Эрчимжсэн газар тариалангын төсөл

1. ЭРЧИМЖСЭН
ГАЗАР ТАРИАЛАНГИЙН
ТӨСӨЛ
Төслийн товчоо

2. Төслийн нэр: Эрчимжсэн газар тариалангийн төсөл
Төслийн байршил: ... аймгийн ... сум, ...-р баг, ... бригад
Төсөл хэрэгжүүлэгч: ………. ХХК
Төслийн бүтээгдэхүүн: Тосны ургамал /Рапс/
Төслийн хүчин чадал: 20,00 га-д тариалалт хийх
Төслийн борлуулалт: 2.66 тэрбум төгрөг
Төслийн нийт өртөг: 3.5 тэрбум төгрөг
Үүнээс: Өөрийн хөрөнгө ….тэрбум төгрөг
Банкны зээл …. тэрбум төгрөг буюу түүнтэй тэнцэх ам.доллар
Зээл хүсэх нөхцөл: Хугацаа 4 жил, Хүү 1 хувь
Төслийн цэвэр өнөөгийн
үнэ цэнэ:
Хорогдуулах хувь ... үед ... тэрбум төгрөг
Хөрөнгө оруулалтыг
нөхөх хугацаа:
48 сар

3. АГУУЛГА
НЭГ. ТӨСЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ........................................................................................... 4
1.1 Одоогийн байдал ...................................................................................................... 4
1.2 Холбогдох асуудлууд ............................................................................................... 5
1.3 Нийгэм эдийн засгийн хүчин зүйл............................................................................ 6
1.4 Хөдөө аж ахуй, газар тариалан ................................................................................. 7
1.5 Байгаль орчин, цаг уур ............................................................................................. 8
1.6 Газар тариалангийн салбарын хэтийн төлөв............................................................. 9
ХОЁР. ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧИЙН ТАНИЛЦУУЛГА..............................................10
ГУРАВ. ТӨСЛИЙН ҮНДСЭН ХЭСЭГ.............................................................................12
3.1 Төслийн давуу талууд..............................................................................................12
ДӨРӨВ. БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ..................................13
4.1 Бүтээгдэхүүний танилцуулга...................................................................................13
4.2 Үйлдвэрлэлийн технологи.......................................................................................15
ТАВ. ЗАХ ЗЭЭЛ, ОРЧНЫ СУДАЛГАА...........................................................................16
5.1 Өрсөлдөгчийн судалгаа ...........................................................................................16
5.2 Борлуулалтын суваг.................................................................................................16
ЗУРГАА. ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТООЦОО ........................................................................17
6.1 Үр ашгийн тооцоо..................................................................................................17
6.2 Ургацын хуваарилалт, борлуулалтын орлогын тооцоо.....................................18
6.3 Үйл ажиллагааны зардлын тооцоо.........................................................................19
ДОЛОО. ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ШААРДЛАГАТАЙ
САНХҮҮЖИЛТИЙН ТООЦОО.......................................................................................25
7.1 Шинээр худалдан авах үндсэн хөрөнгийн жагсаалт ...............................................26

4. ХҮСНЭГТИЙН ЖАГСААЛТ
No table of figures entries found.
ЗУРГИЙН ЖАГСААЛТ
ГРАФИКИЙН ЖАГСААЛТ
График 1 Монгол улсын 1 хүнд ногдох үр тарианы үйлдвэрлэл 20010-2013..................... 4
График 2 Монгол улсын үр тарианы үйлдвэрлэлт 2010-2013............................................ 9
ХАВСРАЛТЫН ЖАГСААЛТ
ТОВЧИЛСОН ҮГС, НЭР ТОМЪЁОНЫ ТАЙЛБАР
БНХАУ- Бүгд Найрамдах Хятад Ард Улс
ДНБ – Дотоодын Нийт Бүтээгдэхүүн
ОХУ – Оросын Холбооны Улс
ХАА – Хөдөө аж ахуй

5. НЭГ. ТӨСЛИЙН ҮНДЭСЛЭЛ
1.1 Хөдөө аж ахуйн салбар
Хүснэгт 1 ХАА-ын салбарын ДНБ-д эзлэх хувь 2010-2013
тэрбум төгрөг
Хөдөө аж ахуй 2010 20011 2012 2013
Мал аж ахуй 1,377 1,307 1290 1,505
Газар тариалан 314 430 461 548
Дүн 1,691 1,737 1,751 2,053
ДНБ 6,555 6,590 8,414 10,289
ХАА-ын эзлэх хувь 26% 26% 21% 20%
Эх үүсвэр: ҮСГ, Статистикийн эмхтгэл 2013
Дэлхий нийтийн жишгээс үзэхэд өндөр хөгжсөн хөдөө аж ахуйтай орон нь эрчимжсэн
мал аж ахуйгаас гадна эрчимжсэн газар тариалангийн салбартай байдаг байна.
Газар тариалангийн салбар нь далайд гарцгүй, хатуу ширүүн уур амьсгалтай манай
улсын хувьд хүнсний аюулгүй байдалд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
Монгол улс зах зээлийн нийгэмд шилжихээс өмнө улаан буудай, төмсийг ЗХУ-д
экспортлож байсан түүхтэй. Энэ түүх нь өөрөө Монгол улсын газар тариалангийн
салбар асар өндөр потенциалтай болохыг баталж өгдөг. Шилжилтийн жилүүдэд газар
тариалангийн салбарт уналтанд орсон хэдий ч сүүлийн жилүүдэд төр засгийн зүгээс
хэрэгжүүлж буй бодлогыг үр дүнд сэргэж байна.
Гэвч бүх асуудлыг төр засагт найдаж үлдээлгүйгээр бизнес эрхлэгчид бид өөрсдийн
явуулж буй үйл ажиллагааг улам эрчимжүүлж, бүтээмжээ нэмэгдүүлэхэд анхаарч
ажиллах шаардлагатай байна. Энэ үндсэн дээрээс “…….” ХХК-ийн эрчимжсэн газар
тариалангийн бизнесийн үйл ажиллагааг улам өргөжүүлж 20,00 га талбайд тосны
ургамал тариалахад шаардлагатай хөрөнгийн эх үүсвэрт дэмжлэг хайх зорилгоор
энэхүү төслийг бичив.
Манай компанийн үйл ажиллагаатай танилцаж төслийн төлөвлөгөөнд тулгуурлан
дэмжлэг үзүүлж хамтран ажиллана гэдэгт гүнээ найдаж байна.
График 1 Монгол улсын 1 хүнд ногдох үр тарианы үйлдвэрлэл 2010-2013

