SlideShare a Scribd company logo
1 of 119
Download to read offline
رؤیا شناسی 
2 
فهرست 
پیشگفتار ....................................................................................................................... 5 
اساطیر و نمادها چگونه شکل گرفتند؟......................................................................................... 6 
بحثی پیرامون عوالم ........................................................................................................... 7 
تجسم، ظهور................................................................................................................... 8 
تجسم و تشبیه................................................................................................................. 9 
ریشه کلمات عجیب در رؤیا ................................................................................................... 9 
ماهیت ذهن در حالت رؤیا ................................................................................................... 10 
تاریخچۀ رؤیا و معبران....................................................................................................... 12 
اهمیت تعبیر خواب........................................................................................................... 12 
روش تحلیل رؤیا............................................................................................................. 13 
چگونه خوابهایمان را بهیاد آوریم؟ ......................................................................................... 17 
مدل رؤیایی! ................................................................................................................. 19 
در بهیاد آوردن رؤیاهاي خود به چه مسائلی باید توجه داشته باشید؟ ........................................................ 21 
آنچه در مورد رؤیاها باید بدانید؟ ............................................................................................. 22 
رؤیاهاي صادقانه چیست؟.................................................................................................... 24 
در تحلیل رؤیا به این مسائل توجه داشته باشید ............................................................................. 24 
رؤیاهاي کاذبه................................................................................................................ 26 
اصل بازي با سایهها ......................................................................................................... 26 
آنچه که در عالم رؤیا نماد و سمبل نیست! .................................................................................. 29 
چه خوابهایی از درجه اهمیت بالایی در تعبیر برخوردارند؟................................................................. 29 
حالت و احساسها در رؤیا ................................................................................................... 32 
آیا بیشتر رؤیاها با پیامی از گذشته درگیر هستند؟ ........................................................................... 33 
خوابهایی که جنبۀ پیشگویانه دارند کدامند؟............................................................................... 33
رؤیا شناسی 
3 
مسئلۀ باورهاي سوقدهنده در رؤیاها ........................................................................................ 36 
خوابهاي جریانی............................................................................................................ 37 
اصل جابجایی نمادها و سمبلها............................................................................................. 38 
رؤیاهاي تکاملی کدامها هستند؟............................................................................................. 38 
رؤیاهایی که جنبۀ دلالت دارند............................................................................................... 40 
قدرت ذهن در کیفیت رؤیاها................................................................................................. 42 
مسئلۀ جنسیت در خوابها و بروز حالات مردانه و زنانه در رؤیاها........................................................... 44 
سمبل و نماد نور ............................................................................................................. 46 
نماد و سمبل عمومی سایه................................................................................................... 47 
خوابهاي توأم با رفلکسهاي جنسی (نقش سکس در رؤیا ................................................................ 48 
سمبلهاي جنسی............................................................................................................ 49 
روش استفاده از جدول بهدست آوردن سمبلهاي شخصی................................................................. 55 
دستگاه ثبت رؤیا ............................................................................................................. 56 
رؤیا حقیقت یا کذب؟ ........................................................................................................ 57 
رؤیاهایتان را شخصاً تعبیر و تفسیر نمایید ................................................................................... 58 
رؤیاها و باورهاي خرافی ..................................................................................................... 59 
کابوسهاي هر فرد بیانگر ترسهاي شخصیت پنهان او میباشد ........................................................... 61 
وقوع کابوسها بیانگر چه مسائلی میباشند؟ ................................................................................ 62 
رؤیاهاي دهگانه .............................................................................................................. 63 
روشهاي تحلیل رؤیا........................................................................................................ 65 
تحلیل رؤیا به روش تداعی آزاد.............................................................................................. 67 
روش تحلیل رؤیا با شیوة سؤال و پرسش.................................................................................... 68 
روش تحلیل رؤیا با توجه به جابهجایی سمبل و پدیدهها .................................................................... 70 
نماد و سمبل عمومی آب .................................................................................................... 73
رؤیا شناسی 
4 
ظهور اعداد در رؤیا (علم اعداد ............................................................................................... 82 
اهمیت استفاده خلاقانه از رؤیاها............................................................................................. 84 
مطالبی که دربارة رؤیاهاي کودکان باید بدانید؟ ............................................................................. 87 
فنون خواباگاهی را چگونه فرا بگیرید؟....................................................................................... 89 
آیا عوامل خارجی میتواند بر رؤیا تأثیر بگذارد؟ ............................................................................. 91 
سمبلهاي شخصی خود را در رؤیاهایتان مشخصنمایید................................................................... 93 
یک روش شگفت انگیز براي درك بهتر رؤیاهایتان......................................................................... 96 
چه زمانی تعبیر رؤیا را فرا خواهید گرفت؟ .................................................................................. 101 
هنر رؤیابینی ................................................................................................................ 102 
رؤیابینی ارادي .............................................................................................................. 105 
اعتقادات نقطویه (در تعبیر برخی از حیوانات در عالم رؤیا................................................................... 106 
کهن الگوهاي بشري ....................................................................................................... 108 
سبک رؤیایی................................................................................................................ 109
رؤیا شناسی 
5 
بسم الله الرّحمن الرّحیم 
« تعبیر خواب و رؤیا » 
محسن امیراصلانی 
FaceBook: Mohsen Amiraslani
رؤیا شناسی 
6 
پیشگفتار: 
دوست و خواننده گرامی! مجموعهاي که در اختیار دارید حجم کوچکی دارد، ولی چکیدهاي از کاملترین 
روشهاي تحلیل و تعبیر رؤیا، فنون خواباگاهی و استفاده خلاقانه از رؤیاست. 
قبل از نوشتن این مجموعه، آموزش رؤیاشناسی با روشی استاندارد، علمی و در عین حال ساده و 
عمومی در هیچ مجموعهاي وجود نداشته است. امیدوارم این مجموعه، پلهاي شود که قدمهاي مبارك 
متخصصین و اندیشمندانی چون شما بتواند بر آن قرارگیرد و بعد از آن فضایی بهتر و دیدگاهی عمیقتر 
نسبت به مسئله رؤیا بهوجود آید که یکی از پیچیدهترین اتفاقات زندگی انسان است. 
درحالی این مجموعه را «! از بزرگترین اسرار، خوابهاست » ... : حضرتعلی دربارة خواب میفرمایند 
تکمیل مینمودم که یکی از سختترین کارهاي پژوهشی و علمی در زمینه رؤیاشناسی را انجام 
میدادم؛ زیرا منابع علمی، معتبر و جامعی از مسئله رؤیا و تعبیر خواب وجود نداشت. از اینرو نوشتن این 
مجموعه امري بسیار مشکل بود، اما با توکل به خداوند و الهام از قرآن کریم توانستم قدمی در این 
راستا بردارم. امیدوارم رؤیاشناسی و اهمیت آن در زندگی آینده بسیار پررنگتر از وضعیت کنونی باشد! 
فراموش نکنید که ریشه تمام متافیزیک از رؤیا بهوجود میآید. هراندازه فردي نسبت به این علم 
بیاعتقاد باشد هرگز نمیتواند منکر رؤیاهاي خود شود. 
در هر صورت اشخاصی که در رؤیاشناسی تواناییهاي خاصی را بهدست میآورند، میتوانند چندین قدم 
جلوتر از دیگران حرکت کنند و این درحالی است که در این زندگی دشوار و پیچیده پیشرفت در هر 
کاري نشانگر یک پیروزي مطلق است. افرادي که در زندگی زودتر از دیگران حرکت نمودهاند؛ حتماً 
زودتر بهنتیجه خواهند رسید. در نظر داشته باشید که رؤیاشناسی و مسئله تحلیل رؤیا هرچند کار جذابی 
است؛ اما امري دشوار میباشد و بیشک استعداد، توانایی و گنجایش معنوي بالایی میطلبد. 
به قول حافظ... 
که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها!
رؤیا شناسی 
7 
اساطیر و نمادها چگونه شکل گرفتند؟ 
رمز، نشان از بینشانههاست. سمبل یا نماد، آثار از یادرفتهها و شکلی از ناگفتههاست. تمثیل، تصویري 
