Sains Tingkatan 2 Bab 1

1. BAB 1
DUNIA MELALUI
DERIA KITA

2. PENGENALAN
• Manusia mempunyai 5 deria utama
• Kulit
• Hidung
• Lidah
• Telinga
• Mata
• Organ-organ deria berfungsi untuk mengesan
rangsangan, yang merupakan perubahan disekeliling
kita
• Rangsangan ialah perubahan yang terhasil oleh
sumber-sumber tertentu dan ia boleh menyebabkan
organ deria bertindakbalas.

3. • Setiap satu daripada organ deria kita sensitif terhadap
hanya satu jenis rangsangan
• Semua organ-organ deria yang lengkap dengan penerima /
reseptor deria yang boleh mengesan rangsangan.
Organ deria Jenis deria Jenis rangsangan
Kulit
Hidung
Lidah
Telinga
Mata
Sentuhan
Sentuh, tekanan, sakit,
sejuk, dan panas
Bau Bahan kimia
Rasa Bahan kimia
Pendengaran dan
keseimbangan
Bunyi
Penglihatan Cahaya

4. KULIT
• Kulit terbahagi kepada tiga lapisan iaitu, dermis (lapisan
dalaman),epidermis (lapisan luar) dan lapisan lemak
• Lapisan dermis mengandungi 'hujung saraf' (nerve
endings) untuk mengesan kesakitan, sejuk, panas,
sentuhan dan tekanan
Epidermis
Dermis
Lapisan Lemak

6. LAPISAN KULIT
a. Epidermis
• Melindungi bahagian dalam kulit daripada kecederaan
fizikal dan ultraungu
b. Dermis
• Mengandungi banyak reseptor haba dan sejuk
c. Lapisan Lemak
• Terdapat reseptor tekanan yang peka terhadap
tekanan ke atas badan

7. RESEPTOR
a. Reseptor sentuhan dan sakit
• Berada berdekatan epidermis
b. Reseptor tekanan
• Terletak di dasar dermis yang
peka terhadap tekanan ke atas
badan
c. Reseptor haba
• Peka kepada suhu tinggi
d. Reseptor sejuk
• Peka kepada suhu rendah

8. Tahap kepekaan kulit
• Kulit kita mempunyai tahap kepekaan yang berbeza
di setiap bahagian yang berlainan pada badan.
• Ini adalah kerana reseptor tidak sama rata pada setiap
bahagian kulit. Sebagai contoh, lidah dan hujung jari
adalah lebih sensitif berbanding tumit kaki, siku
atau tapak tangan.

9. Tahap kepekaan kulit bergantung kepada dua faktor
1. Ketebalan epidermis
Bahagian kulit yang nipis lebih sensitif terhadap
rangsangan.
2. Bilangan reseptor
Bahagian kulit yang banyak bilangan reseptor lebih
sensitif terhadap sentuhan.

10. Kepekaan kulit pada bahagian-bahagian yang berlainan
pada tubuh manusia
1. Leher, pipi dan hujung jari. Bahagian ini mempunyai
epidermis yang nipis serta reseptor yang banyak, yang
sensitif terhadap rangsangan sentuhan.
2. apak tangan (palm). Bahagian ini mempunyai banyak
reseptor yang sensitif kepada rangsangan sejuk dan
panas.
3. Tapak kaki dan siku adalah kurang sensitif terhadap
sentuhan kerana ia mempunyai epidermis yang tebal
serta bilangan reseptor yang sedikit.

11. Kegunaan kepekaan kulit dalam kehidupan seharian
1. Suntikan pada badan
Pesakit biasanya diberi suntikan pada lengan atau
punggung (pinggul). Ini adalah kerana bahagian kulit ini
mempunyai epidermis yang tebal. Jadi, pesakit akan
kurang merasa kesakitan apabila disuntik.

12. 2. Membaca 'Braille'
Orang buta menggunakan hujung jari mereka untuk
mengenal pasti huruf dan membaca Braille. Ini adalah
kerana bahagian hujung jari mempunyai epidermis yang
nipis serta banyak reseptor, yang sensitif terhadap
rangsangan mana-mana sentuhan.

