2. Todos estes cambios producen diferencias entre os 2
sexos, que se chaman “caracteres sexuais” que poden
ser:
Caracteres sexuais primarios: son os órganos reproductores.
Caracteres sexuais secundarios: todos aqueles rasgos (non
relacionados coa reproducción) que diferencian os homes das mulleres.
O conxunto dos caracteres sexuais primarios + caracteres sexuais
secundarios denomínase DIMORFISMO SEXUAL (as diferencias no
aspecto de mulleres e homes)
3. OS CARACTERES SEXUAIS
NENAS - Rapazas / NENOS- Rapaces
Comeza ós 9/11anos Comeza ós 11/14 anos
Aumenta o tamaño dos Aumenta o tamaño dos
órganos sexuais órganos sexuais (pene,
(ovarios, útero, vaxina e testículos e glándulas
labios) anexas)
Desenvolvemento das Cambia a voz
mamas Desenvolvemento da
Anchéanse as cadeiras musculatura
Crece peluxe na pube e Crece peluxe no pube,
nas axilas axilas e todo o corpo
Crece a barba
4. DA INFANCIA Á IDADE ADULTA:
ADOLESCENCIA: é o período de transición entre a infancia e a idade adulta.
Está marcada por un acontecemento biolóxico: a PUBERTADE, un proceso que vai transformando os nenos/as en homes/mulleres capaces de
reproducirse e perpetuar a vida da especie.
A PUBERTADE é a etapa da vida na que maduran os órganos reprodutores, en ven marcada:
o Nos rapaces: inicio na produción de seme
o Nas rapazas: aparición da 1ª menstruación
CAMBIOS FÍSICOS NA ADOLESCENCIA:
Comeza coa pubertade:
o Cara aos 10-11 anos nas rapazas
o Cara os 12-13 anos nos rapaces
A partir deste período, o aspecto xeral do corpo (rapaces/zas) cambia e as diferenzas entre os 2 sexos acentúase.
Os órganos do aparato reprodutor desenvólvense e empezan a funcionar (OS CARACTERES SEXUAIS PRIMARIOS):
o Nas rapazas: comezan as 1ª menstruacións
o Nos rapaces: comezan as 1ª exaculacións ou emisión de esperma.
Tamén se desenvolven os CARACTERES SEXUAIS SECUNDARIOS, que son as outras características do corpo que diferencian homes e
mulleres a parte dos órganos sexuais: distribución do pelo, masa muscular, altura, etc…
o Nas Rapazas:
- Formación das mamas
- Aparición de pelo no pube e nas axilas
- Estreitamento da cintura
- Ancheamento e arredondamento da cadeira
o Nos rapaces:
- Aparición de barba
- Aparición de pelo no pube e nas axilas
- Ancheamento das costas e a caixa torácica
- Desenvolvemento muscular
- Cambio de voz
CAMBIOS NO COMPORTAMENTO:
- Durante a adoslecencia a HIPÓFESE produce hormonas que antes non estaban presentes no corpo. Estas hormonas afectan aos órganos
sexuais, que a súa vez, producen outras hormonas distintas.
- Esta alteración hormonal, ademáis de provocar cambios físicos, produce cambios psíquicos, que modifican a personalidade e afectan ao
comportamento dos mozos. Ex. Cambios de humor.
- Os adolescentes:
o Aspiran a ser autónomos
o A miúdo critican e entran en conflito cos adultos: tratando así de reafirmar a súa personalidade, como medio para reinvindicar o seu lugar
no mundo adulto, ao que progresivamente van a acceder.
o Senten a necesidade de relacionarse cos demáis, polo que buscan un grupo de mozos da mesma idade para compartir os seus gustos e
aficións.
o Descubrimento da sexualidade
5.