از آن دو است ودر آثار باستانی، اساطیري و واقعی بسیار دیده میشود. در واقع تصاویر شکار در 
نقاشیهاي دیواري عصر حجر و دورههاي مختلف، بیانگر این است که چون مردمان آن عصر دوست 
داشتند در روز شکار، شکارهاي خوبی داشته باشند، بر دیوار غارها نقاشیهایی از شکارهاي خیالی خود 
میکشیدند به این امید که شکار کنند... از اینروست که میگوییم: تمثیلها، همیشه تصویري از 
آرزوهاي بشر بوده است. 
امروز نیز هرگاه به خانۀ زن و شوهري برویم و ببینیم که تصویرهاي گوناگونی از بچههاي زیبا بر 
دیوارهاي خانۀ آنها وجود دارد که متعلق به آن زوج نیست، اولین چیزي که به ذهنمان خطور میکند 
این است احتمالاً این زوج بچهدار نمیشوند و دوست دارند آرزویشان را که بچه میباشد با زدن 
تمثالهایی بر دیوار نشان دهند. 
بنابراین همیشه نقاشیها، مجسمهها و تصاویر مختلف اساطیري تمثیلی از آرزوهاي 
افراد و ذهن کلی افراد آن جامعه بوده است.
رؤیا شناسی 
8 
مبناي تمثیل، عینی است؛ زیرا بشر دوست داشته دیگران نیز از آرزوهاي او باخبر شوند. از اینرو آن 
تصاویر عینی را به تصاویر ذهنی تبدیل نموده است. 
شاید آن شکارچی عصر حجر که روزانه تصویري از خود و شکارهاي بزرگی مانند گوزن، خرس، شیر 
و... را بر دیوارها میکشیده است هرگز در دوران زندگی خود نتوانسته باشد جانداري بزرگتر از خرگوش 
شکار کند! 
پس او آرزوهایش را در قالب این تمثیلها کشیده است نه واقعیت زندگیاش را... 
علت دیگري که انسانها بهصورت ناخودآگاه تلاش میکردند آرزوهاي خود را در قالب تمثیلها بیان 
کنند این بود که دوست داشتند با گذشت زمان آرزوهایشان در عالم واقعیت نیز رخ دهد.... 
خواستن توانستن است... 
انسان غالباً در دنیایی موازي با دنیاي واقعی و جاري خود زندگی میکند که آن دنیاي اوهام یا 
آرزوهاست. تمثیلات اسطورهاي به او کمک میکنند تا قدرت تجسم و آرزو براي او بیشتر شود. این در 
حالی میباشد که تمامی آن دنیا کذب و محال است. 
در یک فیلم عاشقانۀ هندي میبینیم، دختري فقیر به ملکهاي بزرگ تبدیل میشود. یا مردي را 
میبینیم که همسري بسیار زیبا، باهوش و وفادار دارد که نه تنها پس از مرگ شوهر حاضر به ازدواج 
دوباره نیست، بلکه در فکر ارتباط با روح همسر از دنیا رفتهاش نیز میباشد...! 
این تصویر اساطیري خواسته یا ناخواسته ذهن ما را نیز در بر میگیرد و آرزوي داشتن چنین همسري 
براي ما هم بهوجود میآید تا آنجا که امید داریم در مسیر زندگی ما نیز، چنین همسري قرار گیرد. این 
در حالی است که چنین اتفاقی حتی براي شخصیت اصلی هنرپیشۀ فیلم هم رخ نداده است و این 
داستان، در واقع تخیلی از آرزوي یک نویسنده بوده و کذب است؛ اما ذهن ما اوهام و اساطیر را دوست 
دارند و این اساطیر و اوهام همواره زندگی ما را تحتالشعاع قرار میدهند و ما به آنها بیشتر از واقعیات 
خو میکنیم. پس ما مرتب و حداقل در دو دنیا، همزمان در حال زندگی هستیم، دنیاي حقیقی و جاري و 
دنیاي مجازي دیگري بهنام دنیاي اوهام و اساطیر.
رؤیا شناسی 
9 
بحثی پیرامون عوالم 
آرزوها، دریچۀ ورود به عالمی دیگر است. سبک زندگی در دنیا اینگونه شکل گرفته است که انسان، 
فقط مشغول زندگی واقعی و جاري خود نباشد. حتی ادیان نیز مرتب به زندگیهاي جنّتی یا برزخی 
اشاره کرده و انسانها را آرزوپرور نمودهاند. 
هرساله هزاران رمان و داستان تخیلی و الهامبخش با تخیلات انسانها نوشته میشود... برنامههاي 
و در عالمهاي «! موجود آرزوپروري شود » تلویزیونی، ماهوارهاي و... همگی مثالهایی است که انسان 
ذهنی موازي به سر برد! اکنون این سؤال پیش میآید که آیا زندگی انسان همراه با اینگونه عوالم 
مختلف، خوب است و یا بد...؟! 
آیا اگر انسان در زندگی و حیطۀ زندگی فکرياش در چند عالم بهطور همزمان زندگی کند به سود او و 
در نهایت به سود کمالات اوست؟ این سؤالات همواره ذهن ما را به خود معطوف ساخته و همچنان 
نمیدانیم که این به نفع انسان است یا خیر! 
تجسم، ظهور 
همیشه تور ماهیگیري در ذهن ماهیها، تجسمی از ماهیگیر است. پس زمانی که یک ماهی تور صیاد 
(ماهیگیر) را میبیند به یاد صیاد میافتد. در عالم سمبلیک نیز بسیار رخ میدهد که چیزي، سمبلی از 
در رؤیاست. بنابراین ظهور در پس خود، معانی « اصل سبملیک » حقیقت و تجسمی از دیگري باشد این 
خاصی دارد که معمولاً در بسیاري از افراد مشترك است و در موارد خاص در افراد مختلف، معانی 
گوناگونی میدهد. 
در برخی از افراد، تعدادي از تصاویر ذهنی ایجاد شده در خواب معنی دیگري میدهد و این نشانهها 
معمولاً در ایشان معنی منحصربهفردي دارد. 
خاطرات، پر از هیجان واقعی در زندگی حقیقی افراد است که بعدها در ضمیر ناخودآگاه آنان، با شدت 
هرچه تمامتر حفظ شده است. همواره ذهن افراد ایشان را در معرض تداعیهاي حسی و دیداري زیادي 
قرار میدهد. مخصوصاً اگر این اتفاقات بار عاطفی و حسی شدیدي براي فرد داشته باشد، بهصورت یک 
سمبل تکراري و حتّی همراه با حوادث واقعی زندگی ایشان در رؤیا آشکار میشود. 
به عنوان مثال: سوءاستفادههاي جنسی افراد در دوران کودکی بهمحض نزدیکشدن با حادثهاي مشابه 
از نظر حسی تداعی میشود.
رؤیا شناسی 
10 
گیر افتادن... در معرض تعقیب قرار گرفتن... حملۀ یک حیوان وحشی، در بیشتر اوقات تداعی یک 
خاطرة ناخوشایند و مغلوب شدة خواب بیننده میباشد که در دوران بزرگسالی و در هر زمان از زندگی 
واقعی شخص، هنگامی که موضوعی نزدیک به آن یا حسی خطرناك ایجاد شود (حتی اگر رخ ندهد!) 
باز هم ذهن خواب بیننده را به خود مشغول میسازد و باعث میشود که احساس ناخوشایند او در آن 
سالها، دوباره در یک تداعی غیرحقیقی دیگر باعث ناراحتی وي شود و حتّی زمانی که فرد بیمار 
(افسرده) بهصورت برههاي تحت فشار افکار آزاردهنده قرار میگیرد احتمالاً این قبیل خوابها را 
میبیند. بیشک یک درمانگر حرفهاي میداند و ذهن بیمار خود را در معرض یک معاینۀ روانی قرار 
میدهد و میفهمد بزرگترین علت افسردگی این بیمار، سوءاستفادههاي جنسی صورت گرفته از وي در 
دوران گذشته میباشد. کافی است این قسمت از خاطرات واقعی این بیمار پاك شود و یا بهبود یابد تا 
افسردگیهاي عمقی و عاطفی وي نیز درمان گردد. 
تجسم و تشبیه 
در رؤیا، معمولاً آنچه که درذهن رخ میدهد یک تجسم است نه یک تشبیه. از نظر اینجانب تفاوتهایی 
بین تجسم و تشبیه وجود دارد. اینگونه که تجسم بیشتر بدون دخالت ذهن و غیر ارادي است و تنها در 
ذهن منعکس میشود؛ اما تشبیه کاملاً ارادي و اجباري است و آن زمانی است که ما ذهن را مجبور 
میکنیم تا بهدنبال تشابه بگردد. 
در تشبیه معمولاً چیز فرعی را به چیز اصلی تعمیم میدهیم درحالیکه در تجسم، اصالت برقرار است. 
در بسیاري از موارد حالتی و تصویري ایجاد میشود که سابقهاي از آن در ذهن موجود نبوده است.
رؤیا شناسی 
11
رؤیا شناسی 
12 
ریشه کلمات عجیب در رؤیا 
زبان نمادین، زبانی است که تجربیات درونی، احساسات و افکار را به شکل پدیدههاي حسی در دنیاي 
خارجی بیان میکند. دستور این زبان، اختصاصی است و براي درك و فهم رؤیاها، اساطیر و قصهها فرا 
گرفتن آن لازم است (رویکردهاي علمی به اسطورهشناسی) 
همین را بدانیم که اساس هستی، رمزآلود است و کشف این اسرار و چگونگی آن، یکی از بزرگترین 
من گنجی » : راههاي رسیدن به تکامل و تعالی است. همانگونه که خداوند در حدیثی قدسی میفرماید 
هرکس بهتر بتواند گرهها را باز کند باتجربهتر «. مخفی بودم، خواستم شناخته شوم، پس خلق را آفریدم 
خواهد شد و آنکه باتجربهتر است عموماً در زندگی موفقتر خواهد بود... رؤیاها گنجی بیانتها هستند که 
در گذشته، آینده و حال ما ریشه دارند، رخ دادهاند و رخ میدهند، کشف آنها از دیرباز مهم بوده و مهم 
است، اسرار آنها را کشف میکنیم چون حقیقت دارند. رؤیاي کاذب و اضغاث وجود ندارند. همۀ 
رؤیاهاي ما رؤیاي صادقه هستند... آنها راهحلها و کلیدهاي اسرار و نهاد ما هستند. گاهی راز کائنات و 
گاهی تعارضات حل نشدة درونی، بیماريهاي روانی، عقدهها و تمایلات سرکوب شده، آینۀ تمامنماي 
ذهن من و توست و تمامی این موارد، حداقل مطالبی است که در ذهن رؤیابین ما منعکس میشود. 
به گفتۀ یونگ 1: رؤیاهاي ما استقلال غریبی از خودآگاه ما دارند و بیاندازه نیز باارزشاند؛ زیرا تقلب 
نمیکنند. 
رؤیا، اساسیترین و مؤثرترین وسیله براي نشان دادن استعداد انسان است. 
خواب بندگان خدا خواب نباشد، بلکه عین واقعۀ بیداري » : در مقالات شمس تبریزي، آورده شده است 
باشد؛ زیرا چیزهایی باشد که در بیداري بر او عرضه نکنند از نازکی و ضعف او، در خواب بیند تا طاقت 
«. دارد چون کامل شود بیحجاب نماید 
ماهیت ذهن در حالت رؤیا 
هنگامی که ذهن نسبت به دنیاي اطراف خود و زمانی که میگذرد آگاهی دارد؛ حواس پنجگانه فعال 
نام دارد که این همان آگاهی بیرونی است. وقتی که ذهن، « بتا » است. امواجی که از مغز ساطع میشود 
آگاهی بیرونی را از دست میدهد و به مفهوم زمان و فضا توجه نمیکند و موقتاً حواس پنجگانۀ خود را 
« آلفا » تولید میشود که از آن به آگاهی درونی یاد میکنند. در حالت « آلفا » از دست میدهد و امواج 
- 1 یونگ، روانکاو و رؤیاششناس اتریشی
رؤیا شناسی 
13 
موجها با طرح منظم هشت تا سیزده ارتعاش دیده میشوند. تجربیات نشان داده که بیشتر ادراك 
فراحسی در این وضعیت روي میدهد. به این دلیل که در این لحظات فرد دقیقاً در حالت یقظه قرار 
گرفته است. 
در واقع حوادث در رؤیا، نمادها و سمبلها، در اساطیر ریشه دارند. حتی روانشناسانی چون فروید و یونگ 
توجه زیادي به اساطیر دارند؛ یعنی رؤیاهاي هر فرد را نشأت گرفته از ارزشهاي بسیار قدیمی و سنتی 
جامعۀ آن فرد میدانند. 
طبق این نظریه، کسی که تاریخ پیشامدها و اساطیر یک مملکت و یک سرزمین را خوب بداند، بهتر از 
ساکنین آن سرزمینها که اساطیر سرزمین خود را نمیدانند، میتواند رؤیاهاي آن مردمان را تفسیر کند. 
از اینروست که در کتابهاي دینیِ مقدس شامل تورات، انجیل و از همه مهمتر قرآن داستانها و 
اساطیر بسیار آمده است. آنچه که در قرآنکریم دربارة سرنوشتهاي اقوام و اشخاص آمده است حتی 
اگر تکرارنشدنی باشد (که است) مؤلفهاي بزرگ در تغییر سرنوشت ما را در آینده دارد و باعث میشود ما 
قرار گیریم. از این بحث میتوانیم به عنوان قرآن و اساطیر « هو » بهتر و ملموستر در صراط مستقیم 
یاد کنیم. از اینرو گفتهاند: کسی که قرآن را میداند و اساطیر و تعاریف هر یک از این سمبلها را 
میشناسد رؤیا را نیز بیشتر از دیگران میشناسد؛ چون بسیاري از داستانها و سرگذشتها تأویلها و 
و به تو قرآن کریم » : مفاهیم خاص و پر رمز و رازي دارند و همانگونه که دربارة پیامبر اسلام فرمودهاند 
همانطور که میدانید عدد چهارده عددي است که بهصورت رمزگونه «. و دو هفت (چهارده) عطا کردیم 
و بسیار در قرآن آمده است و آنقدر مهم است که جدا از شأن نزول آن گفته شده: مقصود، سورة حمد 
است که دو بار در نماز تکرار میشود. درواقع داشتن این دو هفت؛ یعنی چهارده باعث کشف بسیاري از 
معانی کتاب خداوند میشود. پس این اعداد سمبل چه میباشند؟ چه معنایی دارند که همپایۀ دانستن و 
الهام قرآن است؟ 
شاید بهوسیلۀ این چهارده حرف (حروف مقطعه) بتوان به بالاترین تفسیر کتاب خدا رسید. پس بدانید 
قرآن از جهتی براساس چهارده حرف تکمیل میشود. این چهارده حرف هر کدام نمایانگر یکی از ارکان 
اصلی و کاملکنندة معناي آیات خداوند هستند. 
استادان دیگري میگویند: واقعیت حقیقی در وضعیت رؤیا وجود دارد؛ نه آنچه آدمی، هوشیاري آگاهانه 
مینامد.
رؤیا شناسی 
14 
فوبی کوانتز میگوید: آنگاه که فرد در آگاهی کامل از جهان فیزیکی بهسر میبرد مرده است؛ اما 
هنگامی که در وضعیت رؤیا و آنچه آدمی خواب خطاب میکند از آگاهی برخوردار گردد، به معناي 
حقیقی زنده میشود. 
