Vietnamdatnuoctoi[1]

2. eBookVersionCopyright©2001PhuongNam&NhanVanPublishing.All
RightsReserved.Nopartofthispublicationmaybereproducedortransmitted
inanyformsorbyanymeans,electronicormechanical,includingphotocopy,
recordingoranyinformationstorageandretrievalsystem,withoutpermission
inwritingfromtheauthororthepublisher.
ViŒtNamá∂tNıËcT·icaPhıÁngNamdoNhµnVØnPublishingxu∂tb®n
l∑nΩ∑uti≈ndıËid≠ngeBookt≠iSanJose,California,HoaK¸,nØm2001.
Tranhb÷acah‡asÿL≈thŸQu∆HıÁng.Tr÷nhb°yb÷av°süchcaNhµnVØn.
Tücgi®v°nh°xu∂tb®nNhµnVØngi˘b®nquyÀn.C∂mtrœchdŸchv°saochÚp
dıËim‡ih÷nhthˆc.
Formoreinformationandotherebooksavailable,contactNhanVanWebSite
athttp://www.nhanvan.com

3. M c L c
ViŒt Nam Ω∂t nıËc t·i
ViŒt Nam v° s˙ Ω‰i mËi
Vi∆t VÀ Ch TŸch H„ Chœ Minh
Suy nghÿ vÀ nh∫n thˆc l≠i
Vi∆t ti∆p vÀ nh∫n thˆc l≠i

4. 4 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
ViŒt Nam Ω∂t nıËc t·i

5. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 5
www.nhanvan.com
H„i nhfi t·i r∂t thœch cµu chuyŒn c‰ tœch T∂m Cüm: c· T∂m
xinh Ω¬p, th®o hiÀn nhıng lu·n bŸ m¬ con nh° Cüm ghen ghæt
t÷m cüch h¨m h≠i. Th∆ r„i T∂m bŸ ch∆t Ωi, h‹a th°nh chim v°ng
anh,th°nhcµyxoanΩ°o,th°nhcüikhungc¯i,v°cu‚icÔngT∂m
t˜ qu® thŸ chui ra giÓp b° cÚ phÓc h∫u kia m‡i viŒc nh°.
MÊtng°yn‡,nhµnd˜ngchµnÍquünnıËcvenΩıÈng,t÷nh
cÈ nh° vua tr·ng th∂y nh˘ng mi∆ng tr∑u t≈m cünh phıÏng r∂t
khæo, gi‚ng hŒt nhı ca vÏ m÷nh t≈m ng°y n°o. Vua bøn ngfi ˚
vËi b° cÚ mu‚n g¥p ngıÈi t≈m tr∑u, T∂m bıËc ra, vua v· cÔng
s¯ng s‚t v° m˜ng rÎ ΩıÏc g¥p l≠i vÏ m÷nh, l≠i c›n xinh Ω¬p hÁn
xıa. Vua c®m Án b° cÚ v° xin ΩıÏc rıËc T∂m vÀ cung. T˜ Ω‹ hai
ngıÈis‚ngb≈nnhauh≠nhphÓcΩ∆ntr‡nΩÈi-ngıÈiÍhiÀncu‚i
cÔng r„i cÒng g¥p l°nh. C›n m¬ con nh° Cüm - nh˘ng k¿ gieo
gi‹ Ω¨ g¥t b¨o, tÊi üc Ω¨ bŸ tr˜ng ph≠t Ωœch Ωüng. Cµu chuyŒn k∆t
thÓc th∫t ìc‹ h∫u.î
Nhıng khi lËn l≈n, xem xæt l≠i cµu chuyŒn dıËi mÊt cüch
nh÷n khüc, t·i mËi gi∫t m÷nh nh∫n ra r±ng: b≈n c≠nh tœnh th®o
hiÀn th÷ c· T∂m cÒng c‹ tœnh üc ΩÊc, v÷ n∆u ho°n to°n hiÀn c·
kh·ngthÃkhuy≈nCüm:ìN∆umu‚ndatr∞ngemch◊viŒcΩ°omÊt
cüi h‚ th∫t sµu r„i ng„i xu‚ng Ω‹.î Cüm tıÍng th∫t nghe lÈi, Ωo≠n
T∂m sai ngıÈi Ωem nıËc s·i dÊi xu‚ng l°m Cüm ch∆t ngay tˆc
kh∞c. (C‹ ngıÈi c›n kà l° t˙ tay T∂m dÊi !)
Vπn chıa h∆t: sau Ω‹ T∂m l∂y xüc Cüm r„i l°m m∞m g¯i vÀ
cho d÷ gh¿, (trong nh˘ng süch xu∂t b®n g∑n Ωµy, chi ti∆t n°y Ω¨
ΩıÏcbfiΩi),m¬Cümkh·ngbi∆tv˜aØnv˜akhenngon.á∆nkhi
Øn h∆t nh÷n xu‚ng Ωüy hÒ th∂y Ω∑u lµu con güi m÷nh, mÚ sÏ quü
rÓ l≈n mÊt ti∆ng r„i ng¨ v∫t ra Ω∂t ch∆t. Th∆ l° ch◊ v÷ quü cØm
phπn trıËc nh˘ng viŒc l°m th∂t Ωˆc ca m¬ con nh° Cüm m°
cüccÚtang°yxıaΩ¨v·t÷nhΩ∏yc·T∂mv‚nxinhΩ¬p,th®ohiÀn
l° v∫y v°o v›ng tÊi lÂi. ᨠc‹ vua l° ph®i c‹ phüp Ω÷nh r„i th÷ t≠i
saokh·ngl°mtheophæpnıËc?N∆uaicÒngΩÀul°mnhıv∫yth÷
x¨ hÊi s¡ Ωi vÀ Ωµu?
TıÁng t˙ trong truyÀn thuy∆t ChuyŒn á¿ TrØm Trˆng ta

6. 6 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
cÒng th∂y: t≠i sao ·ng L≠c Long Quµn l≠i b°n vËi b° Ñu CÁ chia
Ω°n con ca h‡ ra th°nh hai nh‹m 50/50 ΩÃ ngıÈi dπn l≈n nÓi,
ngıÈidπnxu‚ngbiÃn?Sao·ngb°kh·ngcÔngnhauÍl≠im°l°m
Ønsinhs‚ngv°nu·id≠yΩ°nconcam÷nhtrıÍngth°nh?V÷·ng
b° Ω¨ ly dŸ Ωµu!
Sau n°y ì Ωˆa n°oî mu‚n Ωi mÍ mang bÈ cfli th÷ tÔyìchÓng
n‹.î MËi c‹.... 100 m¥t con th÷ l°m g÷ m° Ω¨ sÏ thi∆u Ω∂t canh
tüc! v.v...
Cüi l˚ do ·ng Ωıa ra r±ng b° thuÊc gi‚ng Ti≈n, ·ng thuÊc
gi‚ngR„ngn≈nkh·ngthÃØnÍvËinhaulµuΩıÏcv°nayth÷·ng
ph®i xu‚ng thy cung ΩÃ Í vËi m¬! t·i cho r±ng kh·ng c‹ sˆc
thuy∆t phÚc, v÷ ΩiÀu Ω‹ ·ng Ω¨ bi∆t t˜ trıËc khi cıËi r„i cÁ m°!
(Th°r±ng·ngcˆn‹il°2ngıÈitœnht÷nhkh·nghÏpnhauth÷c›n
kh® dÿ!).
Th∆l°cÒngch◊v÷mu‚nchˆngminhr±ngdµntÊcViŒtNam
ta l° cÔng mÊt m¬ Ω¿ ra, l° ìΩ„ng b°oî ca nhau m° cüc cÚ ta
ng°y xıa l≠i nÎ chia r¡ mÊt gia Ω÷nh Ωang s‚ng vËi nhau h≠nh
phÓcl°v∫y.HÁnn˘agiünhıcüccÚkÃth≈ml°c‹mÊtc¥pìLong
Quµn - Ñu CÁî khüc cÔng thÈi, cÒng Ω¿ ra 100 c· güi th÷ v∂n ΩÀ
s¡....Ω„ngbÊhÁn!Qu®th∫tt·icˆth∞cm∞cm¨il°cücvuaHÔng
- nh˘ng ngıÈi con trai ca ·ng b° khi lËn l≈n Ω¨ kæn vÏ Í Ωµu!
Kh·ng, t·i ho°n to°n kh·ng c‹ ˚ g÷ büng b‰ Ω∆n t‰ ti≈n ta.
Th∫t t÷nh t·i cÒng r∂t thœch cµu chuyŒn n°y, tuy n‹ ch◊ l° truyÀn
thuy∆tnhıngn‹nhımÊtbˆcth·ngΩiŒpca·ngchatat˜ng°n
xıa, mu‚n nh∞n g¯i tËi á°n Chim ViŒt h·m nay: dÔ ai Ωang Í
Ωµu, Ωi Ωµu v° l°m g÷ th÷ chÓng ta ΩÀu l° anh em cÔng mÊt gi‚ng
n›i.V÷v∫yph®ilu·nlu·nbi∆tΩo°nk∆t,thıÁngy≈uv°ΩÔmb‡c
lπn nhau.
T˜ hai cµu chuyŒn tr≈n c‹ thà giÓp ta nh˘ng gÏi ˚ sau:
a- Trong cÔng mÊt v∂n ΩÀ thıÈng c‹ tœnh hai m¥t tıÁng
ph®nnhau.N∆uch◊th∂yΩıÏcm¥tn°ym°kh·ngth∂yΩıÏcm¥t
kia ho¥c ngıÏc l≠i th÷ cüch gi®i quy∆t n‹ s¡ kh·ng Ω„ng bÊ. C‹
thà lÓc n°y ta th∂y n‹ ‰n nhıng khi khüc, ho°n c®nh cÒng Ω¨

7. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 7
www.nhanvan.com
khücΩil≠ith∂yn‹r∂tkh·ng‰n,c‹khic›nsaiho°nto°n.LÓc∂y
ph®i dˆt khoüt Ωo≠n tuyŒt vËi n‹ ΩÃ cüi mËi ra ΩÈi, thay th∆ v°
phüt triÃn theo quy lu∫t.
b- CuÊc s‚ng l° r∂t Ωa d≠ng v° phong phÓ, n≈n trong cÔng
mÊt v∂n ΩÀ mÂi ngıÈi khüc nhau thıÈng c‹ cüch nh÷n nh∫n v°
gi®i quy∆t n‹ cÒng khüc nhau. N∆u Ω∂y l° nh˘ng v∂n ΩÀ ri≈ng th÷
quy∆tΩŸnhcu‚icÔngthuÊcvÀnh˘ngcünhµnΩ‹.Nhıngn∆uΩ∂y
l° nh˘ng v∂n ΩÀ chung, li≈n quan Ω∆n nhiÀu ngıÈi th÷ ph®i tuµn
theo nguy≈n t∞c: thiÃu s‚ phÚc tÔng Ωa s‚, tˆc s‚ œt ph®i ch∂p
thu∫nquy∆tΩŸnhcas‚nhiÀu.N‹inhıv∫ykh·ngc‹nghÿal°s‚
c›n l≠i bŸ bfi rÁi, mÊt quy∆t ΩŸnh t‚t nh∂t ph®i l° s˙ t‰ng hÏp cao
nh∂t m‡i ˚ ki∆n, dÔ l° nhfi.
MÊtΩiÃmquantr‡ngn˘al°nh˘ngngıÈili≈nquanph®ic‹
ΩıÏcnh˘ngth·ngtintrungth˙cv°Ω∑yΩtrıËckhih‡raquy∆t
ΩŸnhcu‚icÔng.
c-CuÊcs‚ngc°nghiŒnΩ≠ith÷y≈uc∑uxemxætl≠inh˘ngv∂n
ΩÀ ca ng°y h·m qua xem chÓng c‹ c›n phÔ hÏp vËi h·m nay
haykh·ng,l≠ic°ngph®iΩıÏcΩ¥tramÊtcüchc∂pbüchv°nghi≈m
tÓc.T˜Ω‹s¡t÷mranh˘ngphıÁngcüchgi®iquy∆tchÓngsaocho
thœch hÏp vËi hiŒn t≠i.
T˜nh˘nggÏi˚tr≈ntrongb°ivi∆tn°yt·ixinΩıÏctr÷nhb°y
5 v∂n ΩÀ sau Ωµy:
1-HŒth‚ngx¨hÊichnghÿatrongth∆k˝20v˜aqua(1917-
1991).
2-Ho°nc®nhm°chtŸchH„ChœMinhΩ¨ch‡nconΩıÈng
Ωi cho dµn tÊc ViŒt Nam.
3-áıÈngl‚iìxµyd˙ngnÀnkinht∆thŸtrıÈngtheoΩŸnhhıËng
x¨ hÊi ch nghÿaî Í ViŒt Nam hiŒn nay.
4- NÀn dµn ch ViŒt Nam v° mÊt ˚ ki∆n ΩÀ nghŸ.
5 - V∂n ΩÀ Ωo°n k∆t dµn tÊc - nh˘ng niÀm tin tıÍng.

8. 8 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
T·i hiÃu r±ng Ωµy l° nh˘ng v∂n ΩÀ r∂t rÊng v° phˆc t≠p, Ω¨
c‹ nhiÀu ngıÈi vi∆t v° n‹i vÀ n‹. Nhıng ΩiÀu Ω‹ ch≤ng nh˘ng
kh·ng ngØn c®n t·i n‹i l≈n ˚ ki∆n ri≈ng ca m÷nh, m° ngıÏc l≠i,
n‹l°nh˘ngngu„ntıliŒuphongphÓ,ngu„nΩÊngvi≈ntinhth∑n
r∂t lËn Ω‚i vËi t·i. VËi hy v‡ng r±ng trong s‚ nh˘ng ΩiÀu vi∆t ra,
n∆u c‹ ΩiÀu n°o Ω‹ c‹ œch cho Ω∂t nıËc m÷nh, th÷ Ω‹ chœnh l°
niÀm khœch lŒ lËn Ω‚i vËi t·i r„i.
Vi∆t vÀ qu≈ hıÁng ViŒt Nam nh° thÁ NguyÕn á÷nh Thi Ω¨
c‹ b°i sau Ωµy:
ViŒt Nam Ω∂t nıËc ta Ái
M≈nh m·ng biÃn lÓa Ωµu trÈi Ω¬p hÁn
Cünh c› bay l® r∫p rÈn
Mµy mÈ che Ω◊nh TrıÈng SÁn sËm chiÀu
Qu≈ hıÁng bi∆t m∂y thµn y≈u
Bao nhi≈u ΩÈi Ω¨ chŸu nhiÀu thıÁng Ωau
M¥t ngıÈi v∂t v® in sµu
Güi trai cÒng mÊt üo nµu nhuÊm bÔn
á∂t nghøo nu·i nh˘ng anh hÔng
Ch÷m trong müu l¯a l≠i vÔng Ωˆng l≈n
á≠pquµnthÔxu‚ngΩ∂tΩen
SÓng gıÁm vˆt bfi l≠i hiÀn nhı xıa.
ViŒt Nam Ω∂t n∞ng chan h›a
Hoa thÁm qu® ng‡t b‚n mÔa trÈi xanh
M∞t Ωen c· güi long lanh
Y≈u ai y≈u tr‡n t∂m t÷nh thy chung
á∂ttrØmnghÀcatrØmvÔng
Khüch phıÁng xa tËi l≠ lÔng t÷m xem
Tay ngıÈi nhı c‹ phæp ti≈n
Tr≈n tre lü cÒng dŒt ngh÷n b°i thÁ
NıËc bµng khuµng nh˘ng b∆n Ω›
á≈m Ω≈m c›n v‡ng cµu h› TrıÁng Chi
á‹i nghøo n≈n ph®i chia ly
X‹t xa l›ng k¿ rÈi qu≈ l≈n ΩıÈng

9. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 9
www.nhanvan.com
Ta Ωi ta nhË nÓi r˜ng
Ta Ωi ta nhË d›ng s·ng v bÈ
NhË Ω„ng ruÊng, nhË khoai ng·
Büt cÁm rau mu‚ng qu® c° gi›n tan....
C‹ l¡ kh·ng ngıÈi ViŒt Nam n°o, khi Ω‡c b°i thÁ n°y l≠i
kh·ng th∂y ΩıÏc mÊt ph∑n müu thŸt ca m÷nh Í trong Ω‹. Cüi
m®nh Ω∂t h÷nh ch˘ S n±m b≈n bÈ Thüi B÷nh DıÁng ∂y l° T‰
Qu‚c chung ca m‡i ngıÈi con Ω∂t ViŒt, dÔ h‡ Ωang s‚ng Í
trong hay ngo°i nıËc . T·i kh·ng c‹ kh® nØng l°m thÁ ΩÃ vi∆t vÀ
Ω∂t nıËc m÷nh, nhıng cÒng nhı bao ngıÈi ViŒt Nam khüc, t·i
y≈u Ω∂t nıËc t·i v° Ω‹ chœnh l° ΩÊng cÁ duy nh∂t ΩÃ t·i vi∆t b°i
n°y,trongΩ‹c‹c®cµuìsÓnggıÁmvˆtbfil≠ihiÀnnhıxıaîcÒng
c∑n ph®i ΩıÏc nh÷n nh∫n l≠i. V° bµy giÈ, xin mÈi qu˚ vŸ v° cüc
b≠n h¨y cÔng t·i l∑n lıÏt Ωi qua 5 ph∑n tr≈n.
1-HŒth‚ngx¨hÊichnghÿatrongth∆k˝20v˜aqua(1917-
1991).
1.1-S˙h÷nhth°nh:
- CuÊc cüch m≠ng thüng 10 Nga nØm 1917 Ω¨ diÕn ra v°
gi°nhΩıÏcth∞nglÏib±ngconΩıÈngb≠ol˙c,l∫tΩ‰ΩıÏcch∆ΩÊ
Ngaho°ngv°l∫pn≈nmÊtnh°nıËcv·s®nΩ∑uti≈ntr≈nth∆giËi.
Tˆc nh° nıËc Li≈n X· sau n°y, do L≈-Nin Ωˆng Ω∑u. (V.I Lenin
1870-1924).
- NØm 1945 tr≈n ΩıÈng ti∆n v°o Berlin, h„ng quµn Li≈n X·
Ω¨ giÓp h°ng lo≠t nıËc á·ng Ñu thoüt khfii üch phüt xœt. Sau Ω‹
cücnıËcn°yranh∫pv°ohŒth‚ngx¨hÊichnghÿag‡it∞tl°phe
XHCN, do Li≈n X· Ωˆng Ω∑u. Sau c‹ th≈m b‚n nıËc n˘a l°:
Trung Qu‚c (1949), CÊng h›a DCND TriÀu Ti≈n (B∞c H°n -
1953),Cuba(1959)v°ViŒtNam(miÀnB∞c1954,c®nıËc1975).
áıat‰ngs‚cücnıËctrongto°nhŒth‚ngl≈n13nıËc.HŒth‚ng
∂y t„n t≠i Ω∆n nØm 1991 th÷ tan r¨, do s˙ sÚp Ω‰ ca cüc nıËc
á·ng Ñu v° Li≈n X·, Ω∆n nay ch◊ c›n l≠i b‚n nıËc sau n‹i tr≈n.

