2012gvitsetgel

Боловсрол, шинжлэх ухааны сайд 1
Салбарын 2012 оны төсвийн гүйцэтгэлийн тайлан
БОЛОВСРОЛ, ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ТӨСВИЙН ЕРӨНХИЙЛӨН ЗАХИРАГЧИЙН
2012 ОНЫ ТӨСВИЙН ГҮЙЦЭТГЭЛИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Боловсрол, шинжлэх ухааны сайдын 2012 оны төсвийн багц 961,2 тэрбум
төгрөгөөр батлагдаж 895,4 тэрбум төгрөгийн гүйцэтгэлтэй гарлаа.
Салбарын нийт зарлага ба цэвэр зээлийн дүн 65.8 тэрбум төгрөгөөр
хэмнэгдсэн. Нийт хэмнэлтийн 62 хувь буюу 40.8 тэрбум төгрөгийг урсгал зардлын
33,1 хувь буюу 21.8 тэрбум төгрөгийг хөрөнгийн зардал 4,9 хувь буюу 3.2 тэрбум
төгрөгийг сургалтын төрийн сангийн зээлийн эх үүсвэр эзлэж байна.
Хүснэгт 1. Төсвийн ерөнхийлөн захирагчийн төсвийн гүйцэтгэл, эдийн засгийн ангиллаар /тэрбум төгрөгөөр/
№ Үзүүлэлт Төл Гүй Зөрүү Хувь
1 2 3 4=2-3 5=3/2
1 НИЙТ ЗАРЛАГА БА ЦЭВЭР ЗЭЭЛИЙН
ДҮН
961.2 895.4 65.8 93.2
НИЙТ ЗАРЛАГЫН ДҮН 951.6 889.0 62.6 93.4
УРСГАЛ ЗАРДЛЫН ДҮН 810.9 770.1 40.8 95.0
Бараа, үйлчилгээний зардал 605.7 591.5 14.2 97.7
Цалин хөлс болон нэмэгдэл
урамшил
399.6 392.7 6.9 98.3
Нийгмийн даатгалын шимтгэл 44.0 42.9 1.1 97.5
Бараа, үйлчилгээний бусад зардал 162.1 155.9 6.2 96.2
Татаас ба урсгал шилжүүлэг 205.2 178.6 26.6 87.0
ХӨРӨНГИЙН ЗАРДАЛ 140.7 118.9 21.8 84.5
Төрийн сургалтын сангийн зээлийн эх
үүсвэр
9.6 6.4 3.2 66.7
2 ЗАРДЛЫГ САНХҮҮЖҮҮЛЭХ ЭХ
ҮҮСВЭР
961.2 892.8
Гадаадын тусламжаас санхүүжих 2.9 2.6
Гадаадын төслийн зээлээс
санхүүжих
6.8
Туслах үйл ажиллагааны орлогоос 5.5 9.1
Төсвөөс санхүүжих 946.0 881.1
Урсгал зардлын 34,8 хувь буюу 14.2 тэрбум төгрөгийг бараа үйлчилгээний
зардал, 65,2 хувь буюу 26.6 тэрбум төгрөгийг татаас санхүүжилтийн зардал эзлэж
байна.
Хөрөнгийн зардлын 21.8 тэрбум төгрөг хэмнэгдсэн шалтгаан нь гадаадын
зээлийн эх үүсвэрээс 6,8 тэрбум төгрөг санхүүжигдээгүй. Улсын төсвөөс санхүүжих
хөрөнгө оруулалт 15,0 тэрбум төгрөгөөр хэмнэгдсэн шалтгаан нь 25 барилга
угсралтын ажлын хөрөнгө нь дараа онд шилжиж байгаатай холбоотой 5,9 тэрбум
төгрөг, тендерийн хэмнэлт 0,3 тэрбум төгрөг, хэрэгжээгүй улмаас санхүүжигдээгүй
0,4 тэрбум төгрөг, гүйцэтгэгчийг сонгон шалгаруулалт, захиалагчтай байгуулах
гэрээ оройтож байгуулагдснаас болж өвлийн улиралд барилга угсралтын 39 ажил

зогссонтой холбоотойгоор хуваарийнхаа дагуу санхүүжилтээ авч чадаагүй 8,4
тэрбум төгрөг байна.
Орон нутаг дахь боловсролын салбарын байгууллагуудын төсвийн гүйцэтгэл
нийт гүйцэтгэлийн 64,6 хувь буюу 578.7 тэрбум төгрөгийг эзэлж байна. Нийслэлийн
байгууллагуудын төсвийн гүйцэтгэл орон нутгийн байгууллагуудын нийт
гүйцэтгэлийн 29,6 хувь буюу 171.0 тэрбум төгрөгийг эзэлж байна. Доорхи
хүснэгтээр аймгуудаар төсвийн гүйцэтгэлийг харууллаа.
Хүснэгт 2. Орон нутгийн төсвийн гүйцэтгэл, аймгаар /тэрбум төгрөгөөр/
№ Аймгийн нэр Төл Гүй Хэмнэлт
1 Архангай 22.0 21.7 0.3
2 Баян-Өлгий 30.3 30.1 0.2
3 Баянхонгор 21.2 20.8 0.4
4 Булган 14.8 14.6 0.2
5 Говь-Алтай 18.5 18.0 0.6
6 Дорноговь 13.8 13.4 0.4
7 Дорнод 17.5 17.1 0.4
8 Дундговь 12.5 12.3 0.2
9 Завхан 20.9 21.0 -0.1
10 Өвөрхангай 25.7 25.1 0.6
11 Өмнөговь 15.4 14.4 1.1
12 Сүхбаатар 14.7 14.3 0.4
13 Сэлэнгэ 24.8 24.3 0.5
14 Төв 21.9 21.2 0.7
15 Увс 24.0 23.1 0.8
16 Ховд 23.6 23.3 0.3
17 Хөвсгөл 33.2 32.5 0.7
18 Хэнтий 18.5 18.0 0.5
19 Дархан-Уул 19.6 19.4 0.2
20 Улаанбаатар 173.1 171.0 2.1
21 Орхон 19.5 19.4 0.2
22 Говьсүмбэр 3.8 3.8 0.0
ДҮН 589.5 578.7 10.8
Салбарын нийт төсвийн гүйцэтгэлийг байгууллагын бүлэглэлээр авч үзвэл
45,6 хувь буюу 408.2 тэрбум төгрөгийг ерөнхий боловсролын сургууль, 18,4 хувь
буюу 165.0 тэрбум төгрөгийг сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллага, 19,8
хувь буюу 177.1 тэрбум төгрөгийг боловсролын бусад байгууллага, 13,3 хувь буюу
118.9 тэрбум төгрөгийг салбарын хөрөнгө оруулалт 2,9 хувь буюу 26.3 тэрбум
төгрөгийг шинжлэх ухааны байгууллагууд эзэлж байна.

