Bài Giảng Bộ Máy Nhà Nước

1. BỘ MÁY NHÀ NƯỚC

2. 1. Hình thức nhà nước
- Hình thức nhà nước là thuật ngữ
chuyên ngành luật hiến pháp nhằm
khái quát hoá mô hình nhà nước và
mối quan hệ giữa các tổ chức cấu
thành nhà nước.
- Trong Lý luận chung về Nhà nước,
hình thức nhà nước thường được
phân tích thành ba dạng: Hình thức
chính thể, chế độ chính trị và hình
thức cơ cấu lãnh thổ

3. a. Hình thức chính thể
- Chính thể là gì?
- Có các hình thức chính thể nào?
- Nhà nước CHXHCNVN thuộc
hình thức chính thể nào?

4. - Chính thể là:
“ cách thức tổ chức quyền lực tối
cao của nhà nước”;
Trong đó, trước hết và chủ yếu
là cách thức thành lập ra NTQG
và cơ quan đại diện cao nhất của
nhân dân;

5. - Các hình thức chính thể
@ Quân chủ:
+ Quân chủ tuyệt đối;
+ Quân chủ hạn chế:
. Quân chủ nhị nguyên;
. Quân chủ đại nghị.
@ Cộng hòa:
+ Cộng hòa đại nghị;
+ Cộng hòa lưỡng tính;
+ Cộng hòa Tổng thống;
+ Cộng hòa XHCN.

6. - Nhà nước CHXHCNVN có hình thức
chính thể là gì?
“cộng hòa XHCN”.
- Vì, trong tổ chức và hoạt động của
Nhà nước phải đảm bảo:
+ Vai trò lãnh đạo của ĐCS;
+ Quyền lực nhà nước là thống nhất
không phân chia;
+ Tập trung dân chủ;
+ Xóa bỏ bóc lột;
+ Coi trọng vai trò của MTTQ.

7. b. Hình thức cơ cấu lãnh thổ
Hình thức nhà nước theo cơ cấu
lãnh thổ là hình thức nhà nước
được xem xét dưới giai độ:
+ Cơ cấu các lãnh thổ hợp thành
nhà nước, và;
+ Mối quan hệ giữa các cơ quan
nhà nước trung ương với các cơ
quan nhà nước địa phương.

8. Dựa vào hình thức cấu trúc lãnh thổ của một NN, Lý
luận chung về NN và PL chia Nhà nước thành:
NN Đơn nhất NN Liên bang
Hiến pháp Một Nhiều
Pháp luật Một hệ thống Nhiều hệ thống
Lãnh thổ Phân thành các
đơn vị hành chính
trực thuộc và
không có quyền
độc lập chính trị
Phân thành các
tiểu bang và có
quyền độc lập
chính trị tương đối

9. c. Chế độ chính trị
- Chế độ chính trị là phương pháp
cách thức sử dụng quyền lực nhà
nước
- Phân loại:
+ Dân chủ;
+ Phản dân chủ.

10. Câu hỏi:
Hình thức nhà nước của Nhà
nước CHXHCNVN theo Hiến
pháp hiện hành là gì?

11. 2. Hệ thống các cơ quan nhà nước
a. Quốc hội
- “Quốc hội là cơ quan đại biểu cao
nhất của nhân dân, cơ quan quyền
lực Nhà nước cao nhất của nước
CHXHCNVN”
- Quốc hội có quyền:
+ Lập hiến và lập pháp;
+ Quyết định những vấn đề trọng
đại của đất nước;
+ Giám sát tối cao toàn bộ hoạt
động của Nhà nước.

12. - Vị trí pháp lý:
“là cơ quan đại biểu cao nhất, là cơ
quan quyền lực nhà nước cao nhất”
- Cách thức thành lập:
“bầu cử trực tiếp”
- Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn:
“lập hiến, lập pháp; quyết định các
vấn đề trọng đại; giám sát tối cao …”

13. - Cơ cấu tổ chức:
+ UBTVQH;
+ Hội đồng dân tộc
+ Các ủy ban của Quốc hội và ĐBQH
Uỷ ban pháp luật;
Uỷ ban kinh tế và ngân sách;
Uỷ ban quốc phòng và an ninh;
Uỷ ban giáo dục, thanh niên, thiếu niên, và
nhi đồng;
Uỷ ban các vấn đề xã hội;
Uỷ ban khoa học, công nghệ và môi trường;
Uỷ ban đối ngoại

14. b. Chủ tịch nước
- Chủ tịch nước là NTQG, người
đứng đầu Nhà nước và thay mặt
cho Nhà nước về hoạt động đối
nội, đối ngoại
- Vị trí pháp lý: đứng đầu nhà nước
- Cách thức thành lập: QH bầu
trong số đại biểu QH;