10. 10 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
C‹ 3 Ω¥c ΩiÃm lËn trong hŒ th‚ng n°y l°:
a) H∑u h∆t ΩÀu c‹ ΩiÃm xu∂t phüt th∂p: khü nh∂t l° cüc
nıËc á·ng Ñu, sau Ω‹ l° Li≈n X· v° th∂p nh∂t l° b‚n nıËc c›n
l≠i. (CÚ thà l°: nÀn c·ng nghiŒp chıa phüt triÃn,tr÷nh ΩÊ dµn trœ
v° dµn ch c›n th∂p, ngıÈi dµn c›n nghøo, ... Ω¥c biŒt hai nıËc
Trung Qu‚c v° ViŒt Nam c›n bŸ ®nh hıÍng r∂t n¥ng nÀ bÍi
thuy∆tKh‰ng,M≠nhv°ngıÈidµnvπnc›nr∂ttinv°os‚mŒnh.)
b)áas‚ΩÀuraΩÈisaucüccuÊcchi∆ntranhho¥cnÊichi∆n,
m° Í Ω‹ cüc áCS l≈n n∞m chœnh quyÀn.
c)Vaitr›quy∆tΩŸnhcaLi≈nX·:n∆ukh·ngc‹Li≈nX·th÷
ch∞cch∞nkh·ngthÃc‹hŒth‚ngXHCNtrongth∆k˝20v˜aqua.
Nhı chÓng ta Ω¨ bi∆t: nhµn t‚ quy∆t ΩŸnh cho th∞ng lÏi ca
cüch m≠ng thüng 10 Nga l° vai tr› l¨nh Ω≠o ca Ω®ng cÊng s®n
Nga,áCSNgal≠ib∞tngu„nt˜phongtr°ocÊngs®nqu‚ct∆.N‹
xu∂t hiŒn t˜ n¯a sau th∆ k˝ 19 Í Tµy Ñu bÍi ch nghÿa Müc, c›n
ΩıÏc g‡i l° Ch nghÿa cÊng s®n (Karl Marx 1818- 1883). Ch
nghÿa Müc l≠i ΩıÏc h÷nh th°nh bÍi h‡c thuy∆t ca ·ng. V÷ v∫y
mu‚nΩit÷mnguy≈nnhµnh÷nhth°nhcÒngnhıtanr¨caphong
tr°o cÊng s®n qu‚c t∆ n‹i chung, cÒng nhı ca hŒ th‚ng XHCN
n‹i ri≈ng trong th∆ k˝ 20 v˜a qua, chœnh l° viŒc Ωi t÷m cÁ sÍ h÷nh
th°nh n≈n h‡c thuy∆t Müc. C‹ thà t‹m t∞t ph∑n c‚t lfli Ω¨ h÷nh
th°nh n≈n h‡c thuy∆t ∂y nhı sau :
Mücchor±ngx¨hÊitıb®nsÍdÿc‹b‹clÊtl°doc‹s˙tıh˘u
vÀ tı liŒu s®n xu∂t. HÕ tı h˘u c°ng nhiÀu th÷ b∂t c·ng c°ng l∞m,
khi mµu thuπn do nÂi b∂t c·ng ∂y gµy ra l≈n tËi Ω◊nh cao, th÷ ch◊
c‹ cüch gi®i quy∆t duy nh∂t l° th ti≈u nguy≈n nhµn sinh ra n‹.
Tˆcl°ph®i ìx‹atıh˘uîth·ngquamÊtcuÊcCüchm≠ngv·s®n,
b±ng con ΩıÈng b≠o l˙c . Trong Tuy≈n Ng·n á®ng CÊng S®n,
Müc vi∆t chung vËi Éng-Ghen (F.Engels 1820 -1895) nØm 1848
c‹ Ωo≠n : ìNh˘ng ngıÈi cÊng s®n c‹ thà t‹m t∞t l˚ lu∫n ca m÷nh
th°nh mÊt lu∫n ΩiÃm duy nh∂t l°: x‹a bfi ch∆ ΩÊ tı h˘uî.
V° ·ng ti∆p: l˙c lıÏng n›ng c‚t ca cuÊc cüch m≠ng v· s®n

11. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 11
www.nhanvan.com
l° giai c∂p c·ng nhµn, Ω¥t dıËi s˙ l¨nh Ω≠o ca Ω®ng cÊng s®n
(áCS). Khi cüch m≠ng th°nh c·ng r„i th÷ mÊt nh° nıËc v· s®n
s¡raΩÈiΩÃxµyd˙ngmÊtch∆ΩÊmËi,d˙atr≈ncÁsÍìc·ngh˘u.î
áµy l° ch∆ ΩÊ c·ng b±ng v° dµn ch nh∂t cho t∂t c® m‡i ngıÈi,
chıa hÀ c‹ trong lŸch s¯ lo°i ngıÈi. V÷ n‹ Ωo≠n tuyŒt mÊt cüch
triŒt ΩÃ nh∂t vËi m‡i h÷nh thˆc b‹c lÊt.
Cu‚icÔngMück≈ug‡i:ìV·s®nt∂tc®cücnıËcΩo°nk∆tl≠i!î
v° mÊt khi cüch m≠ng v· s®n gi°nh ΩıÏc to°n th∞ng th÷ th∆ giËi
s¡Ω≠iΩ„ng.MÔaxuµncanhµnlo≠is¡Ω∆nngaytr≈ntrüiΩ∂tn°y
chˆ ch≤ng ph®i Ωi t÷m ki∆m Í Ωµu xa. LÓc ∂y vai tr› l¨nh Ω≠o ca
cüc áCS, vai tr› qu®n l˚ ca cüc nh° nıËc v· s®n s¡ kh·ng c›n
c∑n thi∆t n˘a, n‹ s¡ t˙ triŒt ti≈u .(?!)
Qu® th∫t n∆u ΩıÏc nhı v∫y th÷ ai kh·ng mu‚n, ch≤ng th∆
m°trongsu‚tmÊtth∆k˝rıÎiquaΩ¨c‹bi∆tbaonhi≈ungıÈisay
m≈n‹.NgıÈiv·s®nΩ¨Ω°nh,r∂tnhiÀungıÈih˘us®ncÒngquy∆t
d∂n thµn, bÍi v÷ h‡ nghÿ tËi mu·n ΩÈi con chüu mai sau. Th∆
nhıng c‹ ΩiÀu l° ngay Í ΩiÃm xu∂t phüt ca h‡c thuy∆t n°y : ìSÍ
dÿ c‹ b‹c lÊt l° do c‹ s˙ tı h˘uî Ω¨ c‹ s˙ b∂t ‰n lËn. V÷ ΩÃ chˆng
minh n‹, Müc Ω¨ kh®o süt quü tr÷nh m° ·ng g‡i l° ìTüi s®n xu∂t
h°ngh‹atıb®nchnghÿa.îèΩ‹·ngchian‹th°nhhaiquütr÷nh
nhfi hÁn l° s®n xu∂t v° lıu th·ng h°ng h‹a, v° ·ng nh∫n xæt :
Trong lıu th·ng kh·ng t≠o ra giü trŸ cho h°ng h‹a, dÔ l°
trao Ω‰i ngang giü hay kh·ng ngang giü. Ch◊ c‹ trong quü tr÷nh
s®nxu∂tmËit≠oraΩıÏcgiütrŸchoh°ngh‹a,v°cÒngch◊c‹duy
nh∂t y∆u t‚ ngıÈi c·ng nhµn mËi c‹ kh® nØng t≠o ΩıÏc giü trŸ
mËi, lËn hÁn cüi giü trŸ m° nh° tı b®n Ω¨ thu≈ anh ta dıËi h÷nh
thˆc tiÀn lıÁng. Giü trŸ ch≈nh lŒch ∂y g‡i l° giü trŸ th¥ng dı, m°
ngıÈi c·ng nhµn Ω¨ bŸ nh° tı b®n b‹c lÊt to°n bÊ.
Gi® s¯ m‡i l∫p lu∫n ca Müc dπn tËi nh∫n xæt tr≈n l° ΩÓng
h∆t, th÷ ΩiÀu quan tr‡ng sau Ωµy cÒng Ω l°m cho n‹ sai, nguy≈n
nhµn l° trıËc Ω‹ ·ng Ω¨ t˙ Ω¥t ra nh˘ng giËi h≠n ΩÃ kh®o süt quü
tr÷nh n°y. á‹ l° :
- VÀ kh·ng gian: ch◊ Í mÊt v°i nıËc Tµy Ñu phüt triÃn nh∂t

12. 12 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
lÓc b∂y giÈ nhı Anh,Phüp, áˆc, û,...
-VÀΩ‚itıÏngv°lÿnhv˙cnghi≈ncˆu:chy∆uquantµmΩ∆n
m‚i quan hŒ gi˘a nh° tı b®n v° ngıÈi c·ng nhµn trong ng°nh
c·ng nghiŒp cÁ khœ.
- VÀ thÈi gian nghi≈n cˆu : ch y∆u l° t˜ th∫p ni≈n 40 Ω∆n 60
ca th∆ k˝ 19.
Khi nhµn lo≠i ch◊ mËi bi∆t Ω∆n cüi c müy ch≠y b±ng hÁi
nıËcΩıÏcphütminhraΩ∑uti≈nnØm1712.N‹cÒngΩıÏccoil°
thÈiΩiÃmΩünhd∂ubıËcchuyÃnbi∆nm≠nhm¡t˜nÀnvØnminh
n·ngnghiŒpsangvØnminhc·ngnghiŒp.M¨itËinØm1876,trıËc
khi Müc m∂t 7 nØm (1883) th÷ ΩÊng cÁ Ω‚t trong mËi xu∂t hiŒn,
khim°Tuy≈nNg·ná®ngCÊngS®nΩ¨raΩÈi,Qu‚cT∆V·S®nI
do Müc v° cüc Ω„ng chœ ca ·ng cÒng Ω¨ ΩıÏc th°nh l∫p t≠i
London-Anh(1864),v°nØm1892-9nØmsaukhiMücm∂t,th÷
c·ng ty cung c∂p ΩiŒn Ω∑u ti≈n tr≈n th∆ giËi (General Electric)
mËi ΩıÏc ra ΩÈi t≠i M˛.
- Kh·ng c‹ cüc y∆u t‚ xu∂t nh∫p kh∏u nhı: XNK h°ng h‹a,
lao ΩÊng, c·ng nghŒ, tı b®n (v‚n), ... m° thÈi Müc cÒng Ω¨ c‹.
(·ng Ωıa ra r∂t nhiÀu b®ng biÃu vÀ n‹ nhıng ch◊ ΩÃ minh h‡a,
chˆ kh·ng Ωıa n‹ v°o kh®o süt nhı l° mÊt y∆u t‚ ca quü tr÷nh
n°y.)- v.v....
Nh˘ngvÔngΩ∂tkhüctr≈nth∆giËi,nh˘ngng°nhkhüctrong
nÀn kinh t∆, nh˘ng th°nh ph∑n khüc trong x¨ hÊi nhı: cüc vi≈n
chˆc chœnh ph (kà c® quµn ΩÊi v° c®nh süt), cüc nh° ho≠t ΩÊng
chœnhtrŸ,tıtıÍng,t·ngiüo,vØnh‹a,khoah‡c,vØnnghŒs˛,ch
Ω∂t, tiÃu ch, tiÃu n·ng, b∑n c‚ n·ng, v.v ... ΩıÏc ·ng g‡i chung
l° ìcüc giai c∂p trung gianî, tuy c‹ ΩıÏc ·ng nh∞c Ω∆n nhıng r∂t
kh·ngΩ∑yΩ,th∫mchœc‹nh˘ngy∆ut‚g∑nnhıbfitr‚ng.Ch≤ng
h≠n nhı vÔng Ω∂t chµu Ä ·ng r∂t xa l≠.
VËimÊtb°itoünm°cücd˘kiŒnv˜athi∆uho¥cn∆uc‹l≠ibŸ
giËi h≠n tËi mˆc ∂y, th÷ ngay c® v°o thÈi Müc n‹ Ω¨ cho k∆t qu®
khüc Ωi r„i. V° mÊt khi k∆t qu® khüc Ωi th÷ cüch gi®i quy∆t v∂n ΩÀ
cÒng ph®i khüc Ωi, nhı v∫y mËi l° hÏp l˚. HÁn n˘a, cˆ gi® s¯ n‹

13. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 13
www.nhanvan.com
ΩÓng Í Tµy Ñu nhıng ch∞c g÷ n‹ Ω¨ ΩÓng Í á·ng Ñu, Li≈n X·,
Chµu Ä, Phi, M˛, òc ?.... (ta gi® s¯ th·i, v÷ trong th˙c t∆ l° kh·ng
c‹ mÊt nıËc XHCN n°o Í Tµy Ñu c®). áÓng trong ng°nh c·ng
nghiŒp cÁ khœ, nhıng c›n cüc ng°nh khüc, vËi cüc giai t∑ng khüc
trongx¨hÊith÷sao?Nh˘ngmµuthuπngi®iquy∆tth∆n°o?áÓng
trongnÀnkinht∆Ω‹ng,nhıngch∞cg÷Ω¨ΩÓngtrongnÀnkinht∆
mÍ, c‹ xu∂t nh∫p kh∏u? v.v....
R∂t ti∆c l° t˜ k∆t qu® tr≈n (A), c›n ΩıÏc g‡i l° l˚ lu∫n vÀ giü
trŸ th¥ng dı, Müc Ω¨ dÔng n‹ l°m cÁ sÍ ban Ω∑u ΩÃ phüt minh ra
h°nglo≠tcück∆tqu®khücsauΩ‹(B).R„icu‚icÔng·ngΩ¨th˜a
th∞ng Ω∏y v∂n ΩÀ tËi t∫n ìmÔa xuµn ca nhµn lo≠iî nhı chÓng ta
Ω¨ bi∆t. Nhıng c‹ A th÷ mËi c‹ B, m° A Ω¨ sai r„i th÷ B l°m sao
ΩÓngΩıÏc?ChıakÃl°trongnh˘ngcüiB∂yl≠ic‹nh˘ngΩiÃmv·
l˚ ca ri≈ng chÓng n˘a, vœ dÚ: Müc cho r±ng Ω∂u tranh giai c∂p l°
ΩÊng l˙c phüt triÃn trong x¨ hÊi c‹ giai c∂p, (c›n ΩıÏc g‡i l° l˚
lu∫n vÀ Ω∂u tranh giai c∂p). Nhıng cÒng chœnh ·ng l≠i cho r±ng:
trongx¨hÊicÊngs®nnguy≈nthyc›nhoangsÁn≈nchıac‹giai
c∂p, v° trong x¨ hÊi CÊng s®n ch nghÿa tıÁng lai th÷ kh·ng c›n
s˙ phµn biŒt giai c∂p n˘a. V∫y th÷ chÓng l∂y Ωµu ra ΩÊng l˙c ΩÃ
phüt triÃn? çng cho r±ng trong tıÁng lai con ngıÈi s¡ c‹ ˚ thˆc
x¨ hÊi r∂t cao, n‹ s¡ chi∆n th∞ng con ngıÈi cü nhµn, v° Ω‹ chœnh
l° ΩÊng l˙c cho s˙ phüt triÃn x¨ hÊi. Nhıng liŒu ΩiÀu Ω‹ c‹ Ω≠t
ΩıÏc hay kh·ng ? T·i xin ΩıÏc trÍ l≠i v∂n ΩÀ n°y Í nh˘ng ph∑n
dıËi.Rflr°ngMücΩ¨Ω∏ys˙Ω∂utranhgiaic∂pl≈nng·iΩ∑uv°∂n
s˙ thi Ωua trœ tuŒ ca con ngıÈi xu‚ng dıËi mÊt cüch r∂t ch
quan. Chœnh sai l∑m ch∆t ngıÈi n°y ca ·ng Ω¨ gµy ra bi∆t bao
Ωau thıÁng, tang t‹c cho nhµn lo≠i Í th∆ k˝ sau.
N‹i t‹m l≠i t˜ mÊt b°i toün nhfi, l≠i cho k∆t qu® sai, Müc Ω¨
dÔng n‹ l°m cÁ sÍ ΩÃ xµy d˙ng n≈n c® mÊt h‡c thuy∆t ΩıÏc cho
l° khoa h‡c, nh±m gi®i quy∆t mÊt b°i toün x¨ hÊi c˙c lËn. Ch≤ng
nh˘ng cho mÊt nıËc m° cho to°n th∆ giËi, ch≤ng nh˘ng cho
mÊt giai Ωo≠n m° cho m¨i m¨i vÀ sau, v.v ... N∆u ch◊ xæt ri≈ng vÀ
m¥t phıÁng phüp lu∫n kh·ng th·i, cÒng th∂y l° Müc Ω¨ r∂t sai

14. 14 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
l∑m t˜ chœnh tœnh ìkhüi quüt h‹aî cao n°y r„i.
C›nxætvÀnÊidungth÷ng°ynaych◊c∑nmÊtngıÈic‹tr÷nh
ΩÊ quan süt v° nghi≈n cˆu trung b÷nh cÒng c‹ kh® nØng chˆng
minhΩıÏcl°Mücsai.(DÔg‹cΩÊti∆pc∫nv°cüchnh÷nnh∫nca
mÂi ngıÈi khüc nhau l° khüc nhau.). áÁn gi®n l° v÷: khüc vËi
mÊtb°ibüoch◊l°s˙t∫phÏpnh˘ngquanΩiÃmcangıÈivi∆tth÷
n‹ c‹ thà ΩÓng Í ch n°y, sai Í ch kia (tr˜ ca cüc ng°nh khoa
h‡c t˙ nhi≈n). Nhıng mÊt khi Ω¨ g‡i l° h‡c thuy∆t khoa h‡c r„i,
m° nh˘ng ΩiÃm sai ca n‹ l≠i to°n l° nh˘ng ìh›n Ωü t®ngî c®, th÷
nh∂t ΩŸnh n‹ ph®i l° mÊt h‡c thuy∆t sai. C°ng s‚ng Í cüc nıËc
phüt triÃn, c°ng c‹ ΩiÀu kiŒn ΩÃ nh∫n bi∆t n‹.
áiÀun°ygi®ithœchv÷saot∂tc®cücnıËcc‹nÀnkinht∆phüt
triÃn, kh·ng c‹ nıËc n°o Ωi v°o con ΩıÈng XHCN, m¥c dÔ h‡
c‹ phong tr°o cÊng s®n sËm nh∂t. V÷ sao b‚n nıËc XHCN c›n
s‹t l≠i Ω∆n nay ΩÀu l° nh˘ng nıËc c‹ ΩiÃm xu∂t phüt th∂p nh∂t
cahŒth‚ng,v°v÷saos‚lıÏngcücnıËctrongphech◊d˜ngl≠iÍ
cons‚13.C‹chØngl°th≈mmÊtv°inıËcnghøon˘aÍchµuPhi,
M˛ la tinh, Trung Ä, v.v... nhıng t≈n tu‰i cÒng tho∞t ∏n, tho∞t
hiŒn r∂t kh‹ xüc ΩŸnh!
N‹i nhı v∫y kh·ng c‹ nghÿa l° hÕ ai chˆng minh ΩıÏc Müc
sai l° th·ng minh hÁn Müc, m° chœnh l° bÍi thÈi Ω≠i th·ng minh
Ω¨ d≠y h‡. Theo t·i Müc vπn xˆng Ωüng l° mÊt trong nh˘ng bÊ
‹c xu∂t s∞c ca nhµn lo≠i trong 1000 nØm qua, nhı mÊt cuÊc
b÷nh ch‡n g∑n Ωµy Ω¨ xüc ΩŸnh. Xong cÒng nhı nh˘ng nh° tı
tıÍng lËn khüc, ·ng v˜a vıÏt l≈n tr≈n thÈi Ω≠i ca m÷nh, nhıng
cÒng bŸ chœnh thÈi Ω≠i ∂y quy ΩŸnh.
Ngay khi Müc c›n s‚ng, Ω¨ c‹ nhiÀu ngıÈi nh∫n ra nh˘ng
ΩiÃmsaitrongh‡cthuy∆tca·ng,kÃc®Éng-GhenngıÈib≠nv°
ngıÈi Ω„ng chœ thµn thi∆t nh∂t ca Müc, m∂t sau ·ng 12 nØm.
BiÃu hiŒn rfl nh∂t ca viŒc nh∫n thˆc l≠i n°y l°: ch◊ 6 nØm sau khi
Müc m∂t th÷ Qu‚c T∆ V· S®n II Ω¨ ΩıÏc th°nh l∫p Í Paris - Phüp
(1889), vËi ch trıÁng mÀm hÁn : giai c∂p v· s®n s¡ gi°nh chœnh
quyÀn b±ng con ΩıÈng Ω∂u tranh nghŸ trıÈng, b∂t b≠o ΩÊng.

15. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 15
www.nhanvan.com
á®ngx¨hÊiPhüp,tiÀnthµncaáCSPhüpsaun°yΩ¨theoQu‚c
T∆II.NØm1919L≈-ninΩ¨th°nhl∫praQu‚cT∆IIIv°ìphÚch„iî
l≠iconΩıÈngdÔngb≠ol˙cΩÃgi°nhchœnhquyÀnchophongtr°o
cÊng s®n qu‚c t∆.
T˜ nh˘ng tr÷nh b°y tr≈n ta rÓt ra k∆t lu∫n: cÁ sÍ h÷nh th°nh
n≈n h‡c thuy∆t ca Müc l° sai, v÷ v∫y cÁ sÍ h÷nh th°nh n≈n hŒ
th‚ng XHCN trong th∆ k˝ 20 v˜a qua cÒng l° sai t˜ g‚c. ThÈi
Müc Ω¨ sai, thÈi nay l≠i c°ng sai.
1.2- S˙ tan r¨ :
Sauchi∆ntranhth∆giËithˆIInØm1945l°thÈiΩiÃmmÍΩ∑u
cho cuÊc chi∆n tranh l≠nh kæo d°i g∑n n¯a th∆ k˝ (1945- 1991)
gi˘a hai phe XHCN v° TBCN, mÊt phe do Li≈n X·, phe c›n l≠i
doM˛ΩˆngΩ∑u.
(Th∫t ra cÚm t˜ ìphe Tı b®n ch nghÿaî cÒng kh·ng h≤n l°
chœnh xüc, v÷ ìCh nghÿa tı b®nî th÷ nhµn lo≠i Ω¨ c‹ t˜ ng°n ΩÈi
nay, chˆ kh·ng ph®i mËi c‹ t˜ khi nÀn vØn minh c·ng nghiŒp
xu∂t hiŒn. Nhıng khüc vËi CNCS l° c‹ tüc gi® cÚ thÃ, c›n n‹ th÷
kh·ng. Hay n‹i ΩÓng hÁn, to°n bÊ nhµn lo≠i t˜ xıa Ω∆n nay ΩÀu
l° ìtüc gi®î ca n‹.) [Ω‡c tuyÃn t∫p H° Sÿ Phu].
Xen k¡ trong thÈi k¸ tr≈n cÒng c‹ nh˘ng cuÊc chi∆n tranh
n‹ng cÚc bÊ gi˘a hai phe nhı: chi∆n tranh TriÀu Ti≈n, chi∆n
tranh ViŒt Nam. Nhıng trong 3 nØm 1989- 1991, khi cüc nıËc
á·ng Ñu v° Li≈n X· tan r¨ th÷ gi˘a hai phe l≠i kh·ng hÀ c‹ mÊt
cuÊc chi∆n tranh n‹ng n°o. C‹ ngıÈi cho r±ng chœnh v÷ nh˘ng
cuÊc ch≠y Ωua vÒ trang, ch≠y Ωua kh·ng gian,... kæo d°i vËi quy
m· lËn Ω¨ l°m cho nÀn kinh t∆ ca nhiÀu nıËc XHCN, nh∂t l°
caLi≈nX·bŸìhÚthÁiîdπntËis˙sÚpΩ‰.Nhıngtheot·in∆uΩ¨
g‡i l° ìcÔng ch≠y Ωuaî r„i th÷ ìhÁiî b≈n n°o m° ch≤ng ìhÚtî!
Nh˘ng nguy≈n nhµn th÷ c‹ nhiÀu, kà c® s˙ ìhÚt hÁiî tr≈n,
ngo°i ra c›n l° vai tr› quan tr‡ng, c‹ khi l≠i r∂t t∆ nhŸ ca nh˘ng
nhµn v∫t lËn lÓc ∂y nhı: Ωˆc giüo ho°ng John Paul II, cüc c˙u
t‰ngth‚ngM˛RonaldReagan,GeorgeBush,c˙uthtıËngTµy

16. 16 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
áˆc Helmut Kohl, c˙u t‰ng bœ thı áCS Li≈n X· Mikhail
Gorbachev * Nhıng cüi chœnh vπn ph®i l° ph®i Ωi t÷m nh˘ng y∆u
kæm t˜ b≈n trong ca hŒ th‚ng n°y.
Theo t·i c‹ ba nguy≈n nhµn lËn sau :
a - Do triŒt ΩÃ s¯ dÚng phıÁng phüp b≠o l˙c Ω¨ l°m phµn
h‹a sµu s∞c v° to°n diŒn trong nÊi bÊ t˜ng nıËc, v° gi˘a cüc
nıËc trong to°n hŒ th‚ng.
b- Do ch quan v° phi∆n diŒn trong cüch nh÷n nh∫n vÀ con
ngıÈi, n≈n Müc Ω¨ Ωıa ra lu∫n ΩiÃm: hŒ tı tıÍng ca giai c∂p
c·ng nhµn l° hŒ tı tıÍng ti≈n ti∆n nh∂t trong x¨ hÊi, v° á®ng
cÊng s®n l° l˙c lıÏng chœnh trŸ duy nh∂t l¨nh Ω≠o Ω∂t nıËc.
c- Do kh·ng t·n tr‡ng cüc quy lu∫t khüch quan.
CÚ thà l°:
a - Do triŒt ΩÃ s¯ dÚng phıÁng phüp b≠o l˙c:
H∑u h∆t cüc l¨nh tÚ cÊng s®n ΩÀu c‹ nh˘ng phüt biÃu nh±m
quün triŒt sµu s∞c ΩiÀu n°y. Ch≤ng h≠n nhı :
VËi Müc : B≠o l˙c l° b° ΩÎ ca m‡i cuÊc cüch m≠ng.
VËi Éng-Ghen : Kh·ng c‹ vÒ khœ ph≈ phün n°o c‹ thà thay
th∆ ΩıÏc s˙ ph≈ phün b±ng vÒ khœ .
VËi L≈-nin : K¿ n°o ch◊ th˜a nh∫n c‹ Ω∂u tranh giai c∂p
kh·ng th·i, th÷ k¿ Ω‹ vπn chıa ph®i l° ngıÈi Müc-xœt. Ch◊ ngıÈi
n°o mÍ rÊng viŒc th˜a nh∫n Ω∂u tranh giai c∂p Ω∆n mˆc th˜a
nh∫n chuy≈n chœnh v· s®n th÷ mËi l° ngıÈi Müc-xœt.
VËi Mao Tr≠ch á·ng : QuyÀn l˙c chœnh trŸ n±m Í tr≈n Ω∑u
n›ng sÓng. Hay: SÓng Ω≠n Ω¿ ra chœnh quyÀn. v.v....
Th∫t ra sai l∑m tr≈n lÓc Ω∑u l° do Müc, nhıng sau Ω‹ l° do
L≈-Nin v° nh˘ng ngıÈi cÊng s®n n∞m quyÀn ti∆p theo Ω¨ ph≠m,
khih‡v∂pph®inh˘ngkh‹khØntrongth˙ctiÕn,kh·ngnhıMüc
h÷nh dung ban Ω∑u. V÷ v∫y n‹ Ω¨ ΩıÏc kæo d°i l≈ th≈ t˜ trong
chi∆n tranh sang lu·n c® thÈi k¸ ìXµy d˙ng cÁ sÍ v∫t ch∂t v° k˛
thu∫tcaCNXHîÍt∂tc®cücnıËctrongphe.Nh÷nv°oth˙ctiÕn

17. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 17
www.nhanvan.com
ta th∂y r∂t rfl ΩiÀu n°y :
a.1 - S˙ phµn h‹a trong nÊi bÊ t˜ng nıËc :
T˜nØm1917Ω∆nnay,ch◊tœnhri≈nggiaiΩo≠nxµyd˙ngh›a
b÷nh th·i cÒng Ω¨ Ω∑y müu v° nıËc m∞t r„i. á∑u ti≈n l° Í Li≈n
X·,saulanrato°nhŒth‚ng.[Ω‡cb°iBüoCüoM∫tCaN.KhrushchevVÀ
TÊiÄcCaStalin].
H°ng chÚc, h°ng trØm triŒu ngıÈi Ω¨ bŸ b∞t bË, Ωünh Ω∫p,
h°nh h≠,... nhiÀu ngıÈi trong s‚ h‡ Ω¨ bŸ ch∆t do Ω‹i, ræt, khüt,
bŒnht∫tho¥cbŸgi∆tv÷cüctÊidanhnhı:ph®ncüchm≠ng,ch‚ng
Ω®ng, ch‚ng CNXH, ch‚ng chœnh quyÀn nhµn dµn,... m° viŒc
quyk∆tchonhµndµnnh˘ngtÊidanhtr≈nl°r∂ttÔytiŒnv°v·tÊi
v≠.
N∆uaiΩ‹Ω¨xembÊphimìáÃs‚ngî(ToLive)caΩ≠odiÕn
n‰iti∆ngTrungQu‚cTrıÁngNghŒMıu,c‹n˘diÕnvi≈nCng
LÏi Ω‹ng s¡ th∂y : ΩÃ t„n t≠i hay kh·ng t„n t≠i, ngıÈi dµn Trung
Qu‚c Ω¨ ph®i chŸu Ω˙ng nhı th∆ n°o trong su‚t thÈi k¸ Mao
Tr≠chá·ngc∑mquyÀn(1949-1976).Saun°ychœnhnh˘ngngıÈi
dµn Trung Qu‚c Ω¨ t˙ h°n g∞n cho nhau nh˘ng v∆t thıÁng ca
quü khˆ, chˆ kh·ng ph®i l° Mao Tr≠ch á·ng v° nh˘ng ngıÈi
l¨nh Ω≠o trong áCS Trung Qu‚c Ω¨ ng hÊ cu„ng tœn ·ng ta,
m¥c dÔ chœnh h‡ l° nh˘ng ngıÈi Ω¨ gµy ra nh˘ng tÊi üc Ω‹. H‡
cho Ω∆n nay vπn Øn quˇt nhµn dµn Trung Qu‚c nh˘ng m‹n nÏ
lËn Ω¨ vay t˜ nh˘ng cuÊc ìá≠i nh®y v‡tî, ìá≠i cüch m≠ng vØn
h‹aî,vÚΩ°nüpphongtr°osinhvi≈nTrungQu‚cΩ›idµncht≠i
Qu®ng trıÈng Thi≈n An M·n nØm 1989, v.v...
è ViŒt Nam cÒng kh·ng ph®i l° mÊt trıÈng hÏp ngo≠i lŒ:
cüc chi∆n dŸch lËn nhfi nhı C®i t≠o h‹a, T∫p Ωo°n h‹a, HÏp tüc
h‹a, Qu‚c h˘u h‹a, C·ng tı hÏp doanh h‹a,... ch≤ng nh˘ng Ω¨
kh·ng Ωo°n k∆t h‹a ΩıÏc dµn tÊc, m° ch◊ l°m cho dµn tÊc phµn
h‹a hÁn. N∆u tœnh c® y∆u t‚ chi∆n tranh n˘a th÷ s˙ phµn h‹a n°y
c›ntØngl≈nnhiÀul∑n.NıËcm∞tcanhµndµnh∆tch®yxu·i,r„i
l≠i ch®y ngıÏc, nhıng kh·ng hÀ l°m cho cüi üc d˜ng tay. Th∆ l°

18. 18 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
sau bao nhi≈u nØm chi∆n tranh müu l¯a, nhıng tr≈n Ω∂t nıËc
ViŒt Nam vπn chıa ìhiÀn nhı xıaî, sÓng gıÁm vπn ΩıÏc gi˘ l≠i
ΩÃ dÔng v°o nh˘ng c·ng viŒc khüc vËi ch‚ng gi¥c ngo≠i xµm.
áiÀun°yth÷b∂tcˆngıÈiViŒtNamn°ocÒngbi∆t.N‹nhınh˘ng
thanhgıÁmtreolÁl¯ngtr≈nΩ∑uh‡,v·h÷nhΩ∂ynhıngcÒngr∂t
h˘uh÷nhΩ∂y.C‹l¡nhiÀungıÈithuÊctrıÈngphüisÔngbüib≠o
l˙c Í ViŒt Nam, cˆ th∞c m∞c ho°i l° t≠i sao ng°y xıa vua L≈ LÏi
l≠iho°nki∆msËmth∆?Th∞ngquµnMinhr„ith÷cˆgi˘n‹l≠im°
s°i cho quµn m÷nh ! (Ch∞c l° h„i ∂y ·ng chıa ΩıÏc h‡c t∫p v°
quün triŒt Ch nghÿa Müc - L≈ Nin!).
Tr≈nΩµyl°s˙phµnh‹atrongnÊibÊt˜ngnıËc,nhınggi˘a
cüc nıËc trong hŒ th‚ng cÒng c‹ s˙ phµn h‹a nghi≈m tr‡ng.
a.2 - S˙ phµn h‹a gi˘a cüc nıËc trong hŒ th‚ng:
Ch◊ mÊt thÈi gian ng∞n sau khi ra nh∫p v°o hŒ th‚ng, th÷
h∑u h∆t cüc nıËc á·ng Ñu Ω¨ mu‚n thoüt ra khfii s˙ kh‚ng ch∆
ca Li≈n X·, v÷ cüc l˚ do sau :
-Ph∑nlËnΩÀuc‹ΩiÃmxu∂tphüttrıËcchi∆ntranhcaohÁn
Li≈nX·.
-á¨bi∆tΩıÏcnh˘ngtÊiüccaStalinΩ‚ivËinhµndµnLi≈n
X· trıËc Ω‹, b®n thµn h‡ cÒng Ω¨ t˜ng l° n≠n nhµn.
- Mu‚n nh∫n s˙ viŒn trÏ ca M˛ theo k∆ ho≠ch Marshall
giÓp cüc nıËc kh·i phÚc l≠i nÀn kinh t∆ sau chi∆n tranh.
- Cüc l˚ do khüc biŒt vÀ vØn h‹a, t·n giüo, s∞c tÊc, ...
Nh˘ngs˙kiŒndiÕnraÍTiŒpKh∞cnØm1947,á·ngáˆcv°
TiŒpKh∞cnØm1953,Hunggariav°BalannØm1956,...Ω¨chˆng
minhΩiÀun°y.NhıngΩiÃnh÷nhnh∂tl°s˙kiŒnìMÔaxuµnPrahaî
diÕn ra t≠i TiŒp Kh∞c nØm 1968:
H°ng trØm ngh÷n quµn cÔng h°ng ng°n müy bay, xe tØng,
Ω≠ibüc,...thuÊckh‚iquµns˙Vüc-Sa-Va(Warszawa)doLi≈nX·
ΩˆngΩ∑u(giaiΩo≠ndoL.Brezhnevl°mt‰ngbœthı),Ω¨ti∆nv°o
nıËc n°y nh±m ìtiÕu tr˜ b‡n ph®n cüch m≠ng,tay sai ca Ω∆ qu‚c

19. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 19
www.nhanvan.com
M˛!î, sau Ω‹ b∞t Ωi nhiÀu UVTú Ω®ng, bÊ trıÍng gi®i vÀ Mos-
cow.
B®n thµn t‰ng bœ thı A.Dubcek v° th tıËng TiŒp lÓc b∂y
giÈl°CernikcÒngbŸtriŒusangMoscow.áÃr„isauΩ‹mÊtΩo°n
Ω≠i biÃu do ch tŸch nıËc TiŒp l° Svoboda dπn Ω∑u Ω¨ bŸ æp ph®i
k˚ mÊt vØn b®n t≠i Moscow, vËi hai thfia thu∫n quan tr‡ng :
- Ngıng ngay c·ng cuÊc c®i t‰, m° th˙c ch∂t l° mu‚n xµy
d˙ngmÊtm·h÷nhCNXHnhµnb®nhÁn,nh±mthayth∆chom·
h÷nh CNXH kiÃu tr≠i lœnh c‹ t˜ thÈi Stalin.
- Ch∂p nh∫n mÊt l˙c lıÏng quµn s˙ Li≈n X· g„m 75,000
quµn ìt≠mî Ω‹ng t≠i Ωµy. L˙c lıÏng n°y Í l≠i TiŒp 23 nØm, tËi
thüng 5/1991 trıËc khi Li≈n X· tan r¨ (12/1991) mËi rÓt vÀ.
KÃ t˜ Ω‹ l˚ tıÍng cÊng s®n h∑u nhı Ω¨ m∂t h≤n trong l›ng
nhµn dµn TiŒp Kh∞c n‹i chung v° nh˘ng ngıÈi cÊng s®n TiŒp
chµn chœnh n‹i ri≈ng, h‡ coi Ω∂t nıËc h‡ Ω¨ bŸ quµn ΩÊi nıËc
ngo°i chi∆m Ω‹ng trüi phæp. Chœnh h‡ - nh˘ng ngıÈi cÊng s®n
∂y, Ω¨ g‹p ph∑n r∂t lËn cÔng nhµn dµn gi°nh ΩıÏc th∞ng lÏi
trong ìCuÊc cüch m≠ng nhungî v°o 10 ng°y cu‚i thüng 11/1989.
Nh˘ngcuÊcbiÃut÷nhquytÚnhiÀuchÚcng°nngıÈiΩ¨li≈n
ti∆p n‰ ra t≠i kh∞p nÁi tr≈n Ω∂t TiŒp sau s˙ kiŒn tr≈n. Ngay t≠i
qu®ngtrıÈngchœnhcathΩ·PrahaΩ¨c‹haisinhvi≈nt˙thi≈u
v°othüng1nØm1969,tronglÓcΩo°nngıÈiΩangbiÃut÷nh.V°s˙
hy sinh ca h‡ Ω¨ kh·ng u‰ng phœ, bÍi v÷ c‹ ìMÔa xuµn Prahaî
th÷ 9 nØm sau mËi c‹ ìHi∆n chıÁng 77î ca h°ng trØm nh° trœ
thˆcv°nh˘ngΩ®ngvi≈nCÊngs®nTiŒpti∆nbÊ.N‹nhımÊtB®n
Tuy≈nNg·nchungΩ›idµnch,l°mrungchuyÃnc®kh‚iXHCN.
áà r„i t˜ Ω‹ mËi c‹ th∞ng lÏi ca ìCuÊc cüch m≠ng nhungî 12
nØm sau.
Rflr°nggi®iphüpìcÊngs®nîcÒngΩ¨kh·nggi®iquy∆tΩıÏc
v∂nΩÀìV·s®nt∂tc®cücnıËcΩo°nk∆tl≠i!înhıMück≈ug‡i.M‚i
b∂t h›a gi˘a hai nıËc Ω°n anh Li≈n X· v° Trung Qu‚c l° r∂t sµu
s∞c,kh·ngthÃh°ng∞nΩıÏc,v°cÒngΩ¨c‹nh˘ngcuÊcxungΩÊt
vÒ trang diÕn ra t≠i bi≈n giËi Trung - X·. N‹ lËn tËi mˆc m°

20. 20 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
kh·ng bi∆t v· t÷nh hay c‚ ˚, CT H„ Chœ Minh trong di chÓc ca
m÷nh Ω¨ vÊi chia ch nghÿa cÊng s®n ra th°nh hai: ch nghÿa
Müc- L≈ Nin v° ch nghÿa qu‚c t∆ v· s®n ! Gi®i phüp ∂y cÒng
kh·ng l°m tan Ωi ΩıÏc Ω∑u ‹c bü quyÀn nıËc lËn, mu‚n th·n
tœnh nıËc nhfi b±ng b≠o l˙c, c‹ t˜ ng°n nØm ca cüc th∆ l˙c c∑m
quyÀn phıÁng B∞c Ω‚i vËi dµn tÊc ViŒt Nam.
C‹ ai ngÈ r±ng sau 30 nØm vËi hai cuÊc chi∆n tranh, th÷ dµn
tÊc ta l≠i ph®i bıËc ti∆p v°o hai cuÊc chi∆n tranh n˘a, Í bi≈n giËi
Tµy - Nam v° bi≈n giËi phœa B∞c, m° nguy≈n nhµn sµu xa ΩÀu do
chœnh quyÀn B∞c Kinh gµy ra. Müu xıÁng ca h°ng trØm ng°n
nh˘ng ngıÈi lœnh tr¿, nh˘ng ngıÈi dµn ViŒt Nam v· tÊi l≠i ph®i
Ω‰ xu‚ng. M¥c d∑u h‡ - nh˘ng ngıÈi nay Ω¨ khoüc üo cÊng s®n,
t˜ngnhiÀul∑ntuy≈nb‚:ìT÷nhΩo°nk∆tg∞nb‹gi˘ahaidµntÊcl°
nhı m·i vËi rØng, m·i hÍ th÷ rØng l≠nh.î (C‹ l¡ n≈n l° nhı m·i
vËi... lıng th÷ t‚t hÁn!). V÷ ΩiÀu kiŒn ΩŸa l˚, chÓng ta kh·ng c‹
cüch l˙a ch‡n n°o khüc hÁn. ChÓng ta lu·n mong mu‚n cÔng
xµyd˙ngm‚iquanhŒt‚tΩ¬pgi˘ahainıËc,nh∂tl°vËinhµndµn
TrungQu‚c-nh˘ngngıÈicÒngΩ¨chŸuquünhiÀuthıÁngΩau.
Nhıng vËi lŸch s¯ Ω¨ qua, vËi nh˘ng g÷ vπn Ωang ti∆p tÚc cho
chÓng ta th∂y b®n ch∂t bü quyÀn nıËc lËn ca Ω∑u ‹c Ω≠i Hün, l°
kh·nghÀthayΩ‰itrongcücgiËic∑mquyÀnÍTrungQu‚c.Ch≤ng
nh˘ng l° Ω‚i vËi ViŒt Nam, m° c›n Ω‚i vËi cüc nıËc khüc trong
khu v˙c. áµy l° kh‹ khØn nhıng cÒng l° thu∫n lÏi ΩÃ ViŒt Nam
c‹ thà thi∆t l∫p ΩıÏc nh˘ng m‚i quan hŒ bÀn v˘ng vËi cüc nıËc
n°y. T˜ Ω‹ s¡ t≠o ra nh˘ng Ω‚i tr‡ng Ω m≠nh Ω‚i ph‹ vËi h‡.
Chœnh sÏi dµy r°ng buÊc ìcÔng ˚ thˆc hŒî hiŒn nay mËi l° nguy
hiÃm nh∂t, n‹ l°m cho th∆ giËi v° cüc nıËc trong khu v˙c nghi
ng≠ichÓngta.SÏidµy∂yc‹thÃΩˆtb∂tcˆlÓcn°onhın‹Ω¨t˜ng
bŸ Ωˆt, v° b≈n chŸu thiŒt th›i vπn l° dµn tÊc ViŒt Nam. (MÊt khi
Ω¨ bi∆t ΩıÏc d¨ tµm mu‚n ìΩünh trüo nfi th∑nî r„i m° vπn cho
phæp h‡ ΩıÏc ìÍ rÃî, th÷ nh˘ng k¿ c‹ tÊi vËi dµn tÊc chœnh l°
nh˘ng ìAn DıÁng VıÁngî thÈi nay !)

21. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 21
www.nhanvan.com
b- Do ch quan v° phi∆n diŒn trong cüch nh÷n nh∫n vÀ con
ngıÈi n≈n Müc Ω¨ Ωıa ra lu∫n ΩiÃm: hŒ tı tıÍng ca giai c∂p
c·ng nhµn l° hŒ tı tıÍng ti≈n ti∆n nh∂t trong x¨ hÊi, v° á®ng
cÊng s®n l° l˙c lıÏng chœnh trŸ duy nh∂t l¨nh Ω≠o Ω∂t nıËc.
T˜khinÀnvØnminhc·ngnghiŒpxu∂thiŒn,th÷b∂tcˆx¨hÊi
n°o chŸu ®nh hıÍng ca n‹ cÒng c‹ nhiÀu giai t∑ng khüc nhau
nhı Ω¨ liŒt k≈ Í tr≈n. Ta gi® s¯ ˆng vËi mÂi giai t∑ng ∂y c‹ mÊt hŒ
tı tıÍng, r„i l≠i c‹ mÊt ban giüm kh®o ch∂m ΩiÃm khüch quan,
th÷ ch∞c g÷ hŒ tı tıÍng ca giai c∂p c·ng nhµn Ω¨ Ω≠t tr≈n mˆc
trung b÷nh? Th∆ m° Müc cÒng l≠i Ωıa n‹ l≈n vŸ trœ h°ng Ω∑u, vËi
˚ΩŸnhkh·nghÀgi∂ugi∆ml°s¡ti∆ntËichiph‚i,r„itriŒtti≈ud∑n
cüc hŒ tı tıÍng c›n l≠i ìb±ng con ΩıÈng t˙ nguyŒnî!
Trong th˙c t∆ th÷ s˙ ch‚ng Ω‚i n°y l° r∂t gay g∞t. C‹ nh˘ng
ngıÈisu‚tΩÈiΩiìtiÕutr˜b‡nph®ncüchm≠ngînhıngìtiÕuîm¨i
m° b‡n ìph®n cüch m≠ngî kia kh·ng ìtr˜î Ωi, m° l≠i c°ng cÊng
th≈m! Müc th∫t mµu thuπn khi mÊt m¥t, ·ng k≈u g‡i m‡i ngıÈi
h¨y cÔng nhau xµy d˙ng mÊt x¨ hÊi c·ng b±ng v° b÷nh Ω≤ng.
Nhıng m¥t khüc, ·ng l≠i b°y ra chuyŒn ìmµm tr≈n - mµm dıËiî
ngay t˜ Ω∑u nhı v∫y.
L˚ thuy∆t th÷ Ω¨ l° nhı th∆, th˙c t∆ c›n tŒ h≠i hÁn nhiÀu: Ω‹
l° s˙ th‚ng trŸ ca mÊt thiÃu s‚ c∑m quyÀn trong áCS l≈n to°n
bÊ x¨ hÊi, kà c® cüc Ω®ng vi≈n thıÈng cÔng to°n bÊ kh‚i ìli≈n
minhc·ng-n·ngî,m°lÓcn°yh∑uh∆tΩÀuΩ¨thuÊcgiaic∂pbŸtrŸ.
Müc Ω¥t tr‡n niÀm tin ca ·ng v°o cüc áCS, v÷ ·ng cho r±ng Ω‹
l°ìbÊph∫nıutÓnh∂tcamÊtgiaic∂pti≈nti∆nnh∂ttrongx¨hÊiî!
Cˆ cho l° nhı v∫y Ωi, nhıng th¯ hfii c‹ cüi g÷ l°m cho ngıÈi ta
Ωam m≈ b±ng thˆ quyÀn l˙c ΩıÏc t∫p trung Í mˆc ΩÊ cao, ΩıÏc
kæod°ikh·ngk¸h≠nv°c›nl°duynh∂t?Th˙ct∆pheXHCNΩ¨
chˆng minh r±ng: kh·ng ph®i nhı Müc n‹i ìT·n giüo l° thu‚c
phiŒnrungnhµndµnî,m°chœnhquyÀnl˙cmËil°ìthu‚cphiŒnî
canhiÀungıÈicÊngs®nc∑mquyÀn.C‹nh˘ngngıÈisaukhiΩ¨
rÈichˆcvÚr„i,nhıngcˆrang∏nv°ongÁ,tinhth∑nb∂tanv÷vπn
c›n mu‚n ìphÚc vÚ cüch m≠ng Ω∆n hÁi thÍ cu‚i cÔngî! áà r„i Ω¨

22. 22 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
c‹ ngıÈi Ω¨ th∂y v∫y m° Ωıa ra nh∫n xæt: ìCüi Ωœt con ngıÈi ta c‹
trœ nhË, n‹ nhË cüi gh∆!î.
S˙ Ωam m≈ ∂y l≠i c°ng ΩıÏc cÊng hıÍng th≈m khi n‹ ΩıÏc
g∞nvËitiÀn,lÓcn°ycÒngl≠iΩıÏcΩemt∫ptrungl≠i.N∆unhıØn,
u‚ng,ng,ngh◊ngıÈitac›nth∂yc‹d∂uhiŒucas˙b¨oh›ath÷
nÂi Ωam m≈ quyÀn, tiÀn l° kh·ng hÀ c‹ d∂u hiŒu n°o. Gi® s¯ lÓc
Ω∑u con ngıÈi x¨ hÊi trong anh c‹ th∞ng th∆, th÷ cÒng ch◊ mÊt
thÈi gian sau n‹ cÒng s¡ bŸ con ngıÈi cü nhµn trong anh nu‚t
ch¯ng. M‡i c‚ g∞ng nh±m ìch‚ng ch nghÿa cü nhµnî tr≈n quy
m· to°n x¨ hÊi ΩÀu th∂t b≠i, tr˜ khi ph∑n h„n l÷a khfii ph∑n xüc!
á‹ l° quy lu∫t mu·n ΩÈi, kh·ng tr˜ mÊt Ω®ng phüi, giai c∂p, t·n
giüo hay dµn tÊc n°o. LŸch s¯ nhµn lo≠i Ω¨ c‹ r∂t nhiÀu vœ dÚ vÀ
n‹.
V÷v∫yb°itoünlÏi-quyÀnm°Müchyv‡ngc‹thÃgi®iquy∆t
ΩıÏcquagi®iphüpìcÊngs®nîcÒngho°nto°nchquanv°phi∆n
diŒn. N‹ Ω¨ bŸ chœnh nh˘ng ngıÈi cÊng s®n c∑m quyÀn phü vÎ:
mÊt khi m° Ωü b‹ng l° anh, th‰i c›i cÒng l≠i l° anh, th÷ nhµn dµn
ch◊ c›n c‹ ìmÂiî mÊt viŒc l° cˆ l∑m lÒi l°m ra cÈ, cÓp, gi®i
thıÍng ΩÃ anh lu·n lu·n ΩıÏc Ωˆng tr≈n bÚc cao nh∂t m° th·i.
Th¯hfiinh˘ngc·T∂mng°ynayc‹c›nΩÊngl˙cΩÃìvËttæpîn˘a
hay kh·ng, khi m° tæp trong gifi ca m÷nh Ω¨ bŸ k¿ khüc l˜a trÓt
h∆t? Nh˘ng ngıÈi chØm ch◊, dÕ tin ngıÈi v° lıÁng thiŒn th÷ ch◊
c›n ìmÊt con cü B‚ngî, c›n nh˘ng k¿ lıÈi bi∆ng, gi®o ho≠t v° v·
lıÁng tµm th÷ l≠i ΩıÏc thıÍng ìy∆m Ω°o.î
NgıÈitath∂yrfls˙b∂tc·nglËngi˘anh˘ngngıÈilaoΩÊng
tr˙c ti∆p l°m ra ca c®i, v∫t ch∂t cho x¨ hÊi, vËi h∑u h∆t cüc quan
chˆclËnnhfitrongcücáCS.CüikiÃuìn∂uchüob±ngr÷uîn°yΩ¨
diÕn ra thıÈng tr˙c, lµu d°i v° tr≈n quy m· lËn trong to°n phe
XHCN.L≈NinΩ¨t˜ngc‹nh∫nxæt:ìNgµnh°ngtrongnÀnkinht∆
TBCN l° mÊt t‰ chˆc Øn büm b÷nh phıÁng.î Nhıng Í cüc nıËc
XHCN, th˙c t∆ Ω¨ cho th∂y r±ng:
C‹nhiÀucünhµn,t‰chˆcm°mˆcΩÊØnbümc‹s‚lÒyth˜a
b∫c cao hÁn nhiÀu l∑n. V∂n ΩÀ l° ph®i t≠o ra mÊt cÁ ch∆ kiÃm tra,

23. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 23
www.nhanvan.com
kiÃm soüt Ω∑y uy l˙c ca to°n x¨ hÊi l≈n cüc th∆ l˙c c∑m quyÀn,
chˆ kh·ng ph®i l° cˆ ìch‚tî v∂n ΩÀ t˜ tr≈n nhı v∫y, r„i Ω¥t cho
nhµndµnmÊtniÀmtintÔmÔr±ng:tr≈n∂yto°nl°nh˘ngìv÷saoî
th÷∞tn‹s¡tfiasüng!Theot·ic‹l¡MüccÒngc‹tœnhc®tinnhıc‹
l∑n ·ng tµm s˙ vËi con güi ca m÷nh r±ng Ω∂y l° Ωˆc tœnh m° ·ng
dÕ tha thˆ nh∂t.
c- Do kh·ng t·n tr‡ng cüc quy lu∫t khüch quan:
VœdÚnhıtrongkinht∆l°g∑nnhıphnh∫nho°nto°nquy
lu∫t giü trŸ, coi nh¬ vai tr› ca h°ng h‹a, tiÀn tŒ. T÷m m‡i cüch,
kà c® b±ng b≠o l˙c thıÈng tr˙c Ωà thu h¬p nh˘ng cÁ sÍ h÷nh
th°nhn≈nnÀnkinht∆thŸtrıÈng.V÷chor±ngchÓngs¡dπntËis˙
c≠nh tranh, v· chœnh ph, cü lËn nu‚t cü bæ v° cu‚i cÔng l° s˙
khng ho®ng x¨ hÊi.
CÁ ch∆ ch◊ huy t∫p trung Í cüc nıËc trong phe XHCN r∂t
c‹ lÏi th∆ trong ΩiÀu kiŒn chi∆n tranh, v÷ n‹ cho phæp huy ΩÊng
tËimˆct‚iΩam‡ingu„nl˙cchocuÊcchi∆n.Nhıngchi∆ntranh
l°cüib∂tb÷nhthıÈngcacuÊcs‚ng,n‹kh·ngph®il°cuÊcs‚ng
theoΩÓngnghÿacan‹.C›ntrongΩiÀukiŒnh›ab÷nhth÷v∂nΩÀ
l≠i khüc h≤n, Í Ω‹ Ω›i hfii nh˘ng n l˙c süng t≠o bÀn b◊ ca t˜ng
cü nhµn, nh±m l°m ra nh˘ng s®n ph∏m khüc nhau, phÚc vÚ cho
nh˘ngnhuc∑ucÒngr∂tkhücnhaucax¨hÊi.Chˆkh·ngph®il°
m‡ingıÈicÔngΩivÀmÊthıËng,cÔngth˙chiŒnmÊtmÚcΩœch,
v.v...
V÷ v∫y nh˘ng lÏi th∆ ca cÁ ch∆ n°y trong chi∆n tranh l≠i l°
nh˘ng trÍ l˙c lËn trong xµy d˙ng h›a b÷nh. BiÃu hiŒn cÚ thà ca
n‹l°l‚isuynghÿcˆngnh∞c,mÊtchiÀudπntËicüchl°mviŒcΩÊc
Ωoün,duy˚chœv°b∂tch∂pquylu∫t.H∫uqu®l°nh˘ngs®nph∏m
ΩıÏc l°m ra thıÈng l° thi∆u tœnh c≠nh tranh tr≈n thŸ trıÈng th∆
giËi, ng°y c°ng mang tœnh to°n c∑u h‹a cao. Trong nÀn kinh t∆
XHCN, ΩiÀu m° cüc nh° s®n xu∂t quan tµm hÁn c® l° l°m sao
ho°nth°nhΩıÏck∆ho≠chnh°nıËcgiao,chˆkh·ngph®il°tœnh
hiŒu qu®. V÷ v∫y n‹ cÒng kh·ng c∑n ΩÃ ˚ Ω∆n thŸ hi∆u, sˆc mua

24. 24 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
ca ngıÈi ti≈u dÔng.
VœdÚÍLi≈nX·trıËcΩµyngıÈitathıÈngΩÓclu·ngiübün
l¿ v°o nhiÀu s®n ph∏m, ch≤ng h≠n mÊt b°n l° giü 7 rÓp (Rouble:
ΩÁn vŸ tiÀn tŒ ca Li≈n X·), hay mÊt qu≠t tai voi giü 14 rÓp ΩıÏc
bün ra v°o gi˘a th∫p ni≈n 60 th÷ Ω∆n gi˘a th∫p ni≈n 70 n‹ vπn gi˘
nguy≈ngiübünnhıv∫y. (áiÀun°yth÷nhiÀuanhchŸemtaÍLi≈n
X· n∞m khü ch∞c !).
VÀ m¥t h÷nh thˆc ta th∂y ΩıÏc tœnh ì‰n ΩŸnhî ca giü c®,
nhıngvÀm¥tb®nch∂tth÷Ω‹l°s˙viph≠mnghi≈mtr‡ngcücquy
lu∫t kinh t∆ khüch quan. T÷nh h÷nh cÒng tıÁng t˙ Í cüc nıËc
khüc trong phe, nhı Í Trung Qu‚c vËi chi∆c xe Ω≠p PhıÏng
Ho°ng, Í ViŒt Nam vËi chi∆c xe Ω≠p Th‚ng Nh∂t, vËi giü g≠o
m∫udŸchb‚nh°omÊtcµn,v.v...ΩıÏcgi˘v˘ngnhiÀuchÚcnØm*.
è trong cüc lÿnh v˙c khüc cÒng c‹ mÊt t÷nh h÷nh tıÁng t˙,
vœdÚtronglÿnhv˙cvØnh‹avËinh˘ngs®nph∏mtinhth∑nΩıÏc
l°m ra thıÈng mang tœnh r∫p khu·n, giüo ΩiÀu, l≈n gµn v° xa l≠
vËi ΩÈi s‚ng con ngıÈi. N‹ cÒng l°m ìlıÎi g h‹aî, th∫m chœ l°
trÁ tr¡n h‹a trong h∑u h∆t nh˘ng cuÊc tr® lÈi phfing v∂n ca cüc
l¨nh tÚ cÊng s®n, nh˘ng ngıÈi phüt ng·n, ... Ωµy l° cØn bŒnh
chung v° c‹ tœnh ìnghÀ truyÀn nghÀî!
T∂t c® Ω¨ l°m ìΩ„ng phÚcî h‹a v° ìG° c·ng nghiŒpî h‹a h∑u
h∆t m‡i th°nh vi≈n trong x¨ hÊi, m‡i ngıÈi Øn, m¥c, Í, Ωi l≠i, ...
gi‚ngnhau,th∫mchœcüchn‹inØng,suynghÿcÒngœtkhücnhau.
V÷ v∫y n‹ Ω¨ b‹p ch∆t r∂t nhiÀu kh® nØng süng t≠o, l‚i suy nghÿ
ΩÊc l∫p,... ca nh˘ng con ngıÈi s‚ng trong cüc x¨ hÊi XHCN.
M‡i s˙ ΩÀu mang düng v¿ nhÏt nh≠t, thi∆u sˆc s‚ng. áà r„i khi
mÍc¯aravËith∆giËib≈nngo°ith÷thıÈngbŸhÚthπng,lÓngtÓng
nhı nh˘ng chÓ G° c·ng nghiŒp dıËi ünh n∞ng ch‹i chang ca
m¥t trÈi. T∂t c® ΩÀu cam chŸu mÊt mˆc s‚ng th∂p ΩÀu nhau. Gi®
s¯ c‹ ai Ω‹ mu‚n ình· l≈nî th÷ cÒng bŸ cÁ ch∆ ∂y mau ch‹ng kæo
xu‚ng. Tr˜ mÊt lËp ngıÈi Ω¥c biŒt Ω¨ t≠o n‹.
To°n hŒ th‚ng c›n c‹ mÊt Ω¥c ΩiÃm n˘a l°: h∑u h∆t ΩÀu ra
ΩÈi sau chi∆n tranh hay nÊi chi∆n, v÷ v∫y c‹ nh˘ng con ngıÈi c‹

25. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 25
www.nhanvan.com
c·ngtrongcüccuÊcchi∆n∂y.X¨hÊiphongki∆ntrıËcΩµyphµn
biŒt r∂t rfl gi˘a chˆc v° tıËc, nhıng nay th÷ t∂t c® Ω¨ bŸ lπn lÊn:
ngıÈitathıÈngthıÍngchˆcchonhauthayv÷bantıËc,m¥cdÔ
ngay c® ΩiÀu n°y cÒng c‹ nh˘ng b∂t c·ng lËn. H∫u qu® l° thıËc
Ωo giü trŸ vÀ con ngıÈi bŸ bi∆n d≠ng, cÒng nhı trong kinh t∆ quy
lu∫tgiütrŸbŸb‹pmæo.S˙ìtruyÀnng·iîchonhaunh˘ngtıÍngl°
Ω¨m∂t,nhıngn‹Ω¨kh·ngm∂tΩim°c›ndiÕnranhuÊmnho≠m,
ph‰ bi∆n hÁn theo nh˘ng tœnh toün cü nhµn ca nh˘ng ngıÈi
n∞mquyÀnl˙c.V÷v∫ytrongΩas‚trıÈnghÏpn‹Ω¨kh·ngch‡n
ΩıÏc nh˘ng ngıÈi t‚t nh∂t cho c·ng viŒc chung. C‹ khi kh·ng
ph®i l° 9 bfi l°m 10 m° 3- 4, th∫m chœ ch≤ng c‹ giü trŸ g÷ cÒng ìbfi
l°m 10î!
Kà c® chˆc vÚ cao nh∂t ca cüc nıËc n°y l° chˆc t‰ng bœ thı
áCS. áiÀu Ω‹ Ω¨ t≠o ra nh˘ng cuÊc ch≠y Ωua m° ìnØng l˙cî ca
cücˆngc¯vi≈nΩıÏcìΩoîÍc‰ngsauchˆkh·ngph®ic‰ngtrıËc.
ChÓng c°ng l°m cho nh˘ng con ngıÈi chµn chœnh n®n l›ng, hŒ
th‚ng do v∫y g∑n nhı Ω¨ m∂t h∆t ΩÊng l˙c.
BiÃu hiŒn trong tµm l˚ x¨ hÊi l°: sau nh˘ng hØm hÍ ca mÊt
niÀm tin trong süng bu‰i ban Ω∑u, th÷ nay l° s˙ th∂t v‡ng, chün
n®n,bu·ngxu·i.N‹gµy®nhhıÍngx∂u,c‹tœnhdµychuyÀnΩ∆n
m‡ing°nh,m‡ilÿnhv˙ccaΩÈis‚ngkinht∆-x¨hÊi.Ch≤ngh≠n
l° t÷nh tr≠ng nh° nıËc th÷ ìgi® vÈî tr® lıÁng cho c·ng nhµn vi≈n,
r„i h‡ cÒng l≠i ìgi® vÈî l°m viŒc l≠i cho nh° nıËc. NØng su∂t v°
ch∂t lıÏng lao ΩÊng c°ng ng°y c°ng tÚt d‚c th®m h≠i, trong khi
v∂n ΩÀ nØng su∂t lao ΩÊng l≠i l° v∂n ΩÀ quan tr‡ng nh∂t, ch y∆u
nh∂t.Chœnhn‹,theoL≈-nins¡quy∆tΩŸnhs˙th°nhb≠icaphıÁng
thˆc s®n xu∂t n°y so vËi phıÁng thˆc s®n xu∂t kia.
H°ng h‹a v° cüc lo≠i dŸch vÚ ng°y c°ng ΩÁn ΩiŒu v° khan
hi∆m, x¨ hÊi t¿ ng∞t v° bu„n chün. T˜ quy lu∫t ìNØng su∂t lao
ΩÊng kh·ng ng˜ng tØng l≈n dıËi CNXHî bŸ phü vÎ Ω¨ kæo theo
h°ng lo≠t ìcüc quy lu∫t ri≈ng c‹î khüc ca CNXH nhı: ìQuy
lu∫t phüt triÃn c‹ k∆ ho≠ch v° cµn Ω‚i nÀn kinh t∆ qu‚c dµnî, ìQuy
lu∫t ΩÈi s‚ng v∫t ch∂t, vØn h‹a v° tinh th∑n ca nhµn dµn kh·ng