Ерөнхий боловсрол
Ерөнхий боловсролын сургуулийн 2012 оны төсөвт санхүүжих дундаж
хүүхдийг 520222-ээр тооцож 413.5 тэрбум төгрөгөөр батлагдсанаас 518872 хүүхэд
санхүүжиж, 406.8 тэрбум төгрөг буюу 98.4 хувийн гүйцэтгэлтэй тайлагнасан байна.
Тус салбар нь 2012 оны жилийн эцэст 6.7 тэрбум төгрөг буюу нийт батлагдсан
төсвийн 1.6 хувийг хэмнэсэн боловч энэ нь зардлын хувьд харилцан адилгүй
байна.
Хүснэгт 3. Ерөнхий боловсролын төсвийн гүйцэтгэл, эдийн засгийн ангиллаар /тэрбум төгрөгөөр/
Үзүүлэлт Төсөв Гүйцэтгэл
Хэтрэлт/
хэмнэлт
Хувь
1 2 3 4=3-2 5=3/2
1 I. НИЙТ ЗАРЛАГА БА ЦЭВЭР ЗЭЭЛИЙН
ДЇН
415.08 408.25 6.83
98.4%
2 II. НИЙТ ЗАРЛАГЫН ДЇН 415.08 408.25 6.83 98.4%
5 IV. УРСГАЛ ЗАРДЛЫН ДЇН 415.08 408.25 6.83 98.4%
6 Бараа, їйлчилгээний зардал 375.04 370.38 4.66 98.8%
7 Цалин хєлс болон нэмэгдэл урамшил 272.67 269.89 2.78 99.0%
15 Ажил олгогчоос нийгмийн даатгалд
тєлєх шимтгэл
30.02 29.43 0.59
98.0%
25 Бараа, їйлчилгээний бусад зардал 72.35 71.06 1.29 98.2%
193 Татаас ба урсгал шилжїїлэг 40.04 37.87 2.17 94.6%
206 Єрх гэрт олгох шилжїїлэг 23.69 22.62 1.07 95.5%
207 Ажил олгогчоос олгох тэтгэмж, нэг
удаагийн урамшуулал, дэмжлэг
23.69 22.17 1.51
93.6%
288 Хїн амын тодорхой бїлэгт їзїїлэх
дэмжлэг
16.36 15.25 1.11
93.2%
289 Їдийн цай 16.36 15.25 1.11 93.2%
355 ЗАРДЛЫГ САНХЇЇЖЇЇЛЭХ ЭХ ЇЇСВЭР 415.08 406.75 8.33 98.0%
366 Їндсан їйл ажиллагааны орлогоос
санхїїжих
3.35 5.81 (2.46)
173.4%
367 Туслах їйл ажиллагааны орлогоос 0.28 1.38 (1.10) 486.3%

санхїїжих
372 Тєсвєєс санхїїжих 411.44 399.56 11.89 97.1%
хэмнэсэн зардлын тухайд:
Ерөнхий боловсролын сургуулиудын бага ангийн хүүхдүүдэд зориулсан
үдийн цайны болон дотуур байрны хүүхдийн хоолны зардлыг хүүхэд өдрөөр
тооцоолж төлөвлөж, тайлагнадаг бөгөөд төсөвт хүүхэд өдрийн гүйцэтгэлийг 95-
100 хувиар төлөвлөдөг боловч гүйцэтгэлээр хүүхдүүдийн чөлөөтэй, өвчтэй байсан
зэргээс хамааран хамрагдаагүй өдрүүдийн зардлаар хэмнэгддэг бөгөөд үдийн
цайны болон хоол нь Сангийн сайдын 2010 оны 48 дугаар тушаалаар баталсан
журмын дагуу зардал тус бүрээр хянадаг шилжүүлж зарцуулах боломжгүй зардал
юм. Дээрх зардлуудад 2012 оны жилийн эцсийн санхүүгийн тайлангаар нийт 3.1
тэрбум төгрөг хэмнэгдсэн нь ерөнхий боловсролын салбарын нийт хэмнэлтийн 47
хувийг эзэлж байна.
Ерөнхий боловсролын салбарын хувьд нийт 2.7 тэрбум төгрөг цалин хөлс
болон нэмэгдэл урамшилд нийт 2.7 тэрбум төгрөг хэмнэгдсэн нь нийт хэмнэлтийн
40 хувийг эзэлж байгаа буюу батлагдсан төсвийн 1 хувийн хэмнэлт бөгөөд
тайланд нэгтгэгдсэн 766 сургуулиудад дундажаар тооцоход нэг сургуульд
ойролцоогоор 3 сая төгрөг хэмнэсэн байна. Энэ нь тухайн байгууллагын хүний
нөөцийн хөдөлгөөн, нэмэгдэл урамшууллыг дүгнэсэн зэрэгтэй холбоотойгоор
хэмнэгдсэн байна.
хэтэрсэн зардлын тухайд:
Салбарын хэмжээнд бараа үйлчилгээний зардлууд, үүний дотроос бичиг
хэрийн, урсгал засвар, хичээл үйлдвэрлэлийн дадлага сургуулилт, төлбөр
хураамж зэрэг зардлууд нь 30-60 хүртэл хувиар хэтэрсэн бөгөөд энэ нь 2012 оны
төсвийн тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн дагуу төсөвт
байгууллагуудын үйл ажиллагааны зардлыг бууруулснаар бодитой гарахаар
төлөвлөгдсөн зардлууд санхүүжүүлэх эх үүсвэргүй болж хүчин төгөлдөр
мөрдөгдөж байсан хууль эрх зүйн хүрээнд шилжүүлэн зарцуулсантай холбоотой
юм.
Төсвийн гүйцэтгэлээр салбарын хэмжээнд орлогын төлөвлөгөө 3.5 тэрбум
байснаас 7.2 тэрбум төгрөгийн буюу 200 хувийн биелэлттэй байна. Ерөнхий
боловсролын сургуулиудын үндсэн үйл ажиллагааны орлого нь гүнзгийрүүлсэн
сургалтын орлого, туслах үйл ажиллагааны орлогод бусад бүх төрлийн орлогыг
багтаан тайлагнадаг бөгөөд салбарын орлогыг төсөвт төлөвлөхдөө нэгж
байгууллагуудын саналд шууд үндэслэдэг бөгөөд байгууллагууд орлогоо төсвийн

