Kavram haritaları-Doç. Dr. Agah Tuğrul Korucu- Pınar Durna

1. KAVRAM HARİTALARI
 Kavram Haritası Nedir?
 Nasıl Oluşturulur?
 Zihin Haritası Oluşturma Araçları
Doç. Dr. Agah Tuğrul KORUCU
Pınar DURNA

2. Kavram Haritası Nedir?
• Kavram Haritası, kavramlar arasındaki ilişkileri gösteren diyagramlardır.
Ausubel'in "Anlamlı Öğrenme" yaklaşımını temel alarak Novak ve arkadaşları
tarafından geliştirilmiştir.
• Bilgiyi düzenlemeye ve ifade etmeye yarayan bir grafiksel araçtır. Kavramlar bir tür
kutu veya çember ile çevrelenir ve iki kavram arasındaki ilişki birbirleri arasına
çizilmiş çizgilerle belirtilir.
• Kavram haritası, insanların nasıl öğrendikleri ile anlamlı öğrenme konuları
arasında köprü kuran bir öğrenme, öğretme stratejisidir
• Kavramların anlaşılması ve zihne girmesi için ön bilgilerin yeterli olması ve etkin
olarak kavramları ve o kavramlar arasındaki ilişkileri düşünmek gereklidir.
Diyagramlar, çizimler, fotoğraf, video gibi araçlar günümüzde kavram haritaları
oluşturmak için kullanılabilecek araçlardır.

3. • Kullanım amacına göre çeşitli kavram haritaları vardır. Kavram
haritaları öğrencilerin bilişsel düzeylerini ortaya koymak için
kullanılabileceği gibi ölçme-değerlendirme aracı olarak da
kullanılabilir.
• Kavram haritaları; Öğrenmelerin daha anlamlı ve kalıcı olmasını
sağlar. Önceki bilgilerle yeni öğrenilecek bilgiler arasında anlamlı ilişki
kurulmasına yardımcı olur. Yeni bir ünitenin, bölümün ya da konunun
kapsamını tanıtma amacıyla da kullanılabilir.

4. Kavram Haritası Nasıl Oluşturulur?
• Öncelikle konu ile ilgili kavramlar genelden özele doğru hiyerarşik bir sıra halinde listelenir.
• Temel kavram en başa ya da sayfanın ortasına belirgin olarak bir daire ya da dikdörtgen şeklin
içerisine yazılır.
• Son olarak kavramlar arasındaki bağlantılar okların yanlarına yazılarak kavram haritası
tamamlanır. Bağlantılar yazılırken iki kavram arasındaki bağıntının anlamlı olmasına ve ilişkiyi
doğru şekilde temsil etmesine dikkat edilir.
• Kavram haritaları kâğıt üzerinde hazırlanabileceği gibi bilgisayar ortamında da rahatlıkla
hazırlanabilir. Bir başka yöntem ise online olarak kullanıcıya sunulan kavram ve zihin haritası
oluşturma programlarıdır.

5. Kavram Haritasının Eğitime Katkıları Nelerdir?
• Öğrencinin kavramları zihninde anlamlı şekilde kodlamasını sağlamaktadır.
• Geçmiş bilgiler ile yeni öğrendiği bilgiler arasında anlam bağı kurmasını sağlamaktadır.
• Bilgileri görselleştirerek somut hale getirmesini sağlamaktadır.
• Kavram öğretimini kolaylaştırmaktadır.
• Öğrencinin görsel düşünme becerilerini geliştirmektedir.
• Kapsamlı konuların tutarlı bir şekilde organize edilmesini sağlamaktadır.
• Hazırlanması için çok fazla zamana ya da sermayeye gerek yoktur. Ekonomiktir.

6. • Bilgilerin kolay öğrenilmesini ve hatırlanmasını sağlamaktadır.
• Öğrenciler tarafından hazırlandığında konunun kavramlarını ve
kavramlar arasındaki ilişkiyi bulup öğrenmeyi sağlamaktadır.
• Klasik öğrenme; beynimizin sadece sözcükler, mantık, sayılar gibi sol
lob becerilerini kullanarak gerçekleşir. Zihin haritaları ise, bu sol lob
becerilerinin yanına; renkler, resimler gibi sağ lob becerilerini de ekler.
Bu şekilde beyin korteksindeki (sözcükler, görüntüler, sayılar, mantık,
ritim, renk ve alansal farkındalık gibi) tüm alanları tek seferde
kullanabiliriz. Soyut kavram ve olguları temsil eden harflerin ötesine
geçerek bu soyutluğu görsel olarak zihnimizde oluşturabiliriz.

7. Kavram-Zihin Haritası Oluşturma Araçları
SpiderScribe
Bu haritalandırma aracı kullanıcılarına, farklı alanlardaki bir çok bilgiyi
görselleştirerek bir araya getirme olanağı sunuyor. Hem de bunu
yaparken sizi belirli bir kalıba sokmadan özgürce kendi harita stilinizi
yaratmanıza izin veriyor.

8. Mind Meister
• Resimler, ikonlar kullanabileceğiniz bir araçtır. Ücretsiz sürümünde
sadece 3 zihin haritası depolanabilmektedir. Yeni harita oluşturmak
için önceki kavram veya zihin haritalarından birinin silinmesi
gerekmektedir.

9. Bubbl.us
• Kavram ve zihin haritaları oluşturmada en sık kullanılan araçlardan
birisidir. Kullanılan araç sayısı az olduğu için karmaşıklığı önlemektedir.
Ayrıca dış bağlantılar verilmektedir. Birçok kişi tarafından aynı anda
düzenlenebilmektedir.

10. MindMup
• Zihin haritaları oluşturmak için kullanılan ücretsiz bir araçtır. Ayrıca
yaptığını zihin ve kavram haritalarını sosyal medya hesaplarınızda
paylaşabilirsiniz.

11. Mind42
• Ücretsiz bir kavram haritası oluşturma aracıdır. Kullanıcılara eş
zamanlı olarak takım çalışmasına olanak sağlamaktadır.
• https://mind42.com/