„Hafði á tilfinningunni að henni væri umhugað um að maður lærði.“ Hvaða þættir hafa áhrif á upplifun nemenda af umhyggju kennara og myndun tengsla milli nemenda og kennara á námskeiði í netheimum? Nám í gegnum netið hefur aukist mikið og mun líklega aukast enn meira á næstu árum, ekki síst í kjölfar reynslu síðustu tveggja ára (COVID) sem voru full af áskorunum en einnig lærdómstími. Ekki vannst þó alltaf tími til að leggja kennslufræðilegan grunn þegar námskeið voru færð úr staðnámi í netheima, en margt ber að athuga við þá breytingu. Ein af þeim áskorunum sem kennarar standa frammi fyrir, ekki síst þegar þeir kenna á netinu, er að skapa góð tengsl milli sín og nemenda sinna, skapa gott andrúmsloft þar sem nemendur eru öruggir, þora að spyrja spurninga og upplifa að kennaranum sé umhugað um að þeim gangi vel. Rannsóknir sýna sterk tengsl milli slíks kennsluumhverfis og áhugahvatar. Áhugahvöt virkjar síðan nemendur í námi og er því forsenda þess að nám fari fram. Rannsóknir um hvernig slík upplifun nemenda verður til í stafrænu umhverfi eru þó fáar. Í samstarfi við umsjónarkennara námskeiðs (og meðhöfund okkar) notuðum við blandaða aðferðafræði (spurningalista, rýnihópa og viðtal) til að skoða upplifun nemenda í námskeiði á Félagsvísindasviði sem hafði verið fært í netheima 2019. Námskeiðið hafði þróast úr staðnámi í blendingsnám sem umsjónarkennari taldi að skilaði ekki nægilega góðum árangri. Spurningalisti var sendur til nemenda námskeiðsins haustin 2019 (pilot), 2020 og 2021. Í spurningalistanum voru bæði sannprófaðir kvarðar, meðal annars um upplifun nemenda af umhyggju kennara og trú þeirra á að þeir gætu náð árangri, auk stakra spurninga. Svarhlutfall var 54% en 172 nemendur af 318 svöruðu könnuninni (2020 og 2021). Auk þess var rætt við sjálfboðaliða í þremur rýnihópum og viðtal tekið við umsjónarkennara námskeiðs. Niðurstöður sýndu að skýrt skipulag, leiðbeiningar, hvetjandi tölvupóstar og önnur rafræn samskipti, s.s. á umræðuþræði, urðu til þess að nemendur upplifðu að kennara væri ekki sama um þá og árangur þeirra í námi. Auk þess átti ákveðin tengslamyndun sér stað, þar sem mörgum nemendum fannst þeir þekkja kennarann í lok námskeiðs þótt þeir hefðu aldrei hitt hann (hana) og töldu það meðal annars vera vegna persónulegrar og léttrar framkomu í vel gerðum myndböndum, þar sem andlit kennara var sjáanlegt, og tíðra rafrænna samskipta. Við ályktum að gott skipulag byggt á kennslufræðilegum grunni, vel unnin myndbönd þar sem kennari talar á léttum og persónulegum nótum og tíð samskipti með ýmsum leiðum hafi mikil áhrif á það hvort nemendur upplifi að kennara sé umhugað um námsgengi þeirra og einnig trú nemenda á að þeir geti náð árangri í námskeiðinu sem eru mikilvægir þættir tengdir áhugahvöt. Í erindinu verður þessum áhrifaþáttum tengslamyndunar lýst nánar.

2. •
•
•
•
•

3. Heildaryfirsýn yfir skipulag og þróun opinberrar stjórnsýslu.
Grundvallarhugtök stjórnsýslufræðanna.
Námsmat
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
75
121
158 161
2018 2019 2020 2021

5. NETKANNANIR Á MEÐAL NEMENDA
•
•
•
•
•
•
•

6. Sannprófaðir kvarðar sem notaðir voru:
Cronbach’s Alpha er frá upphafsúgáfu (Jones, Sahbaz, og
Chittum, 2015), og sannprófaðri íslenskri þýðingu (Schram &
Jones, 2015). Síðasti dálkurinn með Alpha frá núverandi
prófun á sama lista.

7. This Photo by Unknown author is licensed under CC BY-SA.

8. Þátttakendur
Hlutfall svörunar 54% (173 af 318)
2020 og 2021

9. Nemendur upplifðu umhyggju kennara
α
Frekar til mjög
sammála
78%
97%
94%
100%
39%
17%
15%
12%
33%
31%
34%
35%
6%
46%
48%
53%
0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%
Kennarinn í námskeiðinu var vingjarnlegur
Kennarinn í þessu námskeiði var almennt tilbúinn til að
hjálpa mér ef ég þurfti á hjálp að halda
Kennarinn vildi að mér gengi vel á námskeiðinu
Kennarinn í námskeiðinu sýndi mér virðingu.
Mjög ósammála Ósammála Frekar ósammála Frekar sammála Sammála Mjög sammála

11. •
•
•
•
•
•
•
•
•

12. Skipulag
Viðmót
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

13. Beinar tilvitnanir úr opnum svörum (2021 nemendahópurinn)

14. α
Frekar til mjög
sammála
91%
92%
84%
78%

15. α
94%
94%
90%

16. Heildareinkunn námskeiðs er fengin úr Kennslukönnunum Háskóla Íslands.
Árið 2018 svöruðu 56,6% skráðra nemenda (64/113), 2019 51,7% (92/178),
2020 48,4% (84/173) og 2021 46,4% (96/207)

17. •
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•

18. •
•
•
•
•
•

19. •
•
•
•
•
•
•
•
•

20. •
•
•