ομαδοποιημένες όλες οι ερωτήσεις της Τράπεζας Θεμάτων του Ι.Ε.Π. για το 4ο κεφάλαιο της Ιστορίας του Μεσαιωνικού και Νεότερου κόσμου της Β' Λυκείου

1. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | κεφάλαιο 4ο
: τράπεζα θεμάτων
1
Α] Ερωτήσεις
1. Πώς ιδρύθηκε και πώς εδραιώθηκε η Αυτοκρατορία της Νίκαιας από τον Θεόδωρο Λά-
σκαρη;
2. Ποια ήταν η εσωτερική πολιτική του αυτοκράτορα της Νίκαιας Ιωάννη Βατάτζη;
3. Να εξηγήσετε πώς κατόρθωσε ο Μιχαήλ Παλαιολόγος να ανακτήσει την Κωνσταντινούπο-
λη (1261).
4. Ποια πολιτική ακολούθησε απέναντι στη Βενετία και τη Γένουα ο Μιχαήλ Παλαιολόγος,
αυτοκράτορας της Νικαίας; Ποιες ήταν οι συνέπειες της πολιτικής αυτής;
Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής)
Ο Ιωάννης Βατάτζης:
α. ίδρυσε την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας.
β. ανέκτησε την Κωνσταντινούπολη από τους Λατίνους.
γ. κατέστησε την Αυτοκρατορία της Νίκαιας διεθνώς υπολογίσιμη δύναμη.
δ. επέβαλε δυσβάσταχτη φορολογία στους φτωχούς αγρότες.
Την Κωνσταντινούπολη απέσπασε από τους Λατίνους:
α. ο Κωνσταντίνος ΙΑ ́ Παλαιολόγος.
β. ο Αλέξιος Α ́ Κομνηνός.
γ. ο Ισαάκιος Β ́ Άγγελος.
δ. ο Μιχαήλ Η ́ Παλαιολόγος.
Γ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – Λάθος)
α/α Σ Λ
1 Η αυτοκρατορία της Τραπεζούντας ιδρύθηκε από τους Μεγάλους Κομνη-
νούς αμέσως μετά την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυ-
ροφόρους.
2 Το έργο της ανάκτησης της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους έφερε
σε πέρας ο αυτοκράτορας της Νικαίας Μιχαήλ Παλαιολόγος.
3 Η ανάκτηση της Κωνσταντινούπολης και η απομάκρυνση των Λατίνων
οφείλεται στον στρατηγό της αυτοκρατορίας της Νίκαιας Αλέξιο Στρατη-
γόπουλο.
Ιστορία του μεσαιωνικού & νεότερου κόσμου
Τράπεζα Θεμάτων
Κεφάλαιο 4ο
: Η Λατινοκρατία και η Παλαιολόγεια εποχή
(1204 – 1453). Ο ύστερος Μεσαίωνας στη Δύση
Ενότητα 4.2. Τα Ελληνικά κράτη: Τραπεζούς, Ήπειρος, Νίκαια

2. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | κεφάλαιο 4ο
: τράπεζα θεμάτων
2
Δ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών)
Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-
κόλουθες λέξεις (δύο λέξεις περισσεύουν): Θεσσαλονίκη, Νίκαια, Ήπειρος, Αθήνα, Βενετία,
Κωνσταντινούπολη, Τραπεζούντα .
Αμέσως μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους ιδρύθηκαν τα εξής
ελληνικά κράτη: η Αυτοκρατορία της ___________________ , το κράτος της _________________ και η
Αυτοκρατορία της __________________ . Ο Μιχαήλ Παλαιολόγος συνήψε με τους Γενουάτες συν-
θήκη, με την οποία οι τελευταίοι ανέλαβαν να προσφέρουν στον Μιχαήλ πολεμική βοήθεια
κατά της _________________ με αντάλλαγμα τελωνειακές και φορολογικές απαλλαγές, λιμάνια και
εμπορικές περιοχές της Αυτοκρατορίας. Με τα προνόμια αυτά θεμελιώθηκε η δύναμη της Γέ-
νουας στην Ανατολή, ενώ το ίδιο έτος η ___________________ έπεσε σαν ώριμος καρπός στα χέρια
του στρατηγού της Νίκαιας Αλέξιου Στρατηγόπουλου.
