Downloaded 21 times
![καί ή φιλόλογος Ελένη Τσαντσανόγλου ορθώς ερμηνεύει στό σχε βαίως αναφέρονται στήν παρά φύσιν ασέλγεια.
τικό γλωσάριό της: καλοπλυμένη = «παστρικιά». Ωστόσο, ή λέξη κα Οί λέξεις άλανιάρα I νυχτοπόρτισα I γυναίκα τού δρόμου I καλντε-
λοπλυμένη μας φέρνει στό νού, συνειρμικώς, τήν λέξη κωλοπλυμέ- ρίμω I καλντεριμιτζού I τροτέζα I κάνει πεζοδρόμιο έχουν μιά κοινή
νος - άλλά, ήδη μίλησα γιαυτό στό βιβλίο μου Υπόκοσμος καί κα συνισταμένη.
ραγκιόζης.
Οί λέξεις κρυφή I αδήλωτη I σπιτικιά ύπαινίσονται τίς κρυφοπουτά-
Οί ταυτόσημες λέξεις κοινή I δημόσια / πολιτικιά είναι αυτονόητες. νες. Οί λέξεις σπιτωμένη I μορόζα I παλλακή I καπατμά αντικατοπ
Ό Θεοτόκης, στό κείμενο του Ή τιμή καί τό χρήμα (1912), γράφει: τρίζουν τόν θεσμό τής λεγόμενης παράνομης συμβίωσης, γιά τήν
κάποιος δέν επήρε μιά δημόσια άπό τό δρόμο [...] καί τήν έχει στά
οποία θά μιλήσω αργότερα.
μεταξωτά ντυμένηνε;
ΟΊ λέξεις φακλάνα I κουφάλα I τσούλα / καλτάκα I χαμούρα αποτε
Οί λέξεις σκρόφα / σκύλα / κότα (μαζί μέ άλλες ανάλογες λέξεις ή λούν υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Ή τουρκική λέξη kaltak (αρχικώς
εκφράσεις) δημιουργούν μιά ζωομορφική βάση γιά τήν ομορφιά έσήμαινε: έφίππιον άνευ ύπουρίδος) έχει άσχημη σημασία. Ή λέξη
καί τήν σεξουαλική χρήση τής γυναίκας. "Ας μήν ξεχνάμε τά γνωστά: χαμούρα είναι, επίσης, τουρκικής προελεύσεως. "Αλλο χαμούρα κι
φοράδα I αγελάδα / φώκια I έχει ωραία καπούλια I είναι τίγρης / άλλο κικαρούί - λέει ό Πέτρος Πικρός, στό Τουμπεκί (1927), καί,
χήνα I γκαμήλα / έχει στήθια περιστεριού / περδικόστηθη I έχει υποψιάζομαι ότι κοπιάρει κάποιαν άργκοτικήν έκφραση. Στά παλιά
κορμί φιδίσιο. Καί επίσης τά τόσο σχετικά: θά τής βάλω καπίστρι! I ρεμπέτικα τραγούδια συναντούμε τήν λέξη χαμούρα, πού αργότερα
θά τής κομποδιάσω τήν ουρά! / τής έσφιξα τά λουριά! I θά τής μάσω τήν έσκότωσε ή λογοκρισία. Ιδού δυό παραδείγματα
τά γκέμια! / τής έβαλα χαλινάρι! ...δέν αξίζει μιά χαμούρα γιά δυό μάγκες στό ντουνιά...
Οι λέξεις λούλουδα I λελούδω I νυχτολουλούδα έχουν χαθεί. Ωστό ... νά μέ τραβάνε στό Γεντί γιά ένα χαμουράκι...
σο, επιζούν κάπως μές στήν αργκό τού υποκόσμου μας, μέ αποκο 01 παραλλαγές τής λέξεως μαντινούδα μάλλον θά αποδίδονταν κα
ρύφωμα τήν υποτιμητική λέξη άγαθολουλούδης. λύτερα μέ τήν λέξη γκόμινα, παρά μέ τήν λέξη μετρέσα. Ό άνδρας
Οί λέξεις παξιμάδα I παξιμάδω I παξιμαδοκλέφτρα επιζούν, επίσης, μου καί ή μαντιτούτα του - γράφει ό Κονδυλάκης.
στήν αργκό τοΰ υποκόσμου. Στό παλιό μουρμούρικο τραγούδι ό στί Χρησιμοποιούμε τίς λέξεις μισοπαρθένα I ήμιπαρθένος I παρθένα μέ
χος ήσουνα [...] μιά παξιμαδοκλέφτρα δημιουργεί προβλήματα ερμη μιά γερή δόση είρωνίας. Χορός ήμιπαρθένων - έγραψε ό Καρυωτά
νείας, άφού δέν φαίνεται καθαρά άν πρόκειται γιά μιά φτωχοπουτά- κης. Κ' οί παρθένες στίς σκοτεινές γωνιές έρωτα κάμνουν - έγραψε
να- πολύ περισότερο πού υπάρχει ή λέξη παξιμαδοκλέφτης, ή συν ό Βαφόπουλος. Πάντως, στήν Μικράν 'Ασία ήσανε τής μόδας, κάπο
ήθως προσαπτόμενη στόν άγιο Νικόλαο. Ό Καχτίτσης έχει τή λέξη τε, τά βαφτιστικά Παρθένα καί Παρθενόπη.
παξιμάδες στόν Ήρωα τής Γάνδης (1967). Τό νησάκι Παξιμάδα, απέ
Γιά τήν ειδική σημασία τής λέξεως κότα μίλησα στό Έγχειρίδιον
ναντι στήν Σητεία, δέν έχει τίποτα νά κάνει μέ τίς πόρνες. τού Καλού Κλέφτη. 01 λέξεις κοκότα / τροτέζα I ζιγκολέτ ήρθαν έκ
Μέ τήν ομάδα τών λέξεων ντροπιασμένη I ατιμασμένη / πομπεμένη / Γαλίας. Παρά φρόνιμη κότα ώμοίαζε κοκότα - γράφει ό Ροΐδης, στήν
γεβεντισμένη ανατρέχουμε στό φοβερό πόμπεμα. Ό Πλούταρχος τίς,
Ιστορία όρνιθώνος.
τότε, γεθεντισμένες τίς αποκαλεί όνοβάπδες. Δέν είναι κατάλληλη ή
στιγμή γιά νά κουβεντιάσουμε γιά τό γεβέντισμα. Στίς παρακάτω πα Ή λέξη μισότριβη είχε, παλιότερα, μιάν άλλη σημασία. Φορούσε [...]
ροιμίες βρίσκουμε λέξεις πού μας ενδιαφέρουν μιά μισότριβη γραβάτα - γράφει ό μακαρίτης Τάξης Δόξας, στό Μιά
χούφτα καλάμια (1957).
ή κούρβα τό γεβέντισμα γιά/ πανηγύρι τόχει!
ή πομπεμένη τό γεβέντισμα τόχει γιά καμάρι!
Μιά γυναίκα πού κούναγε τόν ποπό της δέν άπελάμβανε καλής φή
ή πολιτική τά γέβεντα γιά πανηγύρι τάχει!
μης. Ή κουνίστρα εθεωρείτο μισοπουτάνα. Λέει ή παροιμία
γυναίκα, όπού περπατεί
Οί λέξεις καχπές / καρά-καχπές I ρουσπού I καρά-ρουσπούπροέρ καί τόν κώλο της κουνει,
χονται άπό αντίστοιχες τούρκικες λέξεις. Ό Θράσος Καστανάκης έχε την χωρίς τιμή!
μεταχειρίζεται καί τίς πολιτικές λέξεις: ντελή-όροσπού I οεϊτάν- Στόν χαρακτηρισμό αμαρτωλήδιακρίνω κάποιαν έκλησιαστικην επί
όροσπού πού είναι ακόμη άναφομοίωτες. Βρίσκω τή λέξη καρακαχ- δραση. Συναντάμε αυτή τή λέξη στό ρεμπέτικο τραγούδι.
πές στους Άθλιους τών Αθηνών (1894) τοΰ Κονδυλάκη. Επίσης, σέ
ένα παλιό δίστιχο
χάιντε, μωρέ καχπέ-ντουνιά, σ' έμενα μήν παινιέσαν
κι εγώ 'μαι πού σέ γλένταγα καί τώρα μ' απαρνιέσαι.
Οί λέξεις κωλοπετσωμένη / ξεκωλωμένη I ξεπατωμένη (καθώς καί οί
αντίστοιχες άργκοτικές - π.χ. ξεκωλιάρα I κωλογαμημένη) καί βε
12 13](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-8-2048.jpg)
![κρόχολος Στέφανος Σαχλίκης, όστις αναφέρει ώς πορνευομένας τάς Έ λ έ ν η ν , Σ χ έ δ ι ο τ ο ϋ "Αλέκου Φασιανού
Λαμπριανήν, 'Αγγελίναν, Πουτολένην. Έργίναν, Μαργαρίταν, Μαρούλαν, Νι-
κολέτταν καί Μαρκεζίναν. Θά έγνωρίζομεν δέ καί πολλά τών έν Κωνσταντι
νουπόλει κατά τόν ΙΑ' αιώνα κοινών γυναικών ονόματα, άν ό Μιχαήλ Ψελλός
μάς ανέγραφε τά ονόματα αυτών, άτινα ό σύγχρονος του ασκητής Ηλίας
«άποτάδην διήει».
Είπα πώς ή ένδειξη ΑΠΟΧΗ (στήν πινακίδα) έδήλωνε δτι ή π ό ρ ν η
διέρχεται τ ή ν έ μ η ν ο ρ ο ή της. Τ ή ν έ μ η ν ο ρ ο ή . παλιότερα, τ ή λ έ γ α ν ε ;
τα συνήθια I τά γυναικεία. Α ρ γ ό τ ε ρ α , μεταχειρίζονται τ ή ν λ έ ξ η :
ρούχα. Πρίν έναν αιώνα, έγραφε ό Ροΐδης, σ τ ό ν "Αγιο Σώστη τ ο υ :
τότε κατά πρώτον έδιδάχθην ότι είς τήν πτωχήν μας γλώσσαν είναι
δισήμαντος ή λέξις ρούχα- καί π ρ ο σ θ έ τ ε ι , έν υποσημειώσει: τήν τρί-
την κάπως δυσέκψραοτον τής λέξεως σημαοίαν έτυχε νά μάθω βρα-
δύτερον έν ^Αθήναις. Ό ν τ ρ ο π α λ ό ς Α ν δ ρ ι ώ τ η ς αποφεύγει νά ερμη
ν ε ύ σ ε ι τήν -σλαβικής π ρ ο ε λ ε ύ σ ε ω ς - λ έ ξ η ρούχο. Γιά τ ή ν πρώτη ση
μασία τής λέξεως ρούχο (= ένδυμα) δέν χρειάζεται νά προσθέσω
τίποτα. Ή δ ε ύ τ ε ρ η σημασία τής λ έ ξ ε ω ς ρούχο εμφανίζεται πάντα
σ τ ό ν π λ η θ υ ν τ ι κ ό (ρούχα ~ στρωσίδια). Γράφει ό Μακρυγιάνης, τό
1836: αν δέν ήμουν άρωστος είς τά ρούχα άπό παλιές πληγές. Γρά
φ ε ι ό Καρκαβίτσας, τό 1922: έπεσα στά ρούχα [...] καί τόν πήρα μο
νορούφι.
Σήμερα, τό σ υ ν η θ έ σ τ ε ρ ο σ υ ν ό ν υ μ ο τής έμηνοροής είναι ή λ έ ξ η
περίοδος (λέμε: τής ήρθε ή περίοδος I έχω τήν περίοδο μου). Ή
γ ν ω σ τ ή έκφραση έχω τίς κλειστές μου πιστεύω ό τ ι ξεκινάει άπό τ ή ν
έμηνοροή τ ώ ν πορνών. Κατά τ ή ν έμηνοροή οί πόρνες (καθώς ό λ ε ς οί * -ι
γυναίκες) μεταχειρίζονταν τά μουνόπανα. Ή λ έ ξ η μουνόπανο χρησι παραδίνουν τ ό ν πρωτάρη σέ μιά, μ ι λ η μ έ ν η έκ τ ώ ν π ρ ο τ έ ρ ω ν , π ό ρ ν η
μοποιείται καί μέ υβριστική σημασία (όπως ή λ έ ξ η κωλοσφούγγι). Τά π ο ύ γ ε λ ο ι ο π ο ι ε ί τό θύμα της. Μιά τέτια συμπεριφορά μπορεί νά
τελευταία χρόνια επεβλήθη ή χρήση τ ο ϋ ταμπόν. Μάλιστα, υφίσταν αφήσει σ τ ή ν ψυχή τοϋ πρωτάρη άνεπούλωτα τραύματα. Πιστεύω ό τ ι ,
ται καί ειδικά ταμπόν γιά παρθένες! ό π α ρ θ έ ν ο ς άντρας είναι πιό ευαίσθητος άπό τ ή ν παρθένα γυναίκα.
Ή παροιμιώδης έκφραση τόν έβαψε τόν πυριόβολο! υ π ο δ η λ ώ ν ε ι τ ή ν
Μέ τό πρωτοφανέρωτο - σ έ ένα συγκεκριμένο μ π ο υ ρ δ έ λ ο - π ε λ ά τ η περίπτωση τ ο ϋ άντρα πού γιά πρώτη φορά δοκιμάζει τ ή ν σεξουαλική
δέν έχουμε προβλήματα. Μήν σ υ γ χ έ ε τ ε τ ό ν πρωτοφανέρωτο π ε λ ά τ η πράξη. Ό πριόβολος είναι ένα π ρ ω τ ό γ ο ν ο τσακμάκι. Γιά τ ή ν ακρί
μέ τόν πρωτάρη. Ό πρωτοφανέρωτος πελάτης είναι, απλώς, ένας βεια, ήταν ένα σιδεράκι (βαμένο γιά νά άτσαλώσει) μέ τό οποίο χτυ-
καινούργιος π ε λ ά τ η ς , πού μπαίνει σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο , περιεργάζεται τίς πάγανε τ ή ν σ τ ο υ ρ ν α ρ ό π ε τ ρ α , ώσπου νά ανάψει ή 'ίσκα. Παρόμοιο μέ
π ό ρ ν ε ς , διαλέγει ένα κορίτσι, καί πάει σ τ ό καλό τ ο υ . τ ή ν παραπάνω έκφραση είναι καί τό σ ύ γ χ ρ ο ν ο : έβαλε τόν κολιό ατό
ξίδι!
Ό πρωτάρης έχει τ ή ν προβληματική τ ο υ . Ό μ ι λ ώ γιά τόν πρωτάρη
π ε λ ά τ η πορνείου π ο ύ , τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς , είναι καί πρωτάρης ώς πρός τ ή ν Τό μπορντέλο-ο'ικία είχε τό ώράριό τ ο υ . Καί τίς μέρες τ ο υ . Καί τίς
σεξουαλική πράξη. Ή χειρότερη περίπτωση πρωτάρη πελάτη πορ εποχές τ ο υ . Τό μπορντέλο-ο'ικία δ ο ύ λ ε υ ε π ε ρ ι σ ό τ ε ρ ο τή νύχτα καί τά
νείου είναι ό έφηβος πού καταπλέει σ τ ό ν οίκο ανοχής συνοδευόμε σαβατοκΰριακα. Μ ό ν ο ν τ ή ν Μ ε γ ά λ η Παρασκευή έκλειναν οί οίκοι
ν ο ς άπό τόν μπαμπά τ ο υ ! ανοχής. Τό καλοκαιράκι ή δουλιά έπεφτε. Φυσικά, ή μαντάμα (καί
Συνήθως, ό πρωτάρης πάει σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο εξαιτίας φιλικών παρο πίσω άπ' αυτήν ό άντρας τ η ς · ό κερχανατζής) π ο λ ύ θά ή θ ε λ ε τά κο
τρύνσεων. Οί συμβουλάτορες φίλοι ακολουθούν τ ό ν πρωτάρη ώς τό ρίτσια της νά βρίσκονται, αιωνίως, σ τ ό κρεβάτι μέ ανοιχτά τά σκέλια.
μπουρδέλο γιά νά τ ό ν έ ν θ α ρ ύ ν ο υ ν . Τ ό ν πρωτάρη τ ό ν αναλαμβάνει Κάθε κορίτσι είχε τ ή ν αξία τ ο υ . Οί όμορφες καί ν έ ε ς πόρνες δ ο ύ
μιά έμπειρη παλιά π ο υ τ ά ν α , ή οποία τόν εξυπηρετεί μέ α φ ά ν τ α λ ε υ α ν καλύτερα άπό τίς μέτριες συναδέρφισες. Ε ν τ ε ύ θ ε ν ή επαγ
σ τ η τρυφερότητα. Δ έ ν λείπουν καί οί άγαρμπες πλάκες: οί φίλοι γελματική άντιζηλεία καί οί καβγάδες.
56
57](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-30-2048.jpg)
![νο. Ή λ έ ξ η ψωλή απώλεσε τ ή ν αρχαία της σημασία καί σήμερα,
απλώς, σημαίνει: π έ ο ς . Σχετικό μέ τ ή ν γ υ μ ν ή βάλανο είναι καί τό
σ ύ γ χ ρ ο ν ο λαϊκό λ ο γ ο π α ί γ ν ι ο
- τόν ξέρεις τόν Φούφουτο;
- ποιόν Φούφουτο;
-τόν πούτσο μου τόν ξεσκούφωτο!
Ό Κουκούλες διατείνεται ό τ ι τό έ π ό ν υ μ ο Τσουτσούνας αποδίδεται
σ τ ό ν έχοντα μεγάλην πόσθην. Α μ φ ι β ά λ ω ζωηρώς. ΟΊ λέξεις τσου
τσούνα / τσουτσουνίκα I τσουτσού έχουν ειρωνικό περιεχόμενο. Ή
έκφραση: άντε, μωρή τσουτσού! είναι λίαν προσβλητική.
Σέ ορισμένες κατηγορίες δημοτικών τραγουδιών ό φαλλός δίνει καί
παίρνει. Σέ κάποιο τραγούδι μιά κοπέλα λ έ ε ι
πό-πό·πό, μανούλα μου,
μέ πονεϊ ή καρδούλα μου!
πήγα πάνω στόν όντά
κι είδα τήν ξερή τ' άγά
μ' έναν σφόντυλο μπροστά!
Γιά τό τραγούδι τού Γιάναρου - π ο ύ τ ό ν έθαψαν αφήνοντας τ ή ν
ψωλή τ ο υ ά π ό ξ ω - έκτος άπό τήν καταγραφή τ ο ύ Ά ρ α β α ν τ ι ν ο ΰ , δια
θ έ τ ο υ μ ε μιά σειρά σκανταλιάρικες παραλλαγές τής Κρήτης. Σέ κά
ποιο ά λ λ ο δημοτικό τραγούδι βρίσκω τ ο ύ ς στίχους
στού Μαρτίου τίς πέντε-δέκα
μαραγκός ψωλές πελέκα
καί μεγάλες καί μικρές
άπό τίς μαρμάρινες'
τό μάθανε τά κοράσια
Ό Πέτρος Β λ α σ τ ό ς μας διαβεβαιώνει πώς, σ τ ή ν εποχή τ ο υ , οί λέξεις
πουτσαράς I άρχιδάτος I μαλλιαρόκωλος έ δ ή λ ω ν α ν τόν γ ε ν α ί ο ν άν καί τόν διπλοχαιρετούσαν
τρα. Ά λ λ α , δ ε υ τ ε ρ ό τ ε ρ α , συνόνυμα τ ο ϋ πέους είναι τά: φύση I τ' άκουσε ή κυρά-γουμένη
βέργα I μαλαπέρδα I τσουτσού I τσουτσούνα / ξερή / όκαδιάρικη στή χαρά της τόνε παίρνει.
παλαμίδα I λωλή / ή άπαυτή I ή άποτέτια κτλ. Ό Μακρυγιάνης γρά Ά π ό δημοτικό τραγούδι προέρχεται καί ή παρακάτω ευχή
φει: καί περιπαίζοντας ό Καραϊσκάκης τούς τούρκους έξεβρακώθη, νά είχα μοίρα, νά είχα τύχη,
τόν έλάβωσαν εις τήν φύσιν. Ό Κουκούλες, σέ μιάν υποσημείωση νά είχα μιά ψωλή σάν πήχη!
τ ο υ , αναφέρει ό τ ι σ τ ή ν Κερασούντα αποκαλούσαν τά αιδοία άσκεμα Καί, επίσης, άπό δημοτικά τραγούδια παίρνω καί τούς εξής στίχους
κρέατα - καί παραθέτει τ ή ν λαϊκή έκφραση τής Θεσσαλονίκης κρέας μακροψώλη μ' αδερφέ,
θά μπει, κρέας θά βγει ισχυριζόμενος πώς, έδώ, τό πέος ύποδηλού- μακροτράβα τό χορό!
ται. Κατ' αρχήν, ό Κουκούλες ήξερε τ ή ν μ ι σ ή λαϊκή έκφραση τής χοντροψώλη μ' αδερφέ,
Θεσσαλονίκης, πού ο λ ο κ λ η ρ ω μ έ ν η παρουσιάζει τ ή ν μορφή: κρέας θά χοντροτράβα τό χορό!...
μπει, κρέας θά βγει, κι ο,τι μείνει δικό σου είναι! Αυτή ή έκφραση, τώρα τίς αποκριές
αναφέρεται στήν συνουσία (καί δή στήν άλλαξοκωλιά). Πιστεύω ότι ή φέραν δυό σακιά ψωλές [...]
έκφραση άσκεμα κρέατα χαρακτηρίζει αορίστως τά αιδοία, όπως τις μεγάλες αποκριές
ακριβώς οί λέξεις εργαλεία καί κρυφά ορίζουν σ υ γ χ ρ ό ν ω ς τό σύν στέκονται ol ψωλές ορθές·
ο λ ο ν φαλλοϋ-όρχεων. Σ χ ε τ ι κ ή είναι καί ή περιγελαστική προσφώνη
ί γιέ μ', καί τό μεγάλο πάσκα
σ η : γιά σου, Ηλία, μέ τά μεγάλα εργαλεία!
στέκουν τά μουνιά καί χάσκα!
Ή βάλανος τού πέους αποκαλείται, κοινώς, κεφάλι (καί, ε ν ί ο τ ε , κα Σταματάω τίς αναγωγές σ τ ό δημοτικό μας τραγούδι. Καί δέν θά επι
ρύδι). Ή λέξη καυλί υποδηλώνει ο λ ό κ λ η ρ ο τό π έ ο ς , κι όχι τ ή ν βάλα- καλεσθώ - έ ξ α ί δ η μ ο σ ύ ν η ς - άλλα χειρότερα παραδείγματα, πού βρί
σκω στίς α ν θ ο λ ο γ ί ε ς .
68
69](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-36-2048.jpg)
![Θά τελειώσω τ ή ν περί φ α λ λ ο ϋ παράγραφο παραθέτοντας λ ί γ ε ς πα πρωκτός προσωποποιείται. Ή παράδοση είναι αρχαία. Ό Νικήτας
Νηφάκης, σ τ ό κείμενο τ ο υ Διήγησις νοστιμωτάτη καί ώφελιμωτάτη
ροιμίες καί παροιμιώδεις εκφράσεις
περί τοϋ πώς έφιλονείκησαν ποτέ τά τοϋ σώματος μέλη περί τής βα
είδα καί παραείδο άλλά ποντικού ψωλή δέν είδα/
σιλείας καί πώς έβασίλευσεν ό κύρ-Κώλος [...] αποκαλεί τ ό ν πρωκτό
γιά τό πείσμα τοϋ γειτόνου έκοψα τή λωλή μου!
μπάρμπα-Νικολό.
γιά τής ορφανής τόν κώλο I έχει ό θεός μεγάλον ψώλο!
Σ τ ά αρχαία καί λόγια συνόνυμα τ ο ύ πρωκτού συμπεριλαμβάνονται
γιά τήν ορφανή τήν ξένη I έχει ό θεός ψωλή κρυμένη!
τά: αφεδρών I έδρα I πυγή I οπίσθια κτλ. Στά σύγχρονα σ υ ν ό ν υ μ α
σάν τήν ψωλή στά τζάρτζαλα!
π ρ ο έ χ ο υ ν τά: κώλος I πισινός I πάτος I καπούλια / τό ν ό θ ο μετόπι
τί πετιέσαι, στή μέση, σάν ψωλή;
σθεν καί άλλα. Σ τ ή ν αργκό τού υποκόσμου βρίσκουμε τά σ υ ν ό ν υ μ α :
έθγαίνει σάν ή ψωλή άπ' τό βρακί!
χαλκάς / δεκάρα / μολυβήθρα / πάτος I σούφρα I κλανιάς I κεφτές
μέ τόν πούτσο μου σπάω καρύδια!
/ διαφορικό κτλ.
ό χωριάτης είναι σάν τόν πούτσο- όσο τόν χαϊδεύεις τόσο ση
Έ φ ' ό λ ω ν αυτών τ ώ ν σ υ ν ο ν ύ μ ω ν θ ά ή θ ε λ α ν ά παρατηρήσω τ ά έξης:
κώνεται!
Τά σ υ ν ό ν υ μ α έδρα / άφεδρών I πρωκτός χρησιμοποιούνται, κυρίως,
Τ ή ν τελευταία παροιμιώδη έκφραση τή λ έ ν ε οί μάγκες μές στή φυ
στά εγχειρίδια τής ιατρικής. Ή λ έ ξ η πυγή περιέπεσε στή λησμονιά.
λακή.
Ό μ ω ς , συχνά, τ ή ν βλέπουμε νά ανακύπτει μέσα άπό σ ύ ν θ ε τ ε ς λ έ
ξεις (π.χ. πυγολαμπις). Ό Ροΐδης μας θυμίζει ό τ ι , οί λόγιοι αποκα
Διαβάζω τό No 589 τών Έναρίθμων τ ο ύ Η ρ α κ λ ή Α π ο σ τ ο λ ί δ η :
λούσαν τά κρινολίνα πυγόκοσμα. Τό θέμα τής ε τ υ μ ο λ ο γ ί α ς τής λ έ
ΦΑΒΩΡΙΝΟΣ: - τίσιν έφοδίοις φιλοσοφείς;
ξεως κώλος (άπό τό αρχαίο κώλον έντερον) θεωρείται λ υ θ έ ν . Μέχρι
ΔΗΜΩΝΑΞ: - δρχεσι!
στιγμής δέν έπείσθην, διότι πάνω στίς λέξεις κώλον / κόλον παίζεται
(Ό Σαμοσατεύς αυτά, καταληπτότατα άπ' όλους).
ένα π ε ρ ί ε ρ γ ο παιχνιδάκι μέ τό ωμέγα καί τό όμικρον. Ή λέξη πάτος
Λίγα μπορώ νά προσθέσω. Ό ν τ ω ς , οί εκφράσεις άντρας μέ αρχίδια I
χρησιμοποιείται, κατά κόρον, άπό τ ο ύ ς μάγκες - καί, συχνότατα, μέσα
άντρας μέ δυό οκάδες αρχίδια I άντρας μέ μπρούτζινα αρχίδια μι
σέ τ υ π ο π ο ι η μ έ ν ε ς εκφράσεις (όπως: ρίχτα στόν πάτο σου! =• χώστα
λ ο ύ ν άπό μόνες τ ο υ ς . Ω σ τ ό σ ο , υπάρχει καί ή έκ διαμέτρου αντίθετη
σ τ ό ν κώλο σου!). Τό σ υ ν ό ν υ μ ο καπούλια δίνει μιά ζωομορφικήν εκ
χρήση τής λ έ ξ ε ω ς αρχίδι. Ε κ φ ρ ά σ ε ι ς τ ύ π ο υ : άντε, ρέ άρχίδη! - ή -
δοχή. Τά άργκοτικά σ υ ν ό ν υ μ α χαλκάς / δεκάρα / μολυβήθρα I σού
είσαι ένα αρχίδι καί μισό! (κτλ.) α π ο τ ε λ ο ύ ν ασυγχώρητες ύβρεις.
φρα I κεφτές άπορέουν έκ τ ο ύ σχήματος τ ο ύ πρωκτού. Τ ή ν λ έ ξ η
Έ δ ώ θά αναφέρω καί τ ή ν τ ό σ ο μειωτική λ έ ξ η κλαπαρχίδας. Οί όρ
μολυβήθρα τ ή ν μεταχειρίζονται οί ψαράδες* τά ιδιώματα τ ώ ν ναυτι
χεις έ χ ο υ ν πολλά σ υ ν ό ν υ μ α : αχαμνά I άμελέτητα / γκογκόβια I κα-
κών καί τ ο ϋ υποκόσμου α π ο τ ε λ ο ύ ν σ υ γ κ ο ι ν ω ν ο ύ ν τ α αγγεία. Ή λ έ ξ η
ριόλια I λιμπά. Ό Νικόλαος Π ο λ ί τ η ς γράφει: πολλαχοϋ δέ τής Ελλά
σούφρα (> σουφρώνω) δέν π ρ ο ή λ θ ε ν , όπως τό θέλει ό κύριος Κο
δος οί όρχεις έπί τό εύφημότερον λέγονται αυγά. Π ρ έ π ε ι νά κλείσω
ραής, άπό τό ρήμα συνοφρυώ. Ό Α ν δ ρ ι ώ τ η ς αποδέχεται τ ή ν ε τ υ μ ο
τ ή ν περί όρχεων παράγραφο μέ τίς παρακάτω σχετικές παροιμίες
λογία τ ο ϋ Meyer, σύμφωνα μέ τ ή ν οποία ή λ έ ξ η σούφρα ξεκίνησε
διάβολος δουλιά δέν είχε ζύγιαζε τ' αρχίδια του! άπό τό λατινικό suppla. Ό φ ε ί λ ω νά κάνω μιά διευκρίνιση: οί ανω
ό διάβολος, όταν κάθεται αργός, τά λιμπά του ξύνει! τέρω γ λ ω σ ο λ ό γ ο ι μιλάνε περί σούφρας ύπό τ ή ν σημασίαν τής π τ υ
δουλιά δέν έχει ό διάβολος, τ' αρχίδια του θά τρίβει! χ ή ς . Ό μ ι λ ώ περί σούφρας ύπό τ ή ν σημασίαν τ ο ϋ π ρ ω κ τ ο ύ . Δ έ ν
δουλιά δέν είχε ό διάβολος, τ' αρχίδια του έσπαγε κι έραβε! πιστεύω σ τ ή ν μεταφορική σημασία τ ή ς λ έ ξ ε ω ς σούφρα. Δ έ ν ξέρω,
όταν δέν έχει ό διάβολος δουλιά, ξετσαμπαδίζει τά μπιχλιμπί κάν. άν πίσω άπό τ ή ν μορφή σούφρα κρύβονται δ ύ ο ε τ υ μ ο λ ο γ ί ε ς .
δια του! Αυτό θ ά φανεί σ τ ό μ έ λ λ ο ν . Ώ ς πρός τ ή ν λέξη σούφρα - ύ π ό τ ή ν ση
Μέσα άπ' αυτές τίς παροιμίες ξεπηδάει ή σ ύ γ χ ρ ο ν η έκφραση όλη μασίαν τ ο ϋ π ρ ω κ τ ο ύ - δέχομαι μιάν ά λ λ η , ' π ι ό κ ο ν τ ι ν ή , ε τ υ μ ο λ ο γ ί α :
μέρα ξύνει τ' αρχίδια του πού λέμε γιά τούς α ρ γ ό σ χ ο λ ο υ ς . τ ή ν τούρκικη λ έ ξ η sofra. Ή πρώτη σημασία τ ή ς λέξεως sofra είναι:
χαμηλό σ τ ρ ο γ γ υ λ ό τραπέζι, έξ ου τό ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ό σοφράς (συχνά,
ΟΊ ο μ ο φ υ λ ό φ ι λ ο ι αρέσκονται νά ξ ε φ ο υ ρ ν ί ζ ο υ ν τό ρητό ό κώλος εί- σ υ γ χ έ ε τ α ι μέ τό σοφάς πού σημαίνει: μ ι ν τ έ ρ ι , ντιβάνι). Ω σ τ ό σ ο , ή
ναι τό μουνί του μέλλοντος! σάν μ ε γ ά λ η εξυπνάδα. Είναι λίαν άμφί- τουρκική λ έ ξ η sofra - μ ε τ α φ ο ρ ι κ ώ ς - σημαίνει: π ρ ω κ τ ό ς (ώς έ κ τ ο ύ
βολον άν τό ρ η τ ό αυτό αναφέρεται σ τ ο υ ς π ο ύ σ τ η δ ε ς . Ή έπιθετικό- σχήματος τ ο ύ τραπεζιού). Ώ σ τ ε , ά ν υπάρχει μιά δ ε ύ τ ε ρ η λ έ ξ η
της τών π ο ύ σ τ η δ ω ν φτάνει ώς τό γρατσούνισμα κι έκεϊ ξεθυμαίνει. σούφρα (μέ τ ή ν σημασία τής π τ υ χ ώ σ ε ω ς , μ ό ν ο ν ) , βρισκόμαστε μπρος
Ή λ έ ξ η κώλος σημαίνει, άφ' ε ν ό ς , οπίσθια - κ α ί - άφ' ε τ έ ρ ο υ πρω σέ ένα γ λ ω σ ι κ ό κράμα μέ μιάν ισχυρή παρετυμολογική πίεση. Έξαλ
κτός. Σύμφωνα μέ ένα παιδικό παιχνίδι, τό πέος ονομάζεται λ ο υ , δ έ ν είναι ή πρώτη φορά πού μιά ξ έ ν η λ έ ξ η παρέχει σ τ ή γλώσα
μπάρμπα-Κίτσος καί ό πισινός μπάρμπα-Νικολός (έδώ, 'ίσως, παίζει μας δ ύ ο (άκουστικώς παραπλήσιες) λέξεις. Τά οπίσθια ύποδηλώνον-
ρόλο καί ή σ υ ν ή χ η σ η : κώλος > Νικολός). Σέ π ο λ λ ά παραμύθια ό
70 71](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-37-2048.jpg)
![Κάτω άπό τόν αόριστον όρο ανδρική πορνεία καλύπτονται ορισμένες
μορφές αγοραίου έρωτος. Σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ω ς , υπάρχουν δύο βασικές
κατηγορίες ανδρικής πορνείας: ό άντρας-πόρνη πού π ρ ο σ φ έ ρ ε τ α ι σέ
γυναίκες - κ α ί - ή άρσενικιά π ό ρ ν η πού προσφέρεται σέ άντρες.
Σ τ ή ν πρώτη κατηγορία υπάγονται οί ζ ι γ κ ο λ ό καί οί άντρες-πόρνες
τών ειδικών αντρικών μ π ο ρ ν τ έ λ ω ν . Τέτια μπουρδέλα υπάρχουν σ τ ή ν
Ευρώπη καί στήν Α μ ε ρ ι κ ή , καί είναι πανάκριβα. Ό άντρας-πόρνη
έχει π ο λ ύ ψηλότερες ταρίφες άπό τήν ακριβότερη γυναίκα-πόρνη. Ό
άντρας-πόρνη εργάζεται σέ κανονικότατο μπουρδέλο (μέ σαλόνι καί
δωμάτια), ή παίρνει ραντεβού μέ τηλεφωνήματα. Δ έ ν νομίζω πώς
βρίσκονται άντρες-πόρνες σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α . Ά λ λ ά . ο ί ζ ι γ κ ο λ ό αφθο
νούν.
Σ τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η κατηγορία βάζω τά διαβόητα κωλοχανεία. τό άγοράκι-
π ό ρ ν η . τ ό ν (τήν) τραβεστί, καί. τ ό ν ζιγκολό ξένων γ ε ρ ο π ο ύ σ τ η δ ω ν .
Τά κωλοχανεία ήκμασαν στάς αρχάς τ ο ύ αιώνος* ήσανε σπίτια μέ θη-
λυπρεπεΐς' έκεϊ έσύχναζαν οί μερακλήδες τής εποχής (θυμηθείτε τ ή ν
έκφραση: τί τό πέρασες έδώ κωλοχανείο;). Δ έ ν ξέρω άν υπάρχουν
άγοράκια-πόρνες στήν Ελλάδα. Υ π ά ρ χ ο υ ν , όμως, στήν Μασαλία καί
σέ αρκετά λιμάνια τής Ά π ω Α ν α τ ο λ ή ς καί τής Νοτίου Αμερικής. Δ έ ν
είμαι έ κ τ ο ς θέματος. Γιατί, απλούστατα, οί αποκλειστικοί π ε λ ά τ ε ς
τών άγοριών-πορνών (σ' αυτά τά λιμάνια) είναι οί άραβες, οί τ ο ύ ρ κ ο ι
καί oi έ λ λ η ν ε ς ναυτικοί. Κι άν δέν υπάρχουν σήμερα στήν χώρα
μας άγοράκια-πόρνες, ωστόσο κάποτε υπήρξαν - τά ξακουστά κιου-
στέκια. Γιά τ ή ν ώρα, δέν προσθέτω τίποτα ά λ λ ο .
Περί τών τραβεστί ομιλώ στά Επαγγέλματα τού δρόμου. Ό σ ο γιά
τ ο ύ ς ζ ι γ κ ο λ ό τών ξ έ ν ω ν (υψηλού τουριστικού επιπέδου!) γ ε ρ ο π ο ύ
στηδων θά τούς ανταμώσετε σ' εκείνο τό ήμικοσμικό ζαχαροπλα
στείο τής πλατείας Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς . Ο λ α αυτά (καθώς καί οί σχετικοί
εκβιασμοί) είναι τόσο γνωστά στήν Α σ φ ά λ ε ι α ώστε σ τ έ κ ο υ ν έκεϊ,
μονίμως, κάνα-δυό αστυνομικοί έν πολιτική περιβολή.
Σ τ ή ν καρδιά τού προβλήματος τής π α θ η τ ι κ ή ς ανδρικής πορνείας
τή μιά του νύφη φίλησα, τις δυό του θυγατέρες, ] κρύβεται ή παιδεραστία. Μήν φοβάστε δέν θά επεκταθώ στους λ ε -
λυγισμένους τής αρχαίας Ε λ λ ά δ ο ς . Ό π ο ι ο ς έχει απορίες άς διαβά
τόνα παιδί του σκότωσα, τ' άλλο τό πήρα σκλάβο...
σει τό Greek Homosexuality τού Κ. J. Dover, π ο ύ . πέρσι τά Χριστού-
Σέ δυό άλλα κλέφτικα τραγούδια διαβάζω τ ο ύ ς στίχους
γ ε ν α . αναστάτωσε τό Λονδίνο. Τώρα, ξαναδίνω τόν λ ό γ ο σ τ ό ν Φαί
παπά, ψωμί παπά, κρασί παπά, ταγή τ' άλογου-
δωνα Κ ο υ κ ο υ λ έ :
παπά. φέρε τήν κόρη σου. τή θέλει ό καπετάνος...
παράδες θέλουν τά παιδιά, φλουριά τά παλικάρια, ί ΟΊ Βυζαντινοί, πάλαιαν, κακήν συνεχίζοντες συνήθειαν, τήν τών παιδικών,
κι ατός μου θέλω τήν κυρά... δέν ήσαν άπηλλαγμένοι τοϋ πάθους τής παιδεραστίας καί άνδρομανίας, τό
Καθώς β λ έ π ε τ ε , οί κ λ έ φ τ ε ς δέν έλάτρευαν τό παπαδαριό. Σέ ένα όποιον ύπελάμβανον ώς δαιμόνιον, καί δή τό αίσχρότατον τών δαιμονίων.
Τοΰτο. κατά συγγραφέα τών μέσων τού Ε' μ.Χ. αιώνος. Νείλον τόν άσκητήν:
δημοτικό τραγούδι κάποιος θαμένος άντικληρικός λ η σ τ ή ς ε ξ ο μ ο λ ο «είσέφερε τή ψυχή παΐδας εύειδεϊς φαντασιοϋσθαι παρακαλούντας τόν νουν
γείται ϊ καί προτρέποντας πράξαι τήν άμαρτίαν».
κορίτσια εξήντα φίλησα κι εξήντα παντρεμένες, Κατά τούς Βυζαντινούς, τά είδη τής άρσενοκοιτίας ήσαν τρία τό πρώτον, τό
τριάντα χήρες νόστιμες καί καλοπορεμένες, καί έλαφρότερον. ήτο «τό παρ' άλλων παθεϊν», τό δεύτερον, τό βαρύτερον
καί παπαδιές καί καλογριές λογαριασμό δέν έχουν, τού πρώτου, -τό ποιήσαι είς έτερον- καί τό πάντων βαρύτατον -τό παθεϊν
καί μιά κοντούλα παπαδιά, τριώ μερώ λεχώνα! παρ' έτερου καί ποιήσαι είς έτερον».
120 ί 121](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-62-2048.jpg)
![Πάνω σ αυτά πού συνέβαιναν στήν ήμετέραν αύτοκρατορίαν (άς πάρε φόρα κι έλα νά μού τά κλάσεις!
καγχάσω!) τί νά π ρ ο σ θ έ σ ω έγώ ό φουκαράς; θά μού κλάσεις τ' αρχίδια!
έλα με τήν όπισθεν!
Σ τ ό Εγχειρίδιον τοϋ Καλού Κλέφτη είπα ολίγα τινά περί όθομανικού
δικαίου. Σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α οί επιπόλαιοι γιατροί μεταφύτευσαν καί έθε μαγκιά, κλανιά κι εξάτμιση καί κώλο φιλιστρίνι!
σαν σέ λειτουργία τόν όρον όμοσεξουαλικότητα. Ή σύγχιση, κατόπιν άντε, ρέ ξεσκισμένε! (κτλ. κτλ. κ τ λ ) .
τ ο ύ τ ο υ είναι π λ ή ρ η ς Α υ τ ή τήν σύγχιση τήν καλλιεργεί, ένσυνειδή- Ή έκφραση μακριά άπό τόν κώλο μου κι όπου θές χώσου! ξεκινάει,
τως, καί τό περιοδικό ΑΜΦΙ (πού, επιπροσθέτως, σνομπάρει τούς ίσως. άπό τήν παροιμία: όξω. ψωλή, άπ' τόν κώλο μου, κι άς πάει ατή
τραβεστί). Ε λ π ί ζ ω ότι. μελλοντικώς, θά μοϋ δοθεί ή ευκαιρία γιά νά μάνα μου! Οί πειραχτικές εκφράσεις: φέρτε τό ταψί μέ τ' αλεύρι! (ή
μιλήσω περί τής έ ν Ε λ λ ά δ ι α ν α τ ο λ ί τ ι κ η ς ομοφυλοφιλίας, πού - τή στάχτη!) - κ α ί - φέρτε τό κωλόμετρο! δέν χρειάζονται ιδιαίτερες
δέν έχει νά κάνει μέ αυτό π ο ύ υπάρχει (καί πού συζητιέται) σ τ ή ν επεξηγήσεις. Σ τ ή ν αργκό τής φάρας τά οπίσθια αποκαλούνται καί
Ευρώπη. καρντάν - ή - διαφορικό (αμφότερα προήλθαν άπό τήν γλώσα τών αυ
Τό μοναδικό θύμα τής ανατολίτικης παιδεραστίας είναι ό π ο ύ σ τ η ς . τοκινητιστών). Ή έκφραση κώλος τριφασικός είναι κι αυτή τεχνικής
Σ τ ή ν καμπούρα τ ο ύ π ο ύ σ τ η ξεσπάνε όλες οί μπόρες. Ό πούστης καταγωγής. Συχνά ακούμε νά λ έ ν ε : θά πάρει τό μεγάλο βραβείο γιατί
φταίει γιά όλα Ό πούστης πρέπει νά πληρώσει όλα τά σπασμένα. Ή έκανε τό κωλόπαιδο! Έ δ ώ , ή λέξη κωλόπαιδο σημαίνει: ν ε ο γ έ ν η χ 0
σχετική παράδοση έ χ ε ι μέγα παρελθόν. Δανείζομαι, καί πάλι. λ ί γ ο υ ς τ ε χ θ έ ν έκ τ ο ύ άφεδρώνος. Α υ τ ό ύπαινίσεται ό Σκαρίμπας, σ τ ό Γς>-
στίχους άπό τό δημοτικό τραγούδι ρίλλας καί γορίλλες (1979), όταν λ έ ε ι : φιλοδοξούν τό μεγάλο βρα
κι αν έθγώ τι θά κερδέσει βείο... πού δίνει στους «κατορθωματίες» αυτούς ή Ελβετία. Δ έ ν θά
εξετάσω τά παράγωγα τ ή ς λέξεως πούστης (< τουρκικό ρυ$ΐ). Στά
πούστης μέ στραβό τό φέσι!
κοσμικά σαλόνια χρησιμοποιούν τό σ υ ν ό ν υ μ ο το/ούτος. Αλλά, ό Ροί
κι αυτή μού έλεγε: πούστη, δέ σ' έ χ ω χρεία...
δης δέν ένοεΐ αυτό, στό κείμενο του Ή πρώτη του μονομαχία, όταν
βαρείτε τον τόν κερατά, βαρείτε τον τόν πούστη...
γράφει, έκάθηντο τρεις κομψοί νεανίσκοι, καί είς πρώην τοιούτος
(για)τί έοκώθηκαν δυό πούστικα καί περπατούν τή νύχτα...
μετά δύο κυριών. Ή λέξη μπινές έ χ ε ι μιάν ιδιάζουσα σημασία υπο
σύρτε. φέρτε μου τόν πούστη, τό βιλετζενά...
δηλώνει τ ό ν ένεργητικο-παθητικό ομοφυλόφιλο. Ό Ανδριώτης ανά
Σέ κάποιο δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι μιά κοπέλα βρίζει τόν άπιστο άγαπη-
γ ε ι τήν λέξη μπινές στό ρήμα μπινεύω. Τό ρήμα μπινεύω - πού ση.
τικό της
μαίνει: καβαλάω (< τουρκικό binmek) - μάς είναι γ ν ω σ τ ό καί άπό τό
- πού ήσουν, πούστη καί προδότη και βελεντζ^ά;
δημοτικό τραγούδι (..ρπινεύουν τ' άλογα τους, σειέτ' ή μαυρογής...).
πού ήσουν πέρσι τό χειμώνα κι άντιπρόπεροι!
Μά ή λ έ ξ η μπινές φρονώ ό τ ι προήλθε - μ έ άναγραματισμό- άπό τό
Ή λ έ ξ η βιλετζενάς / βελεντζινάς σημαίνει: ύπουλος. Σέ ένα γιανιώ- τουρκικό ibne. Υπάρχουν κι άλλα συνόνυμα τ ο ύ θηλυπρεπούς
τικο τραγούδι υπάρχει ό έξης διάλογος (ντίγκι-ντάγκας I φλόρος κ.ά.). Οί ομοφυλόφιλοι α π ε χ θ ά ν ο ν τ α ι
- σέ τί χαμάμι θέ νά πάς; τήν λ έ ξ η πούστης. Ώς πρός τήν τεχνική τών επαφών μεταξύ πού-
- άίντε, πούστη, τι ρωτάς; στηδων καί έπιβητόρων μπορείτε νά διαβάσετε τό αφήγημα Ή έξ
- νά σού στείλω λεμονάδα I νά σέ πιάσω φιληνάδα... οδος τ ο ύ Περικλή Σφυρίδη. πού έδημοσίευσε εσχάτως ή Δίαγώνιος.
Παρατηρούμε τ ή ν ίδια αθυροστομία σέ π ι ό κοντινά μας χρόνια. Τό
Δέν επιθυμώ νά μιλήσω περί μοναστηριών καί τά τοιαύτα. Μίλησε,
1975. έδημοσίευσα τό παρακάτω μουρμούρικο τραγούδι τής φυλακής
κάποτε, ό Κορνάρος κι άρπαξε πέντε χρόνια φυλακή. Είναι μάταιο νά
Κούνα, μπέμπη, τόν κεφτέ σου ξεφτιλίζεις τούς ξεφτιλισμένους.
νά φχαριοτηθει ό τζές σου.
Κούνα, μπέμπη. τόν κλανιά σου ί
Κάποτε θά πρέπει νά γράψω μιά μ ε λ ε τ ο ύ λ α γιά τούς κολομπαράδες.
νά φχαριοτηθει ή καρδιά σου. ]
t
Ό Σπαθάρης. στά Απομνημονεύματα τ ο υ (1960). σημειώνει: μόλις
Σ τ ή ν αρχική έκδοση τών Ρεμπέτικων τραγουδιών (1968) είχα συμπε
έφευγε ό κάθε καραγκιοζοπαίχτης, γιόμιζε ή αστυνομία άπό πατερά
ριλάβει τό τραγουδάκι
δες πού τούς είχανε διαφθείρει τά παιδιά τους. Ο Σπαθάρης λ έ ε ι κι
Πούστης τόν πούστη αγαπά, πουτάνα τήν πουτάνα, άλλα πολλά. Οί κολομπαράδες έπύκνωναν ιδιαιτέρως τίς τάξεις ορι
κι ό Γιώργης ό κολομπαράς τούς παίρνει όλους σβάρνα. σμένων επαγγελμάτων πού είχαν συνάφειες μέ πιτσιρίκια (μπάλωμα-
Τώρα θάθελα νά προσθέσω τίς έξης σχετικές λαϊκές εκφράσεις j τήδες, ψιλικατζήδες). Θυμάμαι π ο λ ύ καλά τό κυνηγητό πού μάς έκα
νάχαμε μιά μάντρα κώλοι I γιά νά τούς γαμούυε όλοι! ναν - σ ά ν εϊμασταν παιδιά- οί κολομπαράδες. Σήμερα, σπανίως τους
μακριά άπ' τόν κώλο μου κι όπου θές χώοου! | συναντάς- μά κάποτε οί κολομπαράδες ήσανε ό εφιάλτης τών γο
φέρτε τό ταψί μέ τ' αλεύρι! νιών.
φέρτε τό κωλόμετρο!
129
128](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-66-2048.jpg)
![Ώ ς τώρα μίλησα γιά τ ό ν ομοφυλοφιλικό σοδομισμό. Σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α , ό
σοδομισμός τ ε ί ν ε ι καί πρός τ ή ν γυναίκα. Β λ έ π ε τ ε , αί κτηνώδεις ορέ
ξεις δέν έ χ ο υ ν τελειωμό...
Ό σοδομισμός είς βάρος τής συζύγου δέν α π ο τ ε λ ε ί , ε υ θ έ ω ς , λ ό
γ ο ν διαζυγίου. Ω σ τ ό σ ο , σύμφωνα μ έ τ ή ν δικαστική πρακτική, ε ί ν α ι
λ ό γ ο ς διαζυγίου. Άν ό σύζυγος μηνυθεί έπί σοδομισμώ αρπάζει τρία
χρόνια φυλακή (αυτή είναι ή ταρίφα). Τ έ τ ι ε ς μηνύσεις, συχνά.^ύπο-
κρύπτουν εκβιασμό Ενα κιτάπι τής βυζαντινής εποχής γράφει: άν
θρωπος, ός έάν κοιμηθή μετά άρρενος κοίτην γυναικός βδέλυγμα
εποίησαν θανατούσθω. Ό σοδομισμός δέν π ρ ο ή ρ χ ε τ ο πάντοτε άπό
τό σχετικό βίτσιο τ ο ΰ άντρα. Τ ί ς περισότερες φορές ήταν βασισμέ
νος στήν κοινή σ υ ν α ί ν ε σ η , εξαιτίας δύο κινδύνων: διακόρευση / εγ
κυμοσύνη Σ τ ή ν Σικελία, έπί αιώνες, οί κοπέλες ά ν ε χ ό ν τ ο υ σ α ν τόν
σοδομικόν έρωτα, γιά νά περισώσουν τ ή ν πολύτιμη παρθενιά. Σ τ ή ν
Ελλάδα ή παρθενιά ή τ ο εξίσου α π α ι τ η τ ή . Ό Φαίδων Κουκούλες
γράφει:
Κατά τόν Π ρ ο κ ό π ι ο ν ή τοϋ Ιουστινιανού Θεοδώρα: «έν μαοτροπείω πολύν
τίνα χρόνον έπί ταύτη δή τή παρά φύσιν εργασία τού σώματος διατριβήν εί
χε». Έγραψε δέ καί " Ι ω ά ν ν η ς ό Ν η στ ε υ τ ή ς . έν τή Ακολουθία: κοιτάξει
τών έξομολογουμένων «Τό μέντοι τής άρσενοκοιτίας μϋσος πολλοί καί μετά
τών γυναικών αυτών έκτελούσι». «Ό είς γυναίκα έπί τόν άφεδρώνα άμαρτών
καί μάλιστα εί ουχί άπαξ άλλά πολλάκις ποιήσας φανείη» έχωρίζετο τής κοι
νωνίας έπί τρία έτη. Κατά μεταγενεστέρους Νομοκάνονας. επικαλούμενους
τάς αποφάσεις τού πατριάρχου Ιωάννου τού Νηστευτού καί Γρηγορίου θεσ
σαλονίκης, ό παρά φύσιν μετά γυναικός συνευρισκόμενος ώφειλε ν' άπέχη
έπί δεκαπέντε έτη τής θείας κοινωνίας, ή δέ σύζυγος του ήδύνατο νά τόν
χωρίση λαμβάνουσα οπίσω τήν προικά της καί τήν προγαμιαίαν δωρεάν καί έκ
της περιουσίας του ποσόν ϊσον πρός τό ένα τρίτον τής προγαμιαίας δωρεάς.
Στήν Παλατινή Α ν θ ο λ ο γ ί α ό Διοσκουρίδης, μέ έπίγραμά τ ο υ , συμ
βουλεύει όταν ή γυναίκα τ υ γ χ ά ν ε ι έγκυος νά τέρπεται ροδοειδέι πυ
γή. ενώ ό Λουκιανός τ ο ν ί ζ ε ι : γυναικί μέν καί παιδικώτερον χρώμενον
έξεοτιν εύφρανθήναι διπλασίας άπολαυσεως οδούς διανοίξαντα. Στις
Ά σ ί ζ ε ς τής Κύπρου ένα κεφάλαιο επιγράφεται: Περί τής γυναίκας
όπου άγκαλεϊ έναν άνθρωπο όπου πέφτει μετά της παρά φύσης.
Οί γυναίκες έτρεμαν σ τ ή ν Ιδέα τής εγκυμοσύνης. Γιά νά αποφύγουν
τ ό ν κίνδυνο έπλάγιαζαν ακόμα καί μέ χ α ν τ ο ύ μ η δ ε ς . Ό Κουκούλες
λέει:
Κατά τό Πηδάλιον: «έάν γυνή πέση με εύνούχον, τρεις χρόνους έπιτιμάται
ξηροφαγούσα μετά τήν ένάτην καί γονυκλισίας ποιούσα καθ' έκάστην τριακο-
σίας». Κατά τόν Ίουβενάλιον ύπήρχον Ρωμαϊαι. αΐτινες. ίνα μή καταφύγωσιν
είς άμβλωσιν. ήρέσκοντο είς μαλακά φιλήματα καί συγκοιτασμούς μετ' αγέ
νειων καί νωθρών ευνούχων. Πρόσθες ότι κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους
ευνούχοι ήρχοντο είς γάμου κοινωνίαν διά τούτο Λέων ό Σοφός διά Νεαράς
του ού μόνον άπηγόρευσε τούς τοιούτους γάμους, άλλά καί διέτασσε τήν
καθαίρεσιν τού Ιερέως τού τελέσαντος αυτούς. ]
131
130](https://image.slidesharecdn.com/25999483-130113115457-phpapp02/75/25999483-67-2048.jpg)
More Related Content
25999483 το-μπουρδέλο-ηλίας-πετρόπουλος
- 2. τό μπουρδέλο
- 3. Ellas Petropoulos THE BORDELLO/ Whorehouses in Greece. Copyright ' 1980 by GRAMMATA. Ηλία Πετρόπουλου Athens, Greece. τέως Διοικητού τ ο υ Τ μ ή μ α τ ο ς Η θ ώ ν καί Λ ε σ χ ώ ν Α θ η ν ώ ν ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, Κεραμεικοϋ 23, Αθήνα. Κεντρική διάθεση: ΝΕΦΕΛΗ, Σόλωνος 94, Αθήνα (τηλ. 36.07.744). τό μπουρδέλο ήτοι, λαογραφική πραγματεία περί των έν Ε λ λ ά δ ι οϊκων ανοχής καί τοϋ πληρώματος αυτών. γράμματα 1980
- 4. τ ο όΙδίου ΝΙΚΟΣ ΓΑΒΡΙΗΛ ΠΕΝΤΖΙΚΗΣ (1958) ΠΑΥΛΟΙ ΜΟΣΧΙΔΗΣ (1959). ΓΙΩΡΓΟΙ ΠΑΡΑΛΗΣ (1969). ΚΑΡΟΛΟΣ ΤΣ'ΖΕΚ (1959». ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ / 7065 (1959). ΧΑΡΑΚΤΙΚΗ I Π. ΤΕΤΣΗΣ (1980). ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΔΕΡΠΛΠΑΣ (1965) ΕΛΥΤΗΣ ΜΟΡΑΛΗΣ 7ΣΑΡ0ΥΧΗΣ (1966 1974 :960) ΡΕΜΠΕΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ (1968, 1972. 1974. -•I μεγάλη επανέκδοση 1960) ΣΩΜΑ (1969 1972. 1973 1976 1979 1980) ΚΑΛΙΑΡΝΤΑ {1971. 1974, 1960) ΜΝΗΜΗ ΝΙΚΟΥ ΚΑΧΤΙΤΖΗ (1972. δύο έιδόσε* μέ rov Η Χ. Ποποδημπτρακόπουλο) ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΑ (1973, 1976. 1980) ΙΩΑΝΝΟΥ ΑΠΟΚΑΛΥΨΙΣ (1975). ΠΕΝΤΕ ΕΡΩΤΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1975. 1980) ΤΗΣ ΦΥΛΑΚΗΣ (1975. I960). LE KIOSOUE GREC (1976) LA VOITURE GRECQUE (1976). CAGES A OlSEAUX EN GRECE (1976) ALBUM WRC (1976) ΥΠΟΚΟΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ (1978 1980) Ο ΤΟΥΡΚΙΚΟΣ ΚΑΦΕΣ ΕΝ ΕΛΛΑΔΙ (1979 i 960) PIST-PHALLUS (1979). ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΩΝ ΤΟΥ ΚΑΑΟΥ ΚΛΕΦΤΗ (1979) 7W£ G f l ^ f S Of GREECE (1979) ΨΕΙΡΟΛΟΓΙΑ (1979) ΤΟ ΜΠΟΥΡΔΕΛΟ (1980) ΠΟΙΗΜΑΤΑ (1980). ΓΜΓΟΚΛΛΚΜ 7W« Λ Μ Θ Ο Λ Ο Γ Μ (1980) 6τοιμα γιώ δημοσίευση: 70 ΜΑΤΙ ΤΟΥ ΒΟΔΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΣΙ ΔΕ ΡΙΕ Σ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ ΤΟΥ ΔΡΟΜΟΥ ΜΙΚΡΑ ΚΕΙΜΕΝΑ I 1949-1979 ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΟΙΜΗΤΗΡΙΑ εηΐΣτοΛΑΐ ΠΡΟΣ ΜΝΗΣΤΗΝ (μέ τόν Η Χ . Παπαβημητρακδπουλο). Τό σχέδιο σΐό εξώφυλλο είναι τού Α λ έ κ ο υ Φασιανού. στόν καλό μου φίλο Reinhold Aman
- 5. ή κόλαση λοιπόνεΐν' ή πατρίδα μας Ν.Δ. Καρούζος Από μιας ξαρχής θά κάνω τήν διευκρίνιση. Σ' αυτή τήν μελετούλα δέν θά εκθέσω, γενικώς καί αορίστως, τό θέμα της πόρνης. Οϋτε -πολύ περισότερο- τό μέγα φαινόμενον της πορνείας. Στό Έγχειρίδιον του Καλού Κλέφτη ισχυρίζομαι δτι ή πόρνη δέν ασκεί τό άρχαιότερον επάγγελμα τοΰ κόσμου, γιατί αυτό τό επάγγελμα τό ασκεί ό κλέφτης. Τό Έγχειρίδιον τοΰ Καλού Κλέφτη εϊναι ένα ευθυμογράφημα, δπου δέν αστειεύομαι καθόλου. Εδώ θά προσθέσω πώς ή πόρνη άσκεΊ ένα κοινωνικό λ ε ι τούργημα, καί δή υψίστης σημασίας. Καί, βεβαίως, δέν χρειάζεται νά δηλώσω ότι λατρεύω τίς πουτάνες. Τό πεδίον τής πορνείας είναι τόσο μεγάλο πού μπορεί νά καταπιεί όλη τήν ανθρωπότητα. Δέν θά διολισθήσω πρός μίαν έρευναν, όπου θά πνιγότανε κι ό μεγαλύτερος συγγραφέας. Θά μιλήσω, κυρίως, γιά τούς οίκους ανοχής, όπως τούς έγνώρισε ή γενιά μου. Θά μιλήσω, κυρίως, γιά τίς πόρνες τών νομίμων μπορντέλων τής Ελλάδος. Είναι αυτονόητον ότι θά πρέπει νά μιλήσω, κάπως, καί γιά ορισμένα παράλληλα φαινόμενα. Θά προσπαθήσω νά αποφύγω τούς, σχεδόν αναγκαίους, πλατιασμούς. Ωστόσο, ξέρω έκ τών προτέρων πώς ή παρούσα μελέτη μου θάχει μιά παραμορφωμένη ταξινόμηση καί oi- κονομία ϋλης. Δέ γινότανε αλλιώς. "Αν αυτό τό βιβλίο είναι βαρετό, ζητώ συγνώμη*. "Αν αυτό τό βιβλίο είναι χυδαίο, επίσης ζητώ συγνώμη. Ευχαριστώ τ ή ν Μαίρη καί τ ό ν Ή λ Ι α γιά τή βοήθια πού μ ο ϋ δόσανε. Ευχαριστώ τ ό ν Μ α ν ό λ η Ξεξάκη γιά τΙς φωτογραφίες πού μσϋ έ σ τ ε ι λ ε .
