δ ΤΆΞΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ

1. ΕΛΛ. ΓΛΩΣΣΑ Δ΄ ΤΑΞΗΣ ΑΡ. ΦΥΛ. 1
Ουσιαστικά, κύρια και κοινά – Αλφαβητική σειρά - Ποιήματα
Όνομα:
ΟΥΣΙΑΣΤΙΚΑ
Ουσιαστικά λέγονται οι λέξεις που
δηλώνουν:
• πρόσωπα (δάσκαλος, Πέτρος)
• ζώα ή φυτά (άλογο, τριαντάφυλλο)
• πράγματα (καρέκλα, γραμματόσημα)
• τόπους (Αθήνα, Ελλάδα)
• ενέργειες (διάβασμα, αποστολή)
• καταστάσεις (ύπνος, ησυχία)
• ιδιότητες (εξυπνάδα, ταχύτητα).
Τα ουσιαστικά έχουν τρία γένη
(αρσενικό, θηλυκό και ουδέτερο) και
δύο αριθμούς (Ενικό και Πληθυντικό).
Τα ουσιαστικά χωρίζονται σε:
• Κύρια ονόματα: Φανερώνουν ένα
ορισμένο πρόσωπο, τόπο ή ζώο.
• Κοινά ονόματα: Φανερώνουν γενικά
πρόσωπα, τόπους, ζώα ή πράγματα,
ενέργεια, κατάσταση, ιδιότητα.
Κύρια ονόματα είναι:
• τα ονόματα των ανθρώπων
π.χ. Λεωνίδας, Δήμητρα, Παπαδόπουλος
• τα ονόματα των ημερών και των μηνών
π.χ. Τρίτη, Κυριακή. Μάρτιος, Ιούλιος
• τα ονόματα των γιορτών
π.χ. Χριστούγεννα, Πάσχα, Θεοφάνεια
• τα ονόματα των χωρών, των πόλεων, και
των δρόμων
π.χ. Ελλάδα, Αθήνα, Ηράκλειο, Ερμού
• τα εθνικά ονόματα
π.χ. Έλληνας, Άγγλος, Κερκυραίος
• τα ονόματα των νησιών, των βουνών, των
ποταμών και των λιμνών
π.χ. Κρήτη, Ρόδος, Όλυμπος, Αξιός, Βόλβη
• τα ονόματα των έργων τέχνης και των
λογοτεχνικών έργων
• π.χ. Παρθενώνας, Λευκός Πύργος,
Άξιον Εστί, Ο μικρός πρίγκιπας
• οι λέξεις Θεός. Χριστός, Παναγία και τα
συνώνυμά τους: Μεγαλόχαρη,
Παντοδύναμος κτλ.
1. Να βρεις στο παρακάτω κείμενο τα κύρια ονόματα και να τα ξαναγράψεις με κεφαλαίο.
Ο κύριος ζαχαρίας παπανικολάου λατρεύει τις εκδρομές! Τον ιούλιο πήγε στην πάρο
και στην σαντορίνη. Τον αύγουστο πήγε στη σίφνο και στη μήλο. Μαζί του ταξίδεψαν η
γυναίκα του, η κυρία μάγδα, και τα δυο παιδιά τους, ο στέλιος και η μαρία. Το
περασμένο σαββατοκύριακο πήγε στη Θεσσαλονίκη. Έμειναν σ’ ένα ξενοδοχείο στο
κέντρο της πόλης. Έκαναν τα ψώνια τους στην οδό ερμού, περπάτησαν κατά μήκος του
λιμανιού, απόλαυσαν τον καφέ τους στην πλατεία αριστοτέλους και έβγαλαν
φωτογραφίες το άγαλμα του μεγάλου αλεξάνδρου. Επέστρεψαν στην αθήνα το βράδυ
της κυριακής.

2. 2. Βάζω σε αλφαβητική σειρά τις λέξεις:
• μολύβι, βράχος, νυχτερίδα, στόλος,
χωνί, δουλειά, έλατο, γεράκι, φωτιά,
τροφή, ζώνη, καλάμι, ρόδα, πρασινάδα
Αλφαβητική σειρά είναι η
σειρά που έχουν τα γράμματα
στο ελληνικό αλφάβητο. Έτσι
αν θέλουμε να βάλουμε
κάποιες λέξεις σε
αλφαβητική σειρά βλέπουμε
αρχικά το πρώτο γράμμα.
Αν το πρώτο
γράμμα είναι
το ίδιο;
• γέλιο, ανάσα, άστρα, κρότος, σχολείο,
κράτος, γυναίκα, μυστικό, μπάλα, σπαθί,
κρασί, μπέμπης, σχολικό, μπαταρία
Τότε τις κατατάσσουμε ανάλογα με
το δεύτερο γράμμα. Αν και αυτό
είναι ίδιο τότε προχωράμε στο
τρίτο γράμμα των λέξεων κ.λ.π.
3. Διαβάζω το ποίημα «Ο Κύριος Κανείς» του Ν. Ποριώτη.
Ποιος να `ναι αυτός ο «Κύριος Κανείς»;
Χτες, σαν καθίσαμε να πιούμε τσάι,
μπραμ, να σου τον, ένα φλιτζάνι σπάει
και βρέχει το φουστάνι της Φανής,
ο σκανταλιάρης «Κύριος Κανείς».
Κι ύστερα τσίμπησε την άσπρη γάτα,
έσπασε και δυο τρία καλά πιάτα,
εζούληξε του Γιάγκου το καπέλο,
και ξέσκισε της Έλλης μας το βέλο,
και μούγκριζε φρικτά σαν Ερινύς,*
ο πεισματάρης «Κύριος Κανείς».
Έχει, θαρρώ, κακήν ανατροφή,
γιατί έβαλε μες στον καφέ μου αλάτι,
και μου έμπηξε καρφίτσες στο κρεβάτι,
και στο σκαμνί του μπέμπη ένα καρφί,
κι ύστερα τον ρωτούσε «που πονείς;»
ο κατεργάρης «Κύριος Κανείς».
1) Το ποίημα «Ο Κύριος Κανείς» έχει
στροφές.
Η 1η
στροφή έχει στίχους ενώ
οι υπόλοιπες έχουν στίχους.
2) Γράφω τα ζευγάρια των
ομοιοκαταληξιών:
1η
στροφή:
Κανείς – Φανής
Τσάι – σπάει
2η
στροφή:
3η
στροφή:
Ποιος να ναι; Μπα! κανείς μας δεν τον ξέρει,
κανείς μας δεν τον είδε πουθενά...
Μ' αυτός τα παιχνιδάκια μας χαλνά,
κι έσπασε και της πλύσης το πανέρι.
Δεν είναι, φαίνεται, καθόλου ευγενής
αυτός ο μάγκας «Κύριος Κανείς».
Δεν τον γνωρίζουμε! Ορκιζόμαστε.
Μας η μητερούλα μας χαμογελά
και λέγει πως τον ξέρουμε καλά
και πως δεν πρέπει να κρυβόμαστε
και ψέματα να λέμε στους γονείς,
4η
στροφή:
5η
στροφή:
γιατί είμαστε όλοι εμείς ο «Κύριος Κανείς».