6. 1.2 Монгол улсын тухай товч
Монгол улс нь ОХУ ба БНХАУ хэмээх 2 их гүрний дунд оршдог, äàëàéä ãàðöã¿é
îðîí. 1.56 сая хавтгай дөрвөлжин метр газар нутагтай (Дэлхийд 17-рт орно), 2.8 сая
хүн амтай (2012 оны 12-р сарын байдлаар) үүний дийлэнхийг хүүхэд залуучууд
эзэлдэг.
Зураг 1 Монгол улсын газрын зураг
Монгол улс нь үйлдвэр, дэд бүтцийн хөгжил төдийлөн эрчимжээгүй, уламжлалт
бэлчээрийн мал ахуйд тулгуурласан эдийн засаг нь байгалийн нөөцөөс шууд
хамааралтай хөгжиж байна.
80.5
145.6
129.6
160.1
2010 2011 2012 2013
Нэг хүнд ногдох үр тариа, кг

7. 2012 îíä ÄÍÁ 13,944 òýðáóì òºãðºãò õ¿ð÷, (10 òýðáóì $) ºñºëò íü 12.3%-ààð
íýìýãäñýí áàéíà. Èíôëÿöèéí ò¿âøèí 2012 îíд 14% áайсан ба мөн îíä íýã õ¿íä
íîãäîõ ÄÍÁ 1000 $ õ¿ðñýí.
1.3 Нийгэм эдийн засгийн байдал
Ìîíãîë óëñ íü áîäëîãî, çîõèöóóëàëòûí îíîâ÷òîé õóâèëáàðûã õàðüöàíãóé ýðò
ñîíãîæ, çàõ çýýëèéí øèíý÷ëýë õèéæ, àðä÷èëñàí óëñ òºðèéí ñèñòåìä àìæèëòòàé
øèëæñýíýýðýý áóñàä øèëæèëòèéí øàòàíä áàéãàà óëñ îðíóóäààñ õàðüöàíãóé
õóðäàí øèíý÷ëýëò õèéæ ÷àäñàí áîëîâ÷ ÿäóóðëûí ò¿âøèí 36% îð÷èìòîé áàéãàà
íü (1998, 2003 îíû ñóäàëãààãààð) ñîöèàëèçìûí ¿åä àæèëëàõ õ¿÷íèé õóâààðèëàëò,
çîõèîí áàéãóóëàëòûã õàíãàæ áàéñàí áàðàã á¿õ õî¸ðäîã÷ ñàëáàðóóä çàäðàí
óíàñàíòàé õîëáîîòîé.
1999-2002 îíóóäàä òîõèîëäñîí ãàí, çóäûí óðøãààð õýäýí æèëèéí õóãàöààíä
äºíãºæ ºñºæ ýõýëæ áàéñàí ýäèéí çàñàãò äàõèí òîì öîõèëò ó÷èðñàí áàéíà. Ýíý
¿åä ìàë ñ¿ðãèéí òîî òîëãîé 34 ñàÿàñ 24 ñàÿ áîëæ áóóðñàí íü ýäèéí çàñãèéã äàõèí
óíàëòàíä îðóóëæ, Хөдөө орон нутагт амьдарч буй 800,000 îð÷èì õ¿íèé àæ àìüäðàë
íü ìàë àæ àõóéãààñ øóóä áà øóóä áóñ õàìààðàë ихòэé áºãººä áàéãàëü îð÷íû
ººð÷ëºëòºíä ìýäðýìòãèé áîëîõûã òîäîðõîé õàðóóëñàí þì.
պ人ä ÿäóóðàë õîò ñóóðèí ãàçðûíõààñ õàðüöàíãóé ºíäºð áàéãàà áºãººä (43% áà
30%) ÿëàíãóÿà ìàë÷èä õºäººãèéí õ¿í àìûí õàìãèéí ÿäóó õýñýã õýâýýð áàéíà.
Ãýõäýý ÿäóóðàë Ìîíãîë îðíû á¿ñ íóòãóóäàä õàðèëöàí àäèëã¿é ÿëãààòàé áàéãàà
áºãººä Áàðóóí á¿ñýä 51%, Óëààíáààòàðò 27% áàéíà.
Монгол улс зах зээлийн харилцаанд шилжих үед олон мянган хүн эрхэлсэн ажилгүй
болж, хүмүүс амь зуухын тулд бүхий л боломжийг хайх үед нийгмийн мал
хувьчлагдсанаар малчдын тоо ихээр нэмэгдсэн юм. Эдгээр 100,000 гаруй хүн шинээр
мал аж ахуй эрхэлж мал сүргийн тоо нэмэгдсэн боловч бэлчээр ашиглах уламжлал
орхигдож, шинэ малчны дадлага ур чадвар дутагдаж, малтай харьцах, нутаг бэлчээр
сонгон ашиглах, хамгаалах арга ажиллагаа дутагдсанаас шалтгаалан бэлчээр хүчтэй
доройтолд орж эхэлсэн. Үүн дээр нь уул уурхайн хайгууль ашиглалтын хууль бус үйл
ажиллагаа нэмэрлэснээр Монгол улсын хөдөө аж ахуйн салбар бэлчээрийн даац, усны
нөөцийн асуудал тулгамдсан асуудал болж байна.
Ингээд үзэхээр Хөдөө аж ахуйн 2 үндсэн чиглэлд аль алинд нь эрчимжих төрөлжих
шаардлага аянда бий болж байна. Хотыг зорьсон их нүүдэл нөгөө талаас нь

