1. Хичээл №4 ЗНӨ-ийн онцлог, утга,
үүрэг, хэрэглээ
Хичээлийн зорилго:
зорилго
ЗНӨ - ийг холбох арга
хэрэглүүрүүдийг таниулах ,
ЗНӨ - ийн төгс , төгс бус
өгүүлэхүүний тухай ойлгуулах ,
ЗНӨ - ийн цаг төлөв , ЗНӨ - ийг
зохиох , найруулах чадварт сургах ,

2. Хичээлийн зорилт:
ЗНӨ-ийн төгс ба төгс бус өгүүлэхүүний цаг, утга,
хэлбэржилтийг зөв тайлбарлах,
ЗНӨ-ийг задлан ялгах,
ЭӨ-үүдийг ЗНӨ болгон хувиргах,
Эхээс ЗНӨ-ийг ялган таньж, тайлбарлах,

3. Дараах өгүүлбэрүүдийг ЗНӨ болгон
хувиргаж бич,
Өвс ногоо өнгийн цэцэг салхины аясаар
найгана. Балын үнэр анхилна.
Оройн шар наран өрнийн уулсмын цаагуур
тонгойлоо. Сэрүүн амьсгал орлоо.
Бага нуурын мандал өглөөний наран доор
мяралзан гялалзаж байв. Ногоон шинэс модон
ой униартан байв.

4. Өгүүлбэрүүдийг холбох хэлбэрээ
сонгоорой.
-ж, -ч, -н, -аад|-ээд, -оод, -өөд|, -саар, |-сээр,
-соор, -сөөр|
Ба, буюу, бөгөөд, атлаа, эсвэл, харин,
бөгөөтөл, агаад, болон, бодоод,
Хэлэх аялга

5. Зургийг харж, дээрх
өгүүлбэрүүдийн адил ЗНӨ зохио.

6. Эхээс ЗНӨ-ийг ялган бичээрэй
Ногооны униар огторгуйд тулж, зэрэглээ
мяралзаад, хүлэг морь урт янцгааж, төрсөн
нутгийг зүглэнэ. Цэцгийн хур дэлхийн
нүүрийг угаахад залуу хүмүүсийн сэтгэл бүр
ч сэргэж хөгжинө. Үзэсгэлэнт уул, тунгалаг ус
зуны цагт тэгш, эрийн гурван наадам монгол
газрын баясгалан. Манхтайн даваа манаран
харагдах бөгөөд манай хэдэн хүмүүс
давхиулсаар бэлд хүрэв.

7. Бататгал: Дараах сорилыг
гүйцэтгээд өөрсдийн гаргасан
хариуг шалгаж үзээрэй.
Зөв хариулт:
1в, 2г, 3г, 4г, 5б, 6б,
7в, 8б, 9б, 10б

8. Схемд тохирсон өгүүлбэр зохио.

9. Дүгнэлт: ЭӨ, ЗНӨ хоёрын ялгааг
жишээгэр батлан тайлбарлаарай.
Энгийн өгүүлбэр нь нэг өгүүлэхүүнтэй.
ЗНӨ нь 2-оос дээш өгүүлэхүүнтэй.
Энгийн өгүүлбэр нь нэг утга анаа илэрхийлж
байхад ЗНӨ нь өгүүлэхүүнийхээ тоогоор
өгүүлбэрийн утга илэрхийлнэ.
ЗНӨ нь 3 аргаар нийлж бүтнэ.
ЗНӨ-ийн бүтцэд орсон энгийн өгүүлбэрүүд нь
бие биеэ захирөхгүй эрх тэгш холбогдоно.

10. Цэгийн оронд тохирох үгсийг нөхөн
бичиж, дүгнэлт гаргаарай.
ЗНӨ-ийн онцлог нь:
.................... холбоонд суурилна.
Өгүүлбэрүүд нь хоорондоо тэгш эрхтэй
холбогдох тул байрыг нь солих ....................
Өгүүлбэрүүдийн хэсгүүдийн зааг ялгаа
тодорхой сул холбоонд байдаг тул тус
тусдаа ............ өгүүлбэр болж амархан салдаг.
ЗНӨ нь ......-ын нөхцөлөөр, ...............холбох
үгээр, .............. аялгаар тус тус холбогдоно.

11. ЗНӨ-ийн утга, үүрэг нь:
Өгүүлбэрүүд нь хоорондоо эсрэг,
ойролцоо, зүйлчилсэн утгын харьцаатай
байна.
Нэг үйлийг нөгөө үйлтэй жишсэн,
харьцуулсан, адилтгасан байж болно.
Тоочимж эх бүтээдэг.
Найруулгад тэгш хэм буюу зэргэд
бүтээнэ.

12. Дүгнэлт ярилцлага:

13. Гэрийн даалгавар:
ЗНӨ-ийн холбох арга тус бүрд нэг нэг ЗНӨ
зохион бич.
Д.Нацагдоржийн “Дөрвөн цаг” шүлгийн “Зун”
хэгийг өгүүлбэрийн гишүүдээр зурж, бүтэц хэв
шинжийг тодорхойл.
Сурах бичгийн 71-р хууданы Дасгал №30

14. Хичээлээ ойлгосон гэдэгт итгэж
байна. Амжилт хүсье.