2. •Η Μαρία Ιορδανίδου γεννήθηκε
στην Κωνσταντινούπολη το 1897. Ήταν κόρη του
Νικολάου Κριεζή και της Ευφροσύνης Μάγκου.
Από το 1901 ως το 1909 έζησε με τους γονείς της
στην Αθήνα,
μετά το χωρισμό τους όμως επέστρεψε
στην Πόλη και γράφτηκε στο εκεί αμερικανικό
κολέγιο.
Το 1914 πήγε για διακοπές σε συγγενείς της
στη Ρωσία, όπου και εγκλωβίστηκε για πέντε
χρόνια από το ξέσπασμα του πρώτου παγκοσμίου
πολέμου και τις ταραχές της ρωσικής
επανάστασης. Κατάφερε να επιβιώσει μόνη
παραδίδοντας μαθήματα αγγλικών, ενώ
παράλληλα παρακολούθησε μαθήματα σε ρωσικό
γυμνάσιο. Το 1919 γύρισε
στην Κωνσταντινούπολη και λίγο αργότερα πήγε
στην Αλεξάνδρεια, όπου παντρεύτηκε τον Ιορδάνη
Ιορδανίδη. Το 1923 επέστρεψαν μαζί
στην Αθήνα και το 1931 χώρισαν, αφού στο μεταξύ
είχαν αποκτήσει δυο παιδιά.
3. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής
κατοχής καταστράφηκε το σπίτι
της και η ίδια διώχτηκε και
κλείστηκε σε
διάφορα στρατόπεδα.
Το χιούμορ που συναντάει ο αναγνώστης στα έργα της τη
χαρακτήριζαν και στη ζωή της, ακόμα και στα δύσκολα χρόνια. Η
κόρη της σχετικά θυμάται :
«Γέλια που κάναμε όταν σέρναμε τα υπάρχοντά μας στην
Ηρώδου Αττικού, τυλιγμένα όπως όπως σε μια κουβέρτα.
Γέλια που κάναμε!!!».
Ήταν το '44 και το σπίτι τους στο Μετς μόλις είχε βομβαρδιστεί. Τέλος
κάνει εντύπωση η αισιοδοξία και η νεανική διάθεση που διαπνέει τα
έργα της, αν και αυτά γράφτηκαν όλα σε μεγάλη ηλικία.
Πηγές: Βικιπαίδεια, Εθνικό Κέντρο
Βιβλίου
4. Έγινε γνωστή στο λογοτεχνικό χώρο με το έργο «Λωξάντρα» , που
έγραψε σε ηλικία 65 χρονών το 1962,επειδή ―έλεγε― δεν ήθελε αυτά τα
λίγα πράγματα που ήξερε να τα πάρει μαζί της.
H «Λωξάντρα» είναι η ιστορία της γιαγιάς της και μέσα από αυτήν η
Mαρία Iορδανίδου ξαναζωντανεύει μιαν ολόκληρη εποχή καθώς
περιγράφει με μεγάλη ζωντάνια και χιούμορ τα έθιμα και τη ζωή των
Ελλήνων της Πόλης. Το έργο της αγαπήθηκε από το αναγνωστικό
κοινό, γνώρισε πολλές επανεκδόσεις και έγινε τηλεοπτική σειρά που
σημείωσε επιτυχία.
5. Το 'γραψε όταν ήταν 66 ετών.
«Όταν εργάζεσαι δεκάξι και δεκαοχτώ ώρες το εικοσιτετράωρο, όταν
έχεις να μεγαλώσεις δυο παιδιά και μια μητέρα γριά, δεν σου μένει
καιρός ανάσα να πάρεις – τι να γράψω μου λες!».Ξεκίνησε τη
«Λωξάντρα», «σαν ατζαμής, στα γηρατειά μου, και δεν ήξερα πώς ν‘
αρχίσω! Το 'παθα κι εγώ σαν τα παιδιά του σχολείου. Ο άντρας μου
ήταν δάσκαλος και το είχε καημό που τα παιδιά δυσκολευόντουσαν να
γράψουν έκθεση.
"Γιατί, παιδί μου, δεν μπορείς να γράψεις;". "Δεν μπορώ ν' αρχίσω, κύριε,
την αρχή δεν ξέρω!". "Ωραία, τότε θα σου δώσω μια συμβουλή: μην
αρχίσεις από την αρχή, άρχισε από τη μέση". Λοιπόν, ακολούθησα τη
συμβουλή του άντρα μου. Έπιασα τη Λωξάντρα από τη μέση και την
έβγαλα γριά στην πρώτη σελίδα. Έτσι έγινε η Λωξάντρα. Ύστερα απ'
αυτό μερακλώθηκα κι ήθελα να γράψω κι άλλο!»
6. Ο Δημήτρης Φωτιάδης περιγράφει πως ξεκίνησε να γράφει η Μαρία Ιορδανίδου:
Συχνά μας έλεγε ιστορίες της Πόλης σκιαγραφώντας τη γιαγιά της, τη Λωξάντρα.
-Μαρίκα, δεν κάθεσαι να τα γράψεις όλ’ αυτά που μας ανιστοράς, της έλεγα.
-Λωλάθηκες! μου αποκρινόταν. Εγώ το μόνο που έμαθα να κάνω είναι να γράφω αιτήσεις.
-Γράψε τα όπως τα λες, κι αυτό φτάνει.
Η Μαρίκα τίποτα. Αμετάπειστη! Μια μέρα με παίρνει στο τηλέφωνο.
-Δημήτρη, έγραψα τη Λωξάντρα.
-Τι;
-Να, τα όσα σου ανιστορούσα για την Πόλη.
-Μπράβο, Μαρίκα.
Τι μπράβο κάθεσαι και μου λες. Κανείς εκδότης δεν το βγάζει.
