AUTOCAD

1. A.SC260 Зураг төслийн автоматжуулалт Лаборатори -1
1
ЛАБОРАТОРИЙН АЖИЛ №1
1. Ажлын талбарын ерөнхий бүтэцтэй танилцах
2. Хэмжих нэгжийн тохиргоо
3. Команд өгөх
4. Координатын систем
5. Хэрчим зурах
6. Дэлгэц удирдах
7. Төлөвийн мөрийг удирдах
Хэмжих нэгжийг тохируулах
Хэмжих нэгжийг дараах байдлаар тохируулна.
Menu: Application menu Drawing Utilities Units
Command: units (un)
1. Drawing Units харилцах цонхны Length (шугаман хэмжээ) хэсгийн Type жагсаалтаас
Decimal (аравтын систем) хэмжих нэгжийн төрлийг сонгоно.
2. Length хэсгийн Precision хэсэгт хэмжээний утгын
таслалаас хойш оронг зааж өгнө. 0 байхаар сонгоно.
3. Angle (өнцгөн хэмжээ) хэсгийн Type жагсаалтаас
Decimal Degrees (аравтын градус) хэмжих нэгжийн
төрлийг сонгоно.
4. Angle хэсгийн Precision хэсэгт өнцгийн нарийвчлалыг
0 байхаар зааж өгнө.
5. Clockwise гэсэн үгийн өмнөх жижиг нүдийг
идэвхжүүлэхгүйгээр орхино.
6. Insertion scale хэсэгт хэмжих нэгжийг Millimeters гэж
сонгоод OK дарна.
Зургийн талбайн тохируулга
Модел хуудасны зургийн талбай эцэс төгсгөлгүй үргэжилдэг. Тийм учраас ямар ч дүрслэлийг
модель хуудсан дээр бодит хэмжээгээр нь зурдаг. Тийм боловч тэгш өнцгөт хязгаар дотор зурах
нь тохиромжтой байдаг.
Menu: Format Drawing Limits
Command: limits ('limits)
Specify lower left corner or [ON/OFF] <current>: 0,0 /ENTER дарах/ - Командын мөрийг ажигла.
Командын мөрөнд тэгш өнцөгт талбарын зүүн доод булангийн цэгийн координат оруулана.
Specify upper right corner <current>: 2100,2970 /ENTER дарах/ - Баруун дээд булангийн цэгийг
оруулна.

2. A.SC260 Зураг төслийн автоматжуулалт Лаборатори -1
2
Хэрчим зурах - LINE
LINE команд нь зургийн үндсэн элемент болох хэрчим зурна.
Toolbar: Draw
Command line: line (l)
Specify first point: - Хэрчмийн эхлэлийн цэгийг зааж өгөх.
Specify next point ог [Undo]: - Хэрчмийн төгсгөлийн цэгийг зааж өгөх.
Specify next point ог [Undo]: - Хэрчмийн төгсгөлийн цэгийг зааж өгөх.
Specify next point ог [Close/Undo]:- <enter> товчлуурыг дарахаас өмнө команд дуусахгүй.
Хоёр хэмжээст зурагт цэгийн координат оруулах
Объектыг зурах, засварлах үед команд өгсөний дараа заавал цэгийн координат буюу эхлэлийн
цэг оруулахыг шаарддаг.
Цэгийн координатыг доорх аргаар өгч болно. Үүнд:
Байгуулалтын хавтгай гэж нэрлэгдэх “ХҮ” хатгай дээр цэгийн байрлалыг оруулна. Цэгийн
координатыг:
 Абсолют координат (#)
 Харьцангуй координат (@)
 Туйлын координат гэсэн 3 хэлбэрээр өгнө.
Абсолют координат: зургийн талбайд байх хэрэглэгчийн (UCS) координатын эхээс
координатын утгыг тоолно. Төлөвийн мөрний DYN горим асаалттай үед # тэмдэгтэй (#x,у),
горим унтарсан үед # тэмдэггүй (х,у) бичиж, хооронд нь таслал тавьж координатыг оруулна.
Command: LINE
Specify first point: 10,10
Specify next point or [Undo]: 10,60
Specify next point or [Undo]: 80,60
Specify next point or [Close/Undo]: 80,10
Specify next point or [Close/Undo]: c
Харьцангуй координат: хамгийн сүүлд оруулсан цэг координатын эх болж тоологдоно.
Координатыг оруулахдаа @ тэмдгийг урд заавал бичнэ. ∆X,∆Y-координатын утгын зөрүү
/ялгавар/.
1. Комнадын мөрөнд цэгийн координатыг бичиж оруулах
2. Динамик цонхонд цэгийн координатыг бичиж оруулах
3. Хулганаар курсорыг зөөж зохих байдалд аваачин хулганы зүүн
товчлуурыг товших буюу “Enter”товчлуурыг товших цэгийн
коордитаныг оруулах