آدمی در وضعیت رؤیا، در جهانی ماورايِ جهان مادي قرار میگیرد، پس میتواند بهتر از وضعیت 
هوشیاري جهان خود را شناسایی نماید. 
براي بهدست آوردن توانایی در تحلیل رؤیا در درجۀ اول باید رؤیاهاي خود را خوب 
بهخاطر بیاورید و با یادداشت نمودن آنها و روشهاي دیگري که در این مجموعه ارائه میشوند 
آنها را تحلیل و بررسی کنید، ولی باید قبل از هر چیزي روي تحلیل و تفسیر رؤیاهاي خود تمرکز 
داشته باشید، سپس به سراغ افراد بهخصوصی که در خانواده شما هستند بروید و از آنها بخواهید که 
شما را در جریان رؤیاهاي هر روز خود قرار دهند. بدین ترتیب تحلیل رؤیاهاي دیگران را شروع کنید. به 
شما پیشنهاد میکنم تا زمانیکه در این علم تبحر کافی بهدست نیاوردهاید، حدالمقدور هیچ امري را 
براي دیگران با رؤیاهایشان پیشبینی و پیشگویی نکنید، بلکه آنها را تنها با توجه به وضعیت روانی 
بیننده خواب تفسیر کنید و از روشهاي مخصوصی که براي تحلیلنمودن رؤیا، براي افرادي مبتدي 
وجود دارد، به تحلیلنمودن رؤیاها بپردازید! 
در درجۀ دوم مقوله رؤیاشناسی بسیار بیشتر از آن چیزي میباشد که من در این مجموعه ارائه نمودهام، 
ولی اگر این مجموعه را با دقت و تمرکز بالایی مرور کنید، قطعاً خودتان مسائل تازهتري را با تجربه و 
مطالعۀ این مجموعه خواهید یافت! 
تاریخچۀ رؤیا و معبران 
قدیمی ترین آثار مکتوب از دانش رؤیاشناسی 
کهنترین کتابی که امروزه به عنوان مدرك مکتوب دربارة رؤیا وجود دارد کتاب رؤیاهاي مصري است، 
این کتاب مقارن با سلطنت دودمان دوازدهم مصر (حدود 1700 تا 2000 قبل از میلاد مسیح) انتشار 
یافته و هماکنون در موزة بریتانیا نگهداري میشود. 
توجه به موضوع رؤیا قدمتی به طول خلقت انسان دارد و شواهد بسیاري حاکی از آن است که 
انسانهاي اولیه و حتی فرزندان حضرتآدم نیز بهخاطر رؤیایی که دیده بودند به یکدیگر حسادت 
میورزیدند!
رؤیا شناسی 
15 
در زمانهاي قدیم رؤیاشناسان و معبران از مقام بالایی در بین مردم و بزرگان برخوردار بودند و این 
توانایی بهدست افرادي میرسید که کمالات و کرامات بالایی داشتند. در قرون وسطی نیز، این علم در 
دست مقدسان بود و بزرگان دینی آن را هدایت مینمودند! 
از همه مهمتر اهمیت این علم در گذشته براي هر فرد، جامعه و گروهی، بسیار بیشتر از آن چیزي بوده 
که امروزه از آن یاد میشود. بسیاري از اوقات تعبیر یک خواب میتوانست سرنوشت یک قوم یا یک 
ملت را معین سازد مانند رؤیایی که فرعون مصر دیده بود که اگر حضرت یوسف آن را تعبیر و راهنمایی 
نمیکرد چه بسا که اوضاع آن ملّت وضع اسفناکی پیدا مینمود!
رؤیا شناسی 
16 
اهمیت تعبیر خواب 
در این مورد مثالی معروف است از فردي که کلید خانه خود را در اتاق تاریکی جا گذاشته بود و بعد در 
خیابان و در زیر نور مهتاب و روشنایی به دنبال آن میگشت! 
باید در نظر داشته باشید هرچند در زیر نور مهتاب و روشنایی چشمها بهتر میبیند و احتمال موفقیت 
این شخص بیشتر است؛ اما نباید فراموش کنید که این کلید در اتاق تاریکی جا گذاشته شده است و 
جستجوي این فرد در روشنایی چیزي را عوض نمیکند! 
در مورد رؤیاها باید بدانید هرچند که رؤیا امر بسیار پیچیدهاي است و این وضعیت داراي یک حالت 
خاص است، ولی هر شخص باید هرچند به سختی؛ اما هرچه زودتر با آن آشنا شود، تا نتایج عمیق و 
بزرگ آن را در زندگی خود مشاهده نماید! 
بیشک مسئله تحلیل رؤیا که ریشه تمام موضوعات متافیزیک میباشد آن اندازه اهمیت دارد که 
میتواند سرنوشت یک جامعه، یک خانواده و حداقل یک فرد را تغییردهد که در هر صورت علتهاي 
این موضوع را در مسئلۀ ذیل میتوان بررسی نمود: 
هر عملکرد یک انرژي و یک تأثیر خاصی در کائنات خواهد داشت، قطعاً این تأثیرات مانند نیت افراد 
میباشد. شاید باور نکنید هر وقت شما، حتی تصمیمی را میگیرید تحولاتی در محیط پیرامونتان 
بهوجود میآید! 
روش تحلیل رؤیا 
مسئلۀ رؤیابینی، امري بسیار پیچیده و گسترده است. متأسفانه! تاکنون منابعی دقیق و درست براي 
تفسیر و تحلیل نمودن رؤیا در جامعه ما به چاپ نرسیده است! بیشتر مردم براي تحلیل رؤیاهاي خود به 
سراغ کتابهاي تعبیر رؤیا میروند و سمبلهاي خود رابهصورت تک تک با کمک گرفتن از کتابهاي 
تعبیر خواب که بیشتر شبیه به یک دیکشنري میباشد، تفسیر و تعبیر مینمایند! ولی شما قبل از 
هرچیزي باید در نظر داشته باشید که تعبیر خواب با استفاده از کتابهایی که تک تک سمبلها و نمادها 
را معرفی مینماید، امریست محال! به شما پیشنهاد مینمایم که براي تعبیر و تحلیلنمودن رؤیاهاي 
خود به هیچوجه از این کتابها استفاده نکنید. دلایل آن را تکتک برایتان بیان میکنم: 
1) نخست رؤیابینی امري شخصی است، گاهی تفسیر یک نماد در فردي نسبت به فرد دیگر معنی 
کاملاً متفاوتی میدهد!
رؤیا شناسی 
17 
2) تاکنون هیچیک از رؤیاشناسان کتابهایی مانند مجموعههایی ننوشتهاند که امروزه پدیده آمده است 
و تفسیرهایی از نمادها مانند این مجموعهها نداشتهاند؛ زیرا هرکس رؤیاهاي خود را باید از سیستم 
فکري و درونی خود تجزیه و تحلیل نماید و افرادي مانند ابنسیرین، دانیالنبی، امامصادق و ... هرگز 
کتابی براي تعبیر خواب و آن هم اینگونه که در بازار وجود دارد، نداشتهاند! 
3) رؤیاهاي هر ملت و فرهنگی نمادها، کهنالگوها و اساطیري خاص دارند که از یک فرهنگ به 
فرهنگ دیگر متفاوت است، براي مثال: اگر یک فرد مسلمان خواب ببیند که شراب مینوشد رؤیاي او 
یک تعبیر خاصی دارد و اگر یک فرد مسیحی خواب ببیند که شراب مینوشد رؤیاي او تعبیر دیگري 
دارد که نسبت به فرد دیگر کاملاً متفاوت است! 
4) به عنوان مثال: در کتابهاي تعبیر خواب موجود در بازار نمادها اینگونه تفسیر شده است: خواب 
دیدن زردآلو بر چهار وجه است: 1- ثروت و فراوانی 2- غم و اندوه 3- همسر و عیال 4- بیماري. 
حالا شما از کجا میفهمید که تفسیر رؤیاي شما کدام یک از این چهار حالت کاملاً متفاوت است؟ 
5) متأسفانه! در حال حاضر تمام کتابهاي تعبیر خواب موجود در بازار ترجمههایی میباشند از سمبل و 
نمادهاي فرهنگی دیگران که با فرهنگ ایرانی و اسلامی در پارهاي موارد کاملاً متفاوت است! 
در صورتیکه در امر تحلیل رؤیا، تمام فرهنگها و آداب رسوم، بهخصوص اعتقادات مذهبی هر قوم و 
فرهنگ باید کاملاً ریشهیابی شود. به همین دلیل این مجموعه با مسائل فرهنگی، آداب و رسوم و 
کهنالگوهاي ایرانی و فرهنگ اسلامی تطبیق داده شده است. شاید یکی از دلایلی که در این مجموعه 
به آیات قرآنی استناد میشود همین مسئله باشد. 
تمام رؤیاهایی را که از افراد مختلف در اینجا ارائه نمودهام کاملاً حقیقی و طبق فرهنگ معاصر کشور 
ایران میباشد. 
بنابراین دقت نمایید تا زمانی که به مسائل تحلیل رؤیا و روشهاي آن مسلط شوید حدالمقدور از مطالعۀ 
هرگونه کتابهاي تعبیر خواب خارجی اجتناب کنید! و تلاش نمایید که تمام سمبلها و نمادهاي 
رؤیاهایتان را با روشهایی که در این مجموعه ارائه میشود تفسیر و تکتک آنها را با عبور دادن از 
سیستم درونی خود تعبیر نمایید! 
به چند دلیل معتقد هستم که رؤیاهاي ما به تمامی، تجلی ناخودآگاه ما نیستند و صرفاً نمیتوان آن را 
یک فرایند پیشگویانه قلمداد کرد. 
براي معنیدار شدن این مبحث ابتدا چند موضوع را بررسی میکنیم: 
الف) پیشگویی چیست؟ اصلاً اعتقادي به پیشگویی داریم؟ پیشگویی وجود دارد؟
رؤیا شناسی 
18 
یک بازي ساده بهنام گل یا پوچ وجود دارد...! همانطور که میدانید در این روش فردي در یکی از 
دستهاي مشت شدة خود، شیئی خاص را نگه میدارد بدون اینکه از ظاهر دستانش، گل را بتوانیم 
تشخیص دهیم، کاملاً اتفاقی باید آن را نشان دهیم. احتمال و شانس انتخاب ما در پیدا کردن گل، 
حدود 50 % است، نه بیشتر و نه کمتر (البته در یک مرتبه). 
حالا اگر این بازي و انتخاب گزینۀ صحیح بین چهار دستمشت شده ایجاد شود، شانس صحیح گفتن 
%12/ و انتخاب درست ما حدود 25 % است؛ یعنی یک چهارم میشود. همینطور اگر هشت نفر شوند 5 
میشود. حالا اگر پنجاه نفر شوند، حداکثر شانس ما در انتخاب صحیح 1% است. 
پس فرد باید بین پنجاه نفر بهصورت شانسی (اتفاقی) پیشگویی کند که گل در کدامیک از این 
مشتهاست. در حالیکه شانس پیشگویی او همان یک درصد میباشد. 
دراینجا تنها عاملی که به فرد کمک میکند تا بتواند در این بازي، گل را از پوچ تشخیصدهد و در بین 
صد گزینه یکی را انتخاب کند تنها قدرت پیشبینی است و بهتر است نگوییم قدرت پیشگویی، بلکه 
فقط بگوییم حس پیشگویی آن فرد میباشد. 
در نظر داشته باشید در تعبیر رؤیاها، ما در بین مجهولات به دنبال چیز معلومی میگردیم...! 
حالا در نظر بگیرید که از ماهیت گل این بازي نیز اطلاعی نداشته باشیم و به ما بگویند که باید در بین 
صد تا دست، اولاً گل را پیدا کنیم و ثانیاً حدس بزنیم که گل چیست؟ مثلاً دانۀ کوچک یک تسبیح یک 
سنگ کوچک یا هر شیئی دیگر که به عنوان گل انتخاب شده است. 
اکنون شانس پیروزي ما در این مسابقه به چه میزان است؟ قطعاً بسیار کم... اولاً نمیدانیم در کدام 
دست است؟ ثانیاً باید بین تمام اشیایی که در کف دست جا میشوند حدس بزنیم که جنسیت و نوع این 
گل چیست؟ پس شانس پیشگویی در بین مجهولات زیاد نیست. در واقع اگر فردي بتواند بهصورت 
اتفاقی بین صد تا دست، گل را پیدا کند میتوانیم به او بگوییم خوششانس و حتّی اگر بتواند علاوه بر 
پیدا کردن گل، نوع آن را نیز تشخیص دهد، این جا باید به او بگوییم پیشگو، غیبگو...! زیرا بهطور 
حتم یا توسط یکی از افراد شرکتکننده در بازي گل یا پوچ، به او اشاره و راهنمایی شده یا اینکه جواب 
صحیح توسط فرد دیگري به او الهام شده است. این فرد همان شخصی است که هم گل دست اوست و 
هم جنسیت آن را میداند. قطعاً در این مثال پیدا کردن یک شیء مجهول در این دستها، دیگر به 
شانس بستگی ندارد، بلکه بستگی به اشارات دارد. 
حالا با توجه به این مثال به تشریح عالم رؤیا میپردازیم. فردي میگوید: [خواب دیدم میخواهم به 
مسافرت بروم به فلان شهر!] و درست چند روز بعد تصمیم میگیرد به مسافرت برود!
رؤیا شناسی 
19 
کاملاً در اینجا پیداست این فرد توسط رؤیاي سوقدهندة خود تصمیم به رفتن به مسافرت میگیرد. 
اصلاً شاید تعبیر اینکه به مسافرت میرود، این نیست که در واقعیت به مسافرت برود، پس او ناخواسته 
به جعل یک پیشگویی و رؤیاي صادقانه دست زده است! 
میخواهم بگویم: ما ناخواسته و بهصورت بالفطره دوست داریم پیشگویی کنیم و در را با تخته جور در 
بیاوریم و خودمان را داراي قدرت پیشگویی بدانیم؛ چون همیشه پیشینیان ما اینگونه در ذهن ما جا 
انداخته بودند که رؤیا، همیشه یک پیشگویی است! 
وجود دارد که در آن روانکاو از بیمار خود میخواهد در مسئلۀ « تداعی آزاد » روشی در روانکاوي بهنام 
مورد نظر خود، هرچه به ذهنش میرسد، بگوید! گاهی این روش با نشان دادن عکسهاي مبهم و 
تصاویر چندپهلو نیز باعث ایجاد تداعیهاي خاصی در ذهن بیمار و باعث جاري شدن جملاتی بر زبان 
او میشود که روانکاو از آن به عنوان سرنخهایی جهت کشف و شناخت بیشتر ذهن بیمار استفاده 
مینماید. 
بنده معتقد هستم، قدرتی بهنام پیشگویی وجود ندارد و در عین حال انتخاب صحیح و حدس زدنهاي 
پیچیده را حالتی میدانم که از اشارات نشأت گرفته است و این اشارات کاملاً جنبۀ بیرونی یا ممکن 
است درونی، نمادین یا اساطیري داشته باشد. از نظر من انسانها قدرت پیشگویی ندارند و براي اثبات 
این عقیده، این مثال را عنوان میکنم: 
ابتدا نام این فیلم براي من آشنا نبود، به همین .X روزي یک فیلم سینمایی از تلویزیون پخش شد بهنام 
دلیل به عنوان یک فیلم جدید و غیرتکراري مشتاق به دیدن آن شدم حدوداً اواسط فیلم متوجه شدم 
حدود 12 سال پیش این فیلم را دیدهام؛ امابه سختی میتوانستم تمام صحنههاي آن را بهیادآور ولی 