- 6. τ Σ χ έ δ ι ο τ ο ΰ Α λ έ κ ο υ Φασιανού Θά ξεφλουδίσω τό θέμα μου σά νάτανε κρεμύδι. σπίτια -ή. καί α π λ ώ ς - mutt. Οί δημοσιογράφοι έλάνσαραν τ ή ν λ έ ξ η Λ έ ν ε πώς, ol λέξεις είναι οχήματα εικόνων. Αρχίζω τ ή ν έρευνα διαφθορειον π ο ύ . γιά τ ή ν ακρίβεια, σημαίνει: ρουφιανόσπιτο - κι δχι παραθέτοντας λ έ ξ ε ι ς , ώστε νά ξέρουμε γιατί ακριβώς μιλάμε. μ π ο ρ ν τ έ λ ο . Ά π ό τ ή ν αρχαία εποχή ξεκινούν οί λ έ ξ ε ι ς : πορνειον I Χρωστάμε τ ή ν λ έ ξ η μπορντέλο στους ιταλούς, κι όχι σ τ ο υ ς γ ά λ ο υ ς , πορνοβοσκειον I έργαστήριον I οίκημα I κασαυρεϊον I χαμαιτυπειον καθώς νομίζουν κάποιοι ανόητοι. Οι ιταλοί λ έ ν ε bordello. 01 γ ά λ ο ι μερικές άπ' αυτές χρησιμοποιούνται καί σήμερα. Ή λ έ ξ η πορνοστά- λένε bordel. Ά λ λ α , καί στά τριεστίνικα τό μ π ο ρ ν τ έ λ ο ονομάζεται οιον έχει μιάν επίσημη χροιά καί γ ι α υ τ ό , π ο λ ύ νωρίς, πέρασε καί bordel. Στά γαλικά ή μορφή bordel δέν φαίνεται νά πηγαίνει πιό πίσω στήν λογοτεχνία (π.χ. τ ή ν μεταχειρίστηκε ό μεταφραστής τής Γιάμας άπό τ ό ν ΧΙΙο αιώνα, καί έσήμαινε, τ ό τ ε , σπιτόπουλο. Οί γαλικοί τύποι τοΰ Κουπρίν). Τά συνόνυμα οίκος απώλειας / οίκος διαφθοράς έ χ ο υ ν borde (= καλύβι άπό σανίδες) καί bourdeau/bordeau ( = μ π ο ρ ν τ έ λ ο ) έκλησιαστικήν απαρχή, άφού ή έκλησΐα χαρακτηρίζεται ώς οίκος σω μοιάζει νά προήλθαν άπό τ ή ν λ έ ξ η bord (αρχική σημασία: σανίδα) κι τηρίας. Α ν ά λ ο γ α είναι τά συνόνυμα: οίκος ανοχής I δυσώνυνος οί άπό τ ή ν λέξη borda (= σπιτάκι υπηρέτριας κοντά σέ πύργο- πρωταρ κος I κακόφημος οίκος. χικός τύπος ιδιωτικού μπορντέλου). Ή γαλική λ έ ξ η bordel (μέ τ ή ν σύγχρονη σημασία) ξεκίνησε, προφανώς, άπό τ ή ν Ι τ α λ ί α . Στά ιταλικά Σήμερα, προκειμένου νά χαρακτηρίσουμε μιά γυναίκα ώς π ό ρ ν η , βρίσκουμε τούς τύπους bordello (στά γενοβέζικα), bordelo (στά βε μεταχειριζόμαστε, συνήθως, τ ή ν λ έ ξ η πουτάνα. Ή λέξη αυτή (γνω νετσιάνικα) καί bordel (στά τριεστίνικα). Υ π ά ρ χ ε ι , βεβαίως, τό λατι σ τ ή , ή δ η , άπό τά μεσαιωνικά χρόνια) π ρ ο ή λ θ ε ν άπό τ ή ν βενετσιάνικη νικό bordellum, άλλά οί ιταλοί γ λ ω σ ο λ ό γ ο ι - μ έ τήν σ ε μ ν ό τ η τ α πού καί τριεστίνικη λ έ ξ η putana - καί, γενικότερα άπό τό ιταλικό puttana. τούς διακρίνει- ανάγουν δ λ ε ς αυτές τίς παραλλαγές οτήν γερμανο- Ό Ανδριώτης ανάγει τήν λέξη πουτάνα στό ιταλικό puttana < λατι κελτική. Ό ν τ ω ς , τό κέλτικο bort (έξ ού τό γαλικό bord) έσήμαινε: νικό putta (= κοριτσάκι). Ω σ τ ό σ ο , οί ιταλοί γ λ ω σ ο λ ό γ ο ι δέν δείχνουν σανίδα -καί, μεταφορικώς- τ ή ν κάθε μεριά ενός σκάφους. "Ωστε. οί τόση βεβαιότητα γιά τ ή ν ε τ υ μ ο λ ο γ ί α τής λέξεως puttana. Ή λ έ ξ η λέξεις bordello /bordel έδήλωναν, αρχικώς, ένα καλύβι έξω άπό τό πουτάνα μας δίνει τά παράγωγα: άρχιπουτάνα I πουτανάρα I καρα- χωριό (ή τ ή ν π ό λ η ) , ό π ο υ , αργότερα, είχε τό δικαίωμα νά ζ ε ι έκεϊ μιά πουτανάρα I άρχιπουτανάρα I πούτανος I καραποΰτανος I άρχιποϋ- πόρνη. τανος ! πουτανίτσα I πουτανάκι I πουτανέλι I πουτανίδιον I πουτα- Αυτά γιά τ ή ν λ έ ξ η μπορντέλο. Σ τ ή γλώσα μας υπάρχει καί ή παράλ νίζω I πουτανίστικος I πουτανιάρης I πουτανιά I κρυφοπουτάνα I λ η λ η καί ταυτόσημη μορφή μπουρδέλο. Φρονώ δ τ ι , ή λ έ ξ η μπουρ άκριβοπουτάνα I φτηνοπουτάνα I χαζοπουτάνα I πουτανόοογο I δέλο προήλθεν άπό τό γενοβέζικο bordello. 01 λέξεις μπορντέλο I πουτανοχώρι I πουτανόσπιτο I πουτανοκαβγάς I πουτανοκαμώματα μπουρδέλο μας δίνουν τά επακόλουθα: μπορντελιάρης I μπσυρδε- κτλ. λίάρης I μπουρδελόθιος (κατά τό καφενόβιος) I καθώς καί τά συνθε Μέ τίς ρίζες τών λέξεων puttana I πουτάνα ε ν δ ε χ ο μ έ ν ω ς σχετί τικά -μπουρδέλο· I -μπορντέλο- (π.χ. μπουρδελόσπιτο I μπουρδελο- ζεται καί ή τ ό σ ο ν μυστηριώδης λ έ ξ η πουτί. Ό Α ν δ ρ ι ώ τ η ς αναλύει τό γειτονιά / σκατομπορντέλο). όνομα Σταχτοπούτα διά τ ώ ν λ έ ξ ε ω ν στάχτη + putta (= κοριτσάκι), Πάμε παραπέρα. Γιά τ ό ν οϊκο ανοχής, καί γενικότερα, γιά τ ή ν σ τ έ γ η ένώ ό Φιλήντας, έξ ε ν σ τ ί κ τ ο υ , στρέφεται πρός τήν σύνθεση στάχτη / στέγαση τοΰ αποκαλουμένου παρανόμου έρωτος διαθέτουμε πολλά + πουτι. Σ τ ή ν Χίο τ ή ν Σταχτοπούτα τήν αποκαλούν ' Α χ υ λ ο π ο υ τ ο ύ , συνόνυμα: πουτανόσπιτο I ρουφιανόσπιτο / παλιόσπιτο / πορνόσπιτο άπό τό άχυλιά (= στάχτη) + πουτί. Σ τ ή ν Χ ί ο , επίσης, σ υ ν α ν τ ο ύ μ ε τό / κερχανές -ή- κερχανάς I πουταναριό I τά δημόσια I τά καλά τά έπόνυμο Π ο υ τ ο ύ ς (στά προβηγκιανά ή λέξη poutou σημαίνει: φιλάκι). 8
- 7. Ό Σαχλίκης αναφέρειτό όνομα, ή παρατσούκλι, μιάς πουτάνας: Γτορνοστάσ/ον / πορνειον Ι όφθαλμοπορνεία κτλ. Βεβαίως, πολλά άπ' Πουτολένη (πουτί + Ελένη). Διαφορετική είναι ή περίπτωση τής αυτά μάς έρχονται έξ Ευρώπης. Είναι μάταιον νά ανατρέξω, γλωσο- Σταχτουπιπιλιάρους (άπό τά ταυτόσημα στάχτη + πιπίλα), πού βρί λογικώς, στό δημόσιο πορνειον πού ίδρυσε ό Σόλων, ή στό πορνικόν τέλος καί στους πορνό τελώνες πού τό είσέπραταν, ή στις Ιερόδου σκω σέ παραμύθι τής Κασάνδρας, δημοσιευμένο άπό τόν Γιώργο λες, ή στήν αλλόκοτη ετυμολογία τής λέξεως χαμαιτύπη, ή στις Ιωάννου. Ξέρουμε ότι ή λέξη πουτί δηλώνει τό γυναικείον αίδοίον. εταίρες, ή στους μαστροπούς καί μαυλιστές καί προαγωγούς τής αρ Δέν ξέρουμε τήν ετυμολογία της λέξεως πουτί. Οί μανάδες συνηθί ζουν νά φιλούν τό αίδοίον τοΰ μωρού τους λέγοντας: τώρα θά στό χαίας Αθήνας. φάω τό πουτί σου! Ίσως ή λέξη πουτί έχει σχέση μέ λατινικές λέξεις Στους πρόσφατους αιώνες ή πόρνη τιμήθηκε μέ μιά σειρά άπό συν πού υποδηλώνουν τή βρόμα. Άλλωστε, πιθανότατα, ή λέξη αιδώς όνυμα. Στό λήμα παλιογυναικα τού Πέτρου Βλαστού (Συνώνυμα καί συγγενικά, 1931). μεταξύ άλλων, βρίσκω καί τίς λέξεις: παλιογύναικο ξεκίνησε άπό τήν ντροπή (καί τόν τρόμο) τής έμηνοροής. Πάντως, ή / παστρικιά / πατσαβοόρα I λούλουδα / νυχτολουλούδα I νυχτοπόρ- λέξη πουτί παραμένει ανεξερεύνητη, όσο καί οί ανάλογες καί συγγε τισα / κοόρβα I διαβολογητεύτρα I παπαδοξηλώτρα I σκρόφα I πα- νείς λέξεις φλόκι / φλοκάτη / Φλόκας. λιοσκρόφα I σκύλα I πουτάνα / καραπουτάνα I καραπουτανάρα Ι Ή αρσενική κατάληξη τής λέξεως πούταν-ος (καί τό σχετικό ανέβα πουτανοθήλυκο I πολιτική I κουρτεζάνα / παξιμαδώ I παξιμαδοκλέφ- σμα του τόνου) κρύβει μιάν επίταση. Μίλησα, ήδη, γιαυτό τό φαινό τρα I ρουφιάνα I άλανιάρα I φακλάνα / σπιτωμένη I ξεβγαλμένη I μενο στό βιβλίο μου Υπόκοσμος καί καραγκιόζης. Τό τουρκογενές γελασμένη / παραστρατισμένη / πλανεμένη I ντροπιασμένη I ακου πρώτο συνθετικό καρα- (καθώς καί τό άρχι-) είναι έπιτατικό καί δέν σμένη / ατιμασμένη / κωλοπετσωμένη I ξεκωλωμένη I ξεπατωμένη I σημαίνει μαύρος. Άλλωστε, τό πρώτο συνθετικό kara- χρησιμοποιεί ξεπεσμένη / λεγόμενη I λάουρα. ται, ήδη, ώς έπιτατικό καί στήν τούρκικη γλώσα. Ό Πέτρος Βλαστός Άνέτως θά μπορούσα νά προσθέσω τις λέξεις καί εκφράσεις: δημό διασώζει τήν έκφραση: πουτανοθήλυκο τοΰ άνεμου! Στήν παράδοση σιο I γυναίκα τού χαμοαυπείου I κοκότα / δηλωμένη I αδήλωτη I No 6 1 τοΰ Νικολάου Πολίτη, οί καλικάντζαροι ρωτάνε: ή πουτανίτσα 3 παξιμάδα / κρυφή / σπιτικιά I πεταλούδα τής νύχτας I έλευθεριά- πού 'ναι; Ή λέξη πουτανίδιον (κατά τό πορνίδιον) είναι νόθο κατα ζουσα I ελευθέρων ηθών I επιλήψιμου διαγωγής I γυναίκα τού ήμι- σκεύασμα. Δέν νομίζω ότι τό ρήμα πουτανίζω προήλθεν άπό τό τριε- κόσμου I σουρλουλού I άρτίστα / κουβεντιασμένη I παρδαλή / πα- στίνικο putanizar. Λέμε: πουτανίστικο φέρσιμο -ή- πουτανίστικα κα λιοκόριτσο I ζιγκολέτ I ήμιπαρθένος / μιξοπαρθένος I μισοπαρθένα / μώματα. Ή άργκοτική λέξη πουτανιάρης δηλώνει τόν περί τά αφρο παραστρατημένη I μαντονέτα I μαντετούτα I μαντινούδα I πολιτικιά I δίσια έπιρεπή. Άπό τήν μελέτη «Prostituta in Modern ltalian» τοΰ δημόσια I κοινή / τσούλα / κουφάλα I κόφα I γυναίκα τού δρόμου I Edgar Radtke {Maledicta, 1/2, 1977), συνάγεται ότι κανένα άπό τά καλντερίμω I καλντεριμιτζού I κάνει πεζοδρόμιο I χαμούρα / κικα- υποκοριστικά τής λέξεως puttana δέν έπέρασε στήν γλώσα μας. Οί ρού / πομπεμένη I γεβεντισμένη I καλοπλυμένη I καχπές I καρά- λέξεις κρυφοπουτάνα / άκριθοπουτάνα / φτηνοπουτάνα είναι αυτο καχπές I καλτάκα I καρά-καλτάκα I καριόλα / κυρία Καριολίδου / νόητες. "Η λέξη χαζοπουτάνα προσάπτεται στήν εύκολη γυναίκα, πού ρουσπού I καρά-ρουσπού I καθαρή I αδερφή τού ελέους I είναι μιά εκδίδεται άνευ συμφέροντος (πού, καθώς λέμε: κάνει ψυχικά' πού τού δρόμου! I είναι τής περιπατητικής σχολής! I τροτέζα I εταίρα / είναι ψυχικάρα). Έδώ άς θυμηθούμε καί τίς γνωστές εκφράσεις: Θαΐς Ι Λαις I Φρύνη / Μαγδαληνή I όργανον ηδονής / σκεύος ηδο πουτάνα κοινωνία! (νεότερη έκδοση τού καχπέ-ντουνιά!) / πουτάνες νής I αμαρτωλή / κότα I ψυχικάρα I παλλακίς I παλλακή I μετρέσα I γυναίκες! / πουτάνας γιός! I ή πουτάνα τού χωριού (κατά τό: ό τρε μορόζα I τήν έχει καπατμά / είναι τού γλυκού νερού! I είναι άπ' λός τοΰ χωριού) I τής πουτάνας τό μαγκάλι / τής πουτάνας τό κάγ αυτές! I είναι κακής διαγωγής! I κουνίστρα I μισότριβη I τής αρέ κελο I θά γίνει τής πουτάνας! κτλ. σουν τά ξινά! κτλ. κτλ. Ή αρχαιοελληνική λέξη πόρνη, λένε πώς, προήλθε άπό τό ρήμα Πάνω σ' αυτόν τόν λεκτικό καταράχτη θά μπορούσα νά παρατηρήσω πέρνημι. Ή λέξη πόρνος εϊναι αρκούντως νεότερη. Στους ελληνιστι τά εξής: κούς χρόνους, ή Αφροδίτη -ύπό τήν ιδιότητα τής προστάτιδος τών Οί λέξεις παστρικιά I καθαρή I καλοπλυμένη απηχούν τήν λαϊκή Ίεροδούλων- έφερε τήν προσονυμία Πόρνη. Τά Κατραμονήσια τού αντίληψη μιάς περασμένης εποχής, όπου οί πόρνες έδειχναν μιάν Σαρωνικού έχουν, επίσης, τό επίσημο όνομα Πόρνη. Άπό τήν λέξη απαράδεκτη κοκεταρία. Ό Αθανάσιος Χριστόπουλος, στό ποίημα πόρνη έκπηγάζουν, άμεσα ή έμεσα, τά παράγωγα; (έκ)πορνεύω / (έκ) Δίας κερατωμένος (1819), γράφει πορνεύομαι / πορνίδιον / πορνικός / πορνοθοσκός / πορνοκόπος I κάθε καλοπλυμένη πορνεία I πορνογενής / πορνογέννητος I πορνογράφος / πορνογρα παντού σάν λυσσιααμένη φία I πορνογράφημα / πορνογραφώ I πορνογραφικός / πορνό / nop- κατόπι σου θά τρέχει νοφίλμ / πορνοταινία I πορνοβιβλίο I πορνοφυλλάδα I πορνοκρατία / καί άνδρα της θά σ' έχει 10
- 8. καί ή φιλόλογοςΕλένη Τσαντσανόγλου ορθώς ερμηνεύει στό σχε βαίως αναφέρονται στήν παρά φύσιν ασέλγεια. τικό γλωσάριό της: καλοπλυμένη = «παστρικιά». Ωστόσο, ή λέξη κα Οί λέξεις άλανιάρα I νυχτοπόρτισα I γυναίκα τού δρόμου I καλντε- λοπλυμένη μας φέρνει στό νού, συνειρμικώς, τήν λέξη κωλοπλυμέ- ρίμω I καλντεριμιτζού I τροτέζα I κάνει πεζοδρόμιο έχουν μιά κοινή νος - άλλά, ήδη μίλησα γιαυτό στό βιβλίο μου Υπόκοσμος καί κα συνισταμένη. ραγκιόζης. Οί λέξεις κρυφή I αδήλωτη I σπιτικιά ύπαινίσονται τίς κρυφοπουτά- Οί ταυτόσημες λέξεις κοινή I δημόσια / πολιτικιά είναι αυτονόητες. νες. Οί λέξεις σπιτωμένη I μορόζα I παλλακή I καπατμά αντικατοπ Ό Θεοτόκης, στό κείμενο του Ή τιμή καί τό χρήμα (1912), γράφει: τρίζουν τόν θεσμό τής λεγόμενης παράνομης συμβίωσης, γιά τήν κάποιος δέν επήρε μιά δημόσια άπό τό δρόμο [...] καί τήν έχει στά οποία θά μιλήσω αργότερα. μεταξωτά ντυμένηνε; ΟΊ λέξεις φακλάνα I κουφάλα I τσούλα / καλτάκα I χαμούρα αποτε Οί λέξεις σκρόφα / σκύλα / κότα (μαζί μέ άλλες ανάλογες λέξεις ή λούν υβριστικούς χαρακτηρισμούς. Ή τουρκική λέξη kaltak (αρχικώς εκφράσεις) δημιουργούν μιά ζωομορφική βάση γιά τήν ομορφιά έσήμαινε: έφίππιον άνευ ύπουρίδος) έχει άσχημη σημασία. Ή λέξη καί τήν σεξουαλική χρήση τής γυναίκας. "Ας μήν ξεχνάμε τά γνωστά: χαμούρα είναι, επίσης, τουρκικής προελεύσεως. "Αλλο χαμούρα κι φοράδα I αγελάδα / φώκια I έχει ωραία καπούλια I είναι τίγρης / άλλο κικαρούί - λέει ό Πέτρος Πικρός, στό Τουμπεκί (1927), καί, χήνα I γκαμήλα / έχει στήθια περιστεριού / περδικόστηθη I έχει υποψιάζομαι ότι κοπιάρει κάποιαν άργκοτικήν έκφραση. Στά παλιά κορμί φιδίσιο. Καί επίσης τά τόσο σχετικά: θά τής βάλω καπίστρι! I ρεμπέτικα τραγούδια συναντούμε τήν λέξη χαμούρα, πού αργότερα θά τής κομποδιάσω τήν ουρά! / τής έσφιξα τά λουριά! I θά τής μάσω τήν έσκότωσε ή λογοκρισία. Ιδού δυό παραδείγματα τά γκέμια! / τής έβαλα χαλινάρι! ...δέν αξίζει μιά χαμούρα γιά δυό μάγκες στό ντουνιά... Οι λέξεις λούλουδα I λελούδω I νυχτολουλούδα έχουν χαθεί. Ωστό ... νά μέ τραβάνε στό Γεντί γιά ένα χαμουράκι... σο, επιζούν κάπως μές στήν αργκό τού υποκόσμου μας, μέ αποκο 01 παραλλαγές τής λέξεως μαντινούδα μάλλον θά αποδίδονταν κα ρύφωμα τήν υποτιμητική λέξη άγαθολουλούδης. λύτερα μέ τήν λέξη γκόμινα, παρά μέ τήν λέξη μετρέσα. Ό άνδρας Οί λέξεις παξιμάδα I παξιμάδω I παξιμαδοκλέφτρα επιζούν, επίσης, μου καί ή μαντιτούτα του - γράφει ό Κονδυλάκης. στήν αργκό τοΰ υποκόσμου. Στό παλιό μουρμούρικο τραγούδι ό στί Χρησιμοποιούμε τίς λέξεις μισοπαρθένα I ήμιπαρθένος I παρθένα μέ χος ήσουνα [...] μιά παξιμαδοκλέφτρα δημιουργεί προβλήματα ερμη μιά γερή δόση είρωνίας. Χορός ήμιπαρθένων - έγραψε ό Καρυωτά νείας, άφού δέν φαίνεται καθαρά άν πρόκειται γιά μιά φτωχοπουτά- κης. Κ' οί παρθένες στίς σκοτεινές γωνιές έρωτα κάμνουν - έγραψε να- πολύ περισότερο πού υπάρχει ή λέξη παξιμαδοκλέφτης, ή συν ό Βαφόπουλος. Πάντως, στήν Μικράν 'Ασία ήσανε τής μόδας, κάπο ήθως προσαπτόμενη στόν άγιο Νικόλαο. Ό Καχτίτσης έχει τή λέξη τε, τά βαφτιστικά Παρθένα καί Παρθενόπη. παξιμάδες στόν Ήρωα τής Γάνδης (1967). Τό νησάκι Παξιμάδα, απέ Γιά τήν ειδική σημασία τής λέξεως κότα μίλησα στό Έγχειρίδιον ναντι στήν Σητεία, δέν έχει τίποτα νά κάνει μέ τίς πόρνες. τού Καλού Κλέφτη. 01 λέξεις κοκότα / τροτέζα I ζιγκολέτ ήρθαν έκ Μέ τήν ομάδα τών λέξεων ντροπιασμένη I ατιμασμένη / πομπεμένη / Γαλίας. Παρά φρόνιμη κότα ώμοίαζε κοκότα - γράφει ό Ροΐδης, στήν γεβεντισμένη ανατρέχουμε στό φοβερό πόμπεμα. Ό Πλούταρχος τίς, Ιστορία όρνιθώνος. τότε, γεθεντισμένες τίς αποκαλεί όνοβάπδες. Δέν είναι κατάλληλη ή στιγμή γιά νά κουβεντιάσουμε γιά τό γεβέντισμα. Στίς παρακάτω πα Ή λέξη μισότριβη είχε, παλιότερα, μιάν άλλη σημασία. Φορούσε [...] ροιμίες βρίσκουμε λέξεις πού μας ενδιαφέρουν μιά μισότριβη γραβάτα - γράφει ό μακαρίτης Τάξης Δόξας, στό Μιά χούφτα καλάμια (1957). ή κούρβα τό γεβέντισμα γιά/ πανηγύρι τόχει! ή πομπεμένη τό γεβέντισμα τόχει γιά καμάρι! Μιά γυναίκα πού κούναγε τόν ποπό της δέν άπελάμβανε καλής φή ή πολιτική τά γέβεντα γιά πανηγύρι τάχει! μης. Ή κουνίστρα εθεωρείτο μισοπουτάνα. Λέει ή παροιμία γυναίκα, όπού περπατεί Οί λέξεις καχπές / καρά-καχπές I ρουσπού I καρά-ρουσπούπροέρ καί τόν κώλο της κουνει, χονται άπό αντίστοιχες τούρκικες λέξεις. Ό Θράσος Καστανάκης έχε την χωρίς τιμή! μεταχειρίζεται καί τίς πολιτικές λέξεις: ντελή-όροσπού I οεϊτάν- Στόν χαρακτηρισμό αμαρτωλήδιακρίνω κάποιαν έκλησιαστικην επί όροσπού πού είναι ακόμη άναφομοίωτες. Βρίσκω τή λέξη καρακαχ- δραση. Συναντάμε αυτή τή λέξη στό ρεμπέτικο τραγούδι. πές στους Άθλιους τών Αθηνών (1894) τοΰ Κονδυλάκη. Επίσης, σέ ένα παλιό δίστιχο χάιντε, μωρέ καχπέ-ντουνιά, σ' έμενα μήν παινιέσαν κι εγώ 'μαι πού σέ γλένταγα καί τώρα μ' απαρνιέσαι. Οί λέξεις κωλοπετσωμένη / ξεκωλωμένη I ξεπατωμένη (καθώς καί οί αντίστοιχες άργκοτικές - π.χ. ξεκωλιάρα I κωλογαμημένη) καί βε 12 13
- 9. Πριν τριάντα χρόνιατό Institut Francais d' Athenes έδημοσίευσε, κλιμακωτά, τήν πολύτομη εργασία τού Φαίδωνος Κουκουλέ βυζαντι νών βίος καί πολιτισμός. Πρόκειται γιά μιά μελέτη-τοιχογραφία. Άν καί πολλά μέρη αυτής τής μελέτης είναι ξεπερασμένα, άν καί ό γέρο-Κουκουλές χρησιμοποιεί μιάν άσχημη γραφή, καί, συγχρόνως, επαναλαμβάνει καί κόντρα-έπαναλαμθάνει (συχνά στήν ϊδια παρά γραφο) τίς πληροφορίες του, είμαστε υποχρεωμένοι νά δε χτούμε αυτό τό βυζαντινολογικό / κοινωνιολογικό / ίστοριοδιφικό / γλωσολογικό / λαογραφικό σύγγραμα σάν βασική πηγή. καί, συχνά, νά τό ακολουθούμε σάν οδηγό. Στήν τωρινή περίπτωση μας, θέλω νά προσθέσω πώς ό κρυπτοτολ- μηρός Φαίδων Κουκούλες, μέ ουσιαστική γεναιότητα, έχωσε στόν δεύτερο τόμο τής εργασίας του τό κεφάλαιον ΑΊ πάνδημοι γυναίκες. Οί εισαγγελείς έκαναν πώς, τάχα, δέν κατάλαβαν τό χτύπημα ήταν αδύνατο νά ζητήσουν τήν ποινική δίωξη ενός καθηγητή καί ενός ξέ νου ιδρύματος. Όμως, ό Φαίδων Κουκούλες δέν έσταμάτησε έδώ. Στό τέλος τού τελευταίου τόμου του. αμόλησε μιάν άλλη μπόμπα - τό κεφάλαιον Τά ου φωνητά τών Βυζαντινών. Βέβαια, ό παμπόνηρος Κουκούλες προτάσει λίγες ηθικολογικές αράδες: Εις τήν δημοσίευσιν τής παρούσης μελέτης μέ ώθησεν ουχί βεβαίως ή πρό- θεσις νά σκανδαλίσω τούς άναγνώστας μου άναπτύσσων θέματα τάς ταπεινό τερος ορμάς ύποδαυλίζοντα, άλλ' ή επιθυμία μου νά γνωσθή μία ακόμη, ελά χιστα γνωστή, πλευρά τοΰ βίου τών Βυζαντινών προγόνων μας εις τά ήθη καί τόν πολιτισμόν αυτών αναφερομένη. Ό σκοπός μου είναι μόνον επιστημονικός, ή δέ μελέτη συνέχεια καί συμπλή- ρωσις παρομοίων διατριβών εις τά σεξουαλικά τών αρχαίων Ελλήνων αναφε ρομένων. Προτού εισέλθω εις τό θέμα μου. επιθυμώ νά τονίσω ότι, δσα κατωτέρω θά είπω, άποτελοϋσιν έκτροπάς διεστραμμένων ατόμων σφόδρα ψεγομένας, έπ" ούδενί δέ λόγω ανταποκρίνονται πρός τάς συνήθειας τής μεγίστης πλειονό- τητος τού εγκρατούς Βυζαντινού λαού. Όταν τά γράφει αυτά ό Κουκούλες ξέρει πολύ καλά ότι οί βυζαντι νοί δέν ήσανε καθόλου εγκρατείς, καί, καθόλου προγονοί μας. Άλ λα, έπρεπε νά τηρηθούν τά προσχήματα. Είναι δύσκολη καί άχαρη εργασία τό νά θές νά συμπληρώσεις έναν Κουκουλέ. Σ' αυτό τό βιβλιαράκι μου θά παραθέσω πολλά καί εκτενή αποσπάσματα άπό τά δύο προαναφερθέντα κεφάλαια τού συγγράμα- τός του. Καί, όπου χρειαστεί, θά προσθέσω κάμποσα στοιχεία πού αναφέρονται στά νεότατα χρόνια. Ό Κουκούλες γράφει, λοιπόν, τά έξης γιά τήν πορνεία τής λεγόμε νης βυζαντινής εποχής: Τοιαύτα περί παρθενίας φρονούντες οί Βυζαντινοί εννοείται δτι έθεώρουν τήν πορνείαν ώς αμάρτημα, τής εκκλησίας αρνούμενης έπί ώρισμένον χρόνον τήν θείαν κοινωνίαν εις τούς οπωσδήποτε πορνεύοντας, καί ώς μίαν τών βα ρύτατων ύβρεων διά γυναίκα V άποκληθή αϋτη πόρνη ή κόρη πόρνης ή πολι- Παλιά διεγερτική κάρτ-ποστάλ 14 15
- 10. τική ή πρ ο ε σ τ ώ σ α , ϋβρις, δυστυχώς, ήτις άπηυθΰνετο συχνά ού μόνον (κοινώς) δ η μ ο σ ί α ν , δ η μ ο σ ί α ν π ό ρ ν η ν , κ ο ι ν ή ν γ υ ν α ί κ α , κ ο ι εις τάς έξ επαγγέλματος εταίρας, αλλά καί Οπό τών οικοδεσποινών εις τάς ν ή ν π ο λ ι τ ι κ ή ν -καί έπί τ ό εύφημότερον κ ό ρ η ν ή κ ο ρ ά σ ι ο ν , - δούλας αυτών. κ ο ύ ρ β α ν , κατά τούς τελευταίους δ' αιώνας ά μ α ρ τ ω λ ή ν , κ α κ ή ν γ υ Σύμφωνον δέ πρός τήν άντίληψιν ταύτην είναι δτι αί έταιρικόν διάγουσαι βίον ν α ί κ α , γ υ ν α ί κ α τ ώ ν π ά ν τ ω ν καί μέ τήν ξενικήν λέξιν π ο υ τ ά ν α ν . συχνά καλούνται τ α π ε ι ν ο ί , ά τ ι μ ο ι , ο ί κ τ ρ α ί , ε υ τ ε λ ε ί ς , χ α μ η λ α ΐ Τέλος αί κοιναί γυναίκες, ουχί βεβαίως δημωδώς, καλοΰνται γύναια άσεμνα, καί τό δτι οί Βυζαντινοί νόμοι άνεγνώριζον μέν δτι υπόκειται τή περί ύβρεως ύπό δέ τοΰ Βαλσαμώνος «εσχάτως περιπεσοΰσαι». αγωγή ό προσβάλλων γυναίκα ένδεδυμένην σχήμα πόρνης, παρεδέχοντο Κατά τήν άρχαίαν έποχήν έν Ελλάδι, καί δή έν Αθήναις, ήτο εΰκολον νά όμως συγχρόνως ότι ούτος «ήττον άμαρτάνει». διακρίνη τις τήν κοινήν τής σεμνής γυναικός, διότι εκείνη έφερε φορέματα Τήν περιφρόνησιν δέ πρός τάς τοιαύτας γυναίκας (πόρνας, σκηνικός, εργα- άνθινα, κεκοσμημένα δήλα δή μέ διάφορα ένυφασμένα άνθη. τετραγωνίδια στηριαρχίσσας, καπηλίσσας) καί τήν κακήν περί αυτών γνώμην τής κοινωνίας καί άλλα πολύχρωμα σχήματα, τό αυτό δέ συνέβαινε καί είς τήν άρχαίαν Ρώ- δεικνύει τό ότι οί συγκλητικοί καί οί άρχοντες δέν έπετρέπετο να συζευχθώ- μην, ένθα α'ι μέν σεμναί οΐκοδέσποιναι (matrona?) έφόρουν τήν stolam, σιν αύτάς καί ότι τουναντίον, πρός τιμωρίαν, οί νόμοι έπέτρεπον, ίνα ή κόρη έσθήτα δήλα δή μακράν σφιγγομένην είς τήν μέσην καί διήκουσαν μέχρι τών συγκλητικού, ήτις διά τοΰ σώματος κέρδος έποίησεν, ατιμωρητί συνάψη έπί- ποδών, πρός δέ καί τήν institam, ταινίαν πλατεΐαν κοσμούσαν τήν stolam, αί ψογον γάμον μετ' απελεύθερου, άφ' ού, ώς λέγουσι, δέν διατηρείται τιμή είς δέ έταΐραι έφόρουν βραχύν χιτώνα (tunicam), άνευ instita, άνωθεν δέ μελα έκείνην, ήτις ήγαγεν έαυτήν μέχρι τοσούτου αϊσχους. νού χρώματος τήβεννον όμοίαν πρός τήν τών ανδρών. Σημειωτέον πρός τούτοις δτι άφ' ενός μέν εις έταίραν δέν έπετρέπετο νά "Ο.τι έγίνετο παρά τοις άρχαίοις Έ λ λ η σ ι ν . έφ' όσον μάλιστα ισχύον οί νόμοι μαρτυρή κατά κατηγορουμένου, ότι ή παρουσία πόρνης εις συγκεντρώσεις τού Σόλωνος, καί παρά Ρωμαίοις. έφηρμόζετο καί παρά τοϊς Βυζαντινοΐς. Καί σεμνών γυναικών προσήπτεν άτιμίαν είς αϋτάς. ότι ό μοιχεύων τήν προϊστα- κατά τούς Βυζαντινούς δήλα δή χρόνους αί πόρναι έφερον στολήν διαφέ- μένην εργαστηρίου έμενεν ατιμώρητος «τών γάρ ευυπόληπτων γυναικών συ- ρουσαν τής τών εντίμων γυναικών, άγνωστον όμως οποίαν ακριβώς. Οί νόμοι φρονεϊν οί νόμοι προενοήσαντο, τών δέ ευτελών καί χαμηλών καταπεφρονή- τουλάχιστον όμιλούσι περί τοΰ προσβάλλοντος γυναίκα «ένδεδυμένην σχήμα κασιν». Τέλος τήν πορνεύουσαν θυγατέρα ήδύνατο ελευθέρως ν' άποκλη- πόρνης», αί διαταγαί τών Αποστόλων περί τοΰ συναντώντος «γυναίκα είδος ρώση ό πατήρ. Καί ή εκκλησία δέ τών πορνών τάς προσφοράς δέν έδέχετο. έχουσαν πορνικόν» καί ό Σελευκείας Βασίλειος αντιπαραβάλλει τά συνειθι- Ά φ ' έτερου δέν ήδύνατο νά γίνη τις επίσκοπος, πρεσβύτερος, διάκονος ή τοΰ εκκλησιαστικού καθ' όλου καταλόγου, άν συνεζεύγνυτο έταίραν, ό δέ σμένα γυναικεία φορέματα πρός τά τών πορνών, ό δέ Άρισταίνετος έν ταΐς προσβάλλων τήν ιερότητα τού παλατιού καί εΐσάγων είς αυτό πόρνην και συ- έπιστολαΐς του, περιγράφων τήν μετανοήσασαν έταίραν, λέγει δτι αϋτη «με- ζών μετ' αυτής, άνακαλυπτόμενος, έδιδε τήν έσχάτην δίκην. τήλλαχε προσηγορίαν άμα καί σχήμα». Μετά τά ανωτέρω, θά εϋρη τις πολύ φυσικά τά παράπονα τών πατέρων της Είπον ότι τό φόρεμα τών Βυζαντινών δημοσίων γυναικών δέν μας είναι Εκκλησίας κατά τών νόμων, οϊτινες δέν έπήνουν μέν τήν πορνείαν, μή θεω- α κ ρ ι β ώ ς γνωστόν πάντως γνωρίζομεν λεπτομέρειας τινάς περί τού εταιρι ροΰντες όμως αυτήν πονηράν καί κολάσεως άξίαν. δέν τήν άπηγόρευον, ώς κού σχήματος. Ούτως είναι γνωστόν ότι αί Βυζαντινοί δημόσιοι γυναίκες, ουχί «εΰκολίαν» χαρακτηρίζοντες τήν άσκησιν τού εταιρικού επαγγέλματος. βεβαίως αί φαυλότεροι, έκαλλωπίζοντο, έφόρουν φορέματα όλοσήρικα, άλι- Εν γένει, έν φ παρ' άρχαίοις δέν εθεωρείτο έπίψογον τό νά συναναστρέφε πορφυρά καί καθόλου πολυτελή καί φαιδρά ιμάτια καί χρυσά κοσμήματα καί ται τις μετά πόρνης, παρά τοις Χριστιανοΐς, ώς εϊρηται, εθεωρείτο τούτο δακτυλίους καί μαργαρίτας καί άλλους πολύτιμους λίθους. Πρός τούτοις με- μέγα αμάρτημα, ή δέ πορνεία έργον τοΰ δαίμονος, τόν όποιον μάλιστα τά τεχειρίζοντο περιέργους τρόπους κομμώσεως φαιδρύνουσαι τάς χείρας καί αγιολογικά κείμενα περιγράφουσιν ώς «όμοιον χοίρω, βεβορβορωμένον, κε- κόπτουσσι «ακίδα ονύχων», δέν είχον κεκαλυμμένον τό πρόσωπον διά τοΰ χρισμένον ανθρωπεία κόπρω» ή «ώς Αιθίοπα, χειλάν, μή έχοντα τρίχας έν τή π ρ ο σ ω π ι δ ί ο υ , ώς αί σεμναί γυναίκες, ουδέ τήν κεφαλήν κεκαλυμμένην μέ κεφαλή ειμή κόπρον μετά τέφρας μεμιγμένην, τούς οφθαλμούς έχοντα ώς μ α φ ό ρ ι ο ν (καλύπτραν), άλλ' έβάδιζον μέ γυμνόν πρόσωπον καί άνακεκα- αλώπεκος καί οίκτρόν κόμμα ράκους έπί τοΰ ώμου φέροντα». Διά τούτο ή λυμμένην τήν κεφαλήν, όπερ εθεωρείτο τότε κατ' εξοχήν δείγμα άσεμνου εκκλησία έκώλυε τών αγιασμάτων έπί έπτά ή εννέα έτη τήν πόρνην τήν μή γυναικός. Τήν άκρίβειαν τούτου μαρτυρούσι καί άλλοι καί ό Άρισταίνετος παυομένην ν' άσκή τό επάγγελμα της, τό αυτό δέ έπραττε καί διά τούς ηθο περιστών τήν άλλοτε σκηνικήν Μελισσάριον μεταβαλούσαν τρόπον βίου καί ποιούς, άφορίζουσα τούς εκτρέφοντας πόρνας καί έπιβάλλουσα καθαίρεσιν έχουσαν «κόμην αφελώς πεπλοκισμένην καί καλύπτραν εύ μόλα σεμνήν», είς τούς έξ αυτών κληρικούς. πρός δέ καί ό Μιχαήλ Ψελλός βέβαιων ότι έταιρίς μεταμεληθεϊσα καί τιμία γενομένη «τήν κεφαλήν είχεν ύπό καλύπτραν», ώς καί τά γραφόμενα έν τφ "Ομοίως έπέβαλλεν είς τούς έξομολόγους νά έρωτώσι τόν έξομολογούμενον, κατά τόν θ' μ.Χ. αιώνα γραφέντι όνειροκριτικφ τού Αχμέτ, ένθα λέγεται ότι, έάν έφθάρη ή παρθενία αυτού διά πορνείας καί μετά πόσων καί τίνων πορ έάν γυνή 'ίδη καθ' ύπνους δτι απώλεσε τό μαφόριον αυτής καί είναι ακάλυ νών ούτος μέχρι τής ώρας εκείνης εϊχε συγκοιμηθή καί νά συμβουλεύουν πτος ενώπιον τού λαού τό πάθος έσται έκ πορνείας καί θεστρισθήσεται καί έπειτα τά δέοντα, άπό τού τής πορνείας αμαρτήματος άποτρέποντες. Ώς γνωστόν, παρ' άρχαίοις, ή ελευθερίων ηθών γυνή έχαρακτηρίζετο ώς αίσχυνθήσεται». Κατά τούς διωγμούς, οί θέλοντες νά ύβρίσωσι τάς χριστια εταίρα, π ό ρ ν η , κοινή γ υ ν ή , δημίακαί δημοσία. νός διέτασσον «τήν τής κεφαλής καλύπτραν άφαιρεΐσθαι». Εκ τών ονομάτων τούτων τό κατ' ευφημισμόν κείμενον πρώτον ώς κοί τό 'Ετέρα συνήθεια τών κοινών γυναικών κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους ήτο έπίθετον εταιρικός πολλάκις μεταχειρίζονται οί Βυζαντινοί συγγραφείς, δέν νά βάφωσι τό πρόσωπον καί τάς όφρϋς καί τάς βλεφαρίδας, τούθ' όπερ, δυσ φαίνεται όμως νά ήτο τούτο δημώδες. τυχώς, συνείθιζον καί αϊ έντιμοι γυναίκες καί κόραι, τάς διαμαρτυρίας οΰτω τών πατέρων τής εκκλησίας προκαλούσαι, οιτινες έτόνιζον ότι ταύτα μόνον Τήν κοινήν γυναίκα ό Βυζαντινός λαός έκάλει π ρ ο ι σ τ α μ έ ν η ν π ό ρ ν η ν εις πόρνας έμπρέπουσιν. 16 2. Τό μηουρδέλο 17
- 11. Αύται βαφόμεναι έφόρουν.τουλάχιστον κατά τούς παλαιοτέρους αιώνας, περίεργα υποδήματα «υποδήσεις έπί τό ύπάγεσθαι τούς εις τά τοιαύτα παγι- δευομένους», εις τά πέλματα των οποίων έχάραττον πρόσωπα ερωτικώς άλ ληλα άσπαζόμενα, ίνα τό έταιρικόν του φρονήματος καί έπί τοϋ εδάφους έν- αποτυπώσωσι, παλαιοτέραν, πιθανώτατα, συνήθειαν άκολουθοϋσαι, άφ' ού έχομεν νϋν άγγεϊον άρχαϊον έν σχήματι υποδήματος φέρον έπί τοϋ καττύμα- τος τήν λέξιν ΑΚΟΛΟΥΘΙ. Ό τ ι δ' αϊ κοιναί Βυζαντινοί γυναϊκες. μηδόλως είς τήν σεμνότητα των τρόπων καί τών σχημάτων άποθλέπουσαι, καί έλυγίζοντο. καί άκόσμως έβάδιζον καί τήδε κάκεϊσε άπρεπώς τάς χείρας καί τήν κεφαλήν έκίνουν καί άναιδώς έγέ- λων καί τάς κόρας διέστρεφον καί μετ' αναίδειας πρός ιούς έντυχάνοντας ώμίλουν καί πιθανόν είναι καί μαρτυρεϊται. Εϊπον ανωτέρω ότι αί πόρναι εφερον Ίδιαιτέραν στολήν ενίοτε αύται εϊτε μεταμφιεννύμεναι κατά τάς έορτάς τών Καλανδών, είτε τήν προσοχήν τής αρχής άποφεύγουσαι. έφόρουν φορέματα μοναστριών καί άσκητριών, πρά γμα, όπερ επέσυρε καί τών νόμων τήν προσοχήν. οϊτινες άπηγόρευον εις τε τάς εταίρας καί τάς σκηνικός νά μεταχειρίζωνται μοναχικόν σχήμα, ή διακο- νίσσης. έπί ποινή σωματικής τιμωρίας καί εξορίας, αναθέτοντες τήν πιστήν έφαρμογήν έπί τών κελευομένων εις τούς κατά τόπους επισκόπους καί τούς στρατιωτικούς άρχοντας. Αί τό πορνικόν έπάγελμα άσκούσαι διακριτέαι είς τάς έξης τάξεις. α) Εις τάς έπί δημοσίου ή ιδιωτικού οικήματος προϊστάμενος. θ) Εις τάς σκηνικός. γ) Εις τάς αύλητρίδας καί όρχηστρίδας. δ) Εϊς τάς έν καπηλείοις. πανδοχείοις καί βαλανείοις υπηρετούσας, έκ παραλλήλου όμως καί τήν ώραν πωλούσας. Σ τ ή ν αρχαία Αθήνα οί ι ε ρ ό δ ο υ λ ε ς ήταν ταξινομημένες σέ τρεΊς κα τ η γ ο ρ ί ε ς : στίς δικτηριάδες ( τ ο ϋ δημόσιου π ο ρ ν ε ί ο υ , τ ο ϋ δικτηρίου). στις α ύ λ η τ ρ ί δ ε ς . καί, στίς εταίρες. Σά νά λ έ μ ε , ήσανε χωρισμένες σέ κοινές (τού οϊκου ανοχής), σέ κρυφές (καλυμένες πίσω άπό ένα καλ λιτεχνικών επάγγελμα), καί, σέ άκριβοπουτάνες. Γιά τά μεσαιωνικά χρόνια είμαι αναγκασμένος νά επικαλεσθώ τ ό ν Κ ο υ κ ο υ λ έ , πού αφηγείται τά εξής: Ώμίλησα ανωτέρω περί τής πληθύος τών έταιρών καί εταιρειών έν τφ Βυζαν τινά) κράτει, καί μάλιστα έν τή Κωνσταντινουπόλει, καί τό πράγμα εντως ού τως έχει. Ό Κλήμης έπί παραδείγματι έν τφ Παιδαγωγφ του μετά παραπόνου πιστοποιεί ότι «·τό λάγνον πάν έπικέχυται ταϊς πόλεσι, νόμος γενόμενον» καί ότι «έπί τέγους έστάσι παρ" αΰτοϊς (τοις Άλεξανδρεύσι) τήν σάρκα τών εαυ τών εις ϋβρις ηδονής πιπράσκουσαι γυναίκες»». Ο Λιβάνιος. μετά ταύτα ομι λών διά τούς έν Αθήναις σπουδαστάς. αναφέρει «εταίρας μελωδούσας, αϊ πολλούς έξέδυσαν», ό αυτός δ' έπαινε! τών έταιρών τό κάλλος. Καί περί τών έταιρών δέ τής Βηρυττοϋ γίνεται λόγος, αϊτινες τούς νέους σπουδαστάς προσείλκυον πίνουσαι καί διασκεδάζουσαι μετ' αυτών. Και ό Χρυσόστομος δέ ομιλεί διά τάς «έπί τοϋ τέγους πορνευομένας γυναίκας», δι' εταίρας παρακο- λουθούσας τούς ιπποδρομικούς αγώνας καί «περί τών άδεώς Talc πόρναις συγγιγνομένων», διά τούς καταναλίσκοντας τήν περιουσίαν των είς χαμαιτυ- πεϊα, «διά τά πορνών καταγώγια» καί περί «πεπορνευμένων γυναικών» καί περί αποφυγής αυτών ύπό τών αθλητών, "ίνα μή ούτοι χάσωσι τήν δύναμιν Πίοοί άπό τήν n0pTQ*6npivQ. 18 19
- 12. αυτών, ό δέΓρηγόριος ό Θεολόγος περί των αναίσχυντων πορνών, ό Μ. Βα ρεν ίδρυμα μετανοίας, κατά τόν Γ αίώνα έν Σπάρτη αναφέρονται γυναίκες σίλειος, δι* έταίραν «πάντας πρός τήν άμαρτίαν συμφλέγουσαν» καί διά πόρ μαχλώσαι καί μαινάδες, κατά δέ τόν ΙΑ' αιώνα ό Μιχαήλ Ψελλός βέβαιοι ότι νος έν Έδέσση καί Νεοκαισαρεία διαβιούσας Γρηγόριος ό Νύσσης. Ό Συν- «πολύ τι κατά τήν πόλιν (= Κωνσταντινούπολη) πλήθος τών έταιριζουσών έσιος ομιλεί περί πορνοβοσκοΰ Χείλα πασίγνωστου κατά τούς χρόνους του έπικέχυται γυναικών», ομιλών συγχρόνως περί «πολλού εσμού τών έπί τού φάλαγγα όλην κοινών γυναικών συγκεντρώσαντος, ό Ισίδωρος δέ Πηλουσιώ- τέγους γυναικών» καί ψέγων συγχρονόν του άσκητήν τινα Ήλίαν όστις έγνώ- της άφ' έτερου παραπονείται ότι ή πορνεία υπερέβη τά μέτρα του Νόμου. ριζεν «όπόσα έν τή πόλει χαμαιτυπεΐα καί πόσαι μέν τών έταιριζουσών γυναι Κατά τόν Ε' αιώνα ό Άμασείας Άστέριος, πιθανώτατα διά τήν πόλιν ταύτη ν, κών ακριβώς τήν τέχνην ήσκήκασι, πόσαι δέ ούκ ακριβώς τφ πράγματι ήρμο- αναφέρει «πόρνας ώνιον παρέχουσας τφ δήμω τό σώμα» καί βαφομένας, ϊνα σαν... έποιείτο δέ καί κατάλογον όπόσαι μέν εις προύπτον στρατεύοιντο, προσελκύσωσι τούς έραστάς καί ό Σελευκείας δέ Βασίλειος «τάς έπί τέγους όπόσαι δέ λοχίζουσι καί κεκρΰφαται». Καί ό Βουλγαρίας δέ Θεοφύλακτος γυναίκας», ό Νεμέσιος Έμέσης πόρνην διά του κάλλους της πρός άκολασίαν ομιλεί περί συγχρόνων του πορνείων «μνημεία κακίας» ταύτα άποκαλών. παρασύρουσαν. Καί έν Έδέσση δέ ύπήρχον έταΐραι, κατά μάρτυρα τόν Προ- Πορνοβοσκεϊα καί πορνοβοσκούς κατά τούς χρόνους του αναφέρει ό Θ. Βάλ κόπιον καί τά αγιολογικά κείμενα αύται μάλιστα, όταν ό Χοσρόης ήθελε νά πωλήση τούς συλληφθέντος αιχμαλώτους Άντιοχεϊς καί οί Έδεσσηνοί πρός σαμων, κατά τόν αυτόν δέ αιώνα ό Θεσσαλονίκης Ευστάθιος, περιγράφων τήν άπελευθέρωσιν αυτών προσέφερον δ,τι είχον «τόν κόσμον άφελούσαι όσος άλωσιν τής Θεσσαλονίκης ύπό τών Νορμαννών, ομιλεί περί πορνών «αίς μό- αύταϊς έν τω σώματι ήν. ενταύθα (έν τφ ίερφ) έρρίπτουν». ναις άνέλαμπε κάλλος Ιματισμού». Ό Νικήτας Χωνιάτης μετά ταύτα μνείαν "Ας προστεθή ότι ύπήρχον πόρναι αϊτινες. έκ τοϋ χρυσίου τής πορνείας αυ ποιείται «χορού έταιρίδων» μεθ' ών διεσκέδαζεν ό Ανδρόνικος Κομνηνός καί τών, ήλευθέρουν δούλους καί ότι γυνή κοινή μεταμεληθεϊσα διά τήν έκ τής πορνικών δέ γυναίων άσχημονούντων έν τφ ναφ τής αγίας Σοφίας κατά τήν ευθείας όδοϋ έκτροπήν, έπί τριάκοντα όλα έτη περιεποιήθη λωβους. ύπό τών Φράγκων άλωσιν τής Κωνσταντινουπόλεως. Καί.ό Νικηφόρος δέ Γρή Συνεχίζοντες λέγομεν ότι έπί Αναστασίου αναφέρονται καί «έπί των οικημά γορος αναφέρει έπί τών χρόνων του αύλητρίδας καί όρχηστρίδας πινούσας των γυναίκες όνειδος άναγκαϊον λαχοϋσαι θίον». Τέλος ό Ιωάννης Δαμασκη έν τοις χαμαιτυπείοις καί περί τών έν χαμαιτυπείοις αναστρεφόμενων, Νεαρά νός συνίστα εγκαίρως νά ύπανδρεύωνται οί νέοι «πρίν διαφθαρώσιν είς εταί δ' Ανδρόνικου τού Γέροντος ομιλεί διά γύναια φαύλα μετά τήν δύσιν τού ρας». ηλίου πίνοντα μετά τών εραστών έν καπηλείοις. Εϊδομεν δ' ανωτέρω ότι διά ταγμα τού Δουκός τής Κρήτης τού 1369 άπηγόρευε νά ανοίγεται πορνεΐον Οταν έν ταϊς Νεαραΐς του ό Ιουστινιανός, ομιλών περί πορνοβοσκών, βέ είς οιονδήποτε μέρος τού Χάνδακος. Καί ό μεμψίμοιρος δέ Ιωσήφ Βρυέννιος βαιοι ότι «πολλοί κατ* αυτών τοϊς πρώην βεβασιλευκόσι εγράφησαν νόμοι», κατά τούς περί τήν άλωσιν χρόνους παραπονείται ότι «αΐ παρθένοι υπέρ τάς βεβαίως πιστοποιεί ότι πρό αύτοΰ οΰκ ολίγα ήσαν τών προαγωγών τά οίκή- πόρνας άνίσχυντοι». ματα καί τό αυτό προσεπιμαρτυρεΐ, όταν πάλιν όμολογή ότι έπί τής βασιλείας Τέλος, πλήν τής συχνής μνείας πορνών καί πορνείων έν Κρήτη παρά Σαχλίκη, του «πολλά τοιαύτα κατά τήν μεγάλην ήμαρτάνοντο πόλιν». καί κατά τό 1438 έν Κρήτη αναφέρεται μοιχαλίς «τοσούτον αναίσχυντος ώς Σαφέστερος είναι λέγων ότι ύπήρχον σεμνεΐα «έν πάση σχεδόν τή βασιλίδι δημόσιον προκείσθαι τής ασωτίας ύπέκκαυμα» καί ότι συμφέρει «έκβληθήναι ταύτη καί έν τοϊς περάμασιν αυτής... καί νυν αυτήν τε καί τά περί αυτήν αυτήν άπό τοΰ πορνείου, έάν έθελήση άνδρα λαβείν». άπαντα μεστά τών τοιούτων γενέσθαι κακών». Βπομεν ότι ελευθερίων ηθών γυναίκας συνήντα τις είς μεγάλας πόλεις τού Τήν ΰπαρξιν μεγάλης πληθύος πορνών έν τή βασιλευούση έπί Ιουστινιανού Βυζαντινού κράτους καί τά ναυτικά αυτού κέντρα- αλλά καί κάπου αλλού πιστοποιεί τό γεγονός ότι ή Θεοδώρα, επιθυμούσα εις τόν έντιμον βίον νά ήδύνατό τις νά συνάντηση τά γύναια ταύτα, είς τά στρατόπεδα. Έκεΐ αί πόρ έπαναφέρη τάς αμαρτωλός, συνεκέντρωσεν απέναντι τής βασιλευούσης έπί ναι ήσαν δύο ειδών ή κατ' επάγγελμα ή τέως αιχμάλωτοι μετά τών στρατιω τής Ασιατικής ακτής καί κατφκισεν είς οίκον τών Μ ε τ α ν ο ί α ς πλέον ή τών συμφυρόμεναι. πεντακόσιας τών έν μέση τή .άγορφ τής Κωνσταντινουπόλεως άντί μισθού Τό πράγμα φυσικά, διά τε τήν πειθαρχίαν, άλλά καί διά τήν ύγείαν τού στρα πωλουσων τήν ώραν. Περί καταγωγίου δέ πορνικού έν Κωνσταντινουπόλει τεύματος καί τήν νίκην ήτο σπουδαιότατον. διά τούτο καί Ιδιαιτέρως τό λόγον ποιείται καί Μακάριος ό Αιγύπτιος, καί έν τοις άνεκδότοις του ό Προ έπρόσεξαν οί συγγραφείς τών στρατιωτικών συγγραμμάτων, οϊτινες συνιστών κόπιος. είς τόν στρατηγόν «πάντων μάλιστα τήν πορνείαν έξορίζειν τού στρατεύμα Τέλος τήν μεγάλην πληθύν τών άνά τό κράτος πλέον πορνείων πιστοποιεί ό τος», ήτις είναι όλέθριον καί μάλιστα «έν αϊχμαλωτίσι γυναιξί γινομένη* μιας Ιουστινιανός όταν λέγη ότι θέλει νά έκδιώξη τήν πορνοβοσκίαν ου μόνον έκ γάρ γυναικός αιχμαλώτου πορνεία όλον τό στρατόπεδον τών νενικηκότων μι τής Κωνσταντινουπόλεως καί τών περιχώρων, «ουδέν δέ ήττον καί έν τοις κρού διέφθειρεν». έξω τόποις άπασι τοις τε έξ αρχής τής ημετέρας ουσι πολιτείας, τοΊς τε νύν Ό μέλλων νά προσέλθη είς κοινήν γυναίκα ώφειλε νά έχη πρόχειρον καί νά παρά τοΰ δεσπότου θεού δεδωρημένοις ήμϊν». Κατά τόν Ζ' αιώνα ό όσιος προκαταβολή τό χ ά ρ α γ μ α , τό τών αρχαίων μ ί σ θ ω μ α ή τήν έ μ π ο λ ή ν , Βιτάλιος αναφέρεται ότι άνέγραψεν, "ίνα τάς έπισκεφθή καί τάς σώση, «όλας άλλως δέν έγίνετο δεκτός- παραδείγματα έν τούτοις τής έπί πιστώσει ερωτι τάς έν Αλεξάνδρεια προϊστάμενος». Έ π ' 'ίσης έχομεν μνείαν πορνείων έν Ί ε - κής συνουσίας θά ύπήρχον, μανθάνομεν μάλιστα έκ τών κειμένων δτι έν ριχοϊ καί Ίεροσολύμοις, ώς καί έν Άτταλεία. Αλεξάνδρεια πόρνη, θέλουσα νά ενοχοποίηση φοιτητήν, προσήλθε ν, έν ψ Τήν έν ταϊς πόλεοιν ϋπαρξιν πολλών πορνείων βέβαιοι καί ή έν τφ βίω Αν ούτος συνεζήτει μετ' άλλων, «ζητούσα τόν μισθόν». δρέου τοΰ κατά Χριστόν σαλού πληροφορία, καθ' ήν νέοι, άφ' ού έμέθυσαν, Ή αμοιβή ή διδομένη είς τήν πάνδημον γυναίκα έποίκιλλε κατά αιώνας, πάν «βουλευσάμενοι απέρχονται εις τά μιμαρεϊα». τως όμως διά τάς τών δημοσίων πορνείων καί τών οίκων τών προαγωγών Ό "Αχμέτ κατά τόν Θ' αίώνα, καί κατ' αυτόν τά όνειροκριτικά. επανειλημμέ τροφίμους αυτη δέν ήτο μεγάλη. Συχνά γίνεται λόγος περί ολίγων όβολών, νως ποιούνται μνείαν πορνών. περί τοΰ Μιχαήλ λέγεται ότι έκ βάθρων ήγει- περί βραχέος άναλώματος, περί ενός τριωβόλου, περί ολίγων φολλερών ή 20 21
- 13. όβολών καί τόπολύ περί ενός δηναρίου καταβαλλομένου. Ίσως δέ καί είς τήν αθλιότητα τοΰ βίου τών γυναικών τούτων ν' αναφέρεται τό λεγόμενον περί Ρωμανού τού Λακαπηνού ότι, όταν κατά Τετάρτην καί Παρασκευήν έξ- ήρχετο εις μ ε τ α σ τ α σ ί μ α τ α , έκδρομάς δήλα δή, συνείθιζε νά δωρίζη ε'ις έκάστην πόρνην δύο αργυρά μιλιαρήσια. Επειδή δέ καί ή μικρά αύτη αμοιβή υπό φαύλων επισκεπτών ενίοτε δεν κα- τεβάλλετο, διά τούτο καί εκ τών προτέρων έζητεΐτο αύτη, διά τό ασφαλές. Εντεύθεν εννοεί τις ότι ή δίαιτα καί ενδυμασία καί ό καθ' όλου βίος τών έταιριδων ήσαν φαύλα καί ελεεινά, ούτω δέ καί περιγράφονται. 'Εν ταΐς Νεα- ραις λ.χ. τοϋ Ιουστινιανού κατηγορούνται ol πορνοβοσκοί «έχειν καθειργμέ- νας έν ταϊς εαυτών καταγωγαΐς καί τροφής αύταΐς ελεεινής μεταδιδόναι καί έσθήματος», ό Μαλάλας ομιλεί διά «πάνυ πενιχρός πόρνας», ό δέ Μιχαήλ Φελλός περί γυναικός «ήτις μισθόν τής ώρας ελάμβανε καί φαύλως έζη» καί ό Στέφανος Σαχλίκης περί πόρνης ή ήτο άξυπόλυτη καί έφόρει παλαιογού- νελλον. Καί δέν άρνούμεθα μέν ότι καί μεγαλύτερα αμοιβή ενίοτε παρείχετο είς τάς ωραιότερος καί κομψότερος ως λ.χ. ενός νομίσματος, καί ότι κέρδος ήμερή- σιον τριών νομισμάτων ήδύνατο ν' αποκόμιση ή πόρνη καί ότι, πλήν τών σκη νικών, αναφέρονται καί έταΐραι δυνάμενοι άπό τών κερδών των νά συντηρώσι καί πλήθος άνδραπόδων ώς ή Μαργαριτώ καί ή Πανσέμνη καί άλλαι ακολού θους έχουσαι δούλους ή ελευθέρους, καί άλλαι πόρναι έχουσαι πολλάς έσθήτας καί χρυσόν καί άργυρώματα, ταύτα όμως θεωρητέα ώς εξαιρέσεις τού κανόνος. Σημαντικήν άμοιβήν έλάμβανεν ή κόρη, δταν διά πρώτην φοράν έν τφ σε- μνειω έλυε τήν παρθενικήν ζώνην, ώς συχνά συνέβαινε μέ τάς αιχμαλώτους. Τότε ο'ι γυναικοθήραι, τήν παρουσίαν τοιαύτης γυναικός πληροφορούμενοι, προσήρχοντο είς τόν προαγωγόν πρόθυμοι νά καταβάλωσιν ό,τι εκείνος έζή- τει. Ή διά τόν πρώτον τότε έπισκέπτην οριζόμενη αμοιβή ήτο σημαντική, έλαττουμένη διά τόν δεύτερον καί έτι περισσότερον διά τόν τρίτον πελάτην, έως ότου πλέον κατέλθη εΐς τό τής κοινής αμοιβής έπίπεδον. Καί έν ω ήτο κανών ν' άμείβωνται αΐ μιμάδες, τινές έν τούτοις αυτών, είς τά άκρα τήν πορνείαν καί μαχλοσύνην ώθοϋσαι. έδέχοντο δωρεάν τούς προσερ χόμενους, ώς έπί παραδείγματι Μαρία ή Αιγύπτια, δέν ήσαν δέ σπάνιαι καί έκείναι. αϊτινες, είς τούς έραστάς χαριζόμεναι. έκ τών ιδίων κερδών τοις πα- ρεΐχον ποσά. Αί μή φαΰλαι έν τούτοις τών έταιρών εϊχον, ώς οί συγγραφείς λέγουσι. τήν «χρυσομανή σπατάλην», ήτις ουχί σπανίως έπεβάρυνε τούς φίλους καί έρα στάς υποχρεούμενους νά προσφέρουσι πλούσια δώρα, όρμους, ζώνας και τά τοιαύτα. Καί είχον ποικίλα μέσα αί πάνδημοι γυναίκες, ίνα ταύτα άποσπάσωσιν άλλοτε έγκατέλειπον τόν έραστήν άπονεύουσαι πρός έτερον περισσότερα δίδοντα, άλλοτε έπεδείκνυον τά τών άλλων δώρα καί ώμίλουν περί πεμφθέντων ε'ις αύτάς χρημάτων ύπό τών θαυμαστών καί άλλοτε διηρέθιζον τούς άντεραστάς πρός γενναιοδωρίαν τήν άμιλλαν αυτών προκαλοϋσαι. Καί εννοείται ότι πάν τό είς πόρνην τότε δόμενον δέν έπεστρέφετο, θεω- ρούμενον κτήμα αυτής. Ούτε ό πορνοβοσκός είχε δικαίωμα ν' απαίτηση τά φορέματα καί υποδήματα, άτινα τής εΐχε δωρήσει. ίνα είς τόν άμαρτωλόν βίον τήν προσέλκυση, ούτε ό εραστής τά είς αυτήν δωρηθέντα ή έξοδευθέν- τα. ΕΊς τήν Κύπρον μάλιστα, κατά τάς Άσίζας, έφηρμόζοντο καί σκληρά μέ τρα κατά τοϋ επιμένοντος νά ζητή τήν έπιστροφήν τών είς πόρνην δωρηθέν- των. 'Ώφειλε δήλα δή ούτος, ίνα λάβη, ό,τι εύρίσκετο είς τόν οίκον Tfc έται- Ή οσία Μαρία ή αίγυητία. 22 23
- 14. ρίδος, νά είσδεχθήέκ τών όπισθεν τό ύπό τοϋ Σαρακηνού κρατούμενον ξύλι- ματα αύτάς ένδύοντες. αυτοί δέ προσωρινώς έν τφ κελλίω εκείνων παραμέ νον πόσθης ομοίωμα, καί δή τοσάκις, οσάκις άβεθαίου εκείνη ότι συνεκοι- μήθη μετ' αυτού. νοντες. Ώς γνωστόν, κατά τήν άρχαίαν έποχήν. αί πόρναι έν Αθήναις κατέβαλλον Είς τά Βυζαντινά όμως χαμαιτυπεία συνέβαινε καί "Κάτι άλλο πολύ συγκινητι- εϊδικόν φόρον, τό π ο ρ ν ι κ ό ν τ έ λ ο ς , ειδικοί δέ πορνοτελώναι. ίνα μή μέ- κόν, περί τού όποιου μάς πληροφορούσι τά αγιολογικά κείμενα. νωσιν αφορολόγητοι αί πορνευόμεναι. κατήρτιζον κατάλογον αυτών. Έπ ίσης Σώφρονες δήλα δή καί καλοί Χριστιανοί έπλήρωνον τάς πόρνας, ίνα μή πορ- γνωρίζομεν ότι παρά Ρωμαίοις υπήρχε τό vectigal lenocinii ή meretricium εισ νεύωσιν. άλλοι δέ. μοναχοί ή όσιοι άνδρες, οΐκτείροντες τά έκπεσόντα πλά αχθέν ύπό Καλιγούλα καί ότι έν Ρώμη ή πόρνη έπλήρωνεν εις τό δημόσιον σματα τού θεού καί επιθυμούντες νά έπαναφέρωσιν αυτά είς τήν ευθείαν ταμεϊον ώς φόρον «quantum uno concubitu mereret», όσα δήλα δή χρήματα όδόν. ή τά έδίδασκον εις τήν αΐθουσαν τού πανδοχείου όπου όδοιπορούντες έλάμθανεν. ϊνα άπαξ μετά πελάτου συνευρεθ*. κατέλυον. ή καί, είς τούς οίκους αυτών μεταβαίνοντες, τά έδίδασκον, μιμού μενοι τόν Κύριον, όστις καί τήν πόρνην ούκ άπώσατο ή, μεταμφιεννύμενοι, Τοϋ έθ'μου τούτου συνέχειαν εύρίσκομεν καί καθ' ώρισμένας περιόδους τής προσήρχοντο είς τά ύποπτα κέντρα καί, τούς πελάτας προσποιούμενοι καί Βυζαντινής εποχής. Ούτως αναφέρεται ότι ό Μ. Κωνσταντίνος έπιθαλών φο- άδράν υπέρ τών κορών άμοιβήν καταβάλλοντες, άνεκλείοντο μετ' αυτών είς ρολογίαν τόν Χ ρ υ σ ά ρ γ υ ρ ο ν «ουδέ δυστυχείς εταίρας έξω εϊασε της εισ τόν άπόκρυφον οίκον έκεΐ όμως, άντί νά παραδοθώσιν είς Αφροδισιακά όρ φοράς». Τόν φόρον τούτον, καταργηθέντα υπό Θεοδοσίου καί Βαλεντιανού, για, τήν ιδιότητα αυτών άποκαλύπτοντες, ήρχιζον τήν διδασκαλία των τήν εύρίσκομεν υπάρχοντα καί πρό τού Λέοντος (467-467) ύφ' ού άπηγορεύθη νά προς μετάνοιαν άγουσαν, ήτις καί επέβαινε τόσον καρποφόρος, ώστε πολλά πορνοβοσκή τις καί νά εισέρχεται έκ τής εταιρικής εργασίας πόρος είς τό κις ό ώς στρατιώτης είσελθών καί εις τάς άγκάλας του κρατών τήν κόρην, δημόσιον ταμεϊον, τόν κατήργησε δέ ό "Αναστάσιος λυπούμενος γυναίκας α'ί- κατόπιν εξερχόμενος νά τήν όδηγή άπό τής χειρός τεταπεινωμένην καί χαμαί τινες «ώνιον έποιούντο τήν τοϋ σώματος ϋβριν καί τού μή σωφρονεΐν μισθόν βλέπουσαν καί νά τήν είσάγη εις μοναστήριον γυναικεΐον, όπου καί μετά μα κατέβαλλον». κρόν και σώφρονα βίον ώς όσια κατέλυε τόν βίον. Τέλος όσιοι άνδρες, νου- Ό τ ι αί έν τοίς σεμνείοις ζώσαι γυναίκες απογοητευμένοι άπό βίον, τόν θετούντες τά πρός σκανδαλισμόν ύπό φαύλων πρός αυτούς πεμπόμενα γύ όποιον καί άκουσαι πολλάκις ήκολούθησαν έζήτουν εύκαιρίαν ν' άπομακρυν- ναια, τά έπανέφερον μετανοοϋντα είς την όδόν τής αρετής καί τά είσηγον θώσι τής ρυπαράς εργασίας καί νά έπανέλθωσιν είς τήν σώφρονα ζωήν. γνω είς μοναστήρια, όπου καί ευσεβή διήγον βίόν. Ας προσθέσωμεν ότι αναφέ ρίζομεν. Τούτου ένεκα προθύμως έπωφελούντο αύται τής ύπό τών νόμων είς ρονται καί πορνικαί γυναίκες μετανοήσασαι, αϊτινες έν τφ καπηλείω των έδέ- ώρισμένας περιστάσεις εις αύτάς παρεχομένης προστασίας, εύλογούσαι τούς χοντο σεμνώς πλέον τούς πελάτας των καί ότι σεμναί δέσποιναι, ώς λ.χ. ή μήτηρ τού Μιχαήλ Φελλού, άνελάμβανον νά συντηρώσι πάνδημους γυναίκας, υπέρ αυτών προνοούντας βασιλείς. ύπό τόν όρον νά έγκαταλίπωσι τόν ένάμαρτον βίον. Δέν έφρόντιζε δέ μόνον τό κράτος διά τάς αποκλήρους αύτάς, άλλά καί ol ίδιώται. Αυτή ή Θεοδώρα ή τού Ιουστινιανού σύζυγος, γνωρίζουσα τάς ταπει Καί. άφ* ού περί πορνών ό λόγος, άς κλείσωμεν τήν μελέτη ν ημών αναφε νώσεις καί αθλιότητας ενός τοιούτου βίου. έφρόντισεν. ώς ανωτέρω εΐπομεν, ρόντες τάς σχετικός περί αυτών προλήψεις τών Βυζαντινών, προλήψεις τό άφ' ενός μέν νά εξαγόραση παρά τών πορνοβοσκών πολλάς αμαρτωλός καί σον βαθέως έρριζωμένας, ώστε καί σήμερον ακόμη νά έπικρατώσιν αύται. φορέματα καί νόμισμα έν είς έκάστην δώσασα νά τάς απελευθέρωση τού ζυ Ά φ ' ού λοιπόν είπωμεν ότι εις τούς αστρολογικούς κώδικας υπάρχει εϊδικόν γού τής δουλείας, άφ' έτερου δέ να περισυλλέξη καί είς ίδιον είς τήν απέ κεφάλαιον «περί τού πότε πόρνη γένηται ή γεννηθείσα». προσθέτομεν ότι, ναντι τής Κωνσταντινουπόλεως άκτήν νά έγκαταστήση οικοδόμημα, τά κατά τόν Άρτεμίδωρον, «αί πλαζόμεναι τών έταιρών λυσιτελέστεραι όναρ Μ ε τ α ν ο ί α ς , ΰπερπεντακοσίας τών έν τη βασιλίδι διαθιουσών έταιρών, ϊνα όφθεΐσαι». «τό καθ' ύπνον ΐδεϊν πόρνην αγαθόν» καί «πρός πάσαν έπιχείρη- εις τόν κόσμιον αύτάς έπαναφέρη βίον. σίν έστιν αγαθή (ή πόρνη) καί γάρ πρός τίνων εργάσιμος λέγεται καί ουδέν Ού μόνον δ' ή Θεοδώρα, άλλά καί ό Ιουστινιανός έφρόντισεν υπέρ τών άτυ ώρνησαμένη παρέχει έαυτήν». χων πλασμάτων καί διά τής νομοθεσίας του καί διά χρηματικής υποστηρί Κατά τόν Χρυσόστομον, ol σύγχρονοι του έπίοτευον ότι, έάν συνήντα τις ξεως. Ό Ιστορικός μάλιστα 'Αγαθίας, ψέγων τήν τοιαύτην τοϋ βασιλέως μέρι- πόρνην, τότε ή ήμερα θά ήτο «δεξιά καί χρηστή καί πολλής εμπορίας γέμου- μναν, λέγει «είς δέ γυναίκας άκοσμους ώς πολλά... τά στρατιωτικά έσκεδάν- σα». καί τούτο βέβαια, διότι ή έπί οικήματος προϊσταμένη έκέρδαινε καθ' νυτο χρήματα». έκάστην παντί τφ προσερχομένω παρέχουσα έαυτήν. Οίκον μετανοίας, Ίδρυσε καί Μιχαήλ ό Δ'. όστις έκάλεσε τάς βουλομένας τών πορνών νά άσπασθώσι τόν μοναχικόν βίον καί νά είσέλθωσιν είς τό ύπ' αυτού Ιδρυθέν άσκητήριον, όπου άφθονα τής ζωής τά μέσα ταΐς ύπισχνεϊτο. Οντως δέ. κατά μάρτυρα τόν Μιχαήλ Φελλόν. «πολύς εντεύθεν εσμός τών έπί τοϋ τέλους εκείθεν συνέρρευσεν όμοϋ τε τό σχήμα καί τόν τρόπον μεταβαλού- σαι». Και άλλως όμως έπήρχετο ή σωτηρία καί ή λύτρωσις- πολλοί δήλα δή, συμπα θούντες τάς αμαρτωλός ή λαμβάνοντες πρόνοιαν υπέρ αυτών, βία εις τά πορνεία είσαχθεισών. ού μόνον δέν τάς ήνώχλουν, παρθένους ούσας, άλλά τάς άπηλευθέρουν τήν τιμήν τής εξαγοράς καταβάλλοντες ή καί. άποσπώντες αύτάς τής αμαρτωλής ζωής. τάς καθιστών νομίμους αυτών συζύγους. Αλλοι πάλιν διηυκόλυνον τήν φυγήν τών τοιούτων γυναικών μέ τά ίδια φορέ 24 25
- 15. Τώρα ερχόμαστε στ ή ν εποχή μας. λόγους βιολογικούς καί κοινωνικούς. Ό σ υ ν τ ά κ τ η ς τ ο ΰ ορισμού Ή π ό ρ ν η τ ο ΰ σ ύ γ χ ρ ο ν ο υ μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ ασκούσε ν ο μ ί μ ω ς τ ό επάγ - ά κ ο λ ο υ θ ό ν τ α ς τυφλά τίς επιταγές τ ο ΰ ποινικού κώδικα καί τ ο ύ γ ε λ μ α της. Τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο υπήρξε ένα νόμιμο κ α τ ά σ τ η μ α - ή - τμήματος η θ ώ ν - δέν υποψιάζεται τά κωλοχανεία, τ ή ν αντρική πορ έ π ι χ ε ί ρ η σ η . Σύμφωνα μ έ τ ή ν Μ ε γ ά λ η Ε γ κ υ κ λ ο π α ί δ ε ι α νεία, τά μπορντέλα γιά μπανιστηριτζήδες κτλ. πορνεία καλείται ή έπί χρήμασι καί άνευ ουδεμίας προτιμήσεως "Ας τ ό πούμε καθαρά: δ έ ν μ π ο ρ ο ύ μ ε ν ά κ α τ α ρ τ ί σ ο υ μ ε παράδοσις τοΰ γυναικείου σώματος πρός γενετήσιον όμιλίαν έ ν α ν ο ρ ι σ μ ό τ ή ς π ο ρ ν ε ί α ς , γ ι α τ ί α δ υ ν α τ ο ύ μ ε ν ά κα εις διαφόρους άνδρας άλληλοδιαδόχως καί κατά τήν αυτήν θορίσουμε τί άκριθώς συμβαίνει μεταξύ τής πόρνης έποχήν. κ α ί τ ο ύ π ε λ ά τ η τ η ς κ α τ ά τ ή ν σ υ ν ο υ σ ί α ν . Ή π ό ρ ν η παρα Δ η λ α δ ή , τά συστατικά στοιχεία τής πορνείας ήσαν δίδει τό σώμα της έ ν α ν τ ι ε ν ό ς (όχι απαραιτήτως χρηματικού) τιμήμα προϋπόθεση τ ο ΰ γυναικείου φ ύ λ ο υ , τος καί δέν ξέρουμε άν αυτό είναι, νομικώς, ενοικίαση πράγματος παράδοση τοΰ κορμιού γιά συνουσία, - ή - παροδική αϋτοπώληση - ή - άπλή χρήση έμψυχου αγαθού. • παράδοση τού κορμιού άνευ προτιμήσεως, ή επιλογής, "Αγνοούμε άν, νομικώς, ή σχέση μεταξύ πόρνης-πελάτη α π ο τ ε λ ε ί • καταβολή χρηματικού αντιτίμου. ετεροβαρή ή άμφοτεροβαρή συμφωνία. Α υ τ ό ς ό ορισμός είναι ηλίθιος. "Ομως, τόν χρησιμοποιώ γιατί είναι "Αγνοούμε, άν ή πληρωμένη συνουσία είναι τό 'ίδιο πράγμα γιά τ ή ν καταχωρημένος σε ένα τ ό σ ο ν επίσημο κιτάπι, καί, γιατί δέν βρίσκω π ό ρ ν η καί τ ό ν π ε λ ά τ η . 'Εν τ έ λ ε ι , α γ ν ο ο ύ μ ε άν ή π λ η ρ ω μ έ ν η σ υ ν ο υ έναν ορισμό τής πορνείας μες σ τ ό ν ποινικό κώδικα. σία είναι νομικόν γ ε γ ο ν ό ς , ή άπλή πραγματική κατάσταση. Δ έ ν παίζω "Από τ ό ν παραπάνω ορισμό βγαίνει τό συμπέρασμα ό τ ι ή πορνεία μέ τίς λ έ ξ ε ι ς . Δ έ ν ξέρουμε άν ή (πωληθείσα είς οϊκον ανοχής) π ό ρ ν η ακολουθεί πάντοτε τήν φορά Α Ν Τ Ρ Α Σ > ΓΥΝΑΙΚΑ, καί ποτέ τίς κα είναι α γ α θ ό ν - δέν ξέρουμε κάν ά ν είναι έ μ ψ υ χ ο ν α ν τ ι κ ε ί τ ε υ θ ύ ν σ ε ι ς ΓΥΝΑΙΚΑ > Α Ν Τ Ρ Α Σ - ή - ΓΥΝΑΙΚΑ > ΓΥΝΑΙΚΑ - ή - ΑΝ μ ε ν ο ν . " Ο θ ε ν , αγνοούμε ά ν τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο είναι, νομικώς, κατά ΤΡΑΣ > ΑΝΤΡΑΣ - ή » Α Ν Τ Ρ Α Σ > ΠΑΙΔΙ - ή - Α Ν Τ Ρ Α Σ > Π Τ Ω Μ Α κτλ. στημα - ή - επιχείρηση. Έ τ ι π ε ρ ι σ ό τ ε ρ ο ν , δέν ξέρουμε ά ν σ τ ή ν υπο Σύμφωνα μέ τόν ορισμό τής Μ ε γ ά λ η ς "Εγκυκλοπαίδειας δέν είναι τ ι θ έ μ ε ν η άτυπη σύμβαση-ένοχή μεταξύ πόρνης καί π ε λ ά τ η υφίσταται πορνεία ή πράξις τών ανδρών, οϊτινες έχουν άλληλοδιαδόχως ερω Θούλησις έκ μέρους της οιονεί πωλήτριας. Προσωπικώς, αποκλίνω μένος. Ό ορισμός εντοπίζει τ ή ν πορνεία σ τ ό γ υ ν α ι κ ε ί ο φ ύ λ ο διά υπέρ τ ή ς απόψεως πώς, τ ε λ ι κ ώ ς , ή συνουσία είς οϊκον ανοχής κρυ- 27
