1. §Ò thi Häc sinh giái vßng trêng líp 9 THCS
N¨m häc: 2011- 2012
M«n: Sinh häc
Thêi gian lµm bµi : 150 phót
Ngµy thi 19/10/2011
§Ò thi cã (02 trang)
C©u 1 (2 ®iÓm)
a. Em h·y vÏ s¬ ®å truyÒn m¸u , nªu c¸c nguyªn t¾c ®¶m b¶o an toµn
khi truyÒn m¸u cho bÖnh nh©n.
b.ë ngêi b×nh thêng kháe m¹nh nÕu ®em cho mét lîng m¸u nhÊt
®Þnh th× cã h¹i ®Õn søc kháe kh«ng? V× sao?
C©u 2: ( 2 ®iÓm)
Em h·y nªu ®Æc ®iÓm cña b¹ch cÇu, tiÓu cÇu thÝch nghi víi chøc
n¨ng cña nã ®¶m nhËn
C©u 3( 4 ®iÓm):
So s¸nh truêng hîp tréi hoµn toµn vµ tréi kh«ng hoµn toµn: Trong hai
trêng hîp trªn th× trêng hîp nµo phæ biÕn h¬n? V× sao?
C©u 4: ( 4 ®iÓm):
So s¸nh NST thêng vµ nhiÔm s¾c thÓ giíi tÝnh vÒ cÊu t¹o vµ chøc
n¨ng?
C©u 5: (4 ®iÓm):
Nªu ý nghÜa sinh häc cña qu¸ tr×nh nguyªn ph©n, gi¶m ph©n vµ thô
tinh.
C©u 6: (2 ®iÓm )
Em h·y chän ph¬ng ¸n tr¶ lêi ®óng trong c¸c c©u sau.
1. ë gµ 2n=78. Em h·y kÎ b¶ng duíi ®©y vµo bµi lµm vµ dïng kiÕn
thøc ®· häc trong qu¸ tr×nh nguyªn ph©n ®iÒn vµo b¶ng.
C¸c k×
nguyªn ph©n
Sè lîng NST Sè t©m
®éng
Sè cr«matit Tr¹ng th¸i
NST
§Çu k× trung
gian
K× trung
gian

2. K× gi÷a
K× sau
K× cuèi
C©u 7:(2 ®iÓm):
ë lóa, tÝnh tr¹ng th©n cao (A), th©n thÊp (a), chÝn muén ( B), chÝn
sím (b), h¹t dµi (D), h¹t trßn (d). C¸c gen ph©n li ®éc lËp
Cho 3 thø lóa dÞ hîp vÒ c¶ 3 tÝnh tr¹ng th©n cao, chÝn muén, h¹t dµi
lai víi lóa ®ång hîp tö vÒ th©n cao, dÞ hîp tö vÒ tÝnh tr¹ng chÝn
muén vµ h¹t trßn. Kh«ng viÕt s¬ ®å lai ( hoÆc lËp b¶ng pennet) h·y
x¸c ®Þnh.
a. Sè lo¹i vµ tØ lÖ ph©n li vÒ kiÓu gen ë F1.
b. Sè lo¹i vµ tØ lÖ ph©n li vÒ kiÓu h×nh ë F1.

