3. Ćelijska membrana:
-obavija ćeliju
-daje joj oblik
-određuje veličinu
-štiti od različitih uticaja
-selektivno je propustljiva
4. U izgradnji ćelijske membrane učestvuju:
- dvostruki fosfolipidni sloj u koji su ugrađeni proteini
- proteini- enzimski sistem koji omogućava promet materija
-ugljeni hidrati- na površini ćelije čine sloj- glikokaliks
5. Razmjena sa spoljašnjom sredinom obavlja se preko ćelijske membrane, odnosno
proteinskih molekula. Ovakvu građu imaju i sve membrane ćelijskih organela.
6. Ćelijske organele:
Ribozomi su ćelijske organele u kojima se obavlja proces sinteze proteina, tada se
spajaju i brazuju kompletnu ćelijsku organelu.
7. Niz ribozoma u toku sinteze proteina označen je kao poliribozom.
8. Endoplazmatični retikulum
je ćelijska organela izgrađena od sistema membrana koje se uvlače u vidu kanalića i
proširenja u citoplazmu.
9. Prostire se i održava komunikaciju između jedrove opne i ćelijske membrane. Za
spoljašnju membranu ER-a vezuju se ribozomi u vrijeme kada se u njima sintetišu
proteini- granulirani ER, kada nijesu prisutni poliribozomi označen je kao glatki ER.
10. Goldžijev aparat
je sistem gusto pakovanih membrana sa kojih polaze vezikule sa upakovanim
metaboličkim produktima ćelije.
11. Obično se nalazi u blizini jedra, naročito ga puno ima u ćelijama žlezdanog tkiva
(učestvuju u sekretornim funkcijama ćelije).
12. Mitohondrije su ćelijske organele sa dvojnom membranom, spoljašnja je glatka i
propustljiva za velike molekule, unutrašnja je manje propustljiva i gradi čitav niz
nabora –krista (povećavaju ukupnu površinu).
13. -Na površini unutrašnje membrane u vidu čvorića nalaze se enzimi koji
omogućavaju proces ćelijskog disanja. U mitohondrijama se nalaze mali molekuli
mitohondrijske DNK i ribozomi.
14. Ove organele su glavni izvor energije („toplane ćelije“) jer se u njima procesom
ćelijskog disanja vrši sinteza ATP (adenozin-trifosfat).
15. Lizozomi
su ćelijske organele, uglavnom loptastog oblika, oivičene jednostrukom
membranom. Sadrže hidrolitičke enzime i u njima se razgrađuju različiti molekuli i
djelovi ćelije koji joj više ne koriste.
21. Na osnovu opisa odredi o kojoj se ćelijskoj organeli radi:
1. Ova ćelijska organela je izgrađena od sistema membrana koji se uvlače u
vidu kanalića i proširenja u citoplazmu. Prostire se i održava komunikaciju
između jedrove opne i ćelijske membrane. Za spoljašnju površinu membrane
vezuju se ribozomi u vrijeme kada se unjima sintetišu proteini.
2.Uglavnom je loptastog oblika, od citoplazme odvojena jednostrukom
membranom. U unutrašnjosti ove organele nalaze se hidrolitički enzimi.
22. Којi se iskazi odnose na prokariotsku ćeliju?
1. Postoji organizovano jedro.
2. Genetička informacija je linijskog oblika i
udružena sa proteinima.
3. Ribozomi su sitni i u njima se odvija sinteza
proteina.
4. Unutrašnjost ćelije nije izdijeljena membranama
na posebne djelove.
5. Ove ćelije imaju citoplazmu.
6. Ćelija je obavijena ćelijskom membranom.
7. Ćelijsko disanje se obavlja u mitohondrijama.
24. Literatura:
• D. Marinković, K. Paunović, V. Terzija: Biologija za
prvi ili drugi razred sradnje škole, ZzUiNS Beograd
http://www.google.me/url?
sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=4&cad=r
ja&uact=8&ved=0CDAQFjAD&url=http%3A%2F
%2Fsh.wikipedia.org%2Fwiki%2F
%25C4%2586elija_(biologija)&ei=nxlMVPDTFaP5y
QPOx4GwBw&usg=AFQjCNHXOUTR8THxfSof9Dn_
SG5Pa6e_Bw&sig2=kB9RwfScm-
RE_DwpI0MAcg&bvm=bv.77880786,d.bGQ
• -Enciklopedija Britanica
