DANIŞMAN : DOÇ.DR AĞAH TUĞRUL KORUCU

1. DOÇ.DR.AGAH TUĞRUL KORUCU KADRİYE OLDUM
GÖRSEL VE İŞİTSEL ARAÇLAR
Öğretim, öğrenmenin gerçekleşmesi ve bireyde istenen davranışların gelişmesi için
uygulanan süreçlerin tümüdür.Yani öğrenciye belli bir şeyi öğretme, bilgi verme veya bilgi ile
donatma işidir.
Öğrencide istendik davranışların geliştirilmesi için görsel ve işitsel yöntemlerin birlikte
kullanılması gerekir. Bu faaliyete aynı zamanda gösteri yöntemi de denir.Herhangi bir konun
gösteriminin materyali olduğu ve bunun nasıl yapılacağı öğrencilerin önünde gösterilmek
suretiyle öğretilmesi esasına dayanır. Fizikî, beşerî ve ekonomik coğrafya olayları ile ilgili
kavramları öğretme bu yöntem sayesinde gerçekleşir. Bu faaliyet ise araç ve gereç yardımıyla
sağlanır.Konulardaki haritalar, şekiller, fotoğraflar, tablolar öğretimde öğrenmeyi araç ve
gereç yardımıyla anlaşılır hale sokar.
Herhangi bir fikrinin veya düşüncenin açıklanması, somut hâle getirilmesi ve ispatlanması
için ihtiyaç duyulan eşyalara ve aygıtlara araç denir.Bir iş veya eylemi yapmak için gerekli
olan malzemeye de gereç denir.
Görsellik ancak gösteri yöntemi ile gerçekleşir.Gösteri yöntemi herhangi bir konun araç ve
gereç yardımıyla öğretilmelidir.Bu araç ve gereçler; görsel, işitsel ve hem de görsel-işitsel
dir.Bu yöntem daha çok duyu organını uyardığı, öğrencinin ilgi ve dikkatini çektiği için
öğrenmeyi kolaylaştırır.Ünlü bir Çin atasözünün“işitirim ve unuturum, görürüm ve hatırlarım,
yaparım ve anlarım” ne kadar anlamlı olduğunu görürüz.Zaman sabit tutulmak üzere insanlar

2. okuduklarının% 10’unu, işittiklerinin % 20’sini, hem görüp hem de işittiklerinin% 50’sini,
söylediklerinin % 70’ini ve yapıp söyledikleri bir şeyin ise % 90’ını hatırlar.
Öğretimde görsel ve işitsel araçlar kullanıldığında öğrenme hem daha çabuk ve hem de daha
kalıcı olur. Yukarıdaki açıklamalardan anlaşıldığı gibi bir öğretim etkinliği ne kadar çok duyu
organına hitap ederse öğrenme o kadar iyi gerçekleşir.
Araç ve gereçlerin öğretimdeki rolleri şunlardır:
– Öğrencinin dikkatini çekerek onları güdüler.
– Öğrencinin dikkatini canlı tutar.
– Öğrencinin duygusal tepki vermesini sağlar.
– Kavramları somutlaştırır.
– Anlaşılması zor olan kavramları basitleştirir.
– Şekiller yoluyla bilginin düzenlenmesini ve alınmasını kolaylaştırır.
GÖRSEL VE İŞİTSEL ARAÇLAR
Öğretim, öğrenmenin gerçekleşmesi ve bireyde istenen davranışların gelişmesi için
uygulanan süreçlerin tümüdür.Yani öğrenciye belli bir şeyi öğretme, bilgi verme veya bilgi ile
donatma işidir.
Öğrencide istendik davranışların geliştirilmesi için görsel ve işitsel yöntemlerin birlikte
kullanılması gerekir. Bu faaliyete aynı zamanda gösteri yöntemi de denir.Herhangi bir konun
gösteriminin materyali olduğu ve bunun nasıl yapılacağı öğrencilerin önünde gösterilmek
suretiyle öğretilmesi esasına dayanır. Fizikî, beşerî ve ekonomik coğrafya olayları ile ilgili
kavramları öğretme bu yöntem sayesinde gerçekleşir. Bu faaliyet ise araç ve gereç yardımıyla
sağlanır.Konulardaki haritalar, şekiller, fotoğraflar, tablolar öğretimde öğrenmeyi araç ve
gereç yardımıyla anlaşılır hale sokar.
Herhangi bir fikrinin veya düşüncenin açıklanması, somut hâle getirilmesi ve ispatlanması
için ihtiyaç duyulan eşyalara ve aygıtlara araç denir.Bir iş veya eylemi yapmak için gerekli
olan malzemeye de gereç denir.
Görsellik ancak gösteri yöntemi ile gerçekleşir.Gösteri yöntemi herhangi bir konun araç ve
gereç yardımıyla öğretilmelidir.Bu araç ve gereçler; görsel, işitsel ve hem de
görsel-işitsel’dir.Bu yöntem daha çok duyu organını uyardığı, öğrencinin ilgi ve dikkatini
çektiği için öğrenmeyi kolaylaştırır.Ünlü bir Çin atasözünün“işitirim ve unuturum, görürüm
ve hatırlarım, yaparım ve anlarım” ne kadar anlamlı olduğunu görürüz.Zaman sabit tutulmak
üzere insanlar okuduklarının% 10’unu, işittiklerinin % 20’sini, hem görüp hem de
işittiklerinin% 50’sini, söylediklerinin % 70’ini ve yapıp söyledikleri bir şeyin ise % 90’ını
hatırlar. Öğretimde görsel ve işitsel araçlar kullanıldığında öğrenme hem daha çabuk ve hem
de daha kalıcı olur. Yukarıdaki açıklamalardan anlaşıldığı gibi bir öğretim etkinliği ne kadar
çok duyu organına hitap ederse öğrenme o kadar iyi gerçekleşir.