3. A.SC260 Зураг төслийн автоматжуулалт Лаборатори -1
3
Command: LINE
Specify first point: Дурын цэг
Specify next point or [Undo]: @70,0
Specify next point or [Undo]: @0,50
Specify next point or [Close/Undo]: @-70,0
Specify next point or [Close/Undo]: c
Туйлын координат:@p<ф, р-цэгийг координатын эхтэй холбосон векторын урт, ф-векторын
налах өнцөг, өнцгийн радиусаар өгөх бөгөөд нэмэх тэмдэгттэй бичвэл ОХ тэнхлэгээс цагийн
зүүний эсрэг, хасах тэмдэгтэй цагийн зүүний дагуу тоолно. @зай<Чиглэл хэлбэртэй бичиж
оруулна.
Command: LINE
Specify first point: Дурын цэг
Specify next point or [Undo]: @70<0
Specify next point or [Undo]: @50<90
Specify next point or [Close/Undo]: @70<180
Дэлгэц удирдах
Торлосон хязгаартай мужийг дэлгэцэнд харуулах
View tab Navigate panel Zoom drop-down All.
Command entry:zoom (z)
Specify corner of window, enter a scale factor (nX or nXP), or
[All/Center/Dynamic/Extents/Previous/Scale/Window/Object]<real time>: сонголтуудаас
сонгоно.
All-дэлгэцийн хоосон зац ихтэйгээр томруулж харуулдаг. Center- Эхлээд цонхны төвийн цэгийг
дараа нь цонхны босоо хэмжээг оруулна. Dynamic-Тэгш өнцөнгт хүрээгээр объектыг томруулж
харуулна. Extents- Дэлгэц дээр хоосон зай багатайгаар бүх зургийг багтааж харуулна. Scale-
Хэрэглэгчээс хэд дахин ихэсгэж багасгаж харуулахыг асууна. Масштабыг 1-ээс дээш утгаар
өгвөл ихэсгэнэ. 0-1 хооронд өгвөл (жишээ нь 0.5 гэх мэт) багасна. Window- Зааж өгсөн тэгш
өнцөгт хүрээн доторх объектыг томруулж харуулна. Object- Сонгосон объектыг дэлгэц дээр
харуулна.
Төлвүүд ашиглаж зурах
a. Snap, Grid төлвүүд ашиглаж зурах
Command цэсээс Enter товчлуурыг дарах.
 Space Bar дарах.
 Хулганы баруун товчлуурыг дарж хамгийн дээр байгаа repeat LINE –ийг сонгох.