Α] Ερωτήσεις
Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου (1389 μ.Χ.): Ποιοι συγκρούστηκαν και ποια ήταν τα αποτελέσματά
της;
Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής)
Ο πρώτος Οθωμανός εμίρης που υιοθέτησε τον τίτλο του Σουλτάνου και οργάνωσε το Οθωμα-
νικό κράτος ήταν :
α. ο Ορχάν.
β. ο Οσμάν ή Οθμάν.
γ. ο Μωάμεθ Β ́.
δ. ο Βαγιαζήτ.
Γ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – Λάθος)
α/α Σ Λ
1 Ιδρυτής του Οθωμανικού κράτους θεωρείται ο Μωάμεθ.
2 Ο Οσμάν ή Οθμάν ήταν ο πρώτος Οθωμανός ηγεμόνας που κατέκτησε
ευρωπαϊκά εδάφη.
3 Οι Οθωμανοί κατέστησαν φόρου υποτελή την Πελοπόννησο πριν προχω-
ρήσουν στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης.
4 Σημαντικός παράγοντας της εξάπλωσης των Οθωμανών ήταν οι στρατιω-
τικές μεταρρυθμίσεις.
Ενότητα 4.6. Οι Οθωμανοί και η ραγδαία προέλασή τους

3. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | κεφάλαιο 4ο
: τράπεζα θεμάτων
3
Δ] Ορισμοί
 Σύνοδος Φερράρας – Φλωρεντίας
 γενίτσαροι
Α] Ερωτήσεις
1. Η μάχη του Κοσσυφοπεδίου (1389 μ.Χ.): Ποιοι συγκρούστηκαν και ποια ήταν τα αποτελέ-
σματά της;
2. Nα εξηγήσετε τα αποτελέσματα της ήττας των Τούρκων στη μάχη της Άγκυρας από τους
Μογγόλους του Ταμερλάνου (1402).
3. Με ποιον τρόπο προσπάθησε ο βυζαντινός αυτοκράτορας Ιωάννης Η ́ Παλαιολόγος να ε-
ξασφαλίσει βοήθεια από τη Δύση, ώστε να αντιμετωπίσει την απειλή των Οθωμανών;
Ποια ήταν η αντίδραση του λαού της Κωνσταντινούπολης στις προσπάθειές του;
4. Ποια ήταν η πνευματική επίδραση που άσκησε το Βυζάντιο στη Ρωσία, μετά την άλωση
της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς;
5. Πώς επέδρασε στους Βαλκανικούς λαούς και τους Ρώσους η πνευματική παράδοση του
Βυζαντίου μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς;
Β] Ασκήσεις κλειστού τύπου (πολλαπλής επιλογής)
Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η ́ Παλαιολόγος με τη Σύνοδο της Φερράρας – Φλωρεντίας:
α. αποδέχθηκε την υποταγή της Καθολικής στην Ορθόδοξη Εκκλησία.
β. αποδέχθηκε την υποταγή της Ορθόδοξης στην Καθολική Εκκλησία.
γ. επέβαλε την πρωτοκαθεδρία του πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως στον Χριστιανικό κόσμο.
δ. αναγνώρισε το Σχίσμα των δύο Εκκλησιών.
Ο βυζαντινός λαός μετά τη Σύνοδο της Φερράρας - Φλωρεντίας:
α. υποστήριζε θερμά την ένωση των δύο Εκκλησιών.
β. εξέφρασε εχθρικό αίσθημα κατά των Λατίνων.
γ. αποδέχθηκε το πρωτείο της Ρώμης έναντι της Κωνσταντινούπολης.
δ. αποδέχθηκε την υποταγή της Ορθόδοξης στην Καθολική Εκκλησία.
Το Βυζάντιο κατά την τελευταία εκατονταετία της ζωής του:
α. είχε καταρρεύσει οικονομικά.
β. εμφάνισε μεγάλη οικονομική ανάπτυξη.