26. 26 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
ng˜ng ΩıÏc nµng caoî (c›n ΩıÏc g‡i l° ìQuy lu∫t cÁ b®n ca
CNXHî), ... ΩÀu Ω¨ bŸ gπy Ω‰.
CÔngvËis˙thoüih‹anghi≈mtr‡ngcahŒth‚ngchœnhtrŸ,
Ω¨dπnΩ∆ns˙tanr¨cato°nhŒth‚ngXHCNnhın‹Ω¨diÕnra.
L≈-nin Ω¨ t˜ng vi∆t: ìMÊt cuÊc cüch m≠ng ch◊ c‹ giü trŸ khi n‹ bi∆t
t˙ b®o vŒ.î Cüc nıËc XHCN Ω¨ t˙ b®o vŒ ΩıÏc m÷nh trong cüc
cuÊcchi∆ntranhn‹ng,nhıngΩ¨kh·ngl°mΩıÏcΩiÀuΩ‹trong
xµy d˙ng h›a b÷nh, v° Ω¨ thua trong cuÊc chi∆n tranh l≠nh v˜a
qua.
T˜ nh˘ng tr÷nh b°y tr≈n ta rÓt ra k∆t lu∫n : hŒ th‚ng XHCN
trong th∆ k˝ 20 Ω¨ t˙ sÚp Ω‰, v÷ n‹ b∞t ngu„n t˜ mÊt h‡c thuy∆t
sai l∑m, dπn Ω∆n s˙ h÷nh th°nh n≈n mÊt cÁ ch∆ l°m triŒt ti≈u h∑u
h∆t m‡i ΩÊng l˙c cho s˙ phüt triÃn x¨ hÊi. N‹ Ω¨ vÿnh viÕn ra Ωi
chˆ kh·ng ph®i t≠m thoüi tr°o, ΩÃ r„i mÊt ng°y n°o Ω‹ s¡ phÚc
h„iv°quaytrÍl≠inhıc‹nh˘ngngıÈiΩ¨t˜ngphütbiÃuho¥chy
v‡ng.(t∂tnhi≈nc‹ngıÈil°mv∫ych◊l°ΩÃgi®vÈtrıËcnhµndµn
m° th·i). CuÊc ìΩ≠i th˙c nghiŒmî cho h‡c thuy∆t ca Müc ∂y Ω¨
Ω≠i th∂t b≠i, sau 74 nØm t„n t≠i tr≈n nhiÀu vÔng Ω∂t rÊng lËn v°
Ω·ngdµncıcath∆giËi.N‹l°mÊttaih‡alËnchonhµnlo≠in‹i
chung v° nh∂t l° cho nhµn dµn cüc nıËc XHCN n‹i ri≈ng.
Trong su‚t mÊt th∫p ni≈n qua Í cüc nıËc á·ng Ñu v° cüc
nıËccÊngh›acÒthuÊcLi≈nX·Ω¨diÕnranhiÀucuÊcb∑uc¯t˙
do. C‹ mÊt t÷nh h÷nh l°: b∂t cˆ mÊt cü nhµn, t‰ chˆc hay Ω®ng
phüin°odÔΩ¨Ω‰it≈ng‡i,nhıngn∆uc‹˚ΩŸnhphÚch„il≠iCh
nghÿa x¨ hÊi th÷ ΩÀu bŸ th∂t b≠i trıËc nh˘ng lü phi∆u ca nhµn
dµn. CuÊc b∑u c¯ t‰ng th‚ng Nga v°o thüng 3/2000 v˜a qua Ω¨
chˆng minh th≈m cho ΩiÀu n°y. C‹ nhiÀu ngıÈi v‚n l° nh˘ng
Ω®ng vi≈n cÊng s®n cÒ Ω¨ th∞ng c¯, ΩiÀu Ω‹ cÒng l° b÷nh thıÈng.
Nhıngnguy≈nnhµnth∞ngc¯l°bÍih‡Ω¨th˙cs˙l°Ω≠idiŒncho
ti∆n tr÷nh dµn ch mËi, v° c¯ tri b∑u h‡ l° v÷ l¡ Ω‹, chˆ kh·ng
ph®i l° ΩÃ quay vÀ vËi con ΩıÈng trıËc kia.
Nh˘ng hÂn lo≠n, xung ΩÊt ca nıËc Nga h∫u cÊng s®n g∑n
10 nØm qua l° c‹ th∫t, nhıng ph®i th∂y r±ng chÓng l° biÃu hiŒn

27. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 27
www.nhanvan.com
canh˘ngmµuthuπnsµuxaΩ¨c‹t˜lµutrongquükhˆ,naymËi
c‹ΩiÀukiŒnΩÃbungra.TrıËcΩµychÓngΩ¨bŸd∫pΩibÍis˙bıng
bœtth·ngtinv°bÍib≠ol˙ccanÀnchuy≈nchœnhv·s®n,l°mcho
ngıÈi ngo°i kh‹ th∂y ΩıÏc. N‹ ch◊ chˆng tfi r±ng: hÕ c°ng 
nh˘ngmµuthuπn∂yc°nglµuth÷khiΩΩiÀukiŒnphütn‰,chÓng
s¡ c°ng n‰ lËn. V° mÊt t‰ng th‚ng Nga Boris Yeltsin nüt rıÏu,
tœnh khœ th∂t thıÈng. kh·ng ph®i l° Ω≠i diŒn xˆng Ωüng cho mÊt
nıËcNgamËi.CÒngc∑nnh∞cl≠il°sovËicücnıËcá·ngÑuth÷
thÈigianLi≈nX·xµyd˙ngChNghÿaX¨HÊinhiÀuhÁnnh˘ng
nıËc n°y ΩÓng 30 nØm, tˆc xµy d˙ng trıËc 28 nØm (1917-1945)
v° th≈m 2 nØm n˘a (1989-1991). N∆u ai ch◊ chÓ tµm nh∂n m≠nh
Ω∆n nh˘ng ti≈u c˙c m° l≠i qu≈n Ωi nh˘ng bıËc chuyÃn m÷nh
th°nh c·ng khüc ca nıËc Nga, cüc nıËc cÊng h›a thuÊc Li≈n
X· cÒ v° ca cüc nıËc á·ng Ñu l° thi∆u s˙ khüch quan. Cüch
nh÷n∂yl°r∂tphi∆ndiŒn,th∫mchœc›nl°sain∆ul≠iΩıan‹ranhı
mÊt con ngoüo Êp Ωe d‡a ngıÈi dµn, nh±m mÚc Ωœch khıËc t˜
Ω‰i mËi chœnh trŸ. B±ng cüch Ω‹ h‡ Ω¨ Ωi ngıÏc l≠i vËi tr°o lıu
dµn ch mËi.
MÊt s‚ nh∫n xæt th≈m:
Anh H° Sÿ Phu - ti∆n s˛ sinh h‡c hiŒn Ωang Í t≠i á° L≠t,
trongb°ivi∆tChiaTayûThˆcHŒc‹vi∆t ìl˚thuy∆tcaMücnhı
mÊt c· güi c˙c Ω¬p nhıng l∏n th∏n ì!
T·i ch◊ xin g‹p th≈m mÊt ˚: c· güi ∂y Ω¨ b∞t Ω∑u bıËc v°o
ΩÈi s‚ng nhµn lo≠i t˜ nØm 1917, v° nay th÷ ph®i cÊng th≈m tu‰i
cho c· güi l∏n th∏n n°y !
Müc Ω¨ t˜ bfi t∑ng lËp tr≈n ca m÷nh ΩÃ Ωˆng h≤n vÀ phœa
giaic∂pc∑nlao.çngΩ¨d°nhtr‡ns˙nghiŒpcam÷nhΩÃnghi≈n
cˆuv°phüthiŒnranhiÀucØnbŒnhtrongl›ngXHTB,giÓpnhµn
lo≠i t÷m cüch s¯a ch˘a v° ΩiÀu ch◊nh n‹. á‹ l° Ω‹ng g‹p r∂t lËn
ca ·ng. Nhıng n∆u ·ng d˜ng l≠i Í Ω∂y m° kh·ng k≈u g‡i x‹a
h≤ncüicÒ,xµyd˙ngcüimËi,vËixu∂tphütΩiÃml°dÔngb≠ol˙c,
th÷ nhµn lo≠i Ω¨ kh·ng ph®i tr® giü Ω∞t nhı Í th∆ k˝ 20 v˜a qua.

28. 28 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
Th˙ct∆nhµnlo≠iΩ¨ ìch‚ngcÊngîl°theo˚nghÿan°y,chˆkh·ng
ph®i l° tr‡n g‹i, kà c® tinh th∑n x¨ hÊi r∂t cao Ω¬p cÔng nh˘ng
Ω‹ng g‹p th∫t s˙ ca Müc . V÷ n∆u l° ìtr‡n g‹iî t∂t nhi≈n s¡ gµy
phµnh‹a,ΩÃr„ir∂tdÕlµmv°ot÷nhtr≠ngcanh˘ngngıÈicˆx·
Ω≠iv°ocünhc¯aΩ¨mÍs≥n.H‡v˜at˙gµythıÁngtœchchom÷nh
r∂t Ωüng ti∆c, v˜a l°m Ωau ΩËn nh˘ng ngıÈi xung quanh.
Ch nghÿa cÊng s®n c‹ ΩıÏc bao nhi≈u nØm th÷ phong tr°o
ch‚ng l≠i ch nghÿa ∂y cÒng c‹ ΩıÏc b∂y nhi≈u nØm. Chœnh s˙
th·ng minh, kh·n khæo ca nhµn lo≠i v° ca nhiÀu nhµn v∫t lËn
tr≈n th∆ giËi, Ω¨ g‹p ph∑n quy∆t ΩŸnh chi∆n th∞ng ΩıÏc phong
tr°o cÊng s®n n‹i chung v° phe XHCN n‹i ri≈ng, trong cuÊc
chi∆n tranh l≠nh v˜a qua. ChÓng ta tin r±ng n∆u c›n s‚ng Ω∆n
h·m nay, th÷ c·ng viŒc Ω∑u ti≈n m° Müc l°m l° xem xæt l≠i to°n
bÊ h‡c thuy∆t ca m÷nh. BÍi v÷ ·ng l° mÊt nh° khoa h‡c th∫t s˙,
v° bi∆t Ωµu nhµn lo≠i s¡ ΩıÏc th∂y mÊt vŸ ìAnh hÔng ch‚ng Mücî
l≠i chœnh l° Müc cÒng n≈n! Nhıng t·i cÒng l≠i nghÿ th≈m: c‹ khi
·ng t÷m Ω∆n ΩÃ xin l≠i Ωˆa con tinh th∑n ca m÷nh, th÷ ·ng l≠i bŸ
chœnh nh˘ng ngıÈi Ωang khı khı gi˘ n‹ nh∂t quy∆t ch‚ng l≠i.
(NhiÀu khi ch nh° l≠i c›n dÕ hÁn l° m∂y ·ng güc c‰ng!).
VËimÊt·ngMücvi∆tnh˘ngTuy≈nNg·ná®ngCÊngS®n,Tı
B®n Lu∫n, .... dıËi ünh Ωøn ΩiŒn, l≠i ΩıÏc s˙ trÏ giÓp ca truyÀn
h÷nh nhiÀu k≈nh, ca m≠ng lıËi th·ng tin to°n c∑u (Internet),
ΩiŒn tho≠i, fax, ... s¡ khüc vËi mÊt ·ng Müc ng„i vi∆t n‹ dıËi
nh˘ngng‡nn∆n.MÊt·ngMücΩimüybaynh∂tΩŸnhcÒngkh·ng
gi‚ng vËi mÊt ·ng Müc Ωi xe l¯a hay xe ng˙a!
T‰ng k∆t vÀ CNCS, c˙u t‰ng th‚ng Ba Lan Lech Walesa Ω¨
c‹ mÊt cµu n‹i l≈n s˙ th∫t phÒ ph°ng, nhıng cÒng th∫t chœnh
xüc: ìCh nghÿa cÊng s®n l° con ΩıÈng d°i nh∂t ΩÃ Ωi t˜ ch nghÿa
tı b®n Ω∆n ch nghÿa tı b®n!î.
1.3 - S˙ phüt triÃn ca x¨ hÊi lo°i ngıÈi t˜ khi c‹ ch nghÿa
Müc tËi nay :
Trong th˙c t∆ x¨ hÊi lo°i ngıÈi Ω¨ v∫n ΩÊng v° phüt triÃn

29. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 29
www.nhanvan.com
ho°n to°n khüc h≤n vËi nh˘ng g÷ m° Müc Ω¨ d˙ Ωoün: cüch
m≠ng v· s®n Ω¨ kh·ng n‰ ra trıËc ti≈n Í cüc nıËc Tı b®n ch
nghÿa phüt triÃn nh∂t, (·ng d˙ Ωoün l° nıËc áˆc: ìNh˘ng ngıÈi
cÊng s®n chÓ ˚ nhiÀu nh∂t Ω∆n nıËc áˆc, v÷ nıËc áˆc hiŒn nay
Ωang Í v°o Ω≈m trıËc ca mÊt cuÊc cüch m≠ng v· s®n...î (trœch
Tuy≈nNg·ná®ngCÊngS®n)m°l≠in‰raÍnıËcNga,lÓc∂ych◊
l° mÊt nıËc TBCN phüt triÃn trung b÷nh. Cüi ìm∞t xœchî ∂y y∆u
nh∂t v° bŸ ìΩˆtî l° bÍi chi∆n tranh v° nÊi chi∆n, do nıËc Nga Sa
Ho°ng tham d˙ Ω¨ l°m cho nıËc Nga suy kiŒt, nhµn dµn Nga,
nh∂t l° cüc t∑ng lËp c·ng- n·ng- binh b∂t m¨n Ω∆n cÔng c˙c.
Chœnhh‡Ω¨l°l˙clıÏngn›ngc‚tchocuÊcCüchm≠ngthüng10
Nga nØm 1917 gi°nh ΩıÏc th∞ng lÏi. N‹ tuyŒt Ω‚i kh·ng ph®i l°
s˙v∫nΩÊngv°phüttriÃncaìQuylu∫tquanhŒs®nxu∂tph®iphÔ
hÏp vËi tœnh ch∂t v° tr÷nh ΩÊ phüt triÃn ca l˙c lıÏng s®n xu∂tî m°
Müc Ω¨ ch◊ ra.
Nh˘ng trıÈng hÏp ca b‚n nıËc XHCN c›n s‹t Ω∆n ng°y
nay l≠i c°ng kh≤ng ΩŸnh th≈m cho ΩiÀu n°y. Chıa kà Ω∆n M·ng
C‰(Mongolia)m°Ωas‚ngıÈidµnv‚nch◊quenvËiΩÈis‚ngdu
mÚc tr≈n th®o nguy≈n, th÷ Ω¨ l∂y Ωµu ra mµu thuπn gi˘a ìtœnh
ch∂t x¨ hÊi h‹a ng°y c°ng cao ca l˙c lıÏng s®n xu∂t vËi ch∆ ΩÊ
chi∆m h˘u tı nhµn TBCN vÀ tı liŒu s®n xu∂tî, v∫y m° cÒng nh®y
ΩıÏc mÊt lÓc 2- 3 b∫c l≈n CNXH ! (Trung Qu‚c v° ViŒt Nam
nh®y c‹c mÊt b∫c l° vπn c›n œt!). D˙ Ωoün tr≈n Ω¨ sai, nhıng d˙
ΩoünsauΩµyc›nsaitŒh≠ihÁnn˘a:trongTıB®nLu∫n,quyÃnI,
·ng vi∆t ìGiÈ t∫n s‚ ca ch∆ ΩÊ tı h˘u TBCN Ω¨ ΩiÃmî!
- TrıËc v° sau Müc nhµn lo≠i Ω¨ ra sˆc t÷m ki∆m nhiÀu
phıÁng cüch khüc nhau ΩÃ gi®i quy∆t b°i toün lÏi - quyÀn. K∆t
qu®l°ng°yc°ngc‹nhiÀungıÈiv·s®nh·mquatrÍth°nhnh˘ng
ngıÈi h˘u s®n h·m nay b±ng lao ΩÊng chµn chœnh ca h‡. Lu∫t
phüpcÒngthayΩ‰iΩÃb®ovŒv°khuy∆nkhœchcücdoanhnghiŒp
v˜a v° nhfi. ThŸ trıÈng chˆng khoün cÒng phüt triÃn m≠nh Ω¨
Ω∏ynhanhquütr÷nhìc‰Ω·ngh‹a.î(NıËcòchiŒnnayc‹kho®ng

30. 30 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
5triŒuc‰Ω·ngtr≈nt‰ngs‚g∑n20triŒudµn,chi∆mhÁn25%dµn
s‚. C‹ 500,000 cüc doanh nghiŒp gia Ω÷nh, chi∆m 50% l˙c lıÏng
lao ΩÊng to°n x¨ hÊi. Trong mÊt cuÊc nghi≈n cˆu g∑n Ωµy th÷
nıËcòcc‹230,000nh°triŒuphÓsovËi75,000cüchΩµy7nØm,tˆc
l°trungb÷nhcˆ80ngıÈidµnth÷c‹1triŒuphÓ.)Nghÿal°h‡v˜a
l° ngıÈi l°m thu≈, l≠i v˜a l° ngıÈi l°m ch ho¥c t˙ l°m ch ho°n
to°n. T˜ Ω‹ cüi tµm l˚ Ω∂u tranh mÊt m∂t mÊt c›n kiÃu ìáıÏc l°
ΩıÏct∂tc®,m∂tch◊m∂tg·ngcÔmxiÀngxœch!îhayìquy∆tphüs≠ch
tant°nhîΩ¨ng°yc°ngbŸΩ∏ylÔitrongcücx¨hÊivØnminh.N∆u
ìΩ∂u tranh n°y l° tr∫n cu‚i cÔngî (nh˘ng lÈi trong b°i Qu‚c T∆
Ca ), th÷ sau ìtr∫n cu‚i cÔngî ∂y h‡ s¡ m∂t nhiÀu hÁn l° ΩıÏc .
NhiÀu bÊ lu∫t cÒng Ω¨ ra ΩÈi ΩÃ h≠n ch∆ t÷nh tr≠ng c≠nh
tranh, v· chœnh ph. Vœ dÚ l° lu∫t ch‚ng ΩÊc quyÀn: n∆u c·ng ty
MicrosofthiŒnnaycaM˛m°kh·ngc‹lu∫ttr≈nh≠nch∆,th÷n‹
Ω¨ nu‚t nhiÀu chÓ ìcü bæî l∞m r„i. V° nh° t˝ phÓ Bill Gates cÔng
mÊts‚b≠nh˘uca·ngl°nh˘ngvœdÚΩiÃnh÷nh,m°ch◊b±ngt°i
nØng v° quy∆t tµm ca h‡ Ω¨ trÍ th°nh nh˘ng ·ng ch lËn, t˜
nh˘ng v‚n li∆ng r∂t nhfi nhoi ban Ω∑u.
- HŒ th‚ng chœnh trŸ cÒng c‹ nh˘ng thay Ω‰i vÀ ch∂t ΩÃ
chuyÃnt˜nÀnDµnchtıs®nchomÊtthiÃus‚sangnÀnDµnch
Ωa nguy≈n cho nhiÀu ngıÈi. è Ω‹ x¨ hÊi nh÷n nh∫n v° t·n tr‡ng
nh˘ng khüc biŒt vÀ tı tıÍng, quan ΩiÃm chœnh trŸ, chng tÊc, tœn
ngıÎng, th°nh ph∑n xu∂t thµn, ... nghÿa l° m‡i quyÀn ca con
ngıÈi ΩÀu ΩıÏc phüp lu∫t t·n tr‡ng v° b®o vŒ. Ch◊ tr˜ ai ho¥c
nh‹mngıÈin°oìkhücbiŒtîΩ∆nmˆcΩituy≈ntruyÀn,c‰vÒho¥c
tr˙cti∆pnhÓngtayv°ocücho≠tΩÊngb≠ol˙c,khngb‚,t˙hy,
v.v....
á¥cbiŒtnh∂tl°quyÀnt˙doˆngc¯v°b∑uc¯,quaΩ‹ngıÈi
dµn v˜a b∑u ra mÊt chœnh ph c‹ k¸ h≠n n∞m quyÀn. á„ng thÈi
cÒngb∑uranh˘ngl˙clıÏngchœnhtrŸkhücl°mΩ‚il∫pxµyd˙ng
Ω m≠nh, ΩÃ kiÃm soüt m‡i ho≠t ΩÊng ca chœnh ph ΩıÁng
quyÀn. ThÈi gian Í vŸ trœ Ω‚i l∫p chœnh l° thÈi gian h‡c viŒc ca

31. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 31
www.nhanvan.com
h‡,v°t∂tc®ΩÀuc‹thÃbŸthayth∆b±ngnh˘ngl˙clıÏngchœnhtrŸ
mËi,n∆uh‡n‹im°kh·ngl°mho¥cl°mkh·ngΩıÏcviŒc.H‡s¡
kh·ng c‹ nhiÀı ìcÁ hÊiî ΩÃ miŒt m°i l°m ngÚy biŒn v° Ω≠o Ωˆc
gi® vËi c¯ tri- nh˘ng ngıÈi Ω‹ng thu∆. á„ng thÈi giËi truyÀn
th·ng cÒng c‹ nh˘ng quyÀn l˙c th∫t s˙ ΩÃ th˙c hiŒn cüc chˆc
nØngph®nünh,hıËngdπn,giümsütv°d˙büox¨hÊicah‡mÊt
cüch ΩÊc l∫p. M¥t khüc c›n l° s˙ thØng b±ng v° ch∆ ng˙ lπn nhau
ca ba cÁ quan quyÀn l˙c : l∫p phüp, h°nh phüp v° tı phüp. N‹
kh·ng cho phæp mÊt cü nhµn hay mÊt Ω®ng phüi n°o c‹ quyÀn
chi ph‚i ho¥c Ωˆng h≤n l≈n tr≈n n‹.
T∂t nhi≈n ngay c® Í nh˘ng x¨ hÊi phüt triÃn nh∂t th÷ kh·ng
ph®im‡iviŒcΩÀuΩ¨‰nthfia.Vπnc›nc‹nh˘ngb∂tc·ng,c‹khi
l°r∂tlËn.NhıngΩ∂yl°x¨hÊiΩıÏcnhiÀungıÈidµnch∂pnh∫n,
v° h‡ vπn lu·n ra sˆc phüt hiŒn nh˘ng ΩiÃm kh·ng ‰n ∂y, ΩÃ t÷m
cüch ΩiÀu ch◊nh cho n‹ ng°y mÊt ho°n thiŒn hÁn. C›n ˚ tıÍng
xµy d˙ng mÊt x¨ hÊi mËi ho°n to°n c·ng b±ng v° b÷nh Ω≤ng, th÷
c® vÀ° l˚ lu∫n v° th˙c tiÕn ΩÀu cho th∂y r±ng: chœnh n‹ mËi th˙c
s˙l°kh·ngtıÍng,ΩÃr„iΩ¨sav°oth®mc®nhìΩinhÈconcüon°y
ΩÃΩu‰iconcüokia.î!M°concüomËin°yl≠ic‹nhiÀum‹ngvu‚t
hÁn, rØng cÒng to v° khfie hÁn do Ω‹ cÒng ìv„î ΩıÏc nhiÀu g°
hÁn!
2- Ho°n c®nh m° CT H„ Chœ Minh Ω¨ ch‡n con ΩıÈng Ωi
cho dµn tÊc ViŒt Nam. (Ch tŸch H„ Chœ Minh 1890- 1969)
TheocücvØnkiŒnchœnhthˆccaáCSViŒtNam,cÒngnhı
CT H„ Chœ Minh lÓc sinh thÈi Ω¨ nhiÀu l∑n kh≤ng ΩŸnh th÷ con
ΩıÈng m° CT H„ Chœ Minh Ω¨ ch‡n cho dµn tÊc ViŒt Nam
chœnh l° con ΩıÈng ca L≈-Nin, tˆc con ΩıÈng XHCN. CÁ sÍ
h÷nh th°nh ca n‹ ra sao, ΩÓng sai th∆ n°o th÷ nhı Ω¨ bi∆t. è Ωµy
chÓng ta ch◊ Ωi t÷m hiÃu xem ho°n c®nh n°o Ω¨ dπn CT H„ Chœ
Minh t÷m Ω∆n vËi con ΩıÈng ∂y :
Paris nØm 1920, lÓc n°y ch°ng trai 30 tu‰i NguyÕn Äi Qu‚c
tˆcCTH„ChœMinhsaun°yΩ¨l°thıÈngtrÓnhµnÍΩµyΩıÏc3

32. 32 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
nØm. Anh cÒng mËi ra nh∫p Ω®ng x¨ hÊi Phüp ΩıÏc 1 nØm. (CT
H„ Chœ Minh sinh s‚ng Í Phüp 6 nØm t˜ 1917- 1923).
Li≈nti∆ptronghaing°y16v°17/7tÈNhµnΩ≠o(Líhumanitæ)
cÁ quan ng·n lu∫n ca Ω®ng x¨ hÊi Phüp ΩØng b°i vi∆t nhan ΩÀ:
ìáÀ cıÁng vÀ v∂n ΩÀ dµn tÊc v° v∂n ΩÀ thuÊc ΩŸaî ca L≈-Nin,
Ωµyl°mÊtb°ivi∆t8trangv°nhısaun°yCTH„ChœMinhkÃl≠i
Ω≠i ˚ : ì.... TrıËc Ω‹ t·i chıa hÀ Ω‡c mÊt cu‚n süch n°o ca L≈-Nin
vi∆t,n‹l°mt·ic®mΩÊng,ph∂nkhÍi,süngtfi,tintıÍngbi∆tbao!T·i
vui m˜ng Ω∆n phüt kh‹c l≈n, ng„i mÊt m÷nh trong ph›ng m° t·i n‹i
tol≈nnhıΩangn‹itrıËcqu∑nchÓngΩ·ngΩ®o:hÎiΩ„ngb°obŸΩ‡a
Ω°y Ωau kh‰, Ωµy l° cüi c∑n thi∆t cho chÓng ta! áµy l° con ΩıÈng
gi®i ph‹ng dµn tÊc chÓng ta! ... V° t˜ Ω‹ t·i Ω¨ c‹ mÊt s˙ l˙a ch‡n:
tün th°nh Qu‚c T∆ III v° ho°n to°n tin theo L≈-Nin, nh∂t quy∆t Ωi
theo ng‡n Ωu‚c ca L≈-Nin vÿ Ω≠i ΩÃ soi süng ΩıÈng cho cüch m≠ng
ViŒt Nam....î.
Tuy nhi≈n c‹ ΩiÃm sau Ωµy cÒng do ·ng kà l≠i:
ì....TrongΩÀcıÁng∂yc‹nh˘ngch˘chœnhtrŸkh‹hiÃu,nhıng
cˆ Ω‡c Ωi Ω‡c l≠i nhiÀu l∑n, cu‚i cÔng t·i cÒng hiÃu ΩıÏc ph∑n
chœnh, ...î.
T·i kh·ng c‹ ˚ n‹i r±ng hÕ ngıÈi n°o kh·ng bi∆t ngo≠i ng˘
ho¥cc‹bi∆tnhıngkh·nggifiith÷kh·ngthÃch‡nΩıÏcΩıÈngΩi
cho dµn tÊc m÷nh, nhıng Í v°o ho°n c®nh ca ·ng lÓc Ω‹, l°
ngıÈi ViŒt Nam duy nh∂t Ωi theo con ΩıÈng ca L≈-nin, nhı
chœnh ·ng v° nh˘ng Ω„ng chœ ca ·ng Ω¨ nhiÀu l∑n kh≤ng ΩŸnh,
m° vËi mÊt b°i vi∆t kh·ng d°i l∞m ·ng Ω‡c v∂t v® nhı v∫y, th÷ s¡
kh·ng dÕ g÷ ·ng hiÃu ΩıÏc to°n bÊ tı tıÍng ca L≈-nin, l≠i c°ng
kh‹c‹thÃhiÃuΩıÏcnh˘ngtıtıÍngcaMüc.(V÷nhıchÓngta
bi∆t l° vØn phong ca Müc Ω‡c r∂t kh‹ hiÃu, m° anh NguyÕn lÓc
∂yl≠ikh·ngc‹cüctücph∏mca·ngb±ngti∆ngViŒttrongtay.).
MÊtΩiÃmn˘acÒngc∑nph®ilıu˚l°viŒctünth°nhQu‚cT∆
III ca ·ng l° Í v°o mÊt ho°n c®nh khüc sau Ω‹ :
NıËc Phüp - Th°nh ph‚ Tours cu‚i thüng 12/1920, lÓc n°y
Ω®ng x¨ hÊi Phüp nh‹m h‡p Ω≠i hÊi l∑n thˆ 18 ΩÃ th®o lu∫n v°

33. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 33
www.nhanvan.com
quy∆t ΩŸnh mÊt v∂n ΩÀ quan tr‡ng: n≈n ti∆p tÚc theo Qu‚c T∆ II
nhı truyÀn th‚ng hay theo Qu‚c T∆ III? anh NguyÕn cÒng ΩıÏc
Ω®ngch‡nl°mΩ≠ibiÃuΩ≠idiŒnchoxˆá·ngDıÁngthuÊcPhüp
tham d˙ Ω≠i hÊi. Sau n°y CT H„ Chœ Minh cÒng Ω¨ kà l≠i Ω≠i ˚:
ìSau ph∑n bfi phi∆u, ngıÈi n˘ thı k˚ ghi bi≈n b®n ca Ω≠i hÊi hfii:
T≠i sao Ω„ng chœ l≠i bfi phi∆u cho Qu‚c T∆ III? - çng Ωüp: ìR∂t ΩÁn
gi®n,t·ikh·ngphµnbiŒtrfls˙khücnhaugi˘aQu‚cT∆II,Qu‚cT∆
II rıÎi hay Qu‚c T∆ III. T·i cÒng kh·ng hiÃu chŸ n‹i th∆ n°o l°
chi∆n lıÏc, chi∆n thu∫t v· s®n v° nhiÀu ΩiÃm khüc, nhıng t·i hiÃu
rfl mÊt ΩiÀu: Qu‚c T∆ III r∂t chÓ ˚ Ω∆n v∂n ΩÀ gi®i ph‹ng thuÊc ΩŸa,
Ω∆n t˙ do cho Ω„ng b°o t·i, ΩÊc l∫p cho t‰ qu‚c t·i. á∂y l° t∂t c®
nh˘ng ΩiÀu t·i mu‚n, Ω∂y l° t∂t c® nh˘ng ΩiÀu t·i hiÃu,...íí. (C‹ t°i
liŒu vi∆t r±ng Ωo≠n Ω‚i tho≠i tr≈n l° x®y ra trıËc ph∑n bfi phi∆u,
nhıngtheot·iΩiÀuΩ‹kh·ng®nhhıÍngg÷Ω∆nth˙cch∂tcav∂n
ΩÀ.).
Theo Ωünh giü ca nhiÀu ngıÈi th÷ cµu chuyŒn ∂y n‹i l≈n
r±ngΩ‹l°nh˘ngkho®nhkh∞clŸchs¯ΩÃCTH„ChœMinhìáit˜
ch nghÿa y≈u nıËc chµn chœnh Ω∆n y≈u CNXH sµu s∞c.î Theo t·i
Ωµyl°mÊtΩiÃmlËnc∑nph®iphµntœchk˛hÁn*,nhıngcÒngqua
Ω‹ l≠i th≈m mÊt l∑n n˘a kh≤ng ΩŸnh tœnh ìh≈n - xui, may - riî
trong viŒc ch‡n ΩıÈng Ωi cho dµn tÊc ca ·ng: mÊt khi m° v°o
thüng 7 ·ng Ω¨ ình∂t quy∆t Ωi theo ng‡n Ωu‚c ca L≈-nin vÿ Ω≠iî
r„i, m° 5 thüng sau Ω‹ ·ng vπn kh·ng hÀ bi∆t r±ng Qu‚c T∆ III
chœnh l° do L≈-nin süng l∫p t˜ nØm 1919 ΩÃ dˆt khoüt ch‡n ngay
t˜Ω∑u,v˜al°ΩÃcngc‚th≈mchoconΩıÈngm°m÷nhΩ¨ch‡n,
v˜a ng hÊ cho ngıÈi th∑y lËn ca m÷nh. V÷ v∫y c‹ thà n‹i trÊm
vœa ·ng r±ng:
Ho°nc®nhm°CTH„ChœMinhΩ¨ch‡nΩıÈngΩichodµn
tÊcv°onØm1920∂ych≤ngkhücn°oho°nc®nhcamÊtngıÈi...
b∞t møo Í trong bŸ! Hay n‹i mÊt cüch khüc th÷ n‹ cÒng tıÁng t˙
nhı ho°n c®nh ca mÊt ngıÈi Ωang ng„i trong... s›ng b°i!
Trong ΩiÀu kiŒn l°m viŒc ΩÁn phıÁng, v˜a Ω‹i th·ng tin,
v˜a nghøo phıÁng ün Ω∆n nhı v∫y, th÷ ch≤ng cˆ g÷ ch°ng trai

34. 34 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
NguyÕn T∂t Th°nh, m° b∂t cˆ ai dÔ c‹ l° vÿ nhµn Ωi chØng n˘a,
n∆u c‹ ch‡n ΩıÏc mÊt con ΩıÈng n°o Ω‹ cho dµn tÊc, th÷ ch∞c
ch∞n n‹ cÒng s¡ c‹ ΩÊ ri ro cao, l°nh œt d˘ nhiÀu m° th·i.
(SauΩ≠ihÊitr≈nnh˘ngaibfiphi∆uchoQu‚cT∆IIIΩ¨tüch
ra ΩÃ th°nh l∫p áCS Phüp, v÷ v∫y Ω≠i hÊi Tours c›n ΩıÏc g‡i l°
Ω≠i hÊi süng l∫p áCS Phüp.).
MÊtcµuhfiiΩ¥tral°n∆uCTH„ChœMinhkh·ngch‡ncon
ΩıÈng ca L≈-Nin, th÷ ViŒt Nam s¡ Ωi theo con ΩıÈng n°o? Cµu
tr® lÈi l°: ViŒt Nam s¡ Ωi theo con ΩıÈng cüc nıËc á·ng Nam Ä
(ASEAN) Ω¨ Ωi, m° ViŒt Nam ch◊ mËi ra nh∫p t˜ nØm 1995 Ω∆n
nay.N∆unhıv∫yΩ∂tnıËcΩ¨kh·ngbŸch∫mnhiÀuchÚcnØmso
vËith∆giËi,kh·ngph®igünhchŸunh˘ngh∫uqu®kæod°iΩ∆nt∫n
h·m nay, m° t·i xin tr÷nh b°y rfl hÁn Í ph∑n sau. CÒng nhı Ω¨
trünhΩıÏcmˆcΩÊkh‚cliŒtv°ogiaiΩo≠ncu‚icuÊcchi∆ntranh
á·ngDıÁngl∑nthˆI(1946-1954).V°dÿnhi≈ncuÊcchi∆ntranh
á·ngDıÁngl∑nthˆII(1954-1975)cÒngΩ¨kh·ngx®yra.Müu
xıÁngcanhiÀutriŒuconngıÈiViŒtNamÍc®haiphœaΩ¨kh·ng
ph®iΩ‰xu‚ng.
To°n bÊ cÚc diŒn qu‚c t∆ v° khu v˙c chµu Ä - Thüi B÷nh
DıÁng Ω¨ chˆng minh ΩiÀu n°y. áiÃn h÷nh l° trıÈng hÏp ca
Malaysia: tuy cüc phong tr°o khÍi nghÿa vÒ trang gi°nh chœnh
quyÀn ca nıËc n°y, kà c® phong tr°o cÊng s®n ΩÀu bŸ th∂t b≠i
n¥ngnÀ,nhıngvπnΩıÏcngıÈiAnhtraotr®l≠iΩÊcl∫pv°onØm
1957. MÊt s‚ nıËc khüc th÷ sËm hÁn nhı : nØm 1946 c‹ Philip-
pines thuÊc M˛, Syria v° Liban thuÊc Phüp. NØm 1947 c‹ Ön
áÊ, Pakistan v° nØm 1948 c‹ Mi∆n áiŒn (Myanmar), SriLanka,
Palestin ΩÀu thuÊc Anh v° Indonesia thuÊc H° lan nØm 1949,
v.v.... (Ri≈ng Thüi Lan do næt Ω¥c thÔ ri≈ng n≈n kh·ng ph®i l°
mÊt nıËc thuÊc ΩŸa trıËc Ω‹.)
T÷nh h÷nh cüc nıËc khüc Í chµu Phi, M˛ La tinh, v.v....
cÒng l° nhı v∫y. T∂t c® ΩÀu gi°nh ΩıÏc ΩÊc l∫p dÔ Í Ω‹ c‹ hay
kh·ng c‹ cüc Ω®ng cÊng s®n l¨nh Ω≠o, c‹ phong tr°o khÍi nghÿa
vÒ trang hay kh·ng. áµy l° k∆t lu∫n chung ca cüc s¯ gia khüch

35. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 35
www.nhanvan.com
quan, chˆ t·i kh·ng hÀ c‹ ˚ ΩŸnh l°m cüi anh ch°ng ìKh‰ng
Minh sau tr∫n Ωünh.î
ViŒc trao tr® l≠i nÀn ΩÊc l∫p t˜ cüc nıËc ch thuÊc ΩŸa cho
cüc nıËc thuÊc ΩŸa cÒ kh·ng ph®i diÕn ra Ω„ng thÈi, m° kæo d°i
t˜nØm1945Ω∆ngi˘ath∫pni≈n60trongth∆k˝20.TrongΩ‹n‰i
b∫t l≈n vai tr› can thiŒp ca nıËc M˛, vËi Ω∑y Ω c® nh˘ng m¥t
x∂u lπn t‚t ca n‹ *.
V÷ v∫y n∆u ai n‹i r±ng: CT H„ Chœ Minh Ω¨ c‹ c·ng Ω∑u
trong viŒc truyÀn bü ch nghÿa Müc - L≈-Nin v°o ViŒt Nam, r„i
sau Ω‹ l¨nh Ω≠o áCS ViŒt Nam Ωıa dµn tÊc v°o qu˛ Ω≠o ca
CNXHth÷ΩÓng.Nhıngn∆ul≠in‹iΩ∂yl°conΩıÈngduynh∂tΩÃ
ViŒtNamgi°nhl≠iΩıÏcΩÊcl∫pl°sai.C°ngsaihÁnn˘an∆ug∞n
th≈mv°oΩ∂ynh˘nggiütrŸnhı:h≠nhphÓcv°∂mno,b÷nhΩ≤ng
v° büc üi, dµn ch v° t˙ do, v.v....
Th∫m chœ c‹ ngıÈi cho Ω∆n lÓc n°y vπn c›n so sünh mˆc
s‚ngchungcanhµndµnh·mnayvËitrıËc cüchm≠ngthüng8/
1945! (m° c‹ khi c® l°ng ch◊ v°i nh° c‹ xe Ω≠p).
T·i cho r±ng b±ng cüch Ω‹ h‡ Ω¨ t˙ gµy thœch thÓ cho m÷nh
nhıng Ω¨ l°m kh‰ c® mÊt dµn tÊc .
Xong nhı nguy≈n soüi Zhukov, 4 l∑n anh hÔng Li≈n X· -
ngıÈi c‹ c·ng r∂t lËn vËi nhµn lo≠i trong cuÊc chi∆n tranh th∆
giËi thˆ II, Ω¨ vi∆t trong cu‚n h„i k˚ NhË L≠i V° Suy Nghÿ ca
·ng: ìNgıÈi ta c‹ thà xuy≈n t≠c hay b‹p mæo lŸch s¯, nhıng kh·ng
ai c‹ thà l°m l≠i ΩıÏc lŸch s¯ ...î.
Ng°y nay sau g∑n 80 nØm tr·i qua, dµn tÊc ViŒt Nam ho°n
to°nc‹ΩΩiÀukiŒnΩÃch‡nl≠iconΩıÈngΩichodµntÊcm÷nh.
Nh∂tΩŸnhc®dµntÊccÔngch‡ns¡t‚thÁnmÊtngıÈich‡n.V°v÷
Ωµy l° v∂n ΩÀ ca c® dµn tÊc th÷ ph®i ΩÃ cho c® dµn tÊc ∂y ch‡n.
Kh·ngaiho¥cb∂tcˆmÊtl˙clıÏngchœnhtrŸn°oc‹quyÀnΩˆng
ra nhµn danh dµn tÊc ΩÃ t˙ ∂n ΩŸnh hay khıËc t˜ quyÀn t˙ quy∆t
thi≈ngli≈ng∂y,v÷nh˘nglÏiœchri≈ngcah‡.ChœnhΩiÀuΩ‹mËi
l° v˜a thi∆u Ω≠o Ωˆc, v˜a thi∆u vØn minh!