төсөлдөө бодитой төлөвлөөгүйтэй холбоотой тул төсвийн төслийг
боловсруулахдаа анхаарч ажиллах шаардлагатай байна.Орлогыг эдийн засгийн
ангиллаар авч үзвэл үндсэн үйл ажиллагааны орлогын биелэлт 172.4 хувьтай,
туслах үйл ажиллагааны орлогын биелэлт 485.9 хувийн биелэлттэй байна
Сургуулийн өмнөх боловсрол
Хүүхдийн цэцэрлэгийн 2012 оны төсвийг хэдийгээр 152408 хүүхдийг
168,972.5 сая төгрөгөөр цэцэрлэгт хүмүүжүүлэхээр төлөвлөснөөс 180969 хүүхэд
өдрийн болон хувилбарт сургалтад хамрагдаж оны эцэст нэмэгдсэн дүнгээр нийт
санхүүжилт 164,978.8 сая төгрөгийн гүйцэтгэлтэй байна. Энэ нь нийт төсвийн
97.6%-ийг эзэлж байна. Өөрөөр хэлбэл төсөв 2.4%-иар буюу 3,993.6 сая төгрөгөөр
хэмнэгджээ.
Хүснэгт 4. Сургуулийн өмнөх боловсролын төсвийн гүйцэтгэл, эдийн засгийн ангиллаар /тэрбум төгрөгөөр/
Үзүүлэлт Төсөв Гүйцэтгэл Хэтрэлт
/хэмнэлт
Хувь
1 2 3 4=3-2 5=3/2
1 I. НИЙТ ЗАРЛАГА БА ЦЭВЭР ЗЭЭЛИЙН ДЇН
168.97 164.98 3.99
97.6%
2 II. НИЙТ ЗАРЛАГЫН ДЇН
168.97 164.98 3.99
97.6%
5 IV. УРСГАЛ ЗАРДЛЫН ДЇН
168.97 164.98 3.99
97.6%
6 Бараа, їйлчилгээний зардал
164.88 161.02 3.86
97.7%
7 Цалин хєлс болон нэмэгдэл урамшил
103.14 100.16 2.99
97.1%
15 Ажил олгогчоос нийгмийн даатгалд тєлєх
шимтгэл
11.35 11.02 0.32
97.2%
25 Бараа, їйлчилгээний бусад зардал
50.40 49.84 0.55
98.9%
193 Татаас ба урсгал шилжїїлэг
4.09 3.96 0.13
96.8%
206 Єрх гэрт олгох шилжїїлэг
4.09 3.91 0.17
95.7%
207 Ажил олгогчоос олгох тэтгэмж, нэг удаагийн
урамшуулал, дэмжлэг
4.09 3.86 0.23
94.5%
355 ЗАРДЛЫГ САНХЇЇЖЇЇЛЭХ ЭХ ЇЇСВЭР
168.97 164.75 4.22
97.5%
367 Туслах їйл ажиллагааны орлогоос санхїїжих
0.00 0.12 -0.11
2909.1%
372 Тєсвєєс санхїїжих
168.97 164.63 4.34
97.4%

