1. องค์ความรู้จากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้
เรื่องเทคนิคการวิจัยเชิงคุณภาพ
**********************************************
1.การวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ขั้นตอนในการวิเคราะห์เนื้อหา โดยทั่วไป มีการดาเนินการดังนี้
 ขั้นตอนที่ 1 กาหนดเกณฑ์คัดเลือกเอกสาร
เป็นการกาหนดให้ชัดเจนว่าผู้วิจัยคัดเลือกเอกสารอะไร ประเภทใด
มาทาการวิเคราะห์
 ขั้นตอนที่ 2
วางเค้าโครงการวิเคราะห์เป็นการจัดระบบการจาแนกคาหรือข้อความใ
นเนื้อหาสาระ
ของเอกสารซึ่งผู้วิเคราะห์ควรจัดระบบการจาแนกให้ชัดเจนว่าจะจาแน
กโดยใช้คาหรือข้อความใดบ้างระบบ
การจาแนกที่ชัดเจนนี้จะช่วยให้ผู้วิเคราะห์สามารถที่จะนาเนื้อหาใดมาวิ
เคราะห์และจะตัดเนื้อหาใดออกไป
 ขั้นตอนที่ 3 พิจารณาเงื่อนไขแวดล้อม (Context)
ของข้อมูลเอกสารเป็นการพิจารณาเกี่ยวกับลักษณะ ต่าง ๆ
ของข้อมูลเอกสารที่จะนามาวิเคราะห์เพื่อให้การวิเคราะห์ข้อมูลเป็นไป
อย่างถูกต้อง มีความครอบคลุมมากที่สุด
 ขั้นตอนที่ 4 การวิเคราะห์ข้อมูล
เป็นการนับความถี่ของคาหรือข้อความที่จาแนกไว้ภายใต้ระบบ
การจาแนกที่กาหนดไว้หลังจากนั้น ก็ทาการวิเคราะห์เชื่อมโยง
2.การสนทนากลุ่ม (Focus Group Discussion)
ขั้นตอนดาเนินการสนทนากลุ่ม มีดังนี้
1. กาหนดปัญหาหรือหัวข้อ
รวมทั้งคาถามและวัตถุประสงค์ของการวิจัยให้เหมาะสม
2. กาหนดกรอบการเลือกกลุ่มตัวอย่าง
3. กาหนดทีมงาน ประกอบด้วย ผู้ดาเนินการสนทนา (Moderator)
ผู้จดบันทึก (Notetaker) และผู้ช่วยทั่วไป (Assistant)
4. สร้าง/ทดสอบแนวคาถาม
5. เลือกกลุ่มตัวอย่าง
6. จัดการสนทนากลุ่ม
3.การสัมภาษณ์เชิงลึก (Dept Interview)

2. ขั้นตอนการสัมภาษณ์เชิงลึก
1. สร้างบรรยากาศ ทักทาย (small talk)
2. ชี้แจง
แนะนาตัว/อธิบายวัตถุประสงค์การวิจัย/แจ้งผู้ให้ข้อมูลทราบว่าเขามีควา
มสาคัญอย่างไร
3. ดาเนินการสนทนาตามประเด็นวิจัย
4. แสดงความเข้าใจเรื่อง
5. สนทนาให้ได้ความจริง
6.
การตั้งคาถามที่ผู้ตอบจะไม่ตอบในภาวะปกติ..ทั้งนี้ผู้เก็บข้อมูลต้องเคาร
พต่อความจริงที่ถูกเปิดเผยขึ้น
7. การลดระดับอารมณ์ความรู้สึกหลังพูดคุยแล้ว
8. ปิดการสนทนา ก่อนยุติการสนทนา ควรย้าถึงการรักษาความลับ
และขออนุญาตติดต่อกลับมาในกรณีต้องการข้อมูลเพิ่มเติม
4. การการวิจัยปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วม
การวิจัยปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วมสามารถกระทาได้โดยการเก็บรักษาบันทึกส่
วนบุคคลของผู้ที่เข้ามามีส่วนใน การร่วมบันทึกความก้าวหน้าของตนเอง
และสะท้อนความคิดของตนเองเกี่ยวกับการเรียนรู้ของกลุ่มที่ขนานกันไปเกี่ยว
กับ (ก) การปฏิบัติตนเอง
(ว่าการปฏิบัติของปัจเจกบุคคลและกลุ่มกาลังพัฒนาอย่างไร) และ (ข)
กระบวนการศึกษาการปฏิบัติ (โครงการวิจัยปฏิบัติการดาเนินการอย่างไร)
การวิจัยปฏิบัติการอย่างมีส่วนร่วมต้องการผู้เข้ามามีส่วนร่วมในการสร้างการ
บันทึกเกี่ยวกับการปรับปรุงของผู้เข้ามามีส่วนร่วมในกลุ่มดังกล่าว โดยบันทึก
1)การเปลี่ยนแปลงของกลุ่มผู้ที่มีส่วนร่วมเกี่ยวกับกิจกรรมแ
ละการปฏิบัติต่างๆ
2)การเปลี่ยนแปลงในภาษาและวาทกรรมในกลุ่มที่มีส่วนร่ว
มที่จะบรรยาย อธิบาย และตัดสินการปฏิบัติของกลุ่มตนเอง
3)การเปลี่ยนแปลงในความสัมพันธ์ทางสังคมและรูปแบบขอ
งการจัดองค์กรที่แสดง คุณลักษณะและบีบบังคับการปฏิบัติของกลุ่ม

3. 4)การพัฒนาความเชี่ยวชาญของกลุ่มผู้มีส่วนในการวิจัยเชิง
ปฏิบัติการที่ผู้มี
ส่วนร่วมเหล่านี้ต้องสามารถแสดงหลักฐานบรรยากาศของกลุ่มที่ประชาชนคา
ดหวัง และให้หลักฐานสนับสนุนการเรียกร้องต่อภายในกลุ่ม
และแสดงความเคารพสาหรับคุณค่าของหลักฐานที่รวบรวมและวิเคราะห์อย่าง
เคร่งครัดอีกทั้งสามารถแสดงและอธิบายทาให้ผู้อื่นเชื่อถือได้