Foutenmarge qua inhoud en locatie
– Nog deels bewaarde en verdwenen sites
• gebeurtenissen
815/05 & 4/06/2013 8CAI in de praktijk

9. 15/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk 9

10. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Vroeger onderzoek (prospectie,
luchtfotografie…)
1015/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

11. 1115/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

12. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Vroeger onderzoek (prospectie,
luchtfotografie…)
– Recente bodemingrepen (verplichte
vooronderzoeken)
1215/05 & 4/06/2013 12CAI in de praktijk

13. 15/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk 13

14. CAI in de praktijk15/05 & 4/06/2013
De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Vroeger onderzoek (prospectie,
luchtfotografie…)
– Recente bodemingrepen (verplichte
vooronderzoeken)
– Aard van de ondergrond (afgedekte
gebieden, geërodeerde gebieden)
1414

15. CAI in de praktijk15/05 & 4/06/2013
De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Vroeger onderzoek (prospectie,
luchtfotografie…)
– Recente bodemingrepen (verplichte
vooronderzoeken)
– Aard van de ondergrond (afgedekte
gebieden, geërodeerde gebieden)
1515

16. CAI in de praktijk15/05 & 4/06/2013
De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Vroeger onderzoek (prospectie,
luchtfotografie…)
– Recente bodemingrepen (verplichte
vooronderzoeken)
– Aard van de ondergrond (afgedekte
gebieden, geërodeerde gebieden)
1616

17. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Vroeger onderzoek
– Recente bodemingrepen (verplichte
vooronderzoeken)
– Aard van de ondergrond (afgedekte
gebieden, geërodeerde gebieden)
1715/05 & 4/06/2013 17CAI in de praktijk

18. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Aard van bodemgebruik
• in sterk bebouwde gebieden (soms) sterk
aangetast, maar beter gekend
• onder bos zijn sites minder goed zichtbaar, maar
beter geconserveerd
• onder akkerland sterke erosie op hellingen
• onder weide moeilijk zichtbaar, matige conservatie
1815/05 & 4/06/2013 18CAI in de praktijk

19. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling, afhankelijk van:
– Aard van bodemgebruik
– Geografische ligging
• grens tussen twee gemeenten
• grens met ander landsgedeelte
1915/05 & 4/06/2013 19CAI in de praktijk

20. 15/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk 20

21. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling
• Verzameling van sites <-> archeologische
belangrijk = gebruik ruimte/landschap:
• Wonen (meestal droog, soms nat)
• Doden (begraven, verbranden, verrotten…)
• Werken (landbouw, veeteelt, handel, industrie…)
• Religie (tempel, openlucht, boom, rivier…)
• …
2115/05 & 4/06/2013 21CAI in de praktijk

22. De CAI als bron
• Ongelijk van invulling
• Interpreteren nodig!
• Combineren met andere
informatiebronnen
• Verzameling van sites <-> archeologisch
belangrijk = gebruik ruimte/landschap:
2215/05 & 4/06/2013 22CAI in de praktijk

23. De CAI als bron
• Interpreteren nodig!
– Leren er mee werken
=> beperkte toegang + roof tegengaan
– Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
2315/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

24. De CAI als bron
• Interpreteren nodig!
– Leren er mee werken
=> beperkte toegang + roof tegengaan
– Archeologen kunnen dit door opleiding (?)
– Cursus => jullie kunnen dit ook voor jullie
toepassingen
2415/05 & 4/06/2013 24CAI in de praktijk

25. De CAI als bron
• Interpreteren nodig!
– Neem de tijd om er te leren mee omgaan!
– Verder kijken dan kaartje alleen!
Lezen van de fiches achter de kaarten
2515/05 & 4/06/2013 25CAI in de praktijk

26. 2615/05 & 4/06/2013 26CAI in de praktijk

27. De CAI als bron
• Interpreteren nodig!
– Verder kijken dan kaartje alleen!
Lezen van de fiches achter de kaarten
– Vraagstelling: site groter dan wat gekend is?
– Verband tussen de ingreep en de
vernielingsfactor op de ondergrond
-> vermijden van vernielen door aanpassing
werken
– Doelbewust op gekend site gaan (inschatting
kosten gekend)
2715/05 & 4/06/2013 27CAI in de praktijk

28. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
2815/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

29. Ferrariskaart (1771-1778)
http://www.ngi.be/NL/NL1-4-2-3.shtm
2915/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

30. Atlas van de buurtwegen
http://www.gisoost.be/atlasbw/
http://www.giswest.be/artman/publish/cat_index_106.html#De_atlas_de
r_buurtwegen
http://gis.vlaamsbrabant.be/webgis/bin/view/AtlasBuurtwegen
3015/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

31. 3115/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

32. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
– Bodemkaarten
3215/05 & 4/06/2013 32CAI in de praktijk

33. 3315/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

34. 3415/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

35. 3515/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

36. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
– Bodemkaarten
– Toponiemen
– Steenveld
– Verbrande hofstede
– Alvinnenberg
– Tomberg
– …
3615/05 & 4/06/2013 36CAI in de praktijk

37. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
– Bodemkaarten
– Toponiemen
– DHM
3715/05 & 4/06/2013 37CAI in de praktijk

38. 15/05 & 4/06/2013 38
DHM
CAI in de praktijk

39. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
– Bodemkaarten
– Toponiemen
– DHM
– Historische websites (WOI en II, Staats-
Spaanse Linies)
3915/05 & 4/06/2013 39CAI in de praktijk

40. http://www.staatsspaanselinies.eu/algemeen/?lng=nl
15/05 & 4/06/2013 40CAI in de praktijk

41. http://www.kwlinie.be/index.php?option=com
_content&view=article&id=25&Itemid=30

42. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
– Bodemkaarten
– Toponiemen
– DHM
– Historische websites (WOI en II, Staats-
Spaanse Linies)
– archeologische diensten https://www.onroerenderfgoed.be/over-
ons/onze-erfgoedpartners/intergemeentelijke-archeologische-en-onroerend-
erfgoeddiensten/
4215/05 & 4/06/2013 42CAI in de praktijk

43. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen:
– Historische kaarten
– Bodemkaarten
– Toponiemen
– DHM
– Historische websites (WOI en II, Staats-
Spaanse Linies)
– archeologische diensten
– heemkundige kringen
4315/05 & 4/06/2013 43CAI in de praktijk

44. De CAI als bron
• Combineren met andere
informatiebronnen
• Bekijk het landschap/topografie
• Confronteer met de geplande ingreep
4415/05 & 4/06/2013 44CAI in de praktijk

45. Monitoring CAI-gebruikers
• Waarom:
– Oneigenlijk gebruik bestraffen (schenden
van de vertrouwelijkheid)
– Onoordeelkundig gebruik vaststellen
– Goede voorbeelden selecteren
• Consequenties:
– Negatief: intrekken toegang
– Propageren goede voorbeelden
4515/05 & 4/06/2013 CAI in de praktijk

46. CAI in de praktijk
Vragen?
4615/05 & 4/06/2013 46CAI in de praktijk
Wanneer eten
we?