6. APARATO REPRODUCTOR FEMININO
APARATO REPROCUTOR
FEMININO
consta
órganos xenitais externos
órganos xenitais internos
labios maiores e menores
ovarios
Clítoris, orificio vaxinal e mamas
trompas de Falopio
meato urinario
útero e vaxina
que forman a VULVA
7. As mamas
FEMININOS
ÓRGANOS SEXUAIS
2 Ovarios
2 Trompas de Falopio
Os xenitais internos 1 Útero
Vías xenitais
1 Vaxina
Monte de Venus –ventral-
Clítoris
Orificio uretral
Labios
Os xenitais externos VULVA
maiores Labios menores
Orificio vaxinal
(Ano) –dorsal-
8. Son 2 órganos situados na cavidade abdominal
Función:
OVARIOS Producen óvulos
Producen Estróxenos e proxesterona: hormonas que regulan o desenvolvemento dos caracteres
sexuais 1º e 2º feniminos e preparan ao organismo para un posible embarazo
Son dos condutos con forma de embude:
Tramo ancho: está aberto e rodea os ovarios
Trompas de Falopio ou Ovidutos Tramo estreito: desemboca no útero
Aparato xenital feminino
Función: recoller o óvulo desprendido polo ovario e
transportalo ata o útero
Órgano con forma de pera invertida
Vías xenitais Parede: capa muscular tapizada por 1 capa epitelial:
(son os condutos e “Mucosa uterina” ou “Endometrio”
cavidades que Útero No seu interior: Cavidade uterina, comunicada coa
reciben aos Vaxina polo Colo do útero
espermatozoides e Función: albergar e nutrir ao embrión durante o seu
albergan ao desenvolvemento
embrión)
É un conduto elástico comunicado co útero e aberto ao
exterior
Función: aloxa ao pene durante o acto sexual e nela
deposítanse os espermatozoides.
Vaxina HIME: membrana flexible que pecha parcialmente a
vaxina. Pódese romper ao facer exercicos físicos ou
durante a 1ª relación sexual
Glándulas de Bartolino: lubricación para favorecer a
penetración
Formada por:
2 repregamentos da pel:
VULVA (é o o externos: Labios maiores (con peluxe)
conxunto dos o internos: Labios menores (sen peluxe): no interior do cal se atopan o orificio uretral e o
xenitais externos orificio vaxinal
femininos) no ángulo anterior está un órgano eréctil moi sensible: o Clítoris: ten un importante papel durante a
excitación sexual
12. - Produción de
Son 2 órganos ocos, cheos de espermatozoides
APARATO XENITAL MASCULINO
túbulos seminíferos - Produción de
TESTÍCULOS
Están situados nunha bolsa da pel: TESTOSTERONA: regula a
ESCROTO ou BOLSA TESTICULAR aparición dos caracteres
sexuais 1º e 2º nos rapaces
EPIDÍDIMO: é un longo tubo moi Onde se almacenan os
repregado sobre si mesmo espermatozoides
CONDUTOS DEFERENTES ou
Ovidutos: finos tubos, parten desde
VÍAS XENITAIS: son os
o epidídimo ata as vesículas Permiten a saída do LÍQUIDO
condutos que permiten a
seminais SEMINAL ou SEME: formado polos
saída dos espermatozoides
CONDUTO EXACULADOR: finos espematozoides (inferior ao 10%) e
tubos que parten desde as as secrecións das glándulas
vesículas seminais ata a próstata anexas ( superior ao 90%).
URETRA: parte da vexiga ata a
punta do pene
VESÍCULAS SEMINAIS (Nutrición)
Producen substancias nutritivas e
PRÓSTATA (Substancias que protectoras dos espermatozoides que
GLÁNDULAS ANEXAS
estimulan a mobilidade) verten ao conduto exaculador e a
GLÁNDULAS DE COWPER uretra
(secreción lubricante)
É un órgano eréctil (tecido
esponxoso + 2 tecidos cavernosos):
aumenta de tamaño en lonxitude e
É o órgano copulador: permite
grosor.