13. • Bahagian-bahagian badan yang
sensitif/peka terhadap rangsangan;
- bibir
- hujung jari
- kawasan di belakang telinga
- ketiak
- belakang leher
• Bahagian badan yang kurang peka
terhadap rangsangan;
- siku
- lutut
- tapak kaki
- punggung

14. LATIHAN
Isi tempat kosong dengan maklumat di bawah.
Ketebalan reseptor nipis
bilangan banyak sentuh
1. Kulit ialah organ deria ________
2. Terdapat lima jenis ________ di dalam kulit yang peka
terhadap rangsangan tertentu.
3. Kepekaan kulit bergantung pada ____________
epidermis dan _________ reseptor pada kulit.
4. Semakin ________ epidermis, semakin peka kulit
terhadap rangsangan.
5. Semakin __________ reseptor pada kulit, semakin peka
kulit terhadap rangsangan.
sentuh
reseptor
Ketebalan
bilangan
banyak
nipis

15. HIDUNG
• Deria bau adalah deria yang boleh mengesan rangsangan
(stimuli) yang dihasilkan oleh bahan kimia yang tajam
• Organ yang terlibat dalam deria bau adalah hidung
Struktur hidung manusia:
• Hidung manusia mempunyai rongga yang dipenuhi dengan
tisu epitelium
• Pada permukaan tisu epitelium terdapat sel-sel deria yang
dikenali sebagai sel-sel penghidu (reseptor bau)
• Permukaan rongga hidung adalah lembap kerana terdapat
mukus yang dirembeskan oleh sel-sel kelenjar.
• Rongga hidung mempunyai sepasang pembukaan luaran
(lubang hidung) yang mempunyai bulu untuk menapis
habuk dari udara yang disedut melalui hidung.

17. Reseptor bau

18. LIDAH
• Deria yang berkaitan dengan rasa
• Karektor pada permukaan lidah
• Kasar dan diseluputi tunas rasa
• Reseptor rasa terletak pada tunas rasa dan sensitif
terhadap bahan kimia
• Ada 4 reseptor rasa : pahit, masin, manis dan masam
Makanan
dikunyah
Bahan kimia
larut ke dalam
saliva (air liur)
Bahan kimia
merangsang
reseptor rasa
Reseptor rasa menghantar
impuls ke otak melalui urat saraf
Otak mentafsir
rasa

20. 1.4 DERIA BAU
• Rongga nasal dan rongga mulut adalah bersambung –
rasa dan bau dikenalpasti pada masa yang sama
• Kedua-dua deria ini penting bagi mengesan rasa
dengan lebih tepat
• Apabila selsema, rongga nasal tersumbat  sensitiviti
deria bau berkurangan  makanan kurang enak

21. 1. Deria pendengaran ialah keupayaan mengesan
rangsangan bunyi melalui telinga.
2. Deria imbangan ialah keupayaan mengesan perubahan
kedudukan badan.
3. Telinga ialah organ deria bagi pendengaran dan
pengimbangan.
4. Manusia mempunyai dua telinga yang terletak pada sisi
kepala.
5. Telinga boleh dibahagikan kepada 3 bahagian, iaitu
telinga luar, telinga tengah dan telinga dalam.
6. Bahagian telinga luar dan telinga tengah berisi udara
manakala bahagian telinga dalam berisi cecair.
1.5 DERIA PENDENGARAN

23. Telinga luar Telinga tengah Telinga dalam
Cuping Telinga
Salur auditori
(salur telinga)
Gegendang
Telinga
Tulang osikel
Tiub Eustachio
Jendela bujur
Salur separa
bulat
Koklea
Saraf auditori

24. Bahagian
Utama
Bahagian Fungsi
Telinga
luar
Telinga
tengah
Telinga
dalam
Cuping telinga
Salur telinga
Gegendang
telinga
Tulang osikel
Jendela bujur
Tiub Eustachio
Koklea
Saraf auditori
Salur separuh
bulat
Menerima gelombang bunyi
Menyalurkan gelombang bunyi ke gegendang
Bergetar apabila gelombang bunyi
mengenainya
Memperkuat getaran bunyi dan
menghantarnya ke jendela bujur
Menghantar getaran daripada osikel ke
telinga dalam
Menyeimbangkan tekanan udara pada
kedua-dua belah gegendang telinga
Menukar getaran bunyi kepada impuls
Menghantar impuls dari koklea ke otak
Mengawal keseimbangan badan

25. Mekanisme pendengaran dalam telinga
1. Cuping telinga menerima dan mengumpulkan
gelombang bunyi.
2. Salur auditori menyalurkan gelombang bunyi ke
gegendang telinga dan menyebabkan gegendang
telinga bergetar.
3. Getaran ini diperkuat di tulang osikel lalu dihantar ke
koklea melalui jendela bujur.
4. Sel-sel saraf dalam koklea menukarkan getaran bunyi
kepada impuls, Impuls kemudian dihantar melalui
saraf auditori ke otak untuk ditafsirkan sebagai bunyi.