Нийт хэмнэгдсэн зардлыг эдийн засгийн ангиллаар авч үзвэл:
Бараа, үйлчилгээний зардал 3,864.3 сая төгрөгөөр хэмнэгдсэн байна. Үүнээс
цалин хөлс 2,987.2 сая төгрөгөөр, НДШ 322.3 сая төгрөгөөр хэмнэгджээ. Тайлант
хугацаанд хэдийгээр17212 багш, ажилчид 899 цэцэрлэгт ажиллахаар төлөвлөсөн
боловч гүйцэтгэлээр 19481 багш, ажилчид 945 цэцэрлэгт ажилласан байна. Нийт
хэмнэгдсэн цалингийн 2,333.9 сая төгрөг нь гэрээт ажилчдын цалин эзэлж байна.
Бараа, үйлчилгээний бусад зардал нийт дүнгээр 554.8 сая төгрөгөөр
хэмнэгдсэн ба үүнээс тогтмол зардал 2,004.2 сая төгрөгөөр, хоолны зардал 630.3
сая төгрөгөөр боловч эд хогшил худалдан авах зардал 752.6 сая төгрөгөөр, урсгал
засвар 591.6 сая төгрөгөөр, төлбөр хураамж 234.6 сая төгрөгөөр, хичээл
үйлдвэрлэлийн зардал 177.7 сая төгрөгөөр тус тус хэтэрсэн үзүүлэлттэй байна.
Хоолны зардал хэмнэгдсэн нь төлөвлөгдсөн хүүхэд өдрийн ирц бага
байгаатай холбоотой байна. Татаас ба урсгал шилжүүлгийн зардал 129.3 сая
төгрөгөөр хэмнэгдсэн байна.
Эх үүсвэрийн хувьд үндсэн үйл ажиллагааны орлогыг 12.8 сая төгрөгөөр,
туслах үйл ажиллагааны орлогыг 102.6 сая төгрөгөөр илүү төвлөрүүлсэн байна.
Шинжлэх ухаан
Шинжлэх ухаан, тенологийн салбарын урсгал төсөвт орон нутгийн 9 газар
хөдлөлийн станц, Шинжлх ухааны академийн тэргүүлэгчдийн газар, Шинжлэх
ухаан, технологийн сангийн захиргаа болон байгаль, нийгэм, анагаах, техник,
хөдөө аж ахуйн салбаруудын хүрээлэнгүүд багтдаг бөгөөд 2012 онд нийт 27.6
тэрбум төгрөгөөр батлагдаж, 26.3 тэрбум төгрөг буюу 96 хувийн гүйцэтгэлтэй
байна.
Хүснэгт 5. Шинжлэх ухаан, технологийн салбарын төсвийн гүйцэтгэл, эдийн засгийн ангиллаар /тэрбум төгрөгөөр/
Үзүүлэлт Төсөв Гүйцэтгэл Хэтрэлт/
хэмнэлт
Хувь
1 2 3 4=3-2 5=3/2

1.6 1.5 0.1 93.9%
0.2 0.1 0.1 55.5%
санхїїжих
0.6 0.3 0.3 52.5%
367 Туслах їйл ажиллагааны орлогоос
санхїїжих
0.0 0.0 0.0 1.7%
Цалин хөлс болон нэмэгдэл урамшууллын зардлын төлөвлөгөө 14.3 тэрбум
төгрөг, гүйцэтгэл 13.6 тэрбум буюу 95 хувийн гүйцэтгэлтэй.Энэхүү хэмнэлтийн 87
хувь нь буюу 611.0 сая төгрөгийн хэмнэлт нь Шинжлэх ухаан, технологийн тухай
хуулийн шинэчилсэн найруулгаар “Эрдэм шинжилгээний ажилтан”-д дор дурдсан
зэрэг дэв олгохоор хуульчилсан бөгөөд нэмэгдлийг олгох журмын дагуу
аттестачлалыг 2012 оны сүүлийн улиралд явуулсан учир зөвхөн сүүлийн
саруудад нэмэгдлийг олгож өмнөх саруудад төлөвлөсөн зардал хэмнэгдсэн.
“Эрдэм шинжилгээний ажилтан”-ны зэрэг дэвийн нэмэгдлийг дараах
шатлалаар олгохоор Шинжлэх ухаан, технологийн хуулийн шинэчилсэн
найруулгаар тогтоосон
-эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх ажилтан; / үндсэн цалингийн 25 хувь
- эрдэм шинжилгээний ахлах ажилтан; /үндсэн цалингийн 20 хувь
- эрдэм шинжилгээний дэд ажилтанд /үндсэн цалингийн 15 хувь/
- эрдэм шинжилгээний дадлагажигч ажилтанд /үндсэн цалингийн 10
хувь/ нэмэгдэл олгохоор туссан ба энэ нэмэгдлийг тайланд оны эхнээс олгохоор
төлөвлөсөн байсны зөрүүгээс хэмнэгдсэн.
Бараа үйлчилгээ бусад зардлын төлөвлөгөө 11.5 тэрбум төгрөг, гүйцэтгэл
11.1 тэрбум буюу 97 хувийн гүйцэтгэлтэй гарсан байна. Шинжлэх ухааны
салбарын улсын төсөвт байгууллагуудын хувьд 2012 төсвийн тухай хуульд
нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн дагуу бараа үйлчилгээний зардлуудыг
хассан бөгөөд энэ нь бодитоор зарцуулахаар тооцсон зардлын төсвийн сар
улирлын санхүүжилтийн хуваарилалтын дагуу хүлээгдэж байснаас эх үүсвэргүй
болж хүндэрсэн тул Сангийн сайдын 2010 оны 48 тоот тушаалаар баталсан