PENE depositar os espermatozoides no
No seu extremos localízase unha
interior das vías xenitais femininas.
zona moi sensible: o GLANDE,
recuberto por unha repregadura de
pel: o PREPUCIO
13.
14.
15. = Son células especializadas que teñen por función transportar a información hereditaria dos proxenitores
OS GAMETOS MASCULINOS OU ESPERMATOZOIDES:
De tamaño moi diminuto, moi especializadas
Partes:
o Cabeza: contén o núcleo co material hereditario paterno
o Colo
o Flaxelo: filamento usado para desprazarse
Os GAMETOS ou CÉLULAS REPRODUTORAS
Formación dos espermatozoides: No interior dos túbulos seminíferos que están no interior dos testículos
o No interior dos túbulos seminíferos están as células nai dos espermatozoides
o Comezan a formarse desde a pubertade e durante toda a vida
o Producen 1000 espermatozoides/segundo
o Tardan en formarse de 72 días
Proceso de formación dos espermatozoides:
o As células nai dos espermatozoides están situadas na periferia dos túbulos seminíferos e multiplícanse
para formar a primeira célula dun novo individuo: a célula ovo ou CIGOTO
activamente
o Algunhas destas células maduran e van sufrindo transformacións conforme emigran dara o centro dos
túbulos
o Os espermatozoides xa formados son liberados na cavidade do tubo e almacénanse no Epidídimo
A formación dos espermatozoides é contínua e durante toda a vida desde a pubertade
OS GAMETOS MASCULINOS: ESPERMATOZOIDES
OS GAMETOS FEMININOS OU ÓVULOS:
Son células de gran tamaño:
o Núcleo: información hereditaria materna
o No Citoplasma: substancias de reserva ou VITELO: destinadas a nutrir ao embrión nas primeiras etapas
OS GAMETOS FEMININOS OU ÓVULOS
do seu desenvolvemento.
Rodeando ao óvulo: hai unha COROA RADIADA de células que o protexen
Formación dos óvulos:
o Os óvulos dunha muller fórmanse antes do seu nacemento, cara o 4º mes de xestación
o Cando nace unha nena, cada un dos seus ovarios contén unha reserva de óvulos inmaduros, nunhas
pequenas cavidades: “Folículos”
o Durante os 10 primeiros anos de vida: os folículos apenas sofren cambios
o A partir da pubertade: comeza a maduración cíclica e teñen lugar as 1ª ovulacións
o No transcurso da súa vida, unha muller ovula 400 veces, ata que cara aos 50 anos, se produce a
MENOPAUSA: cando os folículos deixan de madurar.
o Aproximadamente madura un óvulo cada 28 días (raramente máis dun) no interior dun folículo
Proceso de maduración dun óvulo:
o Na 1ª fase do ciclo: un folículo aumenta o seu tamaño ata converterse nunha esfera de de diámetro
o Cara o día 14: prodúcese a saída do óvulo: “OVULACIÓN”
2 TIPOS:
o O que queda do folículo dexenera no final do ciclo formando o CORPO AMARELO
A formación dos óvulos é periódica, comeza na pubertade e remata coa MENOPAUSA da muller
18. Os CICLOS SEXUAIS NA MULLER:
Desde a pubertade ata a menopausa, as ovulacións e as
menstruacións prodúcense regularmente na muller
A duración dos dous ciclos e de 28 días, pónse de
manifesto pola aparicón de lixeiras hemorraxias:
MENSTRUACIÓN
O Ciclo OVÁRICO e o Ciclo MENSTRUAL son procesos
cíclicos que teñen lugar no ovario e na mucosa uterina
respectivamente.
CICLO OVÁRICO:
FASE FOLICULAR: caracterízase polo rápido crecemento
e maduración dun folículo. Dura 14 días
OVULACIÓN: prodúcese cando se abre o folículo e se
expulsa o óvulo á cavidade abdominal. O óvulo é recollido
polas trompas de Falopio e introducido no seu interior.
Dura uns minutos.
