Un percorrido polos lugares máis interesantes da costa de Barreiros, protexida nos LICs/ZECs "Ría de Foz-Masma" e "As Catedrais)

1. BARREIROS
A costa

2. O concello de Barreiros está situado entre o
mar Cantábrico e a ría de Foz/río Masma.

3. A costa de Barreiros forma parte do Arco Cantábrico, coñecido tamén como Rías Altas e,
dentro dela, da Rasa Cantábrica, unha plataforma aplanada e elevada que cae
directamente ao mar.
É unha costa moi exposta na que alternan cantís de diferentes alturas, areais, a ría e
pequenos esteiros. Acolle importantes valores paisaxísticos, ecolóxicos, xeolóxicos e
culturais.

4. PROTECCIÓNS
-Un tramo da costa está protexido nos LICs “As Catedrais” e “Foz-Masma”.
-A ría e o esteiro están declaradas ZONA ESPECIAL DE PROTECCIÓN PARA AS AVES (ZEPA)
e o esteiro está incluído no Inventario de ÁREAS IMPORTANTES PARA AS AVES da
Sociedade Española de Ornitoloxía (SEO/BirdLife).

5. 1-Ría de Foz
É unha ría de pequeno tamaño rodeada de xistos e areíscas. Nela desembocan os ríos
Masma e Centiño e o rego do Esteiro.
É unha ría en proceso de colmatación porque a forza do mar impide a saída dos materiais
que arrastra o río e trae cara a ela a area que arranca nos cantís veciños. Ten unha ampla
chaira intermareal lamacenta rodeada por marismas que se concentran na marxe dereita
do interior da ría.

6. Ría de Foz desde San Cosme de Barreiros. Ao fondo a vila de Foz.

7. Ría de Foz

8. Ría de Foz. Á dereita a costa de Barreiros.

9. 2-Punta e praia da Anguieira

10. Punta e praia da Anguieira

11. Frecha na marxe dereita da rúa de Foz. Punta Tupide.

12. Na parte externa da ría de Foz atópase unha frecha de area que tapa parcialmente a súa boca
(entre as praias do Altar e Anguieira, resultado da interacción entre a dinámica interna da ría e
unha corrente O-E que percorre a costa. Entre os anos 1969 e 1977 construíronse en Foz unha
serie de espigóns que modificaron a dinámica da ría e fixeron practicamente desaparecer esta
frecha arredor de 1980, mentres se xuntaba area na outra banda, na praia da Rapadoira. Na
actualidade estase a rexenerar, despois da construción dun novo dique en 1988.

13. Frecha entre a praia do Altar e a ría (punta Tupide)

14. 3-Praia do Altar, de 1.050 m de lonxitude e 45 m de largura media.
Dise que o seu nome débese aos sacrificios que, noutros tempos, se facían aos deuses no illote
conhecido como “Pena de Altar”, accesible na baixamar.

15. 4-Pena do Altar (Pedra Rubia)

16. 5-Punta dos Prados

17. A costa exterior de Barreiros forma parte da RASA CANTÁBRICA que se extende desde o cabo de Peñas
(Asturias) ata Burela. É unha superficie elevada (planalto) sobre o nivel do mar, moi chan, cunha
pendente suave cara ao mar que se corta bruscamente terra adentro, na liña na que se cree que
antigamente estaban os cantís. Na beira costeira remata en zonas de cantís, que caen case rectos, e
zonas de praias. Está interrompida polos vales dalgúns ríos.
A orixe desta rasa ou planalto foi moi estudada por diversos especialistas que barallan distintas
hipóteses sobre as causas que puideron actuar máis ou menos combinadas: proceso tectónico de fallas
e levantamento da costa no final da Oroxenia Hercínica, movementos epiroxénicos Alpinos, e elevación
e descenso do nivel do mar con maior ou menor acción erosiva.

18. 6-Punta San Bartolo

19. Puntas dos Prados e San Bartolo e praia do Altar

20. Praia de San Bartolo

21. 7-Praia de Remior ou do Cantil. Mide 800 metros de lonxitude e a súa largura
varía entre os 28 e os 110 metros.

22. 7-Praia de Remior e “Pena da Salsa”, onde comeza a praia do Coto.

23. Praia do Coto, un dos poucos areais de Barreiros nos que se conservan as dunas
Ten case 2 km de lonxitude e 60 metros de largura.
Hai anos fíxose unha actuación medioambiental para recuperar a área das dunas.
Nesta praia, atópase unha tumba medieval antropomorfa labrada a man nunha das rochas do areal.