- 16. σ τ αλ λ ώ ν ε τ α ι σέ ν ο μ ι κ ή σ χ έ σ η , τής οποίας ή επακριβής μορφή- ηθών. Μιά γυναίκα κατάφερνε νά αποχτήσει, επισήμως, τ ή ν ιδιότητα περιεχόμενον μας διαφεύγουν. Ί σ ω ς πρόκειται περί παροχής υπηρε τής π ό ρ ν η ς μέ μιάν άπλή αίτηση, δ ε ό ν τ ω ς χαρτοσημασμένη. Αρμό σιών. διες γιά τήν ανακήρυξη μιας γυναίκας ώς π ό ρ ν η ς , ήσανε οί επιτρο πές πρός καταπολέμησιν τών αφροδισίων νόσων. Οί επιτροπές αυτές Οί αρχαίοι λαοί άντίκρυζαν τίς ι ε ρ ό δ ο υ λ ε ς μετά δέους. Ό Σ ό λ ω ν , μέ είχαν π ο λ ύ περισότερα δικαιώματα άπ' όσα φανερώνει ό κόσμιος καί σεβασμό καί σ ω φ ρ ο σ ύ ν η . Ίδρυσε τό πρώτο - σ χ ε δ ό ν μ υ θ ι κ ό - πορ- μετριόφρων τ ί τ λ ο ς των. Γιά τήν ακρίβεια, έκαστη τοπική επιτροπή νεΐον τής Αθήνας. Α ρ γ ό τ ε ρ α , ό μισαλλόδοξος χριστιανισμός προσ πρός καταπολέμησιν τών αφροδισίων νόσων μπορούσε πάθησε νά εξοντώσει τίς πόρνες. Μάλιστα, ό Ι ο υ σ τ ι ν ι α ν ό ς (γνωστός άρχικερατάς καί σύζυγος πουτάνας καί γαμπρός πουτάνας) υπήρξε • νά χαρακτηρίσει μιά γυναίκα ώς άσεμνον καί νά τής χ ο ρ η γ ή σ ε ι μέγας διώκτης τής πορνείας. Μέ τ ό ν καιρό, οί ι θ ύ ν ο ν τ ε ς , όχι μόνον άδειαν εξασκήσεως του επαγγέλματος ( τ ο υ τ έ σ τ ι ν , βιβλιάριο). έβαλαν ν ε ρ ό σ τ ό κρασί τ ο υ ς , άλλά κοίταξαν νά βγάλουν καί κέρδη. • νά προσδιορίσει τ ή ν ειδικότητα τής ασέμνου γυναικός {κοινή Οί π ό ρ ν ε ς τ ή ς Β ε ν ε τ ί α ς σ υ ν τ η ρ ο ύ σ α ν - λ έ ε ι - μιά γαλέρα τ ο ϋ εθνικού π ό ρ ν η - ή - ελευθερία πόρνη), σ τ ό λ ο υ . Ο Ναπολέον διαρύθμισε, έκ ν έ ο υ , τό σύστημα τών οίκων • νά αποχαρακτηρίσει μιά γυναίκα, πού αποφάσιζε καί έ δ ή λ ω ν ε ανοχής καί τής υγειονομικής υπηρεσίας τών πορνών. πώς εγκαταλείπει τό επάγγελμα τής π ό ρ ν η ς , Τό ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ό κράτος άργησε αρκετά. • νά χ ο ρ η γ ή σ ε ι άδειαν ιδρύσεως οίκου ανοχής, • νά ανακαλέσει τήν άδεια λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς ε ν ό ς οίκου ανοχής, καί. Μόλις στίς 12/25-8-1922 δημοσιεύτηκε ό νόμος 3032 περί άσεμνων • τ έ λ ο ς , οί Ιησουίτες πού απάρτιζαν αυτές τίς αλτρουιστικές επι γυναικών καί περί μέτρων καταπολεμήσεως τών αφροδισίων νοσημά τ ρ ο π έ ς έφρόντιζαν νά επαναφέρουν είς τήν ευθείαν όδόν τάς των. "Απεχθάνομαι τίς στατιστικές, άλλά πρέπει νά πώ δ τ ι εκείνη τ ή ν επιρρεπείς εις άκόλαστον βίον γυναίκας... εποχή - σ τ ή ν τ ό τ ε μικρή Αθήνα καί σ τ ό ν Πειραιά- υπήρχαν εφτακό σιες σεσημασμένες π ό ρ ν ε ς , άπό τίς οποίες οί μισές σ ε ρ ν ό ν τ ο υ σ α ν Δ έ ν χρειάζεται νά προσθέσω ότι α/ επίτροποι καταπολεμήσεως τών στά νοσοκομεία αφροδισίων νόσων καί στά σανατόρια. Ά λ λ ά , αυτός αφροδισίων νόσων (όπως ακριβώς οί φασιστικές επιτροπές νομιμο ό αριθμός δέν είναι παρά ή κορυφή τ ο ϋ π α γ ό β ο υ ν ο υ . Ή μεγάλη φ ρ ο σ ύ ν η ς , καί, οί επίσης φασιστικές επιτροπές εκτοπισμού τών κο π λ η γ ή τής εποχής (όπως καί σήμερα, άλλωστε) ή τ ο ή κ ρ υ φ ή πορ μουνιστών) δέν έπραταν τίποτα ά λ λ ο . παρά νά εγκρίνουν τ ή ν εισ νεία. Υ π ο λ ο γ ί ζ ε τ α ι πώς, πρίν π ε ν ή ν τ α χρόνια, στήν Α θ ή ν α καί σ τ ό ν ή γ η σ η τοϋ εκάστοτε παρισταμένου μπασκίνα. Ά λ λ ά , ό Μάνος Χατζη Πειραιά, δούλευαν σάν κρυφές πόρνες κάπου τριάντα χιλιάδες γ υ δάκης τό είπε καλά ναίκες - π ο λ λ έ ς ήσανε π α ν τ ρ ε μ έ ν ε ς . Οί κρυφές (καί οί ευκαιριακές) ό κυβερνήτης κυβέρνα τούς αστυνόμους πόρνες ασκούσαν τό ε π ά γ γ ε λ μ α τους σέ ρουφιανόσπιτα, μέ τ ή ν ή αστυνομία κυβερνά τόν κυβερνήτη. απαραίτητη μεσολάβηση καί σ υ ν δ ρ ο μ ή τής ρουφιάνας. Στίς 19/30-4-1923 εξεδόθη (εις έκτέλεσιν τοϋ νόμου 3032/1922) ένα Ή κοινή π ό ρ ν η , πού έπαιρνε τήν άδεια εξασκήσεως τοϋ επαγγέλμα διάταγμα. Σύμφωνα μ' αυτό τό διάταγμα τ ο ς , εϊχε τό δικαίωμα νά διαλέξει μόνη της τό μ π ο ρ ν τ έ λ ο , όπου θά άσεμνοι γυναίκες είναι οι καθ' έξιν και έπί περιουσιακώ άνταλ- έ δ ο ύ λ ε υ ε . Γιά τίς ελεύθερες π ό ρ ν ε ς δέν Οφίστατο τέτιο πρόβλημα λάγματι εκδιδόμενοι πρός πλείονας άνδρας, εϊτε μονίμως έν- απλώς άνεκοίνωναν σ τ ό τμήμα ηθών τό στέκι τους. Ό λ ε ς οί π ό ρ ν ε ς διαιτώμεναι έν οίκοις ανοχής καί έχουσαι τούτο ώς άποκλειστι· μέ βιβλιάριο έπρεπε νά υποστούν Ιατρικήν εξέταση ( τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν ) κόν ή κύριον επάγγελμα, οπότε χαρακτηρίζονται ώς κοιναί, δυό φορές τή βδομάδα. εϊτε μή ένδιαιτώμεναι έν οικοις ανοχής καί έχουσοι τούτο ώς Οί παραθάτριες τού ν ό μ ο υ 3032/1922 έτιμωρούντο μέ φυλάκιση μέ έπικουρικόν επάγγελμα, άσκουμενον εϊτε έν Ιδία κατοικία ή κα χρις ε ν ό ς έτους. ΟΊ υπότροπες παραβάτριες άρπαζαν μιά φυλάκιση, τοικία τρίτου ε'ίτε καί εντός οίκου ανοχής, οπότε χαρακτηρίζον τό λ ι γ ό τ ε ρ ο , έξι μηνών. Οί επιτροπές (τής δήθεν) καταπολεμήσεως ται ελευθέριοι. τών αφροδισίων νόσων ήξεραν νά υπερασπίζονται τήν τιμή τών πορ Μέ τ ό ν ορισμό τ ο ϋ διατάγματος προσεγγίζουμε κάπως καλύτερα τό νών - αυτών τών πορνών πού οί επιτροπές κατασκεύαζαν. θέμα μας, άφού προσδιορίζονται έπακριβέστερον ή ένια τής π ό ρ ν η ς , Κάθε π ό ρ ν η καί κάθε διευθύντρια οίκου ανοχής είχε τό δικαίωμα νά ό ρ ό λ ο ς τ ο ϋ οίκου ανοχής, καί. ή ταξινόμηση τών άσεμνων γυναι καταθέσει προσφυγή εναντίον τών αποφάσεων τών επιτροπών κατα κών. π ο λ ε μ ή σ ε ω ς τ ώ ν αφροδισίων νόσων. Ή προσφυγή έπρεπε νά κατα τ ε θ ε ί ε ν τ ό ς τριών ήμερων, μετά τ ή ν νόμιμη κοινοποίηση τής αποφά Η πορνεία - ε φ ό σ ο ν ασκείται συ,μφώνως τώ ν ό μ ω - δέν α π ο τ ε λ ε ί κο- σεως. Τίς π ρ ο σ φ υ γ έ ς τίς έδίκαζε τό τοπικό πλημελειοδικείο. ΟΊ λάσιμον πράξιν. Μιά γυναίκα αποφάσιζε νά εργαστεί ώς π ό ρ ν η κάτω π ρ ο σ φ υ γ έ ς δικαζόντανε κεκλεισμένων τών θυρών - γιά νά μή σκαν άπό τ ή ν πίεση τ ο ϋ π ρ ο α γ ω γ ο ύ - ή κάτω άπό τ ή ν πίεση τού τμήματος δαλίζεται ό κοσμάκης. 28 29
- 17. Βρίσκουμε μιά καλήέκθεση τ ή ς τ ρ ε χ ο ύ σ η ς ηθικής, τ ο ύ 1928. στίς σχετικές σελίδες τής τρίτης εκδόσεως τής Υγιεινής τ ο ύ Σάββα, πού έκυκλοφόρησε κείνη τή χρονιά. Γράφει ό Σάββας, περί π ο ρ ν ε ί α ς , τά κάτωθι: Ή άνευ γάμου συνουσία τελείται εϊτ' έκ συμπαθείας μεταξύ τού άρρενος καί του θήλεος εϊτ' έπί αμοιβή. Ό τελευταίος ούτος τρόπος καλείται πορνεία, αί δ' έπί πληρωμή ύψιστάμεναι τήν συνουσίαν πόρναι ή κοινοί γυναίκες. Ή έξ αμοιβαίας συμπαθείας συνουσία επιφέρει τήν παραγωγήν μεγίστου αριθμού τέκνων έκ κλεψιγαμίας καί ώς έκ τούτου καθίσταται βλάβης πρόξενος είς τήν κοινωνίαν άπό ύγ εινής απόψεως. Είναι δέ μεγάλως διαδεδομένη, όπου ή πορνεία είναι περιωρισμένη καί όπου οί άνδρες αναγκάζονται νά μεταχειρι- σθώσι πλείστα μέσα δελεασμού. ίνα άπολαύσωσι τής συνουσίας. Μέγα μέρος τών ανδρών τούτων αποτελείται έκ τού στρατιωτικού στοιχείου, όπερ συν ίσταται έκ τών νεωτέρων καί (Ικυμαλεωτέρων ατόμων τής κοινωνίας- ό αριθμός δέ τών έκ τοιούτων σχέσεων γεννωμένων παιδιών είναι μέγας. Ή πορνεία είναι αναγκαιον κακόν, όπερ υφίσταται άπό τής αρχαιότατης εποχής, κατά δέ τήν διαδρομήν τών αιώνων ότέ μέν επιτείνεται, ότέ δ' έλαττούται. χωρίς ν' αύξηθή ιδιαιτέρως κατά τούς τελευταίους χρόνους επειδή δέ συντελεί τά μέγιστα πρός διάδοσιν τών αφροδισίων νόσων, ενδιαφέρει μεγάλως τούς υγιεινολόγους. Αί κοιναί γυναίκες διαιρούνται είς δύο κατηγορίας, είς τάς έκ λόγων δέν είναι μεταδοτικά. Αΐ διά τής αστυνομικής εξετάσεως ώς πάσχουσαι φύσεως καί εις τάς κατά συνκυρίαν. Καί αί μέν πρώται είναι ατελώς ανεπτυ γμένοι τήν διάνοιαν, έχουσι δέ τάσιν πρός κλοπήν καί πρός μέθην καί στε έλεγχθείσαι κοιναί γυναίκες υποβάλλονται είς αναγκαστικών θεραπείαν έν ρούνται έκ νεότητος ού μόνον παντός αισθήματος πρός τήν οίκογένειαν, ιδιαιτέρω νοσοκομείω. αποκλειόμενοι ούτως έπί βραχύν ή μακρόν χρόνον τής άλλά καί αυτής τής αίδούς, ή έτι πολλάκις καί τής γενετησίου ορμής- επιδί εξασκήσεως τού επαγγέλματος μέχρι τελείως ίάσεως. Ή πείρα όμως άπέδει- δονται είς τό επάγγελμα τής πόρνης τή ίδίρ αυτών καί ελευθέρα θουλήσει, ξεν ότι τά αφροδίσια νοσήματα δέν μεταδίδονται τόσον ύπό τών έν τοις πορ- ουχί δ' έκβιαζόμεναι ύπό τής γενετησίου ορμής, καί είναι αί χείριστοι τών νείοις κοινών γυναικών, όσο ύπό τών μυστικών πορνών τών μή δεδηλωμένων πορνών ώς ανεπίδεκτοι βελτιώσεως. Αί δέ κατά συνκυρίαν αναγκάζονται νά είς τήν άστυνομίαν καί επομένως μή υποβαλλομένων ύπό ίατρικήν έξέτασιν. έπιδοθώσιν είς τό επάγγελμα τούτο, όπερ άλλως βαθέως αποστρέφονται βια- Πρός αύτάς άρα κυρίως πρέπει νά στραφή ή προσοχή τής αστυνομίας. Γενι ζόμεναι ύπό διαφόρων λόγων, οίον άποπλανήσεως, βιασμού, πενίας, κακού κώς όμως συνιστάται όπως άφαιρεθή παρά τών αστυνομικών άρχων τό δι παραδείγματος, εγκυμοσύνης κ.τ.τ. Αύται πολλάκις θελτιούνται ηθικώς έγκα- καίωμα τής επιβλέψεως τών κοινών γυναικών καί άνατεθή είς ε'ιδικήν ύνειο- ταλειπουσαι τό επάγγελμα τούτο* ουχί δέ σπανίως είς τοιαύτας μεταβάλλον νομικήν υπηρεσίαν, τούτο δέ και έφηρμόσθη εις τινα κράτη. ται καί αί ανεπαρκώς αμειβόμενοι έρνάτιδες, ων τό κέρδος δέν επαρκεί πρός Παρ" ήμϊν κατωρθώθη μετά πολλούς μόχθους καί έντονους ενεργείας τού συντήρησιν. καθηγητού κ. Γ. Φωτεινού, αΐτινες έν έτει 1920 έσχον μέγαν άντίκτυπον καί έν τφ ήμερησίψ τύπω. όπως ψηφισθή ειδικός νόμος (3032). όστις τά άφο- Ή πορνεία εκτελείται κατά διαφόρους τρόπους. Αί κοιναί γυναίκες εϊτε κα- ρώντα εις τάς κοινάς γυναίκας άπέσπασεν έκ τής χωροφυλακής καί άνέθηκεν τοικοϋσι μόναι ή άνά δύο ή τρεις έν οίκίαις προαγωγών, ε'ίτε ύπηρετούσιν έν είς έπιτροπήν διά τήν καταπολέμησιν τών αφροδισίων νόσων, ής μέλη αποτε ζυθοπωλείοις καί όμοίοις καταστήμασιν, εΐτε τέλος είναι συνηνωμέναι πλείο λούσαν ανώτατοι δημόσιοι υπάλληλοι τών Υπουργείων Εσωτερικών καί Υγιει νες τόν αριθμόν έν χαμαιτυπείοις. Τοιούτοι οίκοι ανοχής δέν υπάρχουσα παν νής, έν οΐς ό τμηματάρχης τού Αρχηγείου Αστυνομίας Πόλεων καί ό επι ταχού. "Η έν αύτοϊς διατήρησις τών κοινών γυναικών είναι προτιμότερα τής θεωρητής τών αφροδισίων νόσων καί είς ους ανετέθη ύπό τού νόμου ή έκτέ- κατά μάνας διαμονής αυτών έν ίδιωτικαϊς οίκίαις, διότι διά τού κακού παρα λεσις τών αποφάσεων τής περί ής ό λόγος επιτροπής, διά τών οργάνων τής δείγματος συντελούσι πολλάκις πρός διαφθοράν τών κορασιών τών οικογε Αστυνομίας Πόλεων. νειών, παρ' αΐς ένοικιάζουσ» τά δωμάτια καί τών περιοίκων. Ή επί τών κοινών Αφ' ότου δέ τά τών κοινών γυναικών έρρυθμίσθησαν συμφώνως τψ νόμω γυναικών έπιβλεψις τού κράτους ποικίλλει. Καί έν μέν τή "Ολλανδία. Σουηδία., τούτω, έπαυσαν αί συχνάκις άλλοτε επερχόμενοι άσχημίαι καί άτοπα ύπό τών Νορβηγία., Δανία, Ελβετία καί Αγγλία αύται δέν υποβάλλονται ύπό άστυνομι- οργάνων τής χωροφυλακής. κήν έπιτήρησιν ή ύπό ύποχρεωτικήν ίατρικήν έπίσκεψιν, ή δέ πορνεία είναι Πρός τούτο τά μέγιστα συνετέλεσε καί ή ϊδρυσις θέσεως επιθεωρητού τών ελευθέρα- άλλ' είς τάς λοιπάς χώρας αί πόρναι υποχρεούνται νά δηλώσωσιν αφροδισίων νόσων δι' ειδικού νόμου, όστις επίσης οφείλεται είς τήν μεγάλην είς τήν άστυνομίαν ότι έξασκούσι τό επάγγελμα τούτο, μεθ' ό εγγράφονται εις ίδιον θιβλίον καί υποβάλλονται δις περίπου τής εβδομάδος ύπό ίατρικήν ενεργητικότητα τού συναδέλφου κ. Γ. Φωτεινού, ώς καί ή έξέτασις τών κοι έξέτασιν πρός άνακάλυψιν τυχόν ύπαρχούσης αφροδισίας νόσου. Γίνεται δέ νών γυναικών ύπό πεπειραμένων ειδικών Ιατρών ύπό τήν έποπτείαν τού έν τούτο, διότι παρετηρήθη ότι αί πλείονες τών γυναικών τούτων φέρουσιν λόγω επιθεωρητού, έν φ άλλοτε ή υπηρεσία αύτη ήτο ανατεθειμένη είς τούς αφροδίσια νοσήματα, άτινα Ομως πολλάκις ένεκα τής χρονιότητος ή άλλων άστίάτρους, έλαχίστην ή ούδεμίαν είδικήν μόρφωσιν κεκτημένους, ένεκα τής ελλείψεως ειδικού νοσοκομείου. 30 31
- 18. Πριν περιγράψω πώςήσανε καί πώς λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ σ α ν τά μπουρδέλα πελατεία τών οίκων ανοχής συχνάζει σέ απόκεντρα σημεία. Έ ν α λ ι τής Ε λ λ ά δ ο ς , θά πώ δ υ ό λόγια γιά τ ή ν εικόνα τής π ό ρ ν η ς , καθώς μάνι είναι, ούτως ή άλλως, απόμερο σημείο. Έ ν α ς στρατώνας βρί τ ή ν ζωγραφίζει ή λαϊκή μας παράδοση. σκεται, συνήθως, έκτος πόλεως. Καί οί γραμές τρένων καί λεωφο Ό π ω ς συμβαίνει σέ όλα τά καυτά προβλήματα, ό λαός αντιμετωπίζει ρείων α π ο λ ή γ ο υ ν στίς παρυφές τών πολισμάτων. Οί οίκοι ανοχής τ ή ν π ό ρ ν η μέ ε ν τ ε λ ώ ς α ν τ ι φ α τ ι κ ά αισθήματα. Ή στάση τού λαού βρίσκονται κοντά σέ λιμάνια, στρατώνες, σταθμούς, αγορές κτλ. έ ν α ν τ ι τής πόρνης κυμαίνεται ανάμεσα στίς δύο εκφράσεις: ή καη Ή τοπογραφία τ ο ύ , έν γ έ ν ε ι , αγοραίου έρωτος παρουσιάζει μ ε γ ά λ ο μένη πουλάει τό κορμί της γιά νά ζήσει! - κ α ί - άσικτιρ, παλιοπουτάνα! ενδιαφέρον. Έ δ ώ δέν πρέπει νά παροράται ή σημασία τής έκ παρα Μεταξύ αυτών τών ακραίων τρόπων αντιμετωπίσεως τής π ό ρ ν η ς δόσεως πιάτσας. Δ έ ν πρέπει νά αντιμετωπίζουμε τό μπουρδέλο σάν ανοίγει, ακτινωτά, μιά δέσμη ποικίλων απόψεων. Έ τ σ ι , νομίζουμε δ τ ι μιά ξεμοναχιασμένη μονάδα. Τό στήσιμο τοϋ ο'ίκου ανοχής προϋπό ή πόρνη περνάει ζωή χαρισάμενη (λέει μιά παροιμία: νάχα που θετε τ ή ν ύπαρξη κάποιας εστίας. Κοντά σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο όλο καί βρι τάνας ριζικό, νάχα άκαμάτρας μοίρα!) σκόντουσαν διάφορα ταβερνάκια, καφενεδάκια, μπαράκια. ή πόρνη είναι αναίσθητη ( λ έ ε ι μιά παροιμία: ή ανάγκη τέχνη εργάζεται κι ή πουτανιά φτιασίδι!) Υ π ά ρ χ ο υ ν π ο λ λ ώ ν ειδών οίκοι ανοχής. Ή ταξινόμηση τών οίκων ή πόρνη αδιαφορεί γιά τά κοινά (τό χωριό καίγεται κι ή που ανοχής - ά π ό τό άπλό στό π ο λ υ σ ύ ν θ ε τ ο - παρουσιάζει τίς εξής ποικι τάνα χτενίζεται!) λίες: ή πόρνη είναι α ν έ μ ε λ η (όπως λ έ ε ι κι ή παροιμία: ό μουρλός τ ύ π ο ς μπορντέλο-καμαρούλα (μία πόρνη) άντρας κι ή πουτάνα γυναίκα δέν γερνάνε!) τ ύ π ο ς μπορντέλο-σπιτάκι (μία πόρνη) ή π ό ρ ν η , μέ τά χρόνια, αποβαίνει ένα ε ν τ ε λ ώ ς διεφθαρμένο δν τ ύ π ο ς μπορντέλο-ο'ικία ( λ ί γ ε ς πόρνες) (λέει ή παροιμία: καινούργιο δρόμο μήν περνάς / παλιά που τ ύ π ο ς μπορντέλο-ξενοδοχείο ( π ο λ λ έ ς πόρνες) τάνα μήν ψηφάς· καί λ έ ε ι μιά ά λ λ η παροιμία: ό θ ε ό ς νά σέ φυ τ ύ π ο ς μπορντέλο-στρατώνας ( π ο λ λ έ ς πόρνες) λάει άπό καινούργιο καπετάνιο κι άπό παλιά πουτάνα· καί, επί συνδυασμός μπουρδελογειτονιά (ομάδα οίκων ανοχής) σης, υπάρχει ή γ ν ω σ τ ή έκφραση: είναι παλιά πουτάνα! - καί ή συνδυασμός μπουρδελο-πολιτεία (αυτόνομος οικισμός πορνών). παραλλαγή τ η ς : είναι παλιά αμαρτία!) Μιλάω πάντα γιά τ ή ν Ε λ λ ά δ α . Γιαυτό δέν κατατάσω σ* αυτή τ ή ν τα ή πόρνη δέν κάνει καί τίποτα τό τρομερό 1 υπάρχουν καί τά ξινόμηση ά λ λ ο υ είδους μπορντέλα (π.χ. τά Κέντρα Έρωτος). χειρότερα (κάλλιο πουτάνα παρά γλωσού! λ έ ε ι κάποια παροι Τό μπορντέλο-καμαρούλα τό συναντάμε στήν Μπάρα τής Θ ε σ σ α λ ο ν ί μία) κης. Τό μπορντέλο-καμαρούλα συχνά είχε καί β ι τ ρ ί ν α - άν καί ή ή πόρνη είναι πανταχού παρούσα (λέει ή μάγκικη παροιμία: πόρνη προτιμούσε νά στέκει όρθια σ τ ή ν πόρτα, ψαρεύοντας τ ο ύ ς όπου χτυπάει καμπάνα / ή πούστης, ή πουτάνα!) πελάτες. Τό μπορντέλο-σπιτάκι. επίσης τό συναντάμε σ τ ή ν Μπάρα. ή π ό ρ ν η - π ρ έ π ε ι ν ά - ζεί σ τ ή ν αφάνεια (π κρύβεσαι, Τό μπορντέλο-ο'ικία αποτελεί τό σ υ ν η θ έ σ τ ε ρ ο μ ο ν τ έ λ ο τ ο ϋ οίκου Γιουσούφ-άγά, σάν τήν παλιοπουτάνα; - ρωτάνε σέ κάποιο δη ανοχής. Τό μπορντέλο-οίκία τό συναντάμε στήν Τρούμπα, στήν όδόν μοτικό τραγούδι) κτλ. κτλ. Ά γ γ ε λ ά κ η τής Θεσσαλονίκης, καί. σέ πάμπολλες πόλεις τής επαρ Σ τ ό δημοτικό τραγούδι ανακαλύπτουμε μιάν έμεσα σ κ λ η ρ ή στάση χίας. Τό μπορντέλο-ξενοδοχείο τό συναντάμε πίσω άπό τήν δημαρχία απέναντι στήν πόρνη - καί σ τ ό ν γ ι ό τής πόρνης. Παραδείγματα τής Α θ ή ν α ς καί στό λιμάνι τής Θεσσαλονίκης. Τό μπορντέλο- μωρέ βουνί, κακό βουνί, πουτάνα Καταβόθρα! στρατώνας τό συναντάμε στά Βούρλα τοϋ Πειραιά καί - ί σ ω ς - σ τ ή ν ίδές τού σκύλου τόν ύγιό, τής κούρβας τό κοπέλι! όδόν Ειρήνης τής Θεσσαλονίκης. Ή μπουρδελογειτονιά αποτελεί μωρέ, Άλή-παρά, σκυλί, γιέ τσή παλιοπουτάνας! έναν σ ύ ν θ ε τ ο συνδυασμό μερικών οίκων ανοχής καί αρκετών μα Στά χρόνια τά παλιά, τό κούρβας υίός ήταν τ ό σ ο μεγάλη βρισιά, όσο γαζιών. "Η Τρούμπα ήταν μιά τυπική μπουρδελογειτονιά. Ω σ τ ό σ ο , ή ακριβώς είναι τό σημερινό πουτάνας γιέ!, Ή λ έ ξ η κούρβα σημαίνει, μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η μπουρδελογειτονιά βρισκότανε στά Τρίκαλα καί περι βεβαίως, π ό ρ ν η · μά ό "Αγις Θ έ ρ ο ς , σέ μιάν υποσημείωση τ ο υ - ε ν τ ε ελάμβανε τεσαράκοντα-δύο (42) οίκους ανοχής. Ή μπουρδελο- λώς επιπόλαια- ε ρ μ η ν ε ύ ε ι : κούρβα = τρελή. πολιτεία αποτελεί έναν α υ τ ό ν ο μ ο καί π ο λ υ σ ύ ν θ ε τ ο συνδυα Κλείνω αυτή τ ή ν παρέκβαση. σμό. Μ ό ν ο ν μία μπουρδελο-πολιτεία υπήρξε στήν Ε λ λ ά δ α : ή ξακου Τά μπουρδέλα δέν τά έ σ τ η ν α ν όπου λάχει. Ή ίδρυση ε ν ό ς οίκου στή Μπάρα τής Θεσσαλονίκης. ανοχής γινότανε κάτω άπό δύο προϋποθέσεις: Πρέπει νά τονίσω ότι. οί συνδυασμοί μπουρδελογειτονιά I τό μ π ο ρ ν τ έ λ ο έπρεπε νάναι κοντά στήν πελατεία, καί, μπουρδελο-πολιτεία απαρτίζονταν άπό δ ι α φ ό ρ ω ν τύπων μπορντέ έπρεπε νάναι σέ απόμερο σημείο. λα. Ή πρώτη π ρ ο ϋ π ό θ ε σ η σ υ μ π λ έ κ ε τ α ι μέ τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η , γιατί συνήθως ή 32 3, Τό μπουρδέλο 33
- 19. πολεμική περίοδο το ϋ 1912-1918, καί. επίσης, κατά τ ή ν ποΛεμική Ή γ ν ω σ τ ή Τρούμπα δέν ήταν παρά μιά άπλή μπουρδελο γειτονιά. Ή περίοδο 1940-1949. Σ τ ή ν πρώτη περίπτωση, μετά τούς ξ ε λ ι γ ω μ έ ν ο υ ς Μπάρα τής Θεσσαλονίκης υπήρξε ένα ο λ ό κ λ η ρ ο μπουρδελοβαρόσι, στρατιώτες μας τ ο ύ 1912-1913, έ χ ο υ μ ε τίς π ο λ υ ε θ ν ε ί ς στρατιές τών μιά ολόκληρη μικρή πολιτεία έκτος τειχών. "Ασφαλώς, θά πρέπει νά Συμάχων. Σ τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η περίπτωση, ή Μπάρα γνωρίζει μιάν άκμή άπό υπάρχει κάποια προϊστορίσ τής Μπάρας, μά τ ή ν αγνοούμε. Ή Μπά τίς βίζιτες τών αγροτών πού κατέβαζαν τά προϊόντα τ ο υ ς σ τ ή ν πει ρα, γενικώς, κατελάμβανε τ ή ν περιοχή πού περικλείεται μεταξύ τών νασμένη Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η , άπό τίς βίζιτες τών ταγματασφαλιτών καί οδών Λαγκαδά καί Μ ο ν α σ τ η ρ ί ο υ , καί έφτανε σχεδόν ώς τ ό ν σημε μαυραγοριτών, άπό τίς βίζιτες τ ώ ν στρατιωτών καί ά ν τ α ρ τ ο π λ ή κ τ ω ν ρινό σιδηροδρομικό σταθμό τής Θεσσαλονίκης. Μερικοί δρόμοι τής τού ε μ φ υ λ ί ο υ π ο λ έ μ ο υ . Μετά τό '49 ή Μπάρα ξέφτισε, μιά γιά πάντα. Μπάρας εϊχανε μεγάλη φ ή μ η : Α φ ρ ο δ ί τ η ς , Βάκχου, πάροδος Βάκχου. Τό 62 δ έ ν είχε μείνει έκεϊ παρά ή ταβέρνα τ ο ύ Φραγκούλη κι ή τα Μήν ψάξετε νά βρείτε ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α γιά τ ή ν Μπάρα μήτε στους οδη βέρνα τ ή ς Κασιανής. Ξέρω αρκετά γιά τ ή ν Μπάρα τ ο ϋ πρώτου παγ γούς πόλεως, μήτε σ τ ό σχετικό βιβλίο ε ν ό ς τζιτζιφιόγκου καθηγητή κοσμίου π ο λ έ μ ο υ άπό αφηγήσεις γ έ ρ ω ν (ήδη, συχωρεμένων) σαλονι- τής αρχιτεκτονικής σχολής τοΰ αριστοτέλειου (σιγά!) πανεπιστημίου. κιών. Ε π ί σ η ς , σ τ ή ν περίφημη σειρά τών κάρτ-ποστάλ τής Θ ε σ σ α λ ο Ή Μπάρα έδέσποζε πάνω σ τ ή ν πλατεία τού Βαρδαριοϋ. Τό Βαρδάρι νίκης, εκείνης τ ή ς εποχής, υπάρχουν μερικές σ υ ν τ α ρ α κ τ ι κ έ ς ήταν κάί είναι ή κ α τ ' ε ξ ο χ ή ν π ύ λ η τής Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η ς , αφού άπο- φωτογραφίες πορνών τής Μπάρας. Γιά τ ή ν Μπάρα τής δ ε ύ τ ε ρ η ς κεΐ περνάει τό μέγιστον μέρος τών διακινουμένων προσώπων καί ακμής τ η ς θά ομιλήσω σάν α υ τ ό π τ η ς . αγαθών. Γιαυτό, στήν άρχή τής οδού Μοναστηρίου (καί σ τ ή ν όδό Γενιτσών) υπήρχαν σ υ γ κ ε ν τ ρ ω μ έ ν α τά περισότερα χάνια τής π ό λ ε ω ς . Μά π ρ έ π ε ι νά επιμένω σ τ ό ό τ ι , ή Μπάρα υπήρξε ή μ ε γ ί σ τ η πορνο- Δ έ ν ξέρουμε, όμως, άν σ' αυτή τ ή ν περιοχή υπήρξε καί κανένα σύναξη τ ή ς ν ε ό τ ε ρ η ς Ε λ λ ά δ ο ς , καί σ τ ό ο τ ι , τ ό μ ο ν τ έ λ ο τ ή ς έθιμο- καραβάν-σεράι. Χάνια βρισκόντουσαν καί σέ άλλα σημεία τής Θεσσα ταξίας τής Μπάρας δέον ν ά αναζητηθεί σ τ ή ν Ί σ τ α μ π ο ύ λ . λονίκης (π,χ. οί λ ε γ ό μ ε ν ε ς Νέες Φυλακές ήταν, αρχικώς, χάνι). Δ έ ν θά επανέλθω σ τ ό θέμα τ ή ς κακής φήμης τών χανιτζήδων. Α π λ ώ ς , άς Ή λ έ ξ η μπάρα (σλαβικής π ρ ο ε λ ε ύ σ ε ω ς ) δέν σημαίνει «τέλμα», καθώς θυμηθούμε 1 ό τ ι , τό '62 πού γκρέμισαν τά χάνια τής βόρειας πλευράς νομίζει ό Α ν δ ρ ι ώ τ η ς · ούτε «νερά πολλά, λίμνες», καθώς ν ο μ ί ζ ε ι ό τής οδού Μοναστηρίου βρέθηκαν σ' ένα σημείο, παραχωμένα, δεκά Γ ι ώ ρ γ ο ς Ι ω ά ν ν ο υ . Ή μπάρα είναι ένα απαλό κοίλωμα - ό χ ι μ ε γ ά λ η ς δες κρανία. Τ ό τ ε ανακατεύτηκαν σ' αυτή τήν Ιστορία διάφορες σο δ ι α μ έ τ ρ ο υ - γ ε μ ά τ ο ν ε ρ ό . Ή μπάρα δ έ ν έχει σχέση μήτε μέ τ ή ν λί φ έ ς κεφαλές (ακόμα καί Ιατροδικαστές!), άλλά δέν κατέληξαν σέ κα μ ν η , μ ή τ ε μέ τ ό ν βούρκο, μ ή τ ε μέ τ ό ν λ α σ π ό τ ο π ο , μήτε μέ τ ή ν λ ο ύ νένα συμπέρασμα. τσα, μήτε μέ τ ή ν χαβούζα. Ή μπάρα δέν είχε γ ύ ρ ο της λ ά σ π ε ς , παρά Οίκοθεν νοείται ό τ ι , σ τ ή ν Μπάρα ξέδιναν ό λ ο ι οί χωριάτες τοϋ μακε β ε ρ β ε λ ι έ ς καί καβαλίνες. Ή μπόρα είχε μεγάλη χρησιμότητα: έκεϊ δόνικου κάμπου, ό υπόκοσμος τ ο ύ Βαρδαριού, οί φτωχομπεκιάρηδες ο δ η γ ο ύ σ α ν τά πρόβατα γιά νά πιουν νεράκι- επίσης, στίς μπάρες (μέ καί ή φανταρία. Ω σ τ ό σ ο , ή Μπάρα έγνώρισε ημέρας δόξης κατά τήν κάποιο σχετικό βάθος) βυθιζόντουσαν, ε ν ί ο τ ε , τά βουβάλια, άφήνον- 34 35
- 20. Μπάρα. Πίνακας τουΠ α ύ λ ο υ ΜοσχΙδη (1950) Α π ε ι κ ο ν ί ζ ε ι τά οπίτισ τ ή ς παρόδου Βάκχου. θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η . Μπάρα. Φωτογραφία τ ο ϋ Λουκά Β ε ν ε τ ο ύ λ ι α (1964). Μιά μάντρα μέ παλιά σίδερα σ τ ή ν θέση ε ν ό ς οίκου ανοχής τας έξω άπ' τό ν ε ρ ό τά ρουθούνια καί τά κέρατα. Ή λ έ ξ η μπάρα αφηγείται μιά φανταρίστικη ιστορία τ ώ ν βαλκανικών πολέμων. Καί άν συχνά κατέληγε νάναι τ ο π ο ν ύ μ ι ο . Έ ξ ω άπό τά βορεινά τείχη τής Πα τό Βαρδάρι ή τ ο μιά συνοικία ύποπτη, τ ό τ ε ή Μπάρα ή τ ο μιά συνοικία λιάς Σαλονίκης υπήρχαν αρκετά στεκούμενα νερά. Ε π ί σ η ς , υπήρχαν επικίνδυνη. καί δυό μπάρες: ή μία σ τ ή ν εσοχή τών τειχών α π έ ν α ν τ ι στήν Παναγία Φανερωμένη, καί, ή ά λ λ η σ τ ή ν μετέπειτα συνοικία Μπάρα. Σ τ ή ν θέση Σύχναζα στήν Μπάρα κατά τ ή ν εποχή τού α ν τ α ρ τ ο π ό λ ε μ ο υ , και, Μπάρα, σ τ ό σταυροδρόμι Κοζάνη-Νεάπολη καί Σιάτιστα-Γρεβενά, μετά ξανά, τό 1960-1965. Μίλαγα γιά τ ή ν Μπάρα στους φίλους μ ο υ , βλέπουμε τό ακριβές μ έ τ ρ ο μιας αληθινής μπάρας. πού μέ ακούγανε ερεθισμένοι. Μιάν όμορφη βραδιά τ ο ύ '49 μ' ακο Φαίνεται πώς μέ τ ό ν καιρό, επιχωματώθηκε ή μπάρα πού ήταν πίσω λ ο ύ θ η σ ε στήν Μπάρα ό λ ο γ ο τ έ χ ν η ς Τ ρ ι α ν τ ά φ υ λ λ ο ς Πίτας, ά λ λ ά , κά άπό τά χάνια τής οδού Μ ο ν α σ τ η ρ ί ο υ , καί, πάνω τ η ς , χτίστηκαν κάμ ποια στιγμή πού γύρισα νά τ ο ΰ μιλήσω, είδα - κ α τ ά π λ η κ τ ο ς - ό τ ι τό ποσα χαμώσπιτα. Έ δ ώ βρίσκω τήν απαρχή τ ή ς Μπάρας. Καί, πιθανό είχε σκάσει, δίχως νά μου πει λ έ ξ η . Τ ό σ η ήταν ή τρομάρα πού άνέ- τατα, ή αιτία τής αναπτύξεως τής Μπάρας ανάγεται σ τ ό γ ε γ ο ν ό ς ότι διδε ή Μπάρα. οί πουτάνες δ έ ν έμπαιναν στά χάνια. Καί τά χάνια τ ή ς Παλιάς Σα Ω σ τ ό σ ο , τ ή ν ίδια χρονιά άρχισε νάρχεται μαζί μου στήν Μπάρα ό λονίκης (μέ τ ή ν άκρως τυπική αρχιτεκτονική τ ο υ ς ) δ έ ν διέθεταν παλιόφιλος Παύλος Μοσχιδης. Ό Μοσχίδης μαγεύτηκε. Καί, δίχως νά καπηλιό, όπου, Ίσως, θά έδικαιολογείτο ή παρουσία π ο ρ ν ώ ν . Οι πόρ διστάσει, έπιασε νά ζωγραφίζει τά πάντα - τά δρομάκια, τίς ταβέρ ν ε ς , λ ο ι π ό ν , εξαναγκάστηκαν νά κατασκευάσουν μιά δικιά τ ο υ ς γει ν ε ς , τά τεκεδάκια, τά μπορντέλα, τίς γ υ μ ν έ ς πουτάνες, τά δωμάτια τονιά, νά πλάσουν μιά δικιά τους πολιτεία. καί τά κρεβάτια τ ο ϋ αγοραίου έ ρ ω τ ο ς . Μάλιστα, θυμάμαι ότι μία αγία * π ό ρ ν η (Γεωργία, τή λ έ γ α ν ε ) άρχισε νά πηγαινοέρχεται σ τ ό ατελιέ τοϋ Μοσχίδη- κι αυτός, μή χάνοντας τ ή ν ευκαιρία, τ ή ς έκανε μιά Τά σπίτια τής Μπάρας ήσανε μονόροφα. Υπήρχαν, έ κ ε Ί , ελάχιστα σειρά άπό πορτρέτα καί γυμνά. Τ ή ν επόμενη χρονιά, ό Παύλος Μο δυόροφα. Οί π ε ρ ι σ ό τ ε ρ ο ι δρόμοι τ ή ς Μπάρας ήσανε ξέστρωτοι- τό σχίδης κούρντισε μιάν μεγάλη έκθεση - ύ π ό τ ό ν τ ί τ λ ο ν Μπάρα- σ τ ή ν καλοκαίρι κουρνιαχτός, τό χειμώνα λάσπη. Ό Κώστας Νταϊφάς, σ τ ό ν αίθουσα τ ο ϋ έμπορο-βιομηχανικού επιμελητηρίου Θεσσαλονίκης. Τό Τάβανο (1915), αποκαλεί τό Βαρδάρι συνοικία ύποπτη. Ό Νταϊφάς θράσος τ ο ϋ Μοσχίδη ήταν μ ε γ ά λ ο , άλλά ή ήλιθιότης τ ώ ν θεσσαλονι- 36 37
- 21. καμαρούλα I μπορντέλο-σπιτάκι.Καί στίς δ ύ ο περιπτώσεις, ή σ τ ε ν ή πρόσοψη τού χαμώσπιτου δέν επαρκούσε παρά γιά μιά μ ο ν ό φ υ λ λ η πόρτα κ ι ένα χαμηλό παράθυρο. Τ ό παράθυρο έχρησιμοποιείτο - τ ό χειμώνα (οπότε σ τ ή ν θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η κάνει άγριο κ ρ ύ ο ) - σάν βιτρίνα. Δ έ ν πρέπει νά πάει ό ν ο ύ ς σας στήν κλασική βιτρίνα τών θορειο- ευρωπαϊκών πορνείων. Τό καλοκαιράκι, ή πόρνη τών έν λ ό γ ω ατομι κών μ π ο ρ ν τ έ λ ω ν τής Μπάρας, προτιμούσε νά στέκει όρθια σ τ ό κα τώφλι της. Ε κ ε ί θ ε ν , π ρ ο έ τ ρ ε π ε τ ο ύ ς διαβάτες νά γ ε υ θ ο ύ ν τά κάλλη τ η ς . π ο ύ . ά λ λ ω σ τ ε , επιδείκνυε λίαν γεναιοφρόνως. Ό μ ω ς . ή συμπε ριφορά της έ ν α ν τ ι τού κάθε υποψηφίου πελάτη δέν ήτο εξίσου γε- ναιόφρων. Υπήρχε μιά τ υ π ο π ο ι η μ έ ν η κλιμάκωση τών επικλήσεων τής π ό ρ ν η ς πρός τ ό ν διαβάτη, π ο ύ χοντρικώς αναλύεται έ τ σ ι : Ό τ α ν ό διαβάτης πλησίαζε, ή πόρνη τ ο ϋ έ λ ε γ ε γλυκά-γλυκά: έλα, λεβέντη μου, καί θά αού κάνω όλα τά γούστα μ' ένα πε- νηντάρικο! όταν ό διαβάτης έφτανε σ τ ό ύψος τής πόρτας τής π ό ρ ν η ς , αύτη τόν παρακαλούσε: έλα, ψωλαρά μου, καί δέ θά μετανιώ σεις! όταν ό διαβάτης (δισταχτικά) π ρ ο σ π ε ρ ν ο ύ σ ε , ή π ό ρ ν η άρχιζε Φωτογραφία δημοσιευμένη σ τ ό Ίδεοδρόμ,ο (16-5-1976). τ ή ν μειοδοσία: έλα, κούκλε μου, μέ οχτώ ταλιράκια! κι ό τ α ν ό διαβάτης έπιανε νά απομακρύνεται, ή π ό ρ ν η τ ο ύ έκ κέων ακόμα μ ε γ α λ ύ τ ε ρ η . Τ ό λ έ ω αυτό γιατί κ α ν έ ν α ς δ έ ν α ν τ ε λ ή ραζε ξοπίσω τ ο υ : νά. ρέ μαλάκα! π νόμιζες; εσένα περίμενα φθη περί τίνος επρόκειτο. Καί αφηγούμαι αυτή τ ή ν Ιστορία γιά νά έγώ;... αναζητήσουν o l μ ε λ λ ο ν τ ι κ ο ί ερευνητές στοιχεία, περί τ ή ς έ ν Ε λ λ ά δ ι πορνείας, στά λ η σ μ ο ν η μ έ ν α (ή άπωλεσθέντα) έργα τ ο ύ Μοσχίδη. τοϋ Ή π ό ρ ν η τού ατομικού μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ τής Μπάρας αποτελεί τό έν Ε λ 1949-1950. λάδι αντίκρυσμα τής κλασικής π ό ρ ν η ς τής Ί σ τ α μ π ο ύ λ , όπως επι ζούσε αυτή μέχρις έσχατων. Ή π ό ρ ν η τής Μπάρας δέν είχε ηλικία, Τό 1960-1964 ερχότανε μαζί μου στήν Μπάρα ό ζωγράφος Λουκάς δέν είχε σ ο υ λ ο ύ π ι . δ έ ν είχε σχέσεις μέ τ ή ν κακιά συνήθια τ ή ς καθα Β ε ν ε τ ο ύ λ ι α ς καί, κάποτε-κάποτε, ό Γιώργος Ι ω ά ν ν ο υ . Τ ό τ ε ό Βενε* τούλιας είχε τ ή ν καλοσύνη νά μού τραβήξει λ ί γ ε ς φωτογραφίες άπό ριότητας. Στά ατομικά μπορντέλα τής Μπάρας έχω ιδεί κοριτσάκια τ ή ν Μπάρα (δυό-τρείς τίς έδημοσίευσα στά Ρεμπέτικο τραγούδια). τής μειρακικής ηλικίας καί μπογιατισμένες καγκάγιες εξήντα χρονών. Ό σ ο γιά τόν Ι ω ά ν ν ο υ έχω νά πώ ότι μιά φράση του (..τότε πού γυ Ε π ί σ η ς , είδα εκεί, λυμφατικές υπάρξεις σ τ ό στάδιο τής προφυμα- ρίζαμε σάν μεθυσμένοι μέ τόν Ηλία.) αντανακλά αυτήν τ ή ν περίοδο πώσεως (θεέ μου. τί σημαίνει αυτή ή λ έ ξ η ; ) , καθώς καί άλλες πού τής φιλίας μας. Προφανώς, ή Μπάρα—άν καί ν ε κ ρ ή - εντυπωσίαζε έζύγιζαν τό λ ι γ ό τ ε ρ ο ε ν ε ν ή ν τ α κιλά. Ή εντύπωση πού άπεκόμιζε ό τούς ευαίσθητους επισκέπτες. θεατής αυτών τών γυναικών ήταν εξαιρετικώς ισχυρή, άφού ό λ ε ς τους έστεκαν στήν πόρτα σ χ ε δ ό ν τσιτσίδι. Σ τ ή ν Μπάρα δέν υπήρχαν μεγάλοι οίκοι ανοχής. Έ β λ ε π ε ς μ ό ν ο ν Ό τ α ν ό π ε λ ά τ η ς αποφάσιζε νά τρυπώσει μέσα σ' ένα άπ' αυτά τά μπορντέλα-καμαρούλες καί μπορντέλα-σπιτάκια καί, λιγοστά. μίνι-μπορντέλα. ή πόρνη τράβαγε τ ή ν κουρτίνα τού παραθυριού καί μπορντέλα-οικίες. Δ η λ α δ ή , σ τ ή ν Μπάρα κυριαρχούσε ή μορφή τής, έ γ ε ρ ν ε λ ί γ ο τ ή ν πόρτα. Σύμφωνα μέ τ ή ν καθιερωμένη έθιμοταξία τής ε ν τ ό ς μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ , ξ ε μ ο ν α χ ι α σ μ έ ν η ς πόρνης. Εκάστη π ό ρ ν η Μπάρας, αυτό έσήμαινε: ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ Η ΕΙΣΟΔΟΣ. Ή συνουσία έμενε σέ μιάν ισόγεια καμαρούλα (μέ ε ν τ ε λ ώ ς σ τ ε ν ή πρόσοψη) πού ελάμβανε χώραν πάνω σέ μιά τριζάτη καριόλα. Τά σκεπάσματα τ ο ύ ήταν. τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς , κατοικία της καί επαγγελματική σ τ έ γ η . Καμιά κρεβατιού δ έ ν τά ανασήκωναν π ο τ έ - ό π ε λ ά τ η ς δέν είχε αυτό τό φορά αυτή ή κατοικία είχε δ ε ύ τ ε ρ ο δωματιάκι καί καμιάν υποτυπώδη δικαίωμα, γιατί έτσι τό θ έ λ ε ι ό πάγιος ν ό μ ο ς τ ο ύ οίκου ανοχής. Σ τ ή ν κουζίνα. Τ ό δ ε ύ τ ε ρ ο δωμάτιο ήταν πίσω - ή - σ ' έ ν α ν δ ε ύ τ ε ρ ο μέση τ ο ύ κρεβατιού υπήρχε, π ά ν τ ο τ ε , ένα σ τ ρ ο γ γ υ λ ό μαξιλαράκι, ψευτο-όροφο. Ω σ τ ε , αυτή είναι, όλη κι ό λ η . ή διαφορά ανάμεσα σ τ ό μ έ γ ε θ ο ς μιας κουραμάνας. Ή τ α ν τ ό απαραίτητο ε ρ γ α λ ε ί ο τής στους δυό πρώτους τ ύ π ο υ ς τ ώ ν οίκων α ν ο χ ή ς : μπορντέλο- συνουσίας. Ά λ λ ά γιά τήν τεχνική τής συνουσίας θά ομιλήσω παρα κάτω. Κάντε λ ί γ η ν υπομονή. 38
- 22. Σ τ όδωματιάκι τής μοναχικής π ό ρ ν η ς τής Μπάρας έ β λ ε π ε ς - έ κ τ ο ς άπό τό κρεβάτι- καμιά κουτσή καρέκλα, ένα τραπέζι, μιά σομπίτσα, ή μάλλον ένα μαγκάλι. Τό περίφημο μαγκάλι τής πουτάνας έδινε μιάν αδύναμη θαλπωρή. Ή π ό ρ ν η , γιά νά ά ν τ α π ε ξ έ λ θ ε ι σ τ ό κρύο (μήν ξε χνάτε πώς ήταν σχεδόν γυμνή) καθότανε σέ μιά καρέκλα, καβάλα σ τ ό μαγκάλι, μέ ανοιχτά τά σκέλια, ρίχνοντας μιά πατατούκα σ τ ή ν ράχη της. Γιαυτό, όταν β λ έ π ο υ μ ε κάποιον μέ άναριχτό π α λ τ ό , λ έ μ ε : τό φόρεσε καλτακανά. Α υ τ ό ς ό τυπικός τρόπος θερμάνσεως τής πόρνης είχε ένα δυσάρεστο επακόλουθο. Τά μπούτια τής π ό ρ ν η ς καψαλίζονταν - μ έ σ α μ ε ρ ι ά - άποχτόντας μιά σιχαμερή μαβιά όψη. Ό π ε λ ά τ η ς τής π ό ρ ν η ς (είπαμε: μπαστουνόθλαχος, ή φαντάρος) δέν σταμάταγε μπρος σέ τ έ τ ι ε ς ασήμαντες λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς . Πρίν τ ή ν συν ουσία ό π ε λ ά τ η ς έπλήρωνε τήν πόρνη. Λ έ ω π ρ ί ν , διότι οί μπαταξή- δες δέν λείπανε. Μετά τ ή ν συνουσία δέν επακολουθούσε πλύσιμο· ούτε τ ο ϋ π ε λ ά τ η , ούτε τής πόρνης. Μιά τέτια π ο λ υ τ έ λ ε ι α θά τ ή ν συναντήσουμε άπό τό μπορντέλο-οίκία καί άνω! Φαίνεται ό τ ι . ή χαμηλή στάθμη τ ή ς πόρνης τής Μπάρας -καί ό ασυ νήθιστα μεγάλος αριθμός τ ω ν - αποτέλεσαν τ ή ν βάση γιά ορισμένα γνωμικά, τ ύ π ο υ : μακριά άπό σαλονικιά πουτάνα! Ξέρω πώς λ έ γ α ν ε τό ϊδιο καί γιά τίς πατρινές πουτάνες. Ω σ τ ό σ ο , ή φήμη τής σαλονικιάς πουτάνας υπήρξε π α ν ε λ λ ή ν ι ο ς . Σ' ό λ η τ ή ν Ε λ λ ά δ α οί σαλονικιές θά κυκλοφορούσαν, εκεί, μυστικοί τ ή ς διαβόητης Καταδίωξης καί π ο υ τ ά ν ε ς ήσανε ξακουστές. Μά στήν ίδια τ ή ν Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η θεωρού τής, μ ε τ έ π ε ι τ α , Γενικής Ασφαλείας), άλλά επικρατούσε τάξη. "Αν τ υ σαν πιό σπουδαίες π ο υ τ ά ν ε ς τίς Λέχες* έτσι αποκαλούσαν τίς ουγ- χόν κάποιος διαβάτης πείραζε, καθ" ό δ ό ν , μιά περαστική εργάτρια, οί καρέζες καί π ο λ ο ν έ ζ ε ς π ό ρ ν ε ς . Σ τ ή ν Γεωγραφία νεωτερική (1791) νταβατζήδες, πού καθόντουσαν σ τ ο υ ς καφενέδες, τ ο ϋ πέταγαν κα- τών Δ. Φιλιππίδη / Γ. Κωνσταντά, συναντώ τ ή ν λ έ ξ η Λεχία πού ή Αίκ. μιάν άγρια κουβέντα. Τά μαχαιρώματα μεταξύ νταβατζήδων καί Κουμαριανοΰ δέν ε ρ μ η ν ε ύ ε ι σ τ ό σχετικό γλωσάριό της. Στά τούρκικα νταήδων δέν λείπανε. Μά αυτοί οί καβγάδες δέν αφορούσαν τ ο ύ ς ή λ έ ξ η leh παναπεϊ π ο λ ο ν ό ς {Lehistan = Πολονία). Τό ϊδιο σημαίνει διαβάτες· ήταν μιά εσωτερική υπόθεση τής φάρας. καί ή σέρβικη λ έ ξ η lekh. "Ολα ξεκινούν άπό τ ή ν ρούσικη λ έ ξ η lyakh ( = παλιοπολονός). Μέ τό μπορντέλο-οίκία μεταβαίνουμε άπό τ ή ν μ ο ν ή ρ η ( ε ν τ ό ς οϊκου "Αλλες φημισμένες π ό ρ ν ε ς ήσαν οί σμυρνιές, οί π ο λ ί τ ι σ ε ς , οί πατρι ανοχής) πορνεία στήν ο μ α δ ι κ ή ( ε ν τ ό ς οϊκου ανοχής) πορνεία. Τ ό ν έ ς , οί β ο λ ι ό τ ι σ ε ς , οί έ β ρ έ ε ς τής Σαλονίκης - δ η λ α δ ή , ό λ ο κ ο π έ λ ε ς σκηνικό αλλάζει άρδην: ή πόρνη χ ά ν ε ι τ ή ν ανεξαρτησία τ η ς , εμφανί άπό λιμάνια. Κι αυτό έχει τή σημασία τ ο υ . Πρίν τελειώσω μέ τ ή ν ζεται ή πατρόνα καί τά πικρά προβλήματα τής επαγγελματικής άντι- Μπάρα οφείλω νά πώ καί τά έξης: ζηλείας καί τής υποχρεωτικής συγκατοικήσεως, καθιερώνεται τό Σ τ ή ν Μπάρα υπήρχαν πάμπολλα ταβερνάκια καί τ ε κ έ δ ε ς . Σ τ ά Ρεμ αναγκαστικό ωράριο κτλ. Τό μπορντέλο-οίκία στεγάζεται σέ κάποιο πέτικα τραγούδια δημοσιεύω τό ά λ λ ο θ ε ν άγνωστο καί μοναδικό τρα μ ο ν ό ρ ο φ ο , ή καί δ υ ό ρ ο φ ο , σπίτι. ΟΊ ο'ίκοι ανοχής τής οδού Νοταρά γ ο ύ δ ι Ό θάνατος τών χασικλήδων, πού σ υ ν ο δ ε ύ ε τ α ι άπό μιάν υπο (Τρούμπα), τής οδού Ά γ γ ε λ ά κ η καί τής Η λ ε κ τ ρ ι κ ή ς Ε τ α ι ρ ί α ς (Θεσ σημείωση μεγάλη· έκεϊ μιλάω καί γιά τούς "χασισεμπόρους τ ο ϋ Βαρ- σαλονίκη), τής περιοχής τού Μαύρου Γάτου (Τρίκαλα) καί π ο λ λ ώ ν δαριοϋ' καί δέν ξεχνώ τ ό ν ξακουστό τεκέ τ ο ϋ Χαϊβάνη, σ τ ή ν Μπάρα* άλλων επαρχιακών πόλεων, ανήκουν σ τ ό ν τύπο μπορντέλο-οίκία. οϋτε τ ό ν α λ η σ μ ό ν η τ ο γέρο-Τσικρικόνη. Τό μπορντέλο-οίκία έχει τ ό σ ε ς π ό ρ ν ε ς όσα καί δωμάτια. Έ ν α μονό Σ τ ή ν Μπάρα υπήρχαν καί λίγα μπορντέλα-οΐκίες. ροφο μπορντέλο-οίκία είχε. σ υ ν ή θ ω ς , τέσερεις πόρνες. Έ ν α δυό Σ τ ή ν Μπάρα, ανάμεσα στά μπουρδέλα, υπήρχαν καί σπίτια νοικο- ροφο μπορντέλο-οίκία στέγαζε κάπου έφτά πόρνες. Σ τ ό μπορντέλο- κυρέων. Σ τ ή ν πόρτα αυτών τών σπιτιών έβλεπες α ν η ρ τ η μ έ ν η τήν οίκία. εκτός άπό τίς π ό ρ ν ε ς , πρέπει νά υπολογίσουμε: τ ή ν πατρόνα, επιγραφή: ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ. Κανένας π ε λ ά τ η ς δέν ε ν ο χ λ ο ύ σ ε , π ο τ έ , τήν υπηρέτρια, τ ό ν μπράβο. αυτά τά σπίτια. Σ τ ή ν Μπάρα δέν έ β λ ε π ε ς αστυνομικούς έν σ τ ο λ ή (άν καί βέβαια 41 40
- 23. Πριν νά μιλήσωγενικώς περί τής ομαδικής ( ε ν τ ό ς οίκου ανοχής) ρεύωσι δ' οί νόμοι, έπί ποινή καταβολής δέκα λιτρών χρυσίου καί αποβολής πορνείας, αρχίζοντας άπό τό μπορντέλο-οίκία καί τ ο ύ ς πρωταγωνι τοϋ κτηρίου, ίνα τις εις 'ίδρυσιν πορνείου παρέχη τόν ίδιον οίκον, φυσικόν στές τ ο υ , προτιμώ νά ανοίξω μιάν εκτενή παρέκβαση μέ ένα σχετικό είναι νά δεχθώμεν ότι καί Ιδιωτικοί οίκίαι παρείχοντο πρός τόν σκοπόν τού απόσπασμα τ ο ϋ Φαίδωνος Κουκουλέ. Λ έ ε ι , λ ο ι π ό ν , ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς : τον. Καί έπεβάλλετο μεν παλαιότερον τά ύποπτα ταύτα κέντρα, ώς και έν Ρώμη. Κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους πολλάκις όμιλοϋσιν οί συγγραφείς περί γυ νά είναι είς τά μάλλον απομεμακρυσμένα σημεία τής πόλεως, εκτός τών τει ναικών, αϊτινες «έπί τέγους έστώσιν είς εαυτών ϋβριν τήν σάρκα πωλοϋσαι» ή χών καί εις τά προάστια καί άπηγορεύετο αυστηρώς ύπό τών νόμων ή κατοί- περί «τών έπί τέγους πορνευομένων γυναικών» ή «περί καταγωγίου έταιριζο- κησις πόρνης πλησίον οικιών εντίμων οικογενειών, λυομένου τού μισθωτη μένων γυναικών» ή «περί γυναικός έν οικία έταιριζομένης» ή δι' εταίρας «έπί ρίου συμβολαίου, διότι, κατά τάς Άσίζας τής Κύπρου, «ουδέν ένι δίκαιον κασωρείοις έστώσας» ή διά «μιμαρεΐα», πορνικά τουτέστι καταγώγια. τοιούτοι λάς νά ένη μέσα είς καλούς λάς», παρά ταύτα όμως άναφέρωνται Τά οικήματα δέ ταύτα ού μόνον ύπό τών συγγραφέων, άλλά καί ύπό τοϋ πόρναι πλησίον εντίμων οικογενειών κατοικούσαι. Εις τοσούτον μάλιστα θρά λαού π ο ρ ν ε ί α -ό τύπος π ο ρ ν ε ί ο ν εϋρηται έν τή διηγήσει τού πολύπα σους προέβησαν οί προαγωγοί, ώστε νά ϊδρύωσι τά καταγώγια αυτών, ώς μέν θους Απολλώνιου τού Τύρου- μ ι μ α ρ ε ΐ α , ε ρ γ α σ τ ή ρ ι α , κ α τ α γ ώ γ ι α , Δίων ό Χρυσόστομος λέγει «πανταχού τής πόλεως έν τε παρόδοις αρχόντων κ ο ι ν ε ί α , μ α σ τ ρ ο π ε ί α , π ο λ ι τ ι κ α ρ ε ΐ α , κατά δ έ τους τελευταίους καί άγοραϊς, πλησίον αρχείων τε καί ιερών, μεταξύ τών όσιωτάτων», ώς δ* ό αιώνας μ π ο υ ρ δ έ λ α ή μπ ο υ ρ δ έλ ι α , έκ τοϋ Βενετικού bordelo. ίδιος ό Ιουστινιανός μαρτυρεί, «πλησίον Ιερών τόπων καί τών σεβασμίων οί Τά συχνά αναφερόμενα χ α μ α ι τ υ π ε ί α , καί χ α μ α ι τ α ι ρ ε ϊ α καί κ α σ ω κων». Τήν έν δημοσίοις μάλιστα κέντροις υπαρξιν καί άναστροφήν έταιρών, ρ ε ί α καί ά σ ε μ ν ο ι τ ό π ο ι πιστεύω ότι μόνον οι συγγραφείς έγραφον. δέν τά erratica scoria τών Λατίνων, προσεπιμαρτυρούσιν οί συγγραφείς ομιλούν έλεγεν όμως ό λαός. τες διά γυναίκας «μισθαρνούσας έν μέση άγορςι», διά «τάς έπ' άγορςϊ συρο- Τά πορνεία, ώς ιδρύματα, πρέπει νά διαστείλωμεν εις δημόσια καί ιδιωτικά· οί μένας». διά τάς « έ ν τριόδοις έταιριζομένας γυναίκας», ώς καί δι' «έρωτας νόμοι άλλως σαφώς όμιλοϋσι περί τού «έπί οικήματος έχειν γυναίκας ή καί τής τρίβου καί τής αγυιάς», ώς καί διά τάς «ρεμθομένας έν ταΐς -πλατείαις δημοσία προϊστάν». παρά πάσον γωνίαν». Τέλος λόγος γίνεται, άφ' ενός μέν διά τάς πλαζομένας Ή δ η ό Μ. Κωνσταντίνος, περί τής ηθικής τών υπηκόων αύτοϋ φροντίζων, τών έταιρών καί τάς άλωμένας δι' έρωτας αισχρούς, αί όποΐαι έζήτουν ευκαι ϊδρυσεν έν Κωνσταντινουπόλει είς τήν τοποθεσίαν τήν καλουμένην Ζεΰγμα, ρίας, ϊνα προσελκύσωσι πελάτας άναμιγνυόμεναι εις τάς δημοσίας συναθροί επάνω λόφου, επίμηκες κτίσμα, είς τό οποίον καί μόνον διέταξε νά κατοικώ- σεις τού ιπποδρόμου καί τών αγώνων, οπόθεν ομως. τουλάχιστον έν Αντι σιν αί ελευθερίων ηθών γυναίκες «έξω δέ τοϋ οίκου μή εύρίσκεσθαι έτερον όχεια κατά τά "Ολύμπια, άπεμακρύνοντο. τής σωφροσύνης ένεκα. πορνείον ή τοιαύτη ν μοιχαλίδα γυναίκα». Διά τήν ηθική ν τών πολιτών είπε καί Πώς εϊχον τά κατά τά Βυζαντινά σεμνεία. ώς ιδρύματα, δέν δυνάμεθα έπ' ό πολύ μεταγενέστερος Νικόλαος Καβάσιλας άτι οί σύγχρονοι του δέν έξ- ακριβές νά εΐπωμεν τούτο μόνον γνωρίζομεν ότι τό έν τψ Ζεύγματι ύπό τού έβαλλον τών πόλεων τάς ακόλαστους γυναίκας « τ ό χείρον φυλαττόμενοι κα Μ. Κωνσταντίνου ιδρυθέν κοινεΐον είχε διάφορα διαμερίσματα χωριζόμενα διά κόν, ίν' οί γάμοι μή πολεμώνται». στύλων, μεταξύ τών οποίων ήπλούντο παραπετάσματα, θ ή λ α , έν οίς διαμε- Τό ίδρυμα τού Κωνσταντίνου μετά ταύτα ό Θεόφιλος μετέβαλεν εις ξενώνα, ρίσμασι καί ήσκουν τό έργον αυτών αί δημόσιοι γυναίκες. Πρός τούτοις γνω ήτοι νοσοκομεΐον, έκτοτε δ' ήτο γνωστόν ώς ξενών τού Θεοφίλου. ρίζομεν ότι εις άλλα πορνεία, άνωθεν έκαστου διαμερίσματος, κατά Ρωμαϊκήν Κατά τόν Μαλάλαν, Θεοδόσιος ό Μέγας τόν έν Κωνσταντινουπόλει ναόν τής συνήθειαν, υπήρχε τ ί τ λ ο ς (tabella), έν ψ άνεγράφετο ή είς τήν γυναίκα Αφροδίτης έκαμε καρουχαρείον. ήτοι άμαξοστάσιον τοϋ έπαρχου τής πό καταβληθησομένη αμοιβή ύπό τοϋ έπισκέπτου, κατά μίμησιν, πιθανώτατα. λεως, πέριξ δ' αύτοΰ έκτισεν «όσπίτια κελεύσας δωρεάν μένειν έν αύταΐς τάς τών έν τοις Ρωμαϊκοΐς πορνείοις συμβαινόντων, έν οίς υπέρ τό διαμέρισμα πάνυ πενιχρός πόρνας». τής εταίρας ετίθετο τίτλος, έν φ άνεγράφετο τό όνομα αυτής, πρός δέ καί Καί ό έν Κωνσταντινουπόλει οίκος τού πατρικίου Ισιδώρου έχρησιμοποιήθη τό occupata. οσάκις αϋτη είχε δεχθή πελάτην καί δέν ήτο πρόχειρος πρός «είς τό κατοικείν έκεϊσε γυναίκας τών ευγενών μή εΐδυίας σωφρονείν». Τό χρήσιν. οίκημα τούτο, χρησιμοποιηθέν ώς τοιούτον μέχρι Λέοντος τού Ίσαύρου, με Πρός τούτοις φαίνεται ότι πολλά σεμνεία έβλεπον πρός τήν όδόν, ώστε διά τεβλήθη ύπ' αύτοϋ εις ξενοδοχεϊον. Μετά ταύτα έγένετο οίκος Κωνσταντίνου τής παρακυπτικής θυρίδος νά δύνανται αί αμαρτωλοί νά καλώσι τούς παρερ- υίοϋ τής Ειρήνης, ύπό δέ τής γυναικός του μετεβλήθη ε'ις γυναικεΐον μονα- χομένους ή καί εξερχόμενοι νά σύρωσιν αυτούς εντός τού οικήματος. Διά τά στήριον. πανδοχεία αναφέρεται ότι είχον «τόν ένδοτάτω οίκίσκον» ή «τόν άπόκρυφον Καί έν τή συνοικία δέ τής Κωνσταντινουπόλεως Κύφη πληροφορούμεθα ότι οίκον ή τόπον» ένθα εύρίσκετο κλίνη «μαλακώς εύ μάλα τόν κατακλιθέντα ύπήρχεν όμώνυμον οικοδόμημα «τά Κύφης» ένθα έμεναν έταιρίδες, τάς δυναμένη διαναπαύσαι», γνωρίζομεν δ' άτι ύπήρχον καί γυναίκες ελευθερίων οποίας έξεδίωξε Λέων ό Σοφός (κατ' άλλους Ρωμανός ό Λακαπηνός) μεταβο ηθών, αϊτινες. μεγάλη ν περί τήν κλίνη ν καταβάλλουσαι έπιμέλειαν, ού μόνον λών αυτό είς γηροκομείον. έκ πολυτίμου ξύλου αυτήν κατασκεύαζον -αναφέρεται κλίνη εταίρας καί έκ Βροδύτερον, κατά τόν ΙΓ' αιώνα άρχόμενον, γνωρίζομεν ότι αί κοιναί γυναί ξύλου δάφνης κατασκευασμένη- άλλά καί διά τήν εύχαρίστησιν τών πελατών κες τής Κωνσταντινουπόλεως εϊχον συγκεντρωθή είς τό χαλκούν τετράπλευ- φροντίζουσαι, ύπεστρώννυον άντί σανίδων, ταινίας, ίνα αϋτη έχη εύχάριστον ρον οικοδόμημα, όπερ έκαλεΐτο Άνεμοδούλιον. άναπαλμόν, μυρίζουσαι άμα καί τά μαλακά στρώματα. Πλήν τών δημοσίων σεμνείων, ύπήρχον καί ιδιωτικά διευθυνόμενα ύπό nop- Τήν διεύθυνσιν τού έταιρείου εΐχεν ό πορνοθοσκός, ό κατά τά κείμενα εταί νοβοσκών, ώς σαφώς άναφέρουσιν ol νόμοι, οΐτινες όμιλούσι περί αυτών ώς ρας τρέφων ή νέμων, όστις, εις τό αίσχρόν κέρδος αποβλέπων καί τά δημό εχόντων καθειργμένας γυναίκας «έν ταΐς εαυτών καταγωγαίς». Διά ν' άπαγο- σιο τής διαφθοράς κέντρα ανταγωνιζόμενος, έφρόντιζε νά συγκεντρώνη είς '42 43
- 24. τό κατάστημα τουγυναίκας ωραίας. Ουχί δέ σπανίως τό σεμνεΐον διηύθυνε καί γυνή προαγωγός, τήν οποίαν τά κείμενα καλούοιν κ ε ρ ά ν ή π ρ ώ τ η ν , έργον τής οποίας ήτο ού μόνον ή τού καταστήματος διεύθυνσις. αλλά καί ή συμφωνία καί είοπραξις τής αμοιβής, πρός δέ καί ή διά καταλλήλων υπαινι γμών ύπόδειξις είς τούς ερωμένους τών αμαρτωλών ποία δώρα έπρεπε νά προσφέρωσιν ούτοι είς αύτάς, άτινα συνίσταντο είς χρήματα, φορέματα, υποδήματα, τρόφιμα ή κοσμήματα. Είς τό βοηθητικόν δ ούτως ειπείν προσωπικόν ένας χαμαιτυπείου άνηκε καί ή μ α σ τ ρ ο π ό ς ή μ α υ λ ί σ τ ρ ι α . γραία συνήθως, ή όποια όμως. οσάκις δέν εϊχεν ακόμη άπανθήσει ή ώρα της, άντήλλασσε τό έργον της καί μέ τό της πόρνης. Εννοείται δ' ότι ό νόμος παρηκολούθει τάς τοιαύτας γυναίκας καί έκώλυε τό έργον αυτών έπιβάλλων ή κεφαλικήν ποινήν ή διηνεκή έξορίαν είς τήν άπο- καλυπτομένην ή τόν μαοτροπόν. Πάς τις εννοεί ότι είς τά ανωτέρω ύποπτα κέντρα ή τάξις καί ή εύκοσμία Τό λυπηρότατον όμως πάντων ήτο ότι, συνηθιζομένης τής εκθέσεως τών τέ εϊχον φυγαδευθή. Καί ποίαν εύπρέπειαν θ ανέμενε τις παρά ναυτών, στρα κνων ύπό τών γονέων, διά πενίαν. συνέπιπτε κάποτε μεταξύ τών μετά πόρνης τιωτών, χωρικών ερχομένων είς τά κέντρα, υπηρετών, μονομάχων, θηριομά- συμφθειρομένων άγνοών βέβαια, νά είναι καί ά πατήρ αυτής, ανεύθυνος χων. δημίων καί δραπετών, οϊτινες ήσαν οί θαμώνες τών ευτελέστερων σε τυγχάνων τού εγκλήματος τής αιμομιξίας, τό όποιον κατά τήν Βυζαντινή ν μνέ ίων; έποχήν έτιμωρεΐτο δι αποκεφαλισμού Μάς λέγουσι λοιπόν οί συγγραφείς ότι πολλάκις αϊ πάνδημοι γυναίκες, εξερ χόμενοι τής θύρας τού μιμαρείου, εντός τού όποιου συχνά ήδον άσεμνα Μέχρι τούδε ώμίλησα περί τών συζυγικών σχέσεων τών Βυζαντίδων. πρέπει άσματα, έσυρον εντός τούς πελάτας. οϊτινες καί μέχρι τού μεσονυκτίου έν τούτοις νά τονισθή ότι τάς σεξουαλικός τότε σχέσεις διηυκόλυνε καί ή παραμένοντες, έδημιούργουν συχνά θορυβώδεις σκηνάς δέροντες τάς άσε ύπαρξις πορνών. ων μέγας αριθμός ύπήρχεν είς τάς Βυζαντινός πόλεις καί μνους γυναίκας, αϊτινες, ουχί σπανίως, καί δεινώς έξυλοκοπούντο ύπό ζηλό αίτινες έν ίδιαιτέροις χαμαιτυπείοις. δημοσίοις ή ίδιωτικοϊς. είς απομεμακρυ τυπων εραστών πλλόντων τήν κόμην αυτών. σμένα τής πόλεως μέρη κειμένοις, ή έν καπηλείοις ή πανδοχείοις ή καί έν 01 αυτοί άλλοτε άπήγον διά τής βίας δούλην είς τό πορνεΐον προστάσαν ή λουτροΐς έξέδιδον τήν ώραν. καί έθραυον τάς θύρας τής μή δεχόμενης αυτούς γυναικός, τής όποιας καί Τά πορνεία ταύτα, ώς πληροφορούμεθα, βλέποντα συνήθως πρός τήν όδόν. έκλέπτοντο διάφορα αντικείμενα ύπό επιτηδείων λωποδυτών Καί τό άξιοση- ίνα αί κοιναί γυναίκες δύνανται νά καλώσι τούς παρερχομένους. ή εϊχον δια μείωτον είναι ότι ό μέν αρπάζων τήν πόρνην δούλην δέν εθεωρείτο άνδρα- μερίσματα χωριζόμενα διά στύλων, μεταξύ τών οποίων ήπλούντο παραπετά ποδιστής «ού γάρ κλοπής, άλλ' ηδονής χάριν τούτο έποίησεν», ούδ' ηύθύ- σματα (θήλα). ή εϊχον τόν λεγόμενον -ένδότερον οίκίσκον» ή «άπόκρυφον νετο διά τήν κλοπήν ό θραύσας τάς θύρας, τού έπεβάλλετο μόνον χρηματική τόπον», ένθα αί αμαρτωλοί γυναίκες ήσκουν τό έργον των καί ένθα υπήρχε ποινή ύπό τού άρχοντος, όστις καί τόν έσωφρόνιζε. κλίνη ύπεστρωμένας σανίδας έχουσα ή ενίοτε ταινίας, πρός εύχαρίστησιν τών πελατών καί εύχάριστον άναπαλμόν. Καί έπρεπε νά είναι τυχηροί οί άργά έκ τών σεμνείων επερχόμενοι, ίνα μή Ανωθεν έκαστου διαμερίσματος γνωρίζομεν ότι. κατά Ρωμαϊκήν συνήθειαν. περιπέσωσιν είς τάς χείρας τού κ ε ρ κ έ τ ο υ . τής νυκτερινής δήλα δή περι υπήρχε τίτλος (tabella). έν ψ άνεγράφετο ή είς τήν γυναίκα ύπό τού έπισκέ πόλου, ήτις τούς ώδήγει είς τήν φυλακήν ώς πάρωρα άνά τάς οδούς πλανω- πτου καταβληθησομένη αμοιβή, τό χ ά ρ α γ μ α , όπερ ήτο συνήθως ευτελές, μένους. ολίγοι όβολοί ή. τό πολύ, έν δηνάριον. Περί εξαιρέσεων δέν γίνεται ενταύθα Ώμίλησα ανωτέρω περί δαρμού τών κοινών γυναικών ύπό τών ερωμένων. Τά δυστυχή ταύτα πλάσματα, άποφεύγοντα τούς ενοχλητικούς έπισκέπτας, τούς λόγος. έκλειον τήν θύραν. ούτοι όμως νύκτωρ μεταβαίνοντες καί άλλο άντ' άλλου Τήν διεύθυνσιν τών κοινών οίκων, έν οϊς. πλήν τών οικείο θουλήσει ή ένεκα όνομα λέγοντες, κατώρθωνον νά είσέλθωσιν ε*ς τό οίκημα, δημιουργούντες πτωχείας ή καί παραπλανήσεως επιτηδείων προαγωγών νεανίδων, ύπήρχον, σκηνάς. "Εννοείται δ' ότι, όταν έξηντλεΐτο ή υπομονή τών γυναικών, κατέ- άκουσαι, καί αιχμάλωτοι πρός έκμετάλλευσιν ύπό τών άγορασάντων παραδι- φευγον αύται εις τόν άρχοντα προσκλαίουσαι. καί ζητούσαι τήν προστασίαν δόμεναι ή καί, κατά τούς παλαιοτέρους αιώνας, σεμναί παρθένοι, πρός τιμω αυτού καί τήν τιμωρίαν τού καταδυναστεύοντος. ρίαν εισαγόμενοι, διότι, άποκηρύξασαι τήν έθνικήν θρησκείαν. εϊχον άσπασθή τόν Χριστιανισμόν. τήν διεύθυνσιν, λέγω. τών έταιρείων εϊχεν αναλάβει ή Σημειωτέον δ ότι μεταξύ τών θαμώνων ήσαν ενίοτε καί άπειρα παιδάρια, τών οποίων οί παιδαγωγοί καί διεμαρτύροντο είς τάς πορνικάς θύρας μεταβαίνον πορνοβοσκός ή γυνή προαγωγός, κ ε ρ ά ή π ρ ώ τ η καλούμενη, έργον τής τες καί «άπαγορεύοντες μηκέτι αυτά δέχεσθαι τού λοιπού». "Αλλοτε ήσαν οποίας ήτο καί ή συμφωνία καί εϊσπραξις τής αμοιβής, πρός δέ καί ή διά αύταί αί γυναίκες αί δημιουργούσαι τήν άταξίαν. Τήν άπειρίαν καί μωρίαν τού καταλλήλων υπαινιγμών ύπόδειξις είς τούς ερωμένους τών αμαρτωλών ποία έπισκέπτου εκμεταλλευόμενοι αύται, τοϋ έσυρον τά ιμάτια ή τόν έξέδυον, δώρα έπρεπε νά προσφέρωσιν ούτοι είς αύτάς. τόν έρράπιζον, τού εκαμνον χειρονομίας, γ α λ λ ι σ μ ο ύ ς ύπό τών κειμένων Τέλος σημειωτέον ότι ή δίαιτα καί άμφίεσις τών κοινών γυναικών, πλήν ολί καλουμένους, καί τόν ήνάγκαζον νά άσελγήση έπί πλειόνων. γων εξαιρέσεων, ήτο οίκτρά καί ότι πολλαί αυτών εϊχον προσβληθή άπό αφροδίσια πάθη. 44 45