FASE DE CORPO AMARELO: o resto do folículo
transfórmase nunha estrutura residual: o “Corpo Amarelo”
ou “Corpo Lúteo”, que vai dexenerando ata desaparecer.
Dura uns 14 días
CICLO MENSTRUAL ou CICLO DO ÚTERO: ten lugar de forma
paralela ao ciclo ovárico
No comezo do ciclo o Endometrio dexenera e destrúese.
A rotura dos capilares sanguíneos provoca a
Menstruación ou “regra”, que dura de 6 días.
A Mucosa uterina ou Endometrio faise máis grosa, con
unha extensa rede de capilares, preparándose para
albergar ao óvulo fecundado.
Se non se produce a fecundación, o Endometrio dexenera
e destrúese para volver a rexenerarse no seguinte ciclo.
Prodúcese así unha nova menstruación que se inicia uns
14 días despois da ovulación.
19.
20. DA FECUNDACIÓN Á NIDIFICACIÓN: Tras unha relación
sexual (home/muller), os espermatozoides ascenden desde o
interior da vaxina, polas vías xenitais femininas en busca do
óvulo.
FECUNDACIÓN= é a unión dun espermatozoide e un
óvulo
Dura aproximadamente entre 60 horas
Ten lugar nas Trompas de Falopio: alí, un único
espermatozoide (de todos os que chegan) atravesa a
Coroa Radiada que protexe ao óvulo, perfora a
membrana e fusiona o seu núcleo co deste.
A fusión dun óvulo e un espermatozoide: da lugar a
Célula OVO ou CIGOTO
Entre o 1º e 2º día posteriores á fecundación do óvulo, o
cigoto comeza a dividirse:
o 1º en dúas células
o despóis en 4 células
o e así sucesivamente, mentres se despraza polas
Trompas de Falopio cara ó útero. Este proceso
dura unha semana aproximadamente.
NIDIFICACIÓN: Unha vez que o embrión chega ao útero,
penetra na mucosa uterina, onde finalmente se implanta.
Este proceso é a NIDIFICACIÓN e esténdese ata o día 14
despóis da fecundación.
O EMBARAZO da muller comeza a partir deste momento, e
as menstruacións desaparecen ata despóis do nacemento do
bebé.
Fecundación e Nidificación:
1. desprendemento do óvulo
2. a fecundación é un proceso que dura de 60 horas
3. a 1ª división prodúcese entre o 1º e 2º día despóis da
fecundación
4. embrión de 8 céullas (Mórula)
5. pasada a 1ª semana o embrión chega ao útero
6. o embrión formado por unhas 100 células (Blástula)
7. a nidificación prolóngase ata 14 días despóis da
ovulación
21.
22.
23.
24. O EMBARAZO: placentación e xestación
O embarazo comeza cando o embrión en desenvolvemento únese
á Mucosa Uterina ou Endometrio
Antes diso, durante os primeiros días do seu desenvolvemento, o
embrión nútrese das reservas que contiña o óvulo (do vitelo); estas
reservas esgótanse pronto, polo que no útero se desenvolve un
órgano novo para alimentar ao embrión: a PLACENTA
A PLACENTACIÓN:
A PLACENTA fórmase cando o embrión emite unhas
PROLONGACIÓNS ARBORESCENTES cara a mucosa uterina.
A través das membranas da placenta prodúcese o intercambio
de substancias entre o sangue da nai e o embrión:
o Toma o osíxemo e as substancias nutritivas
o Expulsa o CO2 e outras substancias residuais
A placenta está unida ao embrión mediante unha estrutura
semellante a unha corda: o “CORDÓN UMBILICAL”, que contén
os vasos sanguíneos encargados de transportar substancias: 2
Arterias Umbilicais e 1 Vea Umbilical.
Simultaneamente á formación da placenta, xérase a BOLSA
AMNIÓTICA: unha fina membrana no interior da cal está o
LÍQUIDO AMNIÓTICO, que rodea e protexe ao embrión (de
golpes e vibracións).