-Να το τυπώσεις μόνη σου.
-Και πού θα βρεθούν τα λεφτά;
-Να δανειστείς.
Έπειτα από κάμποσο καιρό έρχεται η Μαρίκα μ’ ένα βιβλίο στο χέρι. Ήταν η Λωξάντρα. Το
διάβασα και συναρπάστηκα. Η αφήγησή της ή, πιο σωστά, ο τρόπος που ζωντάνευε τα
περασμένα, ξεπέρασε κάθε προσδοκία μου.
Ύστερα από δυο μήνες, η Μαρίκα μου τηλεφωνά.
-Πούλησα 200 βιβλία. Έβγαλα τα μισά μου έξοδα.
-Θα τα πουλήσεις όλα, Μαρίκα.
-Από το στόμα σου και στου Θεού τ’ αυτί.
Πέρασαν ακόμη λίγοι μήνες και με παίρνει στο τηλέφωνο.
-Δημήτρη, τα πούλησα όλα!
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΦΩΤΙΑΔΗΣ “ΕΝΘΥΜΗΜΑΤΑ” Εκδόσεις ΚΕΔΡΟΣ
7. Η «Λωξάντρα» πρωτοκυκλοφόρησε το 1963, αλλά πέρασε σχεδόν απα-
ρατήρητη. Η Έλλη Αλεξίου ήταν από τους ελάχιστους που το πρόσεξαν,
σε κριτική της στην εφημερίδα «Δημοκρατική Αλλαγή».
Βιβλίο και συγγραφέας ακούστηκαν μετά τη δικτατορία,
όταν τιμήθηκε με το Χρυσό Σταυρό και το οφίκιο της Αρχόντισσας
του Οικουμενικού Θρόνου. Και ήταν φυσικό να τιμηθεί από το Πατρια-
ρχείο, αφού το βιβλίο της αναφέρεται στον ελληνισμό της Πόλης (όπου
γεννήθηκε και η ίδια), πριν φυσικά σφαγιαστεί και διωχθεί από τους
Τούρκους.
Εν πολλοίς αυτοβιογραφική η «Λωξάντρα», όπως άλλωστε και τα κατο-
πινά, ταυτίστηκε με τ' όνομα της Ιορδανίδου, μολονότι επρόκειτο για
τη γιαγιά της.
http://www.youtube.com/watch?v=F7RYVfP4Qac
8. Επόμενο βιβλίο της είναι το Διακοπές στον Καύκασο (1965), στο οποίο η
συγγραφέας περιγράφει τη ζωή της στη Ρωσία.
Το έργο της « Σαν τα τρελά πουλιά» (1978) μιλά για τα χρόνια στην
Αλεξάνδρεια και την Αθήνα κατά το Μεσοπόλεμο.
9. Τελευταίο της έργο είναι «Η αυλή μας» (1981)
Απόσπασμά του υπάρχει στο βιβλίο των Κειμένων Νεοελληνικής
Λογοτεχνίας
της Β΄ Γυμνασίου με τίτλο
«Στην εποχή του τσιμέντου και της πολυκατοικίας»
Το βιβλίο αυτό το έγραψε στα 84 της και αναφέρεται στη διαβίωσή της
σε μια
Αθηναϊκή πολυκατοικία. Και καθώς πια δεν καλόβλεπε, το έγραψε
με μαρκαδόρο: «Όσο περνάνε τα χρόνια, τόσο μεγαλώνω τα
γράμματα!».
10. Γίναμε αγγλοπρεπείς
Γράφει: «Αλλάζουν οι καιροί, αλλάζουν και οι άνθρωποι.
Μέσα στις πολυκατοικίες οι άνθρωποι γίνανε αγγλοπρεπείς.
Βλέπεις κάποιον στη σκάλα ή στο ασανσέρ και δε σε χαιρετά.
Στέκεται μπροστά σου σαν κολώνα πάγου, φοβάσαι να τον χαιρετήσεις
κι εσύ.
Δεν ξέρεις καλά καλά, συγκάτοικος είναι ή ξένος.
«Έχασαν οι Ρωμιοί τη ρωμιοσύνη τους».
Η εικόνα άλλαξε κάπως με τους σεισμούς του 1981: «Απ' τη στιγμή που
άρχισαν οι σεισμοί, οι πολυκατοικίες της αυλής χάσανε την
αγγλοπρέπειά τους.
Οι άνθρωποι ξανάγιναν Ρωμιοί. Άρχισαν να χαιρετιούνται χωρίς να
έχουν συστηθεί.
Αργά και πού αρχίσανε μικροβεγγέρες».
Εννοείται πως όταν πέρασε η φούρια του σεισμού οι περίοικοι
ξανάγιναν... αγγλοπρεπείς.
11. Στο τέλος του βιβλίου δηλώνει και τις
τελευταίες επιθυμίες της:
• «Να μη μαυροφορεθεί κανείς. Ούτε στεφάνια.
Όποιος θέλει, να δώσει το αντίτιμο στον δήμαρχο
Ν. Σμύρνης υπέρ της υπηρεσίας απορριμμάτων. »
•«Ακόμα να μη με κλάψετε καθόλου, αν μπορείτε.
Τα κλάματα δεν χρειάζονται όταν ο
θάνατος είναι φυσιολογικός».
Πέθανε στην Αθήνα στις 6 Νοεμβρίου του 1989.
12. ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΤΟΥ Β1 ΤΜΗΜΑΤΟΣ
ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ
«ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ»
ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ :
«ΓΝΩΡΙΖΟΥΜΕ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ ΜΑΣ»
ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ : 2013-2014
ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ : ΚΑΛΛΙΟΠΗ ΚΩΣΤΑΡΙΔΑΚΗ