36. 36 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
3- áıÈng l‚i ìXµy d˙ng nÀn kinh t∆ thŸ trıÈng theo ΩŸnh
hıËng x¨ hÊi ch nghÿaî Í ViŒt Nam hiŒn nay.
3.1 - Ho°n c®nh ra ΩÈi:
áıÈng l‚i n°y b∞t Ω∑u Í ViŒt Nam v°o cu‚i th∫p ni≈n 80,
nh∂tl°sauΩ≠ihÊiVIIáCSViŒtNamnØm1991,t≈nΩ∑yΩhÁn
ca n‹ l°: ìXµy d˙ng v° phüt triÃn nÀn kinh t∆ h°ng h‹a nhiÀu
th°nh ph∑n, v∫n h°nh theo cÁ ch∆ thŸ trıÈng, c‹ s˙ qu®n l˚ v° ΩiÀu
ti∆t ca nh° nıËc theo ΩŸnh hıËng XHCN, vËi th°nh ph∑n kinh t∆
qu‚c doanh Ω‹ng vai tr› ch Ω≠oî. N‹ cÒng l° s˙ ti∆p n‚i ca
ΩıÈngl‚iΩ‰imËikÃt˜Ω≠ihÊiVIáCSViŒtNamnØm1986.N‹
diÕn ra trong b‚i c®nh to°n phe XHCN trıËc, sau Í t˜ng nıËc
ΩÀuΩ¨ph®iΩit÷mnh˘ngconΩıÈngmËinh±mthayth∆chocon
ΩıÈng cÒ Ω¨ th∂t b≠i. Nhıng khüc vËi trıËc l° c‹ c® mÊt h‡c
thuy∆t lËn dπn ΩıÈng, th÷ nh˘ng con ΩıÈng mËi ΩÀu l° nh˘ng
gi®i phüp t÷nh th∆. CÚ thà l° :
- VËi cüc nıËc á·ng Ñu v° Li≈n X· sau nhiÀu trØn trÍ, cu‚i
cÔng h‡ ch∂p nh∫n th∂t b≠i, ki≈n quy∆t Ωo≠n tuyŒt h≤n vËi quü
khˆ v° l°m l≠i t˜ Ω∑u, nh±m b∞t kŸp d›ng ch®y ca thÈi Ω≠i.
-VËiCuBav°B∞cH°nth÷vπnti∆ptÚcc‚th,kh·ngΩ‰icÒ
m° cÒng ch≤ng Ω‰i mËi. G∑n Ωµy mËi c‹ nh˘ng chuyÃn ΩÊng,
Ωang ΩıÏc th∆ giËi quan tµm theo dfli.
-VËiTrungQu‚cl°ΩıÈngl‚iìXµyd˙ngCNXHmangm°u
s∞cTrungQu‚cî,ΩıÏcb∞tΩ∑ut˜nØm1978.Th˙cch∂tcan‹l°
s˙ thay th∆ t˜ thuy∆t ìHai ng‡n gi‹ á·ng - Tµyî ca Mao Tr≠ch
á·ngsangthuy∆tìHaiconmøoΩen-tr∞ngîcaá¥ngTiÃuB÷nh.
(MÊtkhim°ìgi‹á·ngîkh·ngth‰ib≠tΩıÏcìgi‹Tµyî th÷ngıÈi
taquaysangìb∞tchuÊtîb±ngb∂tcˆlo≠imøon°o,dÔl°møoΩen
hay møo tr∞ng!).
áiÀu n°y mÊt m¥t t≠o ra ΩÊng l˙c ΩÃ nÀn kinh t∆ - x¨ hÊi
Trung Qu‚c chuyÃn m÷nh, nhıng m¥t khüc n‹ cÒng cho ngıÈi
ta th∂y: Ωµy chœnh l° mÊt m°n ìthoüt y vÒî ngo≠n mÚc nh∂t vÀ l˚
tıÍngcÊngs®n!
- VËi ViŒt Nam th÷ tıÁng t˙ nhı Trung Qu‚c: Ω‰i mËi kinh

37. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 37
www.nhanvan.com
t∆ nhıng cıÁng quy∆t kh·ng ch∂p nh∫n Ω‰i mËi chœnh trŸ.
3.2- CÁ sÍ ca ΩıÈng l‚i mËi:
BµygiÈtaΩiv°ophµntœchxemΩıÈngl‚imËic‹cÁsÍkhoa
h‡c hay kh·ng? N∆u c‹ th÷ dµn tÊc ph®i ng hÊ n‹. N∆u kh·ng
th÷ c® dµn tÊc ph®i cıÁng quy∆t Ω∂u tranh cho cüi mËi ra ΩÈi,
thay th∆ v° phüt triÃn theo quy lu∫t:
-XætvÀtœnhch∂tsÍh˘uth÷gi˘ahainÀnkinht∆thŸtrıÈngv°
nÀn kinh t∆ XHCN l° ho°n to°n khüc nhau: mÊt cüi ch y∆u l°
d˙a tr≈n cÁ sÍ ìtı h˘uî,c›ncüikial≠ichy∆ud˙atr≈ncÁsÍch∆
ΩÊ c·ng h˘u vÀ tı liŒu s®n xu∂t. N∆u Ωem ìtrÊnî chÓng l≠i vËi
nhau th÷ s¡ n®y sinh mÊt quü tr÷nh ngıÏc: mÂi bıËc ti∆n ca cüi
n°y s¡ l° mÊt bıËc lÔi ca cüi kia v° ngıÏc l≠i.
- Xæt vÀ b®n ch∂t chœnh trŸ ˆng vËi chÓng th÷ cÒng l≠i ho°n
to°n khüc nhau (theo L≈-nin th÷ chÓng hÁn kæm nhau tËi h°ng
triŒul∑n!).N∆ucÒngΩemìtrÊnînÀnkinht∆n°yvËinÀnchœnhtrŸ
kia th÷ ngo°i viŒc n‹ mµu thuπn vËi nh˘ng nguy≈n l˚ chung, n‹
c›n mµu thuπn vËi chœnh ìv∂n ΩÀ cÁ b®n ca tri∆t h‡c Müc-xœtî
r±ng:ìv∫tch∂tquy∆tΩŸnh˚thˆcî,ìt„nt≠ix¨hÊiquy∆tΩŸnh˚thˆc
x¨hÊiîhayìcÁsÍh≠t∑ngquy∆tΩŸnhki∆ntrÓcthıÏngt∑ngî,v.v....
(anh H° Sÿ Phu g‡i s˙ k∆t hÏp n°y l° ìΩˆa con lai lüu cüî!).
Gi®s¯c‹mÊtnÀnchœnhtrŸn°oΩ‹m°trıËckiaΩ¨phÔhÏp
vËi nÀn kinh t∆ XHCN, r„i nay l≠i cÒng ìs°iî ΩıÏc lu·n cho nÀn
kinht∆thŸtrıÈng,th÷theot·ic‹l¡n‹cÒnggi‚ngnhınh˘ngvi≈n
thu‚c... xuy≈n tµm li≈n ch˘a khfii büch bŒnh, ΩıÏc qu®ng cüo
r∑m rÊ Í ViŒt Nam ng°y n°o! V÷ v∫y t·i r∂t ìkhµm phÚcî v°o
tœnh ìlinh ho≠tî ca nhiÀu vŸ ìth∑y langî ta, nghÿa l° bŒnh ìh°nî
hay ìnhiŒtî g÷ th÷ cüc vŸ cÒng ΩÀu ch◊ ΩŸnh cho c® dµn tÊc u‚ng
ìxuy≈n tµm li≈nî h∆t!
C‹ thà c‹ mÊt cüch so sünh khüc nhı sau: viŒc Ωıa ra c·ng
thˆc ìtrÊnî tr≈n cÒng ch≤ng khüc n°o b®o cˆ Ωun... mÊt g‹c
vu·ng th≈m 10o
C n˘a th÷ s¡ ΩıÏc.... nıËc s·i! V÷ nhµn dµn ΩıÏc
h‡gi®ithœchr±ng:ΩÊcag‹cvu·ngl°90,c›nΩÊs·icanıËcl°

38. 38 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
100!NhiÀukhit·icˆt˙hfiit≠isaongıÈital≠ib°ychuyŒnchoc®
mÊt dµn tÊc lÚi cÚi Ωi ìΩun g‹c vu·ngî ho¥c miŒt m°i ìu‚ng
xuy≈n tµm li≈nî nhı v∫y ? Nh∂t ΩŸnh ph®i c‹ cüi g÷ Ω‹ r∂t cÚ thÃ,
r∂th˘uh÷nhchˆ.V°ph®ichØngcüiΩ‹l°:dÔΩ∂tnıËcs¡ti∆nhay
lÔi, hay ìn¯a ch˜ng xuµnî th÷ Ω‹ kh·ng ph®i l° ΩiÀu m° nh˘ng
ngıÈi khÍi xıËng n‹ quan tµm. áiÀu quan tr‡ng nh∂t l° ph®i
l°m sao kh≤ng ΩŸnh cho b±ng ΩıÏc r±ng:
ìáCS ViŒt Nam vπn lu·n lu·n l° l˙c lıÏng chœnh trŸ duy nh∂t
l¨nhΩ≠oΩ∂tnıËc,trıËcΩµyl°v∫y,ng°ynayl°v∫yv°m¨im¨isau
n°y cÒng s¡ l° nhı v∫y - Ωµy l° v∂n ΩÀ c‹ tœnh nguy≈n t∞cî! T∂t c®
m‡i cüi g‡i l° ΩıÈng l‚i hay mÊt cüi g÷ khüc tıÁng t˙ ch◊ l° h÷nh
thˆc* v° ΩÃ tr÷nh diÕn m° th·i. N∆u qu® l° nhı v∫y th÷ ìb° chŸî
kia üc quü, Ω¨ bi∆t ìlü di≈u b·ngî l° thˆ kh·ng hÀ c‹ tr≈n cfli ΩÈi
n°y r„i m° vπn cˆ b∞t ngıÈi khüc Ωi t÷m. C›n m÷nh th÷ l≤ng l¥ng
Ωi ìl∂y ch„ngî, l≠i c›n Ωi bıËc n˘a, bıËc n˘a!
T˜ nh˘ng tr÷nh b°y tr≈n ta rÓt ra nh∫n xæt: cÒng nhı trıËc
kia,ΩıÈngl‚imËihiŒnnaycÒngho°nto°nkh·ngc‹cÁsÍkhoa
h‡c v° th˙c tiÕn. V÷ v∫y khi Ωi v°o cuÊc s‚ng t∂t nhi≈n n‹ s¡ n®y
sinhranhiÀuh∫uqu®kh·nlıÈng.N‹kh·ngtrünhkhfiis˙kh∫p
khiÕng, ch∞p vü theo kiÃu ìrµu ·ng - c±m b°î, v° sËm muÊn g÷
cÒng Ωi v°o b∆ t∞c v° khng ho®ng x¨ hÊi.
3.3 - MÊt s‚ næt ti≈u biÃu ca th˙c tr≠ng x¨ hÊi ViŒt Nam
h·m nay:
Th˙c tr≠ng x¨ hÊi ViŒt Nam h·m nay th÷ dı lu∫n cÔng cüc
nh° Ω∑u tı, giËi phµn tœch thÈi cuÊc trong, ngo°i nıËc cÒng nhı
cücbüocüocaΩ®ng,qu‚chÊiv°chœnhphViŒtNamΩ¨ΩÀc∫p
r∂t rfl. DıËi Ωµy t·i ch◊ xin Ωıa ra mÊt s‚ nh∫n xæt ti≈u biÃu theo
cüch nh÷n ri≈ng ca m÷nh.
a - S˙ l∫p lÈ gi˘a hai v∆ ca ΩıÈng l‚i:
á‹ l° nh˘ng cÓ ìb∫t tıÈngî ngo≠n mÚc gi˘a th°nh tœch v°
khuy∆t ΩiÃm. NhiÀu ngıÈi c‹ xu hıËng d„n h∆t m‡i tÊi lÂi, x∂u

39. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 39
www.nhanvan.com
xa cho cüi ìg¨ thŸ trıÈng nhÁ nhu‚cî kia. (Nhıng kh‰ mÊt nÂi l°
n∆u l≠i t‚ng c‰ g¨ ta Ωi cho khu∂t m∞t th÷ x¨ hÊi l≠i s¡ kh·ng c‹
ΩÊng l˙c nhı trıËc.). C›n nh˘ng g÷ ΩıÏc cho l° t¯ t∆, hay ho th÷
chœnh l° bÍi ìch°ng ΩŸnh hıËng thanh taoî! CÒng ph®i th∂y r±ng
ìchi∆n thu∫t b∫t tıÈngî n°y Ω¨ c‹ t˜ thuÍ:
M∂t mÔa th÷ t≠i thi≈n tai
áıÏc mÔa l° bÍi thi≈n t°i Ω®ng ta!
v° trıËc Ω‹ n˘a, cˆ th∆ ìcüc th∆ hŒ c∑u th trong cµu l≠c bÊî
∂ytruyÀnng‹nnghÀn°yl≠ichonhau.Cu‚icÔngth÷h∑unhıt∂t
c® ΩÀu nhu∑n nhuyÕn v° ΩÊi bŸ ìphÁi üoî chœnh l° nhµn dµn ViŒt
Nam. Ng°y nay m‡i ngıÈi ΩÀu th∂y r±ng biÃu hiŒn cÚ thà v° rfl
r°ng nh∂t ca tœnh ìΩŸnh hıËng XHCNî l° s˙ l¨nh Ω≠o Ω∂t nıËc
duy nh∂t ca áCS ViŒt Nam, c›n tr˜u tıÏng v° mÈ nh≠t nh∂t l°
nh˘ng chœnh süch vÀ phÓc lÏi x¨ hÊi, nh˘ng kho®n ngµn süch
d°nh cho y t∆, giüo dÚc, v.v ...
b - S˙ b∂t c·ng x¨ hÊi sµu s∞c:
N∆u bµy giÈ c‹ ai Ω‹ c›n n‹i r±ng ìxæt cho cÔng th÷ quyÀn lÏi
ca Ω®ng v° ca to°n dµn tÊc lu·n lu·n th‚ng nh∂t l°m mÊt!î, th÷
t·i cho r±ng b±ng cüch Ω‹ tuy h‡ chıa Ωıa ai l≈n ΩıÏc sao Kim,
saoHfia!nhıngΩ¨t˙Ωıam÷nhl≈ntËiΩ◊nhcaonh∂tcas˙ngÚy
biŒn v° th‹i Ω≠o Ωˆc gi®. Nh˘ng ngıÈi dµn ViŒt Nam, nh∂t l°
nh˘ng ngıÈi n·ng dµn quanh nØm chµn l∂m, tay bÔn Ω¨ bŸ b‹c
lÊt Ω∆n cÔng c˙c c® vÀ v∫t ch∂t lπn tinh th∑n. H‡ nhı nh˘ng
ngıÈi su‚t ΩÈi ph®i ìΩ‹ng hÚiî nhıng ch≤ng bao giÈ ΩıÏc ìh‚t
hÚiî v∫y. áa s‚ ch◊ mong l°m sao c‹ ΩıÏc ìbünh m÷î, chˆ n°o
dümmÁtËiìhoah„ngî.(ìBünhm÷v°hoah„ng!î,mÊtkh∏uhiŒu
do L≈-nin ΩÀ ra sau Cüch M≠ng Thüng 10 Nga). Su‚t ΩÈi chŸu
kh‹, ch∞t chiu l° v∫y :
....D‡n tœ phµn rÁi, nh¥t t˜ng ng‡n lü
MÂi h›n than, m∏u s∞t, cµn ng·
Ta nµng niu gom g‹p d˙ng cÁ Ω„!....
(T‚ H˘u - B°i Ca MÔa Xuµn 1961).

40. 40 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
Nhıng t≠i sao cÁ Ω„ m¨i m° kh·ng d˙ng l≈n ΩıÏc ? áÁn
gi®nl°v÷cÁch∆∂yΩ¨t≠oraquünhiÀub°ntayc®v·h÷nhlπnh˘u
h÷nh th› ra tıËc Ωo≠t h∆t r„i. N∆u cüc cÚ Nam Cao, Ng· T∂t T‚
c›ns‚ngth÷t˜nhiÀum®nhΩÈih·mnay,nh∂tΩŸnhcüccÚs¡cho
ral›nh˘ngS‚ngM›n,T∞táøncaViŒtNamth∆k˝21!MÊtthŸ
trıÈngsˆclaoΩÊngΩ¨t˙phüth÷nhth°nhbÍis˙b∑ncÔngh‹a,Í
Ω‹ nhiÀu ngıÈi ch◊ mong sao bün ΩıÏc sˆc lao ΩÊng ΩÃ Ω‰i l∂y
mi∆ngcÁm,manhchi∆um°Ønngquang°ychob®nthµnv°gia
Ω÷nhh‡th·i.Chˆn°oc‹aiquantµmΩ∆nchuyŒnnh˘ngngıÈiΩi
thu≈ Ω¨ b‹c lÊt mÊt ph∑n hay to°n bÊ ìgiü trŸ sˆc lao ΩÊng th¥ng
dıî ca h‡ Ωµu?
T˜qu®ngtrıÈngBaá÷nh-H°NÊiragaH°ngCfin∆uΩixe
hÁi ch◊ m∂t ch˜ng 5 - 7 phÓt, nhıng c‹ m∂y vŸ Ω≠i biÃu trıËc khi
v°o hÊi trıÈng h‡p th¯ ra Ω∂y xem nhµn dµn Ωi l≠i, l°m Øn nhı
th∆n°o?XahÁnmÊtchÓtl°nh˘ngchÏlaoΩÊngGi®ngVfl,Long
Bi≈n nÁi m° qu∑n chÓng lao kh‰ kh∞p nÁi Ω‰ vÀ, tÚ t∫p l≠i. H‡
gi‚ng nhı giai c∂p v· s®n Í th∆ k˝ trıËc m° Müc Ω¨ t˜ng m· t®:
ìkh·ng c›n g÷ ΩÃ bün ngo°i viŒc bün sˆc lao ΩÊngî, l° ìtr∑n nhı
nhÊngî, v.v....
Cüi ìTinh th∑n Ba á÷nhî tr≈n l° cØn bŒnh ng°y c°ng n¥ng,
n‹ c‹ cÁ sÍ l°: nh˘ng mµu thuπn vÀ quyÀn lÏi t˜ ch ch◊ ch≈nh
lŒch lÓc Ω∑u, nay Ω¨ trÍ th°nh Ω‚i khüng gay g∞t gi˘a mÊt thiÃu
s‚ giai c∂p th‚ng trŸ vËi Ωa s‚ giai c∂p bŸ trŸ trong x¨ hÊi ViŒt
Nam,kÃc®nh˘ngnhuc∑ucÁb®nv°nh˘ngnhuc∑ub∫ccaohÁn
ca ΩÈi s‚ng con ngıÈi.
DÔ r±ng r∂t nhiÀu ngıÈi trong t∑ng lËp tr≈n kia vπn lu·n
miŒngn‹il°t∂tc®ΩÀuìng„ichungmµmî,nhıngnhµndµnth÷ai
cÒng th∂y tuy h‡ ìm∞t nh÷n rau nhıng tay l≠i g∞p thŸtî! T‚c ΩÊ
tœch lÒy tı b®n ca h‡ÿ nhanh Ω∆n mˆc ch‹ng m¥t.
c-S˙b∂tl˙ccaΩ®ngv°chœnhquyÀntrıËcqu‚cn≠ntham
nhÒng:
Ch◊ vËi 77 bŸ can trong vÚ ün Minh PhÚng- Epco ΩıÏc Ωıa

41. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 41
www.nhanvan.com
ra to° xæt x¯ v°o nØm 1999 v˜a qua cÒng Ω¨ l°m thiŒt h≠i s‚ tiÀn
thu∆ Ω‹ng g‹p ca nhµn dµn l° 4000 t˝ Ω„ng ViŒt Nam(VNá),
tˆc l° kho®ng 280 triŒu Ω· la M˛ (USD). N‹ tıÁng ΩıÁng vËi
mÊt trong cüc giü trŸ sau:
* HÁn 5 chi∆c c∑u M˛ Thu∫n b∞c qua s·ng M≈-K·ng.
(Kho®ng 54 triŒu USD, vËi òc Ω‹ng g‹p 2/3 v° ViŒt Nam 1/3).
* G∑n b±ng t‰ng mˆc thiŒt h≠i cÁn b¨o lÚt miÀn Trung nØm
1999. (Tr≈n 300 triŒu USD).
*G∑nb±ng3/4t‰ngkinhphœxµyd˙ngxalÊTrıÈngSÁngiai
Ωo≠n I mËi ΩıÏc khÍi c·ng xµy d˙ng . (Kho®ng 380 triŒu USD).
* B‚n l∑n t‰ng chi phœ thay süch giüo khoa h°ng nØm.
(Kho®ng1000t˝VNá/nØm)ho¥c80bŒnhviŒnc∂pt◊nh(Kho®ng
50 t˝ VNá/1 bŒnh viŒn), trong khi ViŒt Nam c‹ t∂t c® 61 t◊nh,
th°nhph‚.
N∆u chia ΩÀu cho t∂t c® ngıÈi dµn ViŒt Nam th÷ mÂi ngıÈi
cÒng bŸ m∂t 50,000 VNá tıÁng ΩıÁng vËi 30 cµn th‹c. (Tœnh
giü1600-1700 VNá/cµn, g∑n Ωµy c›n gi®m hÁn n˘a).
N∆u cÊng t∂t c® cüc ìphi vÚî Ω¨ ho¥c chıa bŸ phüt hiŒn th÷
kh·ng thà bi∆t ΩıÏc l° cüc ìh°o kiŒtî thÈi nay Ω¨ ìxÓc trÊmî ca
nhµndµntœnhc®gi°,tr¿,lËn,bæmÂingıÈil°baonhi≈ucµnth‹c
? R˜ng bŸ phü, nÓi bŸ b≠t, Ω∂t bŸ bün, biÃn bŸ khoan nhı v∫y,
nhıng Ωa s‚ nh˘ng ngıÈi dµn lıÁng thiŒn Ω¨ ΩıÏc hıÍng g÷ t˜
Ω‹?TiÀncaΩiΩµuh∆tc®?B∂tcˆail°ngıÈiViŒt Nam,kh·ngœt
th÷ nhiÀu ΩÀu c‹ thà tr® lÈi ΩıÏc cµu hfii n°y.
Cüi c müy kia nh˘ng tıÍng Ô l¸, ch∫m ch≠p l° v∫y nhıng
mÂi khi ng¯i th∂y hÁi tiÀn th÷ l∫p tˆc n‹ ìhØng müu l≈nî ! (ch˘
ca Müc). N∆u cÚ á„ ChiÃu m° s‚ng l≠i ch∞c cÚ ph®i ìkhµm
phÚcî vÀ s˙ ìliÀu m÷nh nhı ch≤ng c‹î ca cüc ìnghÿa sÿî thÈi nay
l∞m.Th∫mchœc‹mÊtìn˘anhhÔngmiÀnNamîsaukhiΩ¨c‹dı
lu∫n vÀ viŒc b° ta dÔng tiÀn c·ng qu˛ mua nh° cho ch°ng kæp c®i
lıÁng ca m÷nh, th÷ ch≤ng nh˘ng Ω¨ kh·ng sÏ m° c›n n‰i gi∫n
ΩÔng ΩÔng xu∂t ti∆p ìtiÀn chÔaî tr® th≈m cho kho®n nÏ c›n l≠i,
qu® l° ìthay trai nay güi cÒng Ωua t°iî! dπu c‹ thà ng°y Ω∑u chıa