8. Хөгжингүй орнуудад арай ахиу орлогын төлөө ажиллах их нүүдлийн аль алиныг нь
зогсооход хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжил чухал үүрэг гүйцэтгэнэ.
Одоо Монгол улсад дотоодод үйлдвэрлэж байгаа бүтээгдэхүүний хэрэглээг
нэмэгдүүлэх, замаар нэмүү өртөг бүтээхийг дэмжих, орлогын янз бүр байдал,
хувилбарыг дэмжин эдийн засгийн дотоод хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх шаардлага
үүсээд байна.
1.4 Хөдөө аж ахуй, газар тариалан
Монгол орон нь эх газрын эрс тэс уур амьсгалтай, хүйтэн өвөл удаан үргэлжилж, хур
тунадас бага унадаг нь хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлд зарим талаар бэрхшээл
учруулдаг.
Нэгдүгээр сар нь жилийн хамгийн хүйтэн сар бөгөөд агаарын дундаж темпратур -200
С
-270
С-ийн хооронд хэлбэлздэг. 11-р сараас 3-р сар хүртэл хугацаанд цасан бүрхүүл
10-20 см-ийн зузаантай тогтдог. Ерөнхийдөө ургалтын хугацаа богино, хатуу хүйтэн
өвөлтэй учир зөвхөн зусах таримлууд эрт эсвэл дунд болцтой сортуудыг (улаан
буудай, арвай, тосны ургамал ба төм хүнсний ногоо) таривал тохиромжтой байдаг.
Жилийн аль ч хугацаанд хяруу унах магадлалтай ба хавар орой ба намар эрт хяруу
унах нь зусах таримлын чанар, ургацад сөргөөр нөлөөлдөг. Жилийн дундаж тунадас
тариалангийн гол бүсэд 280-360 мм байдаг бол говийн бүсэд 100 мм хүрэхгүй тунадас
унадаг.
Монгол улсын нийт ажиллах хүчний 40.2 % нь хөдөө аж ахуйн салбарт ажилладаг
бөгөөд ДНБ-ний үйлдвэрлэлд 20% (2012 оны байдлаар)-ийн хувь нэмэр оруулсаны
73%-ийг мал ахуйн салбарынхан оруулсан байна.
Энэ нь хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлèéí á¿òýýìæ бусад салбартай харьцуулахад òóí
äîîãóóð байгааг харуулахаас гадна, хөдөө орон нутагт газар тариалангийн
үйлдвэрлэл зогсож, тэнд ажиллаж байсан хүмүүсийн дийлэнх нь үндсэн ажлаасаа
хөндийрсөнөөс ажилгүй иргэдийн тоо өндөр байгааг харуулж байна. 1990-2005
онуудад том хэмжээний механикжсан улсын сангийн аж ахуйнуудын үйл ажиллагаа
зогсож, бэлтгэн нийлүүлэлтийн систем бүрэн задарсан нь газар тариалангийн
салбарыг маш их доройтуулж, эмзэг болгосон юм.

9. 1.5 Байгаль орчин, цаг уур
Ìîíãîë îðíû áàéãàëü îð÷èí íü ýõ ãàçðûí óóð àìüñãàë, ýìçýã ýêîñèñòåìýýð
òîäîðõîéëîãääîã. Óóð àìüñãàëûí ººð÷ëºëò (àãààðûí òåìïåðàòóð íýìýãäýõ, õóð
òóíàäàñíû õýìæýý áàãàñàõ), áàéãàëèéí íººö (ÿëàíãóÿà óñ, áýë÷ýýð)-èéí
õÿíàëòã¿é õýðýãëýý çýðýã íü áàéãàëü îð÷íû àñóóäëûã óëàì õóðöàòãàæ áàéíà.
Ãàçðûí äîðîéòîë, áèîëîãèéí òºðºë ç¿éëèéí öººðºëò, óñòàëò, öºëæèëò çýðýã íü
íîöòîé àþóë ó÷ðóóëæ áàéãàà áºãººä õóóëü ýðõç¿éí áîëîí íèéãìèéí ò¿âøèíä
áýë÷ýýðèéí áîëîí óñíû çîõèñòîé ìåíåæìåíòèéã íýí äàðóé òºëºâëºõ, íýâòð¿¿ëýõ
øààðäëàãà áàéãààã õàðóóëæ áàéíà. պ人 îðîí íóòàãò ÿäóóðàë íýìýãäñýíòýé
õîëáîîòîéãîîð áàéãàëèéí áàÿëàã ðóó äàéðàõ íü èõýñ÷ àí àãíàõ, õóóëü áóñààð
ìîä áýëòãýõ, õîâîð ýìèéí óðãàìëóóäûã ò¿¿õ, ìàøèíû ìºð/çàì ýìõ çàìáàðààã¿é
ãàðãàõ, õÿíàëòã¿é îëáîðëîëò ÿâóóëàõ, áýë÷ýýðèéã õýò òàëõëàõ çýðãýýð áàéãàëèéí
íººöèéí õîìñäîë ¿¿ñãýæ áàéíà.
Ìîíãîë óëñûí ñàéí ñàéõàí àæ áàéäàë íü áàéãàëèéí áàÿëàã (õºäºº àæ àõóé,
àøèãò ìàëòìàëûí îëáîðëîëò, àÿëàë æóóë÷ëàë)-ààñ øóóä õàìààðàëòàé ó÷ðààñ
áàéãàëèéí íººöèéí çîõèñòîé ìåíåæìåíòèéã áèé áîëãîõ, õóðäàöòàé ÿâàãäàæ áóé
õîòæèëò, òºâëºðëèéí õ¿ðýýëýí áóé îð÷èíä ¿ç¿¿ëýõ ñºðºã íºëººëëèéã áóóðóóëàõ
çýðýã ýêîëîãèéí àñóóäëóóäûã îíîâ÷òîé øèéäâýðëýõ íü òîãòâîðòîé õºãæëèéí
¿íäñýí àñóóäàë áîëíî.

10. 1.6 Газар тариалангийн салбарын хэтийн төлөв
Ìîíãîë óëñын хэмжээнд тариалалтын хэмжээгээрээ 1-рт Уëààí áóóäàé ордог.
График 2 Монгол улсын үр тарианы үйлдвэрлэлт 2010-2013
Ãýñýí õýäèé ÷ òºìñíèé íèéò ¿éëäâýðëýë, óðãàöûí äóíäàæ õýìæýý 1980-1990 îíû
¿åèéíõýýñ áàãà áàéãàà þì. Äîîðõ çóðãààñ õàðàõàä óðãàöûí ìóðóé 1990 îíîîñ
õîéø åðºíõèé人 áóóðàõ õàíäëàãàòàé áàéñàí áîë ñ¿¿ëèéí æèë¿¿äýä ºãñºæ
èðæýý. Óðãàöûí õýëáýëçýë ºíäºð áàéãàà íü ãàçàð òàðèàëàíãèéí ¿éëäâýðëýë öàã
àãààðààñ øóóä õàìààðàëòàé ãýäãèéã õàðóóëæ áàéíà.
212.9
391.7
355.1
446.1
2010 2011 2012 2013
Үр тарианы үйлдвэрлэлт, мянган тонн

