2. 2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES2. FILOSOFÍA ANTIGA (II): ARISTÓTELES
Marco histórico e
conceptual
Marco histórico e
conceptual
Crítica da doutrina platónica
O proceso de abstracción
fronte ao acceso dialéctico ás
Ideas
O tránsito cara o mundo
helenístico
Crítica da doutrina platónica
O proceso de abstracción
fronte ao acceso dialéctico ás
Ideas
O tránsito cara o mundo
helenístico
A TEORÍA HILEMÓRFICA NO
SEO DA PHYSIS:
A “kínesis” ou cambio. Os
principios do cambio.
A teoría causal
Xerarquía de seres e modos de
ser
O motor inmóbil
A IDEA DE CIDADÁN EN
ARISTÓTELES:
A ética aristotélica: “ethos” e
praxe, o concepto de “areté”
A idea de polis e a condición de
cidadán
A TEORÍA HILEMÓRFICA NO
SEO DA PHYSIS:
A “kínesis” ou cambio. Os
principios do cambio.
A teoría causal
Xerarquía de seres e modos de
ser
O motor inmóbil
A IDEA DE CIDADÁN EN
ARISTÓTELES:
A ética aristotélica: “ethos” e
praxe, o concepto de “areté”
A idea de polis e a condición de
n
FICHA CURRICULARFICHA CURRICULARFICHA CURRICULARFICHA CURRICULAR
Comprensión
Comprensión
Comprensión
Comprensión
4. DIFERENZAS xerais entre
Platón e Aristóteles
□ De orientación:
□ Platón: mente de matemático
□ Aristóteles: mente de biólogo (“historia
natural”)
De talante (estilo):
Platón: só escribe diálogos (non tratados),
ás veces con paixón, con beleza literaria.
Emprega mitos ou metáforas.
Aristóteles: tratados sistemáticos, cun
aspecto máis rigoroso. Menos paixón e menos
beleza literaria.
A
M
O
D
O
D
E
I
N
T
R
O
D
U
C
I
Ó
N
5. Crítica da doutrina platónica
Aristóteles acepta de Platón a pretensión de buscar
un saber (episteme) universal e necesario –absoluto-,
pero pensa que debe haber saber sobre o mutable e
sensible.
Pero Aristóteles rexeita a existencia separada das
ideas
Non é posible que a esencia estea separada da
cousa mesma da que é esencia.
- A teoría das ideas complica o problema da explicación
do mundo (dúas explicacións)
- Esta teoría non explica o mundo sensible (só o
intelixible), nin tampouco o cambio.
“O lugar das ideas é a mente”
6. Aristóteles propón, pois, que existe unha única realidade
(non é dualista), e que esta pode ser coñecida polos
sentidos e pola razón.
Deste modo, Aristóteles vai superar non só a Platón,
senón tamén a Heráclito e Parménides.
- De Heráclito admite o movemento, pero afirma que
hai algo que permanece en todo movemento: a
esencia da cousa que cambia.
Crítica da doutrina platónica
- De Parménides admite que o coñecemento das
esencias é un coñecemento racional, pero afirma que
tamén hai cambio e este é coñecido a través dos
sentidos.
7. A afirmación da existencia dun só mundo, que
pode ser captado polos sentidos (o concreto, o
mutable) e tamén pola razón –a través da
abstracción- (de forma permanente ou esencial),
denominarase “REALISMO”.
≠ “idealismo” de Platón
Crítica da doutrina platónica
8. b) O PROCESO DE
ABSTRACCIÓN FRONTE AO
ACCESO DIALÉCTICO ÁS IDEAS
9. No plano do coñecemento:
Para Aristóteles, o coñecemento é
coñecemento deste mundo (non hai
outro).
• Considera necesario o coñecemento sensible
(é o punto de partida de todo coñecemento) e,
polo tanto, non o desprecia.
• De todos formas, o coñecemento propiamente
humano é o coñecemento intelectual.
Gnoseoloxía ou
epistemoloxía
10. Tipos de coñecemento
Rexeita o innatismo e
a reminiscencia de
Platón
Fala de dous graos :
- Sensación (aisthesis)
- Experiencia (empeiria)
– Coñecemento sensible:
• É o punto de partida de todo coñecemento.
• A alma é como unha tabula rasa antes de recibir
ningunha impresión.
• É o coñecemento dos sentidos
• FACULTADE DO INDIVIDUAL
Dous tipos de coñecemento:
11. Tipos de coñecemento
– Coñecemento
intelectual:
• Chégase a el activamente, por
abstracción (= extraer o
común)
• É produto da razón ou
entendemento
• FACULTADE DO UNIVERSAL
(concepto, substancia 2ª)
Fala de catro graos :
- Arte ou técnica (tejné)
- Prudencia (phrónesis)
- Ciencia (episteme)
- Intelixencia (nous)
12. Cómo coñece o ser humano?
O proceso do coñecemento
- Do sensible ao abstracto
1º. Coñecemento sensible:
- Sentidos externos (vista, oído, gusto, tacto,
olfacto)
- Sentidos internos (memoria, imaxinación,
sentido común, estimativa)
13. Cómo coñece o ser humano?
O proceso do coñecemento
2º. Coñecemento intelectual:
• Entendemento axente (activo): é o que
realiza a operación da abstracción.