میدانستم آخر آن چه میشود. از اینرو به اصطلاح میتوانستم پیشگویی کنم که در این لحظه از فیلم 
چه اتفاقی افتاده است! 
منظورم از این مثال این است که بیشتر زمانهایی که ما حدس میزنیم میتوانیم پیشگویی کنیم به 
این دلیل است که شاهد اتفاقی مشابه این حادثۀ جدید بودهایم و این تجربه در لایههاي قدیمی ذهن ما 
تاکنون مانده و ذهن ما قبلاً آن را تجربه نموده است. قطعاً چون تمام این تجربه را بهیاد نمیآوریم پس 
بهصورت انعکاسی (ناخودآگاه)، بر حوادث مشابه تعمیم میدهیم و ذهنمان حالت پیشگویی رابه خود 
میگیرد. 
به عبارت دیگر: اولین علت حس پیشگویی در افراد تجربههاي مشابه، اساطیري، قدیمی و نیمه 
فراموششدة آنهاست و در بسیاري از مواقع حوادث مشابه و سؤالات مشابه، پاسخهاي مشابه دارند.
رؤیا شناسی 
20 
دومین علت پیشگویی، اشارات در ذهن و مغز انسان است. اصلاً در مغز و سلسله اعصاب مرکزي 
منطقهاي وجود ندارند که اگر تحریک شوند ما بتوانیم پیشگویی نماییم و اگر آسیب ببیند نتوانیم 
وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يـعَْلَمُها إِلاَّ هُوَ وَ يـعَْلَمُ ما » : پیشگویی کنیم. خلاصه به این جمله معتقد هستیم که 
فِي الْبَـرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ يـعَْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ في ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلاَّ في 
« کِتابٍ مُبينٍ 2 
اما ممکن است بگویید: بسیاري از افراد در تاریخ بودهاند که ایشان حوادث خاصی را پیشگویی 
نمودهاند؟! 
پاسخ من...! اگر بهصورت نوع اول پیشگویی نکردهاند، بهصورت اشارات توانستهاند به پاسخ برسند، مانند 
همان مثال گل یا پوچ و این همان اشارة مستقیم؛ یعنی جواب اصلی است، مانند فردي که در مقابل ما 
در حال انجام این بازي است و با اشارة چشم خود به ما میفهماند که گل در کدام دست اوست! 
حالا اگر ما برندة این بازي شویم! آیا درست است که بگوییم ما قدرت پیشگویی داریم؟! خیر...! به ما 
اشاره شده و پاسخ از بیرون صادر شده است و ما با اشاره به پاسخ صحیح رسیدیم. لازم بهیادآوري است 
میدانند. « الهام » که بعضی نام دیگر اشارات را 
اما چگونه خوابهایمان را بهیاد آوریم؟ 
در وهله اول باید بدانید اشخاصی که در کل نسبت به رؤیاهاي خود بیتوجه میباشند کمتر رؤیاهایشان 
را بهیاد میآورند. درواقع هر اندازه به رؤیاهایمان اهمیت بیشتري دهیم، خیلی بهتر میتوانیم آنها را 
بیان میشود: قانون « توجه و تمرکز » بهیاد آوریم. این مسئله طبق یک قانون روانشناسی به نام قانون 
این موضوع را بیان میکند... اگر حالت یا چیزي براي ما مبهم و نامعلوم باشد، بعد ما « توجه و تمرکز » 
بر آن موضوع تمرکز و دقت کنیم کمکم آن موضوع برایمان واضح و روشن خواهد شد! 
بنابراین شما خواننده گرامی! بهزودي با آشنایی با موضوع خواب و رؤیا دیدن بهطور خواسته یا ناخواسته 
احساس میکنید که از این به بعد رؤیاهاي بیشتري میبینید یا رؤیاهایتان را بهتر بهیاد میآورید که 
بزرگترین علت آن، قانون توجه و تمرکز میباشد! 
روشهاي دیگري نیز هستند که ما با کمک آنها میتوانیم خوابهاي خود را بهتر از گذشته بهیاد 
آوریم. این روشها عبارتند از: 
- 2 و کلیدهاي غیب، تنها نزد اوست. جز او [کسی] آن را نمیداند و آنچه در خشکی و دریاست میداند و هیچ برگی فرو نمیافتد 
مگر [اینکه] آن را می داند و هیچ دانهاي در تاریکیهاي زمین و هیچ تر و خشکی نیست مگر اینکه در کتابی روشن [ثبت] است.
رؤیا شناسی 
21 
1) اول صبحها یا هر زمانی که از خواب خود برمیخیزیم، قبل از هر کاري مانند صحبتکردن یا 
صبحانهخوردن، از خود بپرسیم دیشب چه خوابی دیدم؟ 
براي این کار کافی است یکبار دیگر چشمان خود را ببندید چند لحظه به این فکر کنید، چه خوابی 
میدیدید؟! 
روش فوق را اگر پیوسته قبل از برخاستن از رختخواب بهکاربرید حتماً پس از چند روز میتوانید بهراحتی 
خوابهاي خود را بهیاد آورید! 
2) روش دوم: همواره در کنار رختخواب خود یک قلم و کاغذ جهت یادداشت به همراه داشته باشید و 
بهمحض یاد آوردن خواب یا بخشی از رؤیاهایتان آن را ثبت کنید. در نظر داشته باشید ثبت کردن 
رؤیاها به روشی که در چند فصل آینده میآید کمک زیادي به تعبیر نمودن آنها میکند و درواقع یکی 
از روشهاي تحلیل رؤیا نیز میباشد. بنابراین تلاش کنید حدالمقدور قبل از خوابیدن قلم و کاغذي 
نزدیک رختخواب خود قراردهید! 
حتی این قلم و کاغذ را در باقی روز نیز در کنار خود داشته باشید و همیشه خودتان را به یک دفتر 
یادداشت و خودکار مجهز نمایید! این کار به شما کمک خواهد نمود تا رؤیاهایتان را در هر زمانی از روز 
که به ذهنتان رسید ثبت نمایید؛ زیرا در بسیاري از اوقات، ما در حین انجام دادن فعالیتهاي روزانه خود 
یا تکرار برخی از اتفاقات و رخدادها، ناگهان بهیاد رؤیاي شب گذشته خود میافتیم آن بهدلیل 
شباهتهاي رخدادهایی است که هم در عالم رؤیا و هم در عالم واقعیت رخ میدهند! 
بنابراین اگر بتوانید رؤیاهایتان را با هر کیفیتی که دیدهاید یادداشت نمایید براي تحلیل نمودن آن نیز 
یک قدم جلو هستید و تمرکز شما براي یادآوري آن نیز بیشتر خواهد شد. 
دفتر رؤیا بهترین مربی تعبیر خوابهاي شماست. 
داشتن چنین دفتري را به همۀ افراد توصیه میکنم. مخصوصاً اشخاصی که احساس میکنند بسیاري از 
رؤیاهایشان تعابیر وقوعی دارد؛ یعنی پس از هر بار رؤیا دیدن حوادثی را در واقعیت روزمرة خود نیز 
تجربه میکنند. بدین ترتیب که ایشان در نزدیکی بسترخود دفترچه و قلمی داشته باشند و هر زمان که 
از خواب بیدار میشوند قبل از هر کاري با مرور ذهن خود رؤیایی را که تا چند لحظۀ پیش میدیدند، 
یادداشت نمایند. باید این کار قبل از هر کار دیگري، مثل دستشویی رفتن، شستن دست و صورت، 
صرف صبحانه و غذا انجام شود.
رؤیا شناسی 
22 
این کار چندین فایده دارد که از همه مهمتر این میباشد که ذهن ما عادت میکند دقیقتر و جديتر 
نسبت به حفظ محتویات رؤیا عمل کند. 
مدل رؤیایی! 
زمانیکه رؤیاهاي چند نفر را بهطور همزمان و در چند وقت مورد مطالعه قرار میدهید، متوجه خواهید 
شد که هر فرد به مانند مدل شخصیتی که دارد، مدل و سبک خاصی از رؤیا را نیز دارد. مثلاً میگوییم: 
معمولاً آن مدل از رؤیاها را میبیند. مثل شاعري « ب» این مدل ازرؤیاها را میبیند و آقاي « الف » خانم 
که از سبک سرودههایش میتوان گفت که او شاعر سبک خراسانی، عراقی یا شعر سپید میباشد. در اثر 
مطالعۀ چندین مرحله از رؤیاهاي فرد، به این واقعیت میرسید. 
اختلالات خلقی سهم عظیمی در رؤیاهاي ما دارند. 
یکی از رایجترین ناهنجاريهاي روانی نزد انسانهاي بدوي گمگشتگی روح است؛ یعنی 
بخشپذیرشدن یا از هم گسیختگی خودآگاهی. 
افکار مالیخولیایی به شکل رؤیاهاي مالیخولیایی بروز میکنند. هر اندازه فردي رؤیاهاي عجیب و غریب 
بیشتري ببیند بروز ناهنجاريهاي روانی او نیز بیشتر میشود؛ البته در برخی مواقع نه همیشه و عکس 
آن نیز رخ میدهد. 
بیشتر ما در رؤیاها دچار گمگشتگی روح هستیم. داستان روح سرگردان، مصداق شرایط ما در حالت 
رؤیا میباشد. 
افکار مالیخولیایی و شخصیتهاي شبه اسکیزوئید در رؤیاهاي فردي اینگونه به شکل رؤیاهاي عجیب 
و غریب همیشگی ظاهر میشوند. 
به عنوان مثال: من علاقهمند به خرید لوازمالتحریر هستم. در بیشتر رؤیاهاي خود بهدنبال خرید 
خودنویس یا یک رواننویس خوب هستم؛ زیرا در کودکی و اکنون در بزرگسالی، علاقۀ بسیاري به 
داشتن خودنویس دارم. همیشه میخواهم که یکی از آنها را براي خود بخرم و با یک رواننویس یا 
خودنویس خوب و خوشدست به نگارش بپردازم. اگر یک قلم خوب نداشته باشم علاقۀ زیادي هم به 
نوشتن ندارم. پس یک قلم خوب من را به نوشتن تشویق میکند... 
بنابراین اگر پیوسته خواب میبینم که در حال خریدن قلم، خودکار و خودنویس هستم بدین معنی است 
که نیاز به نوشتن دارم و روحم میخواهد بنویسد.
رؤیا شناسی 
23 
« ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ 3 » : میباشد، آنجا که میفرماید « هو » این علاقه یکی از نشانههاي 
و گاهی خواب میبینم در حال خرید ساعتهاي خاصی از فروشگاههاي خاصی هستم، ظاهر و کارایی 
ساعت براي من مهم است. با این رؤیا این سؤال به ذهنم خطور میکند که: 
الف) منتظر هستم. 
ج) از بعد زمان رنج میبرم. 
د) زمان به نفع من سپري میشود. 
ه) به دنبال راهی هستم براي پر کردن زمان. 
3) روش سوم: اگر تنها قسمتی کوتاه از یک رؤیا را بهخاطر آوردید خودتان را در آن وضعیت غیرحقیقی 
و رؤیابینی قرار دهید. با تجسم خود در آن حالت و دیدن ادامۀ رؤیاي خود آن را بهخاطر خواهید آورد. با 
خود مرتب این جمله را مانند یک ذکر تکرار کنید (خواب میدیدم که...). 
یعنی زمانی که چشمها ) R E M 4) روش چهارم با توجه به اینکه ما بیشتر رؤیاهاي خود را در وضعیت 
در پشت پلک حرکت میکنند) میبینیم و این حالت رؤیابینی بیشتر در وضعیت دو سوم آخر زمان 
استراحت و خوابیدن بهوقوع میپیوندد، این روش را بهکار برید! 
به عنوان مثال: اگر شما تنها حدود 8 ساعت میخوابید و از ساعت 11 شب الی 7 صبح را در خواب 
هستید، به شما پیشنهاد میکنم ساعتی را تنظیم نمایید تا زنگ بزند، این زمان میتواند حد فاصل بین 
ساعات 2 الی 6 صبح باشد. در نظر داشته باشیدکه در این ساعات، خواب شما سنگین است و قطعاً 
خوابهاي زیادي را دیدهاید. اگر با این ساعت و در این حد فاصل بیدار شوید، خوابهاي زیادي را 
بهخاطر خواهید آورد؛ اما بهشرط اینکه ساعتاز قبل تنظیم شدة شما در حدفاصل بین 2 الی 6 صبح 
زنگ بزند، شما بیدار شوید و بدانید که این زنگ و این بیدار شدن شما در جهت چه موضوعی میباشد؟ 
البته براي رفع این مشکل راه حلی نیز وجود دارد، تنها کافی است یک تکه کاغذ را روي ساعت یا دیوار 
مقابل بچسبانید و روي آن بنویسید! (چه خوابی میدیدم...) این جمله اولین چیزي است که پس از بیدار 
شدن توجه شما را به خود جلب میکند و باعث خواهد شد، شما رؤیاهاي خود را بهیاد آورید. اگر آنها را 
در آن وضعیت یادداشت کنید هرگز فراموش نخواهند شد! 
5) روش پنجم استفاده از فنون خوابگاهی است. (که در جاي خود ذکر میشوند) 
- 3 نون، سوگند به قلم و آنچه مىنویسند.
رؤیا شناسی 
24 
در بهیاد آوردن رؤیاهاي خود به چه مسائلی باید توجه داشته باشید؟! 
در وهلۀ نخست احساس خود را در موقع وقوع رؤیا در نظر بیاورید، در ذهن خود مجسم نمایید که در  
آن صحنه و در آن اتّفاق چه حالت و چه احساسی به شما دست داده است؟ آن را ثبت نمایید! 
در مرحلۀ بعد پس از بیدار شدن از خواب، هر فرد خواب بیننده باید دقت نماید که رؤیاي بهوقوع  
پیوسته او هماکنون چه حالت و یا چه احساسی را در او بهوجود آورده است؟ زیرا گاهی وقتها توجه به 
همین احساسهاي بهوجود آمده پس از بیدار شدن از رؤیا، میتواند کمک زیادي به تحلیل رؤیاي 
خواببیننده نماید! 
حتی بسیاري از رؤیاشناسان معتقدند این احساسها و حالات بهوجود آمده در هر فرد، حالاتی را براي 
تحلیل رؤیاي فرد خواببیننده مشخص مینمایند که به تنهایی براي تحلیل آن رؤیا کافی است! 
براي اینکه بتوانید رؤیاهایتان را تعبیر نمایید از کجا باید شروع نمایید؟! 
بار دیگر تکرار میکنم متأسفانه! امروزه در بیشتر کتابفروشیها کتابهایی در جهت تحلیل رؤیا و تعبیر 
خواب وجود دارند که تقریباً هیچ کدام از آنها استاندارد نیست و قطعاً کارایی چندانی ندارند. رؤیا
رؤیا شناسی 
25 
جریانی خصوصی است که اگر قرار باشد، تنها بهوسیلۀ تفسیر پدیدهها شرح گردد پس باید براي هر نفر 
یک کتاب تعبیر خواب نوشته شود! در نظر داشته باشید باید هر فرد رؤیاهاي خود را از سیستم خود و از 
وضعیت روحی، روانی و تجارب وضعیت زندگی حال و گذشته خود تفسیر نماید! به عنوان مثال: در این 