3. §¸p ¸n ®Ò thi häc sinh giái vßng trêng
M«n: Sinh häc
N¨m häc: 2010 -2011
C©u Néi dung BiÓu
®iÓm
C©u
1
( 2
®iÓm
)
a *VÏ s¬ ®å truyÒn m¸u: (hs vÏ ®óng nh SGK
sinh häc 8)
* - Ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c truyÒn m¸u xem
hång cÇu cña ngêi cho cã bÞ huyÕt t¬ng cña
ngêi nhËn g©y ngng m¸u kh«ng.
- Ph¶i xÐt nghiÖm m¸u cña ngêi nhËn vµ ngêi
cho tríc khi truyÒn m¸u ®Ó x¸c ®Þnh nhãm m¸u
råi tõ ®ã lùa chän nhãm m¸u thÝch hîp tr¸nh
hiÖn tîng ngng m¸u g©y tö vong.
- Ph¶i xÐt nghiÖm m¸u ®Ó kiÓm tra m¸u ngêi
cho xem cã nhiÔm HIV/AISD
hoÆc cã chøa mÇm bÖnh nguy hiÓm kh«ng.
b .Cho m¸u kh«ng cã h¹i ®Õn søc kháe.
V×: Ho¹t ®éng cña qu¸ tr×nh trao ®æi chÊt trong
m¸u rÊt dåi dµo , tuæi thä b×nh qu©n cña hång
cÇu lµ 120 ngµy , cña b¹ch cÇu 13 ngµy hoÆc
vµi tuÇn. Cßn tiÓu cÇu kho¶ng tõ 6 ®Õn 9 ngµy
sÏ bÞ yÕu dÇn, mÊt ®i søc sèng råi bÞ ph¸ vì ,
do ®ã c¸c tiÓu cÇu míi lu«n bæ sung thay thÕ.
Cho nªn trong c¬ thÓ
con ngêi b×nh thêng hµng ngµy ®Òu cã mét lîng
tÕ bµo m¸u chÕt ®i vµ l¹i cã mét lîng tÕ bµo m¸u
®îc s¶n sinh ra .
Mét ngêi kháe m¹nh , trong mét lÇn lîng m¸u lÊy
®i nÕu kh«ng vît qu¸ 10% tæng lîng m¸u c¬ thÓ
th× kh«ng cã g× ¶nh hëng ®Õn søc khoÎ . Bëi
ngay sau ®ã lîng m¸u mÊt ®i sÏ ®îc bï b»ng lîng
m¸u tuÇn hoµn. Do vËy mét ngêi khoÎ m¹nh mét
lÇn cho m¸u tõ 200- 300 ml kh«ng hÒ cã h¹i g×
1
1

4. cho søc khoÎ.
C©u
2
( 2
®iÓm
)
VÒ chøc n¨ng cña b¹ch cÇu lµ b¶o vÖ c¬ thÓ
chèng l¹i t¸c nh©n g©y bÖnh cña vi khuÈn, vi
rót . §Ó thÝch øng víi chøc n¨ng nµy , b¹ch cÇu
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm sau ®©y:
• B¹ch cÇu cã thÓ tù thay ®æi h×nh d¹ng , nhê
®Æc ®iÓm nµy chóng cã thÓ kÐo dµi ra ®Ó
xuyªn qua thµnh m¹ch m¸u, hoÆc di chuyÓn
qua c¸c kÏ gian bµo ®Õn n¬i cã vi khuÈn, vi
rut x©m nhËp.
+ B¹ch cÇu cã thÓ tù t¹o ra c¸c ch©n gi¶ : ®Ó
bao lÊy c¸c vi khuÈn , vi rót råi ®a vµo trong tÕ
bµo chÊt . Sau ®ã tiÕt ra chÊt ph¸ huû vi khuÈn
virut ta gäi ®©y lµ kh¶ n¨ng thùc bµo cña b¹ch
cÇu .
+ B¹ch cÇu cßn cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ra kh¸ng
thÓ ®Ó v« hiÖu ho¸ kh¸ng nguyªn do vi khuÈn
vµ virut t¹o ra.
*§Æc ®iÓm cña tiÓu cÇu thÝch nghi víi chøc
n¨ng cña nã
Chøc n¨ng cña tiÓu cÇu lµ tham gia vµo qu¸
tr×nh t¹o ®«ng m¸u gióp cho c¬ thÓ tr¸nh mÊt
m¸u khi bÞ ®øt m¹ch ®Ó thÝch nghi víi chøc
n¨ng nµy tiÓu cÇu cã c¸c ®Æc ®iÓm nh:
• TiÓu cÇu cã chøa mét lo¹i enzim g©y ®«ng
m¸u.
• TiÓu cÇu rÊt dÔ vì khi m¹ch m¸u bÞ ®øt nhê
®ã nã cã thÓ gi¶i phãng ezim ®Ó g©y ®«ng
maó.
1
1
C©u
3
( 4
®iÓm
)
Gièng nhau: P thuÇn chñng
+ P ®ång hîp vÒ kiÓu gen.
F1 ®ång tÝnh vµ cã kiÓu gen dÞ hîp.
F2 cã sù ph©n tÝnh
F2 ®Òu t¹o ra 3 kiÓu gen 1AA:2Aa:1aa.
Kh¸c nhau:
HiÖn tîng tréi hoµn
toµn
HiÖn tîng kh«ng hoµn
toµn
kh¸i niÖm
F1 biÓu hiÖn kiÓu F1 biÓu hiÖn kiÓu
1
2