15. - Nhiệm vụ, quyền hạn:
+ Nhóm các nhiệm vụ, quyền hạn liên
quan đến chức năng đại diện, thay mặt
nước về đối nội và đối ngoại.
. Cử, đại sứ đặc mệnh toàn quyền của
Việt nam; tiếp nhận Đại sứ đặc mệnh toàn
quyền của nước ngoài.
. Tiến hành đàm phán, ký kết điều ước
quốc tế nhân danh Nhà nước cộng hoà xã
hội chủ nghĩa Việt nam với người đứng
đầu Nhà nước khác.
. Quyết định cho nhập, thôi hoặc tước
quốc tịch Việt nam…

16. - Nhiệm vụ, quyền hạn:
+ Nhóm các nhiệm vụ, quyền hạn liên
quan đến việc phối hợp các thiết chế
quyền lực Nhà nước trong các lĩnh vực
lập pháp, hành pháp, tư pháp:
. Trình dự án luật ra trước Quốc Hội;
. Công bố Hiến pháp, luật và pháp
lệnh;
. Chủ Tịch nước tham gia thành lập
Chính phủ, giám sát hoạt động của Chính
phủ, Thủ tướng Chính phủ, các Bộ trưởng
và thành viên khác của Chính phủ

17. Chính phủ nước
CHXHCN Việt Nam

18. • CP: là CQ chấp hành của
QH, CQ HCNN cao nhất
của nước CHXHCN VN
• Cơ cấu: Bộ, CQNB
• Nhân sự: TTCP, Phó TT,
BT và Thủ trưởng CQNB

19. “… CP thống nhất quản lý các
lĩnh vực trong đời sống xh; bảo
đảm việc tôn trọng và chấp
hành HP và PL; phát huy quyền
làm chủ của nhân dân, ổn định
và nâng cao đời sống…
CP chịu trách nhiệm trước QH
và báo cáo công tác với QH,
UBTVQH, CTN.”

20. Chính phủ được tổ chức
và hoạt động trên cơ sở
kết hợp chế độ lãnh đạo
tập thể và chế độ thủ
trưởng và đề cao trách
nhiệm của từng thành
viên Chính phủ

21. Hoạt động của Chính phủ
được tiến hành theo ba
hình thức:
• Các phiên họp của CP
• Sự chỉ đạo, điều hành của
TTCP và các Phó TT (theo
sự phân công của Thủ
tướng)
• Sự hoạt động của các BT

22. Bộ và
Cơ quan ngang Bộ

23. Bộ, CQNB:
là CQ của CP, thực hiện
- Chức năng QLNN đối với
ngành hoặc lĩnh vực công tác
trong phạm vi cả nước;
- QLNN các dịch vụ công thuộc
ngành, lĩnh vực;
- Thực hiện đại diện chủ sở hữu
phần vốn của NN tại DN có vốn
NN theo qđ của PL.

24. 1. Bộ Quốc phòng
2. Bộ Công an
3. Bộ Ngoại giao
4. Bộ Tư pháp
5. Bộ Tài chính
6. Bộ Công thương
7. Bộ LĐ, TB và XH
8. Bộ GTVT
9. Bộ XD

25. 10. Bộ Thông tin và Truyền thông
11. Bộ GD và ĐT
12. Bộ NN và PTNT
13. Bộ KH và ĐT
14. Bộ Nội vụ
15. Bộ Y tế
16. Bộ Khoa học và công nghệ
17. Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch
18. Bộ Tài nguyên và Môi trường

26. 19. Thanh tra Chính phủ
20. Ngân hàng nhà nước
21. UB Dân tộc
22. Văn phòng CP

27. Cơ cấu Bộ
+ Vụ, Thanh tra Bộ, Văn phòng Bộ
+ Cục, Tổng cục
+ Các tổ chức sự nghiệp.

28. VỤ

29. • Vụ được tổ chức để tham
mưu giúp Bộ trưởng q.lý
nhà nước về ngành, lĩnh
vực theo hướng một Vụ
được giao nhiều việc, một
việc không giao cho nhiều
Vụ.
• Vụ không có con dấu riêng.

30. Văn phòng Bộ

31. • Văn phòng Bộ có chức năng
giúp Bộ trưởng tổng hợp,
điều phối hđ các tổ chức của
Bộ theo ch.trình, k/h làm
việc và thực hiện công tác
hành chính quản trị hđ của
cơ quan Bộ.
• VP Bộ có con dấu

32. Thanh tra Bộ

33. • Thanh tra Bộ có chức
năng Thanh tra trong
phạm vi quản lý nhà nước
của Bộ theo quy định của
pháp luật về Thanh tra.
• Thanh tra Bộ có con dấu;
cơ cấu tổ chức Thanh tra
Bộ có thể có phòng.

