1. επιμέλεια:ΠετρίτσηΑγγελική
5η ENOTHTA: ραψ. α, στ. 361-497
Το τραγούδι του Φήμιου δίνει την αφορμή να εμφανιστεί η Πηνελόπη, που συγκινημένη ζητάει από
τον αοιδό να αλλάξει θέμα. Παρεμβαίνει ο Τηλέμαχος, μαλώνοντάς την για τη στάση της, της θυμίζει
τη θέση της και το δικό του ρόλο, κι εκείνη κατάπληκτη επιστρέφει στο χώρο της. Οι μνηστήρες
εκδηλώνουν με θόρυβο την επιθυμία τους να κοιμηθούν μαζί της, ενώ ο Τηλέμαχος τους απευθύνει
λόγο επιτιμητικό (=τους κατηγορεί) κι αντρίκειο, ζητώντας να εγκαταλείψουν το παλάτι κι απειλώντας
τους με εκδίκηση αν δεν το πράξουν. Εκείνοι αιφνιδιάζονται και απορούν με το θάρρος του, ο
Αντίνοος τον προσβάλλει και τον καταριέται, αλλά ο Τηλέμαχος του απαντά συγκρατημένα.
Παρεμβαίνει ο Ευρύμαχος ειρωνικά, διερευνητικά, για να αποσπάσει πληροφορίες, αλλά ο Τηλέμαχος
τον καθησυχάζει κρύβοντας ό,τι δεν πρέπει να αποκαλύψει.
Και οι μνηστήρες συνεχίζουν το γλέντι ως το βράδυ, οπότε πάνε για ύπνο στα σπίτια τους. Μόνο ο
Τηλέμαχος ξαγρυπνά μελετώντας τις συμβουλές της θεάς.
Ας προσπαθήσουμε τώρα να ηθογραφήσουμε τα κύρια πρόσωπα, δηλ. να μιλήσουμε για το
ήθος (= το χαρακτήρα, τη συμπεριφορά τους)
ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΠΡΟΣΕΞΟΥΜΕ
Το επάγγελμα του αοιδού: βλέπουμε έναν αοιδό κατά την άσκηση του επαγγέλματός του στη
μεγάλη αίθουσα των ανακτόρων της Ιθάκης και μαθαίνουμε ότι οι ακροατές του.............................
.................................................................................και ότι (στ. 390-392) «οι άνθρωποι...
προτιμούν... το τραγούδι... το τελευταίο», δηλ. ότι ήταν της μόδας τότε τα τραγούδια για τον
«πικρό νόστο» και την «κακή μοίρα των Δαναών».
Το υπερώο, δηλ. ο γυναικωνίτης, απ’ όπου κατεβαίνει η Πηνελόπη και γενικά διαμένουν οι
γυναίκες, αλλά και άλλα στοιχεία για την κοινωνική θέση των γυναικών, ότι δηλαδή........................
...............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
Aπό τους στίχους 442-4 και 448-51 φαίνεται κατοχυρωμένη η ιδιοκτησία και η κληρονομικώ δικαίω
μεταβίβασή της χωρίς καμία αμφισβήτηση. Γι’ αυτό ο Τηλέμαχος αξιώνει από τους μνηστήρες να
σταματήσουν να διαρπάζουν την πατρική περιουσία του· αλλιώς, θα επικαλεσθεί θεϊκή εκδίκηση.
Εντούτοις, η πολιτειακή (και πολιτική) κατάσταση της Iθάκης παρουσιάζεται μπλεγμένη γιατί ο
φυσικός κληρονόμος του θρόνου δε θεωρείται ακόμη ενήλικος, αλλά και η κληρονομική διαδοχή
της βασιλείας, δηλ. από τον πατέρα στο γιο, αν και ο θεσμός δεν έχει καταργηθεί, δεν είναι
εξασφαλισμένη, όπως φαίνεται από τους στ. 430-1, 438-41, 446-7.
Λύση στο πρόβλημα θα μπορούσε να δώσει ο γάμος της Πηνελόπης με έναν από τους μνηστήρες
γιατί ως γυναίκα του βασιλιά είναι φορέας της εξουσίας του και όποιος την παντρευόταν θα
έπαιρνε τη θέση του (πρβλ. το ανάλογο της Kλυταιμνήστρας και του Aίγισθου)·
Οι δούλοι (στ.479-489)............................................................................................................................
ΠΗΝΕΛΟΠΗ ΤΗΛΕΜΑΧΟΣ ΑΝΤΙΝΟΟΣ - ΕΥΡΥΜΑΧΟΣ