5. h×nh tréi ( Lµ kiÓu
h×nh cña bè hoÆc
mÑ)
h×nh trung gian
F2 ph©n tÝnh kiÓu
h×nh 3 tréi : 1 lÆn
F2 ph©n tÝnh theo tØ
lÖ 1 tréi : 2 trung gian:
1lÆn.
Cã cÇn sö dông phÐp
lai ph©n tÝch ®Ó x¸c
®Þnh kiÓu gen cña
c¬ thÓ mang tÝnh
tr¹ng tréi v× kiÓu
h×nh tréi cã hai kiÓu
gen
Kh«ng v× mçi kiÓu
h×nh t¬ng øng víi mét
kiÓu gen.
Trêng hîp tréi kh«ng hoµn toµn lµ phæ biÕn h¬n
v×:
- Gen tréi trong cÆp gen t¬ng øng kh«ng lÊn
¸t hoµn toµn gen lÆn nªn khi gen ë tr¹ng th¸i
dÞ hîp biÓu hiÖn kiÓu h×nh trung gian.
- M«i trêng t¸c ®éng vµo kiÓu gen thêng kh«ng
hoµn toµn thuËn lîi.
1
C©u Néi dung BiÓu
®iÓm
C©u
• Gièng nhau:
• CÊu t¹o: + §îc cÊu t¹o tõ hai ph©n tö ADN vµ
pr«tªin lo¹i histon.
• Cã kÝch thíc, h×nh d¹ng ®Æc trng cho mçi
loµi
• C¸c cÆp NST thêng vµ cÆp NST giíi tÝnh XX
®Òu t¬ng ®ång gåm hai chiÕc gièng nhau.
• VÒ chøc n¨ng
• Cã chøa gen quy ®Þnh tÝnh tr¹ng cña c¬ thÓ
• §Òu cã nh÷ng ho¹t ®éng gièng nhau trong
ph©n bµo nh d·n xo¾n, nh©n ®«i, xÕp thµnh
hµng trªn mÆt ph¼ng xÝch ®¹o cña thoi
ph©n bµo vµ ph©n li vÒ c¸c cùc cña tÕ bµo.
• Kh¸c:
NST thêng NST giíi
tÝnh
2
2

6. 4( 2
®iÓm
)
VÒ cÊu
t¹o
Cã nhiÒu cÆp
trong tÕ bµo lìng
béi
ChØ cã
mét cÆp
trong tÕ
bµo luìng
béi
Lu«n s¾p xÕp
thµnh nh÷ng cÆp
t¬ng ®ång
CÆp XX lµ
cÆp t¬ng
®ång
CÆp XY lµ
cÆp kh«ng
t¬ng ®ång
Gièng nhau vÒ c¸
thÓ ®ùc vµ c¸
thÓ c¸i trong loµi
Kh¸c nhau
vÒ c¸ thÓ
®ùc vµ c¸
thÓ trong
loµi
VÒ
chøc
n¨ng
Chøa c¸c gen quy
®Þnh c¸c tÝnh
tr¹ng thêng
Mang gen
quy ®Þnh
c¸c tÝnh
tr¹ng liªn
quan vµ
kh«ng liªn
quan ®Õn
giíi tÝnh
C©u
5( 4
®iÓm
)
a. ý nghÜa cña nguyªn ph©n
+ Nguyªn ph©n lµ ph¬ng thøc sinh s¶n cña tÕ
bµo vµ lín lªn cña c¬ thÓ ®ång thêi duy tr× æn
®Þnh bé NST ®Æc trng cña loµi qua c¸c thÕ hÖ
tÕ bµo trong qu¸ tr×nh ph¸ sinh c¸ thÓ vµ qua c¸c
thÕ hÖ c¬ thÓ ë nh÷ng loµi sinh s¶n v« tÝnh.
+ Sinh truëng cña c¸c m« vµ c¬ quan trong c¬
thÓ ®a bµo nhê chñ yÕu vµo sù t¨ng sè lîng tÕ
bµo qua qu¸ tr×nh nguyªn ph©n.
+ Khi m« hay c¬ quan ®¹t khèi lîng tíi h¹n th×
ngõng sinh trëng, lóc nµy nguyªn ph©n bÞ øc
1,5