A XESTACIÓN: no seu transcurso prodúcese a formación de todos os órganos
do novo ser humano
1º Mes: nos primeiros días do desenvolvemento, o embrión mide tan só .
Comeza a formarse o SN e o seu corazón, que comezará a latexar
2º Mes: iníciase a creación do cerebro. No final do 2º mes o embrión mide
de lonxitude e xa presenta aspecto humano. A partir de entón: “Feto”
3º Mes: o feto mide e pode realizar movementos. O seu sexo pódese
recoñecer a finais do mes.
4º Mes: o aparello circulatorio está completamente formado e o esqueleto
empeza a organizarse
5º Mes: remata a maduración do SN. Xa se perciben os movementos do
feto.
6º Mes: os bronquios e os pulmóns case maduraron. Nun parto prematuro
a supervivencia do feto é difícil, ainda que con coidados axeitados podería
sobrevivir.
7º Mes: o feto posúe os organos indispensables para vivir fóra do útero
materno.
8º e 9º Mes: durante os 2 últimos meses, o feto completa o seu
crecemento (medra uns 200 gramos/ semana)
25.
26. O NACEMENTO: tras 9 meses de embarazo, a xestación finalizou. Neste momento o
feto coloca a súa cabeza cara o colo do útero e o parto é inminente.
O parto pode durar de 12 hs en el distínguense 3 fases:
1. Fase de Dilatación
2. Fase de Expulsión
3. Fase de Libramento
1. FASE DE DILATACIÓN:
É a de maior duración
Iníciase coas contraccións espontánesas da parede do útero: a nai sinte
lixeiras dores na rexión abdominal cada 15 ou 30 minutos que van aumentado
en frecuencia e intensidade.
Estas contraccións empurran o neno cara a saída do útero, o que provoca o
ancheamento ou dilatación do colo uterino.
Así mesmo, a presión exercida provoca a ruptura da bolsa amniótica e a saída
do seu contido: “a rotura de augas”.
2.- FASE DE EXPULSIÓN:
Dura aproximadamente 30 minutos.
As contraccións, cada vez máis longas e intensas, van empurrando o feto cara
ao exterior.
A nai pode axudar a saír o bebé contraendo voluntariamente os músculos do
abdome.
Unha vez expulsado, o persoal sanitario liga e corta o cordón umbilical, que
unía o feto á placenta e provócalle o “1º choro”, que activa o seu ap.
respiratorio
3. FASE DE LIBRAMENTO:
Uns 15 min. Despóis da expulsión contiúanse as contraccións uterinas que
cesaran co nacemento
Estas contraccións fan que a placenta se despegue da mucosa uterina,
producíndose a súa expulsión.
A rotura dos vasos sanguíneos ocasiona unha hemorraxia que cesa co
retraemento do útero
27.
28. OS MÉTODOS ANTICONCEPTIVOS: son métodos que evitan que a muller quede embarazada e son de axuda para unha boa
planificación familiar
A PLANIFICACIÓN FAMILIAR: comprende os procedementos usados por unha parella para previr o embarazo e controlar o número de
nacementos.
Elixir o Nº de fillos e o momento de telos foi posible grazas aos Métodos Anticonceptivos: poden ser Naturais ou Artificiais (4 tipos)
PRESERVATIVO: fina funda de látex, se pon sobre o pene erecto, e
retén os espermatozoides
Importante: evita as ETS
1. Dispositivos de Barreira: impiden o paso dos DIAFRAGMA: é unha membrana flexible de látex que se coloca antes
espermatozoides cara ás Trompas de Falopio da relación sexual, pechando a entrada do colo do útero.
Require consello médico: hai que saber o tamaño adecuado á anatomía
da muller.
