ประช่าคมอาเช๊ยน

1. กรอบความรวมมืออาเซียน+3 (จีน ญีปุน และสาธารณรัฐเกาหลี)
่
1. ภูมิหลัง
1.1 กรอบความรวมมืออาเซียน+3 เริ่มตนขึ้นเมื่อป 2540 ในชวงทีเ่ กิดวิกฤตทางการเงินในภูมิภาคเอเชีย
ตะวันออก โดยมีการพบหารือระหวางผูนาของประเทศสมาชิกอาเซียนและผูนาของจีน ญี่ปน และสาธารณรัฐ
ํ ํ ุ
เกาหลี เปนครั้งแรกที่กรุงกัวลาลัมเปอร เมือเดือนธันวาคม 2540 นับจากนัน ไดมีการจัดประชุมสุดยอด
่ ้
อาเซียน+3 ขึ้นทุกปในชวงเดียวกับการประชุมสุดยอดอาเซียน
กรอบความรวมมืออาเซียน+3 เริ่มเปนรูปรางภายหลังการออกแถลงการณรวมวาดวยความรวมมือ
เอเชียตะวันออกเมื่อป 2542 และการจัดตั้งกลุมวิสยทัศนเอเชียตะวันออก (East Asia Vision Group - EAVG)
ั
ในป 2542 เพือวางวิสัยทัศนความรวมมือในเอเชียตะวันออก ซึ่งในป 2544 ไดมีขอเสนอใหจัดตั้งประชาคม
่
เอเชียตะวันออก (East Asian community - EAc1) และกําหนดมาตรการความรวมมือดานตาง ๆ เพื่อนําไปสู
การจัดตั้ง EAc
1.2 ในการประชุมสุดยอดอาเซียน+3 ครั้งที่ 9 ที่กรุงกัวลาลัมเปอร ในป 2548 ผูนําไดลงนามในปฏิญญา
กัวลาลัมเปอรวาดวยการประชุมสุดยอดอาเซียน+3 (Kuala Lumpur Declaration on the ASEAN+3 Summit)
ซึ่งกําหนดใหการจัดตั้งประชาคมเอเชียตะวันออกเปนเปาหมายระยะยาว และใหกรอบอาเซียน+3 เปนกลไกหลัก
ในการนําไปสูเ ปาหมายระยะยาวดังกลาว นอกจากนี้ ในโอกาสครบรอบ 10 ปของกรอบอาเซียน+3 ในป 2550
ไดมีการออกแถลงการณรวมวาดวยความรวมมือเอเชียตะวันออก ฉบับที่ 2 และแผนงานความรวมมืออาเซียน+3
(2550-2560) ซึ่งระบุถงแนวทางความรวมมือในประเด็นตาง ๆ ภายใตกรอบอาเซียน+3
ึ
1.3 ปจจุบันความรวมมือในกรอบอาเซียน+3 ครอบคลุมความรวมมือในสาขาตาง ๆ มากกวา 20 สาขา
ภายใตกรอบการประชุมในระดับตาง ๆ ประมาณ 60 กรอบการประชุม ซึ่งไทยเห็นวามีศกยภาพสําคัญั
ในการสงเสริมความเชื่อมโยงในภูมิภาค ตลอดจนผลักดันการดําเนินการตามแผนแมบทวาดวยความเชื่อมโยง
ระหวางกันในอาเซียน (Master Plan on ASEAN Connectivity - MPAC) ซึ่งเปนยุทธศาสตรสําคัญของการเปน
ประชาคมอาเซียน การรวมตัวกันในภูมิภาค และการลดชองวางดานการพัฒนา โดยประเทศสมาชิกอาเซียน+3
ไดเห็นชอบขอริเริ่มของไทยในการออกแถลงการณผนําวาดวยความเปนหุนสวนความเชื่อมโยงอาเซียน+3
ู 
(Leaders’ Statement on ASEAN Plus Three Partnership on Connectivity) ในการประชุมสุดยอดอาเซียน+3
ในเดือนพฤศจิกายน 2555 ทีกรุงพนมเปญ
่
2. พัฒนาการที่สาคัญ ํ
2.1 ความรวมมือดานการเงิน ความรวมมือดานการเงินภายใตมาตรการริเริ่มเชียงใหม (Chiang Mai
Initiative - CMI) ซึ่งริเริ่มขึ้นเมื่อป 2543 นับเปนสาขาความรวมมือที่มีความกาวหนามากที่สุดภายใตกรอบ
ความรวมมืออาเซียน+3 โดยมีพัฒนาการที่สําคัญ ไดแก
(1) การจัดตั้ง “CMI Multilateralization (CMIM)” หรือมาตรการริเริ่มเชียงใหมไปสูการเปน