- 25. Καθώς ήδη είπα,τό μπορντέλο-οίκία είναι ό σ η μ α ν τ ι κ ό τ ε ρ ο ς τ ύ π ο ς οίκου ανοχής. Περιγράφοντας τ ή ν έθιμοταξία μιάς βίζιτας σέ μπορντέλο-οίκία, είναι σάν ν ά περιγράφω τήν έ ν γ έ ν ε ι έθιμοταξία τ ο ϋ οίκου ανοχής. Τό μπορντέλο-οίκία είχε μιά μέση ταρίφα κι έτσι οί π ε λ ά τ ε ς του ήσανε, κυρίως, μικροαστοί, θά μεταχειριστώ σάν υπόδειγμα τής περιγραφής μου τό μπορντέλο-οίκία πού σ τ ε γ α ζ ό τ α ν ε σ τ ό No 19 τής οδού Α γ γ ε λ ά κ η , σ τ ή ν Θεσσαλονίκη. Θά αρχίσω μέ τ ή ν απεικόνιση τής γειτονιάς καί τ ο ύ σπιτιού. Γιά τ ο ύ ς οίκους ανοχής - κ υ ρ ί ω ς - τής οδού "Αγγελάκη έγραψα κάτι λίγα σ τ ό κείμενο μου Λίγες πραγματικές παρατηρήσεις στό τελευταίο βιβλίο τού Γιώργου Ιωάννου (δημοσιεύεται σ τ ό βιβλίο μου Μικρά κείμενα I 1949-1979), άλλά τώρα ήρθε ή στιγμή νά πώ ό τ ι , ή ε π ι λ ο γ ή τής οδού αυτής, σάν πιάτσας λ ί γ ω ν μ π ο ρ ν τ έ λ ω ν , αποτέλεσε μιάν επιτυχία καί γιά τίς πατρόνες καί γιά τ ή ν αστυνομία. Ή οδός "Αγγελάκη ήταν ένας έρημος δρόμος έ ξ ω άπό τ ή ν Παλιά Σαλονίκη. Ή οδός Α γ γ ε λ ά κ η κατηφόριζε άπό τ ή ν άρχή τής λεωφό ρου Σ τ ρ α τ ο ύ (Σιντριβάνι) πρός τίς Σκαμνιές - έ τ σ ι λ ε γ ό τ α ν ε οί μπα- ξέδες καί οί μουριές πού ήσανε εκεί όπου σήμερα βρίσκεται ή Χ Α Ν Θ . Ή οδός Αγγελάκη είχε λίγα σπίτια στήν δυτική πλευρά της- στήν ανατολική μεριά δέν υπήρχε τίποτα. Μέ τ ή ν μικρασιατική κατα στροφή σ τ ή ν αλάνα, α π έ ν α ν τ ι στήν όδόν Α γ γ ε λ ά κ η (όπου. κατόπιν, έπεξετάθη ή Διεθνής Έ κ θ ε σ η ) , στήθηκε ό τενεκέ-μαχαλάς τής Κ ά τ ω Α γ ί α ς Φωτεινής - ήδη μίλησα γιαυτή τ ή ν περίπτωση σ τ ό βι βλίο μου Ό τούρκικος καφές έν Ελλάδι. Ό συνοικισμός τής Κάτω Αγίας Φωτεινής κατεδαφίσθη έπί Μεταξά. Είχε γίνει έκ τ ο ύ προχεί ρου- παράγκες, κοινά αποχωρητήρια, ένα κοινό π λ υ ν τ ή ρ ι ο . Σ' α υ τ ό , λοιπόν, τό προνομιούχο σημείο λ ε ι τ ο ύ ρ γ η σ α ν τρία μπορντέλα-οΐκίες. Ή ίδρυση αυτών τών μπουρδέλων δέν ενόχλησε κ α ν έ ν α ν ούτε κάν ό δ ε σ π ό τ η ς δέν διαμαρτυρήθηκε. "Επίσης, ή τοποθεσία ήταν π ο λ ύ ευνοϊκή καί γιά τούς π ε λ ά τ ε ς , πού γ λ ι σ τ ρ ά γ α ν ε αθέατοι πρός τ ή ν είσοδο τών οίκων ανοχής. Ό μόνος υπολογίσιμος καί υπαρκτός κίν δ υ ν ο ς π ρ ο ή ρ χ ε τ ο άπό τά βλέματα τών φιλοπεριέργων επιβατών τών τραμ τής λ ε ω φ ό ρ ο υ Σ τ ρ α τ ο ύ . Γιαυτό ακριβώς, ol π ε λ ά τ ε ς τών πορ νείων τής Α γ γ ε λ ά κ η έπήγαιναν σ' αυτά κατηφορίζοντας τ ό ν δρόμο καί αποχωρούσαν καί πάλι κατηφορίζοντας - έτσι είχαν τίς π λ ά τ ε ς γ υ ρ ι σ μ έ ν ε ς πρός τά τραμ, πού περνάγανε άποκεΐ διαγωνίως (άφού ή λεωφόρος Σ τ ρ α τ ο ύ καί ή "Αγγελάκη συνέκλιναν). Τό No 19 τής οδού Α γ γ ε λ ά κ η ήταν ένα δίπατο σπίτι, δίχως πρασιά ή κήπο. Ό μ ω ς , ή εξώπορτα του δ έ ν έδινε κατευθείαν σ τ ό ν δ ρ ό μ ο , άλλά σ' έ ν α ν π λ α γ ι ν ό (καλυμένον άπ' τ ό ν δ ε ύ τ ε ρ ο ν όροφο) διάδρο μο. Ό διάδρομος έκλεινε μέ μιά σιδερόπορτα. Κι έτσι τό μ π ο υ ρ δ έ λ ο ήταν ασφαλισμένο μέ δυό εξώπορτες. Ό διάδρομος τ ή ν νύχτα φωτι ζότανε μέ μιά λάμπα. Φωτογραφία δ η μ ^ ^ Μ έ ν η σ τ ό Ίδ€θδρόμιο (16-5-1978) Μόλις πέρναγε ό πελάτης τή σιδερένια εξώπορτα, διέσχιζε τ ό ν διά- 46 47
- 26. Κάθε π όρ ν η είχε σ τ ό δωμάτιο της τό κρεβάτι, μιά ν τ ο υ λ ά π α , ένα κο μό, ένα τραπέζι καί καναδυό καρέκλες, θυμάμαι π ο λ ύ καλά ό τ ι , ή π ό ρ ν η Λ έ λ α (νύν ώριμη καί αξιοσέβαστη άστή τής όδοϋ Πατριάρχου Ιωακείμ) είχε στήν κάμαρη της ένα γ ρ α μ ό φ ω ν ο . Καλοριφέρ δέν υπήρχε. Κάθε δωμάτιο είχε τή σόμπα τ ο υ . Πάνω σ τ ό κομό ή κλασική λ ε κ ά ν η , ή κλασική κανάτα καί τό κλασικό μπουκάλι μέ τό ύπερμαγ- κανάτ. Χάμω, σ τ ό δάπεδο, κιλίμια καί κουρελούδες. Τό κρεβάτι πάντα διπλό καί πάντα στρωμένο. Πάνω σ τ ό κρεβάτι εκείνο τό σ τ ρ ο γ γ υ λ ό καί τσουπωτό μαξιλαράκι, γιά τό οποίο έχω μιλήσει. Ή π ό ρ ν η δ ο ύ λ ε υ ε καί κατοικούσε σ τ ό δωμάτιο της, πού ήταν πεντακά θαρο. Σ τ ό σαλόνι τού δ ε υ τ έ ρ ο υ πατώματος (μετράω τούς ορόφους άμερικανιστί) δέν καθόντουσαν π ο τ έ ο ί πελάτες. Ό λ ε ς o i π ό ρ ν ε ς έκαναν τή φιγούρα τους σ τ ό σ α λ ό ν ι τ ο ύ ισογείου. Ή διευθύντρια (ή καί ιδιοκτήτρια) τ ο ϋ μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ λ έ γ ε τ α ι : μαντάμα - ή - πατρόνα - ή - ματρόνα - ή - άποδόχισα. Πάντως ο ί πόρνες τ ή ν αποκαλούν μαμά {καλέ μαμά!...). Α ρ χ ι κ ώ ς , ή λ έ ξ η πατρόνα έσήμαινε ό,τι καί στά ιταλικά (οικοδέσποινα). Σ τ ό δημοτικό τραγούδι συναν τάμε τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η σημασία τής λ έ ξ ε ω ς πατρόνα- ήτοι: καραμπιστόλα (αυτή τή δ ε ύ τ ε ρ η σημασία τής λ έ ξ ε ω ς πατρόνα ό Γιώργος Ι ω ά ν ν ο υ τ ή ν αποδίδει μέ τ ή ν λανθασμένη ερμηνεία: φυσιγγιοθήκη). Ή μαν τάμα κούρνιαζε πίσω άπ' τό ταμείο της πού ήταν, συνήθως, πλάι στήν εξώπορτα. Ά π ο κ ε ι διηύθυνε όλη τή δουλιά. Σ τ ή ν περίπτωση τού No 19 τής όδοϋ Ά γ γ ε λ ά κ η . τό τεζάχι τής μαντάμας ήταν χωμένο κάτω άπό τή σκάλα πού ο δ η γ ο ύ σ ε σ τ ό πάνω πάτωμα. Οί κύριοι σ τ ό χ ο ι της δουλιάς τής μαντάμας ήσανε τρεις: είσέπρατε τό τίμημα τής συνουσίας (δίνοντας στήν πόρνη τ ή ν αντίστοιχη μάρκα), παρότρυνε τούς πελάτες νά διαλέξουν ένα κορίτσι, δρόμο καί, ανοίγοντας τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η ξύλινη εξώπορτα τ ο ϋ σ π ι τ ι ο ύ , επέβαλε τ ή ν τάξη καί τήν ευπρέπεια. έμπαινε στό σαλόνι τ ο ϋ μ π ο υ ρ δ έ λ ο υ . Ομαδικός ο'ίκος όνοχής δίχως Τό τίμημα τής συνουσίας τό είσπράτει ή π ό ρ ν η , ευθύς μετά τ ή ν τέ σαλόνι δέν νοείται. Σ τ ό σ α λ ό ν ι υπήρχαν καρέκλες καί καναπέδες γιά λ ε σ η τ ή ς ερωτικής πράξεως καί ενώ ό π ε λ ά τ η ς είναι ακόμα μισόγδυ- τούς π ε λ ά τ ε ς καί τίς π ό ρ ν ε ς , καναδυό τραπεζάκια μέ σταχτοδοχεία, τος. Α κ ο λ ο ύ θ ω ς , ή πόρνη βγαίνει άπό τό δωμάτιο της καί πάει σ τ ό τό τεζάχι τής π α τ ρ ό ν α ς . καί. ή κορνίζα μέ τίς φωτογραφίες τών κο τ α μ ε ί ο , όπου καταθέτει τό π ο σ ό ν , παίρνοντας αντιστοίχως μιά μάρ ριτσιών. Ό π ω ς ή φ υ λ α κ ή , ό στρατώνας, τό νοσοκομείο καί τό μονα κα. Σ υ ν ε π ώ ς , κάνει λάθος ό Καρυωτάκης (... Ή «μαντάμα» μετράει στήρι- έτσι καί τό μ π ο υ ρ δ έ λ ο έχει μιάν τελείως ιδιαίτερη μυρωδιά - απογοητευμένη τίς μάρκες της...), γιατί ή πατρόνα δέν έχει ανάγκη μήτε ευχάριστη, μήτε δυσάρεστη. νά μ ε τ ρ ά ε ι τίς μάρκες. Ή πουτάνα είναι αυτή πού μετράει (εναγω Τό No 19 τής όδοϋ Ά γ γ ε λ ά κ η είχε σ τ ό Ισόγειο τό σ α λ ό ν ι , τρία δω νίως) κάθε θράδι τίς μάρκες τ η ς , οπότε τίς δίνει στήν μαντάμα π ο ύ , μάτια καί μιά κουζίνα. Σ τ ό πάνω πάτωμα είχε ά λ λ ο ένα σ α λ ό ν ι , τέ- έν σ υ ν ε χ ε ί α , τής παρέχει τά ποσοστά της. Πιό σωστός άπό τ ό ν Κα σερα δωμάτια καί λουτροκαμπινέ. Σ υ ν ε π ώ ς , υπήρχαν έφτά διαθέσιμα ρυωτάκη είναι ό Β. Μ ε σ ο λ ο γ γ ί τ η ς πού αναφέρει, σ τ ό ν Άκούμα δωμάτια γιά τίς έφτά εσώκλειστες π ό ρ ν ε ς . Ή μαντάμα, ό μπράβος 1929), τίς μάρκες πού έκρυβαν οί πουτάνες σ τ ή ν κάλτσα τους. καί ή υπηρέτρια δέν κοιμόντουσαν μές σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο . Σ τ ή ν συγκε κριμένη περίπτωση, ή μαντάμα (ή περίφημη κυρία Δ έ δ ε , επιστήθια Ό π ε λ ά τ η ς τού μπορντέλου-οϊκίας, όταν έμπαινε σ τ ό σ α λ ό ν ι , σ τ ρ ο γ - φίλη τού σ τ ρ α τ η γ ο ύ Βαρδουλάκη καί κουμπάρα τού αστυνομικού γ υ λ ο κ ά θ ο τ α ν σ τ ό ν καναπέ καί δέν έ ν ο ο ύ σ ε οϋτε νά διαλέξει κορίτσι, δ ι ε υ θ υ ν τ ή Μουσχουντή) έ μ ε ν ε πλάι σ τ ό ν Λ ε υ κ ό Π ύ ρ γ ο · καί ή υπηρέ ο ύ τ ε νά ξεκουμπιστεί. Οί μισοί π ε λ ά τ ε ς πήγαιναν σ τ ό ν οίκο ανοχής τρια (μέ τ ό ν μοναχογιό τ η ς ) στήν όδό Κωνστ. Μ ε λ ε ν ί κ ο υ αριθμός 49. χωρίς πρόθεση συνευρέσεως. "Αλλοι πήγαιναν γιά νά ζ ε σ τ α θ ο ύ ν , άλ- 48 4. Τό μπουρδέλο 49
- 27. Ή πόρνη στ ή ν Κόλαση. Τοιχογραφία σ τ ό ν Αγιο Α χ ί λ λ ε ι ο τ ο ϋ Πεντάλοψου Δ. Μακεδονίας. λ ο ι γιά νά κάνουν μπανιστήρι κι ά λ λ ο ι γιά νά περάσουν τή βραδιά. Α κ ό μ α καί οί σοβαροί π ε λ ά τ ε ς έ μ ε ν α ν σ τ ό σαλόνι τό λ ι γ ό τ ε ρ ο μισήν ώρα. Ό λ α αυτά τά ήξερε θαυμάσια ή μαντάμα, γιαυτό εξωθούσε τ ο ύ ς π ε λ ά τ ε ς μέ τ ή ν ευγενική π ρ ο τ ρ ο π ή : άντε, παντρεύεστε... παν τρεύεστε! Τ έ λ ο ς , ή μαντάμα επέβαλε τ ή ν τάξη, δικτατορικώ τω τρό πω. "Εδιωχνε τούς όχληρούς ή μισομεθυσμένους π ε λ ά τ ε ς , χρησιμο- ποιόντας ένα αυστηρό ύφος καί μιάν αυστηρότερη γλώσα. Ό μπρά βος τ ο ϋ μ π ο υ ρ δ έ λ ο υ σπανίως έκανε τ ή ν παρουσία του καί έτι σπα- ν ι ό τ ε ρ ο ν παρενέβαινε (π.χ. όταν γ ι ν ό τ α ν ε κάποιος άσχημος καβγάς). Τό μπουρδέλο ά ν ο ι γ ε , σ υ ν ή θ ω ς , τό βραδάκι κι έκλεινε τά μεσάνυ χτα. Ό μπράβος ασφάλιζε τ ή ν εξώπορτα καί έφευγε. Κάποτε-κάποτε, κάνας ζόρικος πελάτης βρόνταγε τ ή ν πόρτα μετά τά μεσάνυχτα. Δ έ ν τοϋ άνοιγε κανείς. Άν ό ζόρικος π ε λ ά τ η ς ε π έ μ ε ν ε , καλούσαν τ ή ν αστυνομία τηλεφωνικώς. " Ω σ τ ε , κάποιες γ ν ω σ τ έ ς εκφράσεις (μπορ ντέλο τό κόνατ' έδώ μέσα; I τι τό περάσατε έδώ' μπορντέλο;) δέν αναφέρονται στήν ε ν τ ό ς ο'ίκου ανοχής επικρατούσα τάξη καί ευπρέ πεια, ά λ λ ά σ τ ό γ ε γ ο ν ό ς ότι δι' αμοιβής επιτυγχάνεις τ ή ν ικανοποίηση πόθων. Δ έ ν θ έ λ ω νά φορτώσω αυτή τή μ ε λ ε τ ο ύ λ α μέ - π ε ρ ί τ ή ς π ό ρ ν η ς καί τής π ο ρ ν ε ί α ς - αναδρομές στή λ ο γ ο τ ε χ ν ί α μας καί στίς παραδόσεις Ή μαντάμα. Σκίτσο δημοσιευμένο σ τ ό Λεξικό τής πιάτσας τ ο ΰ Β. Καπετανάκη. μας. Δ έ ν ξέρω άν τό δίστιχο κορίτσι δέν αγάπησα ποτέ μέ τόν παρά μου παρά μέ τό τραγούδι μου καί μέ τόν ταμπουρά μου βρίσκεται μέσα σ τ ό θέμα μου. Πιό ξεκάθαρη είναι ή περίπτωση τ ο ϋ Θράσου Καστανάκη (περιγράφει τά μπορντέλα τής Ί σ τ α μ π ο ύ λ - τ ή ν μαντάμ-Άννί... τά ύποπτα σπίτια του Πέρα, τά καλύτερα καί τά πιό 50 51
- 28. φουμισμένα... τά κορίτσιατής μαντάμ-Ροζέτας, άπό τά Θεραπεία...), ή τ ο ϋ Π έ τ ρ ο υ Πικρού (στό Τουμπεκί κι ά λ λ ο υ ) , ή τ ο ϋ Κονδυλάκη (οί δυσκίνητοι "Αθλιοι τών Αθηνών παραμένουν ένα ορυχείο πληροφο ριών), ή τ ο ύ αξέχαστου Νίκου Καθαδία (πού δεινοπαθεί στά χέρια τ ο ϋ Τ ά σ ο υ Κόρφη), ή τ ο ϋ Σταμ. Σ τ α μ . (ήξερε καλά τ ή ν Παλιά Σαλονί- κη). "Επειτα υπάρχουν καί οί μεμονωμένοι στίχοι· λόγου-χάρη τό φαγοπότι, ξαπλωταρίό, τό 'ιδια. Τά θέατρα, τίς ταβέρνες, τά πορνεία, φάμπρικες, μπάνκες, σπίτι, αποκαΐδια τ ο ϋ παπαρδέλα Παλαμά - ή - εκείνο τό τουλάχιστον στήν Κόλαση υπάρχουν μπορντέλα τού Καβαδία - ή - τό ... έγινε ό θαμών τών διεφθαρμένων οϊκων τής Αλεξανδρείας, κάθε κρυφού καταγωγίου κραιπάλης τού Καβάφη. Καί άφού σημειώσω, φευγαλέα, τ ή ν μορφή τής μ α ν τ ά μ - Ό ρ τ ά ν ς τ ο ύ Καζαντζάκη, είμαι υποχρεωμένος νά παραθέσω OUT OF αυτούσιο τό Αμαρτωλό τής Γαλάτειας Καζαντζάκη Στη Σμύρνη Μέλπω, BOUND Ήρώ στή Σαλονίκη. στό Βόλο Κατινίτσα έναν καιρό τώρα στά Βούρλα μέ φωνάζουν Λέλα! π ρ ο έ χ ε ι είναι ή ειλικρίνεια ή βασισμένη σ τ ό γ ε γ ο ν ό ς . Δ έ ν έχω παρά Ό τόπος μου ποιος ήταν; Ποιοι οί δικοί μου; μιά μικρή άντίρηση γιά τό π ε ρ ι ε χ ό μ ε ν ο τού ποιήματος: τά φιλιά (μά "Αν ξέρω, ανάθεμα με! θά μιλήσω παρακάτω γιαυτό). Ξέρω θαυμάσια πώς δ ο υ λ ε ύ ε ι αυτή ή Σπίτι-πατρίδα έχω τά μπορντέλα! πούστικια κλούβα τ ο ύ τμήματος ηθών. Καί ξέρω θαυμάσια πώς σα- "Ως κ' ol πικροί μου χρόνοι, οί παιδικοί μου. β ο υ ρ ν τ ί ζ ο υ ν τίς φτωχοπουτάνες μές στά κρατητήρια. Τ ό ν Ι ο ύ ν ι ο τ ο ύ θολές σβησμένες ζωγραφιές - κ' είναι αδειανό σεντούκι ή θύμηση μου. "69 έ τ υ χ α γιά λ ί γ ε ς μέρες στά υπόγεια τής Γενικής "Ασφάλειας Α θ η ν ώ ν , όπου είδα καί έμαθα αρκετά. Τά υπόλοιπα μού τά έδίδαξαν οί Τό σήμερα χειρότερο άπ' τό χτες, νταβατζήδες. καί τ' αϋριο άπ' τό σήμερα θενάναι. φιλιά άπό στόματ' άγνωστα, βρισιές - Ξαναγυρίζω γιά λ ί γ ο σ τ ό No 19 τής οδού Α γ γ ε λ ά κ η . κ' ol χωροφύλακες νά μέ τραβολογάνε... Ή οδός Α γ γ ε λ ά κ η έπ' οΰδενί λ ό γ ω μπορεί νά θεωρηθεί ώς μπουρ Γλέντια, καυγάδες, ώς νά φέξη, δελογειτονιά. "Ισαμε τό μεσημέρι τά παντζούρια τών παραθυριών άρρώστειες, αμφιθέατρο τού Συγγρού, ήσανε κλειστά· οί πόρνες κοιμόντουσαν. Τό άπογεματάκι, δειλά- κ' ενέσεις 606. δειλά, άνοιγαν τά παράθυρα, άλλά οί κ ο υ ρ τ ί ν ε ς ποτέ δ έ ν τραθιόν- Πνιμένου καραβιού σάπιο σανίδι - τ ο υ σ α ν σ τ ό πλάι. Έ ξ α λ λ ο υ , π ο τ έ μιά π ό ρ ν η δέν έ ν ε φ α ν ί ζ ε τ ο σ τ ό όλη ή ζωή μου τού χαμού! παράθυρο. Ή μόνη ύπάρξασα έ ν δ ε ι ξ η πώς σ τ ή ν όδόν Α γ γ ε λ ά κ η λ ε ι Μ' άπό τήν κόλαση μου σού φωνάζω: τ ο υ ρ γ ο ύ σ α ν οίκοι ανοχής ήσανε εκείνες οί ταμπέλες πού κάρφωσε - Εικόνα σου είμαι, Κοινωνία, και σού μοιάζω!.. εκεί ή έγκλέζικη ΕΣΑ, ευθύς μετά τ ή ν (δήθεν) απελευθέρωση. Γύρο άπ' αυτό τό ποίημα, τ ο ύ 1931. πλέχτηκε ένας θ ρ ύ λ ο ς . Πώς Οί π ε λ ά τ ε ς τ ο ϋ οίκου ανοχής είναι τριώ λ ο γ ι ώ : οί μόνιμοι / οΐ πρω τάχα πιάσανε μιά νύχτα τ ή ν ποιήτρια ένώ βολτάριζε, πώς τάχα τή τ ο φ α ν έ ρ ω τ ο ι / οί πρωτάρηδες. χώσανε στήν κλούβα μαζί μέ π ο υ τ ά ν ε ς , πώς τάχα έ μ ε ι ν ε σ τ ό τμήμα Ό σ τ α θ ε ρ ό ς π ε λ ά τ η ς τού σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ο υ μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ έμπαινε, μέ ηθών ό λ η νύχτα, πώς τάχα τ ή ν ά λ λ η μέρα οί μπάτσοι κατάλαβαν τήν α υ τ ο π ε π ο ί θ η σ η , σ τ ό σαλόνι· χ α ι ρ ε τ ο ύ σ ε εγκάρδια τή μαντάμα· καθό γκάφα τους καί ζητήσανε συγνώμη ν κτλ. κτλ. κτλ. Γιά μένα ό,τι τανε σ' ένα κάθισμα. Ό σταθερός π ε λ ά τ η ς , σχεδόν πάντα, δ ι ά λ ε γ ε 52 53
- 29. τό ίδιο κορίτσι.Αυτό τό έκανε διότι τό κορίτσι (εξόν πού ήτο τό πλάσμα τών ονείρων του) τοϋ έπεδαψίλευε ιδιαίτερες περιποιήσεις. Ό π ε λ ά τ η ς , άν έβλεπε τό κορίτσι « τ ο υ » σ τ ό σ α λ ό ν ι , τ ο ύ έκανε ένα διακριτικότατο νεύμα. Ή κοπέλα (άν ήταν ελεύθερη) τ ο υ άναπέδιδε τό νεύμα, χ α μ ο γ ε λ α σ τ ά , καί κ α τ ε υ θ ύ ν ε τ ο σ τ ό δωμάτιο της. Ό πελά της ακολουθούσε. Ά ν όμως, τ ό κορίτσι ήδη είχε κάποιον ά λ λ ο ν πε λ ά τ η σ τ ό δωμάτιο (πού ξ ε ν τ υ ν ό τ α ν ε , ή ν τ υ ν ό τ α ν ε ) , τ ό τ ε πλησίαζε τ ό ν ταχτικό της π ε λ ά τ η καί τόν ενημέρωνε. Ό λ α αυτά μέσα σέ μιάν ατμόσφαιρα ειλικρινούς φ λ ε ρ τ . Σ τ ή ν περίπτωση π ο ύ ό σ τ α θ ε ρ ό ς π ε λ ά τ η ς δέν έβλεπε σ τ ό σ α λ ό ν ι τό κορίτσι « τ ο υ » , ρώταγε περί αυτής κάποιαν ά λ λ η κοπέλα, ή σηκωνό τανε καί πλησίαζε τ ή ν ειδική πινακίδα. Ή πινακίδα (μέσα σέ κλειδω μένη κορνίζα) ή τ ο κρεμασμένη σέ εμφανές σημείο τού σαλονιού. Σ τ ό αριστερό μέρος τής πινακίδας έβλεπες αραδιασμένες, καθέτως, τίς φωτογραφίες όλων τών πορνών τ ο υ μπουρδέλου ( ε ν ί ο τ ε καί τό όνομα τ ο υ ς ) , καί, πλάι σέ κάθε φωτογραφία, έδιάθαζες τ ή ν ένδειξη ΚΑΘΑΡΑ - ή - ΑΠΟΧΗ. Ή ένδειξη ΚΑΘΑΡΑ έσήμαινε πώς ή π ό ρ ν η βρίσκεται σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο καί δ ο υ λ ε ύ ε ι κανονικότατα. Ό π ε λ ά τ η ς δέν είχε παρά νά περιμένει τή σειρά τ ο υ . Ή ένδειξη ΑΠΟΧΗ έσήμαινε ότι ή π ό ρ ν η είναι, προσκαίρως. έκτος υπηρεσίας (συνήθως, λ ό γ ω έμηνο- ροής). Τ ό τ ε ό π ε λ ά τ η ς διάλεγε ένα ά λ λ ο κορίτσι. Εδώ πρέπει νά τ ο νίσω τό έξης: ό π ε λ ά τ η ς έπαιρνε μιάν άλλη κοπέλα κατόπιν συστά σεων τής μόνιμης σ υ ν ε ύ ν ο υ τ ο υ . Τ έ λ ο ς , άν ό π ε λ ά τ η ς δέν έβλεπε στήν πινακίδα τ ή ν φωτογραφία τής ποθητής τ ο υ , καταλάβαινε ότι αυτή είχε αποχωρήσει άπό τό σπίτι. Ό πελάτης ήταν μάταιο νά ρω τ ή σ ε ι τ ή ν μαντάμα πού βρίσκεται τό κορίτσι « τ ο υ » . Γιατί, άν τό κορί τ σ ι εϊχε πάει σ' ά λ λ ο μ π ο υ ρ δ έ λ ο τής ίδιας π ό λ η ς , ή μαντάμα - λ ό γ ω επαγγελματικού α ν τ α γ ω ν ι σ μ ο ύ - απέκρυπτε τό γ ε γ ο ν ό ς , αραδιάζον τας διάφορα ψέματα. Τό όνομα τής πόρνης δ έ ν ήταν πάντοτε γ ρ α μ έ ν ο πλάι στήν φωτο γραφία της - στήν πινακίδα. Τό όνομα πού μεταχειρίζονταν οί πόρ νες ή τ ο ε ν τ ε λ ώ ς ψεύτικο - ή - ή τ ο ένα μακρινό παραπλανητικό υπο κοριστικό. Έ τ σ ι . άν ή π ό ρ ν η είχε τό βαφτιστικό Παρασκευή, μές σ τ ό μπουρδέλο ήταν γ ν ω σ τ ή ώς Λίτσα (Παρασκευή > Παραοκευούλα > Βούλα > Βουλίτσα > Λίτσα). Τό έπόνυμο τής πόρνης παρέμενε - π ά ν τ ο τ ε - σ τ ή ν αφάνεια. Ή π ό ρ ν η ήταν γ ν ω σ τ ή , ακόμα καί στό Αν εξαίρεση τις σκηνικών γυναικών ονόματα, άτινα δέν δύνανται μετ' ασφα σινάφι της, άπό τό ψευτο-βαφτιστικό καί τ ό ν τόπο καταγωγής (ή λείας νά ληφθώσιν ενταύθα ύπ' όψιν, διότι δέν είναι έξηκριβωμένον ότι αί προελεύσεως). Γ ι α υ τ ό , λ έ γ α ν ε : ή Ρούλα ή πατρινιά (κτλ.). ταύτα φέρουσαι ήσαν καί κοιναί γυναίκες, ώς καί τά έν έπιγράμμασιν, άτινα, Μιλόντας γιά τά ονόματα τών π ο ρ ν ώ ν , μιάς παλιότερης εποχής, ό ώς έπί τό πλείστον, έκ τής αρχαιότητος είναι είλημμένα. έκ τών ύπ' όψιν Φαίδων Κουκούλες γ ρ ά φ ε ι : ημών πηγών γνωρίζομεν τά εξής ονόματα Βυζαντινών πορνών Ελπιδία, Δ ε σ π ο ι ν ί α , Ί ω α ν ν ί α . Μαξίμα, Κ α λ λ ι ρ ρ ό η . Μαρία, Τα ι σία. Στερούμενοι επαρκών πηγών, άγνοούμεν. φυσικά, πολλά τού βίου τών Βυ Πορφυρία. Κομιτώ. Χρυσομαλλώ. Α ν δ ρ ο μ ά χ η . Ε λ έ ν η , Νι ζαντινών έταιρών, καί δή καί τά ονόματα ή παρωνύμια αυτών, τά όποια, δέν κ ώ σ α , Β α σ ι α ν ή , Κ α λ λ ί ν ι κ η . Ά κ υ λ ί ν α καί τ ό χαρακτηριστικόν εϊχον, φαίνεται, τό εύηχον καί χαρακτηριστικόν τών αρχαίων όποια λ.χ. τά Π α ν σ έ μ ν η . Τά Μ έ λ ι σ σ α , καί τά παρ' 'Αγαθία Μ ε λ ί τ η καί Δ ω ρ ί ς Γλυκερά, Δροσίς, Επίχαρις. Καλλιστώ, Μύρτιον, Νικοφί- αναμφιβόλως είναι πλαστά. λ η , Π α ν α ρ ί σ τ η , Π α σ ι κ ό μ ψ η κτλ. Τόν ανωτέρω κατάλογον συμπληροϊ κατά τόν IE' αίώνα διά τήν Κρήτην ό πι- 54 55
- 30. κρόχολος Στέφανος Σαχλίκης,όστις αναφέρει ώς πορνευομένας τάς Έ λ έ ν η ν , Σ χ έ δ ι ο τ ο ϋ "Αλέκου Φασιανού Λαμπριανήν, 'Αγγελίναν, Πουτολένην. Έργίναν, Μαργαρίταν, Μαρούλαν, Νι- κολέτταν καί Μαρκεζίναν. Θά έγνωρίζομεν δέ καί πολλά τών έν Κωνσταντι νουπόλει κατά τόν ΙΑ' αιώνα κοινών γυναικών ονόματα, άν ό Μιχαήλ Ψελλός μάς ανέγραφε τά ονόματα αυτών, άτινα ό σύγχρονος του ασκητής Ηλίας «άποτάδην διήει». Είπα πώς ή ένδειξη ΑΠΟΧΗ (στήν πινακίδα) έδήλωνε δτι ή π ό ρ ν η διέρχεται τ ή ν έ μ η ν ο ρ ο ή της. Τ ή ν έ μ η ν ο ρ ο ή . παλιότερα, τ ή λ έ γ α ν ε ; τα συνήθια I τά γυναικεία. Α ρ γ ό τ ε ρ α , μεταχειρίζονται τ ή ν λ έ ξ η : ρούχα. Πρίν έναν αιώνα, έγραφε ό Ροΐδης, σ τ ό ν "Αγιο Σώστη τ ο υ : τότε κατά πρώτον έδιδάχθην ότι είς τήν πτωχήν μας γλώσσαν είναι δισήμαντος ή λέξις ρούχα- καί π ρ ο σ θ έ τ ε ι , έν υποσημειώσει: τήν τρί- την κάπως δυσέκψραοτον τής λέξεως σημαοίαν έτυχε νά μάθω βρα- δύτερον έν ^Αθήναις. Ό ν τ ρ ο π α λ ό ς Α ν δ ρ ι ώ τ η ς αποφεύγει νά ερμη ν ε ύ σ ε ι τήν -σλαβικής π ρ ο ε λ ε ύ σ ε ω ς - λ έ ξ η ρούχο. Γιά τ ή ν πρώτη ση μασία τής λέξεως ρούχο (= ένδυμα) δέν χρειάζεται νά προσθέσω τίποτα. Ή δ ε ύ τ ε ρ η σημασία τής λ έ ξ ε ω ς ρούχο εμφανίζεται πάντα σ τ ό ν π λ η θ υ ν τ ι κ ό (ρούχα ~ στρωσίδια). Γράφει ό Μακρυγιάνης, τό 1836: αν δέν ήμουν άρωστος είς τά ρούχα άπό παλιές πληγές. Γρά φ ε ι ό Καρκαβίτσας, τό 1922: έπεσα στά ρούχα [...] καί τόν πήρα μο νορούφι. Σήμερα, τό σ υ ν η θ έ σ τ ε ρ ο σ υ ν ό ν υ μ ο τής έμηνοροής είναι ή λ έ ξ η περίοδος (λέμε: τής ήρθε ή περίοδος I έχω τήν περίοδο μου). Ή γ ν ω σ τ ή έκφραση έχω τίς κλειστές μου πιστεύω ό τ ι ξεκινάει άπό τ ή ν έμηνοροή τ ώ ν πορνών. Κατά τ ή ν έμηνοροή οί πόρνες (καθώς ό λ ε ς οί * -ι γυναίκες) μεταχειρίζονταν τά μουνόπανα. Ή λ έ ξ η μουνόπανο χρησι παραδίνουν τ ό ν πρωτάρη σέ μιά, μ ι λ η μ έ ν η έκ τ ώ ν π ρ ο τ έ ρ ω ν , π ό ρ ν η μοποιείται καί μέ υβριστική σημασία (όπως ή λ έ ξ η κωλοσφούγγι). Τά π ο ύ γ ε λ ο ι ο π ο ι ε ί τό θύμα της. Μιά τέτια συμπεριφορά μπορεί νά τελευταία χρόνια επεβλήθη ή χρήση τ ο ϋ ταμπόν. Μάλιστα, υφίσταν αφήσει σ τ ή ν ψυχή τοϋ πρωτάρη άνεπούλωτα τραύματα. Πιστεύω ό τ ι , ται καί ειδικά ταμπόν γιά παρθένες! ό π α ρ θ έ ν ο ς άντρας είναι πιό ευαίσθητος άπό τ ή ν παρθένα γυναίκα. Ή παροιμιώδης έκφραση τόν έβαψε τόν πυριόβολο! υ π ο δ η λ ώ ν ε ι τ ή ν Μέ τό πρωτοφανέρωτο - σ έ ένα συγκεκριμένο μ π ο υ ρ δ έ λ ο - π ε λ ά τ η περίπτωση τ ο ϋ άντρα πού γιά πρώτη φορά δοκιμάζει τ ή ν σεξουαλική δέν έχουμε προβλήματα. Μήν σ υ γ χ έ ε τ ε τ ό ν πρωτοφανέρωτο π ε λ ά τ η πράξη. Ό πριόβολος είναι ένα π ρ ω τ ό γ ο ν ο τσακμάκι. Γιά τ ή ν ακρί μέ τόν πρωτάρη. Ό πρωτοφανέρωτος πελάτης είναι, απλώς, ένας βεια, ήταν ένα σιδεράκι (βαμένο γιά νά άτσαλώσει) μέ τό οποίο χτυ- καινούργιος π ε λ ά τ η ς , πού μπαίνει σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο , περιεργάζεται τίς πάγανε τ ή ν σ τ ο υ ρ ν α ρ ό π ε τ ρ α , ώσπου νά ανάψει ή 'ίσκα. Παρόμοιο μέ π ό ρ ν ε ς , διαλέγει ένα κορίτσι, καί πάει σ τ ό καλό τ ο υ . τ ή ν παραπάνω έκφραση είναι καί τό σ ύ γ χ ρ ο ν ο : έβαλε τόν κολιό ατό ξίδι! Ό πρωτάρης έχει τ ή ν προβληματική τ ο υ . Ό μ ι λ ώ γιά τόν πρωτάρη π ε λ ά τ η πορνείου π ο ύ , τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς , είναι καί πρωτάρης ώς πρός τ ή ν Τό μπορντέλο-ο'ικία είχε τό ώράριό τ ο υ . Καί τίς μέρες τ ο υ . Καί τίς σεξουαλική πράξη. Ή χειρότερη περίπτωση πρωτάρη πελάτη πορ εποχές τ ο υ . Τό μπορντέλο-ο'ικία δ ο ύ λ ε υ ε π ε ρ ι σ ό τ ε ρ ο τή νύχτα καί τά νείου είναι ό έφηβος πού καταπλέει σ τ ό ν οίκο ανοχής συνοδευόμε σαβατοκΰριακα. Μ ό ν ο ν τ ή ν Μ ε γ ά λ η Παρασκευή έκλειναν οί οίκοι ν ο ς άπό τόν μπαμπά τ ο υ ! ανοχής. Τό καλοκαιράκι ή δουλιά έπεφτε. Φυσικά, ή μαντάμα (καί Συνήθως, ό πρωτάρης πάει σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο εξαιτίας φιλικών παρο πίσω άπ' αυτήν ό άντρας τ η ς · ό κερχανατζής) π ο λ ύ θά ή θ ε λ ε τά κο τρύνσεων. Οί συμβουλάτορες φίλοι ακολουθούν τ ό ν πρωτάρη ώς τό ρίτσια της νά βρίσκονται, αιωνίως, σ τ ό κρεβάτι μέ ανοιχτά τά σκέλια. μπουρδέλο γιά νά τ ό ν έ ν θ α ρ ύ ν ο υ ν . Τ ό ν πρωτάρη τ ό ν αναλαμβάνει Κάθε κορίτσι είχε τ ή ν αξία τ ο υ . Οί όμορφες καί ν έ ε ς πόρνες δ ο ύ μιά έμπειρη παλιά π ο υ τ ά ν α , ή οποία τόν εξυπηρετεί μέ α φ ά ν τ α λ ε υ α ν καλύτερα άπό τίς μέτριες συναδέρφισες. Ε ν τ ε ύ θ ε ν ή επαγ σ τ η τρυφερότητα. Δ έ ν λείπουν καί οί άγαρμπες πλάκες: οί φίλοι γελματική άντιζηλεία καί οί καβγάδες. 56 57
- 31. Σ τ όμπουρδέλο υπήρχε ε ν ι α ί α τιμή συνουσίας. Ή τιμή δέν ήταν Τό μ/τορντέλο-ξενοδοχε/ο θά μπορούσε νά χαρακτηριστεί σάν μεγέ ά ν α γ ε γ ρ α μ έ ν η πουθενά. Ή τιμή τής συνουσίας διέφερε, αισθητά, θυνση τ ο ϋ μπορντέλου-οίκιας, άν οί πόρνες κοιμόντουσαν μέσα στά άπό μ π ο ρ ν τ έ λ ο σέ μ π ο ρ ν τ έ λ ο . Ό Ροΐδης αρχίζει τό κείμενο τ ο υ Ή δωμάτια τ ο υ . τιμή τών γυναικών μέ τ ή ν διευκρίνιση ότι δέν μιλάει γιά π ο υ τ ά ν ε ς : Τό μπορντέλο-ξενοδοχείο είναι ένας π ο λ υ ό ρ ο φ ο ς οϊκος ανοχής μέ Α λ η θ έ ς είνσί ότι ε/ς μεγαλουπόλεις τινός τής Ευρώπης καί δεκάδες δωμάτια καί δεκάδες πόρνες. Α υ τ ό ς ό τύπος τού μπορντέ ιδίως έν Βιέννη καί Παρισίοις ή λέξις είναι εύχρηστος καί έν λ ο υ σ τ ε γ α ζ ό τ α ν , συνήθως, σ τ ό κτίριο ε ν ό ς πρώην ξενοδοχείου. Τό τοιαύτη σημασία, προκειμένου περί τής αγοραίας τιμής τάξεως δ ε ύ τ ε ρ ο πάτωμα αυτού τ ο ύ κτιρίου (όπου. κάποτε, θά ήταν ή αί τινός γυναικών θεωρουμένων ώς εμπορευμάτων. θουσα υποδοχής τοϋ ξενοδοχείου) χρησιμοποιότανε σάν τεράστιο Καθώς είπα, οί π ό ρ ν ε ς π ρ ο ε ρ χ ό ν τ ο υ σ α ν άπό λιμάνια, νησιά καί με σ α λ ό ν ι . Έ κ ε ϊ συμφύρονταν οί π ε λ ά τ ε ς καί οί πόρνες. Οί π ό ρ ν ε ς γ ά λ ε ς π ο λ ι τ ε ί ε ς , όπου υπήρχε κάποιο υπόβαθρο κοινωνικής άθλιότη- - ό π ω ς σέ ό λ ο υ ς τούς οϊκους α ν ο χ ή ς - φοράγανε ένα άπό τά δυό τος. Μιά χωριατοπούλα πού κατέληγε σέ πορνείο γ ι ν ό τ α ν ε καταγέ- παραδοσιακά κοστούμια τ ο υ ς : μακριά μεταξωτή ρόμπα - ή - κοντό ζι- λ α σ τ η , κυρίως λ ό γ ω τής προφοράς της. Ή τ α ν δ ύ σ κ ο λ ο μιά έπαρχιώ- πουνάκι πού άφηνε στήν ε λ ε ύ θ ε ρ η θέα τά πόδια. Κάτω άπό τ ή ν τισα νά κατανικήσει τά θ έ λ γ η τ ρ α καί τό λέγειν μιάς σμυρνιάς, ή μιάς ρόμπα (ή τό ζιπουνάκι) ή πόρνη φ ό ρ α γ ε , π ά ν τ ο τ ε . κιλότα καί σου πατρινής. Οί σμυρνιές ήσαν τρισχαριτωμένες. Διά νά μή φανή άπί- τιέν. στευτον τό άθροισμα τόσων χαρισμάτων αρκεί νά προσθέσω ότι ήτο Ό τ α ν ό πελάτης τού μπορντέλου-ξενοδοχείου διάλεγε μιά κοπέλα, Σμυρναία - λ έ ε ι , σ τ ή ν Ψυχολογία συριανού συζύγου, ό Ροΐδης πού τ ή ν πλησίαζε καί τ ή ν ρώταγε αν είναι ελεύθερη. Ή κοπέλα - ά ν ήταν σκάμπαζε άπό γυναίκες καί πού δέν ν τ ρ ε π ό τ α ν ε νά ζ ε ύ ε τ α ι σέ άμα ε λ ε ύ θ ε ρ η - τοϋ έδινε τ ό ν αριθμό τού δωματίου της καί ό π ε λ ά τ η ς ξες μέ πριμαντόνες. (άφού π λ ή ρ ω ν ε στήν.μαντάμα τ ή ν βίζιτα) ανέβαινε μόνος σ τ ό δωμά τιο κι άρχιζε νά ξ ε ν τ ύ ν ε τ α ι . Σέ πέντε-δέκα λ ε π τ ά έκανε τ ή ν εμφά Δ έ ν προτίθεμαι νά μιλήσω γιά τ ή ν κοινωνική σημασία τ ο ϋ ο'ίκου ανο νιση της ή κοπέλα καί άρχιζε ή σ ε μ ν ή τ ε λ ε τ ή . Μετά τ ή ν συνουσία, ή χής. Α υ τ ό είναι καθήκον τών κοινωνιολόγων. Θ ά σημειώσω, όμως, ότι κοπέλα έπαιρνε τ ή ν μάρκα άπό τ ό ν π ε λ ά τ η καί έξηφανίζετο. Ό πε μες σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο (έκτος άπό τό προσωπικό καί τ ή ν πελατεία) ζου- λάτης ν τ υ ν ό τ α ν ε καί έφευγε. Σέ περίπτωση πού ένας τζαμπατζής ζούνιζαν ένα σωρό ά λ λ ο ι μικροεπαγγελματίες: ό τσιγαράς, ό φιστικάς π ε λ ά τ η ς δέν ήθελε νά δόσει τ ή ν μάρκα σ τ ή ν κοπέλα, θά είχε νά κάνει μέ μερικούς νταβραντισμένους μπράβους. Ε ξ ά λ λ ο υ , ό υποψή μέ τή λοταρία τ ο υ . ό π ω λ η τ ή ς προφυλακτικών, ό έσωρουχάς (μέ δό φιος λ ω π ο δ ύ τ η ς π ο ύ , έν απουσία τής π ό ρ ν η ς , θά άνοιγε τ ή ν ν τ ο υ σεις), ό άρωματοπώλης, ό θεληματάρης, ό π ρ ο μ η θ ε υ τ ή ς τροφίμων λάπα τ ο ύ δωματίου θά τήν έβρισκε ε ν τ ε λ ώ ς άδεια. Ή π ό ρ ν η δ έ ν κτλ. Ο ρ ι σ μ έ ν ο ι άπ' αυτούς π ε ρ ν ά γ α ν ε τό θράδι, ένώ ά λ λ ο ι έμπαιναν κατοικούσε μέσα σ τ ό μπορντέλο-ξενοδοχείο. Θυμάμαι άριστα εκείνα σ τ ό μ π ο ρ ν τ έ λ ο τ ό μεσημεράκι. Έ ν πάση περιπτώσει, γ ι α υ τ ο ύ ς τούς τά μπορντέλα-ξενοδοχεία πίσω άπό τ ή ν όδόν Α θ η ν ά ς . Τά μπουρδέλο , πλανόδιους μιλάω σ τ ό βιβλίο μου Επαγγέλματα τοϋ δρόμου. τής όδοϋ Σωκράτους τά αναφέρει ό Κάσδαγλης στήν Δίψα (1970). Ή Δ έ ν προτίθεμαι νά αναπτύξω τό θέμα τής ειδικής ψυχολογίας τής ίδια π ε ρ ί π ο υ κατάσταση επικρατούσε καί σ τ ό μπορντέλο-ξενοδοχείο πόρνης. Σ τ ή ν Μ ε γ ά λ η Ε γ κ υ κ λ ο π α ί δ ε ι α διαβάζω τ ή ν εξής περικοπής τ ο ύ λ ι μ έ ν ο ς Θεσσαλονίκης, γιά τό όποιο θά προσθέσω, παρεπιπτόν- Ή πόρνη, χρησιμοποιούσα ώς επάγγελμα μίαν έκ τών βασικών τως, ότι ε π έ ζ η σ ε καί μετά τό '52 πού κλείσανε τά μπορντέλα. φυσιολογικών λειτουργιών τοϋ άνθρωπου, εύνόητον είναι ότι Έ δ ώ άς θυμηθώ, τ ό ν ξακουστό τεκέ τ ο ύ Παπαδέα (πέθανε τό 1966), διαστρέφεται τόσον, ώστε ν' άποτελή Ιδιόρρυθμον τύπον, άνε- πού βρισκότανε στήν όδό Κ ο υ ν τ ο υ ρ ι ώ τ ο υ , απέναντι σ τ ή ν κεντρική .πίδεκτον συνήθως διορθώσεως. Ο ψυχολογικός τύπος τής π ύ λ η τ ο ϋ λιμένος Θεσσαλονίκης. πόρνης είναι σύμμεικτος. Είναι ψευδολόγος, οκνηρά, επιπό λαια, έκφυλομανής, ομοφυλόφιλος, αύνανίστρια. Έξ αντιθέτου Σ τ ό μπορντέλο-στρατώνας επικρατεί μιά παλαιική κατάσταση. Τό είναι φιλεύσπλαχνος, θρησκόληπτος καί τιμία είς τάς υποχρεώ μπορντέλο-στρατώνας σ υ γ γ ε ν ε ύ ε ι περισότερο μέ τήν μπουρδελογει- σεις της καί τά χρέη της. τονιά, παρά μέ τό μπορντέλο-ξενοδοχείο. Τό μπορντέλο-στρατώνας Αυτό τό φρικτό κείμενο φ έ ρ ε ι τά αρχικά Ν.Ν.Δ. πού νομίζω πώς κρύ είναι μιά μπουρδελογειτονιά κλεισμένη μέσα σέ ένα κτίριο. Σ τ ό β ο υ ν τ ή ν υπογραφή τ ο ύ ψ ε υ τ ο λ ο γ ο τ έ χ ν η καί ψευτοκριτικοϋ Ν. Δρα- μπορντέλο-ξενοδοχείο όλα κατέχονται καί διευθύνονται άπό τ ή ν κουλίδη, π ο ύ , ε π ι π ρ ο σ θ έ τ ω ς , αποδεικνύεται καί κακός ψυχαναλυτής. μαντάμα. Σ τ ό μπορντέλο-στρατώνας δέν υπάρχει μαντάμα ή κάθε Ό (δήθεν) ιδιωτικός βίος τής έ γ κ λ ε ι σ τ η ς σέ οϊκον ανοχής π ό ρ ν η ς πόρνη έ χ ε ι ένα δωμάτιο, όπου δ ο υ λ ε ύ ε ι γιά λογαριασμό της. Γύρο παρουσιάζει τεράστιο ενδιαφέρον. Μιά λ ε π τ ο μ ε ρ ή ς περιγραφή του άπό τό μπορντέλο-στρατώνας οί νταβατζήδες σφάζονται σάν κοτό ποϋ κοιμάται, πού τ ρ ώ ε ι , π ό τ ε βγαίνει, μέ ποιόν βγαίνει κτλ. ή πόρ πουλα. Γιαυτό, σ τ ό μπορντέλο-στρατώνας υπάρχει, π ά ν τ ο τ ε , αστυνο μία. Τά Βούρλα αποτελούν τό τυπικότερο παράδειγμα πορνείου αυ ν η , θά μετατόπιζε τ ό ν άξονα τής μ ε λ έ τ η ς μου άπό τό μ π ο υ ρ δ έ λ ο τού τ ο ϋ τ ύ π ο υ . πρός τ ή ν πουτάνα. 5β 59
- 32. Σ τ ήν όδόν Ειρήνης τής Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η ς λ ε ι τ ο υ ρ γ ο ύ σ α ν ώς τό '52 δύο μεγάλα δυόροφα μπορντέλα, πού τά χώριζε ένα σ τ ε ν ό δρομάκι (έβγαζε στήν όδόν Λαγκαδά). Α ν ά μ ε σ α στά μπορντέλα υπήρχε ένα παραγκάκι-καπνοπωλείο. Ά π ο κ ε ϊ άγοράζανε τσιγάρα, μέ τό τ ε φ τ έ ρ ι , oi πουτάνες. Α υ τ ό τό καπνοπωλείο άνηκε σ' έναν φίλο μου γ ε ρ ο - π ο ύ σ τ η . άπό τ ή ν Πόλη. Ε κ ε ί μέσα πέρασα π ο λ λ έ ς μέρες τής ζωής μου. Συνήθιζα νά κάθομαι, μέ τίς ώρες. σέ μιά καθέκλα (όπως έ λ ε γ ε ό μακαρίτης φίλος μου) καί νά συζητώ μέ τίς πουτάνες. Πίσω άπό τό καπνοπωλείο ήταν τό διαβόητο κ έ ν τ ρ ο τ ο ύ Κέρκυρα, όπου έγιναν π ο λ λ ά φονικά. Σ τ ο ύ Κέρκυρα έπαιξε έναν καιρό κι ό Τσιτσάνης. Μιά φωτογραφία τ ο ύ νεαρού Τ σ ι τ σ ά ν η ήταν κρεμασμένη σ τ ό πάλκο τ ο ύ Κέρκυρα ώς τό '50. Ό ϊδιος ό Τ σ ι τ σ ά ν η ς . κατά τήν διάρκεια τής Κα τ ο χ ή ς , καθότανε συχνά σ' ένα καφενεδάκι, απέναντι στά μπορντέλα. Ακριβώς- σ' αυτό τό καφενεδάκι είναι πού στάθηκε ένας ταγματα- σφαλίτης μέ φυσεκλίκια καί ήθελε νά συλάβει τ ό ν Τ σ ι τ σ ά ν η . Μά ό Τ σ ι τ σ ά ν η ς είχε τύχη. Γιατί, τ ε λ ι κ ώ ς , τ ό ν έσωσε ό Τ ρ ο ύ λ η ς πού άρ χισε στίς σφαλιάρες τόν ταγματασφαλίτη. τ ό ν έριξε χάμω καί τ ό ν ποδοπάτησε. Α υ τ ό ς ό Τ ρ ο ύ λ η ς υπήρξε ό μ ε γ α λ ύ τ ε ρ ο ς νταής τ ο ύ Βαρδαριού έπί Κατοχής. Τ ή ν άνοιξη τ ο ϋ '45 τ ό ν έπιασαν (είχε καθα ρίσει κάπου δέκα-ένιά ταγματασφαλίτες) καί δέν βγήκε άπ τή φυ λακή παρά τό 1960. Γίναμε φίλοι καί κάναμε παρέα άπό τ ή ν μέρα τ ή ς αποφυλάκισης του ώς τό 65. Α φ η γ ο ύ μ α ι τ έ τ ι ο υ είδους λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς μέ τ ή ν κρυφή ελπίδα πώς θά γ ί ν ε ι κατανοητή ή ατμόσφαιρα πού διαπότιζε τά μπορντέλα τής οδού Ειρήνης. Ω σ τ ό σ ο -παρά τίς εμπειρίες μ ο υ - δέν καλοκατάλαθα σέ ποιόν τ ύ π ο οίκου ανοχής άνηκαν τά μπουρδέλα αυτά. Σήμερα, άφού Τά Βούρλα είναι σήμερα φυλακή-ψυχιατρείο. Βρίσκονται στήν Δρα πέρασαν τριάντα χρόνια, μένω μέ τ ή ν εντύπωση πώς οί οίκοι ανοχής πετσώνα. Γιά νά καταλάβουμε τ ή ν τ ο τ ι ν ή λειτουργία αύτοϋ τού οϊκου τής οδού Ειρήνης είχαν τά γνωρίσματα τών μπορντέλων-στρατώνων. ανοχής θά πρέπει νά θυμηθούμε ό τ ι ήτο έ κ τ ο ς π ό λ ε ω ς . Στίς αρχές Εκεί, οί πόρνες μάλλον είχαν νοικιασμένα δωμάτια, άν καί, παράλ τού αιώνα μας, ό Πειραιάς τ έ λ ε ι ω ν ε στό νεκροταφείο τού Ά γ ι ο υ λ η λ α , υπήρχε καί διευθύντρια. "Επίσης, οί πόρνες τής οδού Ειρήνης Δ ι ο ν υ σ ί ο υ , έκεϊ πλάι στά Βούρλα καί στήν Β ρ ο μ ο λ ί μ ν η . Τά Βούρλα είχαν μ ε γ ά λ ε ς ελευθερίες. Δ έ ν ξέρω ποιος ή τ ο ό ιδιοκτήτης τών (όνομα καί πράμα) βρισκόντουσαν σ' ένα έρημο καί έλώδες τοπίο. μ π ο ρ ν τ έ λ ω ν τής όδοϋ Ειρήνης. Τά Β ο ύ ρ λ α , πάντως, άνηκαν σ τ ή ν οι Γιά νά φτάσεις έκεϊ, άπό τ ό ν Η λ ε κ τ ρ ι κ ό Σταθμό ή άπό τήν Παλαμη- κογένεια Π ι π ι ν έ λ η . δ ί ο υ , έπρεπε νά περπατήσεις σχεδόν μισήν ώρα. Τό 1910 καταργή Γιά τ ή ν μπουρδελογειτονιά καί τ ή ν μπουρδελο-πολιτεία δέν χρειάζε θηκε τό νεκροταφείο τού Α γ ί ο υ Διονυσίου. Ά π ό τό 1922 άρχισε νά ται νά προσθέσω πολλά. Ή περιοχή τών οδών Σωκράτους- εποικίζεται ή Δραπετσόνα. Ω σ τ ό σ ο , ή περιοχή παρέμενε επικίνδυνη Μ ε ν ά ν δ ρ ο υ καί Σία είναι μιά μπουρδελογειτονιά. Ή Τρούμπα υπήρξε - ιδίως τή νύχτα όπου όλα ήσαν θεοσκότεινα. ή κυρίως μπουρδελογειτονιά τ ο ύ Πειραιά. Τό τραγούδι τού Μάρκου Τά Βούρλα απαρτίζονταν άπό τρία δυόροφα κτίρια σέ σχήμα Π. Κάθε Βαμβακάρη πλευρά είχε 24 (12 + 12) δωμάτια- ή τ ο ι . έν σ υ ν ό λ ω 72 δωμάτια = 72 χρόνια μές στήν Τρούμπα μαγκίτης κι άλανιάρης πόρνες. Τό σχήμα Π έκλεινε μέ μιά ψηλή μάντρα. Σ τ ή μέση τής αυ φρόντισε νά μάθεις κι ύστερα νά μέ πάρεις λής υπήρχε ένα σπιτάκι: τό ισόγειο έστέγαζε τό καφενεδάκι τ ω ν δείχνει τ ή ν τεράστια προβολή τής Τρούμπας έπί τού υποκόσμου. Τό νταβατζήδων, καί. σ τ ό πάνω πάτωμα έμενε ή αστυνομία. Ή α υ λ ή σατιρικό δίστιχο πού διασώζει ό Κ α μ π ο ύ ρ ο γ λ ο υ -καί γενικότερα τά Β ο ύ ρ λ α - είχαν μόνον μία πορτάρα. Ό π ο ι ο ς ντα στοά Ψειρή τό μαχαλά βατζής ήθελε νά καθαρίσει μέ κάποιον αντίπαλο τ ο υ , τ ή ν έστηνε τρεις κοπέλες στόν παρά σ τ ή ν πορτάρα καί περίμενε. Ε κ ε ί ν η τ ή ν εποχή οί νταβατζήδες δέν (δέν ξέρω άν ύπαινίσεται τ ή ν ύπαρξη τ ο ύ γ ν ω σ τ ο ύ μπουρδελομα- άστειευόντουσαν... χαλά Ψειρή-Κουμουντούρου) έ χ ε ι , σάν θεσσαλικό αντίστοιχο, τ ή ν 61 60
- 33. Σ χ έδ ι ο τοΰ Α λ έ κ ο υ Φασιανού. Δ έ ν είναι απαραίτητο νά αραδιάσουμε τίς ονομασίες τών αιδοίων κατά τ ή ν αρχαιότητα. Ώ ς πρός τήν βυζαντινήν εποχή παραθέτω τ ή ν εξής περικοπή τ ο ϋ Φαίδωνος Κ ο υ κ ο υ λ έ : Τά αιδοία καθ" όλου έκαλοϋντο ύπό τών Βυζαντινών κ ρ υ φ ά μ έ λ η ή τά ά σ χ η μ α ή α ν α γ κ α ί α , τά ανδρικά δέ γ ε ί τ ο ν ε ς . Παρ' Ήσυχίω άναγινώσκομεν: «γίτονας- τά δύο αίδοΐα». Φέρεται δέ καί παρ' Άριστοφάνει ή λέξις είς τούς Άχαρνεΐς. Είδικώς τό άνδρικόν μόριον έκαλεϊτο ύπό τών πολλών, ώς καί ύπό τών αρ χαίων, καί νύν έν Κρήτη καί Κυκλάσι, ν ε ύ ρ ο ν, έπί τό σεμνότερον δέ δ έ μ α ς , ώς ήδη παρά τψ κωμικφ Πλάτωνι, καί β ά μ θ α λ ο ν δέ, φρονώ, άφ' ού καί σήμερον οί Αίγιεΐς καί Αίγινήται μ π ά μ π α λ ο τούτο καλούσιν, ώς βαμβα- λίζον. ήτοι αίωρούμενον. Γράφει άλλως ό Ησύχιος: «βάβαλον αίδοϊον»- καί πάλιν: «βάμθαλον ίμάτιον καί τό αίδοϊον Φρύγες». Πρός τούτοις τό αυτό έκαλεϊτο καί β ί λ λ ο ς καί β ι λ λ ί ν , ώς μαρτυρεί ό "Ηρωδιανός καί ό Ησύχιος καί ώς έπιβεβαιούσι καί τά σημερινά βίλλος καί βιλλίν. Πολύ διαδεδομένη ήτο καί ή ονομασία τό φ υ σ ι κ ό ν καί ή φ ύ σ ι ς , νύν φ ύ σ ι , ήν σημασίαν έχομεν μνημονευομένην παρά τφ Καισαρείας 'Αρέθα, έν τή Χρονογραφία τού Θεοφάνους. έν έπιγράμματι τής Παλατινής Ανθολογίας, παλαιότερον έν τοις παπύροις καί μεταγενεστέρως έν τψ Έπαίνω τών ευγε νικών γυναικών. Ό τ ι δέ τό άνδρικόν μόριον θά έχαρακτηρίζετο, ώς καί σήμε παροιμιώδη έκφραση ρον, ώς α υ τ ή , δεικνύει ή Βυζαντινή παροιμία «πτωχός ή πλούσιος, άν αυτήν Καλαμπάκα καί Καστράκι ού βάλη, ουδέν κοιμάται». μιά πεντάρα τό μουνάκι. Από τάς Άσίζας τής Κύπρου μανθάνομεν ότι έν τή νήσω ταύτη έκαλεϊτο Γιά νά γίνει ε υ ν ό η τ η αυτή ή έκφραση πρέπει νά πώ ό τ ι ή Καλαμπάκα β έ ρ γ α , τόν τύπον δέ τ σ ο υ τ σ ο ύ ν α κ α ί ψ ω λ ή μάς παραδίδει ό αίσχρο- λόγος Σαχλίκης, τό άρσενικόν δέ ψ ώ λ ο ς τό Συναξάριον τών ευγενικών γυ καί τό Καστράκι είναι δυό χωριά κάτω άπό τά Μετέορα. Ή λαϊκή έκ ναικών. φραση αναφέρεται σ τ ή ν , εξαιτίας τών κ α λ ο γ ή ρ ω ν , έ κ λ υ σ η ήθων που Έν τω Λεξικφ τέλος τοΰ da Somavera λέγεται σ ά ρ κ α , καθ* έβραϊκήν έπί- επικρατούσε γ ύ ρ ο στά μοναστήρια. Ο ί καλογερίστικες φ υ λ α κ έ ς δρασιν, άφ' ού ή λέξις βασάρ έδήλου καί τήν σάρκα καί τό γεννητικόν μό τών Μ ε τ ε ό ρ ω ν αποδεικνύουν τό μ έ γ ε θ ο ς τής έκει ε ν δ η μ ο ύ σ η ς άνη- ριον. θικότητος. Τ ή ν 'ίδια απαίσια φήμη είχε καί ή Ί ε ρ ι σ ό ς , κοντά σ τ ο Ειρήσθω ότι τό άκρον τής βαλάνου κατά τά αγιολογικά κείμενα έκαλεϊτο Ά γ ι ο ν Ό ρ ο ς . Κάποιο ά λ λ ο δίστιχο μιλάει, πιθανότατα, για κάποια β α λ α ν ι ο ν , πρός δέ καί κ α υ λ ό ς , νύν κ α υ λ ί . μπουρδελογείτον/ά τής Ί σ τ α μ π ο ύ λ Οί όρχεις τού ανδρός έλέγοντο τότε λ ι μ π ά καί β ό λ ο ι δέ. β ο λ έ ας δ' άς πάμε μ ε ς στήν Πόλη, στόν φραγκομαχαλά, έκαλεϊτο ό τοιούτους μεγάλους βόλους έχων. πούχουνε τά κορίτσια τά πέντε στόν παρά. Πρός τούτοις έκαλοϋντο, ώς καί παρ' άρχαίοις, δ ί δ υ μ ο ι , αλλά καί δ ι δ υ Γιά τ ή ν Μπάρα -μοναδική περίπτωση μπουρδελο-πολιτείας- ειπα. μία καί ό ρ χ ε ι ς καί π α ρ α σ τ ά τ α ι καί μ ή δ ε α , λέξις συνδετέα πρός τό μ έ ζ ε α , τά όποια παρ' Ήσιόδω δηλούσι τά αίδοΐα. Ό ρ α ότι καί παρ' Ήσυχίω κιόλας, αρκετά. κείται: «μεζός* αίδοϊον» καί είς τό Etymologtcum Gudianum: «μέζεα* τά αίδοΐα ότι μέσεά έστι τής ουράς. Σικελοί δέ καί Ταραντΐνοι μέσα αυτά καλούσι». Δ έ ν έξιδακινεύω τ ή ν μορφή τής π ό ρ ν η ς . Μιά πουτάνα δέν είναι Ανωτέρω εϊπον ότι τό άνδρικόν μόριον έκαλεϊτο φύσις. Διά τής αυτής όμως περισότερο ή λ ι γ ό τ ε ρ ο πουτάνα, άπ' όσο ένας μαιευτήρας είναι λέξεως έδηλούτο καί τό γυναικεΐον αίδοϊον, ώς φαίνεται έκ τού Ιπποκράτους περισότερο ή λ ι γ ό τ ε ρ ο μαιευτήρας. Ή συνουσία α π ο τ ε λ ε ί τ ή ν - κ ο ι καί βραδύτερον τού Καισαρείας 'Αρέθα, μαρτυρούντος, ώς εΐρηται, ότι είδος βινητικού σχήματος έλέγετο τότε φύσις πρός φύσιν. Προστεθείσθω οτι καί έν νώς α π ο δ ε κ τ ή - πλατφόρμα τ ή ς ερωτικής πράξεως. Για τ ή ν π ό ρ ν η ή Νομοκάνονι τού ΙΖ' αιώνος φύσις καλείται τό γυναικεΐον αίδοϊον, ούτω δέ τό συνουσία δέν είναι ερωτικός σ τ ό χ ο ς , παρά μέσον έπιβιωσεως- καλούσι καί οί Ήπειροθεσσαλοί. έπάγγελμα. Ή ψυχή τ ή ς π ό ρ ν η ς δέν ευφραίνεται έκ τής συνουσίας. Παρ' άρχαίοις τό γυναικεΐον αίδοϊον έκαλεϊτο κ ύ σ θ ο ς . Ό τ ι ή ονομασία Ή π ό ρ ν η (πρέπει νά) υποδύεται ό τ ι μ ε τ έ χ ε ι στήν συνουσία. Η αύτη δημωδώς θά διετηρήθη κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους πείθει ή σημε ερωτική πράξη σ τ ό π ο ρ ν ε ί ο έ χ ε ι μακραίωνη παράδοση και δικο της ρινή ονομασία σ υ σ τ ί = κυσθί παρά τοις "Ελλησι τής κάτω Ιταλίας (Καλα φ ο λ κ λ ό ρ . Ή πόρνη κ α τ έ χ ε ι τ ή ν τεχνική τής συνουσίας. Κοινωνικώς, βρίας) καί τά σημερινά χ ύ στ ο ς έν Σάμω. Ζακύνθω, Κεφαλληνία, Κρήτη, ή πόρνη είναι πιό χρήσιμη άπό τ ό ν β ο υ λ ε υ τ ή . Καί τό λέω με θλίψη. Αθήναις καί Κύπρω, ό χ ύ σ τ ο ν έν Πόντω, ό κ ύ σ τ ε έν Τσακωνία καί χ ύ - στ ρ ο έν Κρήνη. 62 63
- 34. Κοινότατον καί κατάτούς μεταγενεστέρους αιώνας συνηθέστατα περιφερό- μενον ήτο τό μ ο υ ν ί ν , τό όποιον άλλοι άλλως έτυμολογοϋσιν. Ούτως ό Hu φράσεις: πηγαδομούνα I μουνί-πηγάδι, καί, ή δοξασία πώς τό αίδοίον bert Pernot σχετίζει τήν λ. πρός τό βουνίν (mons veneris), ήν γνώμην ασπάζε έχει πάτο. Οί παρακάτω σ τ ί χ ο ι ε ν ό ς δημοτικού τ ρ α γ ο υ δ ι ο ύ επιβε ται καί ό G. Rohlfs, ό P. Kretschmer δέ πρός τό Βενετικόν monin, mona, τό βαιώνουν αυτή τή δοξασία γυναικεϊον αϊδοΐον δηλούν, ό Κοραής πρός τό Σικελιωτικόν μυλλός καί ό Γ. πάει ό πούτσος στό παζάρι Χατζιδάκις πρός τό εύνίον-εύνί. δέν ήξέρει τί νά πάρεί' Τό αυτό έλέγετο καί κ τ έ ν ι ο ν κατά Κλήμεντα τόν Αλεξανδρέα. τόν Πολυ βρίσκει τού μουνιού τόν πάτο δεύκη, τόν Μιχαήλ Ψελλόν καί τόν Θεσσαλονίκης Εύστάθιον. ήν όνομασίαν καί τόν κάνει άνω-κάτω. διετήρησαν καί οί σημερινοί Έλληνες, οϊτινες τό περί τό έφήθαιον τού γυ Γιά τό γυναικείον αίδοίον έχουμε μιάν ικανοποιητική σειρά παροι ναικείου αιδοίου μέρος καλούσι χ τ έ ν ι , τινές δέ καί ά π ό χ τ ε ν ο. μιών, καί λαϊκών γνωμικών ή εκφράσεων. Ι δ ο ύ ελάχιστα παραδεί Ή σχισμή τού γυναικείου αιδοίου, τό σ κ ι σ τ ό σήμερον, κατά τόν Πολυδεύ γματα κη, έκαλεΐτο σ χ ί σ μ α καί δ ι ά σ φ α γ μ α . Προστεθείσθω ότι νύν οί κάτοικοι τής Κώ τήν γυναικείαν αιδώ καλοϋσιν, ώς έ λ α , μπαμπά, νά σ ο ύ δείξω π ο ύ τ ό χ ε ι ή μαμά! εϊπον. μ έ λ ο ς , ονομασία ήτις φαίνεται καί μεσαιωνική, άν μή καί αρχαία. Τέ όσα μαύρα μουνιά β λ έ π ε ι ς , όλα τής μάνας σ ο υ λ έ ς πώς είναι; λος ότι οί Βυζαντινοί τό τής γυναικός αϊδοΐον θά έκάλουν. ώς ήδη ό Αριστο τό μουνί σέρνει καράβι! φάνης, σ ύ κ ο ν. δήλον καθίσταται έκ τού ότι ούτω καί νύν καλούσιν αυτό οί θά πεις τό μουνί μουνάκι! έκ Τραπεζούντος καί Οινόης τού Πόντου ορμώμενοι, ώς καί οί Ρόδιοι καί οί φάνηκε τό πράμα της! κάτοικοι Βελβενδού Μακεδονίας. μουνί-καπέλο! τί νά γινώ ή ορφανή / τό μουνί μου μέ π ο ν ε ί ! Σ τ ά σεξουαλικά όργανα περιλαμβάνονται τό γυναικείον αίδοίον. οί καζάντησε ή ψείρα μουνί καί δέν ξέρει τί νά τό κάνει! μαστοί, ό πρωκτός, τό π έ ο ς . οί όρχεις, τό στόμα. Διαθέτουμε μιά Σ τ ό μυθιστόρημα Φάρ-Ούέστ (1974) τ ο ύ Δ η μ ή τ ρ η Δ ε ι λ ι ν ο ύ , διαβάζω πλούσια σειρά σ υ ν ο ν ύ μ ω ν . άργκοτικών εκφράσεων, παροιμιών, λαϊ τό δίστιχο κών τραγουδιών καί παραδόσεων γιά τά αιδοία, έν γ έ ν ε ι . αχ, πώς μ' αρέσει νά σέ βλέπω νά κατουράς στ' άγγειό Γιά τό γυναικείον αίδοίον βρίσκουμε π ο λ λ ο ύ ς ε υ τ ρ ά π ε λ ο υ ς στίχους νά σφυρίζει τό ζιζί σου σάν παπόρι γαλικό! στό δημοτικό τραγούδι. Ι δ ο ύ ένα παράδειγμα ο π ό θ ε ν σ υ ν ά γ ε τ α ι πώς τό αίδοίον έχει καί τό ήχομιμητικό σ υ ν ό ν υ μ ο τό μουνί τό λέν Άλή ζιζί. Ή. βενετσιάνικης π ρ ο ε λ ε ύ σ ε ω ς , λέξη μουνί εμφανίζεται ύπό αρ καί τόν πούτσο Καραλή! κετός όψεις: μουνάκι I μουνίτσα I μουνάρα I μούναρος I μούνος / τό μουνί όντας αφρίζει άρχιμούναρος. Οί λέξεις μουνίκακας καί μανιαμούνιας άπορέουν, πι σάν καράβι αρμενίζει, θανότατα, άπό τ ή ν λέξη μουνί. Ή περί τό γυναικείον αίδοίον έξαψη τά πανιά τόχει τρακάδα παρέχει τίς εκφράσεις: τά καπακλίκια τού μουνιού I καπακλίδικο και τά τσαμαντάλια μαύρα! μουνί I μουνί μέ έφτά καπάκια / παχί μουνί I αφράτο μουνί κτλ. Γιά Βεβαίως, αυτό τό τραγουδάκι είναι ό π ρ ό γ ο ν ο ς τ ο ϋ γ ν ω σ τ ό τ α τ ο υ τίς πτυχώσεις τού γυναικείου αιδοίου χρησιμοποιείται ή λ έ ξ η χείλια τό μουνί τό λένε Γιώτα - ή - μουνόχειλα. Τ ή ν ίδια ακριβώς λ έ ξ η μεταχειριζόμαστε καί σ τ ή ν καί τόν πούτσο Παναγιώτα! ανατομική. Ή σχετική παράδοση αντανακλάται στήν λαϊκή δοξασία, όποιον Θέλεις πάνε ρώτα ό τ ι τάχα. ή γυναίκα μέ μεγάλα χ ε ί λ η έχει απαραιτήτως καί μ ε γ ά λ ο τό κεφάλι μπαίνει πρώτα! αίδοίον (όπερ ενθυμίζει τ ό ν α ν ά λ ο γ ο συσχετισμό μύτης καί π έ ο υ ς ) . Σέ κάποιο άλλο δημοτικό τραγούδι τό αίδοίον φέρεται νά έχει μα Έ ν α παλιότερο σ υ ν ό ν υ μ ο τ ο ύ αιδοίου είναι τ ό : κρεάτινη κουλούρα. σ χ ά λ ε ς , όπερ ενθυμίζει ανάλογες παρομοιώσεις πού συναντάμε στήν Έ ν α ά λ λ ο σημερινό (ευρωπαϊκής προελεύσεως) κολονακιότικο συν αργκό τού υποκόσμου {μουνόχειλα I μουνοβάρδουλα κτλ.): όνυμο τ ο υ είναι: παρενθέσεις. Ή λ έ ξ η μουνοτρίχι (λαϊκή ονομασία γιά σταθείτε γιά νά Ιδούμε τού φ υ τ ο ύ άδίαντον ή κόμη τής Αφροδίτης), ε ν δ ε χ ο μ έ ν ω ς , αναφέ τί τραγούδι θέ νά είπούμε ρεται σ τ ό έφήβαιον. Παλιότερα, τό έφήθαιον λ ε γ ό τ α ν ε χτένι. "Αχνα γιά τό δόλιο τό μουνάκι βασιλικού πάνω άπό τό σγουρό εφηβαίο - γ ρ ά φ ε ι ό Ε λ ύ τ η ς . πόχει μπρος καί πίσω αυλάκι! Τό γ υ ν α ι κ ε ί ο ν αίδοίον (καθώς, σέ π ο λ λ έ ς ξένες γλώσες) είναι χω ήθελα νά ρίξω στάνη μένο σέ α ρ κ ε τ έ ς βρισιές - ή - αυτό καθ' ε α υ τ ό , αποτελεί βρισιά. άποκάτω στό φουστάνι Παραδείγματα νά κρεμάω τίς καρδάρες στού μουνιού τίς άμασχάλες... γαμώ τό μουνί πού σέ πέταγε! Τό γυναικείον αίδοίον παρομοιάζεται καί μέ πηγάδι. Έξ αυτού οί εκ τής μάνας σου τό μουνί! γαμώ τό μουνί τής αδερφής σου! (κτλ. κτλ.) ι 64 65
- 35. Πρέπει νά αναφέρωκαί τό σ ύ γ χ ρ ο ν ο λαϊκό ποιηματάκι, πού κατέ γραψε ό Μανόλης Ξεξάκης ένα μαμουνάκι, μουνάκι, μικρό τόσο δά, βγήκε μέσ' άπό μιά τχαπούτσα, πούτσα, μικρό τόσο δά... Τ έ λ ο ς , δέν λ η σ μ ο ν ώ τήν ξακουστή σ υ λ ο γ ή φωτογραφιών γυναικείων αιδοίων τ ο ύ δαιμόνιου Α ν δ ρ έ α Ε μ π ε ι ρ ί κ ο υ - μιά σ υ λ ο γ ή πού δέν παρέλειπε νά δείχνει σ τ ο υ ς φ ί λ ο υ ς τ ο υ , καί, τής οποίας αγνοείται ή τύχη. Σ τ ή ν καλιαρντή τά βυζιά αποδίδονται μέ τά σ υ ν ό ν υ μ α : βουτρά I γα- λοφουσκού I κατσικσνά / καυλοπιπίλες I μουτζαντίβαρα / σταμνό- οτερνα. 01 ο μ ο φ υ λ ό φ ι λ ο ι έπλασαν γιά τό γυναικεΐον αίδοϊον τά συν όνυμα: καυλομαξίλαρο I μουτζό / ψωλάραγμα. Καί στίς δυό αυτές κατηγορίες σ υ ν ο ν ύ μ ω ν (επίσης, σέ δ,τι άφορα γ ε ν ι κ ό τ ε ρ α τίς γυναί κες) περιέχεται ικανή δόση δ η λ η τ η ρ ί ο υ . Αυτή ή στάση δ ι ό λ ο υ δέν εμποδίζει τ ο ύ ς ο μ ο φ υ λ ό φ ι λ ο υ ς άπό τό νά μιμούνται, δουλικότατα καί γ ε λ ο ι ο δ έ σ τ α τ α , τίς γυναίκες. Σ τ ή ν λαϊκή ανατομική τά βυζιά καλούνται Μαριγούλες. Ή περίπτωση τού δίστιχου ή αγάπη άπό τά μάτια πιάνεται, στά χείλη κατεβαίνει κι άπό τά χείλη στήν καρδιά ριζώνει καί δέν βγαίνει πού φανερώνει τά διαδοχικά στάδια τ ο ύ έ ρ ω τ ο ς , επιβιώνει - ύπό άλ- λ η ν μορφήν - σ τ ή ν παροιμία είδες χέρι στό βυζί; δέξου, μουνί, μαντάτα! Πάντως, ό κόρφος καί ή κόμη ε θ ε ω ρ ο ύ ν τ ο , ανέκαθεν, σημαντικότατα δώρα τής γυναικείας ομορφιάς. Αυτό λ έ ε ι καί ή παροιμία τό βυζί καί τό μαλλί καθημερινή στολή ( δ η λ α δ ή , στόλισμα). Σ τ ή ν αργκό μας οί μαστοί αποκαλούνται κουμπούρια. Γιά τό άνδρικόν μόριον διαθέτουμε, επίσης, αρκετά συνόνυμα. Τά π λ έ ο ν σ υ ν ή θ η είναι: πούτσος - κ α ί - ψωλή. Ό Α ν δ ρ ι ώ τ η ς γράφει μπούτσος. Τό βρίσκω αδόκιμο. Λ έ μ ε : πούτσα - ή - πούτσος. Καί, σχε δόν π ο τ έ : μπούτσα - ή - μπούτσος. Ό ? Ανδριώτης, στήν πρώτην έκ δοση τ ο ύ λεξικού τ ο υ (1951), δέχεται τ ή ν λ έ ξ η πόσθη σάν π ρ ό γ ο ν ο τής λέξεως μπούτσος' μά σ τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η έκδοση (1967) αλλάζει γνώ μη, γιατί έ ν τ ω μ ε τ α ξ ύ ανακαλύπτει τό σλαβικό butsa (= εξόγκωμα). Δ έ ν νομίζω ότι διαθέτουμε μιά πειστική ε τ υ μ ο λ ο γ ί α γιά τ ή ν λ έ ξ η πούτσος. Α ν τ ι θ έ τ ω ς , ή λ έ ξ η ψωλή φαίνεται νάχει αρχαιοελληνική καταγωγή. Ή λ έ ξ η πούτσα (κι όχι ή λ έ ξ η πούτσος) μας παρέχει τά: πουτσαρά / πουτσαράς. Ό α γ ν ό ς Κ ρ υ σ τ ά λ λ η ς , σέ κάποιαν επιστολή τ ο υ , αποκα λεί τ ό ν Βλαχογιάνη πτσαρά. Ό 'ίδιος προσαγόρευε τούς φ ί λ ο υ ς του Κ α λ ν τ ε ρ ι μ ι τ ζ ο ΰ δ ε ς σ τ ή ν όδο Πειραιώς. Φωτογραφία δημοσιευμένη σ τ ό Ίδεοδρόμιο (16-5-1978). μέ τ ή ν π ρ ο σ φ ώ ν η σ η : γιά σου, ώρέ, κοκαλόπτσε! Ά π ό τ ή ν λ έ ξ η ψωλή β γ α ί ν ο υ ν τά: ψωλίτσα I ψωλάκι / ψωλάρα / ψώ- λος I ψωλαράς I ψωλοκουβέντα I ψωλομούρης I ψωλαρπάχτρα κτλ. 67 66
- 36. νο. Ή λέ ξ η ψωλή απώλεσε τ ή ν αρχαία της σημασία καί σήμερα, απλώς, σημαίνει: π έ ο ς . Σχετικό μέ τ ή ν γ υ μ ν ή βάλανο είναι καί τό σ ύ γ χ ρ ο ν ο λαϊκό λ ο γ ο π α ί γ ν ι ο - τόν ξέρεις τόν Φούφουτο; - ποιόν Φούφουτο; -τόν πούτσο μου τόν ξεσκούφωτο! Ό Κουκούλες διατείνεται ό τ ι τό έ π ό ν υ μ ο Τσουτσούνας αποδίδεται σ τ ό ν έχοντα μεγάλην πόσθην. Α μ φ ι β ά λ ω ζωηρώς. ΟΊ λέξεις τσου τσούνα / τσουτσουνίκα I τσουτσού έχουν ειρωνικό περιεχόμενο. Ή έκφραση: άντε, μωρή τσουτσού! είναι λίαν προσβλητική. Σέ ορισμένες κατηγορίες δημοτικών τραγουδιών ό φαλλός δίνει καί παίρνει. Σέ κάποιο τραγούδι μιά κοπέλα λ έ ε ι πό-πό·πό, μανούλα μου, μέ πονεϊ ή καρδούλα μου! πήγα πάνω στόν όντά κι είδα τήν ξερή τ' άγά μ' έναν σφόντυλο μπροστά! Γιά τό τραγούδι τού Γιάναρου - π ο ύ τ ό ν έθαψαν αφήνοντας τ ή ν ψωλή τ ο υ ά π ό ξ ω - έκτος άπό τήν καταγραφή τ ο ύ Ά ρ α β α ν τ ι ν ο ΰ , δια θ έ τ ο υ μ ε μιά σειρά σκανταλιάρικες παραλλαγές τής Κρήτης. Σέ κά ποιο ά λ λ ο δημοτικό τραγούδι βρίσκω τ ο ύ ς στίχους στού Μαρτίου τίς πέντε-δέκα μαραγκός ψωλές πελέκα καί μεγάλες καί μικρές άπό τίς μαρμάρινες' τό μάθανε τά κοράσια Ό Πέτρος Β λ α σ τ ό ς μας διαβεβαιώνει πώς, σ τ ή ν εποχή τ ο υ , οί λέξεις πουτσαράς I άρχιδάτος I μαλλιαρόκωλος έ δ ή λ ω ν α ν τόν γ ε ν α ί ο ν άν καί τόν διπλοχαιρετούσαν τρα. Ά λ λ α , δ ε υ τ ε ρ ό τ ε ρ α , συνόνυμα τ ο ϋ πέους είναι τά: φύση I τ' άκουσε ή κυρά-γουμένη βέργα I μαλαπέρδα I τσουτσού I τσουτσούνα / ξερή / όκαδιάρικη στή χαρά της τόνε παίρνει. παλαμίδα I λωλή / ή άπαυτή I ή άποτέτια κτλ. Ό Μακρυγιάνης γρά Ά π ό δημοτικό τραγούδι προέρχεται καί ή παρακάτω ευχή φει: καί περιπαίζοντας ό Καραϊσκάκης τούς τούρκους έξεβρακώθη, νά είχα μοίρα, νά είχα τύχη, τόν έλάβωσαν εις τήν φύσιν. Ό Κουκούλες, σέ μιάν υποσημείωση νά είχα μιά ψωλή σάν πήχη! τ ο υ , αναφέρει ό τ ι σ τ ή ν Κερασούντα αποκαλούσαν τά αιδοία άσκεμα Καί, επίσης, άπό δημοτικά τραγούδια παίρνω καί τούς εξής στίχους κρέατα - καί παραθέτει τ ή ν λαϊκή έκφραση τής Θεσσαλονίκης κρέας μακροψώλη μ' αδερφέ, θά μπει, κρέας θά βγει ισχυριζόμενος πώς, έδώ, τό πέος ύποδηλού- μακροτράβα τό χορό! ται. Κατ' αρχήν, ό Κουκούλες ήξερε τ ή ν μ ι σ ή λαϊκή έκφραση τής χοντροψώλη μ' αδερφέ, Θεσσαλονίκης, πού ο λ ο κ λ η ρ ω μ έ ν η παρουσιάζει τ ή ν μορφή: κρέας θά χοντροτράβα τό χορό!... μπει, κρέας θά βγει, κι ο,τι μείνει δικό σου είναι! Αυτή ή έκφραση, τώρα τίς αποκριές αναφέρεται στήν συνουσία (καί δή στήν άλλαξοκωλιά). Πιστεύω ότι ή φέραν δυό σακιά ψωλές [...] έκφραση άσκεμα κρέατα χαρακτηρίζει αορίστως τά αιδοία, όπως τις μεγάλες αποκριές ακριβώς οί λέξεις εργαλεία καί κρυφά ορίζουν σ υ γ χ ρ ό ν ω ς τό σύν στέκονται ol ψωλές ορθές· ο λ ο ν φαλλοϋ-όρχεων. Σ χ ε τ ι κ ή είναι καί ή περιγελαστική προσφώνη ί γιέ μ', καί τό μεγάλο πάσκα σ η : γιά σου, Ηλία, μέ τά μεγάλα εργαλεία! στέκουν τά μουνιά καί χάσκα! Ή βάλανος τού πέους αποκαλείται, κοινώς, κεφάλι (καί, ε ν ί ο τ ε , κα Σταματάω τίς αναγωγές σ τ ό δημοτικό μας τραγούδι. Καί δέν θά επι ρύδι). Ή λέξη καυλί υποδηλώνει ο λ ό κ λ η ρ ο τό π έ ο ς , κι όχι τ ή ν βάλα- καλεσθώ - έ ξ α ί δ η μ ο σ ύ ν η ς - άλλα χειρότερα παραδείγματα, πού βρί σκω στίς α ν θ ο λ ο γ ί ε ς . 68 69