журмын дагуу зардлын бүлэглэл хооронд зарцуулж оны эцэст төсвийн хэтрэлтгүй
тайлагнасан байна.
Татаас ба урсгал шилжүүлэг зардлын төлөвлөгөө 228.5 сая төгрөг, гүйцэтгэл
132.1 тэрбум буюу 58 хувь байна. Үүнд “Шинжлэх ухааны технологийн тухай”
хуулиар тухайн тайлант онд 30 албан хаагч тэтгэвэрт гарахаар төлөвлөснөөс 18
албан хаагч тэгтгэвэрт гарснаар тэтгэвэрт гарахад олгох нэг удаагийн тэтгэмжийн
зардал 96.5 сая төгрөг буюу 58 хувиар хэмнэгдсэн нь нийтийн албаны тухай хууль
шинээр батлагдахтай холбоотой нийгэмд хүлээлт үүссэнтэй холбоотой юм.
Салбарын хөрөнгө оруулалт
Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны яамнаас /хуучнаар/ боловсруулж Санхүү,
төсвийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагад хүргүүлснээр
боловсролын салбарт 156,451.1 сая төгрөг, соёлын салбарт 50,143.9 сая төгрөг,
шинжлэх ухааны салбарт 3,246.0 сая төгрөг 2012 оны төсвийн тухай хуульдтус тус
батлагдсан бөгөөд төсвийн тодотгол хийгдэхээс өмнө БСШУЯамны бүтэц зохион
байгуулалтад өөрчлөлт орсноор Соёл, спорт, аялал жуулчлалын яам шинээр
байгуулагдаж соёлын салбар тусдаа шилжсэн ба Боловсрол, шинжлэх ухааны
салбарт батлагдсан байсан 71 төсөл, арга хэмжээ хасагдаж төсвийн тодотголоор
нийт 133,908.7 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдэхээр батлагдсан. Үүнээс
Улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтаар 37,648.6 сая төгрөг ба 57,027.6 сая төгрөгийн
шинэ болон шилжих 181 барилга угсралт, ажил үйлчилгээ, 18,945.5 сая төгрөгийн
42 их засварын ажил, 20,286.0 сая төгрөгийн тоног төхөөрөмжийн төсөл, арга
хэмжээг хэрэгжүүлэхээр хуулиар батлагдсан болно.
Орон нутагт хэрэгжүүлэх эрхийг нь шилжүүлсэн нийт 32,638.8 сая төгрөгийн
хөрөнгө оруулалтын, 14,900.3 сая төгрөгийн 79 барилга угсралт, ажил үйлчилгээ,
292 их засварын ажилд 16,359.4 сая төгрөг, тоног төхөөрөмжийн 1,379.2 сая
төгрөгийн 20 ажил хийгдэхээр батлагдсан хуулийн дагуу эрх шилжүүлсэн болно.
2012 онд 133,908.7 сая төгрөгийн хөрөнгө оруулалт хийгдэхээр
төлөвлөгдсөнөөс 2013 оны 3 дугаар сарын байдлаар нийт 120,241.7 сая төгрөгийн
санхүүжилт хийгдсэн байна. Энэ нь улсын хэмжээнд салбарын санхүүжилт нийт
133,9 тэрбум төгрөгийн 89.8 хувь нь байна. Харин хөдөө орон нутагт эрх
шилжүүлсэн 32,6 тэрбум төгрөгийн хасаж тооцвол (101,3 тэрбум төгрөг) 90.1
хувийн санхүүжилтийн гүйцэтгэлтэй байна. Мөн барилга угсралтын ажлын
гүйцэтгэл 87.8 хувьтай, их засварын ажлын гүйцэтгэлийн хувь 95.5 хувьтай байна.
Санхүүжигдээгүй үлдэгдэл болох 13,7 тэрбум төгрөгийн 5,9 тэрбум төгрөгийн 25
барилга угсралтын ажлын хөрөнгө нь дараа онд шилжих ажлууд, үлдэгдэл 7,8
тэрбум төгрөг нь хэмнэлт болно.

Улсын төсвийн хөрөнгөөр 2012 онд Ерөнхий боловсролын сургуулийн 17
хичээлийн байрыг шинээр ашиглалтад оруулж 8188 суудлаар, ашиглалтад 8
дотуур байрыг оруулж 930 ороор, 30 цэцэрлэгийн барилгыг ашиглалтад оруулж
мөн 3040 ороор хүчин чадлыг нэмэгдүүлсэн ба 9 спорт заалыг тус тус ашиглалтад
оруулаад байна. Мөн улсын төсвийн хөрөнгөөр нийт 291 сургууль, цэцэрлэг,
мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв, дотуур байр, спорт заалны барилга
байгууламжийг шинэчлэн засварлаж сургалтын орчинг сайжруулаад байна.
 Гамшгийн мөрөөр авсан арга хэмжээний тухай
Байгаль цаг уурын гамшигт үзэгдэл хүчтэй шороон болон цасан шуургын
улмаас үүдэх хохирлоос урьдчилан сэргийлэх зорилгоор Баян-Өлгий, Булган,
Дархан-Уул, Дундговь, Увс, Хөвсгөл, Өвөрхангай зэрэг аймгуудад боловсролын
салбарын их засварын хөрөнгөөс хуваарилан яаралтай засварлах ажлыг
эхлүүлсэн.
Баян-Өлгий аймгийн Өлгий сумын 2-р сургуулийн барилгын дээврийн
засварт 50,0 сая төгрөг, Булган аймгийн Баяннуур сумын сургуулийн уурын зуухыг
солиход 15,0 сая төгрөг, Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 22-р цэцэрлэгийн
барилгын дээвэр засахад 46,2 сая төгрөг, Дундговь аймгийн Баянжаргалан сумын
сургуулийн барилгын дээвэр засахад 49,5 сая төгрөг, Дэлгэрцогт сумын
сургуулийн барилгын дээврийн их засварт 49,7 сая төгрөг, Увс аймгийн Улаангом
сумын 2-р сургуулийн цонх солиход 50,0 сая төгрөг, Хөвсгөл аймгийн Мөрөн сумын
5-р цэцэрлэгийн барилгын дээвэр засахад 32,5 сая төгрөг, Улаанбаатар хотын
ХУД-ийн 65-р цэцэрлэгийн барилгын дээвэр солиход 39,3 сая төгрөг, Булган
аймгийн Хишиг-Өндөр сумын сургуулийн уурын зуухны тогооь барилгын засвар
шинэчлэхэд 39,0 сая төгрөг, Өвөрхангай аймгийн Бат-Өлзий сумын сургуулийн
уурын зуухны засвар шинэчлэхэд 13,9 сая төгрөг, Улаанбаатар хотын МУИС-ийн
харьяа Цөмийн судалгааны төвийн барилгын дээврийн засварт 15,0 сая төгрөг тус
тус хуваарилж засварын ажлыг шуурхай зохион байгуулж дуусгаад байна
 Өвөлжилтийн бэлтгэлийг хангах арга хэмжээний тухай
Өвөлжилтийн бэлтгэлийг хангах үүднээс Мэргэжлийн хяналтын газрын
улсын байцаагчийн дүгнэлтээр эрүүл ахуйн болон аюулгүй байдал, сургалт
хүмүүжлийн норм норматив, стандарт шаардлагыг хангахгүйг тогтоон акт дүгнэлт
гарсан боловсролын салбарын барилга байгууламжаас засвар шинэчлэл хийх
шаардлагатай байгаа 20 барилга байгууламжид нийт 850,0 сая төгрөгийг
боловсролын салбарын их засварын хөрөнгөөс хуваарилан засварлах ажлыг
эхлүүлсэн бөгөөд Архангай аймгийн Хайрхан сумын сургуулийн сантехникийн