พหุภาคี เมื่อวันที่ 24 มีนาคม 2553 ซึ่งมีวงเงิน 120,000 ลานดอลลารสหรัฐ เพื่อเปนกลไกชวยรักษาเสถียรภาพ
ทางการเงินในภูมิภาค ซึ่งตอมา ที่ประชุมรัฐมนตรีคลังและผูวาธนาคารกลางอาเซียน+3 (ASEAN Plus Three
Finance Ministers and Central Bank Governors’ Meeting) ครั้งที่ 15 ที่กรุงมะนิลา เมื่อวันที่ 3 พฤษภาคม
2555 ไดขยายวงเงิน CMIM เปน 240,000 ลานดอลลารสหรัฐ และเพิ่มสัดสวนการใหความชวยเหลือ
1
สาเหตุที่ใช c ตัวเล็ก ในคําวา community เพราะ EAc เปนเปาหมายระยะยาวที่ยังไมมีการกําหนดรูปแบบ หรือโครงสรางที่ชัดเจน
ในขณะที่ประชาคมอาเซียน (ASEAN Community) มีความชัดเจนทั้งในดานโครงสราง องคประกอบ และเงื่อนเวลา

2. 2
ที่ไมเชื่อมโยงกับเงื่อนไขการใหความชวยเหลือของกองทุนการเงินระหวางประเทศ (International Monetary
Fund - IMF) จากรอยละ 20 เปนรอยละ 30 ในป 2555 ตลอดจนพิจารณาทบทวนเพิ่มสัดสวนขึ้นเปนรอยละ 40
ในป 2557
(2) การจัดตั้งสํานักงานวิจัยเศรษฐกิจมหภาคอาเซียน+3 (ASEAN+3 Macroeconomic
Research Office - AMRO) ที่สงคโปร เมือเดือนพฤษภาคม 2554 เพือทําหนาทีเ่ ฝาระวัง วิเคราะห และประเมิน
ิ ่ ่
ติดตามสภาวะเศรษฐกิจในภูมิภาคและสนับสนุน CMIM (www.amro-asia.org)
(3) การจัดตั้งหนวยงานค้ําประกันสินเชื่อและการลงทุน (Credit Guarantee and Investment
Facility - CGIF) มีลกษณะเปนกองทุนที่อยูภายใตการดูแลของธนาคารพัฒนาเอเชีย (Asian Development
ั
Bank - ADB) ซึ่งทําหนาที่เปนทรัสตี (trustee) โดย CGIF มีวงเงินเริ่มตน 700 ลานดอลลารสหรัฐ เพื่อสนับสนุน
การออกพันธบัตรของภาคเอกชน
2.2 ความมั่นคงทางอาหาร ที่ประชุมสุดยอดอาเซียน+3 ครั้งที่ 12 เมื่อวันที่ 24 ตุลาคม 2552 ที่อาเภอ
ํ
ชะอํา หัวหิน ไดรับรองแถลงการณชะอํา หัวหินวาดวยความมันคงดานอาหารและการพัฒนาพลังงานชีวภาพ
่
ในกรอบอาเซียน+3 (Cha-am Hua Hin Statement on ASEAN Plus Three Cooperation on Food Security
and Bio-Energy Development) เพื่อสงเสริมความรวมมือดานอาหารและพลังงาน รวมถึงขอเสนอการจัดตั้ง
