1. การพัฒนาตนเอง
วิชา จริยศึกษาเพื่อการพัฒนาตน
โดย รศ.เฉลา ประเสริฐสังข
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 1

2. ทําไมตองพัฒนา
1. มนุษยเกิดมาเพื่อเรียนรู
2. การเรียนรูทําใหเกิดการพัฒนาเปนการสราง
คุณคา และเพิ่มประสิทธิภาพของตนเอง
3. การดําเนินชีวิตตองปรับเปลี่ยนใหสอดคลองกับ
สภาพแวดลอมเพื่อความอยูรอดของชีวิต
4. การเปลี่ยนแปลงเปนสัจธรรมของสรรพสิ่ง ทุก
สิ่งทุกกอยาง ลวนเปนอนิจจัง(ไมเที่ยง)
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 2
2

3. การเปลียนแปลงตามกฎไตรลักษณ
่
การเปลี่ยนของชีวิตเปนไปตาม กฎไตรลักษณ หมายถึง
มีลักษณะ 3 ประการ
1. อนิจจัง : ความไมเที่ยงของสรรพสิ่ง ตองมีการ
เปลี่ยนแปลงเสมอ คือ เกิดขึน ตั้งอยู และดับไป
้
2. ทุกขัง : การดําเนินชีวิตเปนทุกข เครียด มักจะทน
ไมไดเมื่อมีการเปลี่ยนแปลง
3. อนัตตา : ความไมมตัวตน ี
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 3
3

4. การพัฒนาเปนสวนหนึ่งของชีวิต
มนุษยเปนผลผลิตจากธรรมชาติสดมหัศจรรย ยิ่งกวาสิ่งใด
ุ
ในโลก พัฒนาเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา
4
4

5. การพัฒนา ..พัฒนาอะไรบาง
การพัฒนาตองพัฒนาองคประกอบของมนุษยทุกสวน...?
รางกาย การกระทํา กิริยาอาการ
มนุษย จิตใจ อารมณความรูสึก
สมอง การคิด
การพัฒนาตองพัฒนา กายและจิต(จิตใจและสมอง)
ใหมคณภาพ กายสมารท จิตสะอาด สมองปราดเปรื่อง
ี ุ
5
5

6. เริ่มตนพัฒนาตองปลูกตนกลาทีจิตใจ..?
่
การพัฒนาตนตองเริ่มตนที่จิตใจ (จิตสํานึกของตน)
จะปลูกพืชตองเตรียมดิน
จะกินตองเตรียมอาหาร
จะสงเสริมพัฒนาการตองเตรียมคน
จะพัฒนาคนตองเริ่มตนทีจิตใจ
่
จะพัฒนาใครตองเริ่มที่ตนเองกอน
“การพัฒนาตน เริ่มตนที่จิตใจ”
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 6
6

7. ความสําเร็จในชีวิต ..เริ่มตนที่จตใจ
ิ
จงหมันสํารวจจิตใจของทาน เพราะมันจะนําไปสูการคิด
่
จงหมันสํารวจการคิดของทาน เพราะจะนําไปสูการกระทํา
่
จงหมันสํารวจการกระทําของทานเพราะจะนําไปสูความเคยชิน
่
จงหมันสํารวจความเคยชินของทาน เพราะจะนําไปสูนิสัย
่
จงหมันสํารวจนิสยของทาน เพราะมันจะนําไปสู ชะตาชีวตทาน
่ ั ิ
“ชะตาชีวิต ความสําเร็จหรือความลมเหลวในชีวิต
ของทานจึงเริ่มตนที่....จิตใจของทานเอง”
....
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 7
7

8. เปาหมายของการพัฒนากาย..?
เปาหมายของการพัฒนากาย “รางกายสมารท”
หมายถึงลักษณะรางกายตอง เทห ดูดี
-รางกายแข็งแรงสมสวน
-การแตงกายดูดี มีคุณคา
-กิริยาอาการ ทาทาง อิริยาบถ ดูดี
-ทักษะทางรางกาย คลองแคลว
-องคประกอบภายในรางกาย แข็งแรง
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 8

9. เปาหมายของการพัฒนาจิตใจ..?
เปาหมายของการพัฒนาจิตใจ “จิตสะอาด”
หมายถึงลักษณะจิตใจตอไปนี้
-มีจิตใจที่ดีงาม
-มีคุณธรรมจริยธรรม
-มองโลกในแงดี
-มีอารมณแจมใส EQ สูง
ฯลฯ
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 9
9