42. 42 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
quen ìΩıÈng c∑yî Ωµu th≤ng ngay, nhıng Ω∆n h·m nay th÷ tr≈n
Ω∂t nıËc n°y Ω¨ c‹ nhiÀu ìáıÈng c∑y Ω®m Ωangî l∞m r„i.
Gi® s¯ ai Ω‹ c‹ ˚ ΩŸnh t‰ chˆc mÊt ìá≠i hÊi cüc anh hÔng,
chi∆n s˛ thi Ωua to°n qu‚cî thuÊc lo≠i n°y th÷ ViŒt Nam ng°y nay
cÒng ìra ngfl g¥p anh hÔngî! CÔng vËi nh˘ng ti≈u c˙c trong cüc
c·ng tüc thanh tra, ΩiÀu tra v° thi h°nh ün m° dı lu∫n, büo Ω°i
trong nıËc Ω¨ t˜ng n≈u ra c°ng l°m cho tinh th∑n ìtay kh·ng b∞t
gi¥cî ca cüc ìh°o kiŒtî, ìnghÿa s˛î thÈi nay dµng cao hÁn b∂t cˆ
mÊt thÈi Ω≠i n°o trıËc Ω‹. áà r„i c‹ ngıÈi Ω¨ d˙a v°o mÊt b°i
thÁ ca H„ Ch TŸch m° s¯a l≠i th°nh:
Danh süch Í trong lao
Thµn thÃ Í ngo°i lao
Mu‚n n≈n ìs˙ nghiŒp lËnî
Ph‹ng lao ph®i theo lao!
Ch◊c‹ΩiÀukhiìs˙nghiŒpî cah‡c°ngìΩ≠ith°nhc·ngîth÷
s˙ nghiŒp ca c® dµn tÊc c°ng Ω≠i th∂t b≠i. è ViŒt Nam h·m nay
kh·ngph®inhıL≈-Ninn‹i:ìCüchm≠ngl°s˙nghiŒp,l°ng°yhÊi
ca qu∑n chÓngî, m° chœnh bu·n l∫u v° tham nhÒng mËi th∫t s˙
l° ìng°y hÊiî ca nhiÀu ngıÈi.
Khi n„i canh c‹ mÊt con sµu Ω¨ l° ìr∑uî r„i, nhıng n∆u n„i
canh ∂y Ω∑y sµu th÷ v∂n ΩÀ l° ph®i xæt l≠i chœnh ìngıÈi nh¥t rauî,
hay n‹i chœnh xüc hÁn l° ph®i xæt xem t≠i sao l≠i c‹ cüi ìcÁ ch∆
nh¥t rauî tai h≠i ∂y ? Theo t·i n∆u kh·ng c‹ s˙ thay Ω‰i sËm th÷
mÊt nÀn kinh t∆ ViŒt Nam vËi nÏ n∑n lÓt Ω∑u, th˙c s˙ kh·ng c‹
kh® nØng chi tr®. á∂t nıËc bŸ xæ l¿ ra Ωà bün, v‚n trong cüc xœ
nghiŒp qu‚c doanh ho¥c cüc li≈n doanh c‹ mÊt b≈n g‹p v‚n
thuÊcsÍh˘unh°nıËcchuyÃnd∑nsangtınhµnb±ngnhiÀucüch
khüc nhau l° s¡ ng°y c°ng tr∑m tr‡ng, dπn tËi nguy cÁ m∂t nıËc
kiÃu mËi.
CÒngc∑nph®ilıu˚r±ngvËit÷nhtr≠ngth·ngtinnhıÍViŒt
NamhiŒnnay,th÷nhµndµncÒngch◊bi∆tΩıÏcΩ∂tnıËcm÷nhc‹
bŸvÎnÏnıËcngo°ihaykh·ngœtnh∂tl°ph®ihÁnmıÈinØmn˘a.
BÍi v÷ k¸ h≠n ca cüc kho®n tœn dÚng trung v° d°i h≠n thıÈng l°

43. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 43
www.nhanvan.com
t˜ 20 nØm trÍ l≈n, m° ViŒt Nam cÒng ch◊ mËi b∞t Ω∑u vay ΩıÏc
nhiÀucanıËcngo°i(WB,IMF,ADB,Nh∫tB®n,TµyÑu,v.v....)
t˜nØm1993trÍl≠iΩµy.NhınglÓc∂yth÷Ω¨quümuÊn,trongkhi
chœnhnhµndµnv°conchüuchÓngtasaun°ymËil°nh˘ngngıÈi
ph®i nai lıng ra tr® nÏ. C›n nh˘ng ìvŸ anh hÔngî th÷ ph∑n lËn
ΩÀuΩ¨ìh≠cünhanto°nî.V°nh˘ngv∑nthÁcavŸtıËngt°idanh
L˚ ThıÈng KiŒt ng°n nØm trıËc, v‚n ΩıÏc coi nhı b®n Tuy≈n
Ng·n áÊc L∫p Ω∑u ti≈n ca nıËc á≠i ViŒt, c‹ l¡ ph®i s¯a l≠i
th°nh: ìS·ng nÓi nıËc Nam ... ·ng Tµy Í!î.
B° Marie Holfman - giüo sı ngıÈi Phüp thuÊc mÊt viŒn Ω≠i
h‡c Í Paris l° mÊt nh° Trung Qu‚c h‡c n‰i ti∆ng, khi ΩıÏc hfii:
ìV÷ sao áCS Trung Qu‚c Ω¨ t˜ng chˆng minh trong quü khˆ l° h‡
c‹ kh® nØng ti≈u diŒt ΩıÏc h°ng triŒu k¿ thÔ kh·ng gËm tay, nhıng
trıËc k¿ thÔ tham nhÒng Ωe d‡a s˙ s‚ng c›n ca Ω®ng th÷ h‡ l≠i b∂t
l˙c ?î Ω¨ tr® lÈi nhı sau :
ìTheo ˚ t·i cµu tr® lÈi r∂t gi®n dŸ, c‹ mÊt thÈi k¿ thÔ ca áCS
Trung Qu‚c ph∑n lËn l° do ‹c tıÍng tıÏng ca ngıÈi cÊng s®n v°
n±m ngo°i Ω®ng. Ng°y nay k¿ thÔ ca h‡ n±m ngay trong Ω®ng, t·i
kh·ngc‹cons‚th‚ngk≈,nhıngc‹thÃn‹il°Ω≠iΩas‚nh˘ngcünbÊ
c‹ th∆ l˙c ca áCS Trung Qu‚c l° th°nh ph∑n tham nhÒng. L°m
sao m° nh˘ng ngıÈi gµy ra tham nhÒng l≠i c‹ thà b°i tr˜ ΩıÏc n≠n
tham nhÒng?î.
N∆u Ωem v∫n nh˘ng lÈi gi®i thœch tr≈n v°o hiŒn tr≠ng ViŒt
Namth÷cÒngho°nto°nchœnhxüc.M‡icuÊcv∫nΩÊngxµyd˙ng
v°ch◊nhΩ‚nΩ®ngng∞n,d°i,lËn,nhfikhücnhauΩÀuΩ¨bŸΩünh
tr‚ng bfi dÔi, Ω∑u voi Ωu·i chuÊt, v÷ sÏ rÓt dµy s¡ ΩÊng r˜ng.
d - T÷nh tr≠ng s®n xu∂t bŸ Ω÷nh Ω‚n, th∂t nghiŒp gia tØng,
m·i trıÈng Ω∑u tı bŸ v∏n ΩÚc l°m cho nıËc ngo°i rÓt v‚n:
CÒng t˜ s˙ b∂t l˙c trıËc qu‚c n≠n tham nhÒng, cÊng th≈m
vËi s˙ b∂t l˙c trıËc qu‚c n≠n bu·n l∫u (chÓng c‹ m‚i quan hŒ
h˘ucÁthÓcΩ∏ylπnnhau)v°s˙c˙ck¸l¨ngphœcac·ng,Ω¨l°m
cho n≠n h°ng gi®, h°ng nh∫p l∫u tr‚n thu∆ tr°n v°o b‹p ngh¬t

44. 44 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
h°ng nÊi ΩŸa. H∫u qu® l° s®n xu∂t Ωi xu‚ng v° n≠n th∂t nghiŒp Ωi
l≈n. N‹ Ω∏y h°ng triŒu n·ng dµn ViŒt Nam - th°nh ph∑n chi∆m
g∑n80%dµns‚c®nıËct˜cücvÔngth·nqu≈Ω‰vÀnh˘ngth°nh
ph‚, ΩÃ ki∆m s‚ng lay l∞t qua ng°y. á∏y h°ng trØm ng°n tr¿ em
ViŒt Nam ph®i bfi h‡c ΩÃ v°o ΩÈi sËm v° cÒng Ω∏y h°ng trØm
ng°n nh˘ng c· güi ViŒt Nam bıËc v°o cuÊc s‚ng dıËi ünh Ωøn
Ω≈m, v.v....
N‹ cÒng l°m cho m·i trıÈng Ω∑u tı bŸ v∏n ΩÚc nghi≈m
tr‡ng. Chœnh süch cÒng kh·ng nh∂t quün ngıÈi n°y mu‚n Ω∏y,
ngıÈi kia l≠i h¨m ΩÃ ìcµn b±ng gi˘a phüt triÃn kinh t∆ vËi ‰n ΩŸnh
chœnh trŸ.î c°ng l°m cho cüc nh° Ω∑u tı n®n l›ng, t÷m cüch rÓt
v‚n chuyÃn sang cüc nıËc khüc l°m Øn. Trong hai nØm trÍ l≠i
Ωµy, trıËc t÷nh h÷nh Ω∑u tı nıËc ngo°i tÚt d‚c th®m h≠i, á®ng,
Qu‚c hÊi v° Chœnh ph ViŒt Nam cÔng cüc ng°nh, ΩŸa phıÁng
Ω¨ Ωıa ra nhiÀu biŒn phüp nh±m khuy∆n khœch ngu„n n°y quay
trÍ l≠i.
B±ngcüchΩ‹cÒngc‹thÃc®ithiŒnΩıÏcph∑nn°ot÷nhh÷nh,
nhıngkh·ngv÷th∆m°v∂nΩÀs¡ΩıÏcgi®iquy∆tt∫ng‚crÕ.BÍiv÷
nguy≈n nhµn sinh ra n‹, xu∂t phüt t˜ ch∆ ΩÊ chœnh trŸ l° vπn c›n
nguy≈n:mÊtch∆ΩÊchœnhtrŸ‰nΩŸnhΩıÏcΩ„ngnghÿaΩÁngi®n
vËi viŒc ch◊ c‹ duy nh∂t mÊt Ω®ng l¨nh Ω≠o Ω∂t nıËc, kh·ng
thuy∆t phÚc ΩıÏc th∆ giËi ti∆n bÊ n‹i chung v° cüc nh° Ω∑u tı
nghi≈m tÓc n‹i ri≈ng. N∆u nhı kh·ng mu‚n n‹i ngıÏc l≠i l°
chœnh s˙ ì‰n ΩŸnhî ∂y Ωang l° nguy≈n nhµn sµu xa gµy ra nh˘ng
b∂t ‰n. H‡ - nh˘ng nh° Ω∑u tı c‹ phıÁng phüp Ωünh giü ri ro
ri≈ng,chˆkh·ngphÚthuÊcv°onh˘ngg÷chÓngtan‹i.ChÓngta
c‹ m≠ng lıËi th·ng tin to°n c∑u ΩÃ ph‰ bi∆n chœnh süch thu hÓt
v‚n,th÷h‡cÒngc‹mÊtm≠nglıËinhıv∫y,l≠ic›nm≠nhhÁnΩÃ
th·ngbüochonhaunh˘ngrirokhiΩ∑utıÍViŒtNam,v÷h‡Ω¨
c‹ kinh nghiŒm:
VËimÊtthŸtrıÈngΩ¨bŸìchi∆ntrıÈngh‹aîh·mnayl°khüc
h≤nvËimÊtthŸtrıÈngΩ∑ymËil≠,hˆah¬nnh˘ngh∂pdπnm°h‡
Ω¨ k¸ v‡ng 5- 6 nØm trıËc. Nh˘ng nh° tı b®n Ωi t÷m ki∆m lÏi

45. ViŒtNamá∂tNıËcT·i • 45
www.nhanvan.com
nhu∫n dÔ c‹ y≈u Ω∂t nıËc v° con ngıÈi ViŒt Nam Ω∆n m∂y,
nhıng mÊt khi m° tiÀn kh·ng Ω¿ ra tiÀn th÷ cÒng kh‹ l›ng m°
ìhØng müu l≈nî ΩıÏc !
CÊng th≈m l° nh˘ng cØn bŒnh c›n r∂t n¥ng nÀ v° ph‰ bi∆n
nhı: ìdu kœch chi∆nî v° ìΩŸch - taî, v.v... c°ng l°m cho v∂n ΩÀ trÍ
n≈nnghi≈mtr‡nghÁn.VËicØnbŒnhΩ∑ul°vπnc›nnhiÀungıÈi
l°mkinht∆theokiÃuìn∞mth∞tlıngΩŸchm°Ωünhîho¥cl°ìth±ng
Tµy n‹ ti∆n th÷ m÷nh gi∫t lÔi, th±ng Tµy n‹ lÓi (lÔi) th÷ m÷nh gi∫t
tiÀn, thÀ quy∆t kh·ng tha !î (Hüt theo nh≠c b°i áo°n VŒ Qu‚c
Quµn ca nh≠c sÿ Phan Hu¸nh áiÃu).
áiÀu n°y c˙u th tıËng Singapore L˚ Quang DiŒu khi l°m
c‚ v∂n cao c∂p cho cüc nh° l¨nh Ω≠o ViŒt Nam Ω¨ t˜ng khuy∆n
cüo, b±ng cüch n°y mÊt s‚ ngıÈi c‹ thà Ω≠t ΩıÏc ìth∞ng lÏiî
trong Ωo®n k¸, cü biŒt nhıng vÀ lµu d°i th÷ ch∞c ch∞n l° th∂t b≠i,
n∆u Ωˆng tr≈n b÷nh diŒn qu‚c gia ΩÃ Ωünh giü.
VËi cØn bŒnh sau l° lu·n lo sÏ ìΩŸchî l°m ìdiÕn bi∆n h›a
b÷nhîdπntËim∂tch∆ΩÊta!áÃr„ic‹ngıÈiΩ¨d˙av°onh≠cb°i
hütHuyÀnTho≠iM¬canh≠cs˛TrŸnhC·ngSÁnm°m·t®chµn
dungh‡nhısau:
H·m nay Ωµy bfi c∂m v∫n
ìáŸchî n‹ l≠i m› qua
V÷ lÏi œch qu‚c gia
Ta cÚng ly vËi ΩŸch
Nhıng l›ng lu·n th∑m ΩŸnh
áŸch l° ΩŸch, m° ta l° ta !
á≈m chong Ωøn ng„i nhË rıÏu....
Nhıng nh÷n v°o bˆc tranh ViŒt Nam h·m nay th÷ cÒng dÕ
th∂y: r∂t nhiÀu chıÁng tr÷nh, c·ng tr÷nh lËn, nhfi thuÊc nhiÀu
lÿnh v˙c, c® bÀ n‰i lπn bÀ sµu ΩıÏc th˙c hiŒn ΩÀu c‹ s˙ Ω‹ng g‹p
ca ìΩŸchî! KÃ c® cüc c·ng tr÷nh nµng c∂p, trÔng tu, b®o t„n, ...
CÚ thà l° cüc chıÁng tr÷nh cho y t∆, giüo dÚc, ΩiŒn, nıËc,
giao th·ng v∫n t®i, ngØn ch¥n v° triŒt h≠ tÊi ph≠m, ph›ng ch‚ng
v° kh∞c phÚc thi≈n tai, b®o vŒ m·i trıÈng, c®i cüch h°nh chœnh,

46. 46 • PhıÁngNam
Nhan Van Publishing
lu∫t phüp, ho≠ch ΩŸnh chi∆n lıÏc phüt triÃn kinh t∆- x¨ hÊi, x‹a
Ω‹i, gi®m nghøo,.... v° rfl r°ng nh∂t l° chi∆c c∑u M˛ Thu∫n v˜a
ΩıÏc khünh th°nh. (Dÿ nhi≈n c‹ nhiÀu ngıÈi cÒng ch◊ l° gi® vÈ
m∞c bŒnh n°y ΩÃ th˙c hiŒn ìv∫n hÊiî ca m÷nh th·i. ViŒt Nam
ng°y nay l° ìmiÀn Ω∂t hˆaî ca th‹i Ω≠o Ωˆc gi®. Chœnh n‹, theo
Ωˆcgiüoho°ngJohn-PaulIIl°nguy≈nnhµnsµuxaΩ¨gµyrabi∆t
bao tÊi lÂi tr≈n th∆ gian n°y.).
CÔng mÊt cüch nh÷n tr≈n, vËi t÷nh h÷nh hiŒn nay, t·i cho
r±ngchÓngtacÒngkh·ngn≈nhyv‡ngthüiquüv°onh˘ngv∂nΩÀ
lËnkhücnhı:hiŒpıËcquanhŒm∫udŸchb÷nhthıÈngViŒt-M˛
ΩıÏc k˚ k∆t, kà c® viŒc ViŒt Nam s¡ ra nh∫p v°o T‰ Chˆc M∫u
DŸch Qu‚c T∆ (WTO), ... nh˘ng ΩiÀu Ω‹ n∆u n l˙c ΩÀu c‹ thÃ
Ω≠tΩıÏctrongtıÁnglaig∑n,nhıngr„inh˘ngniÀmph∂nkhœch
ban Ω∑u cÒng s¡ qua mau, bÍi v÷ nh˘ng y∆u kæm vπn c›n Ω‹. R∂t
nhiÀuthüchthˆcΩangchÈΩ‹nchÓngtaÍphœatrıËc,ch≤ngh≠n
l° h°ng h‹a ca Trung Qu‚c, Thüi Lan, ∂n áÊ v° nhiÀu nıËc
khüc Ω¨ sang trıËc, th÷ ch∞c g÷ chÓng ta Ω¨ ìch‡iî ΩıÏc h‡ ΩÃ
gi°nh ΩıÏc mÊt thŸ ph∑n nhı mong mu‚n ?
TıÁngt˙l°v∂nΩÀthŸtrıÈngchˆngkhoün:liŒuchÓngtac‹
xµy d˙ng v° v∫n h°nh t‚t ΩıÏc cüi ìChÏ chˆng khoünî n°y hay
kh·ng, mÊt khi m° giü trŸ nh˘ng h°ng h‹a trong cüi chÏ ∂y (Giü
trŸ ca cüc c·ng ty c‰ ph∑n) r∂t dÕ bŸ Ωünh trüo gi˘a th∫t - gi®, t‚t
- x∂u, ....? (Chıa kà Ω∆n s˙ y∆u kæm chung ca nÀn kinh t∆ h·m
nay,cÒngs¡l°mchocüithŸtrıÈng∂yøouÊttheo.).Theot·is¡l°
kh·ng sËm n∆u nhı ngay t˜ bµy giÈ Ω¨ ph®i c‹ nh˘ng biŒn phüp
nghi≈m ng¥t ΩÃ ngØn ch¥n, nh±m h≠n ch∆ bËt nh˘ng vÚ ün kiÃu
MinhPhÚng-Epcotr≈nthŸtrıÈngv‚nth·ngthıÈng,s¡lansang
thŸ trıÈng v‚n Ω¥c biŒt n°y trong tıÁng lai. V÷ n∆u n‹ x®y ra th÷
mˆcΩÊthiŒth≠ic›nlËnhÁnnhiÀul∑n,v°r„ih∫uqu®cÒngl≠iΩ‰
h∆t l≈n Ω∑u dµn m° th·i.
T∂t nhi≈n vËi quan niŒm ViŒt Nam c∑n ph®i hÊi nh∫p c°ng
sËm c°ng t‚t v°o nÀn kinh t∆ th∆ giËi. VËi tı cüch l° mÊt c·ng
dµn ViŒt Nam, t·i ho°n to°n ng hÊ nh˘ng n l˙c ca ph‹ th