Non evita as ETS
son PÏLULAS ou PARCHES cutáneos, que conteñen hormonas
1. ANOVULATORIOS: sintéticas que impiden a ovulación da muller, aínda que as
menstruacións suceden con normalidade
DISPOSITIVO INTRAUTERINO (DIU):é un dispositivo de metal ou
plástico que se coloca no útero da muller e impide a nidificación, aínda
que se produza a fecundación
A súa colocación require de control e seguimento médico.
1. INHIBIDORES DA NIDIFICACIÓN: son os que impiden a
PÍLULA POSCOITAL: é unha pílula que se toma baixo prescripción
implantación do embrión no útero
médica, nun prazo de 72 hs tras unha relación sexual.
O seu uso aconséllase só en casos de urxencia (ex. Rotura de
preservativo) porque provoca a menstruación, coa conseguinte perda do
endometrio, facendo imposible a nidifcación
A esterilización só debe praticarse cando voluntariamente e baixo
asesoramento médico, se decidiu non ter fillos.
A técnica é distinta no home e na muller
1. ESTERILIZACIÓN: operación cirúrxica menor pola que se
seccionan e atan os condutos de saída dos gametos VASECTOMÍA: corte e ligadura dos condutos deferentes
LIGADURA DE TROMPAS: corte das trompas de Falopio que impide o
paso dos óvulos
Non se consideran Métodos Anticonceptivos posto que non impiden o embarazo:
Manter relacións durante a menstruación
Que a muller mexe ou limpe os seus xenitais despóis de manter unha relación sexual
Retirar o pene da vaxina xusto antes de exacular (COITUS INTERRUPTUS)
Realizar o acto sexual adoptando determinadas posturas.
35. Sexo e Sexualidade
Sexo:
Sexualidade:
É o mecanismo
mediante o cal nos Non se limita ao
reproducimos proceso reprodutor nin
aos órganos sexuais
É o conxunto de
caracteres É a capacidade que
morfolóxicos, posúen os seres
fisiolóxicos e humanos para
psicolóxicos que expresar sentimentos
diferencian homes e e emocións profundas
mulleres como o amor
36. A resposta sexual humana
Por resposta sexual enténdese a forma de reaccionar que ten cada
persoa ante os estímulos sexuais. Poden recoñecerse varias fases:
1ª fase: Atracción mutua: algúns estímulos sensoriais como o aspecto,
a voz, o aroma, e tamén psicolóxicos como as actitudes poden provocar
a atracción mutua entre dúas persoas, o que pode levar ó desexo.
2ª fase: a Excitación: que é o xeito como o corpo responde ao desexo.
Nesta fase o cerebro envía mensaxes que producen cambios
involuntarios no corpo:
Na muller prodúcese secreción vaxinal
No home, a afluencia de sangue ao pene provoca a súa erección.
3ª fase: Orgasmo: se a estimulación sexual aumenta, acádanse niveis
de tensión sexual elevados que poden culminar no orgasmo, fase na que
se libera a tensión sexual acumulada:
Na muller prodúcense contraccións xenitais involuntarias, acompañadas de
sensación de pracer
No home, prodúcese a exaculación ou saída do seme, acompañada por unha
sensación de pracer.
37.
38.
39. Hixiene sexual
Nos rapaces Nas rapazas
Na limpeza xenital diaria Non convén enxaboar o interior dos
convén prestarlle maior xenitais para evitar irritacións.
atención á zona do glande É recomendable limparse sempre
para evitar acumulación de dende a vaxina cara ao ano, para
Hixiene secrecións evitar que os xermes provoquen
Calquera secreción estraña unha infección
debe ser consultada co Calquera secreción estaña debe ser
médico consultada co médico
A muller debe examinar os peitos
O cancro de testículo é unha vez ao mes para detectar
doado previr e tratar. Hai que vultos ou cambios na forma. Os
revisar a superficie do vultos poden ser tumores malignos
Autoexame testículo en busca de cambios ou máis frecuentement son quistes
de textura, tacto, tamaño e (sacos cheos de líquido) ou
peso fibroadenomas (vultos duros e
indoloros)