26. Saraf auditori
Tiub Eustachio
Gegendang
telinga
Salur telinga /
auditori
Cuping
telinga
koklea
Salur separuh bulat
Tulang
osikel
Jendela
bujur

27. • Tiub Eustachio dan salur separuh bulat adalah
bahagian telinga yang tidak terlibat dalam
pendengaran.
• Tiub Eustachio _______________________________
___________________________________________.
• Salur separuh bulat berfungsi ___________________
___________________________________________.
telinga luar dan telinga tengah
mengimbangkan tekanan di bahagian
mengawal
pengimbangan badan

28. Mekanisme pendengaran bunyi oleh telinga
1. Cuping telinga mengumpulkan gelombang bunyi dan
mengarahkannya ke salur auditori.
2. Salur auditori menyalurkan gelombang bunyi ke
gegendang telinga.
3. Gelombang bunyi menyebabkan gegendang telinga
bergetar.
4. Getaran diperkuatkan oleh tulang osikel.
5. Getaran yang diperkuatkan kemudiannya dihantar ke
koklea melalui jendela bujur.
6. Getaran jendela merangsangkan sel-sel saraf di dalam
koklea.
7. Sel-sel saraf dalam koklea menukarkan getaran kepada
impuls.
8. Impuls dihantar dari koklea ke otak melalui saraf auditori
untuk ditafsirkan sebagai bunyi

29. Uji diri 1.5 (m/s 18)
1. Nyatakan struktur telinga yang:
(a) menguatkan getaran bunyi
(b) menerima gelombang bunyi
(c) bergetar apabila gelombang bunyi mengenainya
(d) mengubah getaran bunyi kepada bentuk impuls.
(e) menghantar impuls ke otak

30. 2. Lengkapkan carta alir di bawah ini untuk menunjukkan
laluan gelombang bunyi di telinga.
Cuping
telinga
Jendela
bujur
Otak

31. 1.6 DERIA PENGLIHATAN
1. Deria penglihatan merupakan deria yang berupaya
mengesan rangsangan cahaya melalui mata.
2. Mata ialah organ deria penglihatan yang peka kepada
cahaya.
3. Manusia mempunyai dua biji mata yang terletak di
dalam soket tengkorak.
4. Setiap mata dikelilingi oleh tisu lemak dan mempunyai
tiga pasang otot yang membolehkannya bergerak.
5. Mata didapati berbentuk seperti bola kecil yang bujur
sedikit di hadapannya.
6. Bola mata terdiri daripada 3 lapisan tisu iaitu:
i. lapisan sklera di bahagian paling luar.
ii. lapisan koroid di bahagian tengah.
iii. lapisan retina di bahagian paling dalam.

34. Bahagian Fungsi
Kornea Membiaskan cahaya memasuki mata dan
membantu memfokuskan cahaya ke atas retina
Iris Mengawal saiz anak mata
Anak mata Mengawal jumlah cahaya yang masuk ke dalam
mata
Kanta mata Membias dan memfokuskan cahaya ke atas
retina
Otot silia Mengubah ketebalan kanta mata
Ligamen
gantung
Memegang kanta mata
Gelemair
dan
gelemaca
Mengekalkan bentuk mata dan membatu
membiaskan dan memfokuskan cahaya ke
retina

35. Bahagian Fungsi
Koroid Mengelakkan pantulan cahaya dalam mata dan
membekalkan oksigen serta nutrien kepada
mata
Retina Mengesan rangsangan cahaya dan menukarnya
kepada impuls
Sklera Melindungi dan mengekalkan bentuk mata
Bintik
kuning
Bahagian retina paling peka terhadap
rangsangan cahaya (imej jatuh padanya)
Bintik buta Imej yang jatuh ke kawasan ini tidak dapat
dikenalpasti
Saraf optik Menghantar impuls dari retina ke otak

36. Mekanisme penglihatan
1. Cahaya dari objek akan memasuki mata melalui anak
mata.
2. Sinaran cahaya dari objek akan dibiaskan oleh kornea,
gelemair, kanta mata, dan gelemaca supaya imej jatuh
di atas retina.
3. Kanta mata akan mengubahsuai saiznya supaya imej
yang jelas terbentuk pada retina.
4. Sel-sel deria penglihatan pada retina akan dirangsang
untuk menghasilkan impuls.
5. Impuls saraf akan dibawa oleh saraf optik ke otak untuk
ditafsirkan sebagai gambar yang boleh dilihat.