11. ХОЁР. ТӨСӨЛ ХЭРЭГЖҮҮЛЭГЧИЙН ТАНИЛЦУУЛГА
Хуулийн этгээдийн нэр: “……..” ХХК
Регистер: ...
Улсын бүртгэлийн дугаар: ...
Байгуулагдсан огноо: ... он
Холбоо барих утас: 976-(11)-...
Харьяалагдах татвар: ... дүүрэг
Харилцагч банк: ... банк
Хаяг: Улаанбаатар хот, ... дүүрэг ...-р хороо, ...
Эзэмшил: “…….с” ХХК нь ... эзэмшигчийн бүртгэлтэй бөгөөд ... нь тус
компанийг 100% эзэмшдэг.
Эрхэм зорилго
Орчин үеийн дэвшилтэт техник технологид тулгуурлан хүн амын хэрэгцээнд нийцсэн
байгалийн цэвэр бүтээгдэхүүнийг үйлдвэрлэн нийлүүлэгч, өндөр бүтээмжтэй хамт
олон байхын зэрэгцээ компаний ашигт ажиллагааг байнга өсгөн нэмэгдүүлэх.
Зорилтууд
Үйлдвэрлэлийн оновчтой зохион байгуулалтын хэлбэрийг сонгон ажиллуулж,
хэрэглэгчдийн хэрэгцээг чанарын өндөр түвшинд бүрэн хангахын тулд дараах
зорилтуудыг тавьж ажиллана. Үүнд:
1. Үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааг хянах дотоодын хяналтын тогтолцоог бий болгон
тасралтгүй хөгжүүлэх
2. Дотоодын хүнсний үйлдвэрлэлд зориулагдсан шинэ таримал, сортыг тариална.
3. Дэлхийн стандартад нийцсэн хөрс болон байгаль экологид ээлтэй техник,
технологийг ашиглана.
4. Зах хязгаарын алслагдмал нутгийн бүтээн байгуулалтад хувь нэмэрээ оруулах.
5. Импорт болон экспортын өндөр түвшний эргэлттэй худалдаа эрхлэх
6. Компаний нийгмийн хариуцлагыг эрхэмлэн дээдэлж, ажилчдын ажиллах, амьдрах
эрүүл, тав тухай орчинг бий болгоно.
Стратегиуд:
1. Борлуулалтын сүлжээ байгуулан ажиллах

12. 2. Чанарын иж бүрэн удирдлагын системийг нэвтрүүлэх мөн ISO стандартыг
нэвтрүүлэх
3. Боловсон хүчний ур чадварын түвшинг дээшлүүлэх цуврал сургалтанд
хамрагдуулах, идэвхжүүлэх
4. Хэрэглэгчдэд хүргэх, тариа буудайны өртөгийг багасгах
Зураг 2 Компаний зохион байгуулалтын бүтэц
ЕРӨНХИЙ ЗАХИРАЛ
ГҮЙЦЭТГЭХ ЗАХИРАЛ
Ерөнхий Нягтлан
бодогч
ЕРӨНХИЙ МЕНЕЖЕР
ЕРӨНХИЙ АГРОНОМИЧ
Аж ахуйн нярав
Түлшний нярав
Сэлбэгийн нярав
Бригадын дарга
Туслах Агрономич
Гадаад
худалдааны
төлөөлөгч
Үтрэмийн ажилчид
Механикжуулагчид
Туслах ажилчид
Тогооч, үйлчлэгчид
Манаачид
2013 оны эхний улирлын эцсийн байдлаар тус компани нь 26 үндсэн ажилтантай үйл
ажиллагаа явуулж байна.

13. ГУРАВ. ТӨСЛИЙН ҮНДСЭН ХЭСЭГ
3.1 Төслийн давуу талууд
Эрэлт их: Үйлдвэрлэгдэх бүтээгдэхүүний эрэлт нийлүүлэлтээсээ 2-3 дахин их
байгаа. Хүнсний бүтээгдэхүүн нь хүн амын өсөлтийг дагаад цаашид ч өсөх
хандлагатай. 2006, 2007 оноос Монгол компаниуд тосны ургамлыг идэвхтэй тариалан
хятадын зах зээлд нийлүүлэх болсон. Хятадын талаас уг бүтээгдэхүүний эрэлт
хангалттай их байдаг.
Технологийн дэвшил: Бидний үйлдвэрлэлдээ ашиглаж байгаа техник
технологи нь хүний шууд оролцоо бага, эдийн засгийн үр ашиг өндөр орчин үеийн
баазаас бүрдэж байна. 2000 га-д тариалалт хийхэд ажиллах хүчний баг 30-40 хүнтэй
байгаа нь Монгол оронд адил төрлийн компаниудтай харьцуулахад цомхон
бүрэлдэхүүн юм. Энэ хуучны 5-8 техникийн гүйцэтгэх ажлыг манай 1 техник
гүйцэтгэж байна гэсэн үг юм.
Газар: ………………………… сумын бүс нутаг Монгол оронд тариалалт
эрхлэхэд хамгийн тааламжтай, үрлэн бүтэцтэй, агро үйлдвэрлэлийн 1, 2-р
зэрэглэлийн хөрс юм. Газар тариалангийн гол район бүс болсон Зүүн Хараа, Сэлэнгэ
аймгийн цаг агаараас ургамал ургах хугацаагаар 30 гаруй хоногоор урт буюу 134
хоногт хүрч жилдээ 250-4500 мм тунадас унадаг байна. Монгол орны зүүн хязгаарт
буюу хилээс 80 км зайтай байршил нь гадаад зах зээл рүү нийлүүлэлт хийхэд эдийн
засгийн зардал багатай юм.

14. ДӨРӨВ. БҮТЭЭГДЭХҮҮН ҮЙЛДВЭРЛЭЛИЙН ТӨЛӨВЛӨГӨӨ
4.1 Бүтээгдэхүүний танилцуулга.
Рапс /тосны ургамал/: Рапс нь наранцэцэг, шар буурцаг, хөвөнгийн ургамал, газрын
самрын дараагаар жагсах хүнсний үнэт чанартай тос, тэжээл, уураг ихээр агуулагдсан
ургамал юм. Дэлхий нийтээр жил ирэх тусам рапсыг тариалах хэмжээ ихсэж ёвроп,
америк тив, хятад оронд шатхууны хомсдлоос гарах түлхэц болгон ашиглаж байна.
Сүүлийн жилүүлэд рапсаар био түлш үйлдвэрлэх болсон.
Өнгөрсөн онд 1тн рабесын үнэ 5,000,000 -25,000,000 төгрөгийн ханштай
байсан ба 2013 оны байдлаар дэлхийн зах зээл дээр 1тн рапс 1,700,000 орчим
төгрөгийн үнэтэй байна. Харин монголын зах зээлд рапсын үнэ 500,000 – 1,300,000
төгрөгийн ханштай байгаа юм.
Рапс нь дэлхийн хүн амын хүнсэндээ тосыг нь байнга хэрэглэдэг тосны чиглэлийн
топ арван ургамлын эхний 4-р байрт ордог. Рапс нь үрэндээ 35-40 хувийн хагас хатдаг
тос, 21 хувийн уураг агуулдаг, хүнсний тос, уурагт тэжээлийн үнэт таримал юм.
Улаан буудайтай харьцуулахад үрийн норм 17 дахин бага, зах зээл дээрх үнэ, эрэлт нь
давуу тал болдог. Доорхи графикт дэлхийн зах зээл дээрх 1тн – тосны ургамлын
үнийг харуулав:
График 3 Дэлхийн зах зээл дэх ургамлын тосны үнэ 2000-2012
366
444
689
915
1492
916
1441
1253
0
200
400
600
800
1000
1200
1400
1600
2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
/2000-2012 US доллар/ www.indexmundi.com

