ข้อเสนอแนะที่สำคัญต่อร่างหลักสูตรความรู้ทางการเงินขั้นพื้นฐานของคนไทย

1. ข้อเสนอแนะที่สําคัญต่อร่างหลักสูตรความรู้ทางการเงินขั้นพื้นฐานของคนไทย
คณะกรรมการการให้ความรู้ทางการเงิน
สํานักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) ได้ร่วมกับมูลนิธิสถาบันวิจัยนโยบายเศรษฐกิจการคลัง (มูลนิธิ
สวค.) ในการดําเนินการวิเคราะห์และวิจัยความรู้ทางการเงินของคนไทยในประเด็นต่าง ๆ โดยเป็นการศึกษา
ต่อยอดจากการนําผลสํารวจและผลการศึกษาที่ผ่านมา นํามาวางแผนและออกแบบการพัฒนาและยกระดับ
ความรู้ทางการเงินของคนไทยอย่างต่อเนื่อง
ซึ่งการศึกษาในโครงการนี้ประกอบด้วยหลายส่วนงานด้วยกัน ส่วนหนึ่งของการดําเนินงานคือ การ
พัฒนามาตรฐานความรู้ทางการเงินทั้งในระดับพื้นฐาน ปานกลาง และระดับสูง และพัฒนาหลักสูตรความรู้ทาง
การเงินพื้นฐานครอบคลุมกลุ่มหลัก 12 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มอาชีวศึกษาและอุดมศึกษา 2) กลุ่มเอกชนอาชีพ
อิสระรายได้น้อย 3) กลุ่มเอกชนมีนายจ้างรายได้น้อย 4) กลุ่มเอกชนอาชีพอิสระรายได้สูง 5) กลุ่มเกษตรกร 6)
กลุ่มภาครัฐ 7) กลุ่มเกษียณอายุ 8) กลุ่มเจ้าของกิจการ 9) กลุ่มลูกหนี้ 10) กลุ่มเริ่มทํางาน 11) กลุ่มเริ่มมี
ครอบครัว และ 12) กลุ่มผู้ให้ความรู้ทางการเงิน
จากผลสํารวจของโครงการการให้ความรู้ทางการเงินแก่ประชาชน ปี 2556 ซึ่งสํานักงานเศรษฐกิจการ
คลัง (สศค.) ร่วมกับ มูลนิธิสถาบันวิจัยนโยบายเศรษฐกิจการคลัง (มูลนิธิ สวค.) ได้สํารวจระดับความรู้ทาง
การเงินของคนไทย ในปี พ.ศ. 2556 ที่ผ่านมา จากผลสํารวจแสดงให้เห็นว่ากลุ่มเป้าหมายมีระดับความรู้ทาง
การเงินต่ํากว่าระดับที่คาดหวังของหน่วยงานให้ความรู้ทางการเงินในมิติที่แตกต่างกัน
ที่ผ่านมาได้มีการจัดประชุมเพื่อรับฟังความคิดเห็นเฉพาะกลุ่มไปแล้วทั้งสิ้น 4 ครั้ง และได้นําเอาความ
คิดเห็นจากผู้มีส่วนเกี่ยวข้องกับการนํามาตรฐานและหลักสูตรความรู้ทางการเงินสําหรับคนไทยเพื่อสังเคราะห์
ออกมาเป็นมาตรฐานและหลักสูตรความรู้ทางการเงินสําหรับคนไทย ซึ่งนํามาสู่การประชุมเพื่อจัดทําประชา
พิจารณ์ (Public Hearing) 1 ครั้ง
ซึ่งผู้เข้าร่วมการประชุมระดมความคิดเห็นที่จัดขึ้นทั้ง 4 ครั้ง และผู้เข้าร่วมสัมมนา แสดงความคิดเห็น
ว่าเนื้อหาหลักสูตรมีความครอบคลุมดีแล้ว อย่างไรก็ตาม ผู้ทรงคุณวุฒิที่มาเข้าร่วมประชุมและสัมมนา ซึ่งล้วน
แต่มีประสบการณ์ในการให้ความรู้ทางการเงินได้มีข้อเสนอแนะเพิ่มเติมที่สําคัญ ดังนี้
(1) เนื้อหาควรสอดคล้องกับบริบทของคนไทย และมีการสอดแทรกเรื่องคุณธรรมจริยธรรมควบคู่กับ
การให้ความรู้ทางการเงิน ผู้เข้าร่วมประชุมหลาย ๆ ท่าน จึงเสนอให้เพิ่มเนื้อหาในส่วนของ วินัย
ทางการเงิน ความรับผิดชอบต่อสังคม (โดยเฉพาะในส่วนของเนื้อหาเกี่ยวกับหนี้) และเรื่องที่
สําคัญสําหรับทุกกลุ่ม คือ ความรู้เรื่อง เศรษฐกิจพอเพียง และการประยุกต์ใช้
(2) เนื้อหาที่สอนให้ผู้เรียนรู้จักตนเอง หรือรู้จักพฤติกรรมของตนเอง ผ่านการทํางบรายได้-ค่าใช้จ่าย
ส่วนบุคคล และงบดุล