- 37. Θά τελειώσω τή ν περί φ α λ λ ο ϋ παράγραφο παραθέτοντας λ ί γ ε ς πα πρωκτός προσωποποιείται. Ή παράδοση είναι αρχαία. Ό Νικήτας Νηφάκης, σ τ ό κείμενο τ ο υ Διήγησις νοστιμωτάτη καί ώφελιμωτάτη ροιμίες καί παροιμιώδεις εκφράσεις περί τοϋ πώς έφιλονείκησαν ποτέ τά τοϋ σώματος μέλη περί τής βα είδα καί παραείδο άλλά ποντικού ψωλή δέν είδα/ σιλείας καί πώς έβασίλευσεν ό κύρ-Κώλος [...] αποκαλεί τ ό ν πρωκτό γιά τό πείσμα τοϋ γειτόνου έκοψα τή λωλή μου! μπάρμπα-Νικολό. γιά τής ορφανής τόν κώλο I έχει ό θεός μεγάλον ψώλο! Σ τ ά αρχαία καί λόγια συνόνυμα τ ο ύ πρωκτού συμπεριλαμβάνονται γιά τήν ορφανή τήν ξένη I έχει ό θεός ψωλή κρυμένη! τά: αφεδρών I έδρα I πυγή I οπίσθια κτλ. Στά σύγχρονα σ υ ν ό ν υ μ α σάν τήν ψωλή στά τζάρτζαλα! π ρ ο έ χ ο υ ν τά: κώλος I πισινός I πάτος I καπούλια / τό ν ό θ ο μετόπι τί πετιέσαι, στή μέση, σάν ψωλή; σθεν καί άλλα. Σ τ ή ν αργκό τού υποκόσμου βρίσκουμε τά σ υ ν ό ν υ μ α : έθγαίνει σάν ή ψωλή άπ' τό βρακί! χαλκάς / δεκάρα / μολυβήθρα / πάτος I σούφρα I κλανιάς I κεφτές μέ τόν πούτσο μου σπάω καρύδια! / διαφορικό κτλ. ό χωριάτης είναι σάν τόν πούτσο- όσο τόν χαϊδεύεις τόσο ση Έ φ ' ό λ ω ν αυτών τ ώ ν σ υ ν ο ν ύ μ ω ν θ ά ή θ ε λ α ν ά παρατηρήσω τ ά έξης: κώνεται! Τά σ υ ν ό ν υ μ α έδρα / άφεδρών I πρωκτός χρησιμοποιούνται, κυρίως, Τ ή ν τελευταία παροιμιώδη έκφραση τή λ έ ν ε οί μάγκες μές στή φυ στά εγχειρίδια τής ιατρικής. Ή λ έ ξ η πυγή περιέπεσε στή λησμονιά. λακή. Ό μ ω ς , συχνά, τ ή ν βλέπουμε νά ανακύπτει μέσα άπό σ ύ ν θ ε τ ε ς λ έ ξεις (π.χ. πυγολαμπις). Ό Ροΐδης μας θυμίζει ό τ ι , οί λόγιοι αποκα Διαβάζω τό No 589 τών Έναρίθμων τ ο ύ Η ρ α κ λ ή Α π ο σ τ ο λ ί δ η : λούσαν τά κρινολίνα πυγόκοσμα. Τό θέμα τής ε τ υ μ ο λ ο γ ί α ς τής λ έ ΦΑΒΩΡΙΝΟΣ: - τίσιν έφοδίοις φιλοσοφείς; ξεως κώλος (άπό τό αρχαίο κώλον έντερον) θεωρείται λ υ θ έ ν . Μέχρι ΔΗΜΩΝΑΞ: - δρχεσι! στιγμής δέν έπείσθην, διότι πάνω στίς λέξεις κώλον / κόλον παίζεται (Ό Σαμοσατεύς αυτά, καταληπτότατα άπ' όλους). ένα π ε ρ ί ε ρ γ ο παιχνιδάκι μέ τό ωμέγα καί τό όμικρον. Ή λέξη πάτος Λίγα μπορώ νά προσθέσω. Ό ν τ ω ς , οί εκφράσεις άντρας μέ αρχίδια I χρησιμοποιείται, κατά κόρον, άπό τ ο ύ ς μάγκες - καί, συχνότατα, μέσα άντρας μέ δυό οκάδες αρχίδια I άντρας μέ μπρούτζινα αρχίδια μι σέ τ υ π ο π ο ι η μ έ ν ε ς εκφράσεις (όπως: ρίχτα στόν πάτο σου! =• χώστα λ ο ύ ν άπό μόνες τ ο υ ς . Ω σ τ ό σ ο , υπάρχει καί ή έκ διαμέτρου αντίθετη σ τ ό ν κώλο σου!). Τό σ υ ν ό ν υ μ ο καπούλια δίνει μιά ζωομορφικήν εκ χρήση τής λ έ ξ ε ω ς αρχίδι. Ε κ φ ρ ά σ ε ι ς τ ύ π ο υ : άντε, ρέ άρχίδη! - ή - δοχή. Τά άργκοτικά σ υ ν ό ν υ μ α χαλκάς / δεκάρα / μολυβήθρα I σού είσαι ένα αρχίδι καί μισό! (κτλ.) α π ο τ ε λ ο ύ ν ασυγχώρητες ύβρεις. φρα I κεφτές άπορέουν έκ τ ο ύ σχήματος τ ο ύ πρωκτού. Τ ή ν λ έ ξ η Έ δ ώ θά αναφέρω καί τ ή ν τ ό σ ο μειωτική λ έ ξ η κλαπαρχίδας. Οί όρ μολυβήθρα τ ή ν μεταχειρίζονται οί ψαράδες* τά ιδιώματα τ ώ ν ναυτι χεις έ χ ο υ ν πολλά σ υ ν ό ν υ μ α : αχαμνά I άμελέτητα / γκογκόβια I κα- κών καί τ ο ϋ υποκόσμου α π ο τ ε λ ο ύ ν σ υ γ κ ο ι ν ω ν ο ύ ν τ α αγγεία. Ή λ έ ξ η ριόλια I λιμπά. Ό Νικόλαος Π ο λ ί τ η ς γράφει: πολλαχοϋ δέ τής Ελλά σούφρα (> σουφρώνω) δέν π ρ ο ή λ θ ε ν , όπως τό θέλει ό κύριος Κο δος οί όρχεις έπί τό εύφημότερον λέγονται αυγά. Π ρ έ π ε ι νά κλείσω ραής, άπό τό ρήμα συνοφρυώ. Ό Α ν δ ρ ι ώ τ η ς αποδέχεται τ ή ν ε τ υ μ ο τ ή ν περί όρχεων παράγραφο μέ τίς παρακάτω σχετικές παροιμίες λογία τ ο ϋ Meyer, σύμφωνα μέ τ ή ν οποία ή λ έ ξ η σούφρα ξεκίνησε διάβολος δουλιά δέν είχε ζύγιαζε τ' αρχίδια του! άπό τό λατινικό suppla. Ό φ ε ί λ ω νά κάνω μιά διευκρίνιση: οί ανω ό διάβολος, όταν κάθεται αργός, τά λιμπά του ξύνει! τέρω γ λ ω σ ο λ ό γ ο ι μιλάνε περί σούφρας ύπό τ ή ν σημασίαν τής π τ υ δουλιά δέν έχει ό διάβολος, τ' αρχίδια του θά τρίβει! χ ή ς . Ό μ ι λ ώ περί σούφρας ύπό τ ή ν σημασίαν τ ο ϋ π ρ ω κ τ ο ύ . Δ έ ν δουλιά δέν είχε ό διάβολος, τ' αρχίδια του έσπαγε κι έραβε! πιστεύω σ τ ή ν μεταφορική σημασία τ ή ς λ έ ξ ε ω ς σούφρα. Δ έ ν ξέρω, όταν δέν έχει ό διάβολος δουλιά, ξετσαμπαδίζει τά μπιχλιμπί κάν. άν πίσω άπό τ ή ν μορφή σούφρα κρύβονται δ ύ ο ε τ υ μ ο λ ο γ ί ε ς . δια του! Αυτό θ ά φανεί σ τ ό μ έ λ λ ο ν . Ώ ς πρός τ ή ν λέξη σούφρα - ύ π ό τ ή ν ση Μέσα άπ' αυτές τίς παροιμίες ξεπηδάει ή σ ύ γ χ ρ ο ν η έκφραση όλη μασίαν τ ο ϋ π ρ ω κ τ ο ύ - δέχομαι μιάν ά λ λ η , ' π ι ό κ ο ν τ ι ν ή , ε τ υ μ ο λ ο γ ί α : μέρα ξύνει τ' αρχίδια του πού λέμε γιά τούς α ρ γ ό σ χ ο λ ο υ ς . τ ή ν τούρκικη λ έ ξ η sofra. Ή πρώτη σημασία τ ή ς λέξεως sofra είναι: χαμηλό σ τ ρ ο γ γ υ λ ό τραπέζι, έξ ου τό ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ό σοφράς (συχνά, ΟΊ ο μ ο φ υ λ ό φ ι λ ο ι αρέσκονται νά ξ ε φ ο υ ρ ν ί ζ ο υ ν τό ρητό ό κώλος εί- σ υ γ χ έ ε τ α ι μέ τό σοφάς πού σημαίνει: μ ι ν τ έ ρ ι , ντιβάνι). Ω σ τ ό σ ο , ή ναι τό μουνί του μέλλοντος! σάν μ ε γ ά λ η εξυπνάδα. Είναι λίαν άμφί- τουρκική λ έ ξ η sofra - μ ε τ α φ ο ρ ι κ ώ ς - σημαίνει: π ρ ω κ τ ό ς (ώς έ κ τ ο ύ βολον άν τό ρ η τ ό αυτό αναφέρεται σ τ ο υ ς π ο ύ σ τ η δ ε ς . Ή έπιθετικό- σχήματος τ ο ύ τραπεζιού). Ώ σ τ ε , ά ν υπάρχει μιά δ ε ύ τ ε ρ η λ έ ξ η της τών π ο ύ σ τ η δ ω ν φτάνει ώς τό γρατσούνισμα κι έκεϊ ξεθυμαίνει. σούφρα (μέ τ ή ν σημασία τής π τ υ χ ώ σ ε ω ς , μ ό ν ο ν ) , βρισκόμαστε μπρος Ή λ έ ξ η κώλος σημαίνει, άφ' ε ν ό ς , οπίσθια - κ α ί - άφ' ε τ έ ρ ο υ πρω σέ ένα γ λ ω σ ι κ ό κράμα μέ μιάν ισχυρή παρετυμολογική πίεση. Έξαλ κτός. Σύμφωνα μέ ένα παιδικό παιχνίδι, τό πέος ονομάζεται λ ο υ , δ έ ν είναι ή πρώτη φορά πού μιά ξ έ ν η λ έ ξ η παρέχει σ τ ή γλώσα μπάρμπα-Κίτσος καί ό πισινός μπάρμπα-Νικολός (έδώ, 'ίσως, παίζει μας δ ύ ο (άκουστικώς παραπλήσιες) λέξεις. Τά οπίσθια ύποδηλώνον- ρόλο καί ή σ υ ν ή χ η σ η : κώλος > Νικολός). Σέ π ο λ λ ά παραμύθια ό 70 71
- 38. ται καί μέτ ή ν έκφραση πισινά μάγουλα (τήν μεταχειρίστηκε κι ό Κα· χτίτσης). Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς μας παραδίδει τά βυζαντινά έπόνυμα Άσπρόκωλος καί Τρίκωλος. Ή λέξη κώλος α π ο τ ε λ ε ί τ ή ν βάση μιάς σειράς άλλων λ έ ξ ε ω ν : κωλά- κος / κωλάκι / κωλαράκι I κωλαράκος I κωλαρέτζος I κώλαρος I κω- λάθρα I κωλομάγουλα I κωλόμηλα I κωλομέρια I κωλάντερο / κωλο· ράβδι / κωλαράς / κωλώνω I ξεκωλώνω / κωλοβελόνης I κωλοσαύρα I κωλιά I κωλοβροντή I κωλοσούρνω I κωλοσούρτης I κωλοσφούγγι I κωλοσφουγγάριος I κωλόπανο Ι κωλοπετσωμένος I κωλοσούσα / κω- λοοτριμούρα / κωλοτρυπίδα I κωλοχούμπα I κωλόκουρο Ι κωλοκαθί- στρα I κωλότριχες I κωλοδάχτυλο I κωλογαμημένος / κωλοχανείο I κωλάδικο κτλ. Ή λ έ ξ η κολομπαράς δέν σχετίζεται μέ τ ή ν λέξη κώ λος. Τό πρώτο συνθετικό κωλο- έχει μιάν υποτιμητική σημασία (π.χ. κω λόχαρτο I κωλόγιατρος I κωλόπαιδο - κ α ί - κωλανφάν). Ή ειδικότερη κατασκευή καί ποιότητα τών οπισθίων παρέχουν τίς λ έ ξ ε ι ς : κοκινό- κωλος I ψαλιδόκωλος I άσπρόκωλος I μπαμπακόκωλος I μαλλιαρό- κωλος - κ α ί - προκειμένου περί γυναικών, τίς λέξεις: άχλαδοκώλα I φαρδοκώλα / στενοκώλα I χοντροκώλα I μπαοοκώλα I χαμηλοκώλα / ψηλοκώλα I κοφινόκωλη I θρομοκώλα. Ά π ό τό δημοτικό τραγούδι δανείζομαι τούς σχετικούς στίχους Θαυμάζομαι και απορώ πώς ό τ' άθρώπου ό κώλος: τριγύρο-γυρο τριχωτός καί ένδον κούφος όλος! ... κι έκεϊ πού μέ κωλόσερνε χορτάρι μή φυτρώσει! ... μάς πήραν κλέφτες στά βουνά, μάς κωλοσέρνουν σκλάβους! ... όλη μέρα τρίβει σβόλια καί τό βράδι τρίβει κώλια! Ξεκινόντας άπό τ ή ν παλιά κατάρα "Αδου πρωκτώ περιπέσοις! φτά νουμε στίς σ ύ γ χ ρ ο ν ε ς απειλές, παροιμιώδεις εκφράσεις καί τυπο έν λ ό γ ω φαινόμενον αποτελεί αιτία σχετικής συζυγικής κρεβατο- ποιημένες περιγελαστικές απαντήσεις: μουρμούρας {μάσε τά πόδια σου! μέ πάγωσες! κτλ.). Αυτό τό φαινό άλλη καί δέν έγένηοε μόν' ή κοφινόκωλη! μενο δέν έπέρασε απαρατήρητο άπό τ ό ν λαό. Ιδού. ατόφια, ή παρά είσαι ένας σκέτος κώλος! δοση No 1001 τ ο ύ Νικολάου Π ο λ ί τ η : τώρα θά δεις τού κώλου σου τήν τρύπα! Κίνησε ό Διάβολος νά πάη νά σπουδάση τή γυναίκα. Εκείνη αυτό νά τό χώσεις στόν κώλο σου! σάν τόν είδε τόν φοβήθηκε κ' έρρηξε τά μαλλιά 'ς τό πρόσωπο θά τραβάς τίς κωλότριχές σου! κ' έτούρλωσε τόν πισινό της ολόγυμνη. Ό Διάβολος σάν τήν λόγια τού κώλου! είδε έτσι φοβήθηκε πώς κάτι κατεργαριά θά τού κόμη. «Τήν άστα αυτά τού κώλου! κατάρα μου νά 'χης, τής λέει, καί ποτέ νά μή ζεοταθή ό κώλος τού κώλου τά ένιάμερα - καί τού πούτσου τά σαράντα! σου». Καί τής έδωσε μιά μπάτσα 'ς τόν πισινό. 'Από τότε κι' ό θά σού βάλω κωλοδάχτυλο! πισινός τής γυναίκας χειμώνα καλοκαίρι ούτε ζεστένεται, ούτε άν έχεις κώλο, έλα! τρίχα βγάνει. αυτός είναι πολύ κωλόφαρδος! Γιά τόν πρωκτό - ώ ς σεξουαλικό α ν τ ι κ ε ί μ ε ν ο - θά μιλήσω παρακάτω. γιατί έχω τόν κώλο μπρος! Στήν φυλακή ό πρωκτός χρησιμοποιείται ώς κρυψώνας. Ή συνήθια χαρά στόν άντρα τό ζεστό καί στή γυναίκα κρύα! αυτή παρατηρείται στίς φυλακές ό λ ο υ τού κόσμου κι όλων τών επο Αυτή ή τελευταία παροιμία, πιθανότατα, αναφέρεται σ τ ή ν γ ν ω σ τ ή χών. Μόλις χτες έδιάβασα κάτι σχετικό σ τ ό βιβλίο Les bagnes τής διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ γυναικείου καί αντρικού σώματος. Εί Chantal Alexakis, πού έκυκλοφόρησε πρό μηνός. Έ κ τ ο ς άπό τ ό ν ναι κοινό μυστικό πώς ή γυναίκα έχει θερμή κοιλιά καί ψυχρά οπί πρωκτό, χρησιμοποιούνται ώς κρυψώνες τό πέος (μίλησα γιαυτό σ τ ό σθια, ένώ τά οπίσθια καί τά πόδια τού άντρα είναι πάντα ζεστά. Τό Έγχειρίδιον τού Καλού Κλέφτη), ό γυναικείος κόρφος καί τό αίδοίον. 72 73
- 39. μετά τής δείνα,συνέρχεσθαι ή συνευρίσκεσθαι μετά τής δείνα, ώς δήλα δή οί αρχαίοι περίπου μεταχειρίζοντο τά όμιλεΐν, συνεΐναι, μείγνυσθαι, διαλέγε- σθαι, έπιτυγχάνειν, πλησιάζειν, κοινωνεΐν, συγκατακοιμάσθαι, συγγίγνεσθαι, συμπλέκεσθαι, άναθαίνειν τήν γυναίκα, είς ταύτόν έρχεσθαι. "Αλλοι όμως, μή φροντίζοντες περί τής ευπρεπείας, γυμνά τά ονόματα μετεχειρίζοντο. Περί τού συνευρεθέντος λοιπόν μετά γυναικός έλεγον, ότι ούτος έ π ε σ ε ν είς τήν δείνα, ή οτι κοιμάται μετά τής δείνα, ή έχει τ ή ν δ ε ί ν α , ή π η δ ά τ ή ν δ ε ί ν α , ή τ ή ν φ ι λ ε ΐ , ή τ ή ν γ α μ ε ΐ , ρήμα όπερ παρ' άρχαίοις δέν είχε τήν σημασίαν ταύτην, ήν παλαιότερον συναντώμεν παρά Λουκιανώ γράψαντι: «τήν δέ γυναίκα είς τήν όδόν άνατρέψας γαμεϊν έβούλετο», είτα παρά Στράβωνι, ούτινος είναι τό έξης χωρίον: «Διονύσιος... ος γε προεγάμει μέν παρεισιών είς τό δωμάτιον τής νυμφοστολισθείσης», καί παρά Κλήμεντι δέ τφ Άλεξανδρει, παρ' φ άναγινώσκομεν; «τά γυναικών οί άνδρες πεπόνθασι καί γυναίκες άνδρίζονται παρά φύσιν γαμούμεναί τε καί γαμούσα!». Φέρεται δέ καί έν τφ Συναξαρίω τών ευγενικών γυναικών καί ή σημερινή φράσις τ ή ς τ ή ν β ά ζ ε ι . Παράβολε καί τήν Βυζαντινήν παροιμίαν: «πτωχός ή πλούσιος, άν δέν τήν βάλη, ουδέν κοιμάται». Είπε δέ καί ό Λιβά- νιος, ώς ανωτέρω ελέχθη, διά νέον ότι, ίδών ούτος τήν ώραίαν κόρην καπή- λου: «ήξίου γαμεϊν». Περί γυναικός ευκόλως τήν ώραν έκδιδούσης, έλεγον ότι τό κ ά μ ν ε ι , ή ό τ ι τό δ ί δ ε ι , φράσις, ήν θά έχρησιμοποίουν καί οί αρχαίοι "Ελληνες, ώς συμπεραίνω έκ τού ονόματος αρχαίας πόρνης Π αν δ οσ ία καί τοΰ είς πόρ- νην αποδιδόμενου επιθέτου δ ω σ ί π υ γ ο ς καί υπέρ ής συνηγορεί καί τό παρά Κλήμεντι άνέκδοτον, καθ' ό, όταν τις είπε πρός παρθένον: «γέγραπται παντί τφ αίτούντί σε δίδου», εκείνη, μή έννοήσασα τήν ασελγή φράσιν καί νομίσασα ότι τής όμιλεϊ περί γάμου, τού απήντησε: «περί γάμου τή μητρί διαλέγου». Προσθετέον ότι, άντί τού απλού δίδει, παρά Σαχλίκη κείται: «δίδει τό κορμίν της» καί έν τφ 'Επαίνω τών ευγενικών γυναικών; «δανείζει τό κορ μί». Πάσαι, εννοείται, αί ανωτέρω φράσεις καί λέξεις θά ήσαν κατά τούς Βυζαντι νούς χρόνους πάγκοινοι, άφ' ού καί σήμερον έτι είναι τοιαύται. Είρήσθω. δ' ότι οί Βυζαντινοί, άντί τοΰ βινεΐν. έλεγον ποιεϊν τήν πράξιν. Έν τέλει άς προσθέσωμεν ότι οί διαρκώς μετά πορνών συναναστρεφόμενοι καί τάς μετά γυναικών μείξεις συχνά έπιδιώκοντες καί είς Άφροδίτην νο- σούντες έκαλούντο λ ο ύ π α κ ε ς . Κούρεμα καί πόμπεμα τεντιμπόιδων Α υ τ ή ή τρομακτική φωτογραφία εδημοσιεύθη άπό τ ό ν Ταχυδρόμο, at άρθρο τού Κ. Κ ο υ μ π έ τ σ ο υ , στίς 17-2-1977. Επίσης, σέ μιάν υποσημείωση τ ο ύ Φαίδωνος Κουκουλέ διαβάζω: Έσθίων, πίνων καί γαμών - φέρεται ε/ς τούς Στρωματεϊς τού Κλήμεντος... Έν Κρητικώ εγγράφω τού 1184 αναφέρεται τοπο Σήμερα, π ρ ο κ ε ι μ έ ν ο υ περί συνουσίας, μεταχειριζόμαστε, κυρίως, τ ή ν θεσία Χαμογαμήσι... Έν μεσαιωνικώ γλωσσαρίω άναγινώσκομεν: λ έ ξ η γαμίσι. Οί γ λ ω σ ο λ ό γ ο ι γράφουν γαμήσι- αυτό διότι ανάγουν τ ή ν γαμέας- όχευτής, ώς καί νϋν έν Πόντω... λείπε δέ τόν γαμέα, λ έ ξ η σ τ ό απαρέμφατο γαμήσειν τ ο ϋ ρήματος γαμώ (αρχική σημασία: φέρεται καί έν τώ Έπαίνω τών ευγενικών γυναικών. νυμφεύομαι). Α υ τ ή ή ε τ υ μ ο λ ο γ ί α μοιάζει .νάναι σωστή. Γιά λ ό γ ο υ ς Ό λαός χρησιμοποιούσε, ευθέως καί άνέτως, τό ρήμα γαμώ· Συναν απλουστεύσεως γράφω τό γαμίσι μέ γιώτα. Ό Φαίδων Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς τάμε τό ρήμα γαμώ (καί τά παράγωγα του) σέ π ο λ λ έ ς παροιμίες καί αναφέρει πολλά άλλα έπί τ ο ϋ θ έ μ α τ ο ς : λαϊκές εκφράσεις, όπως γαμιέται σά σκύλα! Πολλοί φρόνιμοι καί εαυτούς σεβόμενοι, περί τών είς τά σεξουαλικά ζητή γαμώ καί δέρνω! ματα ασχολουμένων ομιλούντες, μεταχειρίζονται λέξεις καί φράσεις, αϊτινες γαμεϊς καί δέρνεις I καί τά άσπρα πίσω παίρνεις! εύφήμως έκάλυπτον τά άπρεπη καί έμείουν τήν έκ τής αισχρολογίας έντύπω- αυτή ή δουλιά είναι σωστό γαμίσι! . σιν: περί τού μετά γυναικός π.χ. συνευρίσκεσθαι μετεχειρίζοντο τά ρήματα ό διάβολος δουλιά δέν είχε καί γαμούσε τά παιδιά του! * γινώσκειν ή πλησιάζειν τήν δείνα, συγκαθεύδειν μετά τής δείνα, συνδυάζειν 75 74
- 40. τα γαμι(σι)άτικα δένπλερώνονται! τ ρ ό π ο υ ς τ ε λ έ σ ε ω ς τής συνουσίας. Τ ί ς στάσεις τής συνουσίας ό Κου έγώ θά πληρώσω τά γαμισιάτικα; κ ο ύ λ ε ς τίς ονομάζει βινητικά σχήματα. Γενικώς, ό Κουκούλες γράφει μουρλάθηκα άπό τήν αγαμία! τά εξής περί τής διαδικασίας τής συνουσίας: ό Γιώργος είναι μεγάλος γαμιάς! άντε, μωρή γαμιόλα, καί θά οοϋ δείξω γώ! Κλήμης ό Άλεξανδρεύς. έν τφ Παιδαγωγφ του, ομιλεί δι' άσχήμονας συμπλο- τή γαμάς κι αυτή διαβάζει εφημερίδα! κάς καί άσχήμονα καί εταιρικά φιλήματα, ών τά ονόματα καί άπαξιοϊ νά άνα- φέρη. ό δέ Ιωάννης Λυδός μνημονεύει έκλυτων φιλημάτων. γαμίσι δίχως σάλιο! Ποϊαί τίνες ήσαν αί άσχήμονες συμπλοκαί, καλώς ποιών, δέν περιγράφει ό αυτός θέλει γαμίσι, στενό παπούτσι καί κατήφορο! πατήρ, είς τά εταιρικά όμως φιλήματα, τά καταγλωττίσματα τών αρχαίων, δέ γαμεις!... δέον νά καταλέξωμεν τό μ α ν δ α λ ω τ ό ν φ ι λ ί ν, τό όποιον ούτω καλούσιν Σ τ ή ν θέση τού ρήματος γαμώ ό λ α ό ς , συχνότατα, βάζει ένα ά λ λ ο ol νεώτεροι "Ελληνες, έ π ι μ α ν δ α λ ω τ ό ν δέ οί αρχαίοι αυτών πρόγονοι. ταυτόσημο ρήμα, ή μιάν ο λ ό κ λ η ρ η περίφραση. Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς λ έ ε ι : Τό τοιούτον φίλημα ό Σουΐδας ούτω περιγράφει: «έπιμανδαλωτόν* είδος φι καί νύν φιλώ σημαίνει διακορεύω ή βινώ. Είναι πασίγνωστη ή ρήση: λήματος ερωτικού, ω δει τήν γλώτταν τών καταφιλούντων λείχειν». ό δέ Φώ τιος, έν τφ Λεξικφ του: «μανδαλωτόν- είδος φιλήματος, ώς γιγγλυμωτόν». φιλημένη-γαμημένη. Οί μάγκες χρησιμοποιούν τ ή ν λ έ ξ η πήδημα (= Κατά τό μεταγενέστερον ποίημα Περί γέροντος νά μήν πάρη κορίτσιν, τό φί συνουσία). Σέ πρόσφατο δίσκο υπάρχουν οί στίχοι τής Ευτυχίας Πα- λημα τούτο συνίστατο είς τό παγιανοπούλου παράτα τά πηδήματα / στό λέω γιά καλό σου νά πίπΜ/ζη ένας τάλλοϊι τό στόμα και τό χείλη. Τό νύν μανδαλωτό φιλί, όπερ έν Κεφαλληνία καλείται β υ ζ α σ τ ό , συνίσταται είμαστε συνομήλικοι / καί ξέρω τόν καημό σου εις τό ν' άπομυζρ ό είς τών φιλούντων τό άνω χείλος τού έτερου, όστις πά πού πέρασαν απαρατήρητοι άπό τ ή ν φασιστική λογοκρισία. Οί μάγ λιν τό κάτω χείλος τούτου άπομυζςι. κες, επίσης, λ έ ν ε : πάμε γιά τό ρίξε-ρίξε! Ά λ λ ω σ τ ε , είναι γ ν ω σ τ ή ή Οτι τοιούτον ήτο τό μανδαλωτόν φιλίν τών βυζαντινών, είναι πιθανώτατον. τσαχπίνικη ε υ χ ή : καλές χωσές! - όπως είναι γ ν ω σ τ ό τό κατοχικό Ό Άρισταίνετος, τέλος, ομιλεί περί μανικού φιλήματος καί κατατριβής τού φίκι-φίκι. Γιά ένα πρόσωπο πού επιθυμεί νά συνουσιαστεί λ έ μ ε : θέλει στόματος, ό δέ Λουκιανός είς τούς "Εταιρικούς διάλογους του περί φιλήμα κοκό! Σημειωτέον ό τ ι , ή παιδική λ έ ξ η κοκό (= ζαχαρωτό), δέν έχει τος, καθ' ό προσηρμόζοντο τά χείλη, ύπανοιγομένου τού στόματος. σχέση μέ τ ή ν άργκοτική λ έ ξ η κοκό (= κοκαΐνη). 'Εδώ, πρέπει νά θυ Εις τάς άσχημοσύνας καί ερωτικός καί πορνικάς χειρονομίας ανήκει ή μάλα- ξις ή καί σύνθλιψις τών μαστών τής γυναικός, περί ής μνείαν ποιούνται ό μηθώ πώς, έπί σεξουαλικής άνικανότητος, χρησιμοποιούμε τήν λαϊκή Άρισταίνετος. ό Αχμέτ, έν τφ Όνειροκριτικφ του. ό Άγαθίας καί Παύλος ό έκφραση: δέν κάνει κούκου! Είναι παμπάλαια ή παρομοίωση τ ο ϋ Σιλεντιάριος, είτα τό χειροτονεϊν τό αίδοίον καί οί διάφοροι γ α λ λ ι σ μ ο ί , φαλλού μέ πουλάκι. Συχνά, σ τ ή ν θέση τ ο ϋ ρήματος φιλώ - ύ π ό τ ή ν ήτοι ή καταμάλαξις, ό κνισμός (τσίμπημα) καί τά φιλήματα καί ή άπομύζησις σημασίαν τού γαμώ- βλέπουμε τό ρήμα αγαπώ. Αυτό τό ρήμα (μέ τού ανδρικού μορίου, τό γλωττοδεψεϊν ή λειχάζειν τών αρχαίων, ή άπόλειξις τήν κρυφή του σημασία) πέρασε καί στήν λογοτεχνία. Θάνατος οι τού γυναικείου αιδοίου, ήτις τελευταία πράξις έγένετο αφορμή διαφόρων γυναίκες πού αγαπιούνται / καθώς νά καθαρίζουνε κρεμμύδια - αφροδισιακών νοσημάτων. γράφει ό Καρυωτάκης μας, στήν Πρέβεζα (1928). Είκοσι χρόνια αρ Ό ιερός Χρυσόστομος, έν τή τριακοστή ομιλία αυτού είς τήν β' πρός Κοριν γότερα ό ηθικότατος Βενέζης γ ρ ά φ ε ι : κι έκεϊ αγαπήθηκαν (= συνου θίους έπιστολήν, απευθυνόμενος πρός τούς άσελγούντας, τούς λέγει: « Τ ό σιάστηκαν). Γιά νά χαρακτηρίσουμε έναν γυναικά λ έ μ ε : αύτουνοϋ ό στόμα ημών τετίμηται δεχόμενον τό σώμα τό Δεσποτικόν. Άκουέτωσαν οί αί- νούς όλο στό κεχρί πάει! Βέβαια, σ τ ό ν Α ρ ι σ τ ο φ ά ν η ή λ έ ξ η κριθή σχρώς φιλούντες». σημαίνει γυναικείον αίδοίον, άλλά δέν μπορώ νά ξέρω άν υφίσταται Τί εννοεί ενταύθα ό ϊεράρχης διασαφηνίζει πολλούς μετά ταύτας αιώνας Θεόδωρος ό Βάλσαμων, όστις, έρμηνεύων τόν 70όν κανόνα τού Μ. Βασι κάποια καθοδική εξάρτηση μεταξύ τών λέξεων κριθή > κεχρί. Έ π ' λείου, γράφει: «Τινές τφ αφροδισίων πυρί διακαώς έκκαιόμενοι, ώς κύλικι ευκαιρία, άς πούμε πώς, ουσιαστικώς, δέν διαθέτουμε μιά μ ε λ έ τ η έπί χρώνται τφ γυναικείω αίδοίω καί δι' αυτού, ώ τού μύσους! κατάπτυστον πόμα τής α'ισχρολαλίας τ ο ϋ Α ρ ι σ τ ο φ ά ν η . Ά λ λ ω σ τ ε , κάποιος φίλος μου πίνουσι καί τά χείλη καταμιαίνουσιν. Έ τ ε ρ ο ι λέγουσιν ώς τίνες, έρωτομα- ετοίμασε -έδώ καί δέκα χ ρ ό ν ι α - ένα σχετικό λ ε ξ ι λ ό γ ι ο γιά τ ή ν νοΰντες, τήν γυναικείον καταφιλοϋσιν αίσχύνην καί ούκ αίσχύνονται». ποίηση τ ο ϋ αθυρόστομου Α ρ χ ί λ ο χ ο υ , άλλά δέν κοτάει νά τό τυπώ Έγραψε δέ παλαιότερον καί ό Αρτεμίδωρος: «ύστερον δέ τφ χρόνω έμαθον σει, καθότι οί ε ι σ α γ γ ε λ ε ί ς καραδοκούν. Δ έ ν είναι τυχαίο: ή φ α σ ι ότι ήν άρα άμφοτέροις έθος τούτο πράσσειν καί μή καθαρεύειν τά στόματα». Πρόκειται διά τούς τών αρχαίων αίδοιολείκτας ή κυσολείκτας, ών ή εργασία σ τ ι κ ή Ε λ λ ά ς είναι ή μόνη χώρα τής υφηλίου όπου δέν έ χ ο υ ν έδηλούτο διά τού άρρητοποιεΐν. λείχειν ή φοινικίζειν καί περί ής. κατά τήν μεταφραστεί ό Ραμπελέ καί ό Σουΐφτ... απασχολούσαν ημάς περίοδον, επανειλημμένως μνείαν ποιείται ό Αρτεμίδω ρος, παλαιότερον δέ καί ό "Αριστοφάνης ε'ις τάς κωμωδίας του. Ή συνουσία δέν τ ε λ ε ί τ α ι κατά πάγιον τρόπον. Ή συνουσία έχει στά Νικήτας ό Χωνιάτης γράφει ότι "Ανδρόνικος ό Κομνηνός, ϊνα στύσιν προκαλή. δια καί μορφές. Τό φιλί, συνήθως, αποτελεί τ ή ν εναρκτήρια κίνηση ήλειφε τά αίδοϊά του μέ διαφόρους άλοιφάς, έτρωγε δέ καί τό κρέας τού τής σεξουαλικής πράξεως. Ό λαός αποκαλεί στάσείς τούς διαφόρους ζώου σπίγγου, τό όποιον διηρέθιζε πρός συνουσίαν. 76 77
- 41. "Αν τούτον έμιμούντοκαί άλλοι, δέν είναι εύκολον νά βεβαίωση τις, τούτο μόνον προσθέτομεν ενταύθα, ότι ό Όριβάσιος συνιστά είς τούς έχοντας άπρακτα μόρια τά εξής: «γυμναζέσθων οϋν τά κάτω μέρη τριθόμενοι τοις διά πεπέρεως καί νίτρου καί εύφορβίου άκόποις. καθευδέτωσαν δ' έπί μαλακαϊς κοίταις καί άναγινωσκέτωσαν ακολάστων αναγνώσματα». Κατά τόν Άρτεμίδωρον, ή μεϊξις ανδρός καί γυναικός έγίνετο ή κατά φύσιν καί νόμον ή παρά φύσιν παρά νόμον π.χ. ήτο ή συνουσία μετ" ανηλίκου άτο μου, παρά φύσιν δέ γυνή νά βινή γυναίκα. Ό Λουκιανός έν τψ Εύνούχω του γράφει ότι: «μοιχός έάλω ποτέ άρθρα έν άρθροις έχων», όπερ χωρίον σχολιάζων ό Καισαρείας Αρέθας παρατηρεί: «κακέμφατον τούτο καί, ό φασιν οί ίδιώται, φύσιν πρός φύσιν». Λαμβανομένου ύπ' όψιν ότι, ώς κατωτέρω θά λεχθή, φύσις έλέγετο τό αί δοϊον τού τε ανδρός καί τής γυναικός, κατά δέ τόν Ήσύχιον. άρθρον τό αί δοϊον ανδρός καί γυναικός, τό βινητικόν αυτό σχήμα έδήλου τήν τοιαύτην κατά τήν συνουσίαν στάσιν, ώστε τό μόριον τού ανδρός νά εισέρχεται είς τό τής γυναικός αίδοϊον. Κατά τόν Β' μ.Χ. αίώνα, ό Αρτεμίδωρος έν τοις Όνειροκριτικοις του δέν άπαξιοϊ ν' άναφέρη διάφορα βινητικά σχήματα καί τότε καί. φυσικά, καί πα- λαιότερον συνηθιζόμενα. Απαριθμεί λοιπόν: «τό σύγχρωτα περαίνειν, όπερ καί κατά φύσιν τινές λέγουσι». προσθέτων ότι τό σχήμα τούτο ήτο τό μόνον φυσικόν, όπερ άπό τά ζφα οί άνθρωποι έδιδάχθησαν. Πρόκειται αναμφιβόλως περί τού κανονικού βινητικοϋ σχήματος. Αλλο σχήμα, κατά τόν συγγραφέα τών Όνειροκριτικών, ήτο « τ ό άπεστραμ- μένην περαίνειν». βινεϊν δήλα δή τήν γυναίκα έχουσαν έστραμμένα τά όπί- σθαι πρός τόν βινούντα, σχήμα, όπερ αναφέρει καί κείμενον τού ΙΣΤ' αιώνος, έν ώ λέγεται ότι τής γυναικός ό εραστής «άπό πίσω τής τήν βάζει». Τρίτον σχήμα ήτο τό «περαίνειν τήν γυναϊκα άνωθεν έπικειμένην καί έφιππα- ζομένην». Περί τού σχήματος τούτου παρατηρεί ό Αρτεμίδωρος; « Έ ν τούτω τφ σχήματι ήδεται ό άνήρ άνευ κόπου. Αλλά καί τούς πλησίον λαθεΐν επι τρέπει μήν έν φωτί γινόμενον διά τό τού άσθματος τό πολύ άφαιρεΐσθαι». Κατά τ ό ν Σουϊδα: Άοτυάνασσα Ελένης τής Μενελάου θεράπαινα, Τέταρτον σχήμα ήτο τό «όρθή παρεοτάναι κατά τήν συνουσίαν» καί πέμπτον ήτις πρώτη τάς έν τή συνουσία κατακλίσεις εύρε καί έγραψε περί «εις γόνατα κείμενα μιγήναι» ή «είς τά γόνατα προπίπτειν ή γονυπετεϊν»». σχημάτων συνουσιαστικών, ήν ύστερον παρεζήλωσαν Φιλαινίς καί όπερ άλλως έξέφραζον καί διά τού «ποιεΐν τά άπό γονατίου», συνευρίσκεσθαι Έλεφαντίνη α'ι τά τοιαύτα έξορχησάμεναι άσελγήματα. Μέ τό πέρα δήλα δή μετά γυναικός γονατιστής έπί τής κλίνης. σμα τών αιώνων, τά ερωτικά κόλπα δέν άλλαξαν καί π ο λ ύ . Σήμερα, Αγιολογικά κείμενα άναφέρουσι καί τό «πρός πλευράν κοιμάσθαι», έν πολύ δέ μεταγενεστέρω κειμένω αναφέρεται ότι ό βινών σ η κ ο σ κ ε λ ί ζ ε ι τήν γυ ε'ίμαστε θαυμάσια π λ η ρ ο φ ο ρ η μ έ ν ο ι -κυρίως είκονογραφικώς- γιά τά ναίκα, υψώνει δήλα δή πρός τά άνω τά σκέλη αυτής, σχήμα, ούτινος μνείαν ερωτικά ήθη τών έ τ ρ ο ύ σ κ ω ν , τών αρχαίων ε λ λ ή ν ω ν , τών ρομέων, ποιείται καί ό Αριστοφάνης. τών ινδών, τ ώ ν περσών, τ ώ ν αράβων, τ ώ ν κινέζων, τών γιαπονέζων. Οί ακόλαστοι έχρησιμοποίουν. φυσικά, καί ποικίλα άλλα σχήματα, ώς μάς Λέμε ό τ ι ή π ό ρ ν η δίνει τό κορμί της - ή - πουλάει τό κορμί της. Ή άφίνει νά ύπονοήσωμεν ό "Αρτεμίδωρος, όστις, μετά τήν άπαρίθμησιν τών έκφραση πουλάει τό κορμί της πέρασε καί' σ τ ό ρεμπέτικο τραγούδι. ανωτέρω, προσθέτει: «τά μέν άλλα σχήματα δΓ ϋθριν καί άκολασίαν καί πα- Ό Σαχλίκης έγραψε: χαροκοπά ή πολιτική και δίδει τό κορμίν της. Ό ροινίαν ηΰρον άνθρωποι». Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς έδανείστηκε τίς φράσεις: τό σώμα δούναι I διδόναι τήν Περί τής Θεοδώρας π.χ.. ό Προκόπιος λέγει οτι «ένδιεθρύπετο ταϊς νεωτέ- πυγήν. Επίσης, ό Κουκούλες αποκαλεί κανονικόν (!!!) βινητικόν ραις τών μίξεων έπιτεχνήσεσι», λέγει δέ καί Μαρία ή Αιγύπτια: «ούκ έστιν σχήμα τ ή ν συνουσίαν καθ' ήν ή γυναίκα ξαπλώνει ανάσκελα. Θυμά είδος ασελγές, ούπερ ού γέγονα διδάσκαλος». Φαίνεται δΓ ότι συνήθιζον μαι τό αίνιγμα πολλοί νά συνευρίσκωνται μετά τών συζύγων των εντελώς γυμνών ή λεπτόν φορουσών χιτώνα πβ. τούς στίχους: τί σ' αγόρασα κι έδοσα τά λεφτά μου; και όλόγυμνην τήν έκδυσεν μετά λινού καί μόνου γιά νά σέ βάζω ανάσκελα νά κάνω τή δουλιά μου! καί μετά πόθου τού πολλού έπλήρωσαν τόν έρων. όπου έπρεπε νά απαντήσεις μέ τ ή ν λ έ ξ η - λ ύ σ η : σκάφη. Σ τ ό ν "Ελύτη ο φ ε ί λ ε τ α ι ό στίχος: ανάσκελη νά χαίρεσαι τήν αυγή τών πραγμάτων. 79 78
- 42. Μέ λίγη προσπάθεια,μπορούμε νά βρούμε περιγραφές ερωτικών στάσεων μέσα σ τ ή ν ύλη τών παραδόσεων τοϋ λαού. ΟΊ στίχοι Νικολή, πιτσόκωλα / πασογυριοτόκωλα! προέρχονται άπό δημοτικό τραγούδι. Ή λαϊκή έκφραση έλα νά παί ξουμε τ/ς καβάλες είναι πασίγνωστη. Από τό λ α τ ι ν ο γ ε ν έ ς ουσιαστικό καβάλα προήλθε τό έπίρημα καβάλα. Ό Κρυστάλλης - γ ρ ά φ ο ν τ α ς : έστρωσα τής καβάλας μου τή φλοκωτή βελέντζα καταγής - δίνει μιάν ά λ λ η σημασία τής λ έ ξ ε ω ς . Δράτομαι τής ευκαιρίας γιά νά πώ ό τ ι , ή πόλη Καβάλα δέν έχει καμιά σχέση μήτε μέ τ ή ν Ιππασία, μήτε μέ τ ή ν έβρέικη Kabbalah. Τό όνομα τής πόλεως Καβάλα μ ά λ λ ο ν π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι άπό τ ή ν τουρκική λέξη kavala (= παράγκα πλάι στή θάλασα). Ή Κα βάλα, έπί αιώνες, ήταν ένας έρημότοπος* έκεϊ ol κουρσάροι κόντεψε νά αιχμαλωτίσουν κάποιον σ ο υ λ τ ά ν ο πού είχε βγει σ τ ό κυνήγι. Βέ βαια, υπάρχει καί ή πιθανότητα νάναι βαφτισμένη ή Καβάλα άπό τ ο ύ ς γ ε ν ο β έ ζ ο υ ς . Συχνά ακούμε τ ή ν έκφραση: παίζουν τό τέρας μέ τις δυό πλάτες πού. βέβαια, απεικονίζει τό κανονικών (!) βινητικόν σχήμα. Αυτή τ ή ν έκφραση τ ή ν συνάντησα καί σέ αφήγημα τ ο ύ Ντο- οτογιέβσκι, άλλά δέν ξέρω άν οφείλεται σ' α υ τ ό ν , ή σ τ ό ν έ λ λ η ν α μεταφραστή τ ο υ . Πάντως, ό Καρυωτάκης ήξερε αυτή τ ή ν έκφραση όταν έγραφε, τό 1927, σ τ ή ν Αποστροφή τ ο υ , τούς στίχους καί νάζια. Ό μ ω ς . ό κανών έχει τίς εξαιρέσεις τ ο υ . Ό τ α ν πρόκειται ένα διάστημα παίζετε τό τέρας γιά ταχτικό πελάτη - ή - όταν μεταξύ πελάτη καί πόρνης άνεπτύχθη μέ τά τέσσερα πόδια κολλητά. ένας αδιόρατος έρωτας, τ ό τ ε ή π ό ρ ν η δέχεται όλα τά καπρίτσια τ ο υ . Επίσης, υπάρχει καί ή περίπτωση τού καλοπληρωτή π ε λ ά τ η . Ή πόρ Θά μιλήσω πιό ώμά. Σ τ ό ν αγοραίο έρωτα τ ο ϋ οίκου ανοχής μπο ν η , βάσει τής ταρίφας, είναι υποχρεωμένη νά υποστεί μιάν φυσιολο ρούμε νά διακρίνουμε τίς εξής στάσεις: γική συνουσία, καί. έν γ έ ν ε ι , μιάν ανθρώπινη μεταχείριση. Ό τ α ν ό άλά-παντρεμένα (φυσιολογικώς) ταχτικός, ή. καλοπληρωτής π ε λ ά τ η ς ζ η τ ή σ ε ι κάτι τό ιδιαίτερο τ ό τ ε ή άλά-παντρεμένα (μετά σοδομισμοϋ) π ό ρ ν η άνταπαιτεϊ διπλή ταρίφα. Ή καταβολή τής διπλής ταρίφας γί άλά-φρανσέ - ή - π/σωκσλλπτά (φυσιολογικώς) νεται πίσω άπό τίς πλάτες τής μαντάμας. Δ η λ α δ ή , ή π ό ρ ν η καταθέτει τά πόδια τής γυναίκας στους ώμους τοϋ άντρα τ ή ν σ υ ν η θ ι σ μ έ ν η άπλή ταρίφα καί παίρνει μιά μάρκα. Ό π ε λ ά τ η ς τής άπό πίσω (σαφής σοδομισμός) δίνει - σ έ νόμισμα- άλλη μιά ταρίφα (ή πόρνη τ ή ν κρύβει στήν καλ καβάλα (Ιππεύει ή γ υ ν ή ) τ σ ο δ έ τ α , ή στό σουτιέν). Α υ τ ό , κυρίως, γίνεται στίς περιπτώσεις τού πεολειχεία (κοινώς: τσιμπούκι / πίπα I κλαρίνο) α ι τ η θ έ ν τ ο ς σοδομισμού. Δ έ ν δ έ χ ο ν τ α ι όλες oi πόρνες νά υ π ο σ τ ο ύ ν αϊδοιολειχεία (κοινώς: γλειψομούνι) μιάν παρά φύσιν άσέλγειαν. Μάλιστα, μερικές γίνονται έξω-φρενών αμοιβαία αιδιοιλειχεια (κοινώς: έξήντα-ένέα) καί, ανοίγοντας τ ή ν πόρτα, διώχνουν σκαιώς τόν απαιτητικό π ε λ ά τ η . αεροπλανάκι Ή πόρνη α π ε χ θ ά ν ε τ α ι τά φιλιά. Γιαυτό είχα μιάν άντίρηοη ώς καρεκλάτο πρός τό ποίημα τής Γαλάτειας Καζαντζάκη. Ή πόρνη υποδύεται ό τ ι , βαρκαρόλα. τάχα, μ ε τ έ χ ε ι σ τ ή ν συνουσία (ψευτολαχάνιασμα, επιφωνήματα, προ Είμαι αναγκασμένος νά δόσω ορισμένες επεξηγήσεις. Κατ αρχήν, ή τροπές σ τ ό ν π ε λ ά τ η κτλ.), γιά νά ξεμπερδεύει μιάν ώρα άρχήτερα. Ή πόρνη πέφτει σ τ ό κρεβάτι π ά ν τ ο τ ε ανάσκελα, βάζει κάτω άπό τά πόρνη διόλου δέν θ έ λ ε ι πελάτες μέ υπερμεγέθη φαλλό. Γιαυτούς οπίσθια της τό σ τ ρ ο γ γ υ λ ό μαξιλαράκι (γιά νά ανασηκωθεί ή λεκάνη τούς σ ε ι λ η ν ο ύ ς ή πόρνη διαθέτει κάποιο έπαγγελματικόν ε ρ γ α λ ε ί ο : της), καί, φτύνοντας τή δεξιά της παλάμη τ ή ν επιθέτει σ τ ό αίδοίον μιά μαξιλαρένια κουλούρα πού τ ή ν περνάει, υποχρεωτικώς, γ ύ ρ ο σ τ ό (ό σίελος είναι ή π λ έ ο ν αδρανής διολισθητική ουσία). "Ετσι αρχίζει ή πέος τ ο υ ό πελάτης. Διαφορετικά ή πόρνη κινδυνεύει νά ξεκοιλια συνουσία. Ω σ τ ό σ ο , σέ λ ί γ ο , ό π ε λ ά τ η ς ζητάει άπό τ ή ν πόρνη νά αλ στεί. Είναι δικαίωμα τής πόρνης νά μή δεχτεί τ ή ν βίζιτα ενός π ε λ ά τ η λάξει στάση γιά νά ικανοποιηθεί (αυτός) πληρέστερον. Ή π ό ρ ν η , όν μέ άφύσικον φ α λ λ ό , ή ε ν ό ς γέρο-φαφούτη πού βρομάνε τά χνώτα τως, αλλάζει δυό-τρεϊς φορές τ ή ν στάση τού σώματος της. Γενικώς, τ ο υ . "Ωστε. τό άνευ ουδεμιάς προτιμήσεως, τής Μεγάλης Ε γ κ υ κ λ ο ή πόρνη τσατίζεται όταν ό πελάτης ζητάει πολλά στριφογυρίσματα παίδειας, πάει περίπατο. Τό μπουρδέλο δέν ήταν μπακάλικο... 80 β Τό μπουρδέλο 81
- 43. Ή πόρνη λό γ ω ε π α γ γ ε λ μ α τ ι κ ο ύ εθισμού, δέν γ ο υ σ τ ά ρ ε ι τ ί ς επιπλο π λ ε υ ρ ό , επειδή νιώθουν μιά πλάκωση στήν καρδιά. Γ ε ν ι κ ό τ ε ρ α , ή κές καί καθυστερήσεις. Προτιμάει τούς ν έ ο υ ς π ε λ ά τ ε ς , γιατί οί γε- κάθε ερωτική στάση έχει τ ά προβλήματα της. Τ ό β α σ ι κ ό π ρ ό ροταρνανάδες α ρ γ ο ύ ν π ο λ ύ . Στά μπορντέλα πού ε ξ υ π η ρ ε τ ο ύ σ α ν τ ή βλημα τής σ υ ν ο υ σ ί α ς είναι ή δ ι ε υ κ ό λ υ ν σ η τής ανα φανταρία (π.χ. στήν Κόρινθο) σ υ ν α ν τ ο ύ σ ε ς τίς πιό βιαστικές καί ψυ π ν ο ή ς τ ο ύ ά ν τ ρ α . Ό ίκανός εραστής, πρίν άπ' όλα ε λ έ γ χ ε ι εν χρές πόρνες. Έ κ ε ϊ οί φ α ν τ ά ρ ο ι έκαναν ουρά, μπρος σ τ ή ν πόρτα τ ο ύ τ ε λ ώ ς τ ή ν αναπνοή τ ο υ . Ό ίκανός εραστής σπανιότατα λαχανιάζει. ο'ίκου ανοχής, καί, φυσικά, τ ο ύ ς ήταν απαγορευμένο νά ξ ε ν τ υ θ ο ΰ ν Οί ερωτικές στάσεις έχουν κι ά λ λ ε ς σημασίες. "Ας καταφύγω, πάλι, (μόνον τό μπουφάν καί τ ό ν μπερέ μπορούσαν νά β γ ά λ ο υ ν ) . Σ' αυτά σ τ ό ν Φαίδωνα Κουκουλέ; τά φανταρίστικα μ π ο ρ ν τ έ λ α , ή συνουσία δέν κράταγε π ε ρ ι σ ό τ ε ρ ο * άπό π έ ν τ ε λεπτά. Σ τ ο υ ς λοιπούς οϊκους ανοχής ό π ε λ ά τ η ς απασχο Εις τό σημεϊον αυτό επιθυμώ νά διαλάβω περί προλήψεων τίνων τών Βυζαντι λεί τ ή ν π ό ρ ν η περίπου μισήν ώρα. "Αν ό π ε λ ά τ η ς εκσπερματώσει ευ νών σχετιζομένων μέ τήν μεΐξιν τών φύλων. θύς αμέσως, τ ό τ ε δικαιούται νά φουμάρει ένα τσιγαράκι καί μετά νά Ούτοι, έν τή επιθυμία, των ν' άποκτήσωσιν άρρενα τέκνα, έπίστευον ότι θά ξαναδοκιμάσει τ ή ν τύχη τ ο υ . Ή π ό ρ ν η - ά π ό τή μεριά τ η ς - απαιτεί έπετύγχανον τούτο, έάν μετά τών συζύγων των έκοιμώντο πρός δεξιάν πλευ- ένα δίκαιο, επιπλέον, φιλοδώρημα (πού τό τσιμπάει κρυφά άπό τ ή ν ράν. Τήν γνώμην ταύτην απηχεί τό Όνειροκριτικόν τού Αχμέτ, έν ώ άναγι μαντάμα). Ό όρος άλά-φρανσέ υποκρύπτει έναν σολοικισμό (έπρεπε νώσκομεν: « Έ ά ν τις 'ίδη οτι έπεβάλετο τόν άριστερόν δρχιν, θήλυ ού μή τέ- νά λέμε άλά-φρανσέζ). Τό αεροπλανάκι (όπου έχω αναφέρει) δέν εί ξει, διότι εκείθεν έσται ή θήλεια γονή. Έ ά ν τις ΐδη ότι τόν δεξιόν τών όρ ναι τίποτα τό σπουδαίο: ή πόρνη γ ο ν α τ ί ζ ε ι καί τ ο υ ρ λ ώ ν ε τ α ι · ό πελά χεων έπεβάλετο, ούκ άρρενογονήσει». της στέκει γ ο ν α τ ι σ τ ό ς μέ τό κορμί όρθιο. Καρεκλάτο λ έ ν ε τή συνου Ή τ ο δ' ή πρόληψις αύτη. ήτις καί νύν παρά τφ ήμετέρω λαφ επικρατεί, πολύ σία πού κατορθώνεται πάνω σέ μιά καρέκλα. Από τ ή ν λ έ ξ η καρε παλαιοτέρα τοΰ Θ' αίώνος. Κατά τόν Διογένη Λαέρτιον: «ο "Αναξαγόρας έλεγε ζφα γενέσθαι έξ υγρού καί θερμού καί γεώδους, ύστερον δέ έξ αλλή κλάτο ξεπήδησε ή λ έ ξ η καλαθάτο. Τό καλαθάτο είναι ανύπαρκτος καί λων καί άρρενα μέν άπό δεξιών, θήλεα δέ άπό τών αριστερών». φανταστικός τρόπος συνουσίας. Τ ή ν λέξη καλαθάτο τ ή ν χρησιμο Ό Αρτεμίδωρος έν τοις Όνειροκριτικοϊς του επανειλημμένως τήν αναφέρει, ποιούν όταν θ έ λ ο υ ν νά πειράξουν κάποιον πού περιστάνει τ ό ν με είπε δέ καί ό Σωρανός: «Ιπποκράτης φετο έν μέν τοις δεξιοϊς μέρεσι τής γ ά λ ο εραστή. Ή βαρκαρόλα είναι ά λ λ ο είδος συνουσίας: μοιάζει μέ υστέρας συλληφθέντος τοϋ σπέρματος άρρεν άποτελεϊσθαι, έν δέ τοις εύω- τό καρεκλάτο, μά γ ί ν ε τ α ι πάνω σ τ ό κρεβάτι. Ή λ έ ξ η γαμίκος δέν νύμοις θήλυ», φέρεται δέ καί έν τοις Γεωπονικοϊς, προκειμένου περί βοός: διαθέτει συγκριτικό καί υπερθετικό βαθμό, γ ι α υ τ ό λ έ μ ε : ό Μανόλης «εί δέ καί βουληθείης άρρεν τεχθήναι. τφ καιρφ τής όχείας τόν άριστερόν όρχιν άπόδησον. εί δέ θήλυ. τόν δεξιόν». είναι πολύ γαμίκος! Οί έρευνηταί ηθέλησαν νά διίδωσιν ενταύθα καί Ίουδαϊκήν καί Αίγυπτιακήν Δυό λόγια γιά τή νυχτιά. Ή νυχτιά δέν είναι παρά ή έκ μ έ ρ ο υ ς ε ν ό ς έπίδρασιν καί, επομένως, πάλαιαν κοινήν πολλών λαών πρόληψιν. π ε λ ά τ η ενοικίαση τ ή ς π ό ρ ν η ς γιά μιάν ο λ ό κ λ η ρ η νύχτα. Ή νυχτίά Δέν θά ήτο δ' ίσως περιττόν νά σημειωθή ενταύθα καί τό έξης χωρίον τού επιτελείται έ κ τ ο ς οίκου ανοχής. Σ υ ν ή θ ω ς , ή μαντάμα δέν έπαιρνε Θεσσαλονίκης Ευσταθίου: «Ίππος έξανεμουμένη έν τφ συνδυάζεσθαι, καί μά χαμπάρι τή νυχτιά πού θά έκανε ένα εσώκλειστο κορίτσι τ η ς - ή - λιστα πρός βορράν, τίκτει καλά, ώς καί άλλαχού ε'ίρηται. Τούτο δέ καί αν έπαιρνε σχετικό μερδικό - ή - παρίστανε τ ή ν κ ο υ τ ή , βάζοντας καί τ ή θρώπους ποιείν ήκούσαμεν περιεργότερον, μάλιστα δέ άλογώτερον καί νυχτιά μέσα στ' άλλα τ υ χ ε ρ ά τής πόρνης. Δ η λ α δ ή , ή π ό ρ ν η έ δ ή λ ω ν ε τοιούτοις εαυτούς είς τό πάν επιτρέποντας έργοις άνεμωλίοις, ώς ειπείν». στήν μαντάμα ό τ ι τό τάδε βράδι θά πήγαινε στά μπουζούκια μέ τ ό ν Προστεθείσθω ενταύθα ότι, κατά τόν Νύσσης Γρηγόριον: «άρρεν δέ γίνεται εί πεπεμμένον εστί τό τού άρρενος σπέρμα. Ό θ ε ν οί νέοι καί οί πρεσβύτεροι άγαπητικό της κτλ. - ένώ σ τ ή ν πραγματικότητα έφευγε τά μεσάνυ ώς έπί πολύ θηλύγονοι». χτα (μέ τό κλείσιμο τ ο ύ ο'ίκου ανοχής) καί κ α τ ε υ θ ύ ν ε τ ο σ τ ό σπίτι τοΰ πελάτη. "Αλλη πρόληψις ήτο ή εξής: έπίστευον ότι ήτο δυνατόν νά εμποδίσουν τήν μετ' άλλου ανδρός συνουσίαν τής συζύγου των, άν, πρό τής μετ' αυτής συν- Σ υ ν ή θ ω ς , ένας τ έ τ ι ο ς π ε λ ά τ η ς ήταν γ α λ α ν τ ό μ ο ς : έβγαζε τ ή ν π ό ρ ν η ευρέσεως, ήλειφον τό μόριόν των μέ χολήν ιχθύος καλουμένου καύρου (ίσως σέ ρεστοράν, ή σέ κ έ ν τ ρ ο διασκεδάσεως, καί σ τ ό τ έ λ ο ς , κ α τ έ λ η γ α ν γαύρου). σέ κάποιαν ερωτική φωλιά. Οί σχέσεις μεταξύ π ό ρ ν η ς καί π ε λ ά τ η , κατά τ ή ν διάρκεια τής νυχτιάς, ήσανε εξαιρετικώς τ ρ υ φ ε ρ έ ς . Ό πε Ό π ε λ ά τ η ς , κατά τ ή ν συνουσίαν, δύναται νά φ ο ρ έ σ ε ι προφυλακτικό λάτης τής νυχτιάς είχε δικαίωμα νά κάνει έρωτα ό σ ε ς φορές άντε (κοινώς καπότα). Μετά τ ή ν συνουσίαν, ό πελάτης κάθεται σ τ ό κρε χαν τά νεφρά τ ο υ . Τό τίμημα τής νυχτιάς καθορίζετο κατόπιν συμ βάτι, κ ρ α τ ό ν τ α ς μιά λεκάνη κάτω άπό τά γενητικά τ ο υ ό ρ γ α ν α , φωνίας. οπότε ή π ό ρ ν η τ ο ύ κάνει έν π ε ό λ ο υ τ ρ ο ν καί ύστερα τ ό ν άπολυμαίνει μέ ΰπερμαγκανάτ. Τό π ε ό λ ο υ τ ρ ο ν γ ί ν ε τ α ι μέ χλιαρό ν ε ρ ό , πού προσ Κατά τ ή ν άλά-φρανσέ συνουσία οί σ ύ ν ε υ ν ο ι κατακλίνονται μέ τό κομίζει σ τ ό δωμάτιο ή υπηρέτρια τ ο ύ μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ . Ό τ α ν ή π ό ρ ν η αριστερό π λ ε υ ρ ό , γιατί ό άνδρας θ έ λ ε ι νάχει ε λ ε ύ θ ε ρ ο τό δεξί τ ο υ χ ρ ε ι α σ τ ε ί χλιαρό ν ε ρ ό , μισανοίγει τ ή ν πόρτα τ ο ύ δωματίου τ η ς καί χέρι. Μερικοί άντρες φ ο β ο ύ ν τ α ι νά πλαγιάσουν μέ τό αριστερό κραυγάζει πρός τ ό ν διάδρομο: Μαρία, τόν κουβά!!! Α υ τ ή ή τ υ π ι κ ή 82 83
- 44. φράση κατέληξεν ιαχήτών τριάδων. Ή υπηρέτρια, φ έ ρ ν ο ν τ α ς τ ό ν κοντοφάρδουλες / κοντούλες / λιγνοκάμωτες I χαμηλοκώλες / κουβά, εισέρχεται σ τ ό δωμάτιο διακριτικότατα καί δίχως νά γυρίσει αφράτες I στρουμπουλές I κοντογονατούσες / χοντροκώλες κτλ. κτλ. τό κεφάλι της πρός τό κρεβάτι, όπου βρίσκεται ό π ε λ ά τ η ς (εισέτι Γιά μιάν ωραία χωριατοπούλα τ ο ύ παλιού καιρού έ λ ε γ α ν : τά παλικά γ δ υ τ ό ς ) . Τ ή ν υπηρέτρια τ ο υ οίκου ανοχής τή λ έ ν ε τσοτσά. Ειπεν ή ρια σφάζονται στήν ποδιά της! Μέ τ ό ν ίδιο τ ρ ό π ο , έ λ ε γ α ν γιά μιάν τσατσά μου νά κοιτάζετενε άλλου! - λ έ ε ι μιά παροιμία. Ή λ έ ξ η τσά- ωραία π ό ρ ν η : οι άντρες σφάζονται πάνω στίς καλτσοδέτες της! Ό λ ω ς _ ή _ τσάτσα έσήμαινε: μητέρα (Χίος), θεία ( Π ό λ η , Λακωνία), α ν τ ι θ έ τ ω ς , γιά μιά κάπως γ ε ρ α σ μ έ ν η πόρνη χρησιμοποιούν σ κ λ η ρ έ ς τ σ α παραθειά, γριά, μεγάλη αδερφή, κυρούλα. Σ τ ή ν αργκό τοϋ υποκό εκφράσεις, όπως: είναι τής παλιάς φρουράς / τό μουνί της έπιασε σμου ή λέξη μας απόχτησε ά λ λ ε ς σημασίες, ενώ στήν αργκό τών κάλους (κι άλλα χειρότερα). ναυτικών υπάρχει ή α ν ά λ ο γ η λ έ ξ η τσάτσος. Μά θά μιλήσω ά λ λ η φορά Χαρακτηρίζουν τ ή ν όμορφη γυναίκα μέ διάφορες λέξεις: κορμάρα I γιαυτό. Έ π ί τ ο ϋ π α ρ ό ν τ ο ς , θά πώ ό τ ι , σ τ ό ν Χατζή-Μανουήλ τ ο ϋ κομάτι - ή - κάματος I φρεγάτα / πασάς / μπουκιά καί συχώριο / άγο- ©ράσου Καστανάκη (εκδόθηκε τό 1956, άλλά αφηγείται μιάν Ιστορία ρίνα / πούστης. Ή πόρνη φροντίζει νά διατηρείται πεντακάθαρη καί τού 1916), υπάρχει ή φράση: ήταν μιά άπό κείνες τίς γυναίκες πού φρεσκομακιγιαρισμένη. Ή π ό ρ ν η , μετά άπό κάθε συνουσία, π λ έ ν ε τ α ι χωρίς ηλικία, ανάμεσα στά σαράντα καί στά εξήντα, υπηρετούν στά (όμως, π ο τ έ έπί παρουσία τ ο ύ πελάτη). Ή πόρνη ραντίζεται μέ διά ερωτικά σπίτια... φορα πατσουλιά γιά νά μοσχοβολάει. Τ ό ν παλιό καιρό, ol π ό ρ ν ε ς Είναι α υ τ ο ν ό η τ ο ό τ ι ό π ε λ ά τ η ς διαλέγει μιάν όμορφη π ό ρ ν η . Η (καθώς οί περισότερες γυναίκες) εξόριζαν τό αίδοίον. Τό ξυρισμένο ομορφιά δέν είναι κάτι τό στατικό. Ή ομορφιά παραλλάζει άπό εποχή μουνί ήταν κάτι σάν θεσμός. Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς λ έ ε ι σχετικώς: σέ εποχή. Μιά λαϊκή ρήση λ έ ε ι φάγαμε, ήπιαμε, νάχαμε καί μιά χοντρή! Έ π ί τη ευκαιρία αύτη σημειώ καί τό έξης: Γνωστόν είναι ότι εις τά Βυζαντινά Ή χ ο ν τ ρ ή γυναίκα δέν υπήρξε ό μόνος καί ιδεώδης τύπος ομορφιάς. λουτρά άνδρες καί γυναίκες έχρησιμοποίουν άποψιλωτικάς άλοιφάς. ώς δέ Μιά σειρά παροιμιών δείχνουν τ ή ν ποικιλία τοϋ λαϊκού γ ο ύ σ τ ο υ μανθάνομεν έκ κειμένου τοϋ ΙΣΤ' αίώνος, τότε, πιθανώτατα καί παλαιότερον. α! γυναίκες συνήθιζον νά ξυρίζουν τάς περί τό αίδοίον τρίχας. Ό αθυρόστο μαύρο σταμνί αγόραζε καί κόκινο τσουκάλι μος στιχοπλόκος λέγει ότι άλλαι γυναίκες μεταχειρίζονται διαφόρους τρό γυναίκα λιανοκάμωτη, νά τής φραθεϊς τά κάλλη! πους πρός άφαίρεσιν τών τριχών τοϋ προσώπου, άλλ' ότι: λαμνάτο βόδι αγόραζε καί γάδαρο καμπούρη- εναι καί άλλες όπού χρήζουν γυναίκα κοντοκάπουλη καί χοίρο μακριμούρη! άλλες διά νά τάς έξυρίζουν ρούσες μου, μώρε ρούσες μου, τάς βαστάζουν ε/ς τά σκέληα καί κοντοποδαρούσες μου! έγραψε δέ καί ό Σχολιαστής τών Βατράχων τού Αριστοφάνους; «παρέτιλλον Μέσα στις παροιμίες καί λαϊκές εκφράσεις παρελαύνουν λ ο γ ή ς - καί οίονεί έξέδερον τό γυναικείον αίδοίον... τίλλουσι δέ τάς τρίχας αί νεό λ ο γ ή ς γυναίκες: λιγνοκάπουλες I ψηλοκάπουλες / στενοκάπουλες I νυμφοι», συνήθεια σωζόμενη καί νύν έν Λέσβω καί άλλαχοΰ. 84 85
- 45. Από τό έθιμοτ ο ύ αποψιλωμένου aiooiou κρατάει καί ή λαϊκή ρήση: νείαν καί νά προϊστρ δοϋλον ή ελεύθερον «μηδέ εί θυμελικός εϊη ή άλλως θες μουνί τό θές καί ξουρισμένο! Διασώθηκε, βέβαια, κι εκείνη ή σκηνικός-, σκηνική δέ συλλαμβανομένη ώς παρέχουσα τόν οίκον αυτής πτς άλλη παροιμιώδης έκφραση: ό κόσμος καίγεται καί τό μουνί χτενίζε μοιχείαν. ίνα άποφύγη τήν έκ τού νόμου τιμωρίαν. δηλοϊ ότι γίνεται πορνο- ται! σ τ ή ν οποία παρέπεμπε ό τ ί τ λ ο ς Κι έσύ χτενίζεσαι! μιάς επιθεω θοσκός καί προσθέτει· «έγώ καί σκηνική είμι καί άτιμος καί συνήθεια έστι τοιαύτα άμαρτάνεσθαι». ρήσεως που ανέβασε, τό 1973, τό Ελεύθερο Θέατρο. Επίσης, άς Είπε δέ παλαιότερον καί ό Χρυσόστομος «καί γάρ αύτη πόρνη ποτέ παρ" ήμιν θυμηθούμε, άφ' ε ν ό ς , τ ή ν λαϊκή έκφραση μουνί οτό πιάτο - κ α ί - άφ' ήν τά πρώτα έπί τής σκηνής έχουσα». Περί τής Πελαγίας δ' ομιλών ό αυτός έ τ ε ρ ο υ , τήν λέξη μιοογουνού (= κίναιδος πού έκανε αποτρίχωση αι ιεράρχης προσέθηκεν «ουδέν αίσχρότερον αυτής ήν, ότε έπί τής σκηνής ήν» δοίου) τής καλιαρντής. Τ έ λ ο ς , π ρ έ π ε ι νά σημειώσω καί τ ό . τ ό σ ο επι καί ό Κυρήνης Συνέσιος αναφέρει τήν μϊμον Άνδρομάχην ώς αποτελούσαν κίνδυνο, σχίσιμο τ ο ύ π έ ο υ ς άπό μουνότριχα. μέλος τού ομίλου τών γυναικών, τάς οποίας διηύθυνεν ό πονροβοσκός Χει λάς, ό δέ Άμασείας Άστέριος περί ηθοποιών ομιλών, καλεϊ αύτάς «γυναίκας Μές σ τ ό διάταγμα τής 19/30-4-1923 διαφαίνεται ή αέναη κίνηση τών πόρνας ώνιον παρέχουσας τφ δήμω τό σώμα». (κοινών καί ελευθερίων) πορνών. π ο ύ . ε ν α λ λ ά ξ , δ ο υ λ ε ύ ο υ ν ε ν τ ό ς Παρ' άρχαίοις αί όρχηστρίδες, αύλητρίδες καί ψάλτριαι άπετέλουν ιδίαν τάξιν καί έ κ τ ο ς οϊκου ανοχής. Αυτή ή έ ν τ ό ς / έ κ τ ό ς οίκου ανοχής εργασία έταιρών Τούτο συνειθίζετο καί κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους, καθ' ους αί εις τά συμπόσια ή τούς γάμους εισαγόμενοι τοιούτου είδους γυναίκες κα τής πόρνης μέ αναγκάζει νά περιγράψω, δι' ολίγων, καί τά εϊδη τής λούνται πόρναι. Ό Προκόπιος είπε περί τής Χρυσόμαλλους ότι «πάλαι μέν ελεύθερης πορνείας. Τ ί ς π ε ρ ι σ ό τ ε ρ ε ς φ ο ρ έ ς ή ελεύθερη πορνεία όρχηστρίς έγεγόνει καί αύθις εταίρα», καί περί τής Θεοδώρας ό αυτός ότι ταυτίζεται μέ τήν κρυφή καί παράνομη πορνεία. Σήμερα - θ ε ω ρ η ήτο εταίρα πεζή «ού γάρ αύλήτρια ουδέ ψάλτρια ήν ού μήν ουδέ τά είς όρ- τ ι κ ώ ς - έκλεισαν τ ά μπορντέλα. Σ τ ή ν πραγματικότητα, έκλεισαν μό χήστραν αυτή ήσκητο» Καί περί συμποσίων δέ τόν λόγον ποιούμενος ό μέν νον τά ομαδικά μεγάλα μπορντέλα. Τά λίγα μεγάλα μπορντέλα θρυ- Γρηγόριος Νύσσης προσθέτει «έπιλόγισαι μουσικούς, μουσικός, όρχηστρίδας, ματίστηκαν σέ μύρια ατομικά μπορντέλα. Παλιότερα, ή ομαδική πορ πάντα τής ασέλγειας τόν όρμαθόν», ό δέ θεολόγος Γρηγόριος αναφέρει νεία ήταν ε ν τ ο π ι σ μ έ ν η . Τώρα συναντάμε τήν - π α ν τ α χ ο ύ π α ρ ο ύ σ α - «παρθένων ελιγμούς γυμνουμένων άθέσμως». "Ας προοτεθή ότι κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους κατά τάς παραστάσεις τών μίμων τούς γυναικείους ρό πόρνη σ τ ό πεζοδρόμιο, σ τ ό ζαχαροπλαστείο, σ τ ό μπουζουξίδικο, σ τ ό λους ύπεδύοντο γυναίκες, καί. επειδή αί έντιμοι γυναίκες δέν ανήρχοντο έπί σκυλάδικο, στό ξ ε ν ο δ ο χ ε ί ο , σ τ ό μπάρ. σ τ ό καμπαρέ, σ τ ό πάρκο - τής σκηνής, διά τούτο έχρησιμοποιούντο πόρναι. Ό Νικηφόρος Γρηγοράς, καί, προπάντων, στά κρυφά σπίτια. Τά ίδια συνέβαιναν καί σ τ ή ν θυ- περί όρχηστρίδων ομιλών, είπεν, ότι. καθήμενοι αύται είς τά χαμαιτυπεΐα. ζαντινήν εποχή. Ό Φαίδων Κουκούλες γ ρ ά φ ε ι : προέπινον «χαριζόμεναι τοις έκεΐσε κωμάζουσι». Παλαιότερον. όταν τά ξενοδοχεία ήσαν σπάνια, οί ξένοι κατέλυον ή έτρωγον Ή περί τόν βίον ελευθερία, ήτις διέκρινε τούς περί τόν Διόνυσον τεχνίτας είς καπηλεία, έκεϊ δέ καί συνεφθείροντο μετά τών καπηλίδων, αϊτινες παν δέν συνεβιβάζετο βέβαια πρός τά αυστηρά ήθη τών Χριστιανών καί τών Βυ τοειδείς καί υπόπτους είς αυτούς παρεΐχον υπηρεσίας. Εντεύθεν παλαιόθεν ζαντινών ημών προγόνων. Είς τάς ημίγυμνους ηθοποιούς, τά ερωτικά αυτών ή σχέσις τών ξενοδοχείων καί καπηλειών πρός τά πορνεία, ήτις έξηκολου- άσματα καί είς τάς άσεμνους τών μίμων κινήσεις διέβλεπον μεγάλην διαφθο- θησε καθ όλην τήν Βυζαντινήν περίοδον. ράν οί Βυζαντινοί, οϊτινες. βοηθούντος καί τού πολέμου τής εκκλησίας κατά Περί τούτου όμιλούσιν οί Νομοκάνονες. καθ ους ό προαγωγός άσκεϊ τό τού θεάτρου, τάς σκηνικός έχαρακτήριζον ώς π ό ρ ν α ς . Καί δέν εϊχον άδι- επάγγελμα του είτε π ρ ω τ ο τ ύ π ω ς , είς ίδιον δήλα δή οίκημα τάς γυναίκας κον. διότι, άν κατά κανόνα δέν ήσαν πάσαι βέβαια αί γυναίκες τού θεάτρου, συγκεντρών, «είτε προσχήματι πραγματείας ετέρας ώς κάπηλος ή πανδοχεύς καί μάλιστα αί πρωταγωνίστριαι, κοιναί. έν τούτοις κατά μέγα μέρος συνεφύ- ή βαλανεύς» ή οί νόμοι λόγον ποιούμενοι περί μοιχαλίδος συλλαμβανομένης ροντο αύται μετά τών εταίρων, είς τόν θίασον τών οποίων καί ανήκον. έν προπίνα.. ήτοι καπηλείω. Καί έχομεν περί τούτου καί υπαινιγμούς καί ρητάς μαρτυρίας. Κατά τόν Θεο- Οί Πανδέκται μεταξύ τών άσεμνων τόπων καταλέγουσι τά καπηλεία καί τά δοσιανόν κώδικα τό επάγγελμα τών σκηνικών θεωρείται ώς -munus turpe-, χαμαιτυπεΐα, νεαρά δέ Άνδρονίκου τού γέροντος αναφέρει γύναια φαύλα, γενικώς δ ύπό τών συγγραφέων χαρακτηρίζεται τούτο ώς «εργασία αισχρά» μετά τήν δύσιν τού ηλίου, έπ' όλίσθω ψυχών, διασκεδάζοντα έν καπηλείοις ή «άσεβης εργασία», ή μιμάς πολλάκις καί ύπό πολλών καλείται πόρνη τό Φέρεται δέ καί έν τω Λειμωναρίω τοϋ Μόσχου. « Σ ύ δέ είς τά καπηλεία άδεώς πορνεΐον καλείται μ ι μ α ρ ε ΐ ο ν . ήτοι κυρίως μιμάδων ενδιαίτημα, ουχί δ' εισερχόμενος καί ά ού θέλεις άκούεις καί άσέμνοις γυναιξί συναναστρέφει-. άπαξ γίνεται λόγος περί τών «έπί σκηνής πορνευομένων γυναικών» ή «τών έν Ώμίλησε δέ καί ό Ζωναράς περί άσεμνων γυναικών συναγομένων έν καπη θυμέλη πεπορνευμένων». Τέλος π ό ρ ν α ι . μέχρι τινός, έκαλεϊτο τό πέμπτον λείοις καί ό Ματθαίος Βλαστάρης περί τών έν καπηλείοις προσερδευόντων τών θεαμάτων, άτινα ό ύπατος έδιδε κατά τό διάστημα τού έτους «ένθα τοις καί άσέμνως θιούντων ανδρών τε καί γυναικών. Ως δέ προεϊπον, πολλάκις έπί σκηνής γελωτοποιεϊν έσται χώρα». γίνεται μνεία μοιχευομένων ή πορνευομένων έν καπηλείοις ή έργαοτηρίοις. Ά λ λ ' ίνα τήν στενήν σχέσιν τών περί τήν θυμέλην γυναικών πρός τάς πόρνας Είς τάνωτέρω άς προοτεθή ότι έν τοϊς Βασιλικοϊς γίνεται λόγος διά «γυναί δείξωμεν, έλθωμεν είς μάλλον συγκεκριμένα παραδείγματα. Έν τφ Ίουστινια- κας έπί μισθφ έν καπηλείω τοις παρατυχούσι συνφθειρομένας». διά τέως μο- νείω Κώδικι απαγορεύεται είς τούς θυμελικούς ν' άσκώσι τό επάγγελμα τού ναχήν άποθαλοϋσαν τό σχήμα καί είσελθούσαν είς καπηλεϊον ένθα -πρόχει πορνοβοσκού. τούθ όπερ δεικνύει ότι. ευκαιρίας διδομένης, μεταθάλλοντο ρος ήν τφ βουλομένω παντί πικρός ηδονής υπηρέτης- καί ότι ό θ. Βάλσαμων ούτοι είς προαγωγούς. Ό αυτός Κώδιξ απαγορεύει νά προάγη τις είς πορ- χαρακτηρίζει ώς αίσχρόν πράγμα -τό καπηλικού εργαστηρίου προΐστασθαι». 86 87
