FAAD-studiedag, 10/05/2021

1. FAAD-studiedag
10-05-2021 1
Reviewing Significance reviewed.
Een bruikbaar waarderingsmodel
voor het AMVB?
Niels Plas

2. FAAD-studiedag
10-05-2021 2
1. Intro
2. Publiekrechtelijke vs. privaatrechtelijke archieven
3. Waardering in het AMVB
4. Reviewing Significance 3.0
5. Testcase: de collectie Mennekens
6. Voorbereiding waarderingstraject
7. Verloop waarderingstraject
8. Praktische adviezen
9. Review van de toolkit
10.Conclusie
Inhoud

3. FAAD-studiedag
10-05-2021 3
• Waardering en selectie = complexe aangelegenheid
• Welke archiefstukken permanent bewaren, welke niet?
• Aan selecteren zijn grote risico’s verbonden
• Niet selecteren is geen oplossing
Intro

4. FAAD-studiedag
10-05-2021 4
• Lange tijd geen belangstelling voor waardering
• Archivaris = lone arranger
• Vanaf midden vorige eeuw raken archivarissen steeds
meer betrokken bij het selectieproces
• Focus vooral op overheidsarchief
Publiekrechtelijke vs. privaatrechtelijke
archieven

5. FAAD-studiedag
10-05-2021 5
• 2018: geen formeel acquisitie- en afstotingsbeleid
• Grote terughoudendheid inzake selectie
• Selectieoperaties niet of nauwelijks geregistreerd en
geëxpliciteerd
• Nood aan een instrument voor systematische
(her)waardering van de archiefcollecties
Waardering in het AMVB

6. FAAD-studiedag
10-05-2021 6
• Waarderingmodel van Caroline Reed, omvat twee
processen:
– Collections Review
– Significance Assessment
• Doel: waarde, betekenis en bruikbaarheid van erfgoed
voor verschillende groepen in kaart brengen d.m.v. het
beantwoorden en beargumenteren van hulpvragen
• Resulteert in: Statement of Significance
Reviewing Significance 3.0

7. FAAD-studiedag
10-05-2021 7
• Herkomst
• Zeldzaamheid / Uniciteit
• Zintuigelijke / Visuele Kwaliteit / Emotionele Impact
• Toestand / Volledigheid
• Cultuurhistorische waarde
• Gebruikswaarde / Ontwikkelingspotentieel
Waarderingscriteria

8. FAAD-studiedag
10-05-2021 8
• Algemeen
• Nationaal / Internationaal
• Lokaal / Regionaal
• Community / Groep
• Organisatie
Perspectieven

9. FAAD-studiedag
10-05-2021 9
• Sleutelcollectie, bijzonder representatief voor de gehele
collectie van het AMVB
• Bevat o.m.:
– Archiefmateriaal
– Boeken
– Tijdschriften
– Foto’s
– Kunstvoorwerpen
– Memorabilia
– …
Testcase: de collectie Mennekens

10. FAAD-studiedag
10-05-2021 10
• Inventariseren en prepareren van de collectie
• Concreet: opsplitsing in 13 deelcollecties, verder
ondergebracht in 5 clusters
Voorbereiding waarderingstraject

11. FAAD-studiedag
10-05-2021 11
• Objecten
– Kunstwerken
– Toneelrekwisieten
• Archief
– Persoonlijk archief Herman Mennekens (1903-1959)
– Persoonlijk archief Jef (1932-2013) en Mimi Mennekens (1936-2012)
– Persoonlijk archief Herman Mennekens (1972-)
– Verenigingsarchief K.T. De Violier (1903-)
– Persoonlijk archief Jozef Coolsaet (1923-1996)
• Documentatie
– Documentatie verzameld door de familie Mennekens
– Documentatie verzameld door Vic Moeremans (1913-1999)
– Documentatie verzameld door Dolf Dennis (1898-1985)
• Bibliotheek
– Boeken verzameld door de familie Mennekens
– Tijdschriften verzameld door de familie Mennekens
• Audiovisueel
– Foto’s
Voorbereiding waarderingstraject

12. FAAD-studiedag
10-05-2021 12
• 4 waarderingssessies
• Vast stramien
Verloop waarderingstraject

13. FAAD-studiedag
10-05-2021 13
• Herkomstonderzoek
• Stel een methodiek- en tijdbewaarder aan
• Hou het waarderingsteam klein (max 5 personen)
• Zorg voor een audio-opname
• Hou de sessies kort
• Durf knopen door te hakken
Praktische adviezen

14. FAAD-studiedag
10-05-2021 14
• Stapsgewijze aanpak = pluspunt
• Niet alle criteria even relevant voor archief
• Criteria dienen aan de collectie te worden aangepast,
niet omgekeerd
• Methode houdt geen rekening met logistieke
belemmeringen
Review van de toolkit

15. FAAD-studiedag
10-05-2021 15
• Statement of Significance maakt dat
selectiebeslissingen op een eenvoudige manier konden
worden geëxpliciteerd en gedocumenteerd
• Goede leidraad voor het voeren van gesprekken over
archieven op organisatieniveau
Conclusie