37. Cahaya dipantulkan dari objek memasuki mata
Kanta memfokuskan cahaya ke retina
Imej nyata, songsang dan kecil terbentuk pada
retina
Impuls saraf dihasilkan
Impuls saraf dihantar ke otak untuk ditafsirkan
Bagaimana kita melihat?

38. LINTASAN CAHAYA DARI OBJEK KE DALAM MATA
kornea gelemair Anak mata
kantagelemacaRetina
Saraf optik Otak

40. SIFAT-SIFAT CAHAYA
- Cahaya boleh dipantulkan dan dibiaskan
1.PANTULAN CAHAYA
- Cahaya dipantulkan apabila mengenai suatu
permukaan
- cahaya dipantulkan oleh permukaan yang legap,licin
dan berkilat

41. 2. PEMBIASAN CAHAYA
- Berlaku apabila cahaya bergerak melalui dua medium
yang berlainan ketumpatan
- Kelajuan cahaya berubah
- Dua jenis pembiasan cahaya;
i) medium kurang tumpat medium lebih tumpat
- kelajuan cahaya berkurang
- cahaya biasan mendekati garis normal
ii) medium lebih tumpat  medium kurang tumpat
- kelajuan cahaya bertambah
- cahaya biasan menjauhi garis normal

42. Kurang
tumpat
(udara)
Lebih
tumpat
(air)
Sinar tuju
Sinar biasan
Garis normal
Cahaya dari medium kurang tumpat  medium lebih
tumpat
•Kelajuan cahaya berkurang
•Cahaya mendekati garis normal

43. Cahaya dari medium lebih tumpat  medium kurang
tumpat
air
udara
Sinar
tuju
Sinar
biasan
Garis
normal
•Kelajuan cahaya bertambah
•Cahaya menjauhi garis normal

44. Jenis-jenis kanta mata
KKanta cekung (concave lens) = Rabun jauh
Kanta cembung (convex lens) = Rabun dekat

45. Mata normal
Sinar cahaya
kanta
Cahaya difokuskan
pada retina
Mata rabun jauh
Cahaya difokuskan di
depan retina
Pembetulan rabun jauh
Kanta cekung pada cermin
mata melaraskan fokus
sinar cahaya supaya jatuh
pada retina

47. Had Deria Penglihatan
• Kadang- kadang apa
yang kita lihat bukanlah
situasi yang sebenar
• Ini kerana otak tidak
dapat mentafsir imej
dengan tepat kerana
berlaku gangguan pada
saraf optik ketika
menghantar impuls.
• Had deria penglihatan
ini disebut ilusi optik.
Ilusi optik

55. How many legs does this elephant have?

56. Man playing a horn?
Or woman's face?

57. Is this woman old...or young?

59. What do see?
A face, or the word liar?

66. Bintik buta
• Bintik buta ialah titik pada retina mata yang tidak dapat
mengesan imej.
• Bintik buta terletak di pangkal saraf optik dan tidak
mempunyai sel-sel deria yang peka terhadap cahaya.
• Kita tidak dapat melihat objek jika imej jatuh pada bintik
buta.

67. Penglihatan Stereoskopik Dan Monokular
Visual bertindih
Stereoskopik
• Penglihatan stereoskopik ialah penglihatan yang
melibatkan kedua-dua belah mata.
• Pertindihan imej-imej daripada kedua-dua belah mata pada
retina menghasilkan imej tiga dimensi dan membolehkan
haiwan menganggarkan jarak dengan tepat.
• Medan penglihatan stereoskopik adalah sempit.

68. Penglihatan Stereoskopik Dan Monokular
Monokular
• Penglihatan monokular ialah penglihatan yang melibatkan
sebelah mata.
• Penglihatan mata kiri dan kanan tidak bertindih.
• Imej datar dihasilkan dan hal ini menyebabkan
penglihatan monokular dalah kurang tepat.
• Medan penglihatan monokular adalah luas.

