1. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท
ศูนย์ การเรียนที่ 3
การเกิดรีเฟลกซ์ แอกชัน
ศึกษาต่ อเลยนะน้ องจุก ว่ า
รีแฟลกซ์ แอกชัน เกิดขึนได้
้
อย่างไร
ต่ อได้ เลยครับพี่

2. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 20
บัตรคาสั่ งศูนย์ ที่ 3
การเกิดรีเฟลกซ์ แอกชัน
โปรดอ่านบัตรคาสั่งให้ เข้ าใจ แล้วปฏิบัติตามลาดับขั้นตอนด้ วยความตั้งใจ
1. หัวหน้ ากลุ่มแจกบัตรทั้งหมดให้ สมาชิ ก ยกเว้ นบัตรเฉลย
2. หัวหน้ ากลุ่มให้ สมาชิ กอ่ านบัตรคาสั่ ง พร้ อมกับปฏิบัติตามคาสั่ ง
3. สมาชิกศึกษาบัตรเนือหา ใช้ เวลา 15 นาที
้
4. สมาชิกอ่านบัตรคาถาม แล้วตอบคาถามลงในแบบบันทึกการปฏิบัติกจกรรม ิ
5. หัวหน้ าอ่านบัตรเฉลย
6. เวลาทากิจกรรม ประมาณ 20 นาที เมื่อปฏิบัติกจกรรมเรียบร้ อยแล้ว
ิ
ขอให้ ทุกคนเก็บบัตรทุกใบใส่ ในซองให้ เรี ยบร้ อยและถูกต้ อง
ยกเว้นแบบบันทึกการปฏิบัติกจกรรม ิ

3. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 21
บัตรเนือหาศูนย์ ที่ 3
้
การเกิดรีเฟลกซ์ แอกชัน
รีเฟล็กซ์ แอกชัน เป็ นปฎิกิริยาการตอบสนองของกล้ามเนื้อชนิดใด
การเกิดรีเฟลกซ์ เมื่อถูกเคาะทีหัวเข่ า
่
ทีมา : www.chiangyuen.ac.th/.../nervous/images/b13.gif 333 x 233 - 6k
่
( 9 เมษายน 2550 )
จุดประสงค์ การเรียนรู้
1. นักเรียนสามารถอธิบายการทางานของปฏิกริยารีเฟลกซ์ ได้
ิ
2. นักเรียนสามารถบอกลาดับขั้นตอนของปฏิกิริยารีเฟลกซ์ ได้

4. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 22
ปฏิกริยารีเฟล็กซ์
ิ
ปฏิกริยารีเฟล็กซ์ หรือ รีเฟล็กซ์ ( Reflex ) เป็ นการเคลือนไหวของร่ างกาย
ิ ่
โดยการเคลือนไหวอยู่นอกการควบคุมของจิตใจ (involuntary ) ทีเ่ กิดขึนอย่างฉับพลันทันที
่ ้
(instantaneous ) เพือเป็ นการตอบสนองต่ อสิ่ งกระตุ้น (stimulus ) มีศูนย์ สั่งการอยู่ทสมอง
่ ี่
หรือไขสั นหลัง
รีเฟล็กซ์ ของมนุษย์ จะเกิดผ่านระบบการนากระแสประสาททีเ่ รียกว่า วงรีเฟล็กซ์
(reflex arc)
รีเฟล็กซ์ ทวไป ( Typical Reflex ) คือ รีเฟล็กซ์ ทมีรูปแบบโดยทัวไป คือ วงจร
ั่ ี่ ่
เซลล์ ประสาททีรับรู้ และทาให้ เกิดรีเฟล็กซ์ ได้ แก่
่
1. เซลล์ ประสาทรับความรู้ สึก ( sensory neuron )
2. เซลล์ประสาททีสื่อสารภายในระบบประสาทส่ วนกลาง ( inter neuron )
่
3. เซลล์ประสาทสั่ งการ ( motor neuron )
ภาพแสดงรีเฟล็กซ์ ด้ ังเดิมของมนุษย์
ทีมา : http://th.wikipedia.org/wiki 450 × 600 ( 9 เมษายน 2550 )
่

5. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 23
รีเฟลกซ์ แอกชัน ( reflex action )
รีเฟลกซ์ แอกชัน เป็ นกิริยาการตอบสนองของหน่ วยปฏิบัติงาน ( กล้ามเนือลาย ) ้
อย่างทันทีทนใด โดยไม่ ผ่านสมอง เป็ นการตอบสนองต่ อสิ่ งเร้ าในช่ วงเวลาสั้ น ๆ
ั
โดยอยู่นอกอานาจจิตใจ เช่ น การชั กเท้ าขึนทันทีทนใดเมื่อเหยียบก้ นบุหรี่ หรือ การกระตุกขา
้ ั
เมื่อถูกเคาะทีหัวเข่ า ซึ่งเป็ นการสั่ งการระดับไขสั นหลัง และมีหน่ วยปฏิบัติงาน คือ กล้ ามเนือลาย
่ ้
รีเฟลกซ์ แอกชั น ของการกระตุกขาเมื่อถูกเคาะทีหัวเข่ า เกิดจากการทางานร่ วมกัน
่
ของเซลล์ ประสาท 2 ชนิด ได้ แก่ เซลล์ ประสาทรับความรู้ สึก และเซลล์ ประสาทนาคาสั่ ง
ภาพแสดงการเกิดรีเฟลกซ์ แอกชัน
ทีมา : www.chiangyuen.ac.th/.../nervous/images/b13.gif 333 x 233 - 6k
่
( 9 เมษายน 2550 )

6. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 24
ภาพแสดงการเกิด Knee Jerk reflex
ทีมา : www.chiangyuen.ac.th/.../nervous/images/b13.gif 333 x 233 - 6k
่
( 9 เมษายน 2550 )
รีเฟลกซ์ แอกชั น ของการเมื่อเหยียบก้ นบุหรี่หรือตะปู เกิดจากการทางานร่ วมกัน
ของหน่ วยรับความรู้ สึกทีเ่ ท้ า ส่ งกระแสประสาทเข้ าเซลล์ ประสาทรับความรู้ สึกและส่ งเข้ า
ไขสั นหลังผ่านไปเซลล์ประสาทประสานงานทีไขสั นหลัง และส่ งออกไปยังเซลล์ ประสาทนาคาสั่ ง
่
ทาให้ กระตุกขาหนี ขณะเดียวกันจะส่ งกระแสประสาทไปยังสมอง ทาให้ ร้ ู สึกร้ อนหรื อเจ็บปวด
แต่ กริยาทีเ่ กิดขึนภายหลังไม่ ใช่ รีเฟลกซ์ แอกชัน
ิ ้
รีเฟลกซ์ แอกชั น มีผลต่ อการดารงชี วิตของคนเราในการช่ วยทาให้ เราหลีกหนีอันตราย
ต่ อสิ่ งทีมากระทบกับร่ างกายได้ อย่างรวดเร็ว ทาให้ พ้นอันตรายหรือได้ รับอันตรายน้ อยลง
่

7. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 25
Motor cortex Soma to sensory cortex
Motor neuron sends message to leg
muscle deter a brain can register pain
Sensory neuron sends message
to spinal cord nerves Sensory neuron sends
Inter neuron sends pain message to brain
message to motor neuron
Spinal cord
ภาพแสดงการเกิดความเจ็ดปวดเมื่อถูกของแหลมตาในกรณีทไม่ เกิด Reflex
ี่
ทีมา : http://203.155.135.51/File/Natinee/Image/reflex.jpg 632 x 585 - 49k
่
( 9 เมษายน 2550 )
เปรียบเทียบ รีเฟลกซ์ แอกชั น เมื่อถูกเคาะที่หัวเข่ าและเมื่อเหยียบเศษแก้ ว
ที่มา : http://blufiles.storage.live.com/y1p6lhT_E1zpZ47dlvv 600 x 353 - 40k
( 9 เมษายน 2550)

8. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 26
บัตรคาถามศูนย์ ที่ 3
การเกิดรีเฟลกซ์ แอกชัน
คาชี้แจง ให้ นักเรียนทาเครื่องหมาย  หน้ าข้ อความทีเ่ ห็นว่าถูกต้ อง
และ  หน้ าข้ อความทีเ่ ห็นว่าผิด
…….1. รีเฟลกซ์ แอกชัน เป็ นกิริยาการตอบสนองของกล้ามเนือลายอย่างทันทีทนใด
้ ั
........ 2. รีเฟลกซ์ แอกชัน เป็ นกิริยาการตอบสนองทีเ่ กิดจากการสั่ งการของไขสั นหลัง
และสมอง
........ 3. รีเฟลกซ์ แอกชัน ช่ วยทาให้ เราหลีกหนีอันตรายต่ อสิ่ งทีมากระทบกับร่ างกาย
่
ได้ อย่างรวดเร็ว
........4. รีเฟลกซ์ แอกชั น ของการเมื่อเหยียบก้ นบุหรี่เกิดจากการทางานร่ วมกันของ
เซลล์ประสาทรับความรู้ สึก และเซลล์ ประสาทนาคาสั่ ง
........5. รีเฟลกซ์ แอกชั น ของการเมื่อเหยียบก้ นบุหรี่ เป็ นการสั่ งการของสมอง
ทาให้ กระตุกขาหนีและการสั่ งการของไขสั นหลังทาให้ ร้ ู สึกร้ อน

9. ชุดการสอนแบบศูนย์การเรี ยนวิชาชีววิทยา ว42141 ชุดที่ 5 การทางานของระบบประสาท 27
บัตรเฉลยศูนย์ที่ 3
การเกิดรีเฟลกซ์ แอกชัน
1. 
2. 
3. 
4. 
5. 
สนุกมากเลย ศึกษาศู นย์ การเรียน
ต่ อไป เลยครับพีน่ ุม