3. Araç ve gereçlerin öğretimdeki rolleri şunlardır:
– Öğrencinin dikkatini çekerek onları güdüler.
– Öğrencinin dikkatini canlı tutar.
– Öğrencinin duygusal tepki vermesini sağlar.
– Kavramları somutlaştırır.
– Anlaşılması zor olan kavramları basitleştirir.
– Şekiller yoluyla bilginin düzenlenmesini ve alınmasını kolaylaştırır.
Araç-Gereçlerin Özellikleri
1-Konunun Amacına Uygunluk
Amaca hizmet eden araç ve gereç konun anlaşılmasını ve öğretilmesini kolaylaştırır.Konu ile
ilgili haritalar, şekiller, tablolar, kesitler, profiller, blok diyagramlar vb.’leri.
2- Araç ve Gereçlerin Doğruluğu
Araç ve gerecin amaca uygun olarak kullanılabilme leri doğru olmalarına bağlıdır. Doğruluğu
tartışılan araç ve gereçler öğretimde birlik ilkesini zedeler. Haritaların adları ve bu
haritalardaki yer adları, yükseklik değerleri, derinlik değerleri vb.’leri
3-Araç ve Gerecin Öğrenciye Uygunluğu
Araç ve gereç öğretimin(ilk, orta, lise, üniversite) her basamağında müfredat programlarına
göre hazırlanmalıdır.Öğretimin seviyesine hitap etmeyen araç ve gereçler öğrenmeyi
gerçekleştiremez. Çünkü öğrenme ile verilmek istenen bilgiler öğretim kademelerine göre
farklılık gösterir.Örneğin lise seviyesinde bir öğrencinin ilk ve orta atlas kullanması, lise
öğrencisinin lise müfredatına uymayan bilgileri taşıyan yüksek düzeye hitap eden atlaslardan
yararlanmaları, 12 yaşından küçük çocuklar görsel ögeleri bir bütün yerine bölüm bölüm
yorumlama eğilimindedirler. Spesifik birtakım ögeleri göremezler.Daha büyük çocuklar resmi
bir bütün olarak algılamak ve resmin verdiği mesaj ile bir sonuca ulaşmaktadır.
4-Araç ve Gereçlerin Çekiciliği
Konun izahında gerekli harita, şekil, tabloların renk, çizim ve yazı tarzı yönünden estetik
olması gerekir.Kullanılacak fotoğraf ve slaytlarda da estetiğe dikkat edilmelidir.Estetik olma
öğrencinin ilgi ve dikkatini çekerek öğrenmeyi kolaylaştırır.
5-Araç ve Gerecin Kullanışlı ve Dayanıklı Olması
Araç ve gereçlerin kolay kullanımının yanında sağlam ve dayanıklı da olması gerekir.Sağlam
ve dayanıklı olmayan araç ve gereçler çabucak yırtılmakta, bozulmakta dolayısıyla
kullanılmaz hâle gelmektedir.
6-Araç ve Gerecin Sadeliği
Müfredat uygun bilgileri içeren araç ve gereç sadedir.Çünkü burada amaca uygunluk söz
konusudur.Fazla bilgi yığını öğrenmeyi zorlaştırır.

4. İŞİTSEL ARAÇLAR
İşitmek: Atmosferde oluşan ses dalgalarının kulağımız tarafından toplanmasından, beyin
deki merkezlerde karakter ve anlam olarak algılanmasına kadar olan süreç işitme olarak
adlandırılır.
Dinlemek: Geniş anlamda dinleme, önceden hazırlık yaparak, söylenenleri, okunanları,
konuşulanları anlamak için dikkat kesilme ve değerlendirme yapmaktır.
Dinleme önemli ve zorunlu bir öğrenme yollarından biridir. Birikimlerimizin büyük bir
bölümünü dinleme yoluyla kazanırız.

5. İŞİTMEK İLE DİNLEMEK ARASINDAKİ FARK
İşitmek, "Ses dalgalarının kulak zarına çarpması";
Dinlemek ise, "duyulanı anlamak ve korumak" demektir.
Örnek: Bir öğrenci, ders sırasında işittiklerini, ders sonunda anımsayamıyor sa derste
anlatılanları dinlememiş olduğu sonucu çıkarılabilir.
Örnek: radyo, MP3 Çalar, ses kayıt cihazı ses ve CD’leri teyp.
GÖRSEL ARAÇLAR
Bakmak: Çok fazla akıl yürütmeksizin gözleri istenilen noktaya yöneltmektir.
Görmek : Bu noktada gerekli şeyleri analiz etmek ve algılamaktır
Örnek: Haritalar, kitaplar, gerçek eşyalar, resimler ve tahta.