15. Рапс ач холбогдлыг дараах байдлаар тодорхойлж болно. Үүнд :
Рапс нь тосны агуулга ихтэйгээс гадна үрийн ургац өндөртэй байдаг.
Эрс тэс уур амьсгалтай манай орны газар тариалангийн хөрс, цаг уурын аль ч бүсийн
нөхцөлд дасан зохицох биологийн өвөрмөц онцлог чадвартай.
Рапсаас зөвхөн тос гаргаад зогсохгүй, түүний шаар, шахдасаар сайн чанарын уурагт
тэжээл бэлтгэх боломжтой.
Рапсыг ургуулахад одоогийн үр тариа тариалахад ашиглаж байгаа үрлүүр,
комбайнуудыг сайн тохируулга хийсний үндсэн дээр ашиглах боломжтой.
Рапсыг олон улс оронд “фитосанитарный культур” гэж нэрлэх бөгөөд түүнийг үр
тарианы болон бусад төрлийн таримлын сэлгээнд оруулан тариалах замаар хог
ургамал болон үндэсний ялзрал, харуу өвчнөөс хамгаалах, хөрсний үржил шимийг
дээшлүүлэх, доройтлоос сэргийлэх боломжийг олгоно.
Рапс нь 10-15 тн/га бууцтай тэнцэх хэмжээний органик масс хөрсөнд үлдээж, түүний
дараа тариалсан таримлын ургацыг төмсөнд 0.2-0.4 тн/га, үр тарианд 0.35-0.7 тн/га-
аар нэмэгдүүлдэг.
Рапс нь маш сайн балт ургамал учраас түүний үйлдвэрлэлийн тариаланг түшиглэн
зөгийн аж ахуй хөгжүүлэх боломжтой.
Зусах рапсын биологийн өвөрмөц онцлогт тохирсон усалгаагүй болон
усалгаатай(эрчимжсэн)нөхцөлд тариалах үндэсний технологи болон түүний тарих
үрийн Монгол улсын стандарт боловсрогдож гарсан.
Рапсын үндэсний систем нь шингээх чадвар сайтай байдаг учраас радионуклидээр
бохирдсон газрыг цэвэршүүлж, нөхөн сэргээх ач холбогдолтой байдаг.

16. 4.2 Үйлдвэрлэлийн технологи
Үйлдвэрлийн төлөвлөгөө, хүн хүчний тооцоо:
№ Ажлын нэр Албан тушаал
Ашиглах тоног
төхөөрөмж
Хүн
хүч
Ажлын
хэмжээ
Өдөрт
ажиллах
цаг
Нийт
ажлын
хоног
Ажил
хийгдэх
хугацаа
/төлөвлөгөө/
Тарихын өмнөх хөрс боловсруулалт
1 Борной явах Механикжуулагч Харри пакер 4 2000 га 24 33 4 сар
2 Диск явах Механикжуулагч Хүнд диск 6 2000 га 24 23 4 сар
Нийт 10
Тариалалтын ажил
1 Тариалалт /технологи/ Агрономч 2 2000 га 12 25 5 сар
2 Тариалалт /трактор
жолоодох/
Механикжуулагч Саse IH-305, CAT 8 2000 га 12 25
5 сар
3 Үрийн рапс ачих,
цэнэглэх
Үтрэмийн туслах
Конвер 2 9 тн 24 25
5 сар
4 Тариалалт /үр
тээвэрлэлт/
Жолооч Норд бенз, трак 2 3800 тн 24 25
5 сар
5 Үр ариутгах Үтрэмийн туслах ПС-10 3 9 тн 12 4 5 сар
Нийт 20
Уриншийн ажил
1 Уриншийн хор цацах
Механикжуулагч,
жолооч, туслах
Spra coupe 4660,
цистерн 2ш
10 2000 га 12 27
6, 7 сар
2 Диск явах Механикжуулагч Case, Cat трактор 6 2000 га 24 33 7, 8 сар
Нийт 12
Үтрэмийн ажил
1
Рапс шигшиж
цэвэрлэх
Үтрэмийн туслах,
туслах ажилтан
Рапс шигшигч 12 3800 тн 24 15 9 сар
Нийт 12
Хураалтын ажил
1 Хураалт /технологи/ Агрономч 2 2000 га 12 25 8, 9 сар
2
Ангилан хадалт Механикжуулагч Ангилан трактор 12 2000 га 24 18 8, 9 сар
3 Үр цайруулалт Механикжуулагч Комбайн 7 2000 га 16 32 8, 9 сар
Нийт 21

17. ТАВ. ЗАХ ЗЭЭЛ, ОРЧНЫ СУДАЛГАА
5.1 Өрсөлдөгчийн судалгаа
№ Үзүүлэлт
х.нэг
ж
2010 2011 2012 2013
1 Тариалсан талбай га 4 670,0 6 570,0 11 412,0 21 030,0
2 Хураасан ургац тн 7 472,0 8 081,1 6 619,0 28 180,2
3 Га-ийн дундаж ургац
Архангай
тн/га
1,6 1,2 0,6 1,3
Монгол улс 1.55 1.37 1.47
Эх үүсвэр: Монгол улсын ҮСГ, Статистикийн эмхтгэл
5.2 Борлуулалтын суваг
2014 îíä 3800 òí ðàïñ õóðààíà ãýñýí óðüä÷èëñàí òºëºâëºãººòýé áàéãàà áºãººä
1тн рапсыг 700,000 төгрөгөөр борлуулалахаар төлөвлөж байна.
2014-2017 онд хийгдэх ургацын борлуулалт
Жил 2014 Нийт ба
дундаж
2015 Нийт ба
дундаж
2016 Нийт ба
дундаж
2017 Нийт ба
дундажХуанлийн сар
Нийт хэмжээ, тонн 3 800 3 800 3 800 3 800
Рапс 3 800 3 800 3 800 3 800
Үнэ, мянган төгрөг
Рапс 700 000 700 000 700 000 700 000
Нийт борлуулалт 2 660 000 000 2 660 000 000
2 660 000
000
2 660 000
000