γ. σημείωσε ελάχιστες εδαφικές απώλειες.
δ. εξακολουθούσε να έχει ισχυρό νόμισμα.
Κληρονόμος των πνευματικών παραδόσεων και των πολιτικών ιδεών του Βυζαντίου μετά την
Άλωση της Κωνσταντινούπολης φιλοδόξησε να γίνει:
α. η Εκκλησία της Ρώμης.
β. η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους.
γ. η Ρωσία.
δ. η Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Ενότητα 4.7. Η άλωση της Κωνσταντινούπολης

4. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΜΕΣΑΙΩΝΙΚΟΥ & ΝΕΟΤΕΡΟΥ ΚΟΣΜΟΥ | κεφάλαιο 4ο
: τράπεζα θεμάτων
4
Μετά την άλωση του Βυζαντίου από τους Οθωμανούς, ως Τρίτη Ρώμη θεωρήθηκε:
α. η Μόσχα.
β. το Παρίσι.
γ. η Φλωρεντία.
δ. η Βενετία.
Γ] Ασκήσεις κλειστού τύπου (Σωστό – Λάθος)
α/α Σ Λ
1 Ο αυτοκράτορας Ιωάννης Η ́ Παλαιολόγος απέρριψε κάθε συνεργασία με
την Καθολική Εκκλησία στη σύνοδο της Φερράρας – Φλωρεντίας.
2 Ο βοεβόδας της Τρανσυλβανίας Ουνιάδης και ο αλβανός ηγέτης Γεώργιος
Σκεντέρμπεης βοήθησαν τους Οθωμανούς να επεκταθούν στα Βαλκάνια.
3 Η μάχη της Άγκυρας επέσπευσε την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης
από τους Οθωμανούς.
4 Αποφασιστικής σημασίας για την επέκταση των Οθωμανών στα Βαλκάνια
ήταν η νίκη τους στη μάχη του Κοσσυφοπεδίου.
5 Οι Οθωμανοί κατέστησαν φόρου υποτελή την Πελοπόννησο πριν προχω-
ρήσουν στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης.
6 Οι Οθωμανοί πριν την Άλωση της Κωνσταντινούπολης οικοδόμησαν στις
ευρωπαϊκές ακτές του Βοσπόρου το φρούριο Ρούμελη–Χισάρ.
7 Η Ρωσία φιλοδόξησε να γίνει κληρονόμος των πνευματικών παραδόσεων
και πολιτικών ιδεών του Βυζαντίου μετά την άλωση της Κωνσταντινούπο-
λης από τους Οθωμανούς.
8 Η Βενετία θεωρήθηκε Τρίτη Ρώμη και η Ιταλία φιλοδόξησε να γίνει κλη-
ρονόμος της πνευματικής και πολιτικής παράδοσης του Βυζαντίου.
Δ] Ορισμοί
 Τρίτη Ρώμη
Ε] Ασκήσεις κλειστού τύπου (συμπλήρωσης κενών)
Να συμπληρώσετε τα κενά του αποσπάσματος, βάζοντας στην κατάλληλη θέση μία από τις α-
κόλουθες λέξεις/φράσεις (τρεις περισσεύουν): Λατίνος, Ρούμελη–Χισάρ, Οθωμανός, Κωνστα-
ντίνος ΙΑ΄ , Ιωάννης Η΄, Κερκόπορτα, Βόσπορος, Μωάμεθ Β΄.
Οι _________________ Τούρκοι είχαν μείνει απερίσπαστοι από απειλές, ώστε να αφοσιωθούν
στην πολιορκία της Κωνσταντινούπολης. Προηγήθηκε η οικοδόμηση στις ευρωπαϊκές ακτές
των στενών του _________________ ενός επιβλητικού φρουρίου, που ονομάστηκε
_________________. Λίγο αργότερα ο σουλτάνος _________________ άρχισε την τακτική πολιορκία
της Πόλης, την οποία ανέλαβε να υπερασπισθεί με αυτοθυσία ο _________________ .
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: Θάνος Σταυρόπουλος – φιλόλογος, MSc.
thanosstavropoulos@yahoo.gr