10. เปาหมายของการพัฒนาสมอง..?
การพัฒนาสมองมีความคิด “ความคิดปราดเปรื่อง”
หมายถึงมีความสามารถในการคิด
-มีความคิดที่เปนระบบ
-มีความคิดวิเคราะห
-มีความคิดอยางวิจารณญาณ
-มีความคิดสรางสรรค
“ความคิด..มีความหมายมากกวาความรู”

รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 10
10

11. ผลลัพธจากการพัฒนา
ผลลัพธจากการพัฒนาตน นักศึกษาเปนคนดี
ศรีรําไพฯ (คนดีศรีแผนดิน) 9 ประการ
1.มีคณธรรมและจริยธรรม
ุ
2.มีระเบียบวินย ั
3.มีจิตสํานึกดี
4.รักการเรียนรู
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 11
11

12. ผลลัพธจากการพัฒนา(ตอ)
5. มีความรัก ผูกพันอยางใกลชิด เอื้ออาทรตอ
บุคคลในครอบครัวและคนอื่น
6.รักความเปนไทยและวัฒนธรรมไทย
7. มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตที่ดี
8. มีวิถีชีวิตแบบประชาธิปไตย
9. ไมมั่วสุมอบายมุข
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 12
12

13. ลักษณะของคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
1. มีคุณธรรมและจริยธรรม: มีพฤติกรรมดังนี้
-ปฏิบัตตามหลักศาสนาของตนเอง
ิ
-มีสัมมาคารวะ ออนนอมถอมตน
-พูดจาสุภาพออนโยน
-มีความเอื้อเฟอเผื่อแผ
-มีความกตัญูรูคุณ
-มีความซื่อสัตยตอตนเองและคนอื่น

รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 13
13

14. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
2.มีระเบียบวินย: มีพฤติกรรมดังนี้
ั
-ปฏิบัตตามกฎหมาย หรือกฎกติกาของสังคม
ิ
-เปนคนตรงตอเวลา
-รูจักเขาแถวในการรับบริการตางๆ
-รูจักวางแผนและปฏิบัตตามแผน
ิ
-สามารถควบคุมตนเองใหอยูในระบบ ระเบียบ
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 14
14

15. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
3. มีจิตสํานึกที่ดี : มีพฤติกรรมดังนี้
-รับผิดชอบตอตนเอง
-มีจิตสาธารณะ
-มีนาใจนักกีฬา รูแพ รูชนะ
้ํ
-มีการประหยัดและออม
-มีความขยัน มานะ อดทน
-มีการอนุรักษธรรมชาติสิ่งแวดลอม
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 15
15

16. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
4. รักการเรียนรู : มีพฤติกรรมดังนี้
-มีการใฝรู ใฝศึกษา คนหาความรู
-มีการติดตามขอมูลขาวสารอยูเสมอ
-ตื่นตัวตอประสบการณใหมๆ
-สามารถนําความรูมาพัฒนาตนเอง
ไดอยางเหมาะสม
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 16
16

17. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
5.มีความรักความผูกพัน ใกลชิด เอื้ออาทรตอผูอื่น
และคนในครอบครัว
-มีการพูดคุย ปรึกษาหารือกับสมาชิกใน
ครอบครัว
-มีความรักความสามัคคี ปรองดองกันกับ
สมาชิกในครอบครัวและในสังคม
-ใหการชวยเหลือเกื้อกูลผูอื่น และเขารวม
กิจกรรมของสังคมอยูเสมอ
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 17
17

18. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
6.รักความเปนไทยและวัฒนธรรมไทย
-สืบสานและเผยแพรเอกลักษณไทย
-ปฏิบัติตามประเพณีและวัฒนธรรมไทย
-วางตัวเหมาะสมกับกาลเทศะ
-มีจิตใจรักความเปนชาติไทย
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 18
18

19. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
7. มีสุขภาพกายและสุขภาพจิตดี
-มีลักษณะนิสยการดูแลสุขภาพ ใหสะอาด
ั
แข็งแรง
-รับประทานอาหารที่มคณประโยชน
ี ุ
-มีความสามารถควบคุมอารมณตนไดดี
-แสวงหาความสุขใหตนไดอยางเหมาะสม
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 19
19

20. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
8. มีวิถีชีวตแบบประชาธิปไตย
ิ
-เคารพในสิทธิเสรีภาพผูอื่น
-ปฏิบัติตนเปนผูนําและผูตามทีดี
่
-ใชสทธิเสรีภาพในการเลือกตั้ง
ิ
-
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 20
20

21. ลักษณะคนดีศรีรําไพฯ(ศรีแผนดิน)
9. ไมมั่วสุมอบายมุข
-ไมติดการพนัน
-ไมเสพสิงเสพติด
่
-ไมมั่วสุมทางเพศ
-ไมเที่ยวเตรยามวิกาล
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 21
21

22. กระบวนการพัฒนาตน
กระบวนการพัฒนาตนประกอบดวยขันตอนดังนี้
้
1. การสํารวจตนเอง
2. การกําหนดแผนพัฒนาตน
3. การดําเนินการตามแผน
4. การประเมินผลดําเนินการ
5. การสรุปและปรับปรุงพัฒนา
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 22
22

23. การพัฒนาเริ่มตนดวยการสํารวจตนเอง
1. การสํารวจตนเอง ..สํารวจอะไรบาง
- การตรวจสอบลักษณะตาง ๆ ของตนเอง
- เปาหมายและปรัชญาชีวิต
- ความตองการและความมุงมั่น

- ลักษณะนิสยใจคอของตน
ั
- จุดเดนและจุดดอยคืออะไร
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 23
23

24. วิธีการสํารวจตนเอง...ทําอยางไร?
- การสังเกตตนเอง
- การสอบถามผูอ่นื
- การรับรูผลสะทอนจากผูอื่น
- การวิเคราะหตนเองโดย
ตนเองวิเคราะห ใหผูอื่น
รวมวิเคราะห
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 24
24

25. การสํารวจทําใหรูจักตนทองแท
-รูจักตนเองไดถูกตอง
รูศักยภาพของตน รูจักจุดเดนและจุดดอยของ
ตนเอง และเขาใจปญหา สาเหตุตาง ๆของ
ปญหา ผลเสียของปญหานั้น ๆ
-สามารถวางแผนพัฒนาตนเอง
นําจุดดอยมาวางแผนแกไขอยางเปนขั้นตอน
“สนองจุดเดน ปรับปรุงจุดดอย”
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 25
25

26. ผลจากการสํารวจตนเอง
รูจักตน การวางแผน
-รูจดเดน
ุ พัฒนา
สํารวจตน -รูจุดดอย -สนอง คุณภาพ
เขาใจปญหา จุดเดน
-สาเหตุ -ปรับปรุง
-ผลเสีย แกไขจุดดอย
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 26
26

27. 2.การกําหนดแผนพัฒนาตน
การดําเนินการวางแผนพัฒนา
1.เลือกพฤติกรรมที่เปนปญหา
2.กําหนดพฤติกรรมเปาหมาย
3.กําหนดกิจกรรมและระยะเวลา
ในการดําเนินการ
“แผนที่ดีตองมีความเหมาะสมและทาทาย”
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 27
27

28. 3.การดําเนินการตามแผน
การดําเนินการตามแผนพัฒนาที่กําหนด
1.การดําเนินการตองมีความมุงมั่นทุมเท

2.ตองมีวนยในการดําเนินการ
ิ ั
3.ตองพยายามดําเนินการใหเปนไปตามระยะเวลา
และกิจกรรมที่แผนกําหนด
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 28
28

29. 4.การประเมินผล
การประเมินผลเปนการตรวจสอบความสําเร็จใน
การดําเนินการ ตลอดจนอุปสรรคและปญหาที่
เกิดขึ้นในการดําเนินการ
การประเมินผลสามารถประเมินไดเปนระยะ
ในขณะดําเนินการ และประเมินเมื่อดําเนินการ
สําเร็จตามขั้นตอนแลว
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 29
29

30. 5.การสรุปและปรับปรุงแกไข
เปนกระบวนการขั้นสุดทาย โดยสรุปให
เห็นอยางชัดเจนวา การดําเนินการ ไดผล
ตามเปาหมายหรือไมอยางไร มีอุปสรรค
ปญหาอะไรบางที่เกิดขึ้นในการดําเนินการ
มีขอเสนอแนะที่จะนําไปวางแผน
ดําเนินการในระยะตอไปอยางไร
รศ. เฉลา ประเสริฐสังข 30
30