18. ЗУРГАА. ЭДИЙН ЗАСГИЙН ТООЦОО
6.1 Үр ашгийн тооцоо
ДД Үзүүлэлт
1 2 3 4
2014 оны төсөв 2015 оны төсөв 2016 оны төсөв 2017 оны төсөв
1 Борлуулалтын орлого 2 660 000 000 2 660 000 000 2660000000 2660000000
Дүн 2 660 000 000 2 660 000 000 2660000000 2660000000
2 Зардал
Цалин хөдөлмөрийн хөлс 310 560 000 310 560 000 310 560 000 310 560 000
НДШ - н зардал 40 372 800 40 372 800 40 372 800 40 372 800
Ажилчдын хоолны зардал 40 260 000 40 260 000 40 260 000 40 260 000
Тариалалт, хураалт, уриншийн
шатахууны зардал
144 200 000 144 200 000 144 200 000 144 200 000
Ариутгах бодис, хорны үнэ 155 548 000 155 548 000 155 548 000 155 548 000
Үрийн үнэ 108 864 000 108 864 000 108 864 000 108 864 000
Томилолтын зардал 20 500 000 20 500 000 20 500 000 20 500 000
Сэлбэгийн зардал 31 493 000 31 493 000 31 493 000 31 493 000
Тослох материал 2 760 681 2 760 681 2 760 681 2 760 681
Элэгдлийн зардал 178 140 000 178 140 000 178 140 000 178 140 000
Тээврийн зардал 55 416 667 55 416 667 55 416 667 55 416 667
Шуудан холбоо, бичиг хэрэг 8 040 000 8 040 000 8 040 000 8 040 000
Хөдөлмөр хамгаалал
хангамжийн материал
9 275 000 9 275 000 9 275 000 9 275 000
Бусад зардал 110 543 015 110 543 015 110 543 015 110 543 015
Нийт зардлын дүн 1 215 973 162 1 215 973 162 1 215 973 162 1 215 973 162
3 Үйл ажиллагааны ашиг 1 444 026 838 1 444 026 838 1 444 026 838 1 444 026 838
Үндсэн зээлийн төлбөр 878 093 291 878 093 291 878 093 291 878 093 291
Зээлийн хүүгийн төлбөр 421 484 779 316 113 585 105 371 195 0
4 Татварын өмнөх ашиг 144 448 768 249 819 963 460 562 353 565 933 547
Орлогын албан татвар 14 444 877 24 981 996 46 056 235 56 593 355
Татварын дараах ашиг 130 003 891 224 837 967 414 506 117 509 340 193
Хуримтлагдсан ашиг 178 140 000 178 140 000 178 140 000 178 140 000
5 Бизнесийн цэвэр ашиг 308 143 891 402 977 967 592 646 117 687 480 193

19. 6.2 Ургацын хуваарилалт, борлуулалтын орлогын тооцоо
Рапс /тосны ургамал/
Жил 2014 Нийт ба
дундаж
2015 Нийт ба
дундаж
2016 Нийт ба
дундаж
2017 Нийт ба
дундажХуанлийн сар
Рапс тариалалт 2 000 2 000 2 000 2 000
Гарц, 1 га-с тонн 2,0 2,0 2,0 2,0
Хураалтын хувь 100% 100% 100% 100%
Хаягдал 5% 5% 5% 5%
Цэвэр ургацын хэмжээ 3 800 3 800 3 800 3 800
*1га-ын ургац – 2тн
Газар тариалангийн бүтээмжийг илэрхийлэх нэг чухал үзүүлэлт бол нэгж талбайгаас
авах бүтээгдэхүүн буюу газрын бүтээмж юм. 1 га-ын ургацын хэмжээ бүс нутгийн
байрлал, уур амьсгалын онцлог, арчилгаанаас шалтгаалан өөр өөр байх учир 1 га-с
авах ургацын хэмжээг 2тн байхаар тооцоог хийв.

20. 6.3 Үйл ажиллагааны зардлын тооцоо
6.3.1 Цалин хөдөлмөрийн хөлс
“,,,,,,,,,,” ХХК компани нь 2014 онд үндсэн 33 ажилтантайгаар үйл ажиллагаа
явуулах бөгөөд сарын цалингийн фонд нь 29 сая төгрөг байх ба жилийн цалингийн
фонд 310 сая төгрөг байхаар тооцов. НДШ-ийн зардалд жилдээ 40,3 сая төгрөг
төлөх төлөвлөгөөтэй байна.
Үндсэн ажиллагсдын цалингийн тооцоо
№ Албан тушаал Орон тоо
Үндсэн
цалин
Нэг сарын цалингийн фонд Жилийн нийт цалин
Бүтэн 4-12
сар
Сул зогсолт
1-3 сар
Үндсэн ажлын
/4-12 сар/
Сул
зогсолтын /1-
3 сар/
Нийт
1 Гүйцэтгэх захирал 1 2 000 000 2 000 000 2 000 000 18 000 000 6 000 000 24 000 000
3
Ерөнхий
агрономич
1 1 500 000 1 500 000 1 500 000 13 500 000 4 500 000 18 000 000
5 Бригадын дарга 1 1 200 000 1 200 000 1 200 000 10 800 000 3 600 000 14 400 000
6 Нягтлан бодогч 1 1 000 000 1 000 000 1 000 000 9 000 000 3 000 000 12 000 000
7 Нярав 2 800 000 1 600 000 1 600 000 14 400 000 4 800 000 19 200 000
10 Үтрэмийн ажилтан 6 600 000 3 600 000 1 440 000 32 400 000 4 320 000 36 720 000
11 Цахилгаанчин 1 600 000 600 000 240 000 5 400 000 720 000 6 120 000
12 Механикжуулагч 8 1 000 000 8 000 000 3 200 000 72 000 000 9 600 000 81 600 000
13 Жолооч 8 800 000 6 400 000 2 560 000 57 600 000 7 680 000 65 280 000
14 Тогооч 3 900 000 2 700 000 1 080 000 24 300 000 3 240 000 27 540 000
16 Сахиул 1 500 000 500 000 400 000 4 500 000 1 200 000 5 700 000
Дүн 33 29 100 000 16 220 000 261 900 000 48 660 000 310 560 000
,,,,,,,, 1-с 3-р сард зарим албан тушаалын ажилтнууд амрах бөгөөд үндсэн цалингийн 40%-иар цалинжуулахаар тооцов