засварт 30,0 сая төгрөг, Дорнод аймгийн Халхгол сумын цэцэрлэгийн халаалтын
тогоог шинэчлэхэд 18,4 сая төгрөг, Дундговь аймгийн Сайнцагаан сумын 4-р
цэцэрлэгийн засварт 12,7 сая төгрөг, Дархан-Уул аймгийн Дархан сумын 10-р
цэцэрлэгийн гадна дулааны цэвэр бохир усны шугам халаалтын системийг
засварлахад 20,0 сая төгрөг, 18-р сургуулийн гадна шугам халаалтын засварт 25,0
сая төгрөг, Увс аймгийн Хяргас сумын сургуулийн цонхны засварт 20,0 сая төгрөг,
Хөвсгөл аймгийн Хатгал сумын сургуулийн спорт заалыг засварлахад 30,0 сая
төгрөг, Улаанбаатар хотын Баянзүрх дүүргийн 33-р сургуулийн дээврийн засварт
17,9 сая төгрөг, 61-р цэцэрлэгийн дээврийн засварт 40,0 сая төгрөг, 32-р
цэцэрлэгийн халаалтын шугамыг солиход 15,0 сая төгрөг, Хан-Уул дүүргийн 59-р
сургуулийн цахилгааны засварт 20,0 сая төгрөг, 26-р сургуулийн спорт заалны
засварт 30,0 сая төгрөг, 121-р цэцэрлэгийн дээвэр засахад 30,0 сая төгрөг,
Баянгол дүүргийн 157-р цэцэрлэгийн дээврийг засварлахад 40,0 сая төгрөг,
Сүхбаатар дүүргийн 16-р цэцэрлэгийн дулааны шугамын засварт 50,0 сая төгрөг,
Чингэлтэй дүүргийн 4-р цэцэрлэгийн сантехникийн засварт 6,0 сая төгрөг, 43-р
цэцэрлэгийн сантехникийн засварт 5,0 сая төгрөг, 124-р цэцэрлэгийн дээвэр
солиход 40,0 сая төгрөг, Засгийн газрын 3-р байрны 1, 2, 4, 5-р давхарын дотоод
засвар шинэчлэлд 400,0 сая төгрөг тус тус хуваарилан засварын ажлыг зохион
байгуулж дууссан болно.
Боловсролын захиргааны байгууллага
Боловсролын салбарын захиргаа, төлөвлөлт хариуцсан байгууллагуудад
Боловсрол, шинжлэх ухааны яам, Сургалтын төрийн сангийн захиргаа, Албан бс
боловсролын зайны сургалтын үндэсний төв /хуучин нэрээр/, Боловсролын
төвлөрсөн арга хэмжээ, Боловсролын үнэлгээний төв, аймаг, нийслэлийн
боловсрол, соёлын газар, дүүргүүдийн боловсролын хэлтэс, их сургуулиудын
хотхоны ашиглалтын өмнөх захиргаа, Завхан болон Улаанбаатар хотын хөгжим
бүжгийн коллеж зэрэг байгууллагууд багтана.
Хүснэгт 6. Боловсролын захиргааны байгууллагуудын төсвийн гүйцэтгэл, эдийн засгийн ангиллаар /тэрбум
төгрөгөөр/
Үзүүлэлт Төсөв Гүйцэтгэл Хэтрэлт/
хэмнэлт
Хувь
1 2 3 4=3-2 5=3/2
1 I. НИЙТ ЗАРЛАГА БА ЦЭВЭР ЗЭЭЛИЙН ДЇН
215.7 177.1
38.6 82.1%

1.1 1.0
0.1 93.5%
194 Татаас 22.0 22.0 - 100.0%
196 Хотын нийтийн тээврийн татаас 22.0 22.0 - 100.0%
4.7 3.7
1.0 79.4%
288 Хїн амын тодорхой бїлэгт їзїїлэх
дэмжлэг
19.4 7.3
12.1 37.6%
289 Їдийн цай 0.0 0.0 0.0 61.6%
290 Ерєнхий боловсролын сургуулийн
сурах бичгийн їнэ
3.2 3.1
0.0 98.8%
292 Сургалтын тєлбєрийн буцалтгїй
тусламж
14.8 3,5
11.3 23.4%
293 Суралцагчдад олгох амжиргааны
тэтгэлэг
0.6 0.3
0.3 48.5%
294 "Хїїхэд бїрт компьютер" хєтєлбєр 0.8 0.4 0.4 50.7%
297 Хандив, тусламж 1.5 1.2 0.3 81.1%
298 Сургалтын тєлбєрийн буцалтгїй
тусламж, тэтгэлэг (Тєрийн албан хаагчаас
бусад)
1.5 1.2
0.3 81.1%
347 ЭРГЭЖ ТЄЛЄГДЄХ ТЄЛБЄРИЙГ ХАССАН
ЦЭВЭР ЗЭЭЛ
9.6 6.4
3.2 67.0%
348 I Эргэж тєлєгдєх зээл 9.6 6.4 3.2 67.0%
351 Тєрийн сургалтын сангийн зээлийн эх
їїсвэр
9.6 6.4
3.2 67.0%
санхїїжих
1.1 1.1
0.0 98.1%
367 Туслах їйл ажиллагааны орлогоос
санхїїжих
9.8 2.9
6.9 29.5%
Сургалтын төрийн сангийн 2012 оны төсвөөс 27,1 тэрбум төгрөг хэмнэгдсэн
ба зардал тус бүрээр нь авч үзвэл :
Дотоодын их, дээд сургуульд суралцагчдад олгох хөнгөлөлттэй зээлээс
2,997.5 сая төгрөг, гадаадад суралцагчдад олгох зээлээс 160.3 сая төгрөг,
гадаадын баклаврт буцалтгүй тусламжаар суралцагчдын зардлаас 284.2 сая
төгрөг, буцалтгүй тусламжаас 11.6 тэрбум төгрөг, Төрийн албан хаагчийн нэг