مورد داستانی نقل شده است: حضرت محمد در جمعی نشسته بودند. فردي از راه میرسد و میگوید: 
من خواب دیدم دارم اذان میگویم! پیامبر به ایشان فرمودند: شما در سال آینده انشاءالله به سفر حج 
مشرف میشوید! 
چیزي نگذشت فرد دیگري به این جمع وارد میشود و میگوید: یا رسولالله! من خواب دیدم که در 
حال اذان گفتن هستم! پیامبر در تعبیر این رؤیا، به این شخص میگوید: زمان مرگ شما نزدیک شده 
است. سعی کنید هرچه زودتر توبه کنید و عازم سفر آخرت شوید! 
درحالیکه اطرافیان، از وقوع این دو رویداد یکسان و ارائه تعابیر مختلف پیامبر تعجب نموده بودند از 
ایشان پرسیدند: یا رسولالله! چگونه است که این افراد، خواب یکسانی دیدند ولی شما از آنها تعابیر 
متفاوتی ارائه نمودید؟! 
پیامبر میفرمایند: در سیماي فرد اول و در سرنوشت او روشنایی و حضور قلب را مشاهده نمودم، 
درحالیکه در سیماي فرد دوم قساوت و تاریکی را مشاهده نمودم! 
این مطلب و موضوعات مشابه با آن از معبران و افرادي که علم تعبیر خوابها را میدانند در تاریخ 
بسیار نقل شده است. در هر صورت باید در نظر داشته باشید درواقع رؤیا جریانی است که بهترین تفسیر 
و تحلیل آن را خود فرد میتواند انجام دهد. شما نیز با مطالعۀ این مجموعه میتوانید از روشهاي 
تحلیلی رؤیا مطلع شوید و خوابهاي خود را تعبیر کنید! بنابراین بهترین روش تحلیل رؤیا اینگونه 
است: هر فردي رؤیاهاي خود را تحلیل نماید! 
آنچه در مورد رؤیاها باید بدانید؟! 
چرا برخی از رؤیاها را بهیاد میآوریم و برخی دیگر را نه؟! 
در موقع خوابیدن در هر چرخه خواب که حدود 45 دقیقه طول میکشد، ما شاهد وقوع یکسري رؤیا  
هستیم. از اینرو اگر فردي در حدود 8 ساعت بخوابد تقریباً 10 چرخه خواب را میگذراند؛ یعنی این فرد 
در هر شب حداقل ده بار خواب میبیند! ولی چگونه است که ما برخی از این خوابها را بهیاد میآوریم 
و برخی دیگر را بهیاد نمیآوریم؟!
رؤیا شناسی 
26 
یکی از علتهاي مهم این موضوع را براي شما در یک مثال شرح میدهم: فرض کنید که روزي در 
یک خیابان شلوغ حرکت میکنید. آدمهاي گوناگونی میبینید و بیتفاوت از کنارشان عبور میکنید ولی 
ناگهان متوجه فردي میشوید که بسیار چاق است و حدوداً 200 کیلوگرم وزن دارد. تیشرتی قرمز و 
شلواري سبز و کوتاه بر تن دارد. قطعاً اکنون این فرد، بیشتر از تمام افرادي که تا آن زمان دیدهاید توجه 
شما را به خود جلب میکند. بیشک زمانی که به منزل نیز میرسید تنها چیزي که بهخوبی بهیاد 
میآورید چهره، تیپ و قیافه عجیب و غریب همان شخص است که امروز از کنارتان گذشته. هرچه 
تلاش میکنید تا ریخت و قیافۀ بقیۀ افراد را که در حال عبور کردن بودند بهیاد آورید، نمیتوانید! 
این مورد درست شبیه رؤیا میباشد. بدین ترتیب که ما در عالم رؤیا، اتفاقات و جریانهاي غیرطبیعی و 
غیرعادي را بهتر بهیاد میآوریم. شاید این جمله را بارها شنیدهاید فردي میگوید: دیشب خواب عجیبی 
دیدم! 
همیشه در نظر داشته باشید محركهاي متفاوت و عجیب و غریب در ذهن ناخودآگاه انسان بسیار بهتر 
باقی میمانند. بههمین دلیل شما لطیفههاي بامزه را هم بهصورت ناخودآگاه و هم خودآگاه از لطیفههاي 
بیمزه و تکراري بهتر بهیاد میآورید! 
در رؤیاها، ما اتفاقات غیرطبیعی و عجیب را بهدلیل تأثیري که بر روي ناخودآگاه ما نمیگذارند بهتر 
بهیاد میآوریم؛ البته این تنها یکی از دلایل این امر است. دلایل دیگر آن را در فصلهاي بعدي ذکر 
خواهم نمود. 
در زمان رؤیابینی گاهی اوقات شاهد وقوع یک داستان یا مجموعه مطالبی در یک نوبت میشویم.  
همانگونه که در عالم واقعیت و خارج از رؤیا نیز ممکن است شاهد یک فیلم سینمایی یا یک داستان 
آنهم در چند مجموعه باشیم؛ اما آنچه که وجود دارد، بعضی اوقات این اتفاق در رؤیا با یکسري 
تفاوتهاي عمده ولی در ظاهر به هم پیوسته رخ میدهد. به عنوان مثال: فردي چنین رؤیایی را نقل 
میکند:... خواب دیدم در حال افتادن از پرتگاهی هستم ناگهان صدایی از داخل یکی از پنجرهها خارج 
میشود که میگوید: دوستت دارم! 
ظاهراً در رؤیاي نقل شدة فوق، یک داستان وجود دارد، ولی حقیقت این است که این رؤیا چهار بخش 
مجزا دارد که هر کدامشان معانی و مطالب خاصی دارند و تقریباً این بخشها هیچ ربطی به قسمتهاي 
قبل و بعد خود ندارند!
رؤیا شناسی 
27 
در تحلیل رؤیا باید به این مطلب توجه نمایید که حتماً نباید مجموعۀ سمبلها و حالتهایی که در رؤیا 
بهصورت منقطع یا متصل میبینید با همدیگر یک پازل را بسازند، بلکه ممکن است هرکدام از این 
بخشها معانی غیرمرتبط را با بخشهاي دیگر داشته باشند! 
خواب دیدن یک نعمت مانند دیگر نعمتهاي خداوند است! اما بشر هنوز فواید آن را کامل نمیداند!  
اهمیت تعبیر خواب نه تنها موضوعی است که فکر شما را به خود مشغول ساخته است، بلکه فکر من و 
تمام افرادي را که علاقهمند به پیشرفت نفس، پیشبینی آینده، کشف اسرار و شهودهاي خود میباشند 
نیز فرا گرفته است. باید همۀ ما رؤیاهایمان را جدي بگیریم. این علم از دیرباز همراه بشر بوده و قدمتی 
به طول تمامی دوران بشریت داشته و از همان ابتدا با خلقت انسان همراه بوده است! 
در واقع ما گاهی با خواب دیدن یک تخلیۀ الکترونیکی در نرونهاي عصبی و یک جابجایی انرژي یا 
یک خروج هیجانی را تجربه مینماییم. حتی خواب دیدن براي انسان به میزانی مهم است، که اگر 
مدتی نخوابد و رؤیابینی در عالم خواب براي او صورت نگیرد، چه بسا که دچار صدها اختلال روحی و 
روانی شود! دانشمندان در یک آزمایش تعدادي خرگوش را در جایی قرار دادند و به آنها آب، غذا، هوا و 
امکان همه نوع کاري را دادند، ولی امکان خوابیدن را از این حیوانات گرفتند. این حیوانات همه کار 
انجام میدادند به غیر از خوابیدن! تنها بعد از گذشت سه روز تمامی این خرگوشها، پس از آنکه حالت 
تهاجمی نسبت به هم پیدا کرده بودند، از بین رفتند و مردند! 
بهطور یقین این آزمایش اهمیت خواب دیدن و رؤیابینی را براي انسان مشخص میکند. هرچند انسان 
با نخوابیدن در مدت سهروز از بین نمیرود و نمیمیرد ولی احتمالاً دچار مشکلات روحی و روانی 
عدیدهاي خواهد شد. حتی بسیار دیده میشود کسانی که شبها یا حداقل در برخی از ساعات روز نیز 
نمیخوابند، پس از مدت کوتاهی دچار اختلالهاي خُلقی و همچنین ناراحتیهاي عصبی و روانی 
میشوند! 
رؤیاهاي صادقانه چیست؟ 
درواقع چیزي بهنام رؤیاي صادقانه وجود ندارد! و آن به این دلیل است که تمامی رؤیاها صادقانه 
هستند؛ اما تنها چیزي که از نظر عموم آن را صادقانه مینامند رؤیاهایی مذهبی یا آنهایی است که 
جنبه پیشگویانه دارند! هرچند که تمامی خوابها حائز اهمیت هستند ولی احتمال دارد که این درجه 
اهمیت متفاوت باشد. یا ممکن است یکی از جنبههاي این رؤیاها بهصورت یک تجلّی ساده از اعمال 
روزانۀ ما باشد و پیام یا حالت مهمی را براي ما مشخص نکند!
رؤیا شناسی 
28 
بنابراین تمامی خوابها در تمامی افراد وضعیتی خاص را مشخص میسازند، چه خواببیننده زن باشد و 
چه مرد، چه کافر باشد و چه مؤمن، چه شرابخوار باشد و چه بیدین! 
پس هرگز فراموش نکنید؛ تمامی رؤیاهاي ما صادقه هستند ولی با اهمیت و کاربردهایی متفاوت! 
در تحلیل رؤیا به این مسائل توجه داشته باشید! 
باید در تحلیل رؤیا به این موضوع دقت داشته باشید؛ همیشه رؤیا، اتفاقی مربوط به حوادث آینده  
نمیباشد و نباید مثل عموم مردم فکر کنید که در عالم رؤیا تنها ما شاهد مسائلی خواهیم بود که این 
مسائل در آینده دور یا نزدیک اتفاق میافتند؛ زیرا ممکن است که رؤیاي شما مروري از رخدادهاي 
بسیار دور یا حتی یک تجلّی ساده از اعمال آن روز شما باشد! 
از آنجایی که هر رؤیاي تحلیل نشده درست مانند یک نامۀ باز نشده میباشد؛ باید در نظر داشته  
باشید، این احتمال وجود دارد که این نامۀ باز نشده آنقدر در زندگی شما با اهمیت باشد که با تعبیر 
نمودن آن جریان زندگی شما نیز تغییر نماید. این درست مانند زمانی است که به منزل رفتهاید و متوجه 
دو نامۀ ارسالی در لاي درب منزلتان شدید! نامۀ اول را باز میکنید و متوجه میشوید که پیام آن 
دعوتنامهاي است از طرف یک شرکت معتبر که بتوانید با حقوق و درآمد عالی در آنجا مشغول بهکار 
شوید. زمانیکه نامۀ دوم را باز میکنید متوجه میشوید که این نامه مربوط به یک شرکت تبلیغاتی است 
در مورد تعمیر وسایل برقی منزل که بدین روش تبلیغ مینماید، احتمالاً این نامه براي شما چندان حائز 
اهمیت نیست! 
باید همیشه در عالم رؤیا نیز به این اصل توجه داشته باشید که هر رؤیا درجه اهمیت و تعبیر خاصی  
دارد که ممکن است تفاوت این درجه اهمیت نسبت به دیگري از زمین تا آسمان باشد! 
معمولاً رؤیاهاي با اهمیت، آنهایی هستند که بهصورت ذاتی درجه اهمیت و تعبیر بالایی دارند و  
بهصورت غیرارادي و ناخودآگاه ذهن ما را به خود مشغول میسازند. به سخن دیگر، هر رؤیا بار هیجانی 
خاصی دارد که شدت حضور آن در ذهن خواببیننده نشاندهندة میزان اهمیت آن است. بیشک 
رؤیایی که در زمان بیداري ذهن خواببیننده را بیاندازه به خود مشغول ساخته اهمیت زیادي دارد و 
رؤیایی که بهسختی میتوانیم آن را بهیاد بیاوریم پایینترین اهمیت را دارد. 
یکی از روشهاي خلاقانۀ استفاده از تعبیر رؤیاها در زمینه پیشبینی اتفاقات احتمالی آینده براي هر  
فرد بدین صورت است، اگر هر فردي بتواند سمبلهاي خود را در رؤیاهایش شناسایی کند و روي 
خوابهاي خود مراقبه و تمرکز داشته باشد میتواند توسط آن یک سري از اتفاقات را از قبل پیشبینی
رؤیا شناسی 
29 
نماید! براي مثال: شخصی را در خاطر دارم که میگفت: هروقت خواب میبینم صورتم مانند یک نقاشی 
رنگ شده است، پس از مدتی یک پیشنهاد خوب کاري براي من رخ میدهد! 
ما در عالم رؤیا هر گردي را گردو میبینیم، درست مانند زمانیکه گرسنه هستیم و کتابفروشی را  
کبابفروشی میخوانیم یا زمانی که فردي در بیابان سراب را با آب اشتباه میگیرد! در عالم رؤیا؛ ما، 
تنها تصور محض هستیم و موقتاً ارادة ما در زمانیکه خوابیدهایم به کنار میرود. به این دلیل است این 
تصور محض هر کاري که دلش بخواهد میکند و هرجور که بخواهد میتواند به تولید نمادها و جابجا 
کردن تفسیرها بپردازد. باز هم به همین دلیل، بعضی وقتها در عالم رؤیا صحنههاي عجیب و 
غیرمعقولانهاي را میبینیم! 
رؤیاهاي کاذبه 
رؤیاهاي دروغ، آن دسته از رؤیاهایی نیستند که فرد دیده باشد و بهوقوع نپیوندد یا اینکه ذهن 
خواببیننده در اثر عدم تمرکز پس از بیداري کامل کرده باشد، بلکه رؤیاهاي کاذبه رؤیاهایی هستند که 
جنبۀ وقوعی نداشته باشد؛ یعنی اصلاً رخ نداده و دیده نشده، بلکه اکثراً جهت فریب دادن گفته شده 
است، مانند شخصی که بهخاطر میآورم، میگفت: یک روز به همسرم مشکوك شدم و او را تحت 
تعقیب قرار دادم، متوجه شدم دربارة رفتن به سر کار به من دروغ گفته است. او آن روز سر کار نمیرود 
و به منزل دوستی میرود که من از او خوشم نمیآید. این شخص در عین حال میداند تعقیب کردن 
همسرش کار درستی نبوده است و اگر ماجرا را به او بگوید باعث بروز ناراحتی خانوادگی خواهد شد؛ اما 
از طرفی میخواهد به همسر خود بفهماند که من از این موضوع اطلاع دارم که سر کار نرفتی و جاي 
دیگري بودي... به نظر شما او چه روشی را انتخاب میکند؟ 
کاملاً صحیح است، او میگوید: خواب دیدم که دیروز فلان ساعت پیش فلان دوستت بودي و سر کار 
نرفتی...! به همین سادگی رؤیاي ندیده جعل شد.
رؤیا شناسی 
30 
در بسیاري از کتب غیرمعتبر و حتی معتبر اینگونه رؤیاهاي جعل شده را دیدهام که از نظر خواننده، این 
رؤیاها بسیار واضح و صادقانه است، ولی از لحاظ روانشناسی، محال است که رؤیا بدین کیفیت رخ دهد! 
در سرتاسر تاریخ جعل اینگونه رؤیاهاي به اصطلاح صادقانه رخ داده است و باز هم رخ میدهد ولی 