• Entendemento paciente (pasivo): recibe
as “formas” abstraídas a partir dos datos dos
sentidos polo entendemento axente, e opera
con elas (establece xuízos e razoamentos a
partir dos conceptos que lle ofrece o
entendemento axente) .
O ollo ve a este “Sócrates” e o entendemento abstrae no “home”
14. c) O TRÁNSITO CARA O
MUNDO HELENÍSTICO
Alexandre Magno
15. Grecia, século IV a.C.
As polis clásicas gregas van perdendo vitalidade.
Macedonia adquire hexemonía militar e política.
– É pequena, pero ambiciosa. Os seus monarcas son moi
guerreiros (Filipo, e logo Alexandre Magno).
– Atenas, civilizada e democrática, consideraba a Macedonia
unha terra de semibárbaros.
O orador Demóstenes realiza uns famosos discursos que
reciben o nome de “Filípicas”, en contra de Filipo. “Filipo
ódianos, odia a nosa cidade, a súa terra e o sesu habitantes.
Pero o que máis odia é a nosa liberdade.”
Demóstenes
Alexandre Magno
17. Alexandre Magno
(Pella 356 a.C. - Babilonia 323 a.C.)
Tras a unificación de múltiples cidades-estado da Grecia antiga baixo o
dominio do seu pai, Filipo II, Alexandre conquistou o imperio persa,
incluíndo Anatolia, Siria, Fenicia, Xudea, Gaza, Exipto, Bactriana e
Mesopotamia, e ampliou as fronteiras do seu propio imperio ata a rexión do
Punjab (na India).
Filipo II
Alexandre Magno
18. As conquistas de Alexandre
Magno
Nos seus 33 anos, Alexandre conseguiu conquistar o maior
imperio alcanzado ata ese momento
19. Helenismo é o período comprendido,
desde a morte de Alexandre Magno, no
ano 323 a. C., ata a metade do século I
a. C., cando os romanos incorporan eses
territorios ao seu Imperio. Non obstante,
os rasgos culturais do helenismo
sobreviviron ulteriormente durante un
longo tempo.
O tránsito cara o mundo helenístico
Tras a morte de
Aristóteles (e
Alexandre Magno)
20. As polis perden a súa autonomía para cedela
a unha dinastía monárquica de orixe
macedonia (descendentes Alexandre Magno)
Perda de poder político das polis
decadencia Atenas
decadencia filosofía grega
HELENISMO: vivir, imitar, reproducir unha idea
imprecisa do “grego”. Exténdense por todo o mundo
conquistado por Alexandre e os seus sucesores.
Coincide con:
O tránsito cara o mundo helenístico
21. Desde a óptica da polis clásica, de cotío considérase
este periodo histórico como decadente.
Non obstante, se se parte da proxección universal
da cultura grega, a época helenística resulta creativa
e positiva:
a) Amplíase o horizonte xeográfico coa
incorporación de novos países e rotas comerciais e
económicas.
O tránsito cara o mundo helenístico
22. b) Créanse grandes centros urbanos
que irradiaron a cultura grega: Alexandría,
Pérgamo, Antioquía, etc.
c) O grego convértese nunha lingua
común (koiné) internacional e a cultura
grega fíxose ecuménica, é dicir, universal.
d) Aparecen bibliotecas, teatros,
escolas...
e) Implántase o cosmopolitismo e o
ecumenismo, coa conseguinte convivencia
de gregos con africanos, frixios, fenicios,
persas e babilonios.
O tránsito cara o mundo helenístico
23. f) Debilítanse as crenzas tradicionais da
polis e incorpóranse outros cultos novos,
g) Créase unha bipolaridade social entre
poderosos e humildes.
O tránsito cara o mundo helenístico
Atenas segue a ser centro de cultura, pero sen poder
político. Non obstante, pouco a pouco o centro da cultura se irá
desprazando cara a Alexandría.
24. Especialmente en Atenas, xorde un
novo concepto de ser humano
non político.
O marco de referencia deixa de
ser a cidade… para selo a
humanidade en xeral.
A ética cobra unha gran importancia
Interesa “saber vivir” (Estoicismo, epicureísmo, cínicos...
O tránsito cara o mundo helenístico
Aos 20 anos, o xove principe, despois de ser nomeado xeneral de todos os exércitos, iniciou unha meteórica carreira.
Inmediatamente despois de ser proclamado xeneral declarou a guerra a Persia para vengar as ofensas inflixidas aos gregos.
En moi breve tempo, a unha velocidade vertixinosarealizou numerosas conquistas. En 12 anos apoderouse de Persia, o imperio máis vasto do seu tempo, adonouse de Exipto, onde fundou Alexandría e estendeu os seus dominios ate o val do Indo. Estableceu a capital en Babilonia, onde morreu dunhas febres no 323.
Durante este tempo cambiou de costumes: adoptou a indumentaria persa (pantalóns)... Levou a cabo unha política de fusións con matrimoinios entre soldados gregos e nobres muchachas persas...
No ámbito do helenismo estúdanse os grandes autores clásicos;
É moi significativo que se traduzan ao grego os textos hebreos da Biblia ; case todos os libros do Novo Testamento están compostos en grego. Mesmo un emperador de Roma como o estoico Marco Aurelio (120-180 d.C) escribiu en grego as súas reflexións persoais , as súas Meditacións.
A poesía convértese en produto refinado e erudito (Teócrito, Calímaco).