- 46. Πβ. τέλος τόπαρά Πολυδεύκει «Βίοι έφ' οϊς άν τίς όνειδισθείη πορνοβοσκός, κ ά π η λ ο ς , μαστροπός». τ ο ύ ς δρόμους οί ξύπνιοι ν ε ο έ λ λ η ν ε ς εργολάβοι προέβλεψαν τό χτί Τό πράγμα εννοείται έν τοις καπηλείοις καί τοίς έργαστηρίοις έγίνετο ουχί σιμο τέτιων ξεμοναχιασμένων διαμερισμάτων, μέ ίδιαίτερην είσοδο πολύ πρό τής απασχολούσης ημάς περιόδου· έν τή Ελληνική Ανατολή, άφ^ πού δίνει κατευθείαν σ τ ό πεζοδρόμιο. Αυτά τά διαμερισματάκια ενοι ου κατά τόν Β' μ.Χ. αιώνα ό Αρτεμίδωρος έν τοίς όνειροκριτικοΐς του ομιλεί κιάζονται π α ν ά κ ρ ι β α . Τή νύχτα πάνω άπό τ ή ν είσοδο τ ο ύ ατομι περί έταιρών «έπί εργαστηρίων καί καθεζομένων καί πιπρασκουσών τι καί δε κού μ π ο ρ ν τ έ λ ο υ καίει μιά λάμπα - όχι απαραιτήτως κόκινη. Σ τ ό κου χόμενων έμπολάς» καί έν τοίς Ρωμαϊκοΐς δέ καπηλείοις, άφ' ού τφ 225 μ.Χ. ό δ ο ύ ν ι τής πόρτας είναι γ ρ α μ έ ν ο τό μικρό όνομα τής πόρνης. "Ωστό Αλέξανδρος Σευήρος έξέδωκε διάταγμα καθ' 6 δέν έπετρέπετο νά χρησιμο- σ ο , είδα σέ διαμερίσματα πολυκατοικιών, όπου συνοικούν δυό πόρ ποιηθή ώς υπηρέτρια έν καπηλείω δούλη πωληθείσα ύπό τόν δρον νά μή ν ε ς , μικρές μπρούτζινες τ α μ π ε λ ί τ σ ε ς μέ τ ή ν κατάλληλη επιγραφή: παραδοθή είς πορνείαν. Αυτός δ' είναι ό λόγος, δι' δν ό 54ος κανών τών Αγίων "Αποστόλων άπηγόρευεν, έπί ποινή αφορισμού, είς κληρικούς νά τρώ- γωσιν έν καπηλείω ή καί νά είσέρχωνται είς αυτό άφ' ού, ώς λέγει ό Ζωνα ράς, ό εκεί είσερχόμενος «άθφος τής τών έκεϊ προσεδρευόντων καί άσέμνως θιούντων ανδρών τε καί γυναικών ούκ άν εΐη κακίας», διάταξις. ήν καί ό Ιου στινιανός έν τή 133η Νεαρςι του περιέλαβε, διατάξας, ϊνα ό έν καπηλείω ανα στρεφόμενος μοναχός έκβάλληται τού μοναστηρίου του ύπό τού ηγουμένου καί σωφρονίζηται ύπό τού έπαρχου τών πραιτωρίων ή τού έκδίκου. Τούτου ένεκα καί οί κανόνες άπηγόρευον εις κληρικούς νά έχωσιν ή νά διευθύνωσι κσπηλικόν έργαστήριον. Ό , τ ι έγίνετο εις τά καπηλεία συνέβαινε εις πολύ μεγαλυτέραν κλίμακα καί εις τά διάφορα πανδοχεία ή ξενοδοχεία τά ύπό τών ιδιωτών εννοείται καί ουχί μονών συντηρούμενα. Εις τά κατά τάς μεγάλας μάλιστα οδούς ευρισκό μενα πανδοχεία ταύτα, ανάλογα πρός τά σημερινά χάνια, συνήντα τις διαφό ρων ειδών ανθρώπους, οδοιπόρους είς τά κέντρα μεταβαίνοντας, στρατιώτας, αξιωματικούς, κρατικούς υπαλλήλους, νέους μετά τών φιλαινών αυτών κλπ. ΕΊς τοιούτον συμμιγή καί μετακινούμενον πληθυσμόν συνείθιζον αί ύπηρε- τούσαι, καί αυτή πολλάκις ή του ξενοδόχου σύζυγος, νά προσφέρωσι τάς υπόπτους υπηρεσίας των, ού μόνον αύται χρησιμοποιούμενοι ώς «πρόχειροι Τό περίφημο κόκινο λαμπιόνι τών μπορντέλων μάς ήρθε άπό τάς Ε ύ - τω βουλομένω παντί πικράς ηδονής ύπηρέτριαι», άλλά καί άλλας είς τούς ρώπας, άλλά στήν "Ελλάδα δέν έπιασε. Θυμάμαι εκείνο τό ανεκδιή απαιτητικούς πελάτας κομίζουσαι. γ η τ ο θεατρικό έ ρ γ ο Τά κόκινα φανάρια καί τ ό ν θόρυβο π ο ύ είχε ξε Περί τού υπόπτου ποιου τών περί τά πανδοχεία γυναικών σαφώς όμιλει άφ σηκώσει πριν εϊκοσι χρόνια. Ή π ό ρ ν η πού δ ο υ λ ε ύ ε ι σέ ατομικό ενός ό Νύσσης Γρηγόριος χαρακτηρίζων τά πανδοχεία ώς κέντρα υπόπτου ηθικής, άφ' ετέρου δέ καί οί Πανδέκται, οϊτινες ώς προαγωγόν χαρακτηρί- μ π ο ρ ν τ έ λ ο χρησιμοποιεί έντατικώς τό τ η λ έ φ ω ν ο . Κι όταν βρίσκεται ζουσι τήν τε διευθύντριαν πανδοχείου, άφ' ού αϋτη έν αύτφ, ώς π ο λ λ ά ί σ τ ό κρεβάτι μέ κάποιον π ε λ ά τ η , βάζει μπροστά τόν αυτόματο τ η λ ε σ υ ν η θ ί ζ ο υ σ ι . συγκεντρώνει, χρηματισμού χάριν, έταιρίδας ώς καί τόν παν φ ω ν η τ ή . Σ τ ό σ τ ο ύ ν τ ι ο τής πόρνης (έκτος άπό τούς πελάτες) μπαινο δοχέα. β γ α ί ν ο υ ν ό νταβατζής, ό υπηρέτης καί ή ρεπατζού. Γιά τούς άγαπη- Εννοείται δ' ότι τά πανδοχεία ανέκαθεν ήσαν ύποπτα κέντρα. Ούτως ό Φι τικούς θά μιλήσω παρακάτω. ΟΊ υπηρέτες τών ατομικών μπουρδέλων λιππίδης παρά Πλουτάρχω είπε* «ό τήν Άκρόπολιν πανδοκεϊον ύπολαβών καί είναι π ο ύ σ τ η δ ε ς (καί, σέ τ ε λ ι κ ή ν α ν ά λ υ σ η , άνθρωποι τής "Ασφά τάς εταίρας είσάγων», ό δέ Πολυδεύκης έν τφ Όνομαστικφ του συναναφέρει λειας). Ή πιάτσα, όπου γ ί ν ο ν τ α ι προσλήψεις πούστηδων υπηρετών, καπηλεία μετά πορνείων καί ό Θεόφραστος είς τούς χαρακτήρας του τό βρίσκεται στά καφενεδάκια καί στά εμπορικά εσωρούχων πού κυκλώ «πανδοκεύσαι καί πορνοβοσκήσαι» χαρακτηρίζει ώς έργασίαν αίσχράν. ό δέ ν ο υ ν τό υγειονομικό κέντρο "Αθηνών, έκεϊ παραπέρα άπό τ ό ν σταθ Λουκιανός αναφέρει γυναίκα, ήτις «προσηταιρίζετο είς πανδοχεϊον». μό Λαρίσης. Ή λ έ ξ η ρεπατζού (άπό τό ρεπό < γαλικό repos) δ η λ ώ ν ε ι Τέλος άς σημειωθή ότι ή τού βαλανέως υπηρεσία εθεωρείτο πολλάκις αισχρά, τ ή ν π ό ρ ν η πού δ ο υ λ ε ύ ε ι , εκτάκτως, σ τ ό μπορντελάκι τίς μέρες τ ή ς αναφέρονται δέ καί αί έν λουτροΐς έταιριζόμεναι. αδιαθεσίας τής πόρνης-οΐκοδέσποινας, ώστε νά μήν κλείσει τό μαγα ζί. Ή ρ ε π α τ ζ ο ύ καλύπτει τ ό ν εργάσιμο της χρόνο συναργαζόμενη μέ Ή ε κ τ ό ς οϊκου ανοχής π ό ρ ν η μπορεί νά είναι δηλωμένη, άλλά π ε ν τ έ ξ ι συναδέρφισές της. Φυσικά, ή ρεπατζού δέν έ χ ε ι δικό της μπορεί νάναι καί αδήλωτη. ΟΊ δηλωμένες (καθώς καί ol αδήλωτες) στέκι. Ή λ έ ξ η ρεπατζού προέρχεται άπό τ ή ν ειδική φτωχή αργκό τ ώ ν δ ο υ λ ε ύ ο υ ν σ τ ό σπίτι τ ο υ ς , σέ ρουφιανόσπιτα, ή καί έξω. Ή δηλω πορνών. μ έ ν η π ό ρ ν η , πού αποφάσισε νά δουλέψει φρόνιμα, ενοικιάζει ένα ισόγειο διαμερισματάκι σέ κεντρικό/απόκεντρο δρόμο. Σ" αυτούς 88 89
- 47. Σέ πολλά διαμερισματάκιαδ ο υ λ ε ύ ο υ ν αδήλωτες π ό ρ ν ε ς , εϊτε παρο- Σ τ ή ν κατηγορία τών ατομικών οίκων ανοχής περιλαμβάνονται καί δικώς. είτε full-time. Μιλάω γιά τά περίφημα κρυφά μ π ο ρ ν τ έ λ α , πού ορισμένα ε ι δ ι κ ε υ μ έ ν α μπουρδέλα. ό π ο υ ή π ό ρ ν η δέν είναι διόλου κρυφά, δ ε δ ο μ έ ν ο υ ότι ή αστυνομία τά ξέρει μιά εϊτε είναι ν τ υ μ έ ν η μαθητριούλα, χαρά. εϊτε δέχεται νά τής κάνουν μπανιστήρι άπό διπλανό δωμάτιο, Ή κρυφή δ ο υ λ ε ύ ε ι μέ τ ή ν μεσολάβηση μιάς ρουφιάνας - ή - απευ εϊτε δέχεται νά κάνει σαδο-μαζοχικά κόλπα, * θείας μέ τήν πελατεία πού ήδη απόχτησε. Είναι γνωστά τά περι εϊτε τεζάρει σ τ ό κρεβάτι, παριστάνοντας τό πτώμα, βόητα καρνέ πελατών πού καταρτίζουν οί ρουφιάνες. Ή ξεμοναχια- εϊτε δέχεται μόνον έ φ η β ο υ ς , ή γ ε ρ ο ξ ε κ ο ύ τ η δ ε ς (κτλ.). σμένη σέ διαμερισματάκι πόρνη καταναλώνει μέγα μέρος τής δρα Οί δηλωμένες (ή αδήλωτες) π ό ρ ν ε ς τής Περιπατητικής Σχολής είναι σ τ η ρ ι ό τ η τ ο ς της γιά νά διατηρήσει ευπρεπείς σχέσεις μέ τή γειτονιά. π ο λ λ ώ ν λογιών. Μιά δημοσιογραφική παροιμιώδης έκφραση λ έ ε ι : τή Τό πρόβλημα τ ο ύ ισοζυγίου σχέσεων πόρνης-γειτονιάς έ χ ε ι παλιά νύχτα στό δρόμο βλέπεις μόνον πουτάνες, μπασκίνες καί δημοσιο παράδοση. Σ τ ή ν Ί σ τ α μ π ο ύ λ . ή εγκατάσταση (καί ή διάρκεια παραμο γράφους. ΟΊ αδήλωτες π ό ρ ν ε ς τ ο ύ δρόμου ά λ λ ο τ ε δ ο υ λ ε ύ ο υ ν τα νής) μιάς πόρνης σέ κάποιον μαχαλά τ ε λ ο ύ σ ε κάτω άπό τίς όποιες χτικά κι ά λ λ ο τ ε ευκαιριακά. Οί π ό ρ ν ε ς που κάνουν πεζοδρόμιο είναι αποφάσεις τ ώ ν γ ε ι τ ό ν ω ν . Καί σ τ ό παιχνίδι αυτό έλάθαιναν μέρος καί σ υ ν α γ μ έ ν ε ς σέ διάφορες πιάτσες. Έ κ α σ τ η πιάτσα έχει τ ή ν ταρίφα οί καπανταήδες. "Ετσι καί στήν Ε λ λ ά δ α , άν ή γ ε ι τ ο ν ι ά μ ά ζ ε υ ε υπο της καί τ ή ν πελατεία της. "Αλλη ταρίφα ή οδός Θ ε μ ι σ τ ο κ λ έ ο υ ς κι γραφές μπορούσε νά ε ξ ο β ε λ ί σ ε ι τ ή ν πόρνη. Γιαυτό ή π ό ρ ν η προσ ά λ λ η ν ή οδός Βουκουρεστίου. Ε κ ά σ τ η πιάτσα έ χ ε ι τ ί ς ώρες της. παθούσε νά κρατηθεί σ τ ό μαχαλά μέ διάφορες ακροβασίες (κουμπα- Σ τ ή ν όδό Θ ε μ ι σ τ ο κ λ έ ο υ ς οί π ό ρ ν ε ς αραδιάζονται στά πόστα τ ο υ ς ριές, δώρα. ψυχικά κτλ.). "Ακριβώς τό ϊδιο πρόβλημα θ έ τ ε ι καί τό δη δυό λ ε π τ ά μετά τό κλείσιμο τών μαγαζιών. Οί πόρνες τής λ ε ω φ ό ρ ο υ μοφιλές τραγούδι τού Νίκου Μάθεση ( τ ό μελοποίησε ό Βασίλης Τσι- Σ ι γ κ ρ ο ύ φιλάνε σ τ ό στέκι τους ώς τίς μικρές ώρες. Υ π ά ρ χ ο υ ν καί τσάνης - δίσκος τού 1950) πού αρχίζει μέ τούς στίχους πιάτσες περιπατητικών π ο ρ ν ώ ν έσχατης στάθμης καί έξαθλιώσεως. Σέ διώξαν άπ' τήν Κοκινιά I γιά τόχες παρακάνει.. Θυμάμαι άριστα - ή τ α ν ε πρίν είκοσι χ ρ ό ν ι α - τίς πάμφτωχες π ό ρ ν ε ς 90 91
- 48. τής όδοΰ Νοσοκομείωντής θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η ς (ταρίφα: π έ ν τ ε δραχμές ποια κουτή νοικοκυρούλα τίς κοιτάξει χ α σ κ ο γ ε λ ό ν τ α ς - ξεσπούν σέ πελατεία: φαντάροι συνεπακόλουθα: εξασφαλισμένη ή βλενόροια). άγριο βρισίδι. Οί καλντεριμιτζούδες φέρουν μιά τυπική ενδυμασία: Τό '72 ό δημοσιογράφος Κώστας Βούλγαρης έκανε ένα μεταμεσονύ ανοιχτός ν τ ε κ ο λ τ έ ς . σφιχτή ζώνη, κοντή φούστα μέ σκισίματα στό κτιο φωτορεπορτάζ γιά τίς φτωχοπουτάνες πού δ ο υ λ ε ύ ο υ ν στό Μο πλάι, μπότες, κρεμαστή τσάντα. Ή κρεμαστή τσάντα χρησιμοποιείται ναστηράκι. Κάποια παρόμοια πόρνη ύπαινίσεται τό παλιό μουρμου- καί ώς όπλο τήν εκσφενδονίζουν, κατακέφαλα, εναντίον διαφόρων ρικο όχληρών τύπων. Επίσης, οί καλντεριμιτζούδες. αυτές πού δ έ ν ανε βαίνουν σέ δωμάτιο παρακειμένου ξ ε ν ο δ ο χ ε ί ο υ , άλλά παίρνουν τίς ήσουνα ξυπόλητη καί μάζευες κοοάρια, βίζιτες στά όρθια, μεταχειρίζονται τήν κρεμαστή τσάντα σάν επαγ τώρα πού σέ πήρα γώ γυρεύεις κατοστάρια. γελματικό εργαλείο: τ ο υ τ έ σ τ ι ν , π ε ρ ν ο ύ ν τό λουρί τής (ανηρτημένης Οί στιχουργοί τών ρεμπέτικων τραγουδιών ανέπτυξαν μιάν άπαρά- άπ' τ ό ν ώμο) τσάντας κάτω άπό τό αριστερό γ ό ν α τ ο - τ ο ι ο υ τ ο τ ρ ό μιλη ικανότητα στό νά ξεγελάνε τήν φασιστική λογοκρισία μας. Ή πως διευκολύνεται ό πελάτης κατά τήν. καθέτως τ ε λ ο υ μ έ ν η ν , συν- π ό ρ ν η καί ό νταβατζής υπήρξε τό κ ύ ρ ι ο θέμα πολλών ρεμπέτικων, ουσίαν. Οί φουκαριάρες πόρνες, πού κάνουν καλντερίμι έρασιτεχνι- άλλά οί ηλίθιοι λ ο γ ο κ ρ ι τ έ ς (διυλίζουν τόν κώνωπα καί καταπίνουν κώς (prostitution occasionelle) καί πού προέρχονται κυρίως άπό τίς τήν κάμηλον) δέν τό πήρανε χαμπάρι. Γιά νά κάνω άπτόν τ ό ν ισχυρι τάξεις τών πωλητριών, είναι σ ε μ ν ό τ α τ ε ς καί ντροπαλές. Σ τ έ κ ο υ ν σμό μου καταχωρώ, έδώ. τήν Άμαρτωλήν τού Τσιτσάντ (γραμοφωνή- αδέξια στά εμπορικά στραυροδρόμια. λίγο μετά τό κλείσιμο τών θηκε στίς 6-10-1947). πού αναφέρεται σέ μιάν κ α λ ν τ ε ρ μιτζού: καταστημάτων, καί κοιτάνε ν' αρπάξουν κάνα πελάτη. Άν ό πελάτης Γιατί τό δρόμο σου ν' αλλάξεις δέν είναι τής αρεσκείας των (καθότι, γ έ ρ ο ς ή άλητάμπουρας). τ ό τ ε γιά δυό στολίδια, άμυαλη, τρελή, παίρνουν τό σοβαρό ύφος τής καθωσπρέπει κοπέλας, καί, έν ανάγ καί τό στεφάνι σου νά τό πετάξεις, κη, καλούν αστυφύλακα. νά γίνεις στή ζωή αμαρτωλή. Τώρα στους δρόμους κάνεις βόλτες, μέ παγωμένη κι άδεια τήν καρδιά' Ή καλντεριμιτζού τής λεωφόρου Σιγκρού είναι ό άντίπους τής εύ- καιριακής κρυφοπουτανίτσας. Ή π ό ρ ν η τής Σιγκρού δ ο υ λ ε ύ ε ι νύχτα, μά Θά σού φαίνονται βαριές οί πόρτες. δίχως νά φοβάται μήτε τό κρύο, μήτε τά σκοτάδια, μήτε τά αναπάν πού θά σέ δέχονται κάθε βραδιά. τεχα. Ό πελάτης τής Σιγκρού είναι π ά ν τ ο τ ε έπωχούμενος. "Η πόρνη Καί κάθε νύχτα θά περιμένεις σ τ έ κ ε ι πίσω άπ' τίς δεντροστοιχίες. Ό γιωταχής-πελάτης σταματάει γιά τά φιλιά νά βρεις άγοραοτή τό αυτοκίνητο του καί πάντα σκύβει, δεξιά άπό τό τιμόνι, κατεβά καί ντροπιασμένη μπρος μου θά διαβαίνεις ζοντας συγχρόνως τό τζάμι τής δεξιάς του πόρτας. 'Εντωμεταξύ, μέ νέο, κάθε τόσο, εραστή. έχει μπανίσει καί γραδάρει τήν ποθητή του. Ή πόρνη προσεγγίζει, Παράλληλα, άς μήν ξεχνάμε πώς ένα άλλο ρεμπέτικο επίσης, τ ο ύ σκύβει σ τ ό παράθυρο τ ο ύ αμαξιού, χαμογελά, καλησπερίζει, καί. Τσιτσάνη, πού είχε κυκλοφορήσει τό 46, άρχιζε μέ τοιίς στίχους ξερά-ξερά, πετάει τρία νούμερα: τρακόσα! τετρακόσα! πεντακόσα!... τί σέ μέλει εσένα κι άν γυρνώ, Τά τρία νούμερα πού λ έ ε ι ή πόρνη δέν είναι τόσο μυστηριώδη, όσο τό κορμί μ' ακόμα κι άν πουλώ... δείχνουν. Τό κάθε νούμερο ανταποκρίνεται σέ μιάν όπή: φυσιολογι Τίς ίδιες απαρχές έχει καί τό τραγουδάκι-παρωδία. ncu λ έ γ α ν ε τ ό ν κός έρως / στοματικός έρως / σοδομισμός. Σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α ό σ ο - χειμώνα τού 1944-45. χ λ ε υ ά ζ ο ν τ α ς τίς περιπατητικές πόρνες πού ψά δ ο μ ι σ μ ό ς είναι ή ακριβότερη μορφή αγοραίου έρω ρευαν έγκλεζάκια: τ ο ς . Α φ ή ν ω τήν πληροφορία ασχολίαστη καί ξεκρέμαστη. "Αλλά. y/oum-yioum-yiouni-yioum-yiay/a... έδώ ακριβώς είναι πού ξεσπάει τό μακελιό μεταξύ πορνών καί τρα τά κορίτσια πούχαν πρώτα γερμανούς, βεστί. Κόβω τήν κουβέντα. Αυτά τά θέματα τά θίγω στά Επαγγέλ τώρα έχουν έγκλεζάκια ματα τού δρόμου, όπου μιλάω καί γιά τίς τσιμπουκλούδες τών γρα μέ κοντά πανταλονάκια φείων. κι άπό πίσω ένα σύνταγμα άραπάδες καί ινδούς κτλ.). Οί έ κ τ ο ς οίκου ανοχής π ό ρ ν ε ς δέν σταματάνε έδώ. θά πρέπει νά Οί πόρνες, πού κάνουν πεζοδρόμιο, δέν στέκουν όϊου λάχει. Τό προσθέσουμε τίς πόρνες τών μπαρ, τών καμπαρέ, τών ξενοδοχείων, στέκι κάθε πόρνης είναι α υ σ τ η ρ ώ ς καί έ π α κ ρ ι β ο ς καθορισμέ τών κοσμικών ζαχαροπλαστείων, τών λουτροπόλεων, τών καζίνων, νο. Ή παραμικρή παρασπονδία καταλήγει σέ μαχαιρώματα μεταξύ τής Δ ι ε θ ν ο ύ ς Ε κ θ έ σ ε ω ς Θεσσαλονίκης, τών τουριστικών επικέντρων νταβατζήδων. Σέ μερικά σημεία ή καλντεριμιτζού έρ/άζεται μέρα- τής χώρας. Οί πόρνες πού μεταφέρονται άπό λιμάνι σέ λιμάνι, άκο- μεσημέρι (π.χ. στά σοκάκια ανάμεσα Ά θ η ν ά ς - Κ ο υ μ ο ' ν τ ο ύ ρ ο υ ) . Οί λ ο υ θ ό ν τ α ς τίς κινήσεις τ ο ύ αμερικάνικου σ τ ό λ ο υ , υπάγονται στίς καλντεριμιτζούδες έχουν κόσμια συμπεριφορά, άλλά -άν τ υ χ ό ν κά- γυναίκες τών καμπαρέ. Αυτές oi πόρνες ταξιδεύουν μέ πούλμαν, 9? 93
- 49. σ υ νο δ ε υ ό μ ε ν ε ς άπό επιχειρηματίες, νταβατζήδες, υπηρέτριες, τσά τ σ ο υ ς , γλωσομαθεΐς κράχτες καί ά λ λ ο υ ς π ο λ λ ο ύ ς . Ε ν τ ε ύ θ ε ν , ή γνω στή ιαχή κορίτσια ό στόλος! πού θυμίζει, κάπως, τό παλιό τραγουδά κι: κορίτσια, κορίτσια, άπ' τό καφέ-σαντάν! Σ η μ ε ι ω τ έ ο ν ό τ ι , οί διευ θ υ ν τ έ ς τών καμπαρέ γνωρίζουν έκ τών προτέρων, τ ή ν παραμικρή μ ε λ λ ο ν τ ι κ ή μετακίνηση τ ο ϋ κάθε αμερικάνικου α ε ρ ο π λ α ν ο φ ό ρ ο υ . Τε λειώνω τ ή ν παράγραφο μέ λ ί γ ο υ ς στίχους τ ο ύ Ρήγα Γ κ ό λ φ η , π ο ύ , μ ά λ λ ο ν , βρίσκονται ε ν τ ό ς θ έ μ α τ ο ς : σέ φωτόλουστη μπύρα κάποια νύχτα θολή, μεθυσμένος σού πήρα πληρωμένο φιλί... Δ έ ν θά μιλήσω διεξοδικώς γιά τίς μορφές τών ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ ώ ν πού κυκλώνουν τ ή ν π ό ρ ν η : ρουφιάνα, σωματέμπορας, νταβατζής, για τροί, σ υ γ γ ε ν ε ί ς . Ό μ ω ς . ή πόρνη ζεϊ μέσα σ' αυτόν τ ό ν κόσμο. Ξανα δίνω τόν λ ό γ ο σ τ ό ν Φαίδωνα Κ ο υ κ ο υ λ έ : Εϊπομεν ότι τά σεμνεΐα διηύθυνον πορνοβοσκοί ταυτιζόμενοι πρός τούς προαγωγούς. Κατά τά κείμενα «προαγωγός έστιν ό πόρον αίσχρόν άπό δού λων ή ελευθέρων ποιούμενος εϊτε πρωτοτύπως τούτο πραγματεύεται είτε προσχήματι πραγματείας ετέρας έχει τά τοιαύτα πρόσωπα ώς κάπηλος ή πανδοχεύς ή βαλανεύς». «Πορνοβοσκός δέ έστιν ή προϊστάσα γυναίκας έπί μισθφ τοις παρατυχούσι συμφθειρομένας κάν έτέρω προσχήματι. τυχόν δΓ ύπηρεσίαν». Υπήγοντο δ' είς τήν κατηγορίαν τών ανωτέρω ού μόνον οί τά άτιμα εργα στήρια διευθύνοντες, άλλά καί εκείνοι, οϊτινες, έν φ έγνώριζον ότι έμοι- χεύετο ή σύζυγος των. έσιώπων καί δέν τήν άπέλυον ή έλάμβανον τίμημα, διά τήν προαγωγείαν αυτής. Εννοείται δ' ότι τό τού πορνοβοσκού επάγγελμα εθεωρείτο σφόδρα μεμιση- μένον καί άτιμον άφ' ού τό ποιεΐν προαγωγείαν εθεωρείτο ταύτόν τφ πορ- νεύειν, αίσχρότησι δ' υποβαλλόμενα πρόσωπα οί προαγωγοί καί οί πορνείων προϊστάμενοι. Κατά τούς νόμους ό άσκήσας τό επάγγελμα τού πορνοβοσκού έν δουλεία, ελεύθερος γενόμενος, ήτιμούτο. κατά διαφόρους δέ περιστάσεις, ώς έκ τών νόμων πάλιν μανθάνομεν, ού μόνον έκολάζετο σωματικώς άπαγορευομένης τής.εξασκήσεως τού επαγγέλματος του, άλλά καί ώς λυμεών τής ηθικής τής κοινωνίας κατεδικάζετο είς έξορίαν καί καταναγκαστικά έργα είς τά μεταλ λεία, έάν μάλιστα είχε και αξίωμα έν τή πολιτεία., άπέβαλλε τούτο μετά τής περιουσίας του. Ού μόνον δ' οί προαγωγοί έτιμωρούντο. άλλ' ώς είπον, καί οί έκμισθούντες αύτοΐς είς πορνεϊον τόν ίδιον οίκον. Ή τιμωρία τών τελευταίων συνίστατο είς καταθολήν δέκα λιτρών χρυσίου καί άπώλειαν τού ένοικιασθέντος οίκου των έν Βενετικφ δέ διατάγματι τού 1369 ό νυκτέπαρχος (dominus de nocte) επέ βαλλε ποινήν πέντε ύπερπύρων εις τόν διατηρούντα πορνεϊον. Οί Βυζαντινοί νόμοι μάς έπιτρέπουσι νά μάθωμεν πώς οί φαύλοι ούτοι έπρο- μηθεύοντο τό άνθρώπινον εμπόρευμα των. Περιερχόμενοι λοιπόν τάς διαφό ρους επαρχίας τού κράτους ή ήγόραζον παρά τών γονέων ή παρεπλάνων διαφόρους νέας. ύπισχνούμενοι είς αύτάς τροφήν ΰφθονον. ή οποία έν τή 94 95
- 50. πραγματικότητι, δταν έφθανονεις τά κέντρα, ήτο ελεεινή, πρός τούτοις σιν έγγυητάς καί νά ύπογράφωσι συμβόλαια, τά δέ γενόμενα νά είναι άκυρα, υποδήματα καί πολυτελή φορέματα καί κοσμήματα καί, άφ' ου τάς συνεκέν- νά μή προϊστς τις γονεύς εϊτε πορνοθοσκός κόρην άκουσαν, έστω καί σκηνι κήν ή δούλην, νά μή επιτρέπεται νά ζητή τις τήν τιμήν, ήν κατέβαλε δΓ αί- τρουν. τάς ώδήγουν καί είς άλλα μέρη. καί μάλιστα είς τήν Κωνσταντινούπο- χμάλωτον κόρην, ήν παρέδωκεν είς πορνεϊον πρός ϊδιον κέρδος καί νά μή λιν. όπου τάς εΐσήγον. ή. όπως χαρακτηριστικώς οί νόμοι λέγουσι. τάς έγκα- έχη τό δικαίωμα ν' άπαιτή παρά τής απερχόμενης όσα δώρα τής έκαμε, διά θείργνυον. είς τά καταγώγια των. είς τά όποια δέν άπέστεργον καί ουδέ τό νά τήν προσέλκυση είς τόν άμαρτωλόν βίον. δέκατον ακόμη συμπληρώσαντα έτος κοράσια νά έγκλείωσιν. Ί ν ' δ' είναι οί έμποροι ούτοι ασφαλείς ότι αί κόραι δέν θά φύγωσι συντόμως, άλλά θά έξ- Ίνα μή μένωσι δέ τά κελευόμενα μόνον γράμματα, άνετίθετο ή αυστηρά ακολουθήσωσι. πρός όφελος των, πωλούσαι τήν ώραν. έκαμνον μετ' αυτών εφαρμογή αυτών είς ώρισμένους άρχοντας, ώς παρά Ρωμαίοις τούς aediles. τοιούτοι δ ' ήσαν ό έ π α ρ χ ο ς τ ή ς π ό λ ε ω ς , ό π ρ α ί τ ω ρ τ ο ϋ δ ή μ ο υ συμβόλαια, έν οίς ώριζον τόν χρόνον τής έν τφ σεμνείω παραμονής των. Τι καί ό έ κ δ ι κ ο ς . οϊτινες καθήκον εϊχον. άποσπώντες. άνευ καταβολής τού νές μάλιστα άπήτουν καί έγγυητάς πρός τούτο. Μέχρι τοσούτου δ' έφθανεν τιμήματος τής αγοράς, νά παραδίδωσιν είς τούς οικείους αυτών τάς βία είς ή αναίδεια καί τό θράσος αυτών. ώστε. οσάκις, πολϊται. είτε συμπαθούντες σεμνεΐον εισαχθείσας αιχμαλώτους, νά έπιβάλλωσιν είς τόν πορνοθοσκόν τάς τάς άμαρτωλάς. εϊτε έλεούντες αύτάς. έζήτουν νά τάς άποσπάσωσι τού βορ- έσχάτας τών ποινών καί νά φροντίζωσιν ίνα μή προΐστανται αί δοϋλαι. Ό βόρου καί νά τάς συζευχθώσιν, άνθίσταντο, σκάνδαλα, ώς κύριοι σχεδόν των παραμελών τό καθήκον του αυτό άρχων άπέβαλλε τό αξίωμα καί τήν περιου σωμάτων, προκαλούντες καί τότε μόνον υποχωρούντες, όταν οί μέλλοντες σία του καί έπλήρωνε πρόστιμον δέκα λιτρών. σύζυγοι έξηγόραζον τά εταιρικά σώματα δίδοντες χρυσίον ουχί μέτριον. και ταύτα παρά τόν φόβον τών έκ τού νόμου ποινών, οϊτινες ε'ις τόν βία έν τή Έν ελλείψει τών είρημένων αρχόντων, τό έργον τής εποπτείας καί εφαρμο γής τών κελευσθέντων άνελάμθανεν ό τής μητροπόλεως τής επαρχίας επί πορνείρ κρατούντα κόρην ή δούλην έπέβαλλον δήμευσιν περιουσίας, έξορίαν σκοπος, είς τόν όποιον συχνά κατέφευγον αί κόραι τήν προστασίαν αυτού είς μέταλλα καί άποθολήν τού αξιώματος, άπώλειαν δέ τής πατρικής εξου ζητούσαι κατά τών γονέων ή δεσποτών αυτών τών προσπαθούντων νά τάς σίας είς τόν πατέρα τόν βία άναγκάζοντα τήν θυγατέρα του νά προστή άφ' προαγάγωσιν είς πορνείαν. Ού μόνον δ' ή πολιτεία, άλλά καί ή εκκλησία ού ύπήρχον καί τοιούτοι φαύλοι. ελάμβανε μέτρα απέναντι τής καταστάσεως ταύτης εκκλησιαστικός ποινάς εις "Αλλος τρόπος συναγωγής ανθρωπίνου υλικού, ώς μικρόν ανωτέρω ύπεδηλώ- τούς πορνοβοσκούς έπιβάλλουσα. Ούτως οί έπ' ονόματι τού αγίου Παύλου σαμεν. ήτο ή παράδοσις είς τούς προαγωγούς νεανίδων ύπό τών ίδιων, δυσ εκκλησιαστικοί κανόνες διατάσσουσι- «πορνοβοσκός εί μή παύσοιτο άποβαλ- τυχώς, γονέων διά πενίαν κυρίως έκμισθούντων τά ίδια τέκνα, πρός δέ δού λέσθω». ό δέ 86ος κανών τής έν Τρούλλω οικουμενικής συνόδου ορίζει λων καί αιχμαλώτων, άς άντί ώρισμένης αμοιβής έξεμεταλλεύοντο οί δεσπό- «Τούς έπί ψυχών όλίσθω πόρνας έπισυνάγοντας καί εκτρέφοντας εί μέν κλη ται, άνθρωποι άπονοι έξακολουθούντες τό φαύλον αυτών επάγγελμα, παρα ρικοί είεν άφορίζεσθαι καί καθαιρεΐσθαι όρίζομεν, οί δέ λαϊκοί, άφορίζεσθαι». τούς εναντίον αυτών έπί Θεοδοσίου Β' καί τού Βαλεντιανού εκδοθέντος νό Πολλοί, ενδιαφερόμενοι, παρερμηνεύοντες τήν κατά πορνοβοσκών Νεαράν μους. τού Ιουστινιανού, διισχυρίζοντο ότι αύτη έτιμώρει «τούς πλανώντας καί μετά Ό .τι δ' έγίνετο μέ τάς εταίρας, συνέβαινε καί μέ τάς σκηνικας, περι της τίνος ανάγκης μεθέλκοντας είς πορνείαν γυναικάς τινας ού μήν τούς προσ- σχέσεως τών οποίων πρός τάς πόρνας ώμιλήσαμεν ανωτέρω. δεχομένους τάς έκουσία βουλήσει τήν πορνείαν έλομένας διά φύσεως ανάγ Ούτω πολλοί επιθυμούντες νά κρατήσωσιν έπί μακρόν έπί τής σκηνής τας κην ή καί πενίαν». πρός ύποστήριξιν τής γνώμης των φέροντες καί τόν ανω ηθοποιούς, άπήτουν κατά τήν πρόσληψιν αυτών έγγυητάς ότι θά παραμείνω- τέρω κανόνα τής έν Τρούλλω συνόδου, όστις, κατ' αυτούς, ώμίλει ουχί διά σιν αύται άσκούσαι τό σκηνικόν επάγγελμα καί δέν θά μεταμεληθώσιν. Οί αυ πάντα πορνοθοσκόν, άλλά διά τούς έπισυνάγοντας καί τούς εκτρέφοντας τοί, όταν οί νόμοι άπηγόρευσαν τούτο, μή θεωρούντες ισχύοντα τόν έπ' αί- «τουτέστι διά πλάνης καί κολακείας συνωθούντας αύτάς είς τό κακόν». "Οτι σχροΐς όρκον. κατέφευγον είς τό έξης μέσον ήνάγκαζον τάς δυστυχείς νά δέ, τουλάχιστον κατά τόν IB' αίώνα. ό Νόμος δέν έφηρμόζετο μετ' αύστηρό- όρκίζωνται ότι ουδέποτε θ' άπόσχωσι τού άσεβους επαγγέλματος των. έκειναι τητος κατά τών πορνοβοσκών. δεικνύει ό Βάλσαμων, όστις, σχολιάζων τά ανωτέρω, προσθέτει: «καί τό σήμερον δέ γινόμενον πραγματικώς είς τά πορ- δέ νομίζουσαι ότι εύσεβούσιν, άν τηρήσωσι τόν όρκον των. έξηκολούθουν νοβοσκεΐα διενίσταται συντρέχειν τοις λόγοις τήν άσχήμονα εργασία των. Καί έπραττον ταύτα οί πορνοβοσκοί άψηφουντες τούς νόμους, οϊτινες ού μόνον άπηγόρευον, ώς εϊρηται, τόν τοιούτον όρκον, Παρά ταύτα, τά επανειλημμένως λαμβανόμενα μέτρα δεικνύουσιν ακριβώς ότι άλλά καί τόν απαιτούντα τάς έγγύας, ώς έπίορκον θεωρούντες, ύπέβαλλον κατά διαφόρους αιώνας τό κακόν είχε μεγάλην έκτασιν καί ότι οί διάφοροι είς πρόστιμον δέκα λιτρών χρυσίου. ποσόν τό όποιον έπρεπε νά δοθή, είς μαστροποί καί προαγωγοί, παρά τάς απαγορεύσεις, έξηκολούθουν ν' άσκώσι τήν σκηνικήέργασία των. Καί έπραττον ταύτα οί πορνοβοσκοί άψηφούντες τό άτιμον επάγγελμα των. Τούτο άλλως δεικνύει καί ή μεγάλη πληθύς τών τούς νόμους, οίτινες ού μόνον άπηγόρευον, ώς·εϊρηται. τόν τοιούτον όρκον, πορνείων καί πορνών είς τάς Βυζαντινός χώρας, καί μάλιστα είς ώρισμένα άλλά καί τόν απαιτούντα τάς έγγύας, ώς έπίορκον θεωρούντες, ύπέβαλλον κέντρα, όποια ήσαν. διά μέν τούς παλαιοτέρους αιώνας, καί πρό τής Αραβι εις πρόστιμον δέκα λιτρών χρυσίου, ποσόν τό όποιον έπρεπε νά δοθή, εις κής κατακτήσεως, ή Αλεξάνδρεια, ή π ό λ ι ς , ή Αντιόχεια, ή Έδεσσα καί ή τήν σκηνικήν «είς τήν λοιπήν εύσχημοσύνην τού βίου». Βηρυτός, κατόπιν δέ καθ' όλους τούς αιώνας τής αυτοκρατορίας, ή Κων Απέναντι τής τοιαύτης εκμεταλλεύσεως τής ανθρωπινής δυστυχίας καί αμά σταντινούπολις καί ή θεσσαλονίκη καί έπειτα διάφορα ναυτικά κέντρα, όπου θειας τό κράτος έλαβε τά μέτρα του- καί όντως άπό Θεοδοσίου καί εντεύθεν άνδρες τού πολεμικού ναυτικού ή ποικίλοι άλλοι ναυτιλλόμενοι διεσκέδαζον. έξέδωκε διαφόρους νόμους. δΓ ών προσεπάθησε νά θεραπεύση τό κακόν Εν τή τελευταίο δήλα δή περιπτώσει συνέβαινε κατά τήν Βυζαντινήν περί- επιβάλλον τάς δέουσας ποινάς είς τούς παραβάτας. Διέτασσον λοιπόν οί Βυ οδον ό,τι καί κατά τήν άρχαίαν, οπότε ναυτικά κέντρα οίον ό Πειραιεύς καί ή ζαντινοί νόμοι νά μή ύπάρχωσι πορνοβοσκοί ουδέ νά προϊστώσι γυναίκας ε'ις Κόρινθος, ήσαν πλήρη γυναικών τοΰ ήμικόσμου. ούδένα τόπον τής Ρωμαίων πολιτείας, νά μή έχωσι δικαίωμα ούτοι V άπαιτώ- 97 96
- 51. Όπως άν έχη,ol πορνοβοσκοί, δι' ών διέθετον μέσων καί τρόπων συνεκέν- τρουν είς τά εαυτών καταγώγια ποικίλης προελεύσεως γυναίκας, ελευθέρας, θεραπαινίδας, δούλας, αιχμαλώτους, πάσας βεβαίως ουχί ανωτέρας κοινωνι κής τάξεως, άλλά τέκνα πενήτων καί άποχειροβιώτων, μαγείρων σκυτοτόμων καί τών τοιούτων, ύπό πενίας πολλάκις άσπαζομένας τό επάγγελμα συνεκέν- τρουν, λέγω. κόρας, φροντίζοντες πάντως νά είναι αύται ώραϊαι ώστε νά ρο- σελκύσωσι πολλούς πελάτας. Αν δ* ό κανών ήτο ούτος, δέν πρέπει ν' άρνηθώμεν ότι, ουχί σπανίως, καί ανωτέρας κοινωνικής τάξεως κόραι εύρίσκοντο μεταξύ τών προϊσταμένων. Ή αιτία ή οδηγούσα αύτάς μέχρι τού καταγωγίου ήτο κυρίως ή αιχμαλωσία, τό κακόν αυτό. τό όποιον τοσάκις έπληττε τάς Βυζαντινός πόλεις, ή αιχμαλωσία ή προερχομένη καί έκ μέρους ομοεθνών πειρατών, οϊτινες δέν έδίσταζον και τήν εύγενεστάτην παρθένον νά παραδίδωσιν άντί ολίγων μιλιαρησίων εις τόν πρώτον τυχόντα φαϋλον. Ενταύθα δέον νά παρατηρήσωμεν ότι τάς τοιαύτας έπροστάτευεν ό νόμος. Κατ* αυτόν ό αγοράζων αίχμάλωτον καί πέμπων αυτήν είς τό πορνείον ουχί μόνον δέν ελάμβανε τήν διά τήν άγοράν της καταβληθεϊσαν τιμήν, άλλά καί τού τήν άφήρουν έπεμβαίνοντες οί άρχοντες, οϊτινες καί τήν άπέδιδον είς τούς οικείους της. Κατά τούς πρώτους αιώνας τού Χριστιανισμού, καί μέχρι τής λήξεως τών διωγμών, μεταξύ τών γυναικών τών χαμαιτυπείων ήδύνατό τις νά συνάντηση καί σεμνός παρθένους έκεϊ πρός τιμωρίαν εισαχθείσας, διότι, τήν έθνικήν αύται άποβαλοϋσαι θρησκείαν, εϊχον άσπασθή τόν Χριστιανισμόν. Πρός τιμω ρίαν έπ' ϊσης εις πορνοβοσκόν ή πορνείον παραδοθείσας γυναίκας αναφέρει ο τε Γεώργιος Μοναχός καί ό Παλλάδιος έν τή πρός Λαύσον Ιστορία. Καθώς β λ έ π ο υ μ ε , ή συγκομιδή τού Φαίδωνος Κουκουλέ είναι π λ ο ύ σια. Η π ό ρ ν η α π ο τ ε λ ε ί τ ό ν άξονα τής πορνείας. Ό κόσμος τών εκ μεταλλευτών τής πορνείας είναι π α ρ ά λ λ η λ ο φαινόμενο. Τό φαι ν ό μ ε ν ο τής εκμεταλλεύσεως τών πορνών είναι ζωγραφισμένο μέ με λανά χρώματα: ό κτηνώδης ε κ μ ε τ α λ λ ε υ τ ή ς ρουφάει τό αϊμα τής καημενούλας τής πουτάνας! Α υ τ ή ή εικόνα είναι ψεύτικη. Οί λ ε γ ό μ ε ν ο ι εκμεταλλευτές ε ρ γ ά ζ ο ν τ α ι . Ή πόρνη δέν θά κατάφερνε καί πολλά πράματα δίχως τήν μεσολάβηση των. Οί λ ε γ ό μ ε ν ο ι εκμεταλ λευτές διαθέτουν κεφάλαια, γνωριμίες, μέσα. δικηγόρους, γ ι α τ ρ ο ύ ς , αυτοκίνητα - καί, έν πάση περιπτώσει, π ρ ο σ τ α τ ε ύ ο υ ν τ ε λ ε σ φ ό ρ ω ς τίς πόρνες. "Αλλωστε, ή κατάργηση τών οϊκων ανοχής ουδόλως εξ αφάνισε τ ό ν κόσμο τών εκμεταλλευτών. Δ έ ν βρίσκω τ ό ν νταβατζή πιό άηδιαστικόν άπό τόν τ ο κ ο γ λ ύ φ ο , ή τ ό ν μαιευτήρα πού ξεπετάει αράδα τίς εκτρώσεις. Ή εικόνα τής π ό ρ ν η ς είναι αρκούντως ξεκαθαρισμένη. Γ ύ ρ ο άπό τό κύκλωμα τών πάσης φύσεως εκμεταλλευτών πορνών επικρατεί μιά Παλιό διεγερτιιή κάρτ-ποοτώλ ζοφώδης άγνοια. Ή άγνοια αυτή αντανακλάται - μ έ άπίστευτον τ ρ ό π ο - καί άπό τόν ποινικό μας κώδικα. Αυτός ό ν ό μ ο ς είναι ένα όνει δος, ένα κράμα ή λ ι θ ι ό τ η τ ο ς καί γερμαναράδικου φασισμού. Μέσα σ τ ό ν ποινικό νόμο -καί ένώ τελειώνει ό Εικοστός Α ι ώ ν - υπάρχει ένα κεφάλαιο (άρθρα 316-321) περί μ ο ν ο μ α χ ί α ς ! Σ τ ό ν ποινικό κώδικα, λοιπόν, τά σχετικά άρθρα ομιλούν περί διευκο λύνσεως αλλότριας ακολασίας, περί μαστρωπείας, περί έκμεταλλεύ- 98 99
- 52. σεως π ορ ν ώ ν , καί. περί σωματεμπορίας, μ' εναν τ ρ ό π ο γ ε ν ι κ ε υ μ έ ν ο καί αόριστο. Καί, σ τ ό τ έ λ ο ς , δ έ ν ξέρεις τί είναι ή ρουφιάνα, τί είναι ό άγαπητικός, τί είναι ό σωματέμπορας - καί γιατί τιμωρούνται ό λ ο ι αυτοί. Καί, φυσικά, τό μέγα ερώτημα παραμένει α ν α π ά ν τ η τ ο : ή μαν- τάμα ε κ μ ε τ α λ λ ε ύ ε τ α ι τ ή ν π ό ρ ν η ; καί έάν ναί, διατί ελάμβανε άδειαν ιδρύσεως οίκου ανοχής; Ό ποινικός κώδικας (καθώς ό λ ο ι οί νόμοι) δείχνει ένα ιδιάζον ενδια φέρον σ τ ό νά διατηρηθεί σώα καί άβλαβης ή π ρ ό σ ο ψ η τ ο ϋ καθε στώτος. Ή επίσημη γ λ ώ σ α μας διαθέτει τίς λ έ ξ ε ι ς : σωματεμπορία / έμπόριον λευκής σαρκός I διαφθορεϊον I μαστρωπός / προαγωγός καί τά τοιαύτα. Ό λαός χρησιμοποιεί α π λ ο ύ σ τ ε ρ ε ς καί καίριες λέξεις ίρουψιάνος I πεζεβέγκης / άγαπητικός I νταβατζής...). Σ τ ή ν αργκό μας, τό επάγγελμα τ ή ς μαντάμας λ έ γ ε τ α ι μαμαλίκι· ένώ τό επάγ έλα στά Παραπήγματα γελμα τού άγαπητικοϋ αποκαλείται άγαπητιλίκι - ή - νταβατζιλίκι. Ό μέ μιά καρότσα χρήματα... άγαπητικός λ έ γ ε τ α ι καί νταβάς. Ή λέξη νταβάς π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι άπό τό έλα στά Παραπήγματα νταβατζής καί έχει διπλή κωδικοποίηση, άφού δημιουργεί συγχιση μέ και μή λυπάσαι χρήματα... τ ή ν λέξη νταβάς (= δίκη). Ή λ έ ξ η νταβάς - ύ π ό τ ή ν σημασίαν τής έλα στά Παραπήγματα δ ί κ η ς - είναι τ ο υ ρ κ ο γ ε ν ή ς . Τ ή ν σ υ ν α ν τ ο ύ μ ε σ τ ό δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι μ' ένα ματσάκι δίφραγκα... (.... μέ τόν αγέρα έχω νταβά, μέ τόν βοριά έχω κρίση...) καί σ τ ή ν αρ κι άπ' τά σίδερα σά βγώ, γκό μας (σημαίνει: σ κ ο τ ο ύ ρ α , φασαρία). Ή ά λ λ η λ έ ξ η νταβάς (^ τα μάγκα, θά σού ξηγηθώ: ψί, τηγάνι) δέν π ρ ο έ ρ χ ε τ α ι άπό τό τουρκικό dava (= δίκη, α γ ω γ ή , θέ νά ψήσω τή μικρούλα διεκδίκηση, πρόβλημα), άλλά άπό τό τουρκικό tava (= τηγάνι). Ή νά στά κουβαλάει ούλα... λ έ ξ η νταβατζής έχει κι ά λ λ ε ς σημασίες στήν αργκό μας (ενδιαφερό Άν ή φυλάκιση τ ο ύ άγαπητικού παρατραβάει, ή πόρνη βρίσκει ά λ λ ο ν μ ε ν ο ς , κ λ ε π τ α π ο δ ό χ ο ς κ τ λ . ) , πού δέν αφορούν αυτή τ ή μ ε λ έ τ η . Συν π ρ ο σ τ ά τ η . Ό π ω ς αφηγείται κάποιο παλιό ρεμπέτικο ήθως ό άγαπητικός δ έ ν είναι σωματέμπορας. Ό άγαπητικός δικάζε ή γκόμινα μ' απάτησε ται, γιά π λ η μ έ λ η μ α , μ ό ν ο ν μετά άπό μήνυση τής πόρνης. Ό άγαπη καί άλλονε αγάπησε- τικός φροντίζει νά κρατιέται μέσα σ' αυτό τό ε υ ν ο ϊ κ ό πλαίσιο. βρήκε έναν άλλο σεβνταλή πιό μάγκα καί πιό μπελαλή. Σ τ ο υ ς Αθλίους τών Αθηνών τ ο ύ Κονδυλάκη (μυθιστόρημα λίαν τολ Σέ τ έ τ ι ε ς περιπτώσεις ό άγαπητικός απειλεί, σκαιώς, τ ή ν πόρνη καί μηρό γιά τό 1894) διαβάζουμε π ο λ λ ά περί πορνείας καί προαγωγών. τ ο ν υποψήφιο αντικαταστάτη τ ο υ . Καθώς είπα, τ ό ν παλιό καιρό οί Έ κ ε ϊ , ό επιλοχίας τ ώ ν σκαπανέων Παύλος Τ ζ ε ρ ε μ έ ς , κουτσαβάκης ν τ α β α τ ζ ή δ ε ς ήσαν εξαιρετικώς άγριοι καί αίμοχαρεϊς. Τό τραμπούκο καί νταβατζής, τά είχε μέ τή Δ έ σ π ω , πού ενίοτε τήν έξυλοκόπει, άλλ' δεν τά ε ρ μ η ν ε ύ ε ι όλα. Ό άγαπητικός έπρεπε νά διατηρήσει τήν ή Δέσπω, μόλους τούς πόνους της, εύχαριστεϊτο, διότι τό ξυλοκό- φήμη τ ο υ , μές σ τ ή φάρα, έστω καί μαχαιρώνοντας τ ό ν αντίπαλο τ ο υ . πημα έθεώρει ώς άπόδειξιν ενδιαφέροντος καί ζηλοτυπίας, ύποκρυ· Μιάν τ έ τ ι α ν ιστορία αφηγείται τό παρακάτω προπολεμικό τραγούδι πτούσης έρωτα. Ή ταύτιση ξυλοδαρμός = έρως είναι παλιό φ ρ ο ύ τ ο . τ ο ύ Μάρκου Βαμβακάρη: Θυμηθείτε τ ή ν παροιμία: δέν μ' αγαπά ό άντρας μου, γιατί δέ μ' έμα- Σ τ ά σίδερα μέ βάλανε γιά τά δικά σου μάτια· τσούκωσε! Ό άγαπητικός παίρνει τραμπούκο. Δ η λ α δ ή , αδειάζει τίς τό βλάμη πού γουστάριζες τόν έκανα κομάτια. τσέπες τ ή ς πόρνης-έρωμένης τ ο υ . Ό άξιος άγαπητικός έχει δυό- Φωτιά μεγάλη μ' άναψες, βρέ άτιμη γυναίκα· τρεΐς ε ρ ω μ έ ν ε ς , τ α υ τ ο χ ρ ό ν ω ς . Ό προαναφερθείς Τ ζ ε ρ ε μ έ ς τά μόλις θά βγώ άπ' τά σίδερα θά σφάξω κι άλλους δέκα. έπαιρνε άπό τρεϊς π ό ρ ν ε ς καί προσπάθησε νά ψήσει καί μιά τ έ τ α ρ τ η Γιατί σέ θέλω, σπλάχνο μου, ο λ ό τ ε λ α δικιά μου (... τής προάλλαις επήγε κεζητούσε τραμπούκο άπό τήν δική μου τήν κι αλίμονο, βρέ βάσανο, σ' όποιον βρεθεί μπροστά μου. Αγγελικά...). Άν ό άγαπητικός βρεθεί φ υ λ α κ ή , ή ερωμένη τ ο υ εξ Από τ ή ν π λ ε υ ρ ά τ ο υ , ό υποψήφιος άγαπητικός διαβεβαιώνει τήν ακολουθεί τ ά εμβάσματα, άναμένουσα τήν έ ξ ο δ ο τ ο υ . Έ π ' α υ τ ο ύ , τ ό γκόμενα πώς δ έ ν φοβάται τ ί ς απειλές τ ο ύ έν ενεργεία νταβατζή της ρεμπέτικο τραγούδι μάς δίνει αρκετά στοιχεία: Δανείζομαι τό σχετικό δίστιχο άπό κάποιο παλιό ρεμπέτικο άν είσαι αγάπη καί πονεϊς δέ φοβάμαι άν έχεις άλλο αλάνι κι άν είναι νταβατζής έλα στήν τούφα νά μέ δεϊς... * καί σού λέει φόνο πώς θά κάνει άν ξελογιαστείς. 100 101
- 53. Βεβαίως, ή πόρνηδέν αποκαλεί τόν άγαπητικό της νταβατζή. Μετα χειρίζεται γ ι α υ τ ό η π ι ό τ ε ρ ε ς εκφράσεις: ό δικός μου I ό άνθρωπος μου I τό πρόσωπο. Περίπου μέ τίς-ϊδιες εκφράσεις χαρακτηρίζει τ ή ν ερωμένη τ ο υ κι ό νταβατζής: ή καλέ I ή δικιά μου I κατέ / ντουντού. Ή λέξη ν τ ο υ ν τ ο ύ (< τουρκικό dudu) σημαίνει: οικοδέσποινα, κυρά. Τήν λέξη dudu τ ή ν χρησιμοποιούσαν π ο λ ύ οί αρμένισες. Μά υπάρχει καί όνομα Ντουντού. Ό θ ε ν , στήν καταγραφή των αμανέδων καί τών μουρμούρικων δέν ξέρουμε πότε ακριβώς πρόκειται γιά τό ουσια στικό καί πότε γιά τό κύριο όνομα. Ό παλιοκαιρίσιος άγαπητικός ή τ ο ασίκης, βίαιος, σέρτικος, ερωτιά ρης, όμορφάντας. Ό βαρβάτος άγαπητικός λ έ γ ε τ α ι γούτος - η - μπί- κος - ή - μπήχτης. Γούτο λ έ ν ε τ" αρσενικό περιστέρι. Μπίκος είναι ό έπιθήτωρ ταύρος. Τό μπήχτης βγαίνει άπό τό μπήγω. ΟΊ μανιάτες καί αρβανίτες νταβατζήδες άφησαν εποχή. ΟΊ καλαματιανοί έπεσαν, κυ ρίως, στήν σωματεμπορία. Σήμερα τά πράματα έχουν αλλάξει. Γνώρισα αρκετούς νταβατζήδες πού είναι φρόνιμα καί γ λ υ κ ά παιδιά. Υ π ά ρ χ ο υ ν , τώρα, άγαπητικοί πού σχεδόν είναι ζ ι γ κ ο λ ό . Ξέρω έναν νταβατζή φοιτητή. Ξέρω κά ποιον -γνήσιο— άγαπητικό πού ε π ε ν δ ύ ε ι τά λεφτά του σέ κότερα (τά νοικιάζει σέ τ ο υ ρ ί σ τ ε ς καί κονομάει τά μάτια τής Παναγίας). Οί σημερινοί νταβατζήδες έχουν καί στέκι: πλατεία Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς , μετά μεσονύκτιον. Έ κ ε ϊ , αναμένουν τίς χ ρ υ σ ο φ ό ρ ε ς ερωμένες. Οί μεταξύ πόρνης καί άγαπητικοϋ σχέσεις δέν είναι κυνικές. Τίς περι- σότερες φορές σ υ ν δ έ ο ν τ α ι μ' έναν άληθινόν έρωτα. Καί οί σεξουαλι κές των σχέσεις διακρίνονται γιά τό πάθος τ ο υ ς , ιδιαιτέρως όταν συνταιριάζονται μέ χασίσι ή κοκαΐνη. Σχετικώς, έχω ακούσει -έκ στόματος ν τ α β α τ ζ ή δ ω ν - θαυμάσιες καί α γ ν ό τ α τ ε ς ερωτικές ιστορίες. Χρονικώς, ό άγαπητικός είναι τό ύστατο σκαλοπάτι τής εκμεταλλεύ σεως πορνών. Π ρ ο η γ ο ύ ν τ α ι ό προαγωγός κι ό σωματέμπορας. Δηλα δή, πρόκειται γιά τ ρ ε ι ς ειδικότητες. Μά δέν αποκλείεται στόν ϊδιο πρόσωπο νά σ υ ν α ν τ ι ο ύ ν τ α ι οί δύο (ή καί οί τρεις) άπ' αυτές τίς επαγγελματικές ειδικότητες. Κατ' αρχήν, α π ο κ α λ ώ π ρ ο α γ ω γ ό τ ό π ρ ό σ ω π ο π ο ύ ε ξ ω θ ε ί μιά γ υ ν α ί κ α σ τ ή ν π ο ρ ν ε ί α . Λέω πρόσωπο διότι ό λ ο ι οί προαγωγοί δέν είναι αρσενικοί. Υπάρ χουν καί προαγωγοί-γυναίκες. Ό Κονδυλάκης μιλάει γιά κείνες τίς Σ κ η ν ή οέ πάρκο. Σκίτσο δημοσιευμένο σ τ ό Λεξικό τής πιάτσας τ ο ϋ Β. Καπετανάκη (1951». ρουφιανόγριες πού τ ή ν έστηναν (πρό αιώνος) σέ κατάλληλα περά σματα καί προσπαθούσαν νά ξελογιάσουν τά διαβατικά κορίτσια. Αυτά τά κορίτσια ε ρ χ ό ν τ ο υ σ α ν (κυρίως άπό νησιά) στήν πρωτεύουσα π ο υ λ ά γ α ν ε σέ μπορντέλα. γιά νά δουλέψουν ώς παραμάνες, ή μαμούρες. Γράφει, χαρακτηρι Ο σ ω μ α τ έ μ π ο ρ α ς π ο υ λ ά ε ι γυναίκες σέ οϊκους ανο στικούς, ό Κονδυλάκης: εις τήν παραλίαν ϊσταντο τινές υπόπτου εξω χ ή ς . Ό σωματέμπορας ενίοτε ήταν καί ό διαφθορεύς-προαγωγός τερικού, ο'ι όποιοι τήν παρετήρουν ώς εμπόρευμα. Ε π ί σ η ς , ό Κονδυ τής κοπέλας. Συνήθως, ό σωματέμπορας κουβάλαγε (σάν πακέτο) λάκης, κάπου ά λ λ ο υ , περιγράφει μιάν απαγωγή μέ παετόνι. Ά π ό τ ό ν τήν κοπέλα σέ ά λ λ η π ό λ η , κι έκεϊ τ ή ν εγκατέλειπε στά χέρια κά ϊδιο παίρνω τήν φράση: θά τήν έκλεψε κανείς άπό τούς καύκους της. ποιας άγοράστριας-μαντάμας. Ή μαντάμα, γιά νά εξασφαλίσει τ ή ν Ό Κονδυλάκης -καί στις τρεις περιπτώσεις- αναφέρεται στό ξ ε λ ό - δέουσαν άπόσβεσιν κεφαλαίου, κράταγε στό μπουρδέλο τ ή ν κοπέλα γιασμα κοριτσιών άπό άντρες-προαγωγούς, π ο ύ , έν συνεχεία, τά ένα π ρ ο σ υ μ φ ω ν η θ έ ν συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (συνήθως έ ν α ν 102 103
- 54. χρόνο). Ό σωματέμποραςανελάμβανε σχετικήν υποχρέωση. Γιαυτό. ό σωματέμπορας ήταν π ά ν τ ο τ ε άντρας. Άν ή κοπέλα τόσκαγε άπό τό μ π ο ρ ν τ έ λ ο ό σωματέμπορας τήν αναζητούσε, β ο η θ ο ύ μ ε ν ο ς καί άπό τ ό ν διαφθορέα-προαγωγό. Δ έ ν υπάρχουν γυναίκες-σωματεμπορίνες. Μερικοί γράφουν τ ή ν λ έ ξ η μαστροπός μέ ωμέγα. Δ έ ν είμαστε βέ βαιοι γιά τ ή ν ε τ υ μ ο λ ο γ ί α τής λέξεως αυτής. Άσε τά γύναια και τό μαστροπό / λαό σου, Ρώμε Φιλύρα - έγραψε ό Καρυωτάκης, τό 1927. Ή λ έ ξ η μαστρωπεία μέσα σ τ ό ν ποινικό κώδικα έχει μιά γενικευμέ νη/αθροιστική σημασία, πού υποβοηθά τ ή ν δικαστικήν αυθαιρεσία. Ουσιαστικώς, τό θέμα τής μαστροπείας παραμένει ένα εισέτι παρα χωμένο ταμπού τής ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς κοινωνίας. Τό ε λ λ η ν ι κ ό κράτος θά έπρεπε νάχει μ ε γ ά λ ε ς τύψεις, εξαιτίας τών όσων συμβαίνουν, μέ υπαιτιότητα τ ο υ , στά τ ρ ο μ ε ρ ά αναμορφωτήρια θ η λ έ ω ν -ιδίως στό Εμπειρίκειον- πού δέν είναι παρά φυτώρια πορνείας. Ό Γεώργιος Παπαδόπουλος θά άκουσε φοβερά πράματα, ώστε ν' αποφασίσει νά κάνει εκείνη τ ή ν έ φ ο δ ο του σ τ ό Ε μ π ε ι ρ ί κ ε ι ο ν μιάν έ φ ο δ ο πού κα τέληξε σ τ ό τίποτα. ΟΊ γ ε ί τ ο ν ε ς τ ο ύ Έ μ π ε ι ρ ι κ ε ί ο υ μπορούν νά μαρ τ υ ρ ή σ ο υ ν πολλά. Διάβασα καί τό σχετικό άρθρο τού Λεωνίδα Χρι- στάκη - μ έ ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α τ ο ύ Β α γ γ έ λ η Β λ ο υ μ ί δ η - σ τ ό Ίδεοδρόμιο. Σήμερα, οί μισές π ο υ τ ά ν ε ς είναι τέως μπιρικιότισες ( έ τ σ ι τίς λ έ ν ε στήν φάρα). Μιλόντας γιά τήν π ό ρ ν η , αποφεύγω συστηματικώς νά θίξω τό πρό βλημα τής πορνείας έξ απόψεως κοινωνιολογικής, ή, έστω, ψυχολο γικής. Ά δ η λ ο ν είναι τό μ έ λ λ ο ν τής πορνείας· μά θά σ υ ν ε χ ί σ ε ι ή πορ νεία. Οί ψ υ χ ο λ ό γ ο ι σχεδιάζουν τήν ψυχογραφία τ ή ς π ό ρ ν η ς δίχως νά κατέχουν τό παραμικρό στοιχείο. Μ' αυτή τή μ ε λ ε τ ο ύ λ α προσπαθώ νά φέρω στήν επιφάνεια ελάχιστα στοιχεία ώς πρός τ ή ν πορνεία. Ό μικρότερος έπαινος π ο ύ μπορώ νά απονείμω σ τ ή ν π ό ρ ν η είναι: αυτή καί μόνον αυτή έ σ ω ζ ε τ ά ν ι ά τ α ά π ό τ ή ν μ α λ α κ ί α . Καθώς τ ό είπα στά Καλιαρντά' δέν χρησιμοποιώ τ ή ν λ έ ξ η άβνανισμός γιατί ό Ά θ ν ά ν κάθε ά λ λ ο παρά μαλακιζότανε. Μεγίστη είναι ή μυθολογία τής μαλακίας. Ή μέθοδος τής ερωτικής αύτο-ικανοποιήσεως θεωρείται προνόμιο τών αγοριών. Λάθος. Ό π ω ς απεδείχθη, τό π ρ ο ν ό μ ι ο ν α υ τ ό τό κατέχουν ol γ έ ρ ο ι καί ol γυναίκες. Ό Φαίδων Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς γ ρ ά φ ε ι : Αλλά καί άλλη εκτροπή παρετηρεΐτο τότε: ύπήρχον δήλε δή γυναίκες, αΐτι- νες. εις τό πάθος τού αύτοέρωτος υποκείμενοι, ώς αί άρχαΐαι τριβάδες. τά ανδρών πρός άλλας γυναίκας έποίουν. "Ηδη ό Αρτεμίδωρος ομιλεί διά γυ ναίκα ύπό γυναικός περαινομένην, έγραψε δέ καί ό Λουκιανός εϊς τό έργον του "Ερωτες τά έξης, τήν χρήσιν όλίσβου παρά ταϊς τότε γυναιξίν υπαινισσό μενος: «Χρόνε, χάρισαι τήν Ισην έξουσίαν γυναιξίν: άλλήλαις όμιλείτωσαν ώς άνδρες, ασελγών δέ οργάνων ύποζυγωσάμεναι τέχνασμα, ασπόρων τεράστιον αίνιγμα, κοιμάσθωσαν γυνή μετά γυναικός ώς άνήρ», προσέθηκε δέ καί ό Άλεξανδρεύς Κλήμης: «αί γυναίκες άνδρίζονται παρά φύσιν γαμούμεναί τε 104 105
- 55. _ και γαμοΰσαι».Λέγεται δέ καί έν τφ Έπαίνω τών ευγενικών γυναικών, στι- χουργήματι τοϋ ΙΣΤ' αιώνος ότι ύπάρχουσι γυναίκες, αί όποϊαι: «κάμνουσί το μοναχές των». Άς προσθέσωμεν, ότι κατά Ίωάννην τόν Νηστευτήν: «ουδέ μην καί μαλακί- ζοντάι αϊ γυναίκες, ώς οί άνδρες», Βασίλειος ό μαθητής Βασιλείου τοϋ Με γάλου πιστοποιεί ότι καί παρθένοι έμαλακίζοντο ώς άνδρες, ομοίως δ' έν μεταγενεοτέρω Νομοκάνονι σημειούται: «όταν αί γυναίκες μαλακισθώσιν ατές τους ώσπερ καί οί άνδρες». "Ενταύθα παρατηρώ ότι, κατά τούς κανόνας τών αγίων πατέρων, τά πορνικά αμαρτήματα ήσαν έπτά, έν τών οποίων τό τής μαλακίας, καί ότι, κατά τούς αυτούς κανόνας, κατά τήν άρχαίαν συνήθειαν, πολλοί: ««τούς αύτοϊς ύπου- ργούντας δούλους ή ελευθέρους, προσκαλούμενοι, έν ταΐς τούτων χερσί διά τού παρ' εκείνων μολυσμού τάς έκρύσεις ποιούνται». Πρόσθες ότι, κατά τό Κανονικόν Ιωάννου τού Νηστευτού: «ό μαλακίαν δια- πραξάμενος. πλήν τής Μ. Τεσσαρακοστής, τεσσαράκοντα ημέρας έπιτιμάται. ξηροφαγία διαιτώμενος καί μετανοίας έκαστης ποιών εκατόν». Κατά τόν αυ τόν ίεράρχην, ό τοιούτος δέν έπετρέπετο νά ίερωθή. Κατά τόν μαθητήν δέ τού Μ. Βασιλείου Βασίλειον. αί μαλακιζόμεναι γυναίκες έκωλύοντο τών αγια σμάτων έπί δύο έτη. Ειρήσθω ότι ό Σχολιαστής τών Ιππέων τού Αριστοφά νους παρατηρεί: «Οί γάρ άπτόμενοι τών αιδοίων ούχ ώς ήρξαντο, άλλά σπου- δαιότερον κινούσιν έκπυρούμενοι τή συνεχεία τής κινήσεως». Πολλαί. ϊνα τάς ακόλαστους ορμάς των θεραπεύσωσιν, ού μόνον παρά τών εραστών άμοιθήν δέν έλάμβανον, άλλά καί έπλήρωνον αυτούς, ώς δά καί πολλαί τών κοινών πορνών. Ά λ λ α ι πάλιν συνήθιζον νά ουνευρίσκωνται μετ' ευνούχων, εύχαριστούμεναι, διότι ούτοι έβραδυρεύστουν. Φυσικά, σ τ ό χτίσιμο τ ή ς μυθολογίας περί αυνανισμού έπαιξαν, δρα- στηρίως, τ ό ν ρ ό λ ο τ ο υ ς καί οί γιατροί. Καί, δ υ σ τ υ χ ώ ς , ε ξ α κ ο λ ο υ θ ο ύ ν νά τ ό ν παίζουν. Π ά ν τ ω ς , δέν επικαλούμαι τά φώτα τής σ ύ γ χ ρ ο ν η ς ιατρικής επιστήμης. Γιά νά αντιληφτεί ό αναγνώστης τό μ έ γ ε θ ο ς τής επικρατούσης - π ρ ό ημίσεως α ι ώ ν ο ς - ή λ ι θ ι ό τ η τ ο ς , παραθέτω άπό τ ή ν Υγιεινή τ ο ύ Σάββα αυτό τό απόσπασμα: Αυνανισμός καλείται ό έξ ιδίας πρωτοβουλίας δι' ιδιαιτέρων χειρισμών καί άνευ τής συμμετοχής τού έτερου τών φύλων τεχνητώς προκαλούμενος ερε θισμός τών εξωτερικών γεννητικών μορίων καί ιδίως τής βαλάνου καί τής εισόδου τού κολεού, έπί μέν τών ανδρών μέχρι τής έκσπερματίσεως, έπί δέ τών παιδιών καί έπί τών γυναικών μέχρις υψίστου οργασμού καί τής ήδυπα- θούς εκροής βλέννης έκ τής μήτρας. Στατιστικαί μελέται περί τής διαδόσεως τού αυνανισμού δέν ύπάρχουσιν, άπαντες όμως οί συγγραφείς είναι σύμφω νοι ότι τό ελάττωμα τούτο είναι τά μέγιστα διαδεδομένον μεταξύ τών παι διών. Διακεκριμένοι νευρολόγοι Ισχυρίζονται ότι δέν υπάρχει άνθρωπος, όστις νά μή ηύνανίσθη έπί βραχύν ή μακρόν χρόνον κατά τό διάστημα τής ζωής αύτοϋ' ό Berger μάλιστα φρονεί ότι ό αυνανισμός είναι τοσούτω διαδε δομένος, ώστε έξ 100 νέων καί νεανίδων οί 99 αύνανίζονται άπό καιρού είς καιρόν. Οί ισχυρισμοί ούτοι είναι βεβαίως λίαν υπερβολικοί, άλλ' έν τούτοις ουδείς δύναται ν' άρνηθή ότι πλείστοι άνθρωποι διά τού αυνανισμού άρχον ται Ίκανοποιοϋντες τήν γενετήσιον αυτών όρμήν. Κυρίως δ αύνανίζονται οί νέοι έν άρχή τής παιδικής ηλικίας καί ιδίως οί μαθηταί των σχολείων συγ γραφείς δέ μάλιστα τίνες άποκαλούσι τόν αύνανισμόν σχολικόν κακόν. Οί άρ- 106 107
- 56. χαιότεροι μαθηταί διδάσκουσιτό έργον εις τούς νεωτέρους, κατά δέ τά δια λείμματα, ότε οί διδάσκαλοι ευρίσκονται έκτος τής αιθούσης, ή καί κατ' αυ τήν έτι τήν διάρκειαν τού μαθήματος οί μαθηταί αύνανίζονται αμοιβαίως. Ώς πρός τά αποτελέσματα τού αυνανισμού δέν συμφωνούσιν οί συγγραφείς, διότι τινές μέν ύπερτιμώσιν. έτεροι δέν ύποτιμώσιν αυτά. Ένόμιζον πρότερον ότι ό αυνανισμός δυνατόν νά έπενέγκη βαρείας νόσους, σήμερον όμως παραδέχονται ότι έκ τούτου επέρχονται νευρασθένεια, λειτουργικοί καί ψυχι κοί διαταραχαί τών γεννητικών οργάνων καί νοσήματα τινα τών οφθαλμών. Ό αϋνανιζόμενος καθίσταται ένεκα τής νευρασθενικής καταστάσεως αφηρημέ νος ύποχονδριακός καί μελαγχολικός, άπόλλυσι τήν ενεργητικότητα καί τήν πρός μάθησιν ικανότητα, πάσχει άδυναμίαν μνήμης, δέν δύναται νά εκτέλεση σοβαράν έργασίαν. πολλάκις δέ καταλαμβάνεται ύπό ιλίγγου, κεφαλαλγίας, διαταραχής περί τήν λαλιάν, βόμβων τών ώτων. καρδιακών παλμών, δυσπε ψίας, δυσουρίας κ.λ.π. Κυρίως αναπτύσσεται παρ' αύτοΐς εγκεφαλική νευρα σθένεια. μετά υπερβολικούς δέ κόπους καί νωτιαία. Έπί αύνανιζομένων επέρχονται έκσπερματίσεις συχνότερον τού δέοντος καθ' έκάστην νύκτα ή καί πολλάκις τής νυκτός, μή συνοδευόμενοι ύπό εύαρέστου αισθήματος καί έπιφέρουσαι τήν έπομένην ήμέραν άτονίαν, κόπωσιν, κεφαλαλγίαν, καρδια κούς παλμούς καί έλάττωσιν τής διανοητικής δράσεως. "Ετι χείρων είναι ή κατάστασις, όταν αύται συμβαίνωσι καί κατά τό διάστημα τής ημέρας έν έγρηγόρσει, προκαλούμενοι άνευ στύσεως έπί τή ελαχίστη επαφή ή έπί τή αναγνώσει σκανδαλωδών βιβλίων ή έπί τή θέα ερωτικών εικόνων ή γυναικών τάς έκσπερματίσεις ταύτας καλούμεν σπερματόρροιαν. Έκ τού αυνανισμού επέρχεται πολλάκις καί ανδρική άνικανότης. ής ή αίτια ενίοτε μέν είναι ψυχι κή, άλλοτε δ' όμως οφείλεται είς βαρεϊαν νευροπάθειαν. Ενίοτε παρατη ρούνται σχέσεις αφροδίσιοι ανδρός πρός άνδρα καί γυναικός πρός γυναίκα τό πάθος δέ τούτο εϊναι πλεϊον διαδεδομένον ή όσον κοινώς υποτίθεται. Καί οί μέν άνδρες προστρίβουσιν αμοιβαίως τά γεννητικά αυτών όργανα άσπαζό- μενοι αλλήλους, σπανιώτερον δέ έκτελούσι παιδεραστίαν, αί δέ γυναίκες ή αύνανίζονται αμοιβαίως ή έξασκούσι Λέσβιον έρωτα. Πολλάκις έκ τού αυνανι σμού προέρχεται ιδιόρρυθμος τις πάθησις τών οφθαλμών, καθ' ήν ol άρρω στοι έχουσι φωτοψίας. τουτέστι θλέπουσι φωτεινούς αστέρας, κύκλους, ακτί νας, σημεία κ.τ.τ. Αί φωτοψίαι αύται δυνατόν νά φθάσωσι μέχρι φωτοφοβίας. Εγείρεται νύν τό ζήτημα, άν ό αυνανισμός είναι επικινδυνότερος τής φυσι κής συνουσίας καί ένεκα τίνων λόγων. Ό Erb φρονεί ότι ουδεμία διαφορά υπάρχει μεταξύ αυνανισμού καί συνουσίας, τουναντίον δέ μάλιστα ή συνου σία είναι επιβλαβεστέρα διά τό νευρικόν σύστημα, όπερ διεγείρεται ύπ' αυ τής ίσχυρότερον. μόνον δέ ή κατάχρησις τού αυνανισμού, ώς καί τής συνου σίας, είναι επιβλαβής. Τούς αύνανιστάς βλάπτει ή συναίσθησις ότι έκτελοϋσιν έξευτελιστικήν πράξιν καί ό διαρκής άγων μεταξύ τής υπέρμετρου τάσεως πρός αύνανισμόν καί τού καθήκοντος ώς καί ή μετά τόν αύνανισμόν μεταμέ λεια. Πλήν όμως τού λόγου τούτου ενεργεί έπιβλαβώς ό αύανισμός. πρώτον μέν διότι άρχεται έκτελούμενος έν νεαρωτάτη ηλικία καθ' ήν ουδέ σκέψις δυνατόν νά γένηται περί φυσικής συνουσίας, ώς έκ τούτου δέ κλονίζεται τά Παλιά διεγερτική κάρτ-ποσ*Λλ μέγιστα τό νευρικόν σύστημα τού παιδιού* δεύτερον δέ, διότι πρός έκτέλεσιν τοϋ αυνανισμού δέν υπάρχει ανάγκη γυναικός, άλλ' ό αύνανιζόμενος δύναται άνά πάσαν ώραν καί στιγμήν ν' αύνανισθή, πράττει δέ τούτο συχνότατα. Επομένως πρέπει νά παραδεχθώμεν ότι μέτριος μέν αυνανισμός έπί ώριμων προσώπων επιδρά όσον καί μετρία χρήσις συνουσίας, άλλ' ή έκ νεαράς ηλι κίας έναρξις αυτού καί ή έπί πολλά έτη καθ' έκάστην έκτέλεσις δυνατόν νά έπενέγκωσι διαρκείς βλάβας τής υγείας τού τε σώματος καί τού πνεύματος. 108 109