این را بدانید که بیشتر رؤیاهاي ما از ذهن تصویرساز، آرمانگرا و ایدهآلیسم خودمان نشأت میگیرند نه 
از ناموس طبیعت و قواي عاقلۀ هستی...! هرچند که منکر مکاشفات و پیامهاي صحیح و الهامبخش 
نیستم ولی به بیشتر رؤیاهاي تاریخی مشکوك هستم. شاید باور نکنید ما بیشتر رؤیاهایی را میبینیم 
که نفسمان دوست دارد و بیشتر آنها خواستههاي ما میباشند، واضحتر بگویم که آنها ذهن ما 
میباشند، واقعیت هستند نه حقیقت؛ یعنی رخ میدهند ولی بیشتر آنها اصالت ندارند خودساختۀ ذهن 
بیدار است. 
نفس، همان شیطان و همان سایه است، هیبتی تهدیدآمیز، گمراهکننده و بدخواه دارد و نوعی نفس 
شیطانی مستقل از وجود شخص است. سایه حقیرترین بخش وجود آدمی است. سایه وجه تاریک 
شخصیت نفسانی هر شخص است. 
اصل بازي با سایهها 
این اصل را با توضیح یک مثال و تجربهاي که شاید خود شما تا به حال چندین مورد آن را دیده باشید 
برایتان نقل میکنم: آیا تا به حال با این بازي برخورد داشتهاید؟ مثلاً برخی از افراد که میتوانند 
بهوسیلۀ سایه انگشتان خود و نوري که از پشت به آنها میتابد حالات و اشکال عجیب و غریب و 
جالبی را درست کنند. بهیاد دارم یک تردست را که میتوانست با سایه دست و انگشتان خود، دهها 
تصویر درست کند مانند: تصویر یک صندلی، تصویر یک پیرمرد، تصویر یک بادبزن، گربه، موش، 
هواپیما و... 
جالب اینجاست که اگر من از قبل نمیدانستم که این صحنهها و سایههاي بهوجود آمده یک سایه 
مصنوعی و ساختگی است، غیرممکن بود که چنین فکري به ذهنم خطور کند که این سایهها از اجسام 
غیر واقعی است و فکر میکردم که این صحنهها، سایههاي واقعی اجسام و اشخاصی است که از سمت 
صاحبان این سایهها بهوجود آمده است! 
رؤیا دیدن درست چیزي شبیهبازي با سایهها میباشد، بدین شکل که این تصویر و این حالتها درواقع 
سایه و نمادي از معنی یک چیز است و آن معنی، یک معنی ظاهري است نه یک معنی باطنی. ولی از
رؤیا شناسی 
31 
آنجایی که ما در عالم رؤیا قرار داریم و متوجه این تردستی ذهن نمیشویم فکر میکنیم که این نمادها 
و سایهها، هیچکدام نماد نیستند، بلکه عین واقعیت هستند! 
به عنوان مثال: اگر فردي در عالم رؤیا ببیند که در حال موتورسواري کردن است! تعبیر این رؤیا بدین 
معنی نیست که او به موتورسواري، علاقه دارد و یا اینکه در آینده موتور سوار میشود، بلکه این اتفاق 
سایه و نمادي از مسائلی مانند آزادي و اقتدار در مسائل جنسی میباشد که در عالم رؤیا با این سایه و با 
این نماد ظاهر میشود! 
بنابراین طبق اصل بازي سایهها، هرآنچه که در عالم رؤیا میبینیم نماد و سمبلی میباشد که معنی آن 
غیر از ظاهریست که میبینیم. 
سایهها از منظري دیگر: از آنجایی که همه چیز سایهایی دارد، سایه همان است و نشانۀ هر چیز 
دیگر یا همان آدرس است. مثلاً سایۀ درخت حتماً به این معنی نیست که تاریکی بر اثر عدم تابش نور 
خورشید بهوجود آید، بلکه به توضیح ویژگیهایی از یک درخت گفته میشود و به ذهن شنونده در درك 
ماهیت اصلی آن شیء کمک میکند که سایۀ آن شیء قلمداد میشود. پس سایه یا سایهها تعاریف و 
وسیلههاي شناسایی آن چیز در عدم حضور آن شیء خواهند بود، چه آن شیء یک حضور و وجود 
یکبعدي باشد وچه نوع تعیین و اعراض یا تعریف خاص باشد. مثلاً یک درخت را بهوسیلۀ چند سایه 
میتوانیم بشناسیم: 
1) اول سایۀ ظاهري (اثر و رد پا)؛ مثلاً تصویر یک سایۀ تاریک در زمینۀ روشنی را به فردي نشان 
دهیم و بگوییم آیا میتوانی حدس بزنی این سایه و اثر چیست؟ در این زمان فرد میگوید: یک درخت! 
ولی در زمانی دیگر بهصورت شفاهی رشد گیاه و نبات را شرح میدهیم و بعد از شخص میپرسیم آیا 
فهمیدي که این چیست؟ شخص میگوید: آن درخت است... شناخت اشیاء به کمک هرچیز سایههایی 
را ایجاد مینمایند. زمانیکه یک شیء یا تعین وجود ندارد از سایههاي آن شیء میتوان به کیفیت و یا 
ماهیت آن پی برد؛ اما این زمانی است که سایۀ آن را بشناسیم؛ زیرا برخی از سایههاي وجودي شیء 
بسیار پیچیده هستند و شناسایی آنها دشوار است. از آنجایی که همۀ اشیاء در عالم داراي وزن و هر 
حادثهاي داراي تأثیر در هستی میباشد، پس انعکاس هر عملکردي، عمل و فعلی در هستی ایجاد 
تعیین مینماید که سایه یا نشانهاي از وجود آن چیز است. مثلاً وقتی میبینم که در مردابِ ساکنی، 
حلقههاي موازي ایجاد شده است به این نتیجه میرسیم که چیزي شبیه سنگ در آب افتاده است. یا 
مثلاً در اتاقی تاریک چیزي بر زمین میافتد و میشکند در اینجا ما متوجه میشویم آن شیء جنسش از
رؤیا شناسی 
32 
شیشه بوده نه از آهن و سنگ! ولی آن شیء لیوان بوده یا استکان؟ و از چه نوع بوده است؟ هنوز 
برایمان معلوم نیست! 
اگر با روشهاي تحلیل رؤیا، بتوانیم این نمادها و سمبلها را به شکل واقعی آنها و خارج از آن چیزي 
که میبینیم تفسیر کنیم، میتوانیم رؤیاهایمان را تعبیر نماییم! 
چه کسانی همیشه خوابهاي مهمتري میبینند یا بیشتر از دیگران خواب میبینند؟! 
در درجۀ اول آنهایی که اهل مراقبه، ترقی نفس و اهل سلوك و عرفان هستند! و در درجۀ دوم افرادي 
که در جریان تحولپذیري و تغییرات عمدهاي از سطح زندگی خود میباشند! و در درجۀ سوم آنهایی 
که در حالت و وضعیت درونی چندان خوبی به سر نمیبرند! 
این گروه از افراد به ترتیب نسبت به بقیه، خوابهاي بیشتري را خواهند دید! مخصوصاً گروه اول به این 
دلیل که اهل تزکیه و تفکر و مشغول اندیشیدن در افعال خویشتن، خلقتها، کائنات و اسرار آفرینش 
میباشند خوابهاي زیادي میبینند که بیشتر رؤیاهایشان نیز، جنبههاي راهنمایی و تعالیبخشی دارند. 
از آنجایی که این رؤیاها اکثراً جریانهاي قوي و قدرتمندي دارند در ذهن ناخودآگاه ایشان بهتر باقی 
میماند! 
در هر صورت، تحقیقات نشان داده است که هر فرد در زمان خوابیدن حداقل ده مرتبه خواب میبیند، 
حتی نوزاد درون شکم مادر نیز خواب میبیند! باز تحقیقات دانشمندان حاکی از این است که حتی 
موشها و برخی حیوانات دیگر نیز خواب میبینند! 
همانطور که گفتم: بیشتر چیزهایی که در رؤیا میبینیم نماد و سمبل است؛ اما چیزهاي دیگري وجود 
دارد که همان ظاهري است که میبینیم.
رؤیا شناسی 
33
رؤیا شناسی 
34 
آنچه که در عالم رؤیا نماد و سمبل نیست! 
همانطور که متوجه شدهاید در رؤیا همهچیز یک سمبل است. براي مثال: اگر فردي در خواب ببیند که 
از ساختمان چندطبقهاي به پایین میافتد! این رؤیا به این معنی نیست که چنین اتّفاقی در آینده براي 
این فرد خواهد افتاد و یا این حادثه در گذشته بهوقوع پیوسته است، بلکه این حالت برگرفته شده از 
وضعیت روانی و برخی از تعارضهاي حل نشده این فرد میباشد. در تحلیل رؤیا باید همیشه متوجه 
باشیم که همهچیز معنایی باطنی به جز از شکل ظاهري آن رؤیا را خواهد داشت، بههمین خاطر هر 
فردي که بتواند نمادها و سمبلهاي رؤیاي خود را تحلیل و تعبیر نماید میتواند رؤیا و خوابهاي خود 
را تفسیر و تعبیر کند! 
ولی برخی از چیزها هرگز سمبل نیستند، بلکه آنها مسائلی جدا از سمبلهاي مربوط به رؤیا میباشند و 
معنی آنها همان معانی ظاهریشان میباشد و حداکثر آنها را باید معانی قلمداد کنیم، مانند آنچه که در 
عالم واقعیت رخ میدهد. 
هرکس که مرا در خواب ببیند گویی مرا در » : به عنوان مثال: پیامبر اسلام حضرتمحمد میفرمایند 
«! عالم واقعیت دیده است و هر چیزي که من به او گفتم یا اشاره نمودم باید اجرا کند 
چیزهایی را که در عالم رؤیا سمبل نمیدانیم نباید ظاهر آنها را تغییر دهیم. آنها نیازي به تعبیر 
خاصی ندارند (البته فقط همان چیزهایی که سمبل نیستند) که تعدادي از آنها عبارتند از: 
-1 خدا 2- فرشتگانی مانند (جبرئل، اسرافیل، میکائیل و...) 3 - پیامبران، امامان و معصومین 4 - اولیاء 
خدا، پیران طریقت، مرشد و مراد 5 - بهشت، دوزخ، برزخ 6 - ارواح گذشتگان آشنا. 
بنابراین اگر فردي خواب پیامبري را دید که به او چیزي میگوید، نباید نام یا کیفیت آن پیامبر را تعبیر 
نماید و تنها کافی است که بعضی اوقات عمل یا مطلب او را تحلیل نماید! 
یا اگر فردي خواب یکی از گذشتگان خود را دید که در خواب مطلبی یا حالتی از او نشان داده میشود 
نباید نام آن فرد مرده را تفسیر کند، بلکه باید جملۀ او و احساس وي را تحلیل کند!
رؤیا شناسی 
35 
چه خوابهایی از درجه اهمیت بالایی در تعبیر برخوردارند؟ 
الف) رؤیاهاي افرادي که کمتر از دیگران خواب میبینند! بدین صورت که معمولاً این افراد، براي 
یادآوري موضوعات رؤیاهایشان مراقبه (توجه) ندارند و قطعاً کمتر عنوان میکنند که خوابی را دیدهاند 
ولی بههرحال اگر اظهار کنند که رؤیاهایی عجیب و یا خوابی خاص را دیدهاند حتماً رؤیاهایشان باید 
تحلیل و تعبیر شود؛ زیرا بیشک این خوابها از درجه اهمیت بالایی برخوردارند! و آن به این علت 
است که این جریان رؤیا آنقدر قوي خواهد بود که موضوع خواب از ناخودآگاه غیرهوشیار ذهن این 
افراد حرکت مینماید و خودآگاه آنان را فعال میسازد و به همین جهت این رؤیاها در این افراد بار 
جریانی قوي را دارند! 
ب) خوابهاي تکراري و تکرار شدن حادثهاي در رؤیا: مانند زمانیکه برخی از افراد میگویند: مرتباً 
خواب میبینند که از صخرهاي به پایین میافتند یا همیشه خواب میبینند (اکثراً) که دارند ماهی 
میگیرند یا...
رؤیا شناسی 
36 
در هر صورت خوابهاي تکراري داراي جریانهاي القایی میباشند که از درجه تعبیر بالایی برخوردار 
خواهند بود! 
ج) دسته سوم؛ یعنی خوابهایی که ذهن شما و تمام خواببینندهها را مشغول میسازد، برعکس 
رؤیاهایی که اصلاً در ذهن نمیماند و جریانی قوي از لحاظ تحلیل و تفسیر را ندارند ولی بهصورت 
ناخودآگاه هرقدر که این جریانها قويتر باشند آنها بهتر در ذهن میماند! 
چه قسمتهایی از یک رؤیا مربوط به ما میشود و چه قسمتهایی مربوط به ما نمیشود؟ 
به عنوان مثال: اگر فردي را در خواب ببینیم و کاملاً آن شخص را بشناسیم باید بدانیم که نمادها، 
سمبلها، کارها و اتّفاقاتی که براي او رخ میدهد کاملاً مربوط به خود او میشود؛ اما اگر آن فرد را 
نشناختیم باید بدانیم که وي سایه میباشد و آن سایهاي از ما میباشد که به ظاهرِ شخصی مبهم 
درآمده است که آن سایه هر وضعیتی داشته باشد وضعیت درونی، روحی و روانی ما خواهد بود! 
در واقع تصاویر و کلیه حالتهاي مبهم در رؤیا به شخص خواببیننده مربوط میشود. براي مثال: اگر 
فردي را در خواب ببینید و او را نشناسید یا صورت او مشخص نباشد، در اینجا و برحسب حالتی که در 
ذهن خواببیننده بهوجود میآید، آن حالات نمایانگر وجوهات مبهم شخصیت فرد خواببیننده است، 
ولی اگر فرضاً شخصی را در خواب ببینید و او را بشناسید، حالتی که بین شما و او بهوجود آمده است، 
خود آن نوعی تداعی از ارتباط و برخورد شما با آن شخصرا نشان میدهد! 
بنابراین چیزهایی که در فرهنگ و رؤیاها و آداب و رسوم تمدن ایرانی سمبل نیست، عبارتند از: 
خداوند - نور (الله نورالسماوات و الارض.)  
پیامبران، امامان و معصومین، شخصیتهاي مذهبی.  
اولیاء و علماء معروف؛ یعنی خواببیننده آنها را بشناسد و اگر در عالم رؤیا نشناخت آنها سمبل  
هستند. 
مردگان آشنا به نحوي که خواببیننده آنها را کاملاً بشناسد حداقل با نام و نشان ایشان.  
فرشتگان مانند جبرئیل، اسرافیل، میکائیل.  
همانطور که قبلاً نیز گفته شد: تمام موضوعاتی که در رؤیا میبینیم بهصورت سمبل هستند و ما باید 
این سمبلها را تأویل کنیم تا به یک تحلیل درست برسیم ولی به غیر از این الگوهاي ذکرشده در بالا، 
که در هر فرهنگ و آداب و رسوم متفاوت میباشند، مابقی موضوعات همگی حالتی غیر از آنچه دارند 
که ما در رؤیا میبینیم!
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی
رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی

More Related Content

What's hot (9)

Dream interpretation
Dream interpretationDream interpretation
Dream interpretation
 
Dream pp
Dream ppDream pp
Dream pp
 
Dreams
Dreams Dreams
Dreams
 
Optometric Eye Examination in Arabic
Optometric Eye Examination in ArabicOptometric Eye Examination in Arabic
Optometric Eye Examination in Arabic
 
Dreams
DreamsDreams
Dreams
 
Ppt dreams
Ppt dreamsPpt dreams
Ppt dreams
 
Sleep and dreams
Sleep and dreamsSleep and dreams
Sleep and dreams
 
Day dreaming and its advantages and disadvantages.
Day dreaming and its advantages and disadvantages.Day dreaming and its advantages and disadvantages.
Day dreaming and its advantages and disadvantages.
 
Visual science: All in one
Visual science: All in oneVisual science: All in one
Visual science: All in one
 

More from mohsen amiraslani

More from mohsen amiraslani (13)

اثر محسن امیراصلانیInspire
  اثر محسن امیراصلانیInspire  اثر محسن امیراصلانیInspire
اثر محسن امیراصلانیInspire
 
طارق-مزامیر اثر محسن امیراصلانی
طارق-مزامیر اثر محسن امیراصلانیطارق-مزامیر اثر محسن امیراصلانی
طارق-مزامیر اثر محسن امیراصلانی
 
طس در مراتب آتش اثر محسن امیراصلانی
طس در مراتب آتش اثر محسن امیراصلانیطس در مراتب آتش اثر محسن امیراصلانی
طس در مراتب آتش اثر محسن امیراصلانی
 
ملکوت اثر محسن امیراصلانی
ملکوت اثر محسن امیراصلانیملکوت اثر محسن امیراصلانی
ملکوت اثر محسن امیراصلانی
 
یاران کهف اثر محسن امیراصلانی
یاران کهف اثر محسن امیراصلانییاران کهف اثر محسن امیراصلانی
یاران کهف اثر محسن امیراصلانی
 
یس اثر محسن امیراصلانی
یس اثر محسن امیراصلانییس اثر محسن امیراصلانی
یس اثر محسن امیراصلانی
 
یوسفیه در مراتب الر اثر محسن امیراصلانی
یوسفیه در مراتب الر اثر محسن امیراصلانییوسفیه در مراتب الر اثر محسن امیراصلانی
یوسفیه در مراتب الر اثر محسن امیراصلانی
 
رسولان اثر محسن امیراصلانی
رسولان اثر محسن امیراصلانیرسولان اثر محسن امیراصلانی
رسولان اثر محسن امیراصلانی
 
رساله موسی و خضر اثر محسن امیراصلانی
رساله موسی و خضر اثر محسن امیراصلانیرساله موسی و خضر اثر محسن امیراصلانی
رساله موسی و خضر اثر محسن امیراصلانی
 
حقیقت بهشت اثر محسن امیراصلانی
حقیقت بهشت اثر محسن امیراصلانیحقیقت بهشت اثر محسن امیراصلانی
حقیقت بهشت اثر محسن امیراصلانی
 
الم لقمان-رستگاران اثر محسن امیراصلانی
الم لقمان-رستگاران اثر محسن امیراصلانیالم لقمان-رستگاران اثر محسن امیراصلانی
الم لقمان-رستگاران اثر محسن امیراصلانی
 
درمان افسردگی اثر محسن امیراصلانی
درمان افسردگی اثر محسن امیراصلانیدرمان افسردگی اثر محسن امیراصلانی
درمان افسردگی اثر محسن امیراصلانی
 
داستان پروانه ای اثر محسن امیراصلانی
داستان پروانه ای اثر محسن امیراصلانیداستان پروانه ای اثر محسن امیراصلانی
داستان پروانه ای اثر محسن امیراصلانی
 