ระบบสํารองขาวฉุกเฉินอาเซียน+3 (ASEAN Plus Three Emergency Rice Reserve - APTERR) ซึ่งตอมาไดมี
การลงนามความตกลง APTERR เมื่อวันที่ 7 ตุลาคม 2554 ที่กรุงจาการตา และมีผลบังคับใชตั้งแตวันที่
12 กรกฏาคม 2555 ปจจุบันสํานักงานเลขานุการ APTERR อยางไมเปนทางการ2 ตั้งอยูทกรุงเทพฯ และไทยได
ี่
เสนอตัวเปนทีตั้งสํานักงานเลขานุการ APTERR ถาวร
่
2.3 กองทุนความรวมมืออาเซียน+3 (ASEAN Plus Three Cooperation Fund - APTCF) จัดตั้งขึ้นเมื่อ
เดือนเมษายน 2552 เพื่อสนับสนุนการดําเนินโครงการและกิจกรรมตาง ๆ ในกรอบอาเซียน+3 โดยมีเงินทุน
เริ่มตน 3 ลานดอลลารสหรัฐ
3. บทบาทของไทย
3.1 ไทยมีบทบาทที่แข็งขันในกรอบความรวมมืออาเซียน+3 มาโดยตลอด โดยไดผลักดันการออก
แถลงการณรวมวาดวยความรวมมือเอเชียตะวันออก ฉบับที่ 2 เพื่อกําหนดทิศทางความรวมมือในกรอบ
อาเซียน+3 ในอนาคต การเรงรัดมาตรการริเริ่มเชียงใหม การออกแถลงขาวรวมวาดวยความรวมมืออาเซียน+3
เพื่อรับมือกับวิกฤตเศรษฐกิจและการเงินโลก และการจัดประชุมรัฐมนตรีสาธารณสุขอาเซียน+3 สมัยพิเศษ
เรื่องไขหวัดใหญสายพันธุใหม
3.2 ไทยยังมีบทบาทสําคัญในการผลักดันการจัดตั้งองคกรสํารองขาวฉุกเฉินอาเซียน+3 (ASEAN Plus
Three Emergency Rice Reserve – APTERR) และไดแสดงความพรอมที่จะเปนที่ตงของสํานักเลขาธิการ
ั้
APTERR ทั้งนี้ ไทยเคยมอบขาวจํานวน 520 ตัน ภายใตระบบสํารองขาวฉุกเฉินอาเซียน+3 ใหฟลปปนส
ิ
ซึ่งประสบภัยพิบัติจากพายุไตฝุนกิสนาเมือป 2552
่
3.3 นอกจากนี้ ไทยยังไดริเริ่มผลักดันกิจกรรมในกรอบอาเซียน+3 ในหลายสาขา เชน เยาวชน การใช
พลังงานนิวเคลียรอยางปลอดภัย การอนุรกษมรดกทางวัฒนธรรม และการศึกษา โดยไดมีบทบาทในการยกราง
ั
แผนปฏิบติการดานการศึกษาอาเซียน+3 ซึ่งที่ประชุมรัฐมนตรีดานการศึกษาอาเซียน+3 ครั้งที่ 1 ไดใหการรับรอง
ั
2
เนื่องจากในชั้นนี้ยงมิไดมีการหารือเรื่องการจัดตั้งสํานักเลขาธิการอยางเปนทางการระหวางภาคีความตกลง APTERR ซึ่งไทย
ั
ไดเสนอตัวเปนที่ต้งสํานักงานเพื่อประสานงานไปพลางกอน จนกวาจะมีขอตกลงจัดตั้งสํานักงานขึ้นอยางเปนทางการ
ั