- 57. άίτινες εϊναι ανάλογοιπρός τήν σωματικήν κατάστασιν τοϋ αύνανιζομένου. Ύποψίαν περί καθ' έξιν τελέσεως αυνανισμού συλλαμβάνομεν, όταν άνεύρω- μεν κηλίδας σπέρματος έπί τών ενδυμάτων, ώς καί όταν οί ύποπτοι έχωσι διαρκώς τήν χείρα είς τά θυλάκια τής περισκελίδος ασφαλώς όμως βεθαιού- μεθα περί τούτου μόνον έκ τής ομολογίας τού ένοχου ή τής έπ' αύτοφόρω συλλήψεως αυτού. Ευκαιρία και παρακίνησις πρός αύνανισμόν: Είναι 1) τό πολύωρον κάθισμα έν τω σχολείω, έξ ού αϋξεται ή συρροή τού αίματος έν τοις γεννητικοΐς όργά- νοις- 2) ή πολύωρος διαμονή έν τή οικία, ένεκα τής πληθύος τών μαθημάτων, άτινα πρέπει νά προπαρασκευασθώσιν έν αύτη- 3) ό τρόπος τού καθίσματος, ό επιτρέπων προστριβήν τών γεννητικών οργάνων 4) ή συχνή επίσκεψις τών αποχωρητηρίων καί ή έν αύτοΐς μακρά διαμονή- 5) ερωτικοί αναγνώσεις καί εικόνες* 6) ή επίσκεψις μουσείων καί ή θέα εικόνων, αγαλμάτων, όρχήσεων έν τφ θεάτρω. παιδικών χορών κ.τ.τ. Προφυλακτικά μέτρα: Ή έπίβλεψις τών γεννητικών σχέσεων τής νεότητος, αποτελούσα ένα έκ τών σπουδαιότατων όρων τής ανατροφής, είναι δυσκολω- τάτη εκτελείται δ' αύτη ώς έξης: 1) Οί διδάσκαλοι πρέπει κατά τό διάστημα τών μαθημάτων καί τών διαλειμμά των νά προσέχωσιν αδιαλείπτως, μήπως οί μαθηταί αύνανίζωνται· πρός τούτο ανάγκη νά έπιβλέπωσι πάντοτε έπί τάς χείρας αυτών απαιτούντες, όπως έχωσι ταύτας έπί τής τραπέζης καί ουχί ε'ις τά θυλάκια. τά συχνότατα φέ ροντα όπάς. Ή επικρατέστερα δέ γνώμη εϊναι ότι πρέπει νά τιμωρώνται μό νον οί μικροί μαθηταί, νά δίδωνται δέ συμβουλαί είς τούς μεγαλειτέρους. είδοποιουμένων συγχρόνως τών γονέων καί τοϋ ιατρού περί τούτου. 2) Ό διδάσκαλος πρέπει νά καθιστά είς τούς μαθητάς γνωστά τά βλαβερά αποτε λέσματα τού αυνανισμού, παρέχων συγχρόνως αύτοΐς τάς αναγκαίας γνώσεις περί τής σχέσεως τών δύο φύλων καί περί τών έκ τών αφροδισίων νόσων βλαβών. Παιδαγωγοί τίνες δέν έπιδοκιμάζουσι τούτε, άλλ' είναι απόλυτος ανάγκη, όπως κατασταθώσι γνωστά τά επακόλουθα τού αυνανισμού καί τών αφροδισίων νόσων είς τούς μαθητάς* καί επειδή οί γονείς δυσκολώτερον άναλαμβάνουσι τούτο έξ ανάγκης πρέπει νά πράξη τούτο ό διδάσκαλος, άν μή ύπάρχη σχολικός ιατρός. 3) Πρέπει νά μένωσιν ατιμώρητοι οί μαθηταί εκείνοι, οί φέροντες εις γνώσιν τού διδασκάλου ότι έν τή τάξει εκτελείται αυνανισμός. 4) Ή έπίβλεψις ανάγκη νά ένεργήται καί έν αύτη τή οΙκία. παρε χομένων τών καταλλήλων συμβουλών εϊτε ύπό τών γονέων είτε ύπό τού Ια τρού τής οικογενείας· άλλά συγχρόνως καί οί γονείς πρέπει νά διαφωτίζωνται καταλλήλως περί τών αποτελεσμάτων τού αυνανισμού. Θεραπεία τοϋ αυνανισμού. 1) Οί αύνανιζόμενοι πρέπει νά πλύνωσι καθ' έκά- στην πρωΐαν διά ψυχρού ύδατος τό άνώτερον ήμισυ τού σώματος καί τά γεν νητικά όργανα. 2) 01 υστερικοί, επιληπτικοί καί ύποχονδριακοί αύνανισταί πρέπει νά ύποβληθώοιν είς είδικήν θεραπείαν. 3) Ανάγκη νά ένεργηθή ψυ χική επιβολή ύπό τού ιατρού καί τών γονέων έπί τού αύνανιζομένου. 4) Έ π ί τών έκ μεγάλης γεννητικής διεγέρσεως πασχόντων αύνανιστών χορηγούνται τά βρωμιούχα καί ή λυκισκίνη. 5) Πολλάκις καθίσταται άναγκαϊον, όπως Παλιά διεγερτική κάρτ-ποστάλ. έφαρμοσθώσιν έπί τών γεννητικών οργάνων μεταλλικά ή έτερα εργαλεία, παρακωλύοντα τήν στΰσιν καί τόν αύνανισμόν. 6) Είς σπανιωτάτας περιπτώ σεις ακατανίκητου αυνανισμού καθίσταται άναγκαϊον νά ένεργηθώσι καί εγ χειρήσεις έπί τών γεννητικών οργάνων, ώς έκτομή μεγάλου μέρους τού δέρ ματος τού πέους, ώστε νά παρακωλύηται ή στύσις έπί τών ανδρών, ή καί άφαίρεσις τής κλειτορίδος έπί τών γυναικών. 7) Έτερον θεραπευτικόν μέσον είναι ή συνουσία εϊτ' έν τφ γάμω εϊτ' εκτός αυτού. 8) Τέλος εφαρμόζεται έν είδικοΐς καταστήμασι κατάλληλος θεραπεία. 110 111
- 58. Στατιστικώς ή λέξημαλάκας είναι ή προχειρότερη βρισιά τών ν ε ο ε λ λ ή ν ω ν . Είναι τ ό σ ο μεγάλη ή χρήση τής λ έ ξ ε ω ς μαλάκας ώστε συχνό τατα αποτελεί λεκτικό χάδι. Ή αρχαιοελληνική λ έ ξ η μαλακία (... φι- λοσοψοϋμεν άνευ μαλακίας...) κατά τ ό ν μεσαίωνα υπέστη τ ή ν γνω στή σημασιολογική μεταστροφή. Ά π ό τήν λέξη μαλακία π ρ ο ή λ θ α ν τά διάφορα: μαλάκας I μαλακίζω (-ομαι) / μαλακισμένος / μαλακαντρέας / χοντρομαλάκας I χατζημαλάκας I ή μαλακία σου κατεβάζει ντακό- τα! I ή μαλακία σου πλέκει πουλόβερ! I ή μαλακία σου σταματάει τρένο! / νά κόψεις τήν πρωινή! / γιαλίζω τό λαμπογιάλι {= μαλακίζο- μαι) / πνίγω τό κουνέλι! (= μαλακίζομαι - άλλά καί: γαμιέμαι- έξ ού τό κ ο υ ν ε λ ο π ν ί χ τ ρ α ) / τραβάω τό πετσάκι μου! (= μαλακίζομαι) / παίζω τό πουλί μου! (= μαλακίζομαι) κτλ. κτλ. Ό Κονδυλάκης γ ρ ά φ ε ι : ποτέ δέν έψανταζόμουν ότι αυτός ό καπετάν-μαλάκας ημπορούσε νά είνε πατέρας μου! Π ρ έ π ε ι νά πώ ότι οί ορεσίβιοι δέν χρησιμοποιούσαν τ ή ν λ έ ξ η μαλα κία. Σ τ ή ν θέση της έβαζαν τίς λ έ ξ ε ι ς ψωλοβρόντι Ι ψωλοκοπάνα. Α π ο δ ώ π ρ ο έ ρ χ ο ν τ α ι οί λ έ ξ ε ι ς : ψωλοκοπανάω I ψωλοβρό)/της. Σ τ ή ν αργκό τής φάρας συναντάμε τ ή ν λ έ ξ η ψωλομούρης. Ή λ έ ξ η ψωλο βρόντι έπιζεϊ σ τ ή ν καλιαρντή, όπου ή μαλακία έχει κι άλλα σ υ ν ό ν υ μο: ντάπ / καλόγερο κέντημα / οολοφλόκιασμα. Στήν καλιαρντή ό ερ γ έ ν η ς αποκαλείται σολοντάπης. Ό Κουκούλες κάτι λ έ ε ι γιά τ ό ν ό λ ι σ β ο . Σ τ ό παρακάτω δημοτικό τραγουδάκι μισοδιακρίνεται κάτι ανάλογο γαμώ τή μάνα σου τή νιά πούχει δώδεκα μουνιά τό 'ν' άνοί καί τ' άλλο κλεϊ και τόν θεό παρακαλεί νά τής δύσει μιά ψωλή νά γαμιέται μοναχή! Σέ κάποιο ά λ λ ο δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι παρουσιάζεται τό 'ίδιο πρόβλημα. Μιά κυρία ζητάει άπό έναν μαραγκό: νά μού κάνεις μιά ψωλή καί μεγάλη καί χοντρή νά τή βάλω στά μεριά μου νά θαραπάει ή καρδιά μου (...) όταν μπαίνει στά μεριά μου νά δροσίζεται ή καρδιά μου! Παλιά διεγερτική κάρτ-ποστάλ Στά χωριά μας ή αιμομιξία και ή κτηνοβασία ήσαν σ τ ή ν ήμερησίαν διάταξιν. Σήμερα, ή μόνη ε π ι τ ρ ε π ο μ έ ν η , έν Ε λ λ ά δ ι , μορφή αίμομι- ξίας είναι αυτή πού εφαρμόζουν οί ε φ ο π λ ι σ τ έ ς μας. Ό Ι ω ά ν ν η ς ό Ν η σ τ ε υ τ ή ς , σ τ ό Ακολουθία καί τάξις τών έξομολογουμένων, απαρι θμεί τά είδη τής αιμομιξίας. Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς , μιλόντας κι αυτός γιά μιά μακρινή εποχή, γ ρ ά φ ε ι : Ο έπί τής εποχής τοϋ Ιουστινιανού άκμάσας Άγαθίας σαφώς μάς μαρτυρεί. 112 8 Τό μπουρδέλο 113
- 59. ότι δέν ήτοόνήκουστον τό Γάθος τής παρανόμου συνουσίας καί δή τής αι τόνε ζηλεύει ή μάνα του - τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! μομιξίας γράφει λοιπόν «Όποια οί νϋν άκολασταίνουσιν ού μόνον άδελφαΐς άντρα γιά νάν τόν πάρει -άιτέ!- βουνά, μήν πρασινίστε! τε καί άδελφιδαΐς άνέδην μιγνύμενοι. άλλά πατέρες τε θυγατράσι καί, τό δή καί ντρέπεται νά τοϋ τό ειπεί - τρέμουν, βογγάνε τά βουνά! πάντων άνοσιώτερον υιοί τάς τεκούσας» - καί ταύτα παρά τάς εις τούς αίμο- μίκτας επιβαλλόμενος ποινάς. νάν τοϋ τό μολογήσει -αϊτέ!- κάμποι μή λαλουδίστε! Κατά τά Βασιλικά, ξίφει έτιμωρούντο ή τυπτόμενοι καί κουρευόμενοι έρρινο- Μά μιά Λαμπρή, μιά Κυριακή - τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! κοπούντο οί αίμομΐκται, εϊτε γονείς ήσαν πρός τέκνα, εϊτε τέκνα πρός γονείς, μιά 'πίσημον ήμερα -αϊτέ!- βουνά, μήν πρασινίστε! εϊτε αδελφοί πρός άδελφάς. είτε πρός άλλας συγγενείς, οίον πατρός είς γυ άξαδιαντράπη καί τοϋ λέει - τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! ναίκα υίού ή υίού πρός μητριάν αδελφού πρός τήν γυναίκα τού αδελφού καί τοϋ τό κουβεντιάζει: -αϊτέ!- κάμποι, μή λαλουδίστε! του ή θείου πρός άνεψιάν ή ανεψιού πρός θείαν. -Εγώ, γιούλη μου, σ' αγαπώ-- τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! Κατά τήν Έ κ λ ο γ ή ν τών νόμων, οί αίμομΐκται έρρινοκοποϋντο. Ή Εκκλησία άντρα γιά νά σέ πάρω -άιτέ!- βουνά, μήν πρασινίσετε! τούς τοιούτους έπί τριετίαν έχώριζε τής κοινωνίας. -οώπα, μάνα, καί μήν τό λές- τρέμουν, βογγάνε τά βουνά! καί μήν τό κουβεντιάζεις -γιέ!- βουνά, μήν πρασινίστε! Ά λ λ ά , τ ό παρακάτω ευτράπελο δημοτικό τραγουδάκι τής Κρήτης νά μήν τ' ακούσει ή γειτονιά- τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! ανήκει σ τ ό χθες νά μήν τ' ακούσει ό κόσμος -γιέ!- βουνά, μήν πρασινίσετε! ϊντα κάνεις, μηρέ, τοή θειας σου -πάμε, γιέ μου. νά φύγουμε- τρέμουν, βογγάνε τά βουνά! κι ειν' τά πόδια τση στ' άφθιά σου... σ' άλλον τόπο νά πάμε -άιτέ!- κάμποι, μήν λαλουδίστε! Τό ϊδιο επιβεβαιώνει τό δίστιχο π ο ύ παίρνω άπό μιάν α ν θ ο λ ο γ ί α δη πούναι παπάς, πούναι νουνός - τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! μοτικών τραγουδιών γιά νά μάς στεφανώσει -άιτέ!- βουνά, μήν πρασινίσετε! έλα, γιέ μου. νά φιλούμε και νά μήν τό μολογούμε. Τά περίφημα άγνά ήθη τής υπαίθρου είναι ένα παραμυθάκι κατάλ Οί λαογραφικοί κώλοι τών πανεπιστημίων μας. π ο ύ διαβάζουν καί ξα λ η λ ο γιά τά νηπιαγωγεία. Ή αιμομιξία έπιχωρίαζε, ιδιαιτέρως, σ τ ό ν ναδιαβάζουν τά δημοτικά τραγούδια, όταν π έ σ ο υ ν πάνω σέ καμιά δυτικό Μοριά, σ τ ή Ρ ο ύ μ ε λ η , στά νησιά καί στά άρβανιτοχώρια. Τώρα ζόρικη περικοπή, απλώς τό βουλώνουν. Ώς πρός τ ή ν αιμομιξία βρί πού ξεσπάει - ε π ι τ έ λ ο υ ς ! - τ ό πρώτο κύμα τών α ρ β α ν ι τ ώ ν λαο σκουμε μές στό δ η μ ο τ ι κ ό τραγούδι αρκετά ν τ ο κ ο υ μ έ ν τ α . Σ τ ό πείσμα γράφων, πού εργάζονται πάνω σ έ α ρ β α ν ί τ ι κ η θεματογραφία, τών ε ι σ α γ γ ε λ έ ω ν , θά ανοίξω τ ό ν βόθρο. Έ ν α δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι πα περιμένω αυτόν πού θά μιλήσει ανοιχτά γιά τ ή ν π α ρ α δ ο σ ι α κ ή ρουσιάζει μιάν ήθικοπλαστικήν εικόνα: μιά καλόγρια είχε έναν γιό αρβανίτικη αίμομιξία (καί όμοσεξουαλικότητα). Γιά τούς αρβανίτες, (άχ, ποϋσαι Καραϊσκάκη!) πού τ ό ν ή θ ε λ ε , ή δόλια, καί άντρα της. ειδικώς, έχω νά πω ότι ή μ υ σ τ ι κ ή εσωτερική ζωή τής π α τ ρ ι α ρ Ακούστε χ ι κ ή ς οικογένειας των έ π ρ ο σ τ α τ ε ύ ε τ ο πίσω άπό τά ψηλά ντουβάρια Καλόγρια χει όμορφον υ'ιόν, όμορφο παλικάρι καί τ ή ν κατάκλειστη πορτάρα τής α μ υ ν τ ι κ ή ς λαϊκής αρχιτεκτονι τόνε ζηλεύει ή γειτονιά, τόνε ζηλεύει ή χώρα, κής των - ή αρβανίτικη λαϊκή αρχιτεκτονική βρίσκει τό αντίκρυσμα τόνε ζηλεύει κι ή μάνα του άνδρα νά τόνε πάρεν της στήν (επίσης, αμυντική) λαϊκή αρχιτεκτονική τών τούρκων τής δέν έχει πώς νά τοϋ τό πει, πώς νά τό μολογήσεν Θράκης. Μιλάμε γιά δυό καταπιεζόμενες μειονότητες τού ε λ λ η ν ι κ ο ύ - έλα, παιδί μ', νά παίξουμε τής νύχτας τά παιχνίδια- χώρου. - σώπα, μάνα μου, μή τό λ ε ς καί μή τό κουβεντιάζεις, Π ρ ο σ ε γ γ ί ζ ω τό θέμα τής αίμομιξίας άνευ προκαταλήψεων. Πρίν εί ότι τ' ακούει ό θεός, τρεις χρόνους δέ μας βρέχει, κοσι χρόνια ξέσπασε, στήν Θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η , ένα αιμομικτικό σκάνδαλο* ότι τ' ακούει κι ή μαύρη γής, τρεις χρόνους δέ χορτιάζει. πατέρας καί κόρη. Ό πατέρας καταδικάστηκε σέ 15/χρονη φυλάκιση Αυτό τό αποκαλυπτικό δημοτικό τραγούδι (δημοσιευμένο άπό τ ό ν Ή κόρη ξέμεινε σ τ ό σπίτι (οδός Γενιτσών) μαζί μέ κάποια θειά. Ση Haxthausen) επιβεβαιώνεται άπό μιά π α ρ α λ λ α γ ή , δημοσιευμένη ακρι κώθηκα καί πήγα σ' αυτό τό σπίτι, όπου συζήτησα μέ τ ή ν κόρη βώς πρίν εκατό χ ρ ό ν ι α , όπου μιά χήρα θ έ λ ε ι νά π α ν τ ρ ε υ τ ε ί τ ό ν γ ι ό Ή τ α ν ένα καλότατο κορίτσι. Κλαίγοντας, μοϋ εξήγησε: ή μάνα της της μέ παπά καί μέ κουμπάρο. Δημοσιεύω τό έν λ ό γ ω δημοτικό τρα πέθανε όταν αυτή ήταν ακόμα μωρό' ό πατέρας δούλευε σκληρά καί γ ο ύ δ ι , γιατί στά γυρίσματα του εκδηλώνεται ένας έ ν τ ο ν ο ς λαϊκός γιά χατίρι τού μωρού δέν ξαναπαντρεύτηκε δίχως νά τό νιώσουν αποτροπιασμός: σ υ ν έ β η ό,τι συνέβη. Α ρ γ ό τ ε ρ α , μές στήν φυλακή, έγνώρισα καί τόν αίμομίκτη πατέρα. "Ενας χ ο ν τ ρ ό ς μεσόκοπος μέ χρυσή καρδιά. Χήρας ύγιός στολίζεται - τρέμουν, ραγίζουν τά βουνά! Εβγαζε τ ή ν ποινή του μέ κουράγιο. Δ έ ν καταδικάζω μ ή τ ε τ ό ν πατέ νά πάει στό πανηγύρι - άιτέ! - βουνά, μήν πρασινίστε! ρα, μήτε τ ή ν κόρη. Δ έ ν καταδικάζω ούτε κάν τόν δικαστή πού τούς τόνε ζηλεύει ή γειτονιά - τρέμουν, βογγάνε τά βουνά! έκρινε. τόνε ζηλεύει ή ρούγα -αϊτέ!- κάμποι, μή λουλουδίσετε! • 114
- 60. Περί τής κτηνοβασίαςό Φαίδων Κουκούλες σημειώνει τά παρακάτω: Πολλοί, μή άρκούμενοι εις τάς παρά φύσιν μετά ανδρών καί γυναικών μύξεις, περί ών τελευταίων έχομεν μαρτυρίας, δέν άπέφευγον καί τήν μετ' αλόγων ζώων συνουσίαν, είς τάξιν άλογων εαυτούς καταβιβάζοντες. Ό Χρυσόστομος μετ' αποστροφής άνεφώνει: «πολλούς εύρίσκομεν γυναίκας παρατρέχοντας, άλόγοις δέ μιγνυμένους», Γρηγόριος ό Νύσσης, είς τόν 4ον κανόνα του. ομιλεί περί ζωοφθορίας, Βασίλειος δ' ό Μέγας, παρά τούς μοι χούς καί άρρενοφθόρους. συγκαταλέγει καί τούς ζωοφθόρους, έπιτίμια δ' επιβάλλει είς τούς κτηνοβάτας Νικηφόρος ό Όμολογητής εις τούς κανόνας του. έν φ Ιωάννης ό Νηστευτής έζήτει. ϊνα ό έξομολόγος έρωτα τόν έξομο- λογούμενον «περί κτηνοβασίας καί όρνεοθασίας··, περί άλογευομένων όμιλεϊ καί ό 16ος κανών τής έν Άγκυρα συνόδου, κατά τούς τελευταίους δ' αιώνας τής ημετέρας αυτοκρατορίας, ό Ιωσήφ Βρυέννιος όμιλεϊ διά τούς «ζωοφθο- ρίαις έγκειμένους» καί κώδιξ ΙΣΤ' αιώνος παρ' έμοί περί κτηνοβασίας. Καί τό κακόν εϊχε μολύνει καί τό γυναικείον φυλον. Ούτω Κλήμης ό Άλεξαν- δρεύς έγραψεν: «άλλ' αϊ γε αστειότεροι τούτων όρνεις Ινδικούς καί ταώνας Μηδικούς έκτρέφουσι καί συνανακλΐνονται παίζουοαι, σικίννοις τέρασι γανύ- μεναι». Ό Χρυσόστομος πάλιν, έν τή ενάτη πρός Ρωμαίους επιστολή του. όμιλεϊ περί συνευρέσεως γυναικών μετά ζώων, έγραψε δέ κατά τόν IB' αιώνα καί ό Θεσ σαλονίκης Ευστάθιος; «πεπείραται γούν καί τής τού νύν γένους γυνή κυνός ευγενούς έρωτι κατασχεθεϊσα καί χρωτιζομένη τφ κακφ·». Ομιλών δέ κατά τόν IE' αιώνα ό αίσχρολόγος Κρής Στέφανος Σαχλίκης περί πόρνης, τήν χαρακτηρίζει ώς έ χ ν ι ο γ α μ η μ έ ν η ν , βινουμένην δήλα δή άπό έχνη (= έθνη), ήτοι ζψα, ώς λέγουσιν οί Κρήτες, χειρίστη διαστροφή, ήτις, δυστυχώς, έχει καί παλαιότερα παραδείγματα. Ούτως ό Αιλιανός γράφει: «καί κύνες δέ γυναιξίν έπιτολμάν ελέχθησαν», έγραψε δέ καί ό Πλούταρχος ότι πολλαί σύγχρονοι του γυναίκες, μή άρκούμεναι είς τούς εαυτών σώφρονος άνδρας, έξ άκρασίας καί φιληδονίας, συνευρίσκοντο μετά κυνών ή τράγων. Ορα ότι καί είς τά έξομολογητάρια αναφέρεται ό άσελγήσας είς κτήνος ή όρνεον, βδελυρία συνήθης παρά Ρωμαίοις, παρ' οίς ύπήρχον belluarii, capra- rii καί anserarii. συντηρούντες κύνας. αίγας καί χήνας διά τούς ανήθικους σκοπούς των. Σημειωτέον ότι συνεύρεσις μετά ζώων δέν αναφέρεται είς τήν άρχαίαν Ε λ λάδα, ειμή είς μύθους (Λήδα-Ζευς, Πασιφάη-ταύρος) καί παρά θεοκρίτω. Ή πολιτεία, ώς τούς άρσενοκοίτας. οϊτινες καί ώς λ ε π ρ ο ί καί λ ε π ρ ώ - σ α ν τ ε ς , μεμολυσμένοι δήλα δή. έχαρακτηρίζοντο, ούτω καί τούς ά λ ο - γ ε υ ο μ έ ν ο υ ς ή κ τ η ν ο β ά - τ α ς έτιμώρει. Κατά τά Βασιλικά: «οί άλογευόμενοι, ήτοι κτηνοβάται. καυλοκοπείσθωσαν», τήν αυτήν δέ ποινήν ορίζει ό τε Πρόχειρος νόμος καί ή Εκλογή τών νόμων Κωνσταντίνου τού πορφυρογέννητου. Ή άλογευομένη γυνή ξίφει έτελειούτο, φιλανθρωπίας δ' άξιουμένη, άπό Παλιό διεγερτική κάρτ-ποσταλ. ελευθέρας, έγίνετο δούλη. Εκ παραλλήλου, είς τούς άλογευομένους έπεβάλλοντο καί εκκλησιαστικοί ποιναί. Ό Μ. Βασίλειος, έπί παραδείγματι, έπί δεκαπέντε έτη έστέρει αυτούς τών αγιασμάτων. Κατά τόν 16ον κανόνα τής έν Άγκύρρ συνόδου, ol ύποπεσόντες εις τό αμάρ τημα τούτο, πριν φθάσωσιν είς τό είκοστόν έτος. ώφειλον νά μένωσιν έπί δέκα καί πέντε έτη έν τφ περιβάλω τού ναού καί έπειτα τούς έπετρέπετο νά είσέλθωσιν είς αυτόν καί νά προσεύχωνται μετά τών άλλων Χριστιανών έπί 117 116
- 61. πέντε έτη, μετάτήν πάροδον τών όποιων ήδύναντο νά μεταλάβωσιν. Ό σ ο ι άσπρα μαλλιά τής κεφαλής I κακά μαντάτα τής ψωλής! όμως. ύπερβάντες τά είκοσι καί πέντε έτη, εϊχον υποπέσει είς τό αμάρτημα άσπρα μαλλιά τοϋ κεφαλιού / κακά μαντάτα τοϋ μουνιού! τούτο ώφειλον νά μένωσιν έκτος τού ναού έπί μίαν είκοσιπενταετίαν καί είτα γέρου χαΐδεμα καί νιου γαμίσι! έπί πέντε έτη νά προσεύχωνται μετά των χριστιανών. Τέλος, όσοι γυναίκας γριά γαμάς; τό σπόρο χάνεις! έχοντες καί τήν πεντηκονταετίαν ϋπερθάντες ήμαρτον, έλάμθανον τήν άγίαν Σέ κάποιο δημοτικό τραγούδι παρουσιάζεται ένας γ έ ρ ο ς πού όργωνε κοινωνίαν κατά τάς τελευταίας στιγμάς τού βίου των. καί π ο ύ Τά κυριότερα θύματα τών κτηνοβατών ήσανε οί γαϊδάρες καί οί κα είχε τήν πούτσα του ζυγό, τ' αρχίδια του δαμάλια... τσίκες. Ά π ό τ ό δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι ξεκλέβω τ ο ύ ς σ τ ί χ ο υ ς ένώ σέ δυό άλλα δημοτικά τραγούδια βρίσκω τούς ά ν ο ι χ τ ό λ ο γ ο υ ς στίχους στάσου, στάσου, γαϊδουρίτσα, τρώει ό γέρος καί καυλώνει νά σου βάλω κουμπουρΐισα' τή γριά καβαλαρώνει!... πού μού φ έ ρ ν ο υ ν σ τ ό ν ο ύ τ η ν παροιμία: δ ό ς μου, γέρο τήν αυτή Μιά γριά μονοδοντού σου ν' άπουτώσω τήν γαϊδάρα! Δ έ ν θέλω νά προσθέσω (τώρα) τίποτα άντρα γύρευε ή πορδού άλλο, εκτός άπό τήν προσωπική διαβεβαίωση ότι π ο λ λ ο ί εφηβικοί κι άλλη μία ξεκωλιάρα μου φίλοι ξεμονάχιαζαν κότες καί... άντρα γύρευε ή γαϊδάρα!... Σήμερα, στήν Ελλάδα, κάνει τή ζωή της ή π ρ ώ τ η ερωτικώς απε Κάποια άντι-φεμινιστική παροιμία λ έ ε ι : κάλλιο νά θάφτεις γυναίκα λευθερωμένη γενιά. Δ έ ν ήταν έτσι πάντοτε. Ή σεξουαλική πείνα κα παρά νά παίρνεις! Σ τ ή ν φυλακή έγνώρισα κι έναν νεκρόφιλο. Τ ό ν εί τέστρεψε κόσμο καί κοσμάκη. Οί νέοι έ ρ ω τ ε υ ό ν τ ο υ σ α ν ίεροκρυφίως χανε μέσα γιατί συνήθιζε νά πηδάει, νύκτωρ. τή μάντρα ε ν ό ς αθη καί μέ τραγικά αποτελέσματα (... κορίτσι κρυφοφίλητο καί κρυφογκα- ναϊκού νεκτροταφείου καί νά συνευριοκεται μέ πτώματα. Ή νεκροφι στρωμένο - λ έ ε ι ένα δημοτικό τραγούδι). Ή διακόρευση καί ή έκ λία δέν απαντάται μόνον σ τ ό ανδρικό φύλο. Υ π ά ρ χ ο υ ν γυναίκες πού τρωση υπήρξαν οί συμπληγάδες πέτρες κάθε ερωτικής πρωτοβου κατά τ ή ν συνουσίαν (γιά νά έ χ ο υ ν οργασμό) υποδύονται τίς νεκρές. λίας. Οί λέξεις μπατανάς I πινέλο (αμφότερες δηλώνουν τήν εκτός Δ έ ν ξέρω άν στήν Α θ ή ν α υπάρχουν σχετικοί ειδικευμένοι οϊκοι ανο αιδοίου ψευτοσυνουσία). ή βρισιά μπατανοπιασμένος, τό αριθμητικό χής. Σ τ ή ν Νέα Υ ό ρ κ η υπάρχουν μπουρδέλα μέ π τ ώ μ α τ α , καθώς τριανταμία κτλ. επιζούν σάν βρικόλακες μιάς α λ λ ο τ ι ν ή ς εποχής. Μιάς π λ η ρ ο φ ο ρ ο ύ μ α ι άπό τήν μ ε λ έ τ η Morgue τ ο ύ Jean-Luc Hennig (Παρί εποχής όπου οί μανάδες ξαπόστελναν τίς π λ α ν ε μ έ ν ε ς κόρες (... σύρε σι. 1979). Σ τ ό δημοτικό τραγούδι βρίσκω αρκετά ν ε κ ρ ο φ ι λ ι κ ά νά κουμπουριαστεϊς...), όπου οί θυγατέρες καταριόντουσαν τις μάνες στοιχεία, καί. επίσης περιγραφές β ι α σ μ ο ύ . (... ανάθεμα σε. μάνα μου, σάν τήν κακιά ρουφιάνα...), ό π ο υ οί ν έ ο ι λυσάγανε γιά θ η λ υ κ ό {γυναίκα Θέλω τώρα τή Θέλω!), όπου ή καθ" Δίχως νά κάνω υπαινιγμούς στό μητριαρχικό σύστημα διακυβερνή- όδόν όφθαλμοπορνεία ήτο θεσμός (... διότι τήν τρώγετε μέ τά μάτια σεως τής ν ε ο ε λ λ η ν ι κ ή ς οικογένειας, θέλω νά πώ ότι υπάρχουν άν άπ' επάνω έως κάτω - γράφει ό Ροίδης), ό π ο υ ή παρθενία (μέ παρ- τρες π ο ύ σαφώς διατάζονται άπό τήν σύζυγο τους. Γιά τ έ τ ι ο υ ς άν θενοραφή!) έπρεπε νά ελεγχθεί, όπου τό κουτσομπολιό οργίαζε (... τ ρ ε ς εϊναι π ο ύ λ έ ν ε πώς ή γυναίκα τ ο υ ς μωρή νευροπολίτιοα, μωρή ξεπατωμένη...). όπου oi μαθητές 8ο- τόν έχει μές στό βρακί της! λ ε υ ό ν τ ο υ σ α ν μεταξύ των (ή αξέχαστη άλλαξοκωλιά) καί τό ϊδιο έκα τόν έχει δεμένον στήν καλτσοδέτα της! ναν κι οί κοπελιές (δηλαδή, πλακομούνι), όπου ό λ ε ς οί γυναίκες τόν έχει δεμένον στήν βρακοζώνα της! γουστάρανε (τών γυναικών ή φύση I ό χορός καί τό γαμίσι! λ έ ε ι μιά τόν σέρνει άπό τή μύτη! παροιμία- κι ά λ λ η μιά συμπληρώνει: πάσα-μιά γυναίκα I Θέλει πέντε- τόν κουμαντάρει! δέκα!), όπου ώς καί οί π α ν τ ρ ε μ έ ν ε ς δέν άφηναν ευκαιρία (ό άντρας τόν κάνει δ,τι θέλει! μου είναι κερατάς κι έγώ καλή γυναίκα!). ότι πει αυτή γίνεται μές στό σπίτι! * Ό Παπαδιαμάντης, μιλόντας γιά κάποιον μεσόκοπο, γ ρ ά φ ε ι : πρεσβύ- Τό φαινόμενο τ ο ΰ βιασμού βρίσκεται στους αντίποδες τής παθητικής της πεντήκοντα ετών. Τό ϊδιο επαναλαμβάνει γιά έναν πρεσβύτη πεν στάσεως τού άντρα. Μιά παροιμία λ έ ε ι : σά σέ βάλει κάτω, όπως θέ τήκοντα δύο ετών. Τώρα πιά ξέρουμε πόσο πρεσβύχης μπορεί νάναι Θά σέ γαμήσει! Σ τ ό δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι ό βιασμός επιτελείται έκ μέ ένας πενηντάρης. Φαίνεται όμως πώς τό ήξεραν αυτό άπό τ ή ν αρ ρους τών ληστών-άνταρτών (μετέπειτα, αγωνιστών τού '21). Σ τ ό χαιότητα, άφού έ λ ε γ α ν γ έ ρ ο ν τ ο ς πόσθη δρύινος πάτταλος. Πάνω γ ν ω σ τ ό κλέφτικο τραγούδι ό καπετάν-Ζαχαριάς. κατάπληκτος, διερω στήν συνάρτηση ηλικίας καί σεξουαλικής ικανότητος υπάρχουν αρ τάται γιατί ένας παπάς διαμαρτύρεται κετές παροιμίες. Ι δ ο ύ μερικά παραδείγματα τί τόκαμα τοϋ κερατά, καί κλαίγετ' άπό μένα; άσπρα μαλλιά, μαύρα γαμίσια! • μήτε τά βόδια τ' έσφαξα, μήτε τά πρόβατα του· · 118 119
- 62. Κάτω άπό τόναόριστον όρο ανδρική πορνεία καλύπτονται ορισμένες μορφές αγοραίου έρωτος. Σ υ γ κ ε κ ρ ι μ έ ν ω ς , υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ανδρικής πορνείας: ό άντρας-πόρνη πού π ρ ο σ φ έ ρ ε τ α ι σέ γυναίκες - κ α ί - ή άρσενικιά π ό ρ ν η πού προσφέρεται σέ άντρες. Σ τ ή ν πρώτη κατηγορία υπάγονται οί ζ ι γ κ ο λ ό καί οί άντρες-πόρνες τών ειδικών αντρικών μ π ο ρ ν τ έ λ ω ν . Τέτια μπουρδέλα υπάρχουν σ τ ή ν Ευρώπη καί στήν Α μ ε ρ ι κ ή , καί είναι πανάκριβα. Ό άντρας-πόρνη έχει π ο λ ύ ψηλότερες ταρίφες άπό τήν ακριβότερη γυναίκα-πόρνη. Ό άντρας-πόρνη εργάζεται σέ κανονικότατο μπουρδέλο (μέ σαλόνι καί δωμάτια), ή παίρνει ραντεβού μέ τηλεφωνήματα. Δ έ ν νομίζω πώς βρίσκονται άντρες-πόρνες σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α . Ά λ λ ά . ο ί ζ ι γ κ ο λ ό αφθο νούν. Σ τ ή ν δ ε ύ τ ε ρ η κατηγορία βάζω τά διαβόητα κωλοχανεία. τό άγοράκι- π ό ρ ν η . τ ό ν (τήν) τραβεστί, καί. τ ό ν ζιγκολό ξένων γ ε ρ ο π ο ύ σ τ η δ ω ν . Τά κωλοχανεία ήκμασαν στάς αρχάς τ ο ύ αιώνος* ήσανε σπίτια μέ θη- λυπρεπεΐς' έκεϊ έσύχναζαν οί μερακλήδες τής εποχής (θυμηθείτε τ ή ν έκφραση: τί τό πέρασες έδώ κωλοχανείο;). Δ έ ν ξέρω άν υπάρχουν άγοράκια-πόρνες στήν Ελλάδα. Υ π ά ρ χ ο υ ν , όμως, στήν Μασαλία καί σέ αρκετά λιμάνια τής Ά π ω Α ν α τ ο λ ή ς καί τής Νοτίου Αμερικής. Δ έ ν είμαι έ κ τ ο ς θέματος. Γιατί, απλούστατα, οί αποκλειστικοί π ε λ ά τ ε ς τών άγοριών-πορνών (σ' αυτά τά λιμάνια) είναι οί άραβες, οί τ ο ύ ρ κ ο ι καί oi έ λ λ η ν ε ς ναυτικοί. Κι άν δέν υπάρχουν σήμερα στήν χώρα μας άγοράκια-πόρνες, ωστόσο κάποτε υπήρξαν - τά ξακουστά κιου- στέκια. Γιά τ ή ν ώρα, δέν προσθέτω τίποτα ά λ λ ο . Περί τών τραβεστί ομιλώ στά Επαγγέλματα τού δρόμου. Ό σ ο γιά τ ο ύ ς ζ ι γ κ ο λ ό τών ξ έ ν ω ν (υψηλού τουριστικού επιπέδου!) γ ε ρ ο π ο ύ στηδων θά τούς ανταμώσετε σ' εκείνο τό ήμικοσμικό ζαχαροπλα στείο τής πλατείας Σ υ ν τ ά γ μ α τ ο ς . Ο λ α αυτά (καθώς καί οί σχετικοί εκβιασμοί) είναι τόσο γνωστά στήν Α σ φ ά λ ε ι α ώστε σ τ έ κ ο υ ν έκεϊ, μονίμως, κάνα-δυό αστυνομικοί έν πολιτική περιβολή. Σ τ ή ν καρδιά τού προβλήματος τής π α θ η τ ι κ ή ς ανδρικής πορνείας τή μιά του νύφη φίλησα, τις δυό του θυγατέρες, ] κρύβεται ή παιδεραστία. Μήν φοβάστε δέν θά επεκταθώ στους λ ε - λυγισμένους τής αρχαίας Ε λ λ ά δ ο ς . Ό π ο ι ο ς έχει απορίες άς διαβά τόνα παιδί του σκότωσα, τ' άλλο τό πήρα σκλάβο... σει τό Greek Homosexuality τού Κ. J. Dover, π ο ύ . πέρσι τά Χριστού- Σέ δυό άλλα κλέφτικα τραγούδια διαβάζω τ ο ύ ς στίχους γ ε ν α . αναστάτωσε τό Λονδίνο. Τώρα, ξαναδίνω τόν λ ό γ ο σ τ ό ν Φαί παπά, ψωμί παπά, κρασί παπά, ταγή τ' άλογου- δωνα Κ ο υ κ ο υ λ έ : παπά. φέρε τήν κόρη σου. τή θέλει ό καπετάνος... παράδες θέλουν τά παιδιά, φλουριά τά παλικάρια, ί ΟΊ Βυζαντινοί, πάλαιαν, κακήν συνεχίζοντες συνήθειαν, τήν τών παιδικών, κι ατός μου θέλω τήν κυρά... δέν ήσαν άπηλλαγμένοι τοϋ πάθους τής παιδεραστίας καί άνδρομανίας, τό Καθώς β λ έ π ε τ ε , οί κ λ έ φ τ ε ς δέν έλάτρευαν τό παπαδαριό. Σέ ένα όποιον ύπελάμβανον ώς δαιμόνιον, καί δή τό αίσχρότατον τών δαιμονίων. Τοΰτο. κατά συγγραφέα τών μέσων τού Ε' μ.Χ. αιώνος. Νείλον τόν άσκητήν: δημοτικό τραγούδι κάποιος θαμένος άντικληρικός λ η σ τ ή ς ε ξ ο μ ο λ ο «είσέφερε τή ψυχή παΐδας εύειδεϊς φαντασιοϋσθαι παρακαλούντας τόν νουν γείται ϊ καί προτρέποντας πράξαι τήν άμαρτίαν». κορίτσια εξήντα φίλησα κι εξήντα παντρεμένες, Κατά τούς Βυζαντινούς, τά είδη τής άρσενοκοιτίας ήσαν τρία τό πρώτον, τό τριάντα χήρες νόστιμες καί καλοπορεμένες, καί έλαφρότερον. ήτο «τό παρ' άλλων παθεϊν», τό δεύτερον, τό βαρύτερον καί παπαδιές καί καλογριές λογαριασμό δέν έχουν, τού πρώτου, -τό ποιήσαι είς έτερον- καί τό πάντων βαρύτατον -τό παθεϊν καί μιά κοντούλα παπαδιά, τριώ μερώ λεχώνα! παρ' έτερου καί ποιήσαι είς έτερον». 120 ί 121
- 63. Δέον νά σημειωθήότι. Οσον πλησιάζομεν πρός τόν άρχαΐον κόσμον. τόσον τό πάθος εϊναι εύρύτερον διαδεδομένον. Κατά τόν Α' μ.Χ αϊώνα. Δίων ό Χρυσό στομος, περί τών Βορυσθενιτών ομιλών, λέγει ότι ούτοι έμαίνοντο περί τούς έρωτας τών αρρένων, παραμείναντος παρ' αύτοΐς τού πάθους έκ τής μητρο πόλεως, ό αυτός δέ συγγραφεύς, έν τφ Εϋβοϊκφ του. ομιλεί περί πορνοβο σκών συγκεντρούντων έν Εύβοίςι είς ρυπαρά οικήματα αιχμάλωτα σώματα γυ ναικών ή παίδων. Μετά ταύτα, μνείαν κιναίδων ή, ώς έλεγον, τών νοσούντων τήν θήλειαν ή γυναικείαν νόσον. ποιείται ό Λουκιανός αναφερών τήν τότε δημώδη παροι- μίαν; «θάττον άν πέντε ελέφαντας ύπό μάλης κρύψει τις ή ένα κίναιδον» καί βέβαιων ότι ή συνάντησις πρωΐ κιναίδου εθεωρείτο κακός οιωνός. Ό αυτός συγγραφεύς, ψέγων τούς άνδροβάτας. προσθέτει, «τό δέ άρρεν ούδενί τρόπω χαρίζεται θήλειαν άπόλαυσιν». Κατά τόν αυτόν αίώνα Ιουστϊνος ό μάρτυς βέβαιοι ότι πάντες σχεδόν οί εθνικοί σύγχρονοι του προήγον ού μόνον τάς κόρας, άλλά καί τούς άρρενας καί ότι: «ανδρογύνων καί άρρητοποιών πλήθος κατά πάν έθνος έπί τούτου τού άγους έστηκε». Τήν συνήθειαν τής άρσενοκοιτίας πιστοποιεί ομοίως καί ό Αρτεμίδωρος, όταν έν τοίς Όνειροκριτικοϊς του γράφει ότι, έάν νέος ϊδη Οτι έγένετο γέφυρα: «πόρνος γενόμενος, πολλούς ύποδέξεται». Τό πράγμα έπιβεβαιοΐ καί ό Άθηναγόρας. παρατηρών ότι τότε: «άρσενες έν άρσεσι τά δεινά κατειργάζοντο», συμμαρτυρούντα έχων καί τόν Κλήμεντα. Επανειλημμένως τού πάθους έμνημόνευσε καί σφοδρώς αυτό έψεξε Κλήμης ό 'Αλεξανδρεύς. Ό πατήρ ούτος απέτρεπε τούς συγχρόνους του άπό άρρε- νομιξίας και άκαρπου σποράς, πιστοποιών ότι οί σύγχρονοι του ήσαν «περί τά παιδικά έμμανώς έπτοημένοι». ότι συχνά οί άνδρες έπασχον τά γυναικών, τής λαγνείας κατάστασης ν ό μ ο υ , ήτοι κοινής συνήθειας, ότι οί παίδες εϊχον δι- δαχθή νά αρνούνται τήν φύσιν καί νά προσποιούνται ότι είναι γυναίκες καί τέλος ότι εις τά συμπόσια συχνά είσήρχετο πλήθος κιναίδων. Μετά τόν Κλήμεντα, Μακάριος ό Αιγύπτιος καταράται τήν τών Σοδόμων άσθένειαν. ή Σοδομικήν. ώς λέγειν, άμαρτίαν. ό Λιθάνιοί δέ λόγον ποιείται περί τών «μισθόν διά τήν ώραν λαμβανόντων» καί περί τών «έπί οικήματος καθήμενων, οϊτινες έχαλέπαινον κίναιδοι ονομαζόμενοι», αναφέρει δέ τότε καί μαστροπόν τινα νέων Σαθινιανόν. Ό μαθητής τού Λιθανίου ιερός Χρυσόστομος ομιλεί περί μαλακών ή έπί τής σκηνής μαλακιζομένων νέων καί πιστοποιεί ότι πολλοί έπί τών χρόνων του, παρατρέχοντες τάς γυναίκας: «αρρένων σώμασιν ένύβριζον», ότι άλλοι έσκόρπιζον τήν περιουσίαν των «παισί πεπορνευμένοις·>, άλλοι δέ πάλιν ήνάγκαζον τούς νεαρούς ύπηρέτας των: «ύπηρετεΐν διακονίαις άτόποις καί έρωτι μιαρφ» προσθέτων ότι τό κακόν: «ήν έν τή συνήθεια τή κοινή». Καί συνεχίζων, μετ' άπογοητεύσεως λέγει ότι καταντά νά εϊναι περιττόν τό τών γυναικών γένος, άφ' ού πάντα τά εκείνων πράττουσιν οί άνδρες, καί ότι ή παιδεραστία έπί τών χρόνων του ήτο ν ό μ ο ς , τών ανδρών: «έν μέσαις ταΐς Παλιά διεγερτική κάρτ-ποοτάλ πόλεσι τήν άσχημοσύνην εργαζομένων». Γρηγόριος ό Θεολόγος ομιλεί δΓ ασελγές μειράκιον ώσπερ αί πόρναι αισχρά λυγιζόμενον καί καμπτόμενον, διά θηλυδρίας άρρενας, οϊτινες ούτε άνδρες ήσαν ούτε γυναίκες καί οϊτινες ήσαν άνδρες διά τάς γυναίκας καί γυναίκες διά τούς άνδρας. Καί ή κακή συνήθεια συνεχίζεται. Βασίλειος ό Μέγας είς τόν 87ον κανόνα του ομιλεί διά τάς άρρητοποιίας τών αρρένων, Γρηγόριος δ' ό Νύσσης διά τήν έπί τών χρόνων του παιδεραστίαν. 122
- 64. Τό κακόν κατάτόν Δ' πρός τόν Ε' αιώνα είχε πολύ ένταθή. ώς δεικνύουσι καί τού σώματος άρρενοφανέσι», Θεοδόσιος ό μικρός: «έφίλει έρωτι Χρυσάφιον α! ανωτέρω μαρτυρίαι καί ώς επιπροσθέτως έπιβεβαιούσιν ο τε Αμασείας κουβικουλάριον ώς πάνυ ευπρεπή δντα», ό Λουκιανός, έν τφ έργω του "Ερω Αστέριος ομιλών δι' «ανδρογύνους ώνιον παρέχοντας τφ δήμω τήν ώραν» τες, διαζωγραφίζει τήν ροπήν τών πλουσίων πρός νεαρά παιδάρια, περί Κων καί Ισίδωρος ό Πηλουσιώτης αποφαινόμενος ότι ουδείς, άνδρικόν έχων φρό σταντίνου τού Ε' φέρεται ότι έφίλει τούς εύειδεϊς. ώς παιδεραστής δέ κατά νημα, δέον νά παρασύρεται ύπό τών ανδρογύνων: »τών τόν άνθρώπινον έξ- τόν Ε' αιώνα κατηγορήθη καί ό Μακεδόνιος. Νεόφυτος δέ ό "Εγκλειστος βέ ορχουμένων βίον». πρός δέ ό ασκητής Νείλος συνιστών νά φεύγωσιν οί σύγ βαιοι ότι έπί Λέοντος τού Μεγάλου ό σοδομισμός έπεκράτει «ού μόνον παρά χρονοι του τάς συναναστροφάς τών ακαθάρτων νέων τών τε εύμόρφων καί τοις τυχοϋσι. άλλά καί μέχρι τών άρχικωτάτων τούτων καί περιβλέπτων αν τών άμορφων καί αί Διαταγαί δέ τών αγίων Αποστόλων συνιστώσαι «ού παι- δρών». Πρόσθες ότι έπί Ιουστινιανού, κατά τόν χρονογράφον, ευρέθησαν δοφθορήσεις παρά φύοτν γάρ τό κακόν». Ό "Ιουστινιανός έπειτα ομολογεί έν άρρενοφθόροι πολλοί άρχοντες καί αρχιερείς, κατά δέ τόν Μαλάλαν. έπί τών ταϊς Νεαραϊς του ότι τινές τών συγχρόνων του άδεώς έτόλμων -άρρενες άρ- χρόνων του ευρέθησαν πολλοί άνδροκοϊται. ρεσι τήν άσχημοσύνην εργαζόμενοι». Παιδάρια βινούμενα, ή καί νέους, ήδύνατό τις νά συνάντηση εϊτε εις τών Έ π ί τής εποχής τού Ιουστινιανού ά ιστορικός 'Αγαθίας πιστοποιεί ότι κατά πλουσίων τά συμπόσια, ένθα μνημονεύονται: «αβρών κλάσεις παίδων κινου τόν ΣΤ αιώνα οι άνδρες, «είς αλλήλους ξεΐνον άγουσι γάμον». έν έπιγράμ- μένων άνάνδρως» ή. «οί καθ' έκάστην ήμέραν κυμθαλίζοντες πεπορνευμέ- ματί του δέ ομιλεί διά τήν παιδομανή άλιτροσύνην. έπιμαρτυρεΤ δέ καί Ιωάν νοι», ή είς διάφορα εργαστήρια καί καπηλεία, εϊτε εις πορνεία εϊτε καί, ώς νης ό Νηστευτής, όταν συνιστά είς τόν έξομολόγον νά έρωτςι τόν έξομολού- πολλάκις παρεπονούντο οί Βυζαντινοί, είς τά θέατρα, όπου οί όρχησταί μενον «περί άρσενοκοιτίας» καί: »εί, παρά φύσιν. είς άνδρα ή είς παιδίον ήσκουν καί αθέμιτους έρωτας. περιέπεσε» Τά άθλια ταύτα υποκείμενα, ϊνα τούς έραστάς προσελκύσωσι, διάφορα μετε- Κατά τόν Η' αιώνα. Θεόδωρος ό Στουδίτης ομιλεί διά τούς «άσχημοσύνην χειρίζοντο μέσα ή δήλα δή. κύπτοντες. έκαμνον απρεπείς κινήσεις, άπογυ- πρός τούς άνδρας έπιδεικνυμένους». κατά τόν θ' έν τφ Όνειροκριτικφ τού μνούντα τά τής φύσεως απόρρητα, ή άπρεπώς τάς χείρας έκίνουν. ή τήν κε φαλήν έδώ καί έκεϊ έκλινον. άκρατώς καί άναιδώς γελώντα Πρός τούτοις Αχμέτ γίνεται μνεία περί συνουσιασμού μετά νεανίου. έν τή Ε κ λ ο γ ή δέ τών έκοσμούντο καθ' ύπερβολήν. Ό Αλεξανδρεύς Κλήμης όμιλεϊ περί καλλωπι νόμων Κωνσταντίνου τού Πορφυρογέννητου ξίφει έτιμωρούντο οί ασελγείς οϊ σμού τών προϊσταμένων παιδαρίων. τά όποϊα πρός τούτο οί άνδραποδοκάπη- τε ποιούντες καί οί πάσχοντες. λοι έβίαζον. Κατά τόν ΙΓ αιώνα, ό οικουμενικός πατριάρχης "Αθανάσιος ζητεί άπό τόν βα σιλέα "Ανδρόνικον Παλαιολόγον νά μή μένωσιν ατιμώρητοι οί άρρενομανοϋν- Ό Ιουλιανός έψεξε τούς Αντιοχεΐς. διότι παρ' αύτοίς ύπήρχον: «παιδάρια περί κάλλους άμιλλώμενα τοις γυναιξί», έτόνισε δέ καί Ισίδωρος ό Πηλου τες. κατά δέ τούς τελευταίους χρόνους τής ημετέρας αυτοκρατορίας ό Ιω σιώτης ότι έπί τής εποχής του οί ανδρόγυνοι έθήρευον τούς άνδρας διά τού σήφ Βρυέννιος φρονεί δτι εις τό κράτος έπήρχοντο τά δεινά, διότι οί άνθρω καλλωπισμού. ποι ήσαν «άρρενομανίαις έγκείμενοι». Μέρος τού καλλωπισμού τών τοιούτων εννοείται ότι άπετέλει ή επιμελής Τά αυτά έφρόνει καί ό Γεωργηλάς, όστις έπίστευεν ότι τήν ύποδούλωσιν τού άνάδεσις τής κόμης, τήν οποίαν ούτοι οϋτω προσέδενον. ώστε νά άποτελήται έθνους εις τούς Τούρκους προεκάλεσεν πλήν άλλων, καί οί άνδρομανίες, έν έπί τής κεφαλής κεκρύφαλος. έπειτα ή χρήσις μύρων, ώς καί ή περί τόν λαι- φ ό Μανόλης Σκλάβος συνιστά νά άφήσωσιν οί σύγχρονοι του τήν άρσενο- μόν περίθεσις χρυσών περιδεραίων. κοιτίαν. Ή τοιαύτη άπό τής φύσεως παρέκκλισις έλύπει τούς ορθώς φρονούντας. καί Τέλος, κατά τόν IE' αιώνα, ό Κύπριος χρονογράφος Λεόντιος Μαχαιράς πι δή καί τούς ηγεμόνας, οΐτινες έλάμβανον μέτρα κατά τού κακού καί τούς στοποιεί δτι τήν άρσενοκοιτίαν πολύ συνήθιζον τότε ol κάτοικοι τής Αμμο αρχαίους Ελληνικούς νόμους άκολουθούντες. Ό Μ. Κωνσταντίνος, έπί χώστου. παραδείγματι, βλέπων ότι ή παιδεραστία διενηργειτο ελευθέρως καί μέγας Τά παιδικά ταύτα, μέχρι τουλάχιστον τού ΣΤ' αίώνος. έκαλούντο δ η λ ί κ ι α ήτο ό αριθμός τών κιναίδων. έλαβε ν αυστηρά μέτρα. (λατ. dehciae) καί ήσαν είς τάς οικίας τών πλουσίων ή νεαροί δούλοι ή καί Μέτρα έπ' Ισης αυστηρά έλαβε καί Αναστάσιος ό Δίκορος κατά τών παίδων, ευνούχοι πρός φυλακήν μέν τών γυναικών παραλαμβανόμενοι, οί Ιδιοι όμως όίτινες. άνδρες δντες, ήθελον νά είναι γυναίκες. Τρίτος έρχεται ό Ιουστινια ύπό τών δεσποτών ώς γυναίκες χρησιμοποιούμενοι, παρά τάς ύπό τών νόμων νός, όστις διά τής Νεαράς του περί άσελγαινόντων διέταξεν ίνα άπόσχωσιν άρρενες τής πρός άρρενας άσχημοσύνης ύπομιμνήσκων τάς ύπό τών νόμων επιβαλλόμενος ποινάς. επιβαλλόμενος ποινάς καί απειλών πικροτάτας τιμωρίας ύπό τού έπαρχου τής Κατά τόν Γεώργιον Μοναχόν. τά δντα ταύτα, μή δυνάμενα κανονικώς νά πόλεως επιβαλλόμενος. συνευρεθώσι μετά γυναικών: «διά χειρός καί δακτύλου έφθειρον τάς άθλιας». Περί τών ευνούχων τούτων, κατά τόν Δ' πρός τόν Ε* αιώνα, ό "Αλεξανδρείας Ό Κώνστας ώρισε τήν ποινήν τού θανάτου κατ εκείνου, όστις έβίνει παρά Κύριλλος λέγει ότι: «τά τών γυναικών έπασχον μεχ ανδρών ώς γυναίκες μα- φύσιν. Περί φυλακίσεως δέ άρσενοκοιτών όμιλεϊ ό Ιωάννης Δαμασκηνός. Τό πάθος τής άρσενοκοιτίας έχαρακτηρίζετο ύπό τών Βυζαντινών ώς ή τών λακώς εύναζόμενοι». Κατά τόν ΣΤ' αιώνα, Ιωάννης ό Νηστευτής έζήτει. ίνα ό Σοδόμων ασθένεια ή Σο δ ο μι τ ι σ μ ό ς , οί δ' είς τούτο δουλεύοντες ώς έξομολογούμενος ερωτάται «περί συνουσίας ευνούχου», κατά δέ τόν θ' έν Σ ο δ ο μ ϊ τ α ι ή Σ ο δ ο μ η ν ο ί . άπό τών Σοδόμων εκείνων. τφ Όνειροκριτικφ τού Αχμέτ φέρεται: «έάν τίς ϊδη ότι συνουσίασεν εύνού- Απέναντι τής τοιαύτης εκτροπής, ό Χριστιανισμός έλαβε στάσιν διδάσκων διά χω...». αναφέρεται δέ έν τοις Βασιλικοίς ό δι' ήδονήν εύνουχίσας τινά. τών εκκλησιαστικών ανδρών καί τών έξομολόγων ότι ή παρά φύσιν εργασία Είπον ε'ις τάς οικίας τών πλουσίων όντως τοιαύτης φύσεως έκτροπαί μαρτυ- εξοργίζει τόν θεόν. όστις, πλήν άλλων δεινών, καί σεισμούς πέμπει καί άλλα ροΰνται. δυστυχώς, καί εις τάς οικίας ατόμων ανωτέρας κοινωνικής τάξεως. σημεία καί τέρατα ποιεϊ. Ούτως αναφέρεται δηλίκιον στρατηλάτου. ά έπί Ιουστινιανού ύπαρχος Ιωάν νης ό Καππαδόκης μαρτυρεϊται ότι: «έτρύφα μειρακίοις ψιλοϊς καί μήπω λείω 124 125
- 65. Παρά τήν Έκκλησίανδέ καί ή Πολιτεία έλαβε μέτρα, αυστηρώς τούς άσελ- Τέλος, κατά τούς νόμους τών Όμηριτών τού επισκόπου Ταφάρων Γρηγεν- γαίνοντας τιμωρούσα. Ούτω. παλαιότερον. ό Ιούλιος νόμος έτιμώρει διά ξί τίου. οί όποιοι έν πολλοίς πρός τήν Βυζαντινήν νομοθεσίαν συμπίπτουσιν. ό φους εκείνους, οΐτινες έτόλμων μετ' αρρένων τήν άθέμαον άσέλγειαν. Λέων προξένων μοιχείαν παίδων καί ευνούχων έπρεπε ν' άφαιρήται τήν γλώσσαν ό Μέγας τούς τοιούτους έφυλάκιζεν ή έξώριζεν ή καί κατεπόντιζεν. Ό Ιου είτε άνήρ ήτο. εϊτε γυνή. στινιανός, ώς εϊρηται, κεφαλικώς έτιμώρει τούς άρσενοκοίτας. τιμωρία επα Πλήν τών ανωτέρω ποινών, συχνότατα έχομεν μνημονευομένην καί τήν καυ- ναλαμβανόμενη έν τφ Προχείρω νόμω, τφ ηύξημένω Προχείρω καί τή κατά τό λοκόπησιν τού άθεμιτουργούντος καί εϊτα τήν διαπόμπευσιν αυτού. Πρόχειρον μεταβεθλημένη "Εκλογή. Κατά τούς νόμους, έπ' ίσης. έκωλϋετο νά συνηγορή υπέρ τών άλλων, όστις Ή κεφαλική ποινή μετά ταύτα έμετριάσθη. ώς φαίνεται έκ τών Βασιλικών, έπί τού ιδίου σώματος έπαθε τά γυναικών. κατά τά όποϊα οί άσελγαίνοντες. τυπτόμενοι καί κορευόμενοι. έξωρίζοντο. Καί ή Εκκλησία, διά τόν αυτόν λόγον επέβαλλε ποινάς. Κατά τόν Μ. Βασί- Έν τή Εκλογή τών νόμων Κωνσταντίνου τού Πορφυρογέννητου άναγινώσκο λειον. ό τήν άσχημοσύνην είς τούς άρρενας διαπράξας, μετανοήσας καί εξ μεν: «Οί ασελγείς, ό τε ποιών καί ό υπομένων, ξίφει τιμωρέ ίσθωσαν εί δέ ό ομολογηθείς, έπί δέκα καί πέντε έτη έπρεπε νά κωλύεται τών αγιασμάτων, υπομένων ήττων τών ιθ ετών εύρεθή. συγχωρείσθω ώς τής ηλικίας δηλούσης νηστεύων καί προσκλαίων. μετά τήν πάροδον δ' αυτών νά μεταλαμβάνη. ποι μή είδέναι αυτόν τό τί υπομένει-. νή, ήν έμετρίασεν ό αυστηρός Θεόδωρος ό Στουδίτης, όρίσας, ϊνα ό πταίσας Κατά τήν Εκλογήν λοιπόν τών νόμον, ό ασελγής ό υπομένων, έάν ήτο ήττων μή κοινωνή έπί δύο έτη, άφ ού έλεγχθή ότι πράγματι μετανόησεν, έν τφ τών ιβ' ετών, συνεχωρεΐτο, άλλά κατά τήν ίδιωτικήν ηύξημένην Εκλογήν, ό μεταξύ ξηροφαγών καί κάμνων ημερησίως διακοσίας μετανοίας, έπί τρία δ' ό ήττων τών ιβ' ετών έτύπτετο. είς μοναστήριον εισαγόμενος: «ώς τής ηλικίας Ιωάννης Νηστευτής, Γρηγόριος δ' ό Νύσσης έπί δέκα καί οκτώ έτη έκώλυε τής μεταλήψεως τόν άρσενοκοιτούντα. δηλούσης ακουσίως τούτο πεποιηκεναι-. Κατά τά Βασιλικά: «ό έπιχειρών άπρεπες τι ποιήσαι άρρενι κάν εί άπελευθέρω Ό διά νηπιότητα ή πτωχείαν ή βίαν ή καθ' όλου βινηθείς δέν έπετρέπετο νά ή δούλω. ενάγεται τή περί ύβρεως αγωγή» Κατά TOUC πανδέκτας, τό νά γίνη διάκονος ή ίερεύς. έάν δέ τις. γενόμενος κληρικός, έξηκολούθει νά βι- παραπείση τις είς άσέλγειαν παΐδα ή παιδίσκην εθεωρείτο αδίκημα κατά τών νήται. τότε, κατά τόν Ίωάννην τόν Νηστευτήν, άπηγορεύετο τό ίερουργή. καλών ηθών, ό δ' ένοχος, τελεσθέντος τού εγκλήματος, έτιμωρεϊτο διά θα καταβιβαζόμενος εις τήν τάξιν τού άναγνώστου. Κατά τόν αυτόν Ιερόν άν νάτου. δρα, ήδύνατο νά ίερωθή παιδίον ουχί φθαρέν, άλλά «εί είς τούς μηρούς τήν ροήν έδέξατο-. Κατά τόν 51ον κανόνα τού Μ. Βασιλείου, ίερεύς άρρενομα- Κατά τάς Ασίζας τής Κύπρου: -οί Σοδομϊται έντέχουνται νά αποθάνουν κα νήσας είς τήν ιδίαν γυναίκα καθηρεϊτο. κόν θάνατον, άσχημον». Τέλος ό επίσκοπος δέν έπρεπε νά δέχεται τάς προσφοράς τού κιναίδου. 126 127
- 66. Πάνω σ αυτάπού συνέβαιναν στήν ήμετέραν αύτοκρατορίαν (άς πάρε φόρα κι έλα νά μού τά κλάσεις! καγχάσω!) τί νά π ρ ο σ θ έ σ ω έγώ ό φουκαράς; θά μού κλάσεις τ' αρχίδια! έλα με τήν όπισθεν! Σ τ ό Εγχειρίδιον τοϋ Καλού Κλέφτη είπα ολίγα τινά περί όθομανικού δικαίου. Σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α οί επιπόλαιοι γιατροί μεταφύτευσαν καί έθε μαγκιά, κλανιά κι εξάτμιση καί κώλο φιλιστρίνι! σαν σέ λειτουργία τόν όρον όμοσεξουαλικότητα. Ή σύγχιση, κατόπιν άντε, ρέ ξεσκισμένε! (κτλ. κτλ. κ τ λ ) . τ ο ύ τ ο υ είναι π λ ή ρ η ς Α υ τ ή τήν σύγχιση τήν καλλιεργεί, ένσυνειδή- Ή έκφραση μακριά άπό τόν κώλο μου κι όπου θές χώσου! ξεκινάει, τως, καί τό περιοδικό ΑΜΦΙ (πού, επιπροσθέτως, σνομπάρει τούς ίσως. άπό τήν παροιμία: όξω. ψωλή, άπ' τόν κώλο μου, κι άς πάει ατή τραβεστί). Ε λ π ί ζ ω ότι. μελλοντικώς, θά μοϋ δοθεί ή ευκαιρία γιά νά μάνα μου! Οί πειραχτικές εκφράσεις: φέρτε τό ταψί μέ τ' αλεύρι! (ή μιλήσω περί τής έ ν Ε λ λ ά δ ι α ν α τ ο λ ί τ ι κ η ς ομοφυλοφιλίας, πού - τή στάχτη!) - κ α ί - φέρτε τό κωλόμετρο! δέν χρειάζονται ιδιαίτερες δέν έχει νά κάνει μέ αυτό π ο ύ υπάρχει (καί πού συζητιέται) σ τ ή ν επεξηγήσεις. Σ τ ή ν αργκό τής φάρας τά οπίσθια αποκαλούνται καί Ευρώπη. καρντάν - ή - διαφορικό (αμφότερα προήλθαν άπό τήν γλώσα τών αυ Τό μοναδικό θύμα τής ανατολίτικης παιδεραστίας είναι ό π ο ύ σ τ η ς . τοκινητιστών). Ή έκφραση κώλος τριφασικός είναι κι αυτή τεχνικής Σ τ ή ν καμπούρα τ ο ύ π ο ύ σ τ η ξεσπάνε όλες οί μπόρες. Ό πούστης καταγωγής. Συχνά ακούμε νά λ έ ν ε : θά πάρει τό μεγάλο βραβείο γιατί φταίει γιά όλα Ό πούστης πρέπει νά πληρώσει όλα τά σπασμένα. Ή έκανε τό κωλόπαιδο! Έ δ ώ , ή λέξη κωλόπαιδο σημαίνει: ν ε ο γ έ ν η χ 0 σχετική παράδοση έ χ ε ι μέγα παρελθόν. Δανείζομαι, καί πάλι. λ ί γ ο υ ς τ ε χ θ έ ν έκ τ ο ύ άφεδρώνος. Α υ τ ό ύπαινίσεται ό Σκαρίμπας, σ τ ό Γς>- στίχους άπό τό δημοτικό τραγούδι ρίλλας καί γορίλλες (1979), όταν λ έ ε ι : φιλοδοξούν τό μεγάλο βρα κι αν έθγώ τι θά κερδέσει βείο... πού δίνει στους «κατορθωματίες» αυτούς ή Ελβετία. Δ έ ν θά εξετάσω τά παράγωγα τ ή ς λέξεως πούστης (< τουρκικό ρυ$ΐ). Στά πούστης μέ στραβό τό φέσι! κοσμικά σαλόνια χρησιμοποιούν τό σ υ ν ό ν υ μ ο το/ούτος. Αλλά, ό Ροί κι αυτή μού έλεγε: πούστη, δέ σ' έ χ ω χρεία... δης δέν ένοεΐ αυτό, στό κείμενο του Ή πρώτη του μονομαχία, όταν βαρείτε τον τόν κερατά, βαρείτε τον τόν πούστη... γράφει, έκάθηντο τρεις κομψοί νεανίσκοι, καί είς πρώην τοιούτος (για)τί έοκώθηκαν δυό πούστικα καί περπατούν τή νύχτα... μετά δύο κυριών. Ή λέξη μπινές έ χ ε ι μιάν ιδιάζουσα σημασία υπο σύρτε. φέρτε μου τόν πούστη, τό βιλετζενά... δηλώνει τ ό ν ένεργητικο-παθητικό ομοφυλόφιλο. Ό Ανδριώτης ανά Σέ κάποιο δημοτικό τ ρ α γ ο ύ δ ι μιά κοπέλα βρίζει τόν άπιστο άγαπη- γ ε ι τήν λέξη μπινές στό ρήμα μπινεύω. Τό ρήμα μπινεύω - πού ση. τικό της μαίνει: καβαλάω (< τουρκικό binmek) - μάς είναι γ ν ω σ τ ό καί άπό τό - πού ήσουν, πούστη καί προδότη και βελεντζ^ά; δημοτικό τραγούδι (..ρπινεύουν τ' άλογα τους, σειέτ' ή μαυρογής...). πού ήσουν πέρσι τό χειμώνα κι άντιπρόπεροι! Μά ή λ έ ξ η μπινές φρονώ ό τ ι προήλθε - μ έ άναγραματισμό- άπό τό Ή λ έ ξ η βιλετζενάς / βελεντζινάς σημαίνει: ύπουλος. Σέ ένα γιανιώ- τουρκικό ibne. Υπάρχουν κι άλλα συνόνυμα τ ο ύ θηλυπρεπούς τικο τραγούδι υπάρχει ό έξης διάλογος (ντίγκι-ντάγκας I φλόρος κ.ά.). Οί ομοφυλόφιλοι α π ε χ θ ά ν ο ν τ α ι - σέ τί χαμάμι θέ νά πάς; τήν λ έ ξ η πούστης. Ώς πρός τήν τεχνική τών επαφών μεταξύ πού- - άίντε, πούστη, τι ρωτάς; στηδων καί έπιβητόρων μπορείτε νά διαβάσετε τό αφήγημα Ή έξ - νά σού στείλω λεμονάδα I νά σέ πιάσω φιληνάδα... οδος τ ο ύ Περικλή Σφυρίδη. πού έδημοσίευσε εσχάτως ή Δίαγώνιος. Παρατηρούμε τ ή ν ίδια αθυροστομία σέ π ι ό κοντινά μας χρόνια. Τό Δέν επιθυμώ νά μιλήσω περί μοναστηριών καί τά τοιαύτα. Μίλησε, 1975. έδημοσίευσα τό παρακάτω μουρμούρικο τραγούδι τής φυλακής κάποτε, ό Κορνάρος κι άρπαξε πέντε χρόνια φυλακή. Είναι μάταιο νά Κούνα, μπέμπη, τόν κεφτέ σου ξεφτιλίζεις τούς ξεφτιλισμένους. νά φχαριοτηθει ό τζές σου. Κούνα, μπέμπη. τόν κλανιά σου ί Κάποτε θά πρέπει νά γράψω μιά μ ε λ ε τ ο ύ λ α γιά τούς κολομπαράδες. νά φχαριοτηθει ή καρδιά σου. ] t Ό Σπαθάρης. στά Απομνημονεύματα τ ο υ (1960). σημειώνει: μόλις Σ τ ή ν αρχική έκδοση τών Ρεμπέτικων τραγουδιών (1968) είχα συμπε έφευγε ό κάθε καραγκιοζοπαίχτης, γιόμιζε ή αστυνομία άπό πατερά ριλάβει τό τραγουδάκι δες πού τούς είχανε διαφθείρει τά παιδιά τους. Ο Σπαθάρης λ έ ε ι κι Πούστης τόν πούστη αγαπά, πουτάνα τήν πουτάνα, άλλα πολλά. Οί κολομπαράδες έπύκνωναν ιδιαιτέρως τίς τάξεις ορι κι ό Γιώργης ό κολομπαράς τούς παίρνει όλους σβάρνα. σμένων επαγγελμάτων πού είχαν συνάφειες μέ πιτσιρίκια (μπάλωμα- Τώρα θάθελα νά προσθέσω τίς έξης σχετικές λαϊκές εκφράσεις j τήδες, ψιλικατζήδες). Θυμάμαι π ο λ ύ καλά τό κυνηγητό πού μάς έκα νάχαμε μιά μάντρα κώλοι I γιά νά τούς γαμούυε όλοι! ναν - σ ά ν εϊμασταν παιδιά- οί κολομπαράδες. Σήμερα, σπανίως τους μακριά άπ' τόν κώλο μου κι όπου θές χώοου! | συναντάς- μά κάποτε οί κολομπαράδες ήσανε ό εφιάλτης τών γο φέρτε τό ταψί μέ τ' αλεύρι! νιών. φέρτε τό κωλόμετρο! 129 128
- 67. Ώ ς τώραμίλησα γιά τ ό ν ομοφυλοφιλικό σοδομισμό. Σ τ ή ν Ε λ λ ά δ α , ό σοδομισμός τ ε ί ν ε ι καί πρός τ ή ν γυναίκα. Β λ έ π ε τ ε , αί κτηνώδεις ορέ ξεις δέν έ χ ο υ ν τελειωμό... Ό σοδομισμός είς βάρος τής συζύγου δέν α π ο τ ε λ ε ί , ε υ θ έ ω ς , λ ό γ ο ν διαζυγίου. Ω σ τ ό σ ο , σύμφωνα μ έ τ ή ν δικαστική πρακτική, ε ί ν α ι λ ό γ ο ς διαζυγίου. Άν ό σύζυγος μηνυθεί έπί σοδομισμώ αρπάζει τρία χρόνια φυλακή (αυτή είναι ή ταρίφα). Τ έ τ ι ε ς μηνύσεις, συχνά.^ύπο- κρύπτουν εκβιασμό Ενα κιτάπι τής βυζαντινής εποχής γράφει: άν θρωπος, ός έάν κοιμηθή μετά άρρενος κοίτην γυναικός βδέλυγμα εποίησαν θανατούσθω. Ό σοδομισμός δέν π ρ ο ή ρ χ ε τ ο πάντοτε άπό τό σχετικό βίτσιο τ ο ΰ άντρα. Τ ί ς περισότερες φορές ήταν βασισμέ νος στήν κοινή σ υ ν α ί ν ε σ η , εξαιτίας δύο κινδύνων: διακόρευση / εγ κυμοσύνη Σ τ ή ν Σικελία, έπί αιώνες, οί κοπέλες ά ν ε χ ό ν τ ο υ σ α ν τόν σοδομικόν έρωτα, γιά νά περισώσουν τ ή ν πολύτιμη παρθενιά. Σ τ ή ν Ελλάδα ή παρθενιά ή τ ο εξίσου α π α ι τ η τ ή . Ό Φαίδων Κουκούλες γράφει: Κατά τόν Π ρ ο κ ό π ι ο ν ή τοϋ Ιουστινιανού Θεοδώρα: «έν μαοτροπείω πολύν τίνα χρόνον έπί ταύτη δή τή παρά φύσιν εργασία τού σώματος διατριβήν εί χε». Έγραψε δέ καί " Ι ω ά ν ν η ς ό Ν η στ ε υ τ ή ς . έν τή Ακολουθία: κοιτάξει τών έξομολογουμένων «Τό μέντοι τής άρσενοκοιτίας μϋσος πολλοί καί μετά τών γυναικών αυτών έκτελούσι». «Ό είς γυναίκα έπί τόν άφεδρώνα άμαρτών καί μάλιστα εί ουχί άπαξ άλλά πολλάκις ποιήσας φανείη» έχωρίζετο τής κοι νωνίας έπί τρία έτη. Κατά μεταγενεστέρους Νομοκάνονας. επικαλούμενους τάς αποφάσεις τού πατριάρχου Ιωάννου τού Νηστευτού καί Γρηγορίου θεσ σαλονίκης, ό παρά φύσιν μετά γυναικός συνευρισκόμενος ώφειλε ν' άπέχη έπί δεκαπέντε έτη τής θείας κοινωνίας, ή δέ σύζυγος του ήδύνατο νά τόν χωρίση λαμβάνουσα οπίσω τήν προικά της καί τήν προγαμιαίαν δωρεάν καί έκ της περιουσίας του ποσόν ϊσον πρός τό ένα τρίτον τής προγαμιαίας δωρεάς. Στήν Παλατινή Α ν θ ο λ ο γ ί α ό Διοσκουρίδης, μέ έπίγραμά τ ο υ , συμ βουλεύει όταν ή γυναίκα τ υ γ χ ά ν ε ι έγκυος νά τέρπεται ροδοειδέι πυ γή. ενώ ό Λουκιανός τ ο ν ί ζ ε ι : γυναικί μέν καί παιδικώτερον χρώμενον έξεοτιν εύφρανθήναι διπλασίας άπολαυσεως οδούς διανοίξαντα. Στις Ά σ ί ζ ε ς τής Κύπρου ένα κεφάλαιο επιγράφεται: Περί τής γυναίκας όπου άγκαλεϊ έναν άνθρωπο όπου πέφτει μετά της παρά φύσης. Οί γυναίκες έτρεμαν σ τ ή ν Ιδέα τής εγκυμοσύνης. Γιά νά αποφύγουν τ ό ν κίνδυνο έπλάγιαζαν ακόμα καί μέ χ α ν τ ο ύ μ η δ ε ς . Ό Κουκούλες λέει: Κατά τό Πηδάλιον: «έάν γυνή πέση με εύνούχον, τρεις χρόνους έπιτιμάται ξηροφαγούσα μετά τήν ένάτην καί γονυκλισίας ποιούσα καθ' έκάστην τριακο- σίας». Κατά τόν Ίουβενάλιον ύπήρχον Ρωμαϊαι. αΐτινες. ίνα μή καταφύγωσιν είς άμβλωσιν. ήρέσκοντο είς μαλακά φιλήματα καί συγκοιτασμούς μετ' αγέ νειων καί νωθρών ευνούχων. Πρόσθες ότι κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους ευνούχοι ήρχοντο είς γάμου κοινωνίαν διά τούτο Λέων ό Σοφός διά Νεαράς του ού μόνον άπηγόρευσε τούς τοιούτους γάμους, άλλά καί διέτασσε τήν καθαίρεσιν τού Ιερέως τού τελέσαντος αυτούς. ] 131 130
- 68. Σέ κάποιο δημοτικότραγούδι βρίσκω τ ο ύ ς στίχους Θά στόνε κόψω θέλω, κομποχείλα μου, μέ δυό ζυγιές νταούλια καί τ' αρχίδια μου- νά στόνε κόψω θέλω πίσω άπ' τόν κωλιά, νάρχεσαι τριγύρο νά προγκάς τ' αρνιά! Μάταια έψαξα νά βρω κάτι, σχετικό μέ τό θέμα μου, σ τ ό εκλαϊκευ τικό βιβλίο ΑΊ γυναίκες εις τήν λαογραφίαν τ ο υ Στίλπωνος Κυριακίδη. Ό Σ τ ί λ π ω ν Κυριακίδης δέν ήταν Φαίδων Κουκούλες. Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς , δ ο υ λ ε ύ ο ν τ α ς σάν μυρμήγκι, σ υ ν έ λ ε ξ ε χιλιάδες ειδήσεις, καταρτίζον τας τελικώς τό πανόραμα τής βυζαντινής κοινωνίας. Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς , ά ν ε υ δ ι σ τ α γ μ ο ύ , προβάλει ώς καί σιχαμερές λ ε π τ ο μ έ ρ ε ι ε ς . Μά - ε ί λ ι - κ ρ ι ν ώ ς - αξίζει νά τ ό ν ακούμε: Ενταύθα μετ' αποτροπιασμού άναφέρομεν τήν ρυπαράν ένίων Βυζαντίδων συνήθειαν, ήν, δυστυχώς, άκολουθοϋσι νύν καί τών άπλοϊκωτέρων πολλαϊ γυ ναίκες, καθ' ήν, πρός πρόκλησιν έρωτος, κρυφίως δίδουσιν εις τούς συζύ γους ή έραστάς νά πίωσιν αϊμα έκ τών καταμηνίων των. Σαφώς τό πράγμα αναφέρει ό τού Μ. Βασιλείου μαθητής Βασίλειος, γράφων: «Μολύνουσι γάρ (αϊ γυναίκες) καί έν ταΐς συνηθείαις τών καταμηνίων αυτών, μή είδότας τούς άνδρας·». Καί επειδή περί μαγικών μέσων ό λόγος, δέν κρίνομεν άσκοπον νά παρατη- ρήσωμεν ενταύθα ότι, ώς έξ αρχαίων καταδέσμων καί φιλτροκαταδέσμων γνωρίζομεν. έδένετο τού εχθρού τό μόριον καί τής γυναικός ό κύσθος, ώστε νά μή δύναται νά έπέλθη συνουσιασμός. Ό τρόπος ούτος τής καταδέσεως. όστις κοινότατος παρ' ήμΐν τυγχάνει, α μ π ό δ ε μ α καλούμενος, ήτο λίαν συνήθης καί κατά τήν Βυζαντινήν έποχήν. ώς δεικνύουσιν αί έν χειρογράφοις συνταγαι πρός λύσιν, πρός δέ σχετικοί παρά συγγραφεύσι μαρτυρίαι. Οτι δέ απομιμήσεις τού γυναικείου αιδοίου θά έχρησιμοποιούντο κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους, πρός αποφυγήν τής βασκανίας, θεωρώ λίαν πιθανόν, στηριζόμενος εις τό δτι καί σήμερον, πρός άποτροπήν τού πονηρού οφθαλ μού, οί χωρικοί έξαρτώσιν άπό τού μετώπου τών ίππων των αριθμόν κογχυ λίων, άτινα σήμερον καλούνται γ ο υ ρ ο υ ν ά κ ι α , ύπό τών αρχαίων δέ χ ο ι - ρ ί ν α ι , άτε μιμούμενα τό γυναικείον αϊδοΐον, όπερ ύπό τών αρχαίων έκαλεΐτο χ ο ί ρ ο ς καί δ ε λ φ ά κ ι ο ν . Τού λόγου παρεμπεσόντος, άς εϊπωμεν ότι αί Βυζαντινοί, κατά τήν έμμηνον ροήν καί πρός συγκράτησιν τού καταρρέοντος αίματος, έχρησιμοποίουν τε μάχια υφάσματος, τά όποϊα αί Αλεξανδρινοί έκάλουν φ υ λα κ ε ια. Καί ό Θεσσαλονίκης Ευστάθιος, περί τών οδών τών Βυζαντινών πόλεων ομι λών, λέγει ότι ήδύνατό τις νά ϊδη έν αυταΐς καί «ράκος άποκαθημένης». Προστεθείσθω ενταύθα ότι αί Βυζαντινοί έκάλυπτον τά περί τήν αΐδώ καί διά περισκελίδων, άίτινες έλέγοντο β ρ α κ ί α ή καί μέ τήν λατινικήν λέξιν φ ε - μι ν ά λ ι α . Σημειωτέον ότι πολλοί, μετά τήν συνουσίαν, τήν οποίαν έθεώρουν καί έκάλ- λουν α μ α ρ τ ί α , έσπευδον είς τά λουτρά, 'ίνα λουσθούν, ό Λουκιανός μάλι στα όμιλεϊ διά «θηλύτητος γέμουσαν εύνήν, άφ' ής άναστάς έκαστος ευθύς λουτρού χρεϊός έστι». Εκ τού χωρίου τούτου δέν φαίνεται, άν είς τά διάφορα πορνεία ύπήρχον τότε λουτρά, ώς διά τά Ρωμαϊκά πιστοποιεί τό πράγμα ό Πλαύτος. Κανονικόν βέβαια καί σύνηθες ήτο τό κατά φύσιν συνευρίσκεσθαι, ύπήρχον 133