7. chÕ.
b.
ý nghÜa cña gi¶m ph©n vµ thô tinh
+ Gi¶m ph©n lµ h×nh thøc sinh s¶n cña tÕ bµo
sinh dôc ( no·n bµo bËc , tinh bµo bËc 1) x¶y ra
ë thêi k× chÝn cña tÕ bµo nµy.
+ Nhê sù ph©n li cña NST trong cÆp t¬ng
®ång x¶y ra trong gi¶m ph©n, sè lîng NST trong
giao tö t¹o thµnh mang béi NST ®¬n béi.(n)
+ Qua thô tinh gi÷a giao tö ®ùc vµ giao tö c¸i ,
bé NST lìng béi ®îc phôc håi.
+ Sù trao ®æi chÐo gi÷a 2 cr«matit trong cÆp
NSTkÐp t¬ng ®ång x¶y ra ë k× ®Çu , sù ph©n li
®éc lËp vµ tæ hîp tù do gi÷a nh÷ng NST kÐp
trong cÆp t¬ng ®ång x¶y ra ë k× sau cña gi¶m
ph©n I ®· t¹o ra nhiÒu lo¹i giao tö kh¸c nhau vÒ
nguån gèc NST va sù kÕt hép ngÉu nhiªn cña
c¸c lo¹i giao tö trong thô tinh ®· t¹o ra c¸c hîp tö
mang nh÷ng tæ hîp NST kh¸c nhau . §©y lµ
nguyªn nh©n chñ yÕu lµm xuÊt hiÖn nhתu biÕn
dÞ tæ hîp phong phó ë nh÷ng loµi sinh s¶n h÷u
tÝnh, t¹o nguån nguyªn liÖu cho tiÕn ho¸ vµ chän
gièng. Do ®ã ngêi ta thêng dïng ph¬ng ph¸p lai
h÷u tÝnh ®Ó t¹o ra nhiÒu biÕn dÞ tæ hîp nh»m
phôc vô cho c«ng t¸c chän gièng.
c. ý nghÜa sinh häc cña qu¸ tr×nh thô tinh.
Thô tinh lµ sù kÕt hîp gi÷a mét giao tö ®ùc víi
mét giao tö c¸i t¹o thµnh hîp tö. Thùc chÊt cña sù
thô tinh lµ sù kÕt hîp 2 bé ®¬n béi t¹o thµnh bé
nh©n lìng béi ë hîp tö cã nguån gèc tõ bè va mÑ.
- Sù kÕt hîp ngÉu nhiªn gi÷a c¸c giao tö trong thô
tinh ®· t¹o ra c¸c hîp tö mang nh÷ng tæ hîp NST
kh¸c nhau . §©y lµ nguyªn nh©n chñ yÕu lµm
xuÊt hiÖn biÕn dÞ tæ hîp.
1,5
1
C©u
6
Häc sinh ®iÒn ®óng sè lîng NST vµ cromatit cña
tõng k× .
2 ®iÓm

8. C©u
7
a. Sè lo¹i vµ tØ lÖ ph©n li kiÓu gen ë F1
- KiÓu gen cña P: ( Cao ,muén, dµi)AaBDd x
AaBDd ( cao, muén, trßn)
- Sè kiÓu gen ë F1: 12
- TØ lÖ kiÒu gen ë F1: (1:1) (1:2:1) (1:1) =
2:2:2:2:1:1:1:1:1:1:1:1
b. Sè lo¹i vµ tØ lÖ ph©n li kiÓu h×nh ë F1:
- Sè lo¹i kiÓu h×nh ë F1: 4
- TØ lÖ kiÓu h×nh ë F1: (1) (3:1) (1:1) = 3:3:1:1
2 ®iÓm