хүүхдийн сургалтын төлбөрөөс 979.2 төгрөг, Оюутны тэтгэлгийн зардлаас 10.7
тэрбум төгрөг тус тус хэмнэгдсэн дүнтэй байна.
Хүснэгт 7. Сургалтын төрийн сангийн төсвийн гүйцэтгэл, эдийн засгийн ангиллаар /тэрбум төгрөгөөр/
д/д ҮЗҮҮЛЭЛТ Төл Гүйц Хэмнэлт
1 CТСангийн зээлийн тєлбєр /Дотоод/ 3,7 0,8 2,9
2 CТСангийн зээлийн тєлбєр /Гадаад/ 5,8 5,6 1,6
Зээлийн дүн 9,5 6,4 3,2
3 Гадаадын дээд боловсролын байгууллагад баклаврт
суралцагчдын зардал
1,5 1,2 0,3
4 Сургалтын төлбөрийн буцалтгүй тусламжийн зардал
/замын зардал, буцалтгүй тусламжаар суралцагчид/
15,0 3,4 11,6
5 ТАХ-ын гэр бүлээс нэг хүүхдийн сургалтын төлбөрийн
зардал
3,2 2,2 0,9
6 Суралцагчдад олгох амьжиргааны тэтгэлэг /Украйн,
Унгар, Польш/
0,5 0,2 0,3
7 Оюутны тэтгэлэг /Үндэсний болон урамшууллын
тэтгэлэг/
113,1 102,3 10,7
8 Ñóìäàä òºðèéí àëáàí õààã÷ áýëòãýõ çàðäàë 0,5 0,5 -
10 Хотын нийтийн тээврийн татаас 4,3 4,3 -
Буцалтгүй тусламжийн дүн 138,3 114,3 23,9
9 Төсөл арга хэмжээний зардал /ХХСан/ 71,1 71,1
НИЙТ ДҮН 219,0 191,9 27,1
Эдгээр хэмнэлтийн гол шалтгаан нь :
 2012-2013 оны хичээлийн жилд 2012 оны 01-р сарын 19 ны өдрийн
Засгийн Газрын 19-р тогтоолоор 2008 оны 5 дугаар сарын 18-ний өдрийн 177-р
тогтоол хүчингүй болсонтой холбогдуулан санхүүжилтийг зогсоож тодорхой
нөхцөлтэй зээлийн хэлбэрт шилжсэн. Үүнтэй уялдаж буцалтгүй тусламжаар
суралцагчдын 11,6 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хэмнэгдсэн болно.
 Ерөнхий боловсролын сургууль төгсөгчдийн дунд Мэргэжлийн сургалт
үйлдвэрлэлийн төвд тэтгэлэгтэй суралцах сонирхол сүүлийн жилүүдэд эрс

нэмэгдэж, их, дээд сургуульд элсэгчдийн тоо буурч байна. Үүнтэй уялдан зээл,
тусламж авах хүсэлтэй хүний тоо буурах хандлагатай байна.
 2012 оны төсөвт гадаадад суралцагчдын зээлд 5,8 тэрбум төгрөг
төсөвлөгдсөн боловч 2012 оны эцсээр 160,3 мянган төгрөгөөр хэмнэгдсэн нь
өндөр хөгжилтэй оронд суралцагчдын тушаал 2012 оны сүүлээр гарсантай
холбоотой санхүүжилт он дамжсан болно. Гэвч зээл авах эрхтэй иргэдийн виз
болон барьцааны эд хөрөнгийн асуудал зэргээс болж суралцагч ондоо багтаан
зээлээ авч чадсангүй. Монгол банкин дахь Сургалтын төрийн сангийн валютын
харилцах дансанд дээр дурьдсан шалтгааны улмаас 8 суралцагчийн 154,3 сая
төгрөгийн үлдэгдэлтэй байна. Гадаадын баклаврын суралцагчдын 217 тоот
тогтоолын болзлыг хангасан суралцагчид цөөхөн байгаа нь гүйцэтгэлд нөлөөлсөн
болно.
 2011-2012 оны хичээлийн жилээс өвлийн амралтаараа нутагтаа очиж
амарсан суралцагчийн ирэх, буцах 2 талын зардлыг төрөөс олгож байгаатай
холбоотой 1.1 тэрбум төгрөг төсөвт суулгасан. Гүйцэтгэлээр 14294 суралцагчдад
1.2 тэрбум төгрөг олгосон байна.
 2012 оны 12-р сарын 31 ны байдлаар хүний хөгжил сангаас
суралцагчийн сургалтын төлбөр хэлбэрээр хүртэх хишиг, хувийг 144461
суралцагчдад 71.1 тэрбум төгрөгийг олгосон байна.
Сургалтын төрийн сангаар дамжуулан буцалтгүй тусламж, зээл болон
тэтгэлэгт хамрагдсан оюутнуудын тоог дараах хүснэгтээр харуулав.
Хүснэгт 8. Сургалтын төрийн сангийн 2012 оны буцалтгүй тусламж, зээл, тэтгэлэгт хамрагдсан оюутны тоо
Үзүүлэлт
Оюутны
тоо
Мэргэжлийн
боловсролын сургуульд
хөнгөлөлттэй зээл,
буцалтгүй тусламжаар
суралцагчид
Хөнгөлөлттэй зээл 3381
Буцалтгүй тусламж 462
Шагнал, олимпиад
Дүн 3843
Засгийн газрын 201-р тогтоолоор суралцагчид 11489
Өндөр хөгжилтэй орны магистр, докторантурт суралцагчид 239
Гадаадын бакалаврт суралцагчид /217 дүгээр тогтоол/ 22
орон нутагтаа ажиллах гэрээтэй суралцагчдад олгох тэтгэлэгийн
зардалд
Үндэсний тэтгэлэг 166403
Мэргэжил дээшлүүлэх 769
Баруун 5 таван аймгийн замын зардал 14294
Хүний хөгжил сангийн тэтгэлэг 144630