69. • Pemangsa mempunyai penglihatan stereoskopik dan
mangsa mempunyai penglihatan monokular

70. Stereoskopik Monokular
Kedua-dua
Bilangan mata
yang
digunakan
Satu bagi setiap sisi
Kecil
Sudut
penglihatan
Sangat luas
3D
Jenis
penglihatan
Boleh melihat berlainan
objek pada satu masa
Menganggar dengan tetap
Menganggar
posisi objek
Tidak dapat menganggar
dengan tetap
Helang, singa, kucing,
monyet, burung hantu
Contoh
binatang
Kambing, tikus, ayam,
arnab, burung kakak tua
• Boleh menganggar
posisi mangsa
• Persepsi mengenai saiz,
kedalaman dan jarak
Kelebihan Boleh mengesan mangsa
dari pelbagai sudut

71. Alat Bagi Mengatasi Had Penglihatan
• Mikroskop
• Kanta pembesar
• Teleskop
• Teropong
• Pengimbas ultra
• X-rays

72. Haiwan dengan penglihatan stereoskopik

76. Haiwan dengan penglihatan monokular

79. TELESKOP

80. TELESKOP ANGKASA HUB

81. HET OBSERVER

82. TEROPONG BINOKULAR

83. MIKROSKOP ELEKTRON

84. MIKROSKOP ELEKTRON

85. MIKROSKOP ELEKTRON

86. LATIHAN
Kelaskan haiwan-haiwan di bawah mengikut jenis penglihatan
Helang Kambing Singa Ayam Arnab
Kucing Ikan Kerbau Monyet Badak
Penglihatan
__________________
Penglihatan
__________________
Haiwan

87. BUNYI DAN PENDENGARAN
• Dihasilkan daripada getaran
Tenaga Kinetik  Tenaga Bunyi
Cuping
telinga
Salur
telinga
Saraf
auditori
KokleaGegend
ang
telinga
Jendela
bujur

88. Bunyi bergerak ke semua arah
Kadar pergerakannya:
gas < cecair < pepejal
Bunyi menghantar tenaganya dengan
menggunakan molekul-molekul di sekitarnya
Bunyi tidak boleh bergerak dalam keadaan vakum

89. Mengkaji Sama Ada Bunyi Memerlukan Medium Untuk
Bergerak
Serkup kaca
Loceng elektrik
Pam vakum Udara disedut keluar
Bateri
Aktiviti Pemerhatian
Apabila suiz dihidupkan Loceng elektik bergetar dan berbunyi
dengan kuat
Apabila suiz vakum dihidupkan Bunyi yang dihasilkan oleh loceng
bertambah perlahan apabila udara
dalam serkup kaca dikeluarkan
Semua udara dikeluarkan Loceng masih bergetar tetapi bunyi
tidak kedengaran
Udara secara perlahan dimasukkan
semula ke dalam serkup kaca
Bunyi yang terhasil daripada loceng
kedengaran semula

90. PANTULAN DAN PENYERAPAN BUNYI
Permukaan yang keras dan licin memantulkan bunyi
dengan baik (cth : gema di gua, terowong dan dewan) 
pemantul yang baik tetapi penyerap bunyi yang tidak
baik
Permukaan yang lembut dan kasar menyerap bunyi
dengan baik (cth : karpet, langsir dan span) 
penyerap yang baik tetapi pemantul yang tidak baik
Pemantul : kayu atau besi
Penyerap : polistrine atau kain
kapas

91. Batasan Pendengaran dan cara mengatasinya
• Kanak –kanak mempunyai deria pendengaran lebih baik
kerana gegendang telinga mereka lebih elastik
• Apabila seseorang meningkat dewasa, pendengaran akan
berkurangan
• Seseorang yang terdedah dengan bunyi yang kuat secara
berpanjangan boleh mengurangkan keupayaan
pendengaran
• Boleh diatasi dengan
menggunakan
• Alat bantuan
pendengaran
• Stethoskop
• Pembesar suara
• pembedahan

92. Pendengaran Stereofonik
• Kebolehan menggunakan kedua-dua buah telinga
• Boleh mengesan kedudukan dan arah bunyi
• Amat berguna kepada kebolehupayaan untuk terus
hidup bagi haiwan