34. Cục thuộc Bộ

35. • Cục được tổ chức để thực
hiện nhiệm vụ quản lý nhà
nước chuyên ngành thuộc
phạm vi quản lý nhà nước
của Bộ
• Cục không ban hành văn
bản QPPL, được quyền
ban hành VB cá biệt

36. • Đối tượng quản lý của Cục là
những tổ chức và cá nhân
hoạt động liên quan đến
chuyên ngành, chịu sự điều
chỉnh của pháp luật về
chuyên ngành đó;
• Phạm vi hoạt động của Cục
không nhất thiết ở tất cả các
Tỉnh, TP trực thuộc TƯ

37. • Cục được thành lập phòng
và đơn vị trực thuộc
• Cục có con dấu và tài
khoản riêng

38. Tổng cục

39. • Tổng cục được tổ chức để
thực hiện nhiệm vụ
- Quản lý nhà nước chuyên
ngành lớn, phức tạp không
phân cấp cho địa phương do
Bộ trực tiếp phụ trách;
- Được tổ chức theo hệ
thống dọc từ TƯ đến địa
phương trong phạm vi cả
nước

40. • Tổng cục không ban hành
văn bản QPPL, được
quyền ban hành VBCB
• Đối tượng quản lý của
tổng cục là những tổ chức
và cá nhân hoạt động liên
quan đến chuyên ngành
và chịu sự điều chỉnh của
pháp luật chuyên ngành

41. • Cơ cấu tổ chức của Tổng
cục gồm: cơ quan tổng
cục, Cục ở cấp tỉnh và Chi
cục ở cấp huyện (nếu có).
• Cơ quan Tổng cục gồm
VP, Ban và đ.vị trực thuộc
• Tổng cục có con dấu và tài
khoản riêng.

42. Đơn vị sự nghiệp
thuộc Bộ

43. • Việc thành lập đơn vị sự
nghiệp thuộc Bộ để
- Phục vụ nhiệm vụ quản
lý nhà nước của Bộ hoặc;
- Để thực hiện một số dịch
vụ công có đặc điểm, tính
chất quan trọng cần thiết
do Bộ trực tiếp thực hiện

44. • Tổ chức sự nghiệp được
tự chủ và chịu trách
nhiệm về tổ chức bộ máy,
biên chế và tài chính theo
quy định của pháp luật
• Tổ chức sự nghiệp có con
dấu và tài khoản riêng.
• Tổ chức sự nghiệp không
có chức năng QLNN.

45. Cơ quan thuộc
Chính phủ

46. • Cơ quan thuộc chính phủ là:
- Đơn vị sự nghiệp thuộc
Chính phủ;
- Được thành lập để thực
hiện một số dịch vụ công có
đặc điểm, tính chất quan
trọng mà Chính phủ phải trực
tiếp quản lý, chỉ đạo

47. • Cơ cấu tổ chức gồm:
+ Ban
+ Văn phòng
+ Các tổ chức sự nghiệp

48. • Thủ trưởng CQTCP là
- Người đứng đầu và lãnh
đạo CQTCP;
- Chịu trách nhiệm trước
TTCP, trước CP về việc
thực hiện chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn của
cơ quan mình.

49. • Thủ trưởng CQTCP không
ban hành VBQPPL
• Việc ký ban hành VBQPPL
để thực hiện QLNN đối
với những vấn đề thuộc
ngành, lĩnh vực mà cơ
quan thuộc CP đang quản
lý do TTCP quyết định

50. Hiện nay có các CQTCP sau:
1. Ban Quản lý lăng CT HCM
2. BHXH Việt Nam
3. Thông tấn xã VN
4. Đài tiếng nói VN
5. Đài truyền hình VN

51. 6. Học viện Chính trị - Hành
chính Quốc gia HCM
7. Viện Khoa học và công
nghệ VN
8. Viện Khoa học xã hội VN

52. TAND và VKSND

53. Phần 1
Toà án nhân dân

54. Toà án nhân dân là gì?
“Toà án nhân dân là cơ quan xét
xử của nước CHXHCNVN, thực
hiện xét xử các vụ hình sự, dân
sự, hôn nhân gia đình, lao động,
kinh tế, hành chính và các vụ án
khác theo quy định pháp luật”
Điều 127 HP 1992

55. 1. Chức năng của Toà án
“Toà án có chức năng xét xử…”
2. Đặc điểm của hđ xét xử
- Phán quyết của Toà án là phán
quyết của Nhà nước;
- Xét xử là hoạt động mang tính
sáng tạo;
- Xét xử là hoạt động mang tính
hình thức cao;Tải bản FULL (file ppt 118 trang): bit.ly/39MXGrp
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

56. - Hoạt động xét xử có vai trò quan
trọng trong việc bảo vệ pháp chế xã
hội chủ nghĩa, cụ thể:
+ Đối với người vi phạm: trừng trị,
giáo dục, răn đe;
+ Đối với xã hội: phòng ngừa,
ngăn chặn VPPL;
+ Đối với CQNN, người có thẩm
quyền: kiểm tra tính đúng đắn của
hoạt động sử dụng QLNN
Tải bản FULL (file ppt 118 trang): bit.ly/39MXGrp
Dự phòng: fb.com/TaiHo123doc.net

57. 3. Tổ chức Toà án
- Toà án nhân dân tối cao
- Toà án nhân dân cấp tỉnh
- Toà án nhân dân cấp huyện
- Các toà án quân sự: TAQS TƯ,
TAQS quân khu, TAQS khu vực;
- Các toà án khác do luật định;
- Toà án đặc biệt (QH quyết định).
4034112