(3) ช่องทางการเข้าถึงและวิธีการที่สื่อไปถึงกลุ่มเป้าหมายเป็นเรื่องสําคัญ เช่น การย่อยภาษาให้เข้าใจ
ง่าย ใช้รูปแบบให้เหมาะสมกับกลุ่มต่าง ๆ เป็นต้น
โดยข้อเสนอแนะที่สําคัญ สําหรับกลุ่มอาชีวศึกษาและอุดมศึกษา ได้แก่
• ควรเพิ่มเรื่องการวางแผนเกษียณอายุสําหรับคนกลุ่มนี้ ผู้เข้าร่วมประชุมเห็นว่าไม่ใช่เรื่อง
ไกลตัว ควรมีการวางแผนตั้งแต่อายุยังน้อย
• เด็กรุ่นใหม่มีความต้องการจะเป็นผู้ประกอบการเมื่อเรียนจบ จึงควรเรียนหัวข้อนี้ด้วย และ
เรื่องที่ควรให้เรียนรู้เพิ่มเติมคือ “แนวคิดการเป็นผู้ประกอบการ”

2. ข้อเสนอแนะที่สําคัญต่อร่างหลักสูตรความรู้ทางการเงินขั้นพื้นฐานของคนไทย
คณะกรรมการการให้ความรู้ทางการเงิน
• การสอนเด็กกลุ่มนี้ควรทันสมัย เช่น ให้โหลดแอพพลิเคชั่นทําบันทึกรายรับ-รายจ่าย ให้เด็ก
ทํากิจกรรมด้วยการให้คิดเอง และลงมือปฏิบัติเอง เช่น ให้คิดวิธีการให้ความรู้ทางการเงินกับ
เด็กประถม-มัธยมศึกษา แล้วไปให้ความรู้กับเด็ก ๆ เหล่านั้น เป็นต้น
โดยข้อเสนอแนะที่สําคัญ สําหรับกลุ่มผู้มีรายได้น้อย1
ได้แก่
• เรื่องการจัดทําบันทึกรายรับ-รายจ่าย เป็นเรื่องที่จําเป็นสําหรับคนกลุ่มนี้ จะทําให้เขารู้
พฤติกรรมการใช้เงินของตนเอง เป็นเครื่องมือหนึ่งในการประเมินการใช้เงิน และรู้ว่าจะลด
รายจ่ายได้อย่างไร จึงค่อยเรียนรู้เรื่องการสร้างรายได้เสริมหลังจากลดรายจ่ายได้แล้ว
• คนกลุ่มนี้ไม่มีการออมที่เป็นระบบ จึงควรส่งเสริมตรงนี้ เพื่อให้สามารถขอสินเชื่อได้
• ความรู้ที่ควรเน้นในการให้ความรู้กับกลุ่มนี้อีกประการหนึ่ง คือ ขาดการรู้เท่าทันกลโกง
ภัยทางการเงิน ในหลายรูปแบบ เพราะคนกลุ่มนี้จะถูกหลอกได้ง่าย
• วิธีการให้ความรู้กับคนกลุ่มนี้ควรเข้าไปถึงองค์กร หรือชุมชน หากเป็นเกษตรกรสามารถ
เข้าถึงผ่านทางเครือข่ายสหกรณ์ได้
โดยข้อเสนอแนะที่สําคัญ สําหรับกลุ่มผู้มีรายได้สูง2
ได้แก่
• ควรให้ความรู้เรื่องการคิดดอกเบี้ยบัตรเครดิตเพิ่มเติม
โดยข้อเสนอแนะที่สําคัญ สําหรับกลุ่มอื่น ๆ 3
ได้แก่
• ควรเน้นเรื่องการสร้างวินัยทางการเงินให้กับกลุ่มลูกหนี้ รวมถึงความรับผิดชอบของลูกหนี้ ที่
ต้องใช้คืนหนี้ ซึ่งหากไม่ใช้หนี้จะส่งผลกระทบอย่างไร
• ความรู้ที่จะช่วยสําหรับคนเป็นหนี้คือ เรื่องการจัดทําบันทึกรายรับ-รายจ่าย ทรัพย์สิน-หนี้สิน
การลดต้นทุนในกิจการที่ดําเนินงาน ซึ่งไม่จําเป็นต้องไปกู้มาเพิ่มเพื่อลงทุนเพิ่ม
• ควรมีเนื้อหาให้หัวข้อ “แนวคิดการเป็นผู้ประกอบการ”
สร้างความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับการชําระคืนหนี้ เช่น เขาจะเข้าใจว่าไม่ต้องใช้หนี้จนกว่าธนาคารจะ
hair-cut ซึ่งจะทําให้เสียเครดิต หรือ หนี้ไม่ถึง 2 หมื่นบาท จะไม่ถูกฟ้อง เมื่อกู้แล้วจึงตั้งใจที่จะไม่ชําระคืนหนี้
ตั้งแต่ต้น เป็นต้น
1
กลุ่มเอกชนอาชีพอิสระรายได้น้อย กลุ่มเอกชนมีนายจ้างรายได้น้อย กลุ่มเกษตรกร
2
กลุ่มเอกชนอาชีพอิสระรายได้สูง กลุ่มภาครัฐ กลุ่มเกษียณอายุ
3
กลุ่มลูกหนี้ กลุ่มเจ้าของกิจการ กลุ่มเริ่มทํางาน กลุ่มเริ่มมีครอบครัว