93. RANGSANGAN DAN TINDAK BALAS BAGI TUMBUHAN
• Secara asasnya, ada 2 jenis tindakbalas tumbuhan
terhadap rangsangan :
• Tropisme
• Positif – bertindak balas terhadap rangsangan
• Negatif – bertindak balas melawan rangsangan
• Gerakan nasti
• Terdapat 4 jenis tropisme :
Fototropisme
Geotropisme
Hidrotropisme
Tigmotropisme

94. Fototropisme
Pucuk daun tumbuh dan bergerak ke arah sumber
cahaya (fototropisme positif)
Akar tumbuh berlawanan arah dengan sumber cahaya
(fototropisme negatif)

95. Hidrotropisme
Akar tumbuh dan bergerak ke arah sumber air
(hidrotropisme positif)
Pucuk daun tumbuh berlawanan arah dengan
sumber air (hidrotropisme negatif)
Rangsangan daripada air lebih kuat daripada
rangsangan graviti

96. Geotropisme
Akar tumbuhan yang tumbuh menuju ke bawah
menuju ke graviti (geotropisme positif)
Pucuk yang tumbuh melawan arah graviti
(geotropisme negatif)

97. Tigmotropisme
Sulur paut memaut sepanjang kayu atau ranting kerana
rangsangan sentuhan bagi menyokong struktur pokok.
Sulur paut menunjukkan tindak balas positif terhadap
rangsangan sentuhan
Sulur paut
Ranting kayu

98. Gerakan nasti
Datang dari semua arah
Venus fly trapMimosa plant

99. KESIMPULAN
Pucuk Jenis tropisme Akar
POSITIF FOTOTROPISME NEGATIF
NEGATIF GEOTROPISME POSITIF
NEGATIF HIDROTROPISME POSITIF

100. Ulangkaji Bab 1
1. Laluan daripada rangsangan kepada gerak balas:
Rangsangan  ___________  Saraf  _______ 
_______  Gerak balas
2. _______ ialah organ deria sentuhan yang peka terhadap
rangsangan tekanan, sakit, panas, sejuk, dan sentuhan.
3. Hidung ialah organ deria _____. Sel-sel peka bau terletak
pada bahagian atas rongga hidung manusia.
4. Lidah ialah organ deria rasa. Terdapat empat jenis
reseptor rasa pada lidah yang peka terhadap rasa _____,
________, _______, dan ________.
5. Telinga ialah organ deria pendengaran. _______ ialah
bahagian yang menukarkan getaran bunyi kepada impuls.
6. Mata ialah organ deria penglihatan. ________ menerima
rangsangan cahaya dan menukarnya kepada impuls.

101. 7. Cahaya dapat dipantulkan. Permukaan yang _____ dan
_____ dapat memantulkan cahaya dengan baik.
8. Sinar cahaya akan dibiaskan apabila bergerak dari satu
medium ke satu medium lain yang berlainan _________.
9. Seseorang yang rabun _____ dapat melihat objek yang
dekat dengan jelas tetapi tidak dapat melihat objek yang
jauh dengan jelas. Imej objek terbentuk di hadapan retina.
10.Rabun jauh dapat dibetulkan dengan memakai cermin
mata berkanta ________ yang sesuai.
11.Seseorang yang rabun dekat dapat melihat objek ______
dengan jelas tetapi tidak dapat melihat objek yang _____
dengan jelas. Imej objek terbentuk di belakang retina.
12.Rabun dekat dapat dibetulkan dengan memakai cermin
mata berkanta _________ yang sesuai.
13.___________ disebabkan oleh permukaan lengkungan
komea yang tidak sekata.

102. 14.Penglihatan __________ ialah penglihatan objek dengan
kedua-dua belah mata. Penglihatan ini membolehkan
jarak dianggarkan dengan tepat.
15.Penglihatan __________ ialah penglihatan objek dengan
sebelah mata sahaja. Penglihatan ini menyukarkan
penganggaran jarak dengan tepat.
16.Bunyi dihasilkan oleh ___________. Bunyi memerlukan
medium penghantaran. Bunyi dapat dipantulkan dan
diserap.
17.Pekak ialah kecacatan pendengaran yang paling umum.
_______ mungkin disebabkan oleh gegendang telinga
yang terkoyak, penyakit pada tulang osikel atau
kerosakan pada koklea dan saraf auditori.
18.___________, ___________, dan alat bantu __________
boleh digunakan untuk mengatasi had deria
pendengaran.