3. 3
เมื่อวันที่ 4 กรกฎาคม 2555 ที่อนโดนีเซีย
ิ
3.4 ไทยไดผลักดันใหกรอบอาเซียน+3 มีบทบาทในการสนับสนุนความเชื่อมโยงในอาเซียน และระหวาง
อาเซียนกับประเทศ+3 ภายใตแนวคิดหุนสวนความเชื่อมโยงอาเซียน+3 (ASEAN Plus Three Partnership on
Connectivity)
4. พัฒนาการลาสุด
4.1 การประชุมสุดยอดอาเซียน+3 ครั้งที่ 14 เมื่อวันที่ 18 พฤศจิกายน 2554 ที่บาหลี
4.1.1 ในภาพรวม ที่ประชุมฯ เห็นพองที่จะสงเสริมความเชื่อมโยงในอาเซียน และระหวาง
อาเซียนกับประเทศ+3 รวมทั้งใหความสําคัญกับการจัดการภัยพิบัติ การบริหารจัดการน้ํา การเปดเสรีการคา
ความมันคงทางอาหาร และการศึกษา
่
4.1.2 ที่ประชุมฯ ยินดีกับการจัดตั้งกลุมวิสยทัศนเอเชียตะวันออก รุนที่ 2 (East Asia Vision
ั
Group - EAVG II) ซึ่งเปนขอริเริ่มของสาธารณรัฐเกาหลี เพื่อทบทวนและวางวิสยทัศนความรวมมือในกรอบ
ั
อาเซียน+3 โดย EAVG II จะนําเสนอรายงานฉบับสมบูรณตอที่ประชุมสุดยอดอาเซียน+3 สมัยพิเศษ
(ASEAN+3 Commemorative Summit) ในโอกาสครบรอบ 15 ป ความรวมมืออาเซียน+3 ซึ่งกัมพูชาจะเปน
เจาภาพจัดขึ้นในป 2555
4.1.3 ไทยไดผลักดันความรวมมือดานตาง ๆ ไดแก (1) ความรวมมือดานการเงินเพื่อเสริมสราง
ความแข็งแกรงใหแกภูมิภาคในการรับมือกับวิกฤตเศรษฐกิจและการเงินของโลก (2) การบริหารจัดการน้ํา
(3) ยืนยันการเสนอตัวเปนทีตั้งสํานักงานเลขานุการ APTERR ถาวร (4) เสนอขอริเริ่มการพัฒนาแนวคิดเรื่อง
่
หุนสวนความเชื่อมโยงในกรอบอาเซียน+3 (ASEAN+3 Partnership on Connectivity) และ (5) การเปดเสรี
ในภูมิภาค โดยผลักดันการขยายการรวมกลุมทางเศรษฐกิจในภูมิภาคผานกรอบ ASEAN++ FTA
4.2 การประชุมสัมมนาเชิงปฏิบัติการเรื่องความเปนหุนสวนความเชื่อมโยงอาเซียน+3 เมื่อวันที่

15 มิถุนายน 25555 ที่กรุงเทพฯ เปนขอริเริ่มของไทยในการระดมสมองจากภาครัฐ องคการระหวางประเทศ
และนักวิชาการ เพื่อพัฒนาแนวคิดการสงเสริมความเชื่อมโยงในกรอบอาเซียน+3 อยางเปนรูปธรรม
โดยที่ประชุมฯ สนับสนุนการสรางความเปนหุนสวนระหวางภาครัฐและภาคเอกชน (PPP) การจัดตั้งกองทุน

ดานโครงสรางพื้นฐาน การพัฒนาขีดความสามารถของบุคลากรอาเซียน โดยเฉพาะในกลุมประเทศ CLMV
(กัมพูชา ลาว เมียนมาร และเวียดนาม) ในการบังคับใชขอตกลงและกฎระเบียบตาง ๆ เพื่ออํานวยความสะดวก
ดานการคาและการลงทุน รวมถึงกิจกรรมตาง ๆ เพื่อสงเสริมความเชื่อมโยงระหวางประชาชนในดาน
การทองเทียว การศึกษา และวัฒนธรรม
่
4.3 การประชุมรัฐมนตรีตางประเทศอาเซียน+3 ครั้งที่ 13 เมื่อวันที่ 10 กรกฎาคม 2555 ที่กรุงพนมเปญ
ที่ประชุมฯ ยินดีกับพัฒนาการสําคัญในกรอบอาเซียน+3 อาทิ การเพิ่มประสิทธิภาพและขยายวงเงิน CMIM
ซึ่งจะมีสวนชวยรับมือกับผลกระทบจากวิกฤตยูโรโซน การมีผลบังคับใชของ APTERR ในวันที่ 12 กรกฎาคม

2555 และการดําเนินตามแผนงานความรวมมืออาเซียน+3 (2550-2560) นอกจากนี้ ที่ประชุมฯ ยังเห็นชอบ
กับขอเสนอของไทยที่ใหมีการออกแถลงการณผูนําวาดวยหุนสวนความเชื่อมโยงอาเซียน+3 ในการประชุม

สุดยอดอาเซียน+3 ในเดือนพฤศจิกายน 2555
************************
กองอาเซียน 2
กรมอาเซียน
สิงหาคม 2555