21. 6.3.2 Ажиллагсдын хоолны зардал
Манай газар тариалангийн ажилчид хөдөө орон нутагт ажиллах ба ажилчдын тав
тухтай орчинг бүрдүүлэх үүднээс амт чанартай хоол хүнсээр ажилчдыг хооллохын
тулд тогоочийн ажлын байрны тоог нэмэгдүүлсээр байна. Нэг хүний өдрийн хоолны
зардалын нормыг 5000 төгрөг гэж тооцон зардлыг төсөвлөв.
№
Үндсэн
ажилчидын
тоо
Өдрийн
норм
Ажлын
хоног
Хоолны зардал Сар
1 33 5 000 30 4 950 000 4 сар
2 33 5 000 31 5 115 000 5 сар
3 33 5 000 30 4 950 000 6 сар
4 33 5 000 31 5 115 000 7 сар
5 33 5 000 31 5 115 000 8 сар
6 33 5 000 30 4 950 000 9 сар
7 33 5 000 31 5 115 000 10 сар
8 33 5 000 30 4 950 000 11 сар
нийт 40 260 000
6.4 Үр бордоо, ургамал хамгааллын бодисын хэрэгцээ, ТЭМ-н зардлын тооцоо
2014 онд “,,,,,,” ХХК 2000 га-д уринш бэлтгэх, 2000 га талбайд рапс тарих
төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Хог ургамал, хортон шавьж, мэрэгчидтэй химийн
аргаар тэмцэж, ургацыг хамгаалахын тулд бүтээмж өндөртэйгөөс нь шүүж энэ жил
тариаландаа рапсын хятад хор, буудайд тебутин, зингер, уриншид раундап зэрэг
химийн бодисыг сонгон авч хэрэглэхээр төлөвлөж байна. Тосны ургамлын үрийг
БНХАУ-н тусгай үйлдвэрээс авах бөгөөд 1 тн-ийг 12 сая төгрөгөөр авахаар төсөвлөж,
6.4.1 2000 га талбайд тосны ургамал тариалахад орох үрийн зардал
№ Үр х.нэгж
Талбайн
хэмжээ га
1 га-д орох
хэмжээ кг-
га
Нийт
хэмжээ
/тн/
Нэгж үнэ
төг /тн,/
Нийт үнэ төг Сар
1 Рапсын үр тн 2 000 4,5 9 12 096 000 108 864 000 3 сар
нийт 108 864 000

22. 6.4.2 20000 га-д уринш бэлтгэх, ургацын талбайд гарах хор, гербицидийн зардлын тооцоо
Уриншийн газраа бэлтгэхдээ хог ургамлыг сайн устгах нь дараа жил уг талбайд шууд
тариалалт /тарилтын өмнө ямар нэгэн боловсруулалт хийлгүйгээр өмнөх жилийн
ургацын гуурсан доогуур үрлэх/ хийх боломж маш сайн бүрддэг учир манай компани
нь 2,000 га-д уринш бэлтгэхдээ 3 үе шаттайгаар буюу 2 удаагийн хор цацалт, нэг
механик боловсруулалт хийхээр төлөвлөж байна. /Зардлын тооцоог дээрх хүснэгтэд
үзүүлэв. /
№ Хорны нэр Х.нэгж
Талбайн
хэмжээ
га
1 га-д
орох
хэмжээ
тн/га
Нийт
хэмжээ
тн
Нэгж үнэ
төг / кг,
л/
Нийт үнэ төг Сар
1 Рапсын хор тн 2 000 0,001 2 34 374 000 68 748 000 4 сар
2 Раундап тн 2 000 4 8000 4 600 18 400 000 5 сар
3 Раундап тн 2 000 4 8000 4 600 18 400 000 6 сар
6 Бордоо тн 2 000 10 20000 2 500 50 000 000 4 сар
нийт 155 548 000

23. 6.5 Шатахууны зардал
6.5.1 Тариалалтын шатахууны зардал
№ Ажлын нэр
Талбайн
хэмжээ
/га/
Шатахуун
зарцуулалт
/1га/
Түлш /тн/ Нийт зардал Сар
1 Талбай дискэдэх 2000 8,4 16,8 29 400 000 4 сар
2 Талбай дискэдэх 2000 0 0 5 сар
3 Талбай борнойдох 2000 3,5 7 12 250 000 4 сар
4 Тариалалт 2000 5,3 10,6 18 550 000 5 сар
5
Таримлын хор
цацалт
2000 0,5 1 1 750 000 6 сар
6
Таримлын хор
цацалт
2000 0 0 7 сар
7 Ангилан хадалт 2000 2,3 4,6 8 050 000 8 сар
8 Үр цайруулалт 2000 8,8 17,6 30 800 000 9 сар
дүн 57,6 100 800 000
6.5.2 Уриншийн шатахууны зардал
№ Ажлын нэр
Талбайн
хэмжээ
/га/
Шатахуун
зарцуулалт
/1га/
Түлш
/литр/
Нийт зардал Сар
1 Уриншийн хор цацалт 2000 0,5 1000 1 750 000 6 сар
2
Уриншийн
боловсруулалт
2000 8,4 16800 29 400 000 7 сар
4 Уриншийн борнойдолт 2000 3,5 7000 12 250 000
дүн 24800 43 400 000
“Рапс” ХХК нь цахилгаан эрчим хүчийг өөрсдийн дизель станцаас хангаж байна.
Өнгөрсөн оны гүйцэтгэлд үндэслэн 2013 оны цахилгаан түлш зарцуулалт,
үйлчилгээний техникүүдэд шаардлагатай шатахуун, тос, тослох материалын
хэрэглээг дээрх хүнсэгтэд тооцож гаргалаа.

24. 6.5.3 Тос, тослох материалын зарцуулалтын тооцоолол
Материалын нэр
Үйлчилгээний техникийн шатах
тослох материалын хэрэглээ
ХАА-н техникийн шатах тослох
материалын хэрэглээ
7 сарын
хэрэглээ
Сарын
дундаж
хэрэглээ
Мөнгөн
дүн
хэмжээ
нэгжийн
үнэ
нийт үнэ
Тосол 544 78 194,457 50 12000 600 000
Масло 424 61 285,657 0
Тормосны
шингэн
29 4 15,014 0
Тап 16 2 8,457 0
Хропны шингэн 40 6 40,571 0
Гидрийн шингэн 295 42 136,471 200 9000 1 800 000
Товуд 40 9000 360 000
дүн 680,629 2 760 000
6.6 Сэлбэгийн тооцоо
№ Мөнгөн дүн Сар
1 Трактор /mtc965/ 3 500 000 4-р сар
2 -үрлэгч /air till drill/ 7 975 000 4-р сар
3 -хүнд диск /discharrow/ 9 475 000 4-р сар
4 -хавагч /fallowking/ 1 910 000 4-р сар
5 Трактор /Case 305/ 260 000 4-р сар
6 -хавагч /morris/ 1 514 000 4-р сар
7 -үрлэгч /borgault 3310/ 860 000 4-р сар
8 Комбайн /case 7088/ 100 000 7-р сар
9 -жатка 520 000 7-р сар
10 -подворщик 445 000 7-р сар
11 Комбайн /case 6130b/ 130 000 7-р сар
12 -жатка 520 000 7-р сар
13 Комбайн /challenger 670b/ 2 260 000 7-р сар
14 -подворщик /ph15-su41241/ 605 000 7-р сар
15 Ангилан трактор /wr9740 / 1 040 000 7-р сар
16 Ачигч /конвер/ 150 000 7-р сар
17 Рапс цэвэрлэгч машин 229 000 7-р сар
нийт 31 493 000