Боловсролын салбарын төвлөрсөн арга хэмжээүд
 Хотын нийтийн тээврийн татааст 22.0 тэрбум төгрөг батлагдсан
бөгөөд санхүүжилтийн сар улирлын хуваарийн дагуу олгосон.
 Боловсролын тухай хуулийн 40.8 дахь заалтын дагуу салбарын
сургууль, цэцэрлэгүүдийн багш, бусад албан тушаалтнуудын мэргэжил
дээшлүүлэх, сургалт семинар зохион байгуулах зардалд 0.7 тэрбум төгрөг
батлагдсанаас төлөвлөсөн сургалтуудыг Багшийн хөгжлийн институт болон орон
нутгийн боловсрол, соёлын газар, холбогдох бусад байгууллагуудаар дамжуулан
зохион байгуулж 0.6 тэрбум төгрөг зарцуулсан.
 Ерөнхий боловсролын сургуулийн сурах бичгийг зохиох, хэвлэлийн эх
бэлтгэх, хэвлэх, багшийн журнал болон анги удирдсан багшийн дэвтрийг
хэвлүүлэхэд нийт 3.2 тэрбум төгрөг батлагдсанаас төрийн болон орон нутгийн
өмчийн хөрөнгөөр бараа ажил үйлчилгээ худалдан авах болон бусад холбогдох
хууль эрх зүйн хүрээнд үйл ажиллагааг зохион байгуулж, зохиох, эх бэлтгэх,
хэвлүүлэхэд нийт 3.1 тэрбум төгрөг зарцуулсан. Үүнд Азийн хөгжлийн банкны
“Санхүүгийн хямралын төсөл”-өөс багц тусламжид 2,079.3 сая төгрөг, ахлах
ангийн сурах бичгийн хэвлэлтийн зардлын 86 хувь буюу 539.5 сая төгрөгийг
тусламжийн орлогоор дамжуулан санхүүжүүлсэн. Мөн Ерөнхий боловсролын
сургуулийн сурагчдыг сурах бичгээр бүрэн хангах, сурлагын амжилтыг сайжруулах,
сурах бичгийн чанар, хүрэлцээ хангалтгүй байгаа асуудлыг шийдвэрлэх зорилгоор
Монгол улсын засгийн газар, Боловсрол, Соёл, Шинжлэх ухааны Яамны (БСШУЯ)
зүгээс хэрэгжүүлж буй ажлын нэг бол Сурах бичгийн түрээсийн тогтолцоо -
Эргэлтийн сангийн туршилт юм. Сурах бичгийн түрээсийн тогтолцоо нь ерөнхий
боловсролын сургуулийн сурагчид хичээлийн жилийн эхэнд шаардлагатай сурах
бичгийг багцаар нь сургуулийн номын сангаар дамжуулан түрээсээр авч ашиглан,
хичээлийн жилийн төгсгөлд буцаан хүлээлгэж өгөх үйл ажиллагаа юм. Сурах
бичгийн эргэлтийн сан нь жил бүрийн сурах бичгийн түрээсийн төлбөр болон
бусад санхүүгийн хандив, дэмжлэгээс бүрдэнэ. 3-4 жил буюу сурах бичгийн
эдэлгээний хугацаа дуустал ямар нэг зарцуулалт хийхгүйгээр хуримтлал үүсгэн,
тус хуримтлалаа арилжааны банкны хүүгээр өсгөн, шинэ сурах бичгийн худалдан
авалтанд буюу нөхөн хангалт хийхэд зарцуулна. Сурах бичгийн түрээсийн
тогтолцооны төслийг төсөл сан дээр бүртгэсэн бөгөөд 2012 оны жилийн эцсийн
нийт үлдэгдэл 502.7 сая төгрөг байна.
 Боловсрол, соёл, шинжлэх ухааны сайдын 2005 оны 64 дүгээр
тушаалаар батлагдсан 13 төрлийн улсын олимпиад, олон улсын 8 олимпиадад
зориулж нийт 179.1 сая төгрөг батлагдсанаас хууль эрх зүйн хүрээнд төлөвлөсөн
хугацаанд олимпиадыг зохион явуулж, олон улсын олимпиадад оролцогчдын
зардлыг санхүүжүүлэхэд нийт 179.3 сая төгрөгийг зарцуулсан.
БОЛОВСРОЛ, ШИНЖЛЭХ УХААНЫ ЯАМ

2012gvitsetgel

Recommended

Recommended

More Related Content

What's hot

What's hot (20)

Similar to 2012gvitsetgel

Similar to 2012gvitsetgel (20)

More from mecss

More from mecss (20)

2012gvitsetgel