O concello de Pontedeume está situado na banda sur da ría de Ares e unha pequena parte na de Betanzos. A costa esténdese desde a desembocadura do Eume ata a praia de Andaío. O litoral está marcado por un relevo que, a non ser na vila e no esteiro, logo acada os 50 m de altitude e está moi próximo ou por enriba dos 20 m en case toda a liña de costa.

1. PONTEDEUME
A costa

3. O concello de Pontedeume está situado na banda sur da ría de Ares e unha pequena parte na
de Betanzos. A costa esténdese desde a desembocadura do Eume ata a praia de Andaío.
As principais actividades son os servizos, a industria e a pesca.
Acolle un rico patrimonio natural, etnográfico e histórico-artístico.
O litoral está marcado por un relevo que, a non ser na vila e no esteiro, logo acada os 50 m
de altitude e está moi próximo ou por enriba dos 20 m en case toda a liña de costa. Estes
desniveis, cantís de rochas que ceden con certa facilidade aos ataques da auga e os materiais
que arrastra, o atoparse enfrontado ao mar aberto, a ausencia de abrigos e a proximidade da
vía do tren nun bo tramo, mantéñeno illado e asilvestrado.

4. RÍA DE ARES
É a ría do Golfo Ártabro formada polo río máis longo e caudaloso da zona, o Eume, que
baixa desde a serra do Xistral. O fondo, entre o final das Fragas do Eume e a frecha de
Cabanas está ocupado por sedimentos entre os que o río forma amplos meandros. Desde
Cabanas ata a punta de Camouco é relativamente estreita e logo ábrese entre a enseada
de Ares e a punta da Cruz, no norte e Ber no sur, para xuntarse e compartir a boca coa de
Betanzos. As rochas dominantes son os xistos e nas puntas, pedra de gran.

5. Ría de Ares. Ao fondo Pontedeume e o monte de Bréamo

6. Esteiro do Eume e ría de Ares

7. O RÍO EUME nace no Seixobranco (Serra do Xistral) e desemboca na Ría de Ares, despois de
80 km de percorrido.
A parte baixa do val do Eume e algúns dos seus afluentes (Parrote, Frei Bermuz, Sesín)
forman parte do Parque Natural “Fragas do Eume” Creado en agosto de 1997. Asímesmo
está proposto para Reserva da Biosfera.

8. Esteiro do Eume

9. Esteiro do Eume, entre Pontedeume e Cabanas
1-Río Eume. Esteiro.

10. Esteiro do Eume

11. Ponte na desembocadura do Eume, entre Pontedeume e Cabanas, construída entre 1864 e
1870. A primeira ponte foi mandada construír en pedra na Idade Media por Fernández de
Andrade e tivo 79 arcos apuntados, dúas torres e un hospital para os peregrinos.

12. 2-PONTEDEUME. Coa torre dos Andrade dominando o conxunto. Esta vila, situada no esteiro
do Eume conserva un bo casco antigo con casas tradicionais e monumentos de interese. É un
importante centro turístico e porta de entrada ao parque Natural das Fragas do Eume.

13. Porto de Pontedeume

14. Porto de Pontedeume: antigos almacéns

15. Boca do Río e ponte do camiño de ferro

16. 3-Praia Sopazos

17. Da praia Sopazos á punta Macuca

18. 4-Punta da Macuca

19. 5-Praia de Centroña

20. Praia de Centroña

21. Costa de Centroña

22. Enseada da Mina

23. 6-Puntas Celeiro e Louseira

24. 6-Puntas Celeiro e Louseira

25. Punta Louseira

26. Puntas Louseira

27. Vistas desde a punta Louseira

28. 7-Punta Cabritas

29. 8-Praia de Ber

30. Praia de Ber e punta Cabritas

31. Praia de Ber

32. Praia de Ber

33. Praia e cantís de Ber

34. 9-Praia de Paredes

35. Litoral entre Ber e Camoureda

36. Litoral entre Ber e Camoureda

37. 10-Punta Camoureda

38. Punta Camoureda

39. Punta Camoureda

40. 11-Praia do Coído

41. 11-Praia do Coído

42. 12-Pena Roiba

43. Pena Roiba

44. As Calese Pena Roiba

45. As Cales e a punta do Coto, onde se considera que comeza a ría de Betanzos.

46. As Cales

47. 14-Punta do Coto e illa Carboeira

48. Illa Carboeira

49. Punta do Coto

50. Punta do Coto

51. 15-Praia da Ínsua

52. Cantís entre A Ínsua e San Pedro

53. 16-Punta de San Pedro

54. 17-Praia e porto de Andaío

55. Praia de Andaío

56. VALOR XEOLÓXICO
As rochas máis comúns no litoral de Pontedeume son os xistos que dan lugar a cantís de
pouca altura. Tamén aparecen pequenas masas de anfibolitas e granitos

57. As Cales

58. Punta Camoureda

59. A Louseira

60. VALOR BIOLÓXICO
No litoral de Pontedeume destacan os
ecosistemas que se forman no esteiro do
Eume e nos areais da desembocadura nos
que podemos atopar unha grande
variedade de especies que viven no
substrato (algas, xuncos, herba salgada,
portulaca, moluscos, vermes…), e de aves
mariñas.
Xunco
(Juncus maritimus)

61. Verdolaga mariña (Halimione portulacoides) . Unha planta que vive nos esteiros, na liña da marea

62. Bocho
ou botelleira

63. Garzota
(Egretta garzetta)

64. Píllara dourada
(Pluvialis apricaria)

65. Nos cantís as árbores e o mato chegan ata a beira do mar. Nas rochas hai algas, mexillóns,
lapas, arneiróns, cangrexos, caracolas...

66. Mexillóns, lapas e arneiróns.

67. Gaivotas (Larus michahellis)

68. USOS/APROVEITAMENTO
-Pesca, marisqueo
-Navegación
-Turismo, lecer e deportes
Porto de Pontedeume

69. PERCORRENDO O LITORAL DE PONTEDEUME:
É imposible facer un percorrido lineal, pero
pódense facer desvíos desde a estrada principal
para achegarse aos puntos máis destacados.
Saímos da praia de Andaío e rematamos no
esteiro do Eume.
Distancia: 14 km (lineal)

70. PROBLEMAS/AGRESIÓNS
-Construcións na liña de costa, dragados, recheos
-Presión humana nos espazos naturais e sobre as especies
-Especies invasoras
-Contaminación
Praia de Andaío

71. Adela Leiro, Mon Daporta
Novembro 2020