- 69. δ ε λε α σ τ ι κ έ ς πραμάτιες: π ο ρ ν ο φ ω τ ο γ ρ α φ ί ε ς , πορνοφιλμάκια, καυλω- τικά, δήθεν ερωτικές φυλλάδες. Τό θέμα αυτό θά τό θίξω κάπου άλ όμως καί οί είς άπηγορευμένας ήδονάς αποβλέποντες καί έν τφ θήλει τό άρρεν έπιζητοϋντες, παρά τάς απαγορεύσεις τών νόμων, οϊτινες, έν τοιαύτη λ ο υ . "Οποιος νιάζεται γιά νά μάθει τί συνέβαινε στά βυζαντινά χρό περιπτώσει, έπέτρεπον τήν περί ύβρεως άγωγήν. ούτοι δέ καί ή Εκκλησία τό νια, άς διαβάσει τ ό ν Κουκουλέ πού αφιερώνει κάπου τρεις σ ε λ ί δ ε ς διαζύγιον. σ τ ή ν πορνοζωγραφική. Α ν ά λ ο γ ο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οί προ- Περί τής Θεοδώρας λέγει ό Προκόπιος ότι «έν μαστροπείω τή παρά φύσιν νάρθηκες τών βυζαντινών έκλησιών. εργασία τού σώματος διατριβήν είχε, τήν ώραν έκ παντός εργαζομένη τού σώματος-, όπερ, διασαφηνίζων, λέγει ότι «έκ τριών τρυπημάτων είργάζετο»>. Υ π ά ρ χ ε ι μιά ηλίθια τάση σ τ ό νά μπερδεύουν τ ή ν πορνεία μέ τ ή ν πληροφορία, ήν παλαιότερον μέν διά τάς γυναίκας έπιβεβαιοΐ Κλήμης ό Άλε- παλλακεία. Καί υπάρχει μιά ά λ λ η ηλίθια τάση σ τ ό νά μ π ε ρ δ ε ύ ο υ ν τίς ξανδρεύς, γράφων ότι παρά πολλαις τών γυναικών «πόρος ουδείς άβατος λ ε π τ ό τ α τ ε ς αποχρώσεις τής παλλακείας. Γιά τ ό ν μέσο ν ε ο έ λ λ η ν α ακολασία» καί χαρακτηρίζων ώς «κομιδή άθεον τό κατά φύσιν είς τούς παρά (τόν βεθαρυμένο μέ τίς ιδέες μιάς σάπιας εκπαιδεύσεως) οί λέξεις φύσιν καταισχύνειν πόρους», μεταγενεστέρως δέ ό I. Τζέτζης, γράφων δτι σττιτωμένη / μορόζα / μετρέσα / πουλλακίδα / άστεφάνωτη σημαί γυνή άπό τριών είργάζετο οπών τήν έργασίαν. ν ο υ ν ακριβώς τό ϊδιο πράμα - καί, έν πάση περιπτώσει, κάτι τό φο βερά ανήθικο. "Ομως, ή άλήθια είναι ε ν τ ε λ ώ ς διαφορετική. Πρωτο Γνωστόν είναι πόσον περιωρισμέναι ήσαν αί Βυζαντινοί καί πόσον άπέφευγον τήν όψιν τών ανδρών οσάκις έξήρχοντο έπικαλΰπτουσαι ούτω τό πρόσωπον διάβασα τ ό ν Γάμο τοϋ Καραχμέτη ό τ α ν ήμουνα δώδεκα χρονώ καί δι' οθόνης, ήν έκάλουν προσωπίδιον, ώστε νά φαίνωνται μόνον οί οφθαλμοί, δέν μπορώ νά ξεχάσω τήν εντύπωση πού μού είχε κάνει. Ό σοφός τά χείλη καί ή ρις. Παρ' όλα αυτά. εις παλαιοτέρους αιώνας καί μέχρι τουλά Παπαδιαμάντης ήξερε άφαντάστως περισότερα άπ' όσα φαντάζεται ό χιστον τού Ζ', κατά συνήθειαν άρχαίαν Έλληνικήν, άλλά καί Ρωμαϊκήν. δέν όψιμος καθηγητάκος, πού θ έ λ η σ ε νά τ ό ν κρίνει. Σύμφωνα μέ τ ή ν No ήτο σπάνιον. γυμνούμεναι αί Βυζαντινοί, νά συλλούωνται μετ' ανδρών είς τά 874 παράδοση τ ο ύ Νικολάου Π ο λ ί τ η : ένας διάολος έντονιάριζε μια λεγόμενα ανδρόγυνα λουτρά. στρίγλα καί τέλος τήν έσπίτωσε, καί μέ δαύτη έκαμε πολλά παιδιά Κλήμης ό Άλεξανδρεύς, μνημονεύων τού εθίμου, γράφει έν τφ Παιδαγωγφ πού ήτανε ούλα του σχοινιού καί τού παλουκιοϋ. Ή παροιμία γάμος του: «κοινά δέ άνέωκται άνδράσιν όμού καί γυναιξί τά βαλανεΐα. κάντεύθεν χωρίς παπά, χέσ' τονε! αντανακλά τίς απόψεις τής έκλησίας. Δέν έπί τήν άκρασίαν άποδύονται» καί πάλιν: «έξεστι δέ τοις θουλομένοις τών προσπορίζομαι κανένα στοιχείο άπό τό αόριστο Τραγούδι τής παλλα- άλλων τάς οίκοι κατάκλειστους γυμνάς έν τοις βαλανείοις θεάσασθαι· εν κής τ ή ς Ζωής Καρέλλη. Ευχαρίστως όμως δανείζομαι μιά φράση τ ο ϋ ταύθα γάρ άποδύσασθαι τοίς θεαταίς, ώσπερ καπήλους σωμάτων, ούκ αίσχύ- Κ ο ν δ υ λ ά κ η : ίσως θά τήν έσπίτωνε είς καμμίαν άπόκεντρον συνοικίαν. νονται». Καί νομίζω πώς στήν Γυναικοκρατία τού Βυζάντιου έχουμε τ ή ν Καϊ έκόλαζον πολλαι τών οικοδεσποινών τό πράγμα, ουχί μετά ξένων ανδρών συλλουόμεναι, άλλά πρό τών ιδίων δούλων έν τφ λουτρψ γυμνούμεναι καί ύπ' π ρ ώ τ η μνεία περί πολιτικού γάμου (... θέλεις, θέλω, τελείωσε... αυτών άνατριβόμεναι, τό σκάνδαλον όμως παρέμενε προκαλούν τάς διαμαρ υστέρα ένα συμβολαιογράφο, κι όξ' άπέ τήν πόρτα...). "Οσο γιά τ ο ύ ς τυρίας τών τε φρονίμων ανδρών, άλλά καί τών Ιερών συνόδων, ώς τής έν μάγκες εφάρμοζαν τ ό ν δικό τ ο υ ς θ ε σ μ ό : τ ό ν καπατμά. Λαοδικεία καί τής έν Τρούλλω, α'ίτινες διά τών κανόνων των καθήρουν τούς Μέ όλα αυτά δέν αναλύω τό πολυσχιδές πρόβλημα. Α π λ ώ ς , τό θ έ τ ω . κληρικούς καί άφώριζον τούς λαϊκούς τούς μετά γυναικών συλλουομένους. Ό τ α ν τό ε λ λ η ν ι κ ό κράτος καταφέρει νά άπαγγιστρωθεϊ άπό τ ή ν έκ- Τό σκανδαλώδες έθιμον φαίνεται δτι μέ τήν πάροδον τών αιώνων διά τής λησία, τ ό τ ε θά θεσπίσει τ ό ν πολιτικό γάμο μέ όλα τ ο υ τά συνεπακό επιβολής τής Εκκλησίας καί τών πολιτικών νόμων, οϊτινες έπέτρεπον τό δια λ ο υ θ α : ληξιαρχική βάφτιση, απεριόριστος αριθμός γάμων (ό τέταρ ζύγιον, εάν ή σύζυγος συνελούετο μετ' ανδρών, ήλαττοϋτο, ώρισμένως δέ τ ο ς γάμος χοιρώδης βίος εστίν - λ έ ν ε οί παπάδες), οίκονομική- κατά τά τέλη τού Ζ' αιώνος εϊχεν έκλίπει. κατά μάρτυρα τόν Θεόδωρον Βαλ περιουσιακή αυτοτέλεια τής σ υ ζ ύ γ ο υ , εξαφάνιση τών κυρώσεων κατά σάμωνα, όστις, έρμηνευων τόν 77ον κανόνα τής έν Τρούλλω συνόδου, γρά τών νόθων παιδιών, ταφή άνευ ι ε ρ ο τ ε λ ε σ τ ί α ς , καθιέρωση κρεματο- φει: «ώς έοικε. πρό τής συνόδου ταύτης έλούοντο ιερωμένοι τινές καί μονα χοί καί λαϊκοί μετά γυναικών μή επιστρεφόμενοι τής Αποστολικής θείας ρίων κτλ. κτλ. Παρακάτω καταχωρώ ένα απόσπασμα - π ε ρ ί συνεισά- παραγγελίας», συμμαρτυρούντα έχων καί τόν σχολιαστήν τού Παιδαγωγού κτων- τ ο ύ Φαίδωνος Κουκουλέ: Κλήμεντος τοϋ Άλεξανδρέως, παρατηρούντα: «συνελούοντο άνδρες τό πάλαι γυναιξί». Κατά τούς Βυζαντινούς χρόνους ύπήρχεν ή συνήθεια τού άγαμου γάμου, Κατά τόν IB' αιώνα συνελούοντο μόνον ανδρόγυνα έν δημοσίοις λουτροϊς, όπως ούτος χαρακτηρίζεται· πολϊται δήλα δή, άλλά πρό πάντων κληρικοί καί διισχυριζόμενα: «μή κωλύεσθαι ύπό τού κανόνος (τής έν Τρούλλω συνόδου) μοναχοί, προσελάμβανον είς τόν οίκον των παρθένους μή έχουσας συγγενείς τούτου- σαρξ γάρ μία είσί καί ουδέν τι άσεμνον δοκεϊ γίνεσθαι μέσον αυτών ή απροστάτευτους καί συνέζων μετ' αυτών, διά νά τάς προστατεύσωσιν, ώς μή διεστηκότων αλλήλων τοις σώμασι», άντίληψις, ήν άλλοι δέν έδέχοντο, έλεγον. 'Εκαλούντο δ' αύται ά γα π η τα ί, οί δέ προσλαμβάνοντες αύτάς άφ' ού: «οί ομόζυγοι, εί καί έν πεφύκασι σώμα καί αλλήλων μέλη τυγχάνου- α γ α π η τ ο ί , Ή τοιαύτη εννοείται συμβίωσις, ώς σκανδαλώδης, πολλαχώς σιν, άλλ' ούν χρήσθαι κακώς ού χρή τοις οίκείοις μέλεσιν». έπολεμεϊτο, πολλοί δ' ύπάρχουσι λόγοι, μάλιστα πατέρων τής εκκλησίας, περί τών συνεισάκτων τούτων. Καί διισχυρίζοντο μέν οί αγαπητοί ότι προσελάμβα- Εκεί γ ύ ρ ο στίς μ π ο υ ρ δ ε λ ο γ ε ι τ ο ν ι έ ς κυκλοφορούν κάτι μυστήριοι έμποράκοι. Σέ π λ η σ ι ά ζ ο υ ν , κάπως συνωμοτικά, καί σ ο υ π ρ ο σ φ έ ρ ο υ ν 135 134
- 70. νον τάς κόρας,ίνα τάς προστατεύσωσιν άπό τήν πονηρίαν τοΰ κόσμου δια- θεβαιοΰντες ότι εις οΟδεμίαν έπίψογον συνάφεια-, ήοχοντο μετ' αυτών άφ οϋ μάλιστα εφρόντιίον κατά τήν πρόσληψιν, καλοΟντες μαίας, νά πιστοποιή- σωσι τήν παρθενίαν τής αγαπητής, τό πράγμα όμως δέν έπαυε νά σκανδαλίζη διέγειραν τών φρονίμων τάς ειρωνείας. Διισχυρίζεσαι δπ προστατεύεις κόρην άπροστάτευταν λέγει ό Χρυσόστομος, απευθυνόμενος πρός ένα έξ αυτών δέν έντρέπεσαι τοιαύτην άπολογίαν προ βάλλων; Τονίζεις έπ' ίσης οτι δέν συνευρίσκεσαι μετ' αυτής, καλώς- άλλά δέν κολάζεσαι βλέπων καθ' έκάστην τής παρθένου τό κάλλος; Νομίζω δτι είσαι μυρίων μοιχειών υπεύθυνος ού ό καθ' έκάστην μετά επιθυμιών προσβλέπων τήν κόρην. Λέγεις ότι. διά νά σέ άνακουφίζη άπό κόπους προσέλαβες τήν συνεΐσακτον. Σύ ανακουφίζεσαι; Σύ, όστις ευρίσκεσαι καθ' έκάστην είς συν εχή κίνησιν μεταβαίνων είς τά χρυσοχοεία, διά νά ερώτησης άν κατεσκευά- σθη τό κάτοπτρον τής κυρίας ή είς τά μυροπωλεϊα. διά νά συζήτησης διά τά μύρα. τά οποία θά χρησιμοποίηση αύτη ή τέλος είς τήν άγοράν, διά νά προ- μηθευθής διάφορα οικιακά σκεύη; Δέν αίσχύνεσαι νά βλέπουν οί εισερχόμε νοι εις τήν οίκίαν σού τού μοναχού υποδήματα γυναικεία κρεμάμενα καί ζώ- νας καί γυναικεία καλύμματα τής κεφαλής, Έπειτα πώς κατά παράδοξον τρό πον συνοικείς κατά προτίμησιν μέ νέας καί ωραίας καί ουχί μέ γυναίκας προ- βεθηκυίας ηλικίας; Έτερος πατήρ, ό Μ. Βασίλειος, απευθυνόμενος πρός τόν έχοντα τοιαύτην συνείσακτον, τοϋ λέγει μή σκανδάλιζε τόν κόσμον έχων συνεΐσακτον θά μού εϊπης δτι, συνοικών μετ' αυτής, δέν βλάπτεσαι ψυχικώς, άλλά «άνήρ μετά γυναικός κακόν και γυνή μετ ανδρός δεινότερον κακόν». Τρίτος ιερός άνήρ. ό Θεολόγος Γρηγόριος. διά δηκτικών επιγραμμάτων επιτί θεται έπ' ΐσης κατά τών συντηρούντων συνεισάκτους οί μοναχοί, λέγει, άς ζούν τόν θίον τών μοναχών όταν συζούν μετ αγαπητών, βεβαίως δέν είναι μοναχοί- διά τόν μοναχόν ή δυάς είναι αλλότρια. Λέγεις, εξακολουθεί, ότι συζής αγνός μετά αγνής πιθανώς νά ίσχύη τούτο διά σήμερον, έάν ή συνεί- σακτος είναι σώφρων, δύνασαι όμως νά βεβαίωσης τί θά συμβή αύριον; Σύ σάρκα φέρεις συζών μετά γυναικός φερούσης έπ' ίσης σάρκα· τί φρονείς ότι θά λέγη ό κόσμος περί σού; "Απόφευγε τό πύρ, δέν είσαι ανώτερος τοϋ πυ ρός. Άποτεινόμενος δ' ό αυτός καί πρός τήν συνείσακτον τής λέγει- από φευγε πάντα άνδρα, μάλιστα δέ τόν συνείσακτον. Περί τής συνήθειας τών συνεισάκτων ομιλεί έπ' ΐσης καί ό άγιος Αθανάσιος. Ουχί δέ μόνον οί πατέρες τής εκκλησίας κατεδίκαζον τήν συνήθειαν τών συνεισάκτων, άλλά καί αί οικουμενικοί σύνοδοι έλάμβανον σχετικά μέτρα- κατά τόν 3ον κανόνα τής πρώτης έν Νίκαια οικουμενικής συνόδου άπηγο- ρεύθη είς τούς τού κλήρου νά έχωσι συνεισάκτους. επετράπη δέ νά συγκα- τοικώσιν ούτοι μόνον μέ γυναίκας, α'ίτινες απέκλειαν πάσαν ύποψίαν. μητέ ρας τουτέστιν, άδερφάς θείας, τόν κανόνα δέ τούτον επικαλείται καί ό Μ. Βασίλειος λέγων -αλλ άνάγνωθι τόν έξενεχθέντα κανόνα παρά τών άγιων πατέρων ημών τών έν τή συνόδω τής Νικαίας, δς φανερώς άπηγόρευσε συν εισάκτους μή είναι*. Είς τό ζήτημα επανέρχεται διά τού 5ου κανόνος της και ή έν Τρούλλω σύν οδος, ήτις, έπί ποινή καθαιρέσεως, απαγορεύει, ίνα οί τού κλήρου έχωσιν έν τή οικία των γυναίκας, πλήν τών ανύποπτων. Πλήν τής εκκλησίας, καί ή πολιτεία διά τής νομοθεσίας της κατεδίκασε τήν συνήθειαν τών συνεισάκτων άπαγορεύσασα ό,τι καί αί σύνοδοι, διατάσσουσα δέ. ϊνα καί αί ώς συνείσακτοι προσλαμβανόμενοι διακόνισσαι άποχωρίζωνται τών αγαπητών αυτών, έν περιπτώσει δέ παρακοής, έμβάλλωνται είς μοναοτή- 136 137
- 71. ριον έφ' δρουζωής, τής περιουσίας των μοιραζόμενης έξ 'ίσου μεταξύ τής μονής καί των τέκνων των ή. άν δέν εϊχον τέκνα, μεταξύ τής μονής καί τής εκκλησίας είς τήν ένορίαν τής οποίας ανήκον. Παρά τόν πόλεμον έν τούτοις πολιτείας καί εκκλησίας κατά τών συνεισάκτων. φαίνεται δτι ή κακή συνήθεια διετηρήθη. παρά τοις μοναχοΐς τουλάχιστον, μέχρι τέλους τής ημετέρας αυτοκρατορίας καί κατά τόν 15ον ακόμη αιώνα λήγοντα, άφ' ού ό μέν Ιωσήφ Βρυέννιος παραπονείται κατά τών μοναχών, ο'ίτινες «άναίδην συνοικούσι μετά μοναστηριών», συνήθεια, δι" ήν καθηρέθη- σαν ύπό τής συνόδου, ήν καί ϋβριζον διά τούτο, ό δέ Κρής Μελέτιος ό Πη- γάς έπιστέλλει τά έξης «τούς συνεισάκτους έχοντας μοναχούς ή ιερομόνα χους κατά τούς ιερούς νόμους τών πατέρων άποδοκιμάζομεν άφόρισον ούν καί διάσπα τά συναλλάγματα τής αδικίας ταύτης». Δ έ ν ευθύνομαι γιά όσα γράφει ό Φαίδων Κουκούλες. Α λ λ ά , έν σχέ- σει μέ τίς τ ε λ ε υ τ α ί ε ς αράδες τοϋ αποσπάσματος τ ο υ , σας υ π ε ν θ υ μίζω ό τ ι στήν Χίο -κατ* έξαίρεσιν καί θάσει ειδικών φ ι ρ μ α ν ί ω ν - ύπήρχε. καί ελπίζω πώς υπάρχει, εκείνο τό μικτό μοναστήρι μέ κα λ ό γ ε ρ ο υ ς καί καλόγριες όπού ήσανε π α ν τ ρ ε μ έ ν ο ι συναμετάξυ τους. * Περί αφροδισίων νοσημάτων ό λ ό γ ο ς . Ό σεξουαλικός έρωτας, σάν φυσιολογική λειτουργία, έχει τ ή ν δικιά του υγιεινή. Λένε- τά αφροδίσια νοσήματα έφούντωσαν άπό τίς κρυ φ έ ς . Κι όμως. ήδη άπό τά μεσαιωνικά χρόνια, εξαιτίας διαφόρων λό γ ω ν (κουρσάροι, άραπάδες, σεφέρια κτλ.), τά αφροδίσια νοσήματα ενδημούσαν σέ αρκετά μέρη τοϋ ελλαδικού χώρου. Ό λαός αδυνατεί νά εξειδικεύσει τά αφροδίσια νοσήματα. Ή ξ ε ρ ε τ ή ν σύφιλη καί τήν βλενόροια. Δ έ ν ήξερε τά β ρ α δ υ φ λ ε γ ή χτυπήματα τής κληρονομικής σ ύ φ ι λ η ς , οϋτε τά στάδιο τής σ ύ φ ι λ η ς , οϋτε τήν β λ ε ν ο ρ ο ϊ κ ή όφθαλ- μία, οϋτε τίποτα. Ό Νικόλαος Πολίτης βεβαιώνει ότι ή παροιμιώδης έκφραση Ιδάγκασι κλήμα! ( Β ε λ β ε ν τ ό ς ) σημαίνει: ήψατο αφροδισίων καί π ρ ο σ θ έ τ ε ι : αγνοώ πόθεν προήλθεν ή μεταφορά αϋτη. Σήμερα χρησιμοποιούμε τίς σχετικές ταυτόσημες εκφράσεις: άρπαξα τό παράσημο! / άρπαξα τόν Μεγαλόσταυρο! Ή λ έ ξ η σ'ιφυλη μάς δίνει τά παράγωγα: συφιλιδι- κός / συφιλιάρης I ουφιλιδοκομείον I συφιλιδολογία I συφιλιδολόγος I ουφιλιδομανία I άντισυφιλιδικά κτλ. Ή λέξη σύφιλη πέρασε σ τ ή λαϊκή μας γλώσα άπό τούς γ ι α τ ρ ο ύ ς , διά μέσου τών εφημερίδων. Τά παλιά χρόνια, αποκαλούσαν τ ή ν σύφιλη γαλικό πάθος - ή - μαλαφράν- τζα. Συχνά, σ τ ό ν π λ η θ υ ν τ ι κ ό γαλικά πάθη περιελάμβαναν όλα μαζί τά αφροδίσια νοσήματα. Οί ταυτόσημες εκδοχές γαλικό πάθος / μαλα- φράντζα έφθασαν έξ Ευρώπης. "Οπως διαβάζω στό κλασικό A Dictio nary of International Slurs (1944) τ ο ύ Abraham Aaron Roback, ή σύ φιλη ονομάζεται στά άγκλικά French crown I French disease / Fren chified . στά τσέχικα francouze, στά δανέζικα den franske Syge, στά γερμανικά franzosische Krankheit, στά ούγκαρέζικα franc, στά Ισλαν δικά fransosr στά ιταλικά mal francese, στά πολονέζικα franca, στά 138 139
- 72. πορτουγέζικα mal francezI galico I galicoso 1 gallico, καί στά Μιλάω γιά τά αφροδίσια νοσήματα σάν λαογράφος. Δ έ ν μπορώ νά έβρέικα τής κεντρικής Ευρώπης frantzn. μιλήσω σάν γιατρός. Ό Φαίδων Κουκούλες διαβεβαιώνει: τήν βλεν- Ή λαϊκή ονομασία τής θλενόροιας είναι: σκουλομέντο (< ιταλικό νόρροιαν έγνώριζον οι Βυζαντινοί, δέν είναι όμως βέβαιον άν καί τήν scolamento). έξ ού τό σκουλαμεντιάρης. Σ τ ή ν No 763 παράδοση τ ο ύ συφιλιδα Ό Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς μιλάει βασιζόμενος σ τ ή ν Συμβολή εις τήν Νικολάου Π ο λ ί τ η διαβάζω τ ή ν φράση: Οι Νεράιδες δίνουνε καί πάθος Ίστορίαν τής Βυζαντινής ιατρικής τ ο ύ Γ. Πουρναρόπουλου. Ό Φαίδων σ' τόν άνθρωπο, τή νεραϊδόφραντζα' καί αυτή γιατρεύεται μέ ξόρκια Κουκούλες γράφει σχετικώς: καί μαγικά. Δ έ ν ξέρω ποιά άρώστια κρύβεται πίσω ά π ό τ ή ν λ έ ξ η νε- ραϊδόφράντζα. Δ έ ν ξέρω άν τό διαβόητο αράπικο σκουλαμέντο απο Περί τής συφίλιδος. καί ιατρικής εξετάσεως τών αμαρτωλών γυναικών ούδα- τ ε λ ε ί κάποια παραλλαγή τής βλενόροιας. Σ τ ή ν περίπτωση τής β λ ε ν ό - μού τών ύπ' όψιν ημών πηγών γίνεται σαφής μνεία περί νόσων μόνον καί ροιας χρησιμοποιούνται καί οί λαϊκές εκφράσεις: ό πούτσος μου στά Αφροδισίων νοσημάτων γίνονται υπαινιγμοί. Ούτως ά Χρυσόστομος, ομιλών ζει! I ό πούτσος μου έγινε χότζας1 (γιατί τ ό ν τ υ λ ί γ ο υ ν μέ γάζες). περί πόρνης, λέγει ότι -πολλάκις δέ καί ν ό σ ο ι ς καί κινδύνοις περιέβαλεν Σ τ ή ν περίπτωση τ ώ ν ε λ κ ώ ν οί μάγκες μεταχειρίζονται τ ή ν λ έ ξ η κα- αύτη». Άφροδίσιον δέ νόσημα ύπονοούσιν αί διαταγαί τών αγίων Αποστόλων ριόλια. Ή σύφιλη είχε μ ε γ ά λ η ν διάδοση. Ό τ α ν ήμουνα παιδί έβλεπα όταν, άποτρέπουσαι άπό φαύλης γυναικός, προσθέτωσι -Εί δέ μή. μεταμε- λήση έπ' έσχατων σου. ήνίκα άν κατατριβώσι σάρκες σώματος σου». Έν τή σ τ ό δρόμο π ο λ λ ο ύ ς κ ο υ τ σ ο μ ύ τ η δ ε ς (λόγω κληρονομικής συφιλίδος). διηγήσει τού Άπολλωνίου, ής τό πρωτότυπον πρέπει ν' άναχθή είς τόν Γ μ.Χ. Ά λ λ ω σ τ ε , είναι γ ν ω σ τ ό πώς οί περισότεροι έκ γ ε ν ε τ ή ς τ υ φ λ ο ί ήσανε αίώνα, ό δεύτερος εισερχόμενος πρός τήν προϊσταμένην έρωτρ τόν έξερχό- παιδιά σκουλαμεντιάρηδων. μενον πώς έχει ή κόρη; καί εκείνος άπαντα, καλώς έχει, έρώτησις. ήτις, κατ Ή σύφιλη χ τ ύ π η σ ε καί τ ή ν ε λ λ η ν ι κ ή ποίηση. Ό Καρυωτάκης κι ό Φι έμέ. αποβλέπει είς τήν ύγείαν τής κόρης. Βραδύτερον έν τή διηγήσει γαδά- λύρας υπήρξαν τά διασημότερα θύματα της. Ή δ η , τό 1923, ό Κα ρου. λύκου καί άλουπούς ή άλουπού υβρίζεται ώς φ ρ α ν τ ζ ι α σ μ έ ν η καί ρυωτάκης είχε γράψει τ ή ν Ωχρά σπειροχαίτη. Ό Καρυωτάκης -κα λωβή. νονικώς εχόντων τ ώ ν π ρ α γ μ ά τ ω ν - ώφειλε νά έχει τ α υ τ ό τ η τ α συφιλι- Είπε δέ κατά τόν IE' αίώνα καί ό Στέφανος Σαχλίκης δικού. Τ έ τ ι ε ς τ α υ τ ό τ η τ ε ς έξέδιδαν τά υγειονομικά κέντρα. Μένω μέ όπού γυρίζει σκοτεινά πολλά κακά ευρίσκει τ ή ν εντύπωση ό τ ι ό Καρυωτάκης ήρθε σ τ ό Παρίσι (όπου έμεινε σ τ ό καί ά ρ ρ ω σ τ ε ι έ ς καί κόλασες κΓ ύστερα κλαί* καί πρήσκει. μπουρδελιάρικο Hotel de la Sorbonne), όχι διά καλλιτεχνικήν ένημέ- Πρό αυτού δέ ό Ι. Τζέτζης ώμίλησε διά τάς τών πορνών έπαφάς. ρωσιν. άλλά γιά νά τ ό ν ίδεΐ κάνας σπουδαίος αφροδισιολόγος· φαί Ύπάρχουσιν οί φρονούντες ότι τό ύπό τού Παλλαδίου έν τή πρός Λαύσον νεται πώς δέν έλαβε ένθαρυντικές απαντήσεις γύρισε σ τ ή ν Πρέβεζα Ιστορία άναφερόμενον πάθημα Ηρωνός τίνος, όστις, άφ' ού συνευρέθη έν κι αυτοκτόνησε. Αλεξάνδρεια μετά κωμωδού καί έπαθεν άνθρακα έπί τής βαλάνου, ύφ' ού καί μετά έξάμηνον απέθανε, σαπέντων τών αιδοίων, σαφώς άφροδίσιον νόσημα 140 141
- 73. μος μόνον περίτό 24ον έτος τής ηλικίας, ή δέ γυνή κατά τό 20ον. Ώς έκ τής υποδεικνύει. Ίσως δέ παρόμοιον νόσημα νά ύποδεικνύη καί τό τέχνασμα ευ πρωίμου όμως επελεύσεως τής γενετησίου ορμής ή μεταξύ τών δύο φύλων γενούς Κορινθίας κόρης βία είς πορνείον παραδοθείσης, ήτις, βλέπουσα ότι κοινωνία επέρχεται πολλάκις ένωρίτερον, ουχί δέ σπανίως συμθαίνουσι κατα τήν περιεκύκλωσαν oi θέλοντες νά τήν βινήσωσι, τούς είπεν «"Ελκος έχω τι χρήσεις, άσκούσαι έπιβλαβεστάτην έπίδρασιν έπί τής υγείας Ιδίως δέ παρα είς κεκρυμμένον τόπον, όπερ εσχάτως όζει καί δέδοικα μή είς μύσος μου τηρείται τούτο είς τάς μεγάλας πόλεις, ένθα ή διέγερσις αϋτη υποβοηθείται έλθητε τφ άποτροπαίω τού έλκους». έκ διαφόρων ομιλιών μετά τών συνομηλίκων, έκ τής βλαβερός επιδράσεως ακαταλλήλων εικόνων ή βιβλίων, έκ τής συναντήσεως κοινών γυναικών κ.τ.τ.· Ό Φαίδων Κ ο υ κ ο ύ λ ε ς π ρ ο σ θ έ τ ε ι τά έξης ώς πρός τ ή ν ύγιεινήν τής ένεκα δέ τού λόγου τούτου πρέπει νά δίδηται μεγίστη προσοχή περί τήν ερωτικής ζωής: άνατροφήν τών νέων. νά άπαγορεύηται δ' αύτοϊς ή διαρκής διαμονή έν τοϊς δωματίοις, ή έπί μακρόν χρόνον κατάκλισις έν τή κλίνη, ή χρήσις οινοπνευ Δέον έν τούτοις νά σημειώσωμεν ότι ύπήρχον καί ol σεμνοί καί τόν Θεόν ματωδών ποτών, ή άνάγνωσις βιβλίων σχετιζομένων πρός τοιαύτα ζητήματα φοβούμενοι καί τό μέτρον καί πρέπον κατά τάς μετά τών γυναικών συνου καί ή συναναστροφή πρός όμήλικας διεφθαρμένους1 τουναντίον δέ πολλή σίας τηρούντες. Ούτω. Κλήμης ό "Αλεξανδρεύς συνίστα νά μή συνευρίσκεταί επιβάλλεται ή προσπάθεια περί τήν έκτέλεσιν σωματικών ασκήσεων καί αγω τις μετά τής γυναικός του κατά τό διάστημα τής ημέρας, καί δή έκ τής εκ νιστικών παιδιών, περί τήν τακτικήν έπιμέλειαν τού δέρματος Ιδίως διά ψυ κλησίας ή τής αγοράς επανερχόμενος, τονΐζων ότι «ποθεινοτέρα ή χρονιω- χρών πλύσεων, περί τήν παροχήν έλαφράς καί ουχί διεγερτικής τροφής κατά τέρα συμπλοκή»». τήν έσπέραν κ.τ.τ. Ά λ λ ' όμως καί παρά τήν χρήσιν τών μέσων τούτων δέν Κατά τόν Χρυσόστομον, πολλοί άπεϊχον τών γυναικών των έν καιρφ νηστείας, επιτυγχάνεται πάντοτε ή διατήρησις τής άγνότητος τών νέων πρό τού πρός κατά τόν "Αλεξανδρείας Τιμόθεον. δέν έπρεπε νά συνευρίσκωνται τά ανδρό τούτο κεκανονισμένου χρόνου, πλείστοι δέ καί ιδίως οί πρωΐμως άποχωριζό- γυνα κατά Σάββατον καί Κυριακήν: «διά τό έν αύταϊς τήν πνευματκήν θυσίαν μενοι τής οικογενείας αυτών έκτελούσι τήν συνουσίαν ένωρίτατα ή άρχονται άναφέρεσθαι». ώς δέ μαρτυρεΐται, αποχή έοημειούτο και κατά τάς ημέρας τής Μεγάλης Εβδομάδος. αύνανιζόμενοι. Κατά Θεόδωρον τόν Βαλσάμωνα, ό συνευρεθείς μετά της συζύγου του κατά Ή αποχή άπό τής συνουσίας δέν είναι επιβλαβής είς τόν άνδρα, διότι τό τό διάστημα τής Μεγάλης Τεσσαρακοστής δέν έπετρέπετο νά κοινωνήση σπέρμα δέν δύναται νά θεωρηθή ώς περιττωματικόν ύγρόν. οίον τά ούρα καί κατά τό Πάσχα, είς πρόσφορα έπιτίμια υποβαλλόμενος. Κατά τόν 3ον κανόνα τά κόπρανα, ών επιβάλλεται άφεύκτως ή έκ τού σώματος αποβολή· απεδείχθη τής έν Καρθαγένη συνόδου, ό ιερωμένος ό μέλλων νά λειτουργήση δέν δέ μάλιστα ότι ή υποδόριος ένεσις τού σπέρματος αυξάνει τήν μύίκήν ίσχύν έπρεπεν άφ' εσπέρας νά συνευρεθή μετά τής συζύγου του. ομοίως δέ καί ό καί γνωστόν είναι ότι οί άρχαϊοι "Ελληνες καί Ρωμαίοι άθληταί πρός αϋξησιν λαϊκός ό προτιθέμενος νά κοινωνήση τήν έπομένην. Συνίστα δέ, κατά τόν ΙΕ τής ισχύος αυτών άπεϊχον πάσης συνευρέσεως. Τό μή έξερχόμενον σπέρμα αιώνα, τήν άποχήν καί ό Γεωργηλάς κατά τά έξημερώματα τού Σαββάτου, τής άπορροφεΐται πάλιν καί διαχέεται άνά σύμπαντα τόν όργανισμόν επιδρών ού Κυριακής, τών δεσποτικών εορτών καί κατά τάς Τεσσαρακοστός, ακολουθών τως εύνοϊκώς έπί τήν γενικήν κατάστασιν αυτού. Εάν δέ παραχθή περίσσεια δέ. ώς λέγει, αρχαίων σοφών παραγγέλματα, παρήνει oi νέοι σύζυγοι νά συν σπέρματος, αποβάλλεται αϋτη διά τών νυκτερινών έκσπερματίσεων, αϊτινες ευρίσκωνται «πού καί πού», ol δέ γέρονες ουδαμώς, ά τε τής συνουσίας έξ- είναι φυσιολογικόν φαινόμενον. πλήν άν έπέρχωνται συχνότερον τού δέον ασθενούσης αυτούς. τος. Πλήν δέ τούτων έπί μακράς αποχής έλαττούται καί ή έκκρισις τού σπέρ ματος, ώς έκ τής ούτως επερχόμενης ατελεστέρας διατροφής τών όρχεων. Πάνω στό "ίδιο θέμα όμιλεϊ καί τό παρακάτω απόσπασμα τής Υγιεινής Συνήθως ή γενετήσιος όρμή είναι τοιαύτη, ώστε ό άνήρ δύναται νά κατα- τ ο ϋ Σάββα, π ο ύ , βεβαίως, απηχεί απόψεις τής εποχής τ ο υ : στείλη αυτήν διά τής θελήσεως- γυναίκες δέ τίνες ού μόνον στερούνται τε λείως αυτής, άλλά καί αισθάνονται μεγάλην άποστροφήν πρός πάσαν συνου Έ π ί τών ανδρών ή πρός συνουσίαν ώριμότης επέρχεται συνήθως μετά τό σίαν. Αλλ' έτέρωθεν είναι βέβαιον ότι πολλά άτομα πάσχουσιν έκ νευρικών 15ον έτος. Ή έναρξις δ' αϋτη τής γεννητικής ικανότητος καθίσταται κατάδη διαταραχών, όταν δέν δύνανται νά ίκανοποιήσωσι τήν γενετήσιον όρμήν, ουχί λος δι' αλλοιώσεως τού τόνου τής φωνής, δι" αναπτύξεως τριχών έπί τού δέ σπανίως καταφεύγουσι καί είς παρά φύσιν ενεργείας. Ή δέ συχνή πρός προσώπου καί τής ήβης καί δι' εκκρίσεως σπέρματος, ήτις παύεται μόνον συνουσίαν τάσις Ιδίως τών νέων δέν είναι πάντοτε αποτέλεσμα ακατανίκητου κατά τό γήρας πολλφ βραδύτερον τής εποχής, καθ' ήν έπί τού θήλος διακό ανάγκης, άλλά συνήθως προέρχεται έκ μιμήσεως ή επιδείξεως ή κακών συμ πτεται ή άνάπτυξις ωρίμων ωαρίων. Αλλ έπί τών γυναικών ή γεννητική αύτη βουλών. "Ενώ δέ ή άπό τής συνευρέσεως αποχή ούδεμίαν βλάθην επιφέρει, ώριμότης αναφαίνεται συνήθως κατά τι πρωϊμώτερον τό πρώτον δ' αυ τουναντίον ή κατάχρησις* αυτής γίνεται πρόξενος νοσηρών καταστάσεων, ών τής σημεϊον είναι ή έμφάνισις τής έμμηνου £οής. Ή γυνή είναι τά πρώτα συμπτώματα είναι έλάττωσις τής γενετησίου ορμής καί τής κατά επιδεκτική γονιμοποιήσεως, έφ όσον εξακολουθεί ή ροή αύτη. Κοράσια τήν συνουσίαν ηδονής, έπιβράδυνσις τής στιγμής τής έκσπερματίσεως, μετά ζώντα έν ταίς πόλεσι καί δή ανήκοντα είς τάς ανωτέρας κοινωνικός δέ ταύτην αίσθημα μελαγχολίας καί κοπώσεως Ιδίως κατά τά άκρα, πολλάκις τάξεις βλέπουσι τήν έμμηνον £>οήν ένωρίτερον τών έν τοίς χωρίοις. "Επίσης δέ πίεσις περί τήν όσφύν καί τήν κεφαλήν, νευρική διέγερσις. ανήσυχος δέ καί τά ζώντα έν τοις μεσημβρινοϊς κλίμασι. Σύν τή ώριμότητι τών φύλων ύπνος, τρόμος τών μελών, καρδιακοί παλμοί καί γενική ατονία, έκδηλουμένη αναφαίνεται ή γενετήσιος όρμή. τουτέστιν ή τάσις πρός συνεύρεσιν. Αύτη δι' ώχρας χροιάς τού προσώπου, αδυναμίας πρός σωματικήν καί διανοητικήν εμφανίζεται συχνάκις παρ' άμφοτέροις τοις φύλοις πολύ πρό τής ηλικίας, έργασίαν, ασθενείας τού μνημονικού, μελαγχολίας κ.λ.π. "Εκ τής διαρκούς καθ' ήν ol άνθρωποι έχουσι τήν Ικανότητα νά συντελέσωσι διά τού γάμου πρός πολλαπλασιασμόν τού είδους διότι ό μέν άνήρ καθίσταται τελείως ώρι μάλιστα καταχρήσεως τό μέν επέρχεται νευρασθένεια. τό δέ έλάττωσις τής αντοχής τού οργανισμού κατά τών λοιμωδών νόσων καί ιδίως κατά τής φυμα- 142 143
- 74. τιώσεως- καί αυτόδέ τό γεννητικόν σύστημα δέν λειτουργεί καλώς, διότι συ χνότατα αί στύσεις γίνονται ατελείς, ή δ' έκσπερμάτισις επέρχεται αμέσως άμα τ/| είς τόν κολεόν εισαγωγή τού πέους, βαθμηδόν δέ καί κατ' ολίγον αναφαίνονται ανδρική άνικανότης, νυκτερινοί έκσπερματίσεις κ.τ.τ. Καί αί μέν ελαφρότεροι διαταραχαί παρέρχονται μετά βραχύν χρόνον Ιδίως δέ ταχέως άναλαμθάνουσιν υγιείς νεαροί καί εύρωστοι άνδρες, οϊτινες ύπέπεσον είς τοιαύτας καταχρήσεις κατά τόν μήνα τού μέλιτος. Πλήν όσω μακρότερον διήρκεσαν αύται καί όσω άσθενέστερον είναι τό άτομον. τοσούτω δυσχερί στερον επέρχεται ή άνάρρωσις. Κατ εξοχήν δέ επικίνδυνοι εϊναι αί τοιαϋται καταχρήσεις λίαν νεαρών ατόμων ή τοιούτων ύπερβάντων τήν ά ν δ ρ ι κ ή ν ήλι κίαν. διότι αύται δυνατόν νά έχωσιν ώς αποτέλεσμα έξάντλησιν ή καί τόν θάνατον έτι Επίσης επιβλαβείς άποβαίνουσιν αύται είς τούς μεγίστην 5l0 νοητικήν έργασίαν έκτελούντας. Ή συνουσία πρέπει νά ένεργήται μετά μετριότητος, συνήθως δέ κ α ν ο ν ί ζ ε τ α ι άφ' εαυτής μετά ιός πρώτας έν τφ μηνί τού μέλιτος ύπερβολάς. Τήν σ υ χ ν ό τητα δέ τής συνουσίας έζήτησαν νά όρίσωσιν ήδη άπό τών αρχαιοτάτων χρό νων ούτως ό Ζωροάστρης έπέτρεπεν αυτήν μόνον άνά πάσαν 9ην ή μ έ ρ α ν , ό Σόλων τρίς τού μηνός καί ό Μωάμεθ άπαξ τής εβδομάδος- άλλ' όμως ή ύπ γωγή τής συχνότητος τής συνουσίας ύπό τοιούτους όρους δέν είναι δ υ ν α ι ή , διότι αύτη εξαρτάται έκ τού άτομου, ιδίως δ' έκ τής ηλικίας, τής καταστά σεως τής θρέψεως καί έκ τής εργασίας αυτού, κανονιζομένη ύπ' αύτή<; ιηι φύσεως. Παρ' άτόμοις. παρ' οΐς έκδηλούται μεγάλη πρός τούτο δ ι ά θ ε σ ι ς . παρά τοις όποίοις ή στύσις τελείται ταχέως καί ισχυρώς καί οσάκις μετά ιό πέρας τής συνευρέσεως επέρχεται ελαφρά μόνον κόπωσις, παρερχομένη μετά βραχύν χρόνον, ή συνουσία δέν εϊναι επιβλαβής ένφ τουναντίον συμ βαίνει, όταν ή στύσις εϊναι ασθενής καί όταν μετά τήν συνεύρεσιν έπέρχηται αίσθημα κοπώσεως καί αδιαθεσίας. Ώς πρός τήν ώραν τής ημέρας, καθ' ήν πρέπει νά τελήται ή συνουσία, τινές μέν προτιμώσι τήν έσπέραν μετά τήν κατάκλιοτν, οπότε έχουσιν όλόκληρον τήν νύκτα πρός άνάπαυσιν. έτεροι δέ τήν πρωΤαν μετά τήν έγερσιν. καθ' ήν αμφότεροι οί σύζυγοι έχουσιν άναλάβη έκ τής κοπώσεως τής προηγουμένης ημέρας καί εϊναι ζωηροί* οπωσδήποτε μετά πάσαν συνεύρεσιν απαιτείται μικρά άνάπαυσις. Οί σύζυγοι δ' εκείνοι, οϊτινες άναμένουσι τήν έκ τής συνουσίας σύλληψιν. πρέπει τότε μόνον νά συνέρχωνται. όταν εϊναι εντελώς υγιείς καί εύρωστοι καί οσάκις ή στύσις έπέρχηται άφ' εαυτής. Πάσα παρά φύσιν κατάστασις τών συζύγων κατά τήν στιγμήν τής συνευρέσεως επιδρά δυσμενώς έπί τό γεννηθησόμενον τέκνον όσω δ' υγιέστεροι καί εύρωστότεροι είναι οί σύζυγοι, τοσούτω υγιέστερα παι δία γεννώνται. Ή έκτέλεσις δέ ταύτης έν μέθη συντελεί είς γέννησιν τέκνων ασθενικών ή καί πασχόντων. Ή συνουσία πρέπει νά διακόπτηται κατά τό διά στημα τής έμμηνου £οής καί ημέρας τινάς μετά τήν πάροδον αυτής, ώς καί κατά τό διάστημα τών τελευταίων μηνών τής κυήσεως άλλά καί κατά τήν λοι- πήν διάρκειαν αυτής πρέπει νά τελήται μετά πολλής προσοχής, διότι δυνα τόν, νά έπενέγκη έκτρωσιν ή πρόωρον τοκετόν. Απαγορεύεται κατά τήν λο- χείαν μέχρι τής παρελεύσεως τουλάχιστον ενός μηνός άπό τού τοκετού ή δέ κατά τό διάστημα τού θηλασμού καθίσταται ενίοτε επιβλαβής είς τό θηλάζον. διότι επιφέρει εϊτε τήν διακοπήν τής εκκρίσεως τού γάλακτος εϊτε τήν επα νάληψιν τής έμμηνου φύσεως. Ή γνώμη δέ, καθ' ήν ή γυνή κατά τό διάστημα τού θηλασμού δέν συλλαμβάνει, δέν αποδεικνύεται πάντοτε αληθής. Ή φυσική συνεύρεσις τών δύο φύλων πρέπει νά τελήται διά τού γάμου. 'Αλλ' θεσσαλονίκη. Τό μπουρδέλο τής κρητικιάς Φωτογραφία Μανόλη Ξεξάκη ίνα συνέλθωσι δύο άτομα είς γάμου κοινωνίαν, ανάγκη πρό παντός νά έχωσι τήν κατάλληλον ήλικίαν. νά ώσιν υγιή καί νά μή συνδέωνται διά στενής συγ- 144 10 Τό μπουρδέλο 145
- 75. γενείας. Ή έμφάνισιςτής εκκρίσεως τοϋ σπέρματος παρά τφ άνδρί καί ή παρά τών διαφόρων συγγραφέων αναγραφόμενοι αριθμοί ποικίλλουσι τά μέ έπέλευσις τής έμμηνου καθάρσεως παρά τή γυναικί δέν άποδεικνύουσιν, ώς γιστα. Ούτω κατά Flugge ή έκ τών νόσων τούτων συχνότης ανέρχεται είς μέν εϊπομεν. δτι ούτοι εϊναι ώριμοι πρός γάμον. Ή γυνή ουδέποτε πρέπει νά τάς μεγάλας πόλεις τής Γερμανίας είς 1% τών κατοίκων έν Βερολίνω μάλι νυμφεύηται πρό τού 16ου έτους τής ηλικίας, ούδ' ό άνήρ πρό τού 20ου* ή στα καί Άμβούργω έκ τών αγόντων τό 15-50 έτος τής ηλικίας ανδρών έπα- καταλληλότερα δέ ηλικία είναι τό 20ον έτος παρά τή γυναικί καί τό 24ον σχον τουλάχιστον 4% έκ συφίλιδος καί 15% έκ βλεννορροίας, είς τούτους δέ παρά τφ άνδρί. Οί μεταξύ λίαν νεαρών ατόμων γάμοι έπιφέροιισι πρόωρον δέν περιλαμβάνονται οί μή διατελούντες ύπό θεραπείαν. Ό Osier υπολογίζει μαρασμόν τών γονέων καί τήν γέννησιν τέκνων λίαν ασθενικών είναι δέ γνω είς 10% τούς πάσχοντας έκ συφίλιδος, ό δέ Leredde αναφέρει ότι έν Γαλλία στόν έκ τής στατιστικής ότι οί τοιούτοι γάμοι δεικνύουσι μείζονα θνητότητα. άποθνήσκουσι κατ' έτος έκ συφίλιδος 30 χιλ. ανθρώπων, πάσχουσι δ' έκ τής Επίσης οί γάμοι τών γερόντων είναι άποκρουστέοι άπό υγιεινής απόψεως. νόσου ταύτης, χωρίς νά ύποπτεύωσι τούτο. 15-20% τών ανδρών καί 30-40% Μεγάλην σπουδαιότητα έχει έπί τού γάμου ή μεταξύ τών νυμφευομένων συγ τών γυναικών. Μέγας δ' είναι ό αριθμός τών έκ συφίλιδος εκτρώσεων καί γένεια, ήτις επιδρά έπιβλαβώς έπί τούς απογόνους, διότι μεταδίδει ε'ις αυ νεκρογενών Ό Osier αναφέρει ότι έπί 1000 κυήσεων είς 150 οικογενείας συ- τούς τάς τυχόν υπάρχουσας βλάβας τού οργανισμού ή τάς διανοητικός φιλιδικάς έπήλθον 172 εκτρώσεις καί 228 νεκρογενή. Κατά Blaschko έπί 1234 καταστάσεις, τάς συχνότατα παρατηρούμενος έπί τών διαφόρων οικογενειών. γάμων συφιλιδικών μετά 4.175 κυήσεων παρετηρήθησαν 2.171 (52%) εκτρώ Έ π ί 512 γάμων μεταξύ στενών συγγενών, μόνον 103 έσχον φυσιολογικά τέ σεις καί νεκρογενή. 28% τών τυφλών απώλεσαν τούς οφθαλμούς ένεκα συφί κνα, είς δέ τά 4/5 τών περιπτώσεων εϊτε οί γάμοι ήσαν εντελώς άκαρποι, εϊτε λιδος καί βρεννοροίας, μέγιστος δ' είναι ό αριθμός τών εις τάς νόσους ταύ τά παιδία ήσαν επιληπτικά, ηλίθια, ασθενικά, πλημμελή τήν διάπλασιν κ.λ.π. τας οφειλομένων στειρώσεων. Πρό τού παγκοσμίου πολέμου τά αφροδίσια Ώς έκ τούτου δέ οί νομοθέται, πολιτικοί ή θρησκευτικοί, άπηγόρευσαν τούς πάθη ήσαν συχνότερα είς τάς πόλεις ή είς τήν ϋπαιθρον χώραν, άλλ' οί εις μεταξύ στενών συγγενών γάμους. τάς εστίας αυτών έπανακάμψσντες έφεδροι διέδοσάν ευρέως αυτά. Οϋτως έκ τού Γερμανικού μόνον στρατού άπελύθησαν μετά τήν άνακωχήν έν έκατομ- Πρέπει επίσης νά άπαγορεύηται ό γάμος γυναικών φερουσών ήλλοιωμένην μύριον στρατιωτών πασχόντων αφροδίσια νοσήματα χωρίς νά έχωσι θεραπευ- λεκάνην, διότι δυνατόν πολλάκις νά κατασταθή αδύνατος ό τοκετός* ωσαύ θή. τως καί είς άτομα πάσχοντα μολυσματικός νόσους, δυναμένας νά μεταδοθώ- σιν άπό τού ενός είς τόν έτερον σύζυγον. Αύται δ είναι κατ' εξοχήν ή φυμα- Πρός έλάττωσιν τής μεγάλης διαδόσεως τών αφροδισίων νόσων είναι ανάγκη τίωσις. ή σύφιλις καί ή βλεννόρροια* δέν πρέπει νά έπιτρέπηται ό γάμος είς νά καθίστανται γνωστοί είς τό κοινόν, μάλιστα άπό τοϋ 15ου ή 16ου έτους τούς δεικνύοντας βέβαια σημεία φυματιώσεως, ώς επίσης δέν πρέπει νά τής ηλικίας, διά δημοσιευμάτων, δημοσίων διαλέξεων, μουσείων, κινηματο νυμφεύωνται πρό τής ίάσεως αυτών οί πάσχοντες συφίλιδα, διότι αϋτη μετα γραφικών προβολών κ.τ.τ., οί κίνδυνοι οί άπειλοΰντες τήν ύγείαν έκ τής δίδεται τό μέν είς τήν σύζυγον, τό δέ είς τό γεννηθησόμενον τέκνον, τούτου προσλήψεως αφροδισίου τινός νόσου, καί νά συνιστάται ή αποχή ού μόνον δ' ένεκεν επιβάλλεται όπως παρέρχωνται τουλάχιστον 4-6 έτη άπό τής προσ- άπό τής μεθ' υπόπτων γυναικών συνουσίας, άλλά καί άπό τής είς τά πορνεία κτήσεως τής συφίλιδος, καθ' ά ό πάσχων υποβάλλεται είς κατάλληλον θερα- φοιτήσεως, διότι είναι βέβαιον ότι ή έν αύτοϊς ιατρική επίσκεψις δέν άρκεΐ πείαν, άν δ' ή κατ' επανάληψιν ένεργηθείσα έξέτασις τού αίματος κατά Was- πρός προφύλαξιν τών ατόμων. Ή αστιατρική έπιθεώρησις τών κοινών γυναι sermann δώση άρνητικόν αποτέλεσμα, επιτρέπεται ό γάμος. Συχνάκις παρα κών πρέπει νά τελήται καθ' έκάστην συνοδευομένη έν ανάγκη καί ύπό μικρο τηρείται ή κατά τόν γάμον μετάδοσις τής βλεννορροίας. Ώς γνωστόν, ή σκοπικής έρεύνης τών εκκριμάτων τών γυναικείων γεννητικών οργάνων. "Επί οξεία θεννόρροια μετά θραχύν χρόνον μεταπίπτει είς χρονίαν, ήτις δι' ούδε- σης πρέπει νά έπιτραπή εις τάς πόρνας νά υποβάλλονται ελευθέρως ύπό θε νός ενοχλήματος έκδηλούται, πλείστοι δ' άνδρες θεωρούντες εαυτούς Ίαθέν- ραπείαν, όταν προσβληθώσιν ύπό τοιαύτης νόσου, συχγρόνως δέ νά ίδρυθώ- τας νυμφεύονται· άλλ' δμως ή χρονία αύτη βλεννόρροια συχνότατα μεταδίδε σιν είς άπαντα τά νοσοκομεία καί τάς άστυκλινικάς ιδιαίτερα τμήματα πρός ται καί κατ' αυτήν έτι τήν πρώτη ν νύκτα τού γάμου είς τάς νεαράς γυναίκας, έπίσκεψιν ή καί πρός έσωτερικήν νοσηλείαν γυναικών καί ανδρών, πασχόντων ών τά γεννητικά όργανα είναι κατ' εξοχήν ευπαθή πρός τήν νόσον ταυτην. έξ αφροδισίων νόσων, είς οϋς νά παρέχωνται δωρεάν ή τε "ιατρική επίσκεψις επέρχονται δέ όξεϊαι καί χρόνιαι φλεγμοναί ού μόνον τού κόλπου καί τής καί τά πρός θεραπείαν φάρμακα· τέλος δέ νά κατασταθώσι γενικώς γνωστά ουρήθρας, άλλά καί τής μήτρας καί τών ωοθηκών καί τών λοιπών οργάνων, καί τά πρός άτομικήν προφύλαξιν μέσα, περί ών διελάβομεν έν τή Μικροβιο διαρκούσαι έπί έτη καί καταλήγουσαι είς στείρωσιν. Είς τό 1/4 σχεδόν τών λογία νά διευκολυνθή δέ διά παντός τρόπου ή αγορά τών κατά τήν συνου εγκύων γυναικών άνευρέθη βλεννόρροια, έπί τοιούτων δέ γυναικών ή λανθά σίαν χρησιμοποιουμένων ελαστικών επικαλυμμάτων τού πέους (περικαυλίδων). νουσα αύτη νόσος μεταβάλλεται μετά τόν τοκετόν ε'ις όξεΐαν πάθησιν ή καί Εσχάτως έπροτάθη όπως διά νόμου ύποχρεωθώσι πρό τού γάμου ol άνδρες μεταδίδεται είς τούς οφθαλμούς τού νεογνού κατά τήν δίοδον αυτού διά τού νά έξετάζωνται ύπό ώρισμένων ειδικών Ιατρών καί νά ύποβάλλωσι πιστοποιη- κολεού έπιφέρουσα όξυτάτην βλεννορροϊκήν όφθαλμίαν, άπολήγουσαν είς τικόν δτι δέν πάσχουσιν έξ αφροδισίου νόσου, νά τιμωρώνται δέ ποινικώς οί τύφλωσιν. ώς ήδη εξετέθη. μεταδίδοντες τοιαύτην εις τήν σύζυγον. 'Εν γένει δέ οί έν γνώσει μεταδίδον τες άφροδισίαν νόσον είναι τιμωρητέοι. Ά λ λ ά παρ' ήμΐν τό άρθρ. 571 τού ποιν. νόμου επιβάλλει ποινήν μόνον είς τάς γυναίκας. Ένιαχού εισήχθη διά Στό ίδιο βιβλίο - σ τ ή ν Υγιεινή τοϋ Σάββα- βρίσκω καί τά έξης περί νόμου ή υποχρεωτική δήλωσις τών αφροδισίων νόσων ,'άλλ' ύπό τήν ύπο- καταπολεμήσεως τών αφροδισίων ν ό σ ω ν : χρέωσιν τής έχεμυθίας, οσάκις υπάρχει κίνδυνος τής διά τού πάσχοντος πε ραιτέρω μεταδόσεως τής νόσου. Ό δέ υγειονομικός ιατρός, εΐς όν έδηλώθη Καίτοι είναι δυσχερέστατη ή στατιστική έξακρίβωσις τών ύπό τών νοσημάτων ή νόσος, προσκαλεί τόν πάσχοντα νά ύποθληθή είς τήν κατάλληλον θερα τούτων πασχόντων, έν τούτοις καθίσταται δυνατός ό κατά προσέγγισιν προσ πείαν εϊτε "ιδιωτικώς εϊτ' έν είδικοΐς ίδρύμασιν. διορισμός τού αριθμού αυτών έκ τών πληροφοριών τών ιατρών κ.τ.τ. Ά λ λ ' οί 146 147
- 76. θεσσαλονίκη. Α πο δ ώ αγοράζουν ψηλοτάκουνα παπούτσια ol πόρνες. Φωτογραφία Μανόλη ζεξάκη θ ε σ σ α λ ο ν ί κ η . Τό στέκι τών τραβεστί σ τ ό Βαρδάρι Φωτογραφία Μανόλη Ξεξάκη. Παρ' ήμϊν ή σοβαρά διά τοϋ νοσοκομείου καταπολέμησις τών αφροδισίων νό τούργουν ού μόνον κατά τήν ήμέραν. άλλά καί κατά τάς εσπερινός ώρας σων ήρξατο άφ' ότου δαπάναις τοϋ αειμνήστου Α. Συγγρού ίδρύθη τό φερώ- (7-10), ότε οί είς τάς εργατικός ιδίως τάξεις ανήκοντες άρρωστοι θά προσήρ- νυμον Νοσοκομεΐον, όπερ έκπληροΐ τούς πρός τόν σκοπόν τούτον απαιτου χοντο πολλψ εύκολώτερον πρός θεραπείαν. όπερ, τό γε νύν έχον. ένεκα τής μένους όρους, διότι πάς ύπό τοιούτων νόσων προσβεβλημένος, οίασδήποτε αποστάσεως τού νοσοκομείου καί κατ* άκολουθίαν τής άπωλείας χρόνου ol κοινωνικής τάξεως, γένους, ηλικίας ή επαγγέλματος, ευρίσκει τάς πύλας αυ πολλοί τούτων δέν πράττουσι Πλήν τούτων θά προσέρχωνται εύκολώτερον τού άνοικτάς Τό τελειότατον τούτο άπό πάσης απόψεως ϊδρσμα διοικείται πρός θεραπείαν κατά τάς εσπερινός ώρας καί εκείνοι τών ασθενών, οΐτινες ύπό πενταμελούς επιτροπής διατελούσης υπό τήν προεδρείαν μου και διευ δυσανασχετούσι νά πράξωσι τούτο ένεκα συστολής. "Εν τοιούτον άνταφροδι- σιακόν ίατρείον Ιδρύθη πρό τίνος ύπό τού καθηγητού κ. Γ. Φωτεινού καί λει θύνεται ύπό τού καθηγητού κ. Φωτεινού. Περιλαμβάνει διάφορα τμήματα, άφ' τουργεί τελείως είς κεντρικήν θέσιν τής πόλεως ώς παράρτημα τού νοσοκο ενός μέν διά τάς ύπό τής αστυνομίας αποστελλόμενος, ήτοι ακουσίως νοση μείου Ανδρέου Συγγρού. Ευχής έργον ήθελεν είναι άν Ιδρύοντο καί έτερα λευόμενος γυναίκας, έτέρωθεν δέ διά τάς οίκεία βουλήσει προσερχόμενος. ούτω τελείως ώργανωμένα. Πρός τούτοις λειτουργεί έν αύτψ καί τμήμα νοσηλείας ανδρών ώς καί δύο εξωτερικά Ιατρεία, ών τό μέν προώρισται διά τήν θεραπείαν τών εξωτερικών Κατά τήν δημοσιευθεΐσαν στατιστικήν τού νοσοκομείου Ανδρέου Συγγρού ανδρών, τό δέ διά τήν τών εξωτερικών γυναικών. Τά δέ τής λειτουργίας τών τών ετών 1910-1914 ένοσηλεύθησαν έν όλω 16.177 άρρωστοι, ών οί μέν 6.676 εξωτερικών αυτού Ιατρείων διερρυθμίσθησαν κατά τοιούτον τρόπον, ώστε ό ήσαν συφιλιδικοί, οί δέ 9.501 έπασχαν έξ άλλων αφροδισίων καί δερματικών πρός θεραπείαν τού άρρωστου απαιτούμενος χρόνος νά ή όσον οίον τε μι νοσημάτων. Κατ' άκολουθίαν ή σύφυλις κατά τήν έν λόγω τετραετίαν παρε- κρότερος. Είς δέ τούς άπορωτέρους τών εξωτερικών άρρωστων τά φάρμακα τηρήθη έν αναλογία 41.26% έν σχέσει πρός τόν όλικόν αριθμόν τών νοση χορηγούνται ύπό τού νοσοκομείου δωρεάν. Ά λ λ ' ή καταπολέμησις τών αφρο λευθέντων άρρωστων εσωτερικών τε καί εξωτερικών αμφοτέρων τών φύλων, δισίων νόσων θά άπέβαινεν έτι αποτελεσματικότερα, έάν ίδρύοντο άνά τάς έξ ού εξάγεται ότι αϋτη είναι παρ' ήμϊν τά μέγιστα διαδεδομένη. Ή έκλαίκευ- διαφόρους συνοικίας τής πόλεως ειδικά άνταφροδισιακά ιατρεία καί έλει- σις τών αφροδισίων νόσων έγένετο διά βιβλιαρίου γραφέντος παρά τού συν- 148 149
- 77. αδελφού κ. Γ.Φωτεινού είς άπλήν γλώσσαν ύπό τόν τιτλον Σωθήτε άπό τά σίες δ έ ν μπορούμε νά κάνουμε. Αί τραγικοί ίστορίαι τής κυρά-Βασι- αφροδίσια πάθη, έν φ περιγράφονται συντόμως τά περί ών ό λόγος νοσήματα λικής (ερωμένη τ ο ύ πασά) καί τ ή ς κυρά-Φροσύνης (ερωμένη τ ο ύ γιού καί απεικονίζονται τά αποτελέσματα αυτών, πρός δέ καί διά τών έν τφ νοσο τ ο ύ πασά) είναι διδακτικότατες· άλλά αυτές οί δύο κυρίες απέβησαν κομεία Ανδρέου Συγγρού ευρισκομένων κινηματογραφικών ταινιών σχετιζο εθνικές ηρωίδες. Στίς τοιχογραφίες τ ή ς Μ ε λ λ ο ύ σ η ς Κρίσεως βλέ μένων πρός τάς αφροδισίους νόσους, ώς καί διά τοϋ έν αύτφ υπάρχοντος τελειότατου Μουσείου κηρίνων προπλασμάτων, έφ' ών απεικονίζονται μετά πουμε τ ή ν παράσταση τών κολσζομένων διότι κοιμούνται τήν Κυρια- τελείας τέχνης πάντα τά αφροδίσια καί δερματικά νοσήματα μετά τών ποικι κήν, τ ή ν παράσταση τοϋ θανάτου του άνοικτίρμονος πλουσίου, καί, λιών αυτών. τ ή ν παράσταση τ ή ς φρικαλέας τιμωρίας τής πόρνης. Έ π ί αιώνες, ή ΕΙρήσθω ενταύθα ότι τά τής κατασκευής αυτών οφείλονται είς τόν καθηγη- έκλησία τρομοκρατούσε τό ποίμνιόν της. Σ τ ή ν Ελληνική νομαρχία (ό τήν κ. Γ. Φωτεινόν. όστις, εργασθείς προσωπικώς έπί τούτω παρά τφ έν Βε- Κ ρ υ σ τ ά λ λ η ς τ ή ν αποδίδει σ τ ό ν Κολέτη) γράφει; ό νυν αρχιερέας τών ρολίνω καθηγητή Ο. Lassar, έδημοσίευσε Γερμανιστί διά πρώτην φοράν είδι- Ιωαννίνων εϊναι μοιχός καί άρσενοκοίτης, χωρίς τήν παραμικράν συ- κήν λεπτομερή μελέτην περί τής κατασκευής τοιούτων προπλασμάτων. Έπα- στολήν... ό "Αρτης, ό Γρεβενών καί ό Ιωαννίνων είναι οί πρώτοι προ- νελθών δ' ενταύθα έγνώρισε τήν μέθοδον είς τόν τότε μαθητήν τού Πολυτε δόται τοϋ τυράννου (δηλαδή, τ ο ϋ 'Αλή-πασά)... είναι δέ καί οί τρεις χνείου κ. Μητρόπουλον. όστις σήμερον άπέθη άριστος προπλασματοποιός τοΰ νοσοκομείου Α. Συγγρού. ασελγείς, άσωτοι είς τό άκρον, μοιχοί, πόρνοι, καί άρσενοκοιται φα νεροί. Σ τ ό ϊδιο βιβλίο αναφέρεται ή περίπτωση μιάς νεαρής καλό Τό τε Μουσεϊον καί αί κινηματογραφικοί ταινίαι τοϋ νοσοκομείου Α. Συγγρού γριας πού ίσχυρίζετο ό τ ι κάθε θράδι έχει ψιλοκουβέντα μέ τ ό ν αρ χρησιμοποιούνται διά τήν διδασκαλίαν τών φοιτητών τής ιατρικής, τής οδον τιατρικής καί τών μαθητριών τού μαιευτηρίου, χωρίς νά άποκλείηται καί ή χ ά γ γ ε λ ο Γαβριήλ - άλλά, μετά εννέα μήνας έγέννησεν ένα άρχαγγε- είσοδος παντός επιθυμούντος νά έπισκεφθή τούτο. Τό όνειρον τού καθηγη λόπουλον. Ή παράδοση No 885 τ ο ύ Νικολάου Πολίτη φέρει τ ό ν τ ί τ λ ο τού κ. Γ. Φωτεινού εϊναι τό μέν ϊνα ίδρυθή τοιούτον Μουσεϊον άνά τήν πόλιν, Ό τραγόπαπας. Δ έ ν πρέπει νά μιλάμε γιά όλα αυτά. Μιά παροιμία ούτως ώστε νά ή προσιτόν καί είς τόν λαόν, τό δέ ϊνα διά φορητού περι λ έ ε ι : άλλος γαμεϊ καί λειτουργεί κι έγώ άν φιλήσω βλάθει! Τά συν οδεύοντος μουσείου καί διά συγχρόνου διανομής τού βιβλιαρίου; «Σωθήτε αξάρια οπού περιγράφουν τή ζωή διαφόρων τέως πορνών (πού έν άπό τά αφροδίσια πάθη» γνωσθώσι καί είς τόν λαόν τών Επαρχιών τά αφρο συνεχεία έγιναν όσιες) ήσανε προσφιλή λαϊκά αναγνώσματα. "Απαγο δίσια νοσήματα καί οι έξ αυτών απορρέοντες κίνδυνοι τής υγείας αύτοΰ τε καί τών τέκνων. ρεύεται νά μιλάμε γιά όλα αυτά. Σ τ ό ν Νομοκάνονα τής Λ ί ν δ ο υ διαβάζω τίς φράσεις-περιπτώσεις: Ε π ι κ α λ έ σ τ η κ α τ ή βοήθια τ ο ϋ γιατρού Η λ ί α Παπαδημητρακόπουλου, είπε μοι τέκνον μή νά μαλακίζεσαι;... πού μέ βομβάρδισε μέ μιά σειρά άπό ιατρικά βιβλία. Τά σ υ μ β ο υ λ ε ύ είπε μοι τέκνον μή νά άρσενοκοίτησες;... τηκα, άλλά, απορία ψάλτου βήξ. Και, επιπλέον, κατατρόμαξα άπό τ ή ν ε'ιπέ μοι τέκνον μή νά έπεσες είς γένος σου... αυτό είναι αιμο κάθετη άνοδο τών αφροδισίων νοσημάτων κατά τά τελευταία εϊκοσι μιξίες... χρόνια. Φαίνεται ό τ ι , μετά τήν καθίζηση τής δεκαετίας τ ο ύ '50, τά είπε μοι μή νά έπεσες είς ζώον... ή εις πτηνόν;... μικρόβια πέρασαν σέ αντεπίθεση. Γιά τ ό ν μέσο αναγνώστη βρίσκω έάν δέ έμεσίτευσεν εις καμίαν γυναίκα... ώς πόρνη καί αυτή πολύ κατάλληλο τό βιβλίο Αρχές καί μέθοδοι οικογενειακού προ κανονίζεται... γραμματισμού (1979) τών γιατρών Γεωργίου Παπαευαγγέλου καί έάν φθαρή παιδίον ύπό τίνος... Α ν α σ τ α σ ί α ς Ρουμελιώτου-Καραγιάνη. όπου υπάρχει ένα κεφάλαιο έάν δέ τίς παιδίον ών εδέχθη τήν ροήν... γιά τά αφροδίσια νοσήματα (σύφιλη, βλενόροια, μαλακό έ λ κ ο ς , λ ε μ - περί ιερέως πεσόντος είς μαλακίαν... φοκοκιωμα, έρπητας τ ώ ν γ ε ν η τ ι κ ώ ν οργάνων, τριχομονάδωση, μονι- οί άπό παλλακίδων γεννηθέντες παίδες... λίαση, φθειριάση). Γιά τίς φθείρες τού εφηβαίου (κοινώς, μουνόψει περί ίερέως πόρνου καί μοιχού καί ζωοφθόρου καί πτηνοβάτου ρες) έχω γράφει σ τ ή ν Ψειρολογία. καί άρσενοκοίτου... περί Ίερέως πεσόντος μετά τής γυναικός αυτού καί λειτουργή- Ό σεξουαλικός έρωτας -συμπεριλαμβανομένης τής π ο ρ ν ε ί α ς - επι ση... καλύπτεται άπό α λ λ ε π ά λ λ η λ α ηθικολογικά σάβανα. Πάς όστις επιδιώ περί μοναχού έλθόντος είς γάμου κοινωνίαν... κει νά αποσύρει τά σάβανα φυλακίζεται. Οί πανεπιστημιακοί μας περί μοναχού μαλακισθέντος... λαογράφοι παριστάνουν τ ό ν κ ο υ τ ό , γιατί πιστεύουν άκραδάντως μοναχός είς καπηλειον απερχόμενος... στήν παροιμία κάλλιο δειλός παρά μακαρίτης. Έ τ σ ι φτάσαμε στό λίαν μοναχός κιθαρίζων... ευχάριστο σημείο νά έχουμε χάσει - δ ι ά π α ν τ ό ς - ολόκληρα κεφά μοναχός έάν καθίση εις συμπόσιον... λαια τού λαογραφικού (άρα, ιστορικού) αντικειμένου, ένώ πολλά μοναχός έάν μεθύση ή ξεράση... άλλα κεφάλαια διεστράφησαν πλήρως. Ή ύ π ά ρ ξ α σ α βωμολοχία περί μοναχού γελώντος... τού καραγκιόζη μας άπωλέσθη έξ ο λ ο κ λ ή ρ ο υ , καί. τώρα, ούτε ε'ικα- περί ιερομόναχου πεσόντος είς ρεϋσιν... Ι 150 151
- 78. περί μαλακίας καίουγκυλισμοϋ ανδρών τε καί γυναικών... περί γυναικός συγγινομένης μετά άλλης γυναικός ή είσαγού- σης τό δάκτυλον είς τήν φύσιν... περί πεσόντος εις πορνείαν μετά τής αυτού αδελφής... περί τού πεσόντος μετά τής πρώτης εξαδέλφης αυτού ή τής δευτέρας... περί τοϋ πεσόντος εις δύο αδελφός ή γυνή μετά δύο αδελ φών... περί τού πεσόντος είς νύμφην υιού καί είς πενθεράν... περί τοϋ πεσόντος είς νύμφην αδελφού ή είς γυναικαδέλφην... περί του πεσόντος είς κουμπάραν ή είς τήν άναδεχθήν αυτού... περί του πεσόντος μετά τής μητρυιάς ή μετά τής θείας αυτού... περί τού πεσόντος μετά τής αυτού μητρός ή μετά τής θυγα- τρός... περί μητρός καί θυγατρός έάν πέσωσι μετά ενός ανδρός... περί τοϋ πεσόντος είς μητέρα καί είς θυγατέρα ή εις πενθεράν αύτοϋ... περί συμμιγέντος μετά τής άρραβωνιαστής αυτού... ή βιασθεισα γυνή ύπό τίνος... τό τών μοιχών έπιτιμάται... περί τού άρρενομανήσαντος είς τήν γυναίκα του είς τό παρά φύσιν... Ίερεύς δέ ού γίνεται... ό δέ άρσενοκοίτης χρόνους ιε' μή κοινωνήση... περί ζωοφθόρου καί πτηνοβάτου... περί τού πεσόντος μετά τής γυναικός αϋτοϋ λεχούσης... περί συνήθη καί ακαθαρσίας γυναικών... περί διγάμου καί τριγάμου καί τετραγάμου... περί γονορροίας καί ύγρότητος άνθρωπου... ή δέ μαλακία όπου νά γένη μέ τό χέρι... όταν έξομολογάται τις, έρωτα πνευματικέ περί τών επτά θανά σιμων αμαρτημάτων... Από τά επτά θανάσιμα αμαρτήματα τά τέσερα ήσανε σεξουαλικής φύσεως: μοιχεία / αιμομιξία / άρσενοκοιτία / παιδοφθορία. Ή εικόνα πού μας παρέχουν οί νομοκάνονες μέ γεμίζει αισιοδοξία* ή εποχή μας είναι ηθικότατη! Ό μ ι λ ώ είρωνικώς. Ό λ ε ς οί εποχές είναι εξίσου ηθικές / ανήθικες. Θυμάμαι τούς παπάδες πού τ ε λ ο ύ ν αγιασμό έπί θεμελίου οίκου - ή - όταν μέλλη τις είσελθεϊν εις οίκον νέον. Θυμά μαι, όμως, καί τούς παπάδες πού ε γ κ α ι ν ί α ζ α ν , ή πού ε υ λ ο γ ο ύ σ α ν , ανήμερα τά Φώτα, διάφορους οίκους ανοχής (σέ τέτιες περιπτώσεις οί μαντάμες καί οί πόρνες ήσανε εξαιρετικώς γεναιόδω- ρες* τά φιλοδωρήματα έπεφταν βροχή). Σέ κάποιο δημοτικό τραγούδι διαβάζω: κάτσε φρόνιμα, αναγνώστη, μή τό μάθ' ή γειτονιά καί τό ειπούνε τοϋ δεσπότη καί σοϋ κόψει τά μαλλίά! Οί επιταγές τής τρεχούσης ηθικής έ φ η ρ μ ό ζ ο ν τ ο καί άπό τούς επα ναστάτες. Ό Βάρναλης ειρωνεύεται τά Λουλούδια τοϋ Έμπειρικείου (εϊναι αυτός ό Βάρναλης, πού σ τ ό ϊδιο βιβλίο, μιλάει μέ πλήρη άναι- 152 153
- 79. σθησία γιά τό ν ευαίσθητο -καί ήδη τ ρ ε λ ό - Ρώμο Φιλύρα* μά ό Βάρ ναλης δέν κατάφερε νά γράψει ένα ποίημα σάν τ ή ν Σελήνη). Ό ΕΛΑΣ έπιανε καί κούρευε τίς πόρνες. Ό Δ η μ ή τ ρ η ς Χατζής, στήν Μουργκάνα (1948), αναφέρει μέ απέχθεια μιά πόρνη πού εξυπηρε τούσε τό τάγμα τ ο ϋ Γαλάνη· άλλά εγώ ήξερα δυό παλιές πουτάνες πού έγιναν έλασίτισες καί π ο ύ , μετά τά Δεκεμβριανά, ξαναγύρισαν στήν πουτανιά. Μόλις τό 1977 έκυκλοφόρησε τό ήθικολογικόν φυλ- λάδιον Γιά τήν αγωνιστική ταξική πατριωτική διαπαιδαγώγηση' τής νεολαίας, όπου - μ ε τ α ξ ύ ά λ λ ω ν - ό σ ύ ν τ ρ ο φ ο ς Γ ρ η γ ό ρ η ς Φαράκος διδάσκει στους κνίτες (τί απαίσια λέξη!) πώς νά αντιμετωπίζουν τό πρόβλημα μέ τά κορίτσια, υπερακοντίζοντας σέ άντιδραστικότητα ακόμα καί τά κατηχητικά σχολεία. Σ χ ε δ ό ν τά 'ίδια λ έ ε ι κι ό Μένης Κουμανταρέας, σ τ ό νερόβραστο κείμενο τ ο υ Οί νεολαίοι (ΑΝΤΙ. 24- 11-1979). Είναι κρίμα* είναι ν τ ρ ο π ή . Δ έ ν θά πώ τίποτα ά λ λ ο . Α λ λ ά . μαζί μέ τήν ποιήτρια Δήμητρα Χ. Χρι- σ τ ο δ ο ύ λ ο υ , μαζί μέ ό λ ε ς τίς περιφρονημένες γυναίκες, μαζί μέ ό λ ε ς τίς πουτάνες -πνευματική πουτάνα κι ε γ ώ - θά φωνάξω Φαλλέ, φαλλέ! Κερδίζω πλέον Καί τήν υπερηφάνεια καί τό ψωμί μου! C o y e - U - F o r 6 t . Νοέμβριος 1979. 154 155