25. 6.7 Удирдлагын томилолтын зардал
№ Зардалын нэр 1 сарын дүн
10 сарын дүн
1 Шатахуун 1 000 000 10 000 000
2 Хоол хүнс 500 000 5 000 000
3 Билетийн үнэ 250 000 2 500 000
4 Утас 300 000 3 000 000
Дүн 2 050 000 20 500 000
Гүйцэтгэх захирлын томилолтын зардлыг сар бүрээр төсөвлөв.
6.8 Хөдөлмөр хамгааллын зардал
№
Материалын
нэр
Хэмжих
нэгж
Тоо
хэмжээ
Нэгж үнэ Нийт үнэ
1 Резин бээлий ш 150 1200 180 000
2
Амны хаалт/
хошуувч
ш 500 1000 500 000
3
Нүдний шил
хор цацах
ш 30 4500 135 000
4
Амны хаалт
маарлан
ш 5000 500 2 500 000
5 Бээлий ш 3000 300 900 000
6
Ажлын
хувцас
ш 33 50000 1 650 000
7 Ажлын гутал хос 33 100000 3 300 000
9
Арчих угаах
материал
100 000
10
Хошуу
цэвэрлэх
/шүдний
сойз/
10 000
Нийт дүн 9 275 000

26. 6.9 Шуудан холбооны зардал.
Идэвхтэй ажлын үед компаний ажилчдын сарын утасны төлбөрт 10,000 төгрөг
төлөхөөр тооцов.
№ Зардал 1-р сар 2-р сар 3-р сар 4-р сар 5-11-р сар 12-р сар 1 жилийн дүн
2 Бичиг хэрэг 20 000 20 000 20 000 20 000 140 000 20 000 240 000
Шуудан холбоо
3 Удирдлага 450 000 450 000 450 000 450 000 3 150 000 450 000 5 400 000
4 Ажилчид 300 000 2 100 000 2 400 000
Нийт 470 000 470 000 470 000 770 000 5 390 000 470 000 8 040 000
6.10 Ургац тээвэрлэлтийн зардал
Намрын ургац хураалтын үед цайруулсан үрийг ургацын талбайгаас Улаанбаатар хот
руу том оврын 2 ш тээврийн машинаар зөөхөөр тооцов.
№ Зардалын нэр
нийт
хэмжээ
ачих
хэмжээ
зөөврийн
тоо
Түлшний
зардал
Нийт үнэ Сар
1 Талбайгаас Улаанбаатар хүртлэх тээвэр 3800 60 63 875000 55 416 667 9 сар
6.10 Зардлын нэгтгэл.
Д/д Зардлын нэр 2014 он 2015 он 2016 он 2017 он
1 Цалин хөдөлмөрийн хөлс 310 560 000 310 560 000 310 560 000 310 560 000
2 НДШ - н зардал 40 372 800 40 372 800 40 372 800 40 372 800
4 Ажилчдын хоолны зардал 40 260 000 40 260 000 40 260 000 40 260 000
5
Тариалалт, хураалт, уриншийн
шатахууны зардал
144 200 000 144 200 000 144 200 000 144 200 000
6 Ариутгах бодис, хорны үнэ 155 548 000 155 548 000 155 548 000 155 548 000
8 Үрийн үнэ 108 864 000 108 864 000 108 864 000 108 864 000
9 Томилолтын зардал 20 500 000 20 500 000 20 500 000 20 500 000
10 Сэлбэгийн зардал 31 493 000 31 493 000 31 493 000 31 493 000
Тослох материал 2 760 681 2 760 681 2 760 681 2 760 681
11 Элэгдлийн зардал 178 140 000 178 140 000 178 140 000 178 140 000
13 Тээврийн зардал 55 416 667 55 416 667 55 416 667 55 416 667
14 Шуудан холбоо, бичиг хэрэг 8 040 000 8 040 000 8 040 000 8 040 000
15
Хөдөлмөр хамгаалал
хангамжийн материал
9 275 000 9 275 000 9 275 000 9 275 000
17 Бусад зардал 110 543 015 110 543 015 110 543 015 110 543 015
Нийт зардлын дүн 1 215 973 162 1 215 973 162 1 215 973 162 1 215 973 162

27. ДОЛОО. ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫН ҮЙЛ АЖИЛЛАГААНД ШААРДЛАГАТАЙ
САНХҮҮЖИЛТИЙН ТООЦОО
7.1 Шинээр худалдан авах үндсэн хөрөнгийн жагсаалт
Энэ онд тариалах талбайн хэмжээ нэмэгдсэн тул шинээр хэд хэдэн төрлийн техник
худалдан авах шаардлагатай байгаа. 2014 оны 1-р улиралд Энсада тракторын
компаниас тариалалтын техникийг худалдан авах бөгөөд 2,3 тэрбум төгрөгийн
техник тоног төхөөрөмж, газар худалдан авах төлөвлөөтэй байга ба эргэлтийн
хөрөнгө 1,2 тэр бум төгрөг болохоор байна.
№ Техникийн нэр тоо.ш нэгжийн үнэ нийт үнэ
Төлбөр
төлөх
огноо
1. Үндсэн хөрөнгө
1 Газар 4000 125 000 500 000 000 4 сар
дүн 500 000 000
2. ХАА-н техник
1 Ангилангийн комбайн 1 150 000 000 150 000 000 8 сар
2 Комбайн 1 486 400 000 486 400 000 8 сар
3 Трактор 2 230 000 000 460 000 000
5 Бул борной /пакер/ 2 50 000 000 100 000 000 4 сар
дүн 1 196 400 000
3. Үтрэмийн техник
1 Ачааны машин /Норд бенз/ 1 70 000 000 70 000 000 9 сар
2 Цахилгаан пүү 1 30 000 000 30 000 000 8 сар
3
Altuntas 10 000 тн элеватор иж
бүрдэл хатаагч цэвэрлэгч
1 500 000 000 500 000 000 8 сар
дүн 600 000 000
4. Эргэлтийн хөрөнгө
Эхний жилийн зардал 1 215 973 162
Нийт шаардлагатай санхүүжилт
3 512 373 162