25. Praia do Coto

26. 8-Praias de Balea e Fontenla, con 1000 metros de longo e unha largura de 45 a 160 metros.
Ten cantís de formas moi interessantes

27. Praia de Balea

28. Praia de Balea

29. Praia de Balea

30. Praia de Balea

31. Praia de Balea. No pequeno illote (Pena do Castro) houbo un castro.

32. Praia de Fontenla

33. Praia de Fontenla

34. Praia de Fontenla

35. Praia de Fontenla

36. Praia de Fontenla

37. Praia da Fontenla

38. Praia da Fontenla

39. Vista xeral da praia de Lóngara. De 800 metros de lonxitude e unha largura de 30 a 160 metros.
A ambos extremos da mesma atópanse formacións rochosas, de gran beleza e interesse xeolóxico,
que se poden coñecer na baixamar.

40. Praia de Lóngara

41. Praia de Lóngara

42. Pregamento na praia de
Lóngara. Esta praia é un
interesante museo xeolóxico
onde podemos atopar furnas,
arcos e pregues.

43. Cantís de Lóngara

44. Praia de Lóngara

45. Arco na praia de Lóngara,
formación rochosa coñecida
como "Pena do Elefante“.

46. 9-Punta Corveira

47. 10-Praia da Pasada ou do Castro Con 290 metros de lonxitude e unha largura de 40 a 150 metros,
dependendo da marea.

48. Praia da Pasada

49. 11-Punta do Gabito ou do Castro

50. Punta do Gabito ou do Castro

51. 12-Praia de Arealonga. Mide 950 m de lonxitude e 20 m de largura media. Todos os veráns se celebra
nesta localidade un nomeado concurso internacional de castelos de area.
A través do paseo marítimo que serve de unión coa praia da Pasada, podemos apreciar os restos dun
castro pre-romano.

52. Praia de Arealonga

53. Praia de Moledo

54. Moledo

55. 13-A Malata

56. A Malata

57. A Malata

58. A Malata, no linde co
concello de Ribadeo

59. VALOR XEOLÓXICO
Toda a costa de Barreiros é un museo
xeolóxico, pola variedade das rochas
(lousas, areíscas, cuarcitas...) e das
formas producidas pola tectónica (fallas,
dobras) ou o modelado dos axentes
atmosfericos e mariños.
Praia da Balea

60. VALOR BIOLÓXICO
No litoral de Barreiros podemos atopar una grande variedade de ecosistemas e hábitats,
esteiros, lameiros, costa rochosa, areaias, furnas, pozas mareais… o que da lugar a una
enorme biodiversidade.
Algas nas rochas ao pé dos
cantís ao debalar o mar.
Inula crithmoides

61. Iberis procumbens na parte alta das dunas

62. Silva do mar (Smilax aspera).
En Galiza só aparece en sebes e
cantís da beiramar do norte.

63. LIC RÍA DE FOZ-MASMA
O espazo inclúe o curso medio e baixo do río Masma, os seus afluentes Valiñadares, Fraga
Vella e Batán, a ría de Foz, e a costa ata Benquerencia. En abril de 2004 foi declarada Zona
de Especial Proteción para as Aves (ZEPA) e está incluída no Inventario de Áreas Importantes
para as Aves da Sociedade Española de Ornitoloxía (SEO/BirdLife).
A ría de Foz acolle unha grande variedade (unhas 200 especies) de aves, especialmente aves
acuáticas invernantes.
Bilurico bailón (Actitis hypoleucos)
Herba das anduriñas (Spergularia marina), unha
planta que resiste as augas salobres dos esteiros.

64. LIC PRAIA DAS CATEDRAIS
Espazo que abrangue a costa desde a punta Corveira (Barreiros) ata o Penedo do Corvo (Ribadeo). É
unha área costeira na que alternan cantís, cabos, illotes e praias (Arealonga, Reinante, As Catedrais,
O Esteiro, Marbadás, Cabalar e Os Castros).
O maior interese do espazo reside nos cantís traballados polo mar nos xistos, cuarcitas e areiscas da
rasa de Ribadeo. A intensa erosión e a disposición dos estratos da lugar a formacións moi curiosas e
espectaculares: arcos, furnas, ollos, illotes, columnas..

65. USOS/APROVEITAMENTO
-Pesca, marisqueo
-Turismo, lecer e deportes
pe

67. Hai unha tradición en varias praias
de Barreiros (San Bartolo, Remior,
Coto...) que di que ao que atopa
na praia un “bítere”, o opérculo
dunha caracola (Bolma rugosa) de
cor parda-laranxa, procedente de
augas profundas, terá un ano de
boa sorte e amor. Tamén se di que,
se se garda na carteira, traerá
fortuna á persoa que leve.
Úsase para facer xoias.
Esta especie está en perigo de
extinción e protexida no Catálogo
Galego de Especies Ameazadas.

68. PROBLEMAS/AGRESIÓNS
-Construcións na liña de costa, dragados, recheos
-Presión humana nos espazos naturais e sobre as especies
-Contaminación

69. Adela Leiro
Mon Daporta
Setembro 2020