4. A.SC260 Зураг төслийн автоматжуулалт Лаборатори -1
4
- Snap төлөв идэвхитэй үед курсор өгөгдсөн алхамаар шилждэг. Алхмын хэмжээг Snap товчин
дээр хулганы баруун товчийг дарж гарч ирэх цэсний Settings командаар тохируулна.
Drafting Settings цонхны Snap X spacing, Snap Y spacing-д
алхмын хэмжээг бичнэ. Алхмуудыг 10-р тохируулж бичээд Ok
товч дарна.
-Grid төлөв идэвхитэй үед дэлгэцэнд тор гарч ирнэ. Торны
нүдний хэмжээг дээрх цонхны Grid X spacing, Grid Y spacing-д
мөн 10, 10 гэж тохируулсан байна.
- Алхмын хэмжээ болон торны хэмжээг тохируулж,
идэвхижүүлсэний дараа дэлгэцэнд тор татагдаж, курсор
зөвхөн торны булангийн цэгүүд дээр үсрэлттэйгээр шилжинэ.
Жишээ: Draw цэсний Line (Draw хэрэгсэлийн мөрний )
командыг сонгох
Command: _line Specify first point: /Дэлгэц дээрх торны баруун доод булангийн цэг дээр дарах (1
гэж тэмдэглэсэн цэг дээр)/
Specify next point or [Undo]: /1 цэгээс баруун тийш 2 дэх цэгийг сонгох
(5 нүд алгасаад дарах)/
Specify next point or [Undo]: /2 цэгээс дээш 3 цэгийг сонгох/
Specify next point or [Close/Undo]: /3 цэгээс дээш 4 цэгийг сонгох/
Specify next point or [Close/Undo]: /4 цэгээс зүүн тийш 5 цэгийг сонгох /
Specify next point or [Close/Undo]: /5 дахь цэгээс доош 6 дэх цэгийг сонгох/
Specify next point or [Close/Undo]: /6 дэх цэгээс доош 1 дахь цэгийг сонгох/
Specify next point or [Close/Undo]: /Enter дарах/
b. Ortho төлөв ашиглаж зурах
- Ortho төлөв идэвхитэй үед курсор зөвхөн X, Y
тэнхлэгийн дагуу шилждэг. Төлвийн мөрний
Ortho товчин дээр дарж идэвхижүүлнэ.
- Draw цэсний Line (Draw хэрэгсэлийн мөрний ) командыг сонгох
Command: _line Specify first point: 30,20 /Эхлэлийн цэг оруулаад курсорыг баруун тийш
шилжүүлэх /
Specify next point or [Undo]: 80 / Enter дараад курсорыг дээш шилжүүлэх/
Specify next point or [Undo]: 50 / Enter дараад курсорыг зүүн тийш шилжүүлэх /

5. A.SC260 Зураг төслийн автоматжуулалт Лаборатори -1
5
Specify next point or [Close/Undo]: 50 / Enter дараад курсорыг
доош шилжүүлэх /
Specify next point or [Close/Undo]: 40 / Enter дараад курсорыг зүүн
шилжүүлэх /
Specify next point or [Close/Undo]: 20 / Enter дараад курсорыг
дээш шилжүүлэх /
Specify next point or [Close/Undo]: 20 / Enter дараад курсорыг зүүн шилжүүлэх /
Specify next point or [Close/Undo]: 10 / Enter дараад курсорыг доош шилжүүлэх /
Specify next point or [Close/Undo]: C /Enter дарах/
c. Polar төлөв ашиглаж зурах
- Polar төлөв идэвхтэй үед дэлгэцэнд өгөгдсөн градус тутамд туслах
шугам гардаг. Туслах шугам гаргах өнцгийн хэмжээг Ortho дээр
баруун товч дарж Settings командыг сонгож тохируулна. Increment
angle хэсэгт 45 гэж тохируулсан байна. Энэ тохиолдолд 0,45, 90 гэх
мэт 45 градус тутамд туслах шугам гарна.
Жишээ: Draw цэсний Line (Draw хэрэгсэлийн мөрний ) командыг сонгох
Command: _line Specify first point: /Дурын цэг сонгоод 0 градусд туслах шугам гарахаар
курсорыг байрлуулах/
Specify next point or [Undo]: 80 / Enter дараад курсорыг 90
градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах/
Specify next point or [Undo]: 50 / Enter дараад курсорыг 180
градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах /
Specify next point or [Close/Undo]: 50 / Enter дараад курсорыг
270 градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах /
Specify next point or [Close/Undo]: 40 /Enter дараад курсорыг
180 градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах/
Specify next point or [Undo]: 20 / Enter дараад курсорыг 90
градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах /
Specify next point or [Close/Undo]: 20 / Enter дараад
курсорыг 180 градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах /
Specify next point or [Close/Undo]: 10 / Enter дараад
курсорыг 270 градусд туслах шугам гарахаар байрлуулах /
Specify next point or [Close/Undo]:30 / Enter дарах/

6. A.SC260 Зураг төслийн автоматжуулалт Лаборатори -1
6
Бие дааж гүйцэтгэх даалгавар
1. Polar төлөв ашиглан дараах зургийг зурах.
2. Туйлын координатийн аргаар зурах.
3. Цэгийн координатийн 3 арга тус бүрээр зурах.