103. 19.Pendengaran __________ ialah pendengaran dengan
menggunakan kedua-dua belah telinga kita.
20.Tumbuhan dapat bergerak balas terhadap rangsangan
________, _________, _____, dan ___________.
21.Pucuk tumbuhan tumbuh ke arah cahaya dan
menunjukkan ___________ positif.
22.Akar tumbuhan tumbuh ke arah graviti dan air. Masing-
masing menunjukkan ___________ positif dan
hidrotropisme positif.
23.Gerak balas sulur paut sesetengah tumbuhan yang melilit
pada batang kayu lain menunjukkan _____________.
24.______________ ialah gerak balas tumbuhan secara
serta-merta terhadap sentuhan seperti yang ditunjukkan
oleh daun pokok semalu.

104. Ulangkaji Bab 1
1. Laluan daripada rangsangan kepada gerak balas:
Rangsangan  Organ deria  Saraf  Otak  Saraf 
Gerak balas
2. Kulit ialah organ deria sentuhan yang peka terhadap
rangsangan tekanan, sakit, panas, sejuk, dan sentuhan.
3. Hidung ialah organ deria bau. Sel-sel peka bau terletak
pada bahagian atas rongga hidung manusia.
4. Lidah ialah organ deria rasa. Terdapat empat jenis
reseptor rasa pada lidah yang peka terhadap rasa pahit,
masam, masin, dan manis.
5. Telinga ialah organ deria pendengaran. Koklea ialah
bahagian yang menukarkan getaran bunyi kepada impuls.
6. Mata. ialah organ deria penglihatan. Retina menerima
rangsangan cahaya dan menukamya kepada impuls.

105. 7. Cahaya dapat dipantulkan. Permukaan yang rata dan licin
dapat memantulkan cahaya dengan baik.
8. Sinar cahaya akan dibiaskan apabila bergerak dari satu
medium ke satu medium lain yang berlainan ketumpatan.
9. Seseorang yang rabun jauh dapat melihat objek yang
dekat dengan jelas tetapi tidak dapat melihat objek yang
jauh dengan jelas. Imej objek terbentuk di hadapan retina.
10.Rabun jauh dapat dibetulkan dengan memakai cermin
mata berkanta cekung yang sesuai.
11.Seseorang yang rabun dekat dapat melihat objek jauh
dengan jelas tetapi tidak dapat melihat objek yang dekat
dengan jelas. Imej objek terbentuk di belakang retina.
12.Rabun dekat dapat dibetulkan dengan memakai cermin
mata berkanta cembung yang sesuai.
13.Astigmatisme disebabkan oleh permukaan lengkungan
komea yang tidak sekata.

106. 14.Penglihatan stereoskopik ialah penglihatan objek dengan
kedua-dua belah mata. Penglihatan ini membolehkan
jarak dianggarkan dengan tepat.
15.Penglihatan monokular ialah penglihatan objek dengan
sebelah mata sahaja. Penglihatan ini menyukarkan
penganggaran jarak dengan tepat.
16.Bunyi dihasilkan oleh getaran. Bunyi memerlukan medium
penghantaran. Bunyi dapat dipantulkan dan diserap.
17.Pekak ialah kecacatan pendengaran yang paling umum.
Pekak mungkin disebabkan oleh gegendang telinga yang
terkoyak, penyakit pada tulang osikel atau kerosakan
pada koklea dan saraf auditori.
18.Stetoskop, pembesar suara, dan alat bantu pendengaran
boleh digunakan untuk mengatasi had deria
pendengaran.

107. 19.Pendengaran stereofonik ialah pendengaran dengan
menggunakan kedua-dua belah telinga kita.
20.Tumbuhan dapat bergerak balas terhadap rangsangan
cahaya, tarikan graviti, air, dan sentuhan.
21.Pucuk tumbuhan tumbuh ke arah cahaya dan
menunjukkan fototropisme positif.
22.Akar tumbuhan tumbuh ke arah graviti dan air. Masing-
masing menunjukkan geotropisme positif dan
hidrotropisme positif.
23.Gerak balas sulur paut sesetengah tumbuhan yang melilit
pada batang kayu lain menunjukkan tigmotropisme.
24.Seismonasti ialah gerak balas tumbuhan secara serta-
merta terhadap sentuhan seperti yang ditunjukkan oleh
daun pokok semalu.