رویاشناسی اثر محسن امیراصلانی

  • 1.
  • 2. رؤیا شناسی 2 فهرست پیشگفتار ....................................................................................................................... 5 اساطیر و نمادها چگونه شکل گرفتند؟......................................................................................... 6 بحثی پیرامون عوالم ........................................................................................................... 7 تجسم، ظهور................................................................................................................... 8 تجسم و تشبیه................................................................................................................. 9 ریشه کلمات عجیب در رؤیا ................................................................................................... 9 ماهیت ذهن در حالت رؤیا ................................................................................................... 10 تاریخچۀ رؤیا و معبران....................................................................................................... 12 اهمیت تعبیر خواب........................................................................................................... 12 روش تحلیل رؤیا............................................................................................................. 13 چگونه خوابهایمان را بهیاد آوریم؟ ......................................................................................... 17 مدل رؤیایی! ................................................................................................................. 19 در بهیاد آوردن رؤیاهاي خود به چه مسائلی باید توجه داشته باشید؟ ........................................................ 21 آنچه در مورد رؤیاها باید بدانید؟ ............................................................................................. 22 رؤیاهاي صادقانه چیست؟.................................................................................................... 24 در تحلیل رؤیا به این مسائل توجه داشته باشید ............................................................................. 24 رؤیاهاي کاذبه................................................................................................................ 26 اصل بازي با سایهها ......................................................................................................... 26 آنچه که در عالم رؤیا نماد و سمبل نیست! .................................................................................. 29 چه خوابهایی از درجه اهمیت بالایی در تعبیر برخوردارند؟................................................................. 29 حالت و احساسها در رؤیا ................................................................................................... 32 آیا بیشتر رؤیاها با پیامی از گذشته درگیر هستند؟ ........................................................................... 33 خوابهایی که جنبۀ پیشگویانه دارند کدامند؟............................................................................... 33
  • 3. رؤیا شناسی 3 مسئلۀ باورهاي سوقدهنده در رؤیاها ........................................................................................ 36 خوابهاي جریانی............................................................................................................ 37 اصل جابجایی نمادها و سمبلها............................................................................................. 38 رؤیاهاي تکاملی کدامها هستند؟............................................................................................. 38 رؤیاهایی که جنبۀ دلالت دارند............................................................................................... 40 قدرت ذهن در کیفیت رؤیاها................................................................................................. 42 مسئلۀ جنسیت در خوابها و بروز حالات مردانه و زنانه در رؤیاها........................................................... 44 سمبل و نماد نور ............................................................................................................. 46 نماد و سمبل عمومی سایه................................................................................................... 47 خوابهاي توأم با رفلکسهاي جنسی (نقش سکس در رؤیا ................................................................ 48 سمبلهاي جنسی............................................................................................................ 49 روش استفاده از جدول بهدست آوردن سمبلهاي شخصی................................................................. 55 دستگاه ثبت رؤیا ............................................................................................................. 56 رؤیا حقیقت یا کذب؟ ........................................................................................................ 57 رؤیاهایتان را شخصاً تعبیر و تفسیر نمایید ................................................................................... 58 رؤیاها و باورهاي خرافی ..................................................................................................... 59 کابوسهاي هر فرد بیانگر ترسهاي شخصیت پنهان او میباشد ........................................................... 61 وقوع کابوسها بیانگر چه مسائلی میباشند؟ ................................................................................ 62 رؤیاهاي دهگانه .............................................................................................................. 63 روشهاي تحلیل رؤیا........................................................................................................ 65 تحلیل رؤیا به روش تداعی آزاد.............................................................................................. 67 روش تحلیل رؤیا با شیوة سؤال و پرسش.................................................................................... 68 روش تحلیل رؤیا با توجه به جابهجایی سمبل و پدیدهها .................................................................... 70 نماد و سمبل عمومی آب .................................................................................................... 73
  • 4. رؤیا شناسی 4 ظهور اعداد در رؤیا (علم اعداد ............................................................................................... 82 اهمیت استفاده خلاقانه از رؤیاها............................................................................................. 84 مطالبی که دربارة رؤیاهاي کودکان باید بدانید؟ ............................................................................. 87 فنون خواباگاهی را چگونه فرا بگیرید؟....................................................................................... 89 آیا عوامل خارجی میتواند بر رؤیا تأثیر بگذارد؟ ............................................................................. 91 سمبلهاي شخصی خود را در رؤیاهایتان مشخصنمایید................................................................... 93 یک روش شگفت انگیز براي درك بهتر رؤیاهایتان......................................................................... 96 چه زمانی تعبیر رؤیا را فرا خواهید گرفت؟ .................................................................................. 101 هنر رؤیابینی ................................................................................................................ 102 رؤیابینی ارادي .............................................................................................................. 105 اعتقادات نقطویه (در تعبیر برخی از حیوانات در عالم رؤیا................................................................... 106 کهن الگوهاي بشري ....................................................................................................... 108 سبک رؤیایی................................................................................................................ 109
  • 5. رؤیا شناسی 5 بسم الله الرّحمن الرّحیم « تعبیر خواب و رؤیا » محسن امیراصلانی FaceBook: Mohsen Amiraslani
  • 6. رؤیا شناسی 6 پیشگفتار: دوست و خواننده گرامی! مجموعهاي که در اختیار دارید حجم کوچکی دارد، ولی چکیدهاي از کاملترین روشهاي تحلیل و تعبیر رؤیا، فنون خواباگاهی و استفاده خلاقانه از رؤیاست. قبل از نوشتن این مجموعه، آموزش رؤیاشناسی با روشی استاندارد، علمی و در عین حال ساده و عمومی در هیچ مجموعهاي وجود نداشته است. امیدوارم این مجموعه، پلهاي شود که قدمهاي مبارك متخصصین و اندیشمندانی چون شما بتواند بر آن قرارگیرد و بعد از آن فضایی بهتر و دیدگاهی عمیقتر نسبت به مسئله رؤیا بهوجود آید که یکی از پیچیدهترین اتفاقات زندگی انسان است. درحالی این مجموعه را «! از بزرگترین اسرار، خوابهاست » ... : حضرتعلی دربارة خواب میفرمایند تکمیل مینمودم که یکی از سختترین کارهاي پژوهشی و علمی در زمینه رؤیاشناسی را انجام میدادم؛ زیرا منابع علمی، معتبر و جامعی از مسئله رؤیا و تعبیر خواب وجود نداشت. از اینرو نوشتن این مجموعه امري بسیار مشکل بود، اما با توکل به خداوند و الهام از قرآن کریم توانستم قدمی در این راستا بردارم. امیدوارم رؤیاشناسی و اهمیت آن در زندگی آینده بسیار پررنگتر از وضعیت کنونی باشد! فراموش نکنید که ریشه تمام متافیزیک از رؤیا بهوجود میآید. هراندازه فردي نسبت به این علم بیاعتقاد باشد هرگز نمیتواند منکر رؤیاهاي خود شود. در هر صورت اشخاصی که در رؤیاشناسی تواناییهاي خاصی را بهدست میآورند، میتوانند چندین قدم جلوتر از دیگران حرکت کنند و این درحالی است که در این زندگی دشوار و پیچیده پیشرفت در هر کاري نشانگر یک پیروزي مطلق است. افرادي که در زندگی زودتر از دیگران حرکت نمودهاند؛ حتماً زودتر بهنتیجه خواهند رسید. در نظر داشته باشید که رؤیاشناسی و مسئله تحلیل رؤیا هرچند کار جذابی است؛ اما امري دشوار میباشد و بیشک استعداد، توانایی و گنجایش معنوي بالایی میطلبد. به قول حافظ... که عشق آسان نمود اول ولی افتاد مشکلها!
  • 7. رؤیا شناسی 7 اساطیر و نمادها چگونه شکل گرفتند؟ رمز، نشان از بینشانههاست. سمبل یا نماد، آثار از یادرفتهها و شکلی از ناگفتههاست. تمثیل، تصویري از آن دو است ودر آثار باستانی، اساطیري و واقعی بسیار دیده میشود. در واقع تصاویر شکار در نقاشیهاي دیواري عصر حجر و دورههاي مختلف، بیانگر این است که چون مردمان آن عصر دوست داشتند در روز شکار، شکارهاي خوبی داشته باشند، بر دیوار غارها نقاشیهایی از شکارهاي خیالی خود میکشیدند به این امید که شکار کنند... از اینروست که میگوییم: تمثیلها، همیشه تصویري از آرزوهاي بشر بوده است. امروز نیز هرگاه به خانۀ زن و شوهري برویم و ببینیم که تصویرهاي گوناگونی از بچههاي زیبا بر دیوارهاي خانۀ آنها وجود دارد که متعلق به آن زوج نیست، اولین چیزي که به ذهنمان خطور میکند این است احتمالاً این زوج بچهدار نمیشوند و دوست دارند آرزویشان را که بچه میباشد با زدن تمثالهایی بر دیوار نشان دهند. بنابراین همیشه نقاشیها، مجسمهها و تصاویر مختلف اساطیري تمثیلی از آرزوهاي افراد و ذهن کلی افراد آن جامعه بوده است.
  • 8. رؤیا شناسی 8 مبناي تمثیل، عینی است؛ زیرا بشر دوست داشته دیگران نیز از آرزوهاي او باخبر شوند. از اینرو آن تصاویر عینی را به تصاویر ذهنی تبدیل نموده است. شاید آن شکارچی عصر حجر که روزانه تصویري از خود و شکارهاي بزرگی مانند گوزن، خرس، شیر و... را بر دیوارها میکشیده است هرگز در دوران زندگی خود نتوانسته باشد جانداري بزرگتر از خرگوش شکار کند! پس او آرزوهایش را در قالب این تمثیلها کشیده است نه واقعیت زندگیاش را... علت دیگري که انسانها بهصورت ناخودآگاه تلاش میکردند آرزوهاي خود را در قالب تمثیلها بیان کنند این بود که دوست داشتند با گذشت زمان آرزوهایشان در عالم واقعیت نیز رخ دهد.... خواستن توانستن است... انسان غالباً در دنیایی موازي با دنیاي واقعی و جاري خود زندگی میکند که آن دنیاي اوهام یا آرزوهاست. تمثیلات اسطورهاي به او کمک میکنند تا قدرت تجسم و آرزو براي او بیشتر شود. این در حالی میباشد که تمامی آن دنیا کذب و محال است. در یک فیلم عاشقانۀ هندي میبینیم، دختري فقیر به ملکهاي بزرگ تبدیل میشود. یا مردي را میبینیم که همسري بسیار زیبا، باهوش و وفادار دارد که نه تنها پس از مرگ شوهر حاضر به ازدواج دوباره نیست، بلکه در فکر ارتباط با روح همسر از دنیا رفتهاش نیز میباشد...! این تصویر اساطیري خواسته یا ناخواسته ذهن ما را نیز در بر میگیرد و آرزوي داشتن چنین همسري براي ما هم بهوجود میآید تا آنجا که امید داریم در مسیر زندگی ما نیز، چنین همسري قرار گیرد. این در حالی است که چنین اتفاقی حتی براي شخصیت اصلی هنرپیشۀ فیلم هم رخ نداده است و این داستان، در واقع تخیلی از آرزوي یک نویسنده بوده و کذب است؛ اما ذهن ما اوهام و اساطیر را دوست دارند و این اساطیر و اوهام همواره زندگی ما را تحتالشعاع قرار میدهند و ما به آنها بیشتر از واقعیات خو میکنیم. پس ما مرتب و حداقل در دو دنیا، همزمان در حال زندگی هستیم، دنیاي حقیقی و جاري و دنیاي مجازي دیگري بهنام دنیاي اوهام و اساطیر.
  • 9. رؤیا شناسی 9 بحثی پیرامون عوالم آرزوها، دریچۀ ورود به عالمی دیگر است. سبک زندگی در دنیا اینگونه شکل گرفته است که انسان، فقط مشغول زندگی واقعی و جاري خود نباشد. حتی ادیان نیز مرتب به زندگیهاي جنّتی یا برزخی اشاره کرده و انسانها را آرزوپرور نمودهاند. هرساله هزاران رمان و داستان تخیلی و الهامبخش با تخیلات انسانها نوشته میشود... برنامههاي و در عالمهاي «! موجود آرزوپروري شود » تلویزیونی، ماهوارهاي و... همگی مثالهایی است که انسان ذهنی موازي به سر برد! اکنون این سؤال پیش میآید که آیا زندگی انسان همراه با اینگونه عوالم مختلف، خوب است و یا بد...؟! آیا اگر انسان در زندگی و حیطۀ زندگی فکرياش در چند عالم بهطور همزمان زندگی کند به سود او و در نهایت به سود کمالات اوست؟ این سؤالات همواره ذهن ما را به خود معطوف ساخته و همچنان نمیدانیم که این به نفع انسان است یا خیر! تجسم، ظهور همیشه تور ماهیگیري در ذهن ماهیها، تجسمی از ماهیگیر است. پس زمانی که یک ماهی تور صیاد (ماهیگیر) را میبیند به یاد صیاد میافتد. در عالم سمبلیک نیز بسیار رخ میدهد که چیزي، سمبلی از در رؤیاست. بنابراین ظهور در پس خود، معانی « اصل سبملیک » حقیقت و تجسمی از دیگري باشد این خاصی دارد که معمولاً در بسیاري از افراد مشترك است و در موارد خاص در افراد مختلف، معانی گوناگونی میدهد. در برخی از افراد، تعدادي از تصاویر ذهنی ایجاد شده در خواب معنی دیگري میدهد و این نشانهها معمولاً در ایشان معنی منحصربهفردي دارد. خاطرات، پر از هیجان واقعی در زندگی حقیقی افراد است که بعدها در ضمیر ناخودآگاه آنان، با شدت هرچه تمامتر حفظ شده است. همواره ذهن افراد ایشان را در معرض تداعیهاي حسی و دیداري زیادي قرار میدهد. مخصوصاً اگر این اتفاقات بار عاطفی و حسی شدیدي براي فرد داشته باشد، بهصورت یک سمبل تکراري و حتّی همراه با حوادث واقعی زندگی ایشان در رؤیا آشکار میشود. به عنوان مثال: سوءاستفادههاي جنسی افراد در دوران کودکی بهمحض نزدیکشدن با حادثهاي مشابه از نظر حسی تداعی میشود.
  • 10. رؤیا شناسی 10 گیر افتادن... در معرض تعقیب قرار گرفتن... حملۀ یک حیوان وحشی، در بیشتر اوقات تداعی یک خاطرة ناخوشایند و مغلوب شدة خواب بیننده میباشد که در دوران بزرگسالی و در هر زمان از زندگی واقعی شخص، هنگامی که موضوعی نزدیک به آن یا حسی خطرناك ایجاد شود (حتی اگر رخ ندهد!) باز هم ذهن خواب بیننده را به خود مشغول میسازد و باعث میشود که احساس ناخوشایند او در آن سالها، دوباره در یک تداعی غیرحقیقی دیگر باعث ناراحتی وي شود و حتّی زمانی که فرد بیمار (افسرده) بهصورت برههاي تحت فشار افکار آزاردهنده قرار میگیرد احتمالاً این قبیل خوابها را میبیند. بیشک یک درمانگر حرفهاي میداند و ذهن بیمار خود را در معرض یک معاینۀ روانی قرار میدهد و میفهمد بزرگترین علت افسردگی این بیمار، سوءاستفادههاي جنسی صورت گرفته از وي در دوران گذشته میباشد. کافی است این قسمت از خاطرات واقعی این بیمار پاك شود و یا بهبود یابد تا افسردگیهاي عمقی و عاطفی وي نیز درمان گردد. تجسم و تشبیه در رؤیا، معمولاً آنچه که درذهن رخ میدهد یک تجسم است نه یک تشبیه. از نظر اینجانب تفاوتهایی بین تجسم و تشبیه وجود دارد. اینگونه که تجسم بیشتر بدون دخالت ذهن و غیر ارادي است و تنها در ذهن منعکس میشود؛ اما تشبیه کاملاً ارادي و اجباري است و آن زمانی است که ما ذهن را مجبور میکنیم تا بهدنبال تشابه بگردد. در تشبیه معمولاً چیز فرعی را به چیز اصلی تعمیم میدهیم درحالیکه در تجسم، اصالت برقرار است. در بسیاري از موارد حالتی و تصویري ایجاد میشود که سابقهاي از آن در ذهن موجود نبوده است.
  • 12. رؤیا شناسی 12 ریشه کلمات عجیب در رؤیا زبان نمادین، زبانی است که تجربیات درونی، احساسات و افکار را به شکل پدیدههاي حسی در دنیاي خارجی بیان میکند. دستور این زبان، اختصاصی است و براي درك و فهم رؤیاها، اساطیر و قصهها فرا گرفتن آن لازم است (رویکردهاي علمی به اسطورهشناسی) همین را بدانیم که اساس هستی، رمزآلود است و کشف این اسرار و چگونگی آن، یکی از بزرگترین من گنجی » : راههاي رسیدن به تکامل و تعالی است. همانگونه که خداوند در حدیثی قدسی میفرماید هرکس بهتر بتواند گرهها را باز کند باتجربهتر «. مخفی بودم، خواستم شناخته شوم، پس خلق را آفریدم خواهد شد و آنکه باتجربهتر است عموماً در زندگی موفقتر خواهد بود... رؤیاها گنجی بیانتها هستند که در گذشته، آینده و حال ما ریشه دارند، رخ دادهاند و رخ میدهند، کشف آنها از دیرباز مهم بوده و مهم است، اسرار آنها را کشف میکنیم چون حقیقت دارند. رؤیاي کاذب و اضغاث وجود ندارند. همۀ رؤیاهاي ما رؤیاي صادقه هستند... آنها راهحلها و کلیدهاي اسرار و نهاد ما هستند. گاهی راز کائنات و گاهی تعارضات حل نشدة درونی، بیماريهاي روانی، عقدهها و تمایلات سرکوب شده، آینۀ تمامنماي ذهن من و توست و تمامی این موارد، حداقل مطالبی است که در ذهن رؤیابین ما منعکس میشود. به گفتۀ یونگ 1: رؤیاهاي ما استقلال غریبی از خودآگاه ما دارند و بیاندازه نیز باارزشاند؛ زیرا تقلب نمیکنند. رؤیا، اساسیترین و مؤثرترین وسیله براي نشان دادن استعداد انسان است. خواب بندگان خدا خواب نباشد، بلکه عین واقعۀ بیداري » : در مقالات شمس تبریزي، آورده شده است باشد؛ زیرا چیزهایی باشد که در بیداري بر او عرضه نکنند از نازکی و ضعف او، در خواب بیند تا طاقت «. دارد چون کامل شود بیحجاب نماید ماهیت ذهن در حالت رؤیا هنگامی که ذهن نسبت به دنیاي اطراف خود و زمانی که میگذرد آگاهی دارد؛ حواس پنجگانه فعال نام دارد که این همان آگاهی بیرونی است. وقتی که ذهن، « بتا » است. امواجی که از مغز ساطع میشود آگاهی بیرونی را از دست میدهد و به مفهوم زمان و فضا توجه نمیکند و موقتاً حواس پنجگانۀ خود را « آلفا » تولید میشود که از آن به آگاهی درونی یاد میکنند. در حالت « آلفا » از دست میدهد و امواج - 1 یونگ، روانکاو و رؤیاششناس اتریشی
  • 13. رؤیا شناسی 13 موجها با طرح منظم هشت تا سیزده ارتعاش دیده میشوند. تجربیات نشان داده که بیشتر ادراك فراحسی در این وضعیت روي میدهد. به این دلیل که در این لحظات فرد دقیقاً در حالت یقظه قرار گرفته است. در واقع حوادث در رؤیا، نمادها و سمبلها، در اساطیر ریشه دارند. حتی روانشناسانی چون فروید و یونگ توجه زیادي به اساطیر دارند؛ یعنی رؤیاهاي هر فرد را نشأت گرفته از ارزشهاي بسیار قدیمی و سنتی جامعۀ آن فرد میدانند. طبق این نظریه، کسی که تاریخ پیشامدها و اساطیر یک مملکت و یک سرزمین را خوب بداند، بهتر از ساکنین آن سرزمینها که اساطیر سرزمین خود را نمیدانند، میتواند رؤیاهاي آن مردمان را تفسیر کند. از اینروست که در کتابهاي دینیِ مقدس شامل تورات، انجیل و از همه مهمتر قرآن داستانها و اساطیر بسیار آمده است. آنچه که در قرآنکریم دربارة سرنوشتهاي اقوام و اشخاص آمده است حتی اگر تکرارنشدنی باشد (که است) مؤلفهاي بزرگ در تغییر سرنوشت ما را در آینده دارد و باعث میشود ما قرار گیریم. از این بحث میتوانیم به عنوان قرآن و اساطیر « هو » بهتر و ملموستر در صراط مستقیم یاد کنیم. از اینرو گفتهاند: کسی که قرآن را میداند و اساطیر و تعاریف هر یک از این سمبلها را میشناسد رؤیا را نیز بیشتر از دیگران میشناسد؛ چون بسیاري از داستانها و سرگذشتها تأویلها و و به تو قرآن کریم » : مفاهیم خاص و پر رمز و رازي دارند و همانگونه که دربارة پیامبر اسلام فرمودهاند همانطور که میدانید عدد چهارده عددي است که بهصورت رمزگونه «. و دو هفت (چهارده) عطا کردیم و بسیار در قرآن آمده است و آنقدر مهم است که جدا از شأن نزول آن گفته شده: مقصود، سورة حمد است که دو بار در نماز تکرار میشود. درواقع داشتن این دو هفت؛ یعنی چهارده باعث کشف بسیاري از معانی کتاب خداوند میشود. پس این اعداد سمبل چه میباشند؟ چه معنایی دارند که همپایۀ دانستن و الهام قرآن است؟ شاید بهوسیلۀ این چهارده حرف (حروف مقطعه) بتوان به بالاترین تفسیر کتاب خدا رسید. پس بدانید قرآن از جهتی براساس چهارده حرف تکمیل میشود. این چهارده حرف هر کدام نمایانگر یکی از ارکان اصلی و کاملکنندة معناي آیات خداوند هستند. استادان دیگري میگویند: واقعیت حقیقی در وضعیت رؤیا وجود دارد؛ نه آنچه آدمی، هوشیاري آگاهانه مینامد.
  • 14. رؤیا شناسی 14 فوبی کوانتز میگوید: آنگاه که فرد در آگاهی کامل از جهان فیزیکی بهسر میبرد مرده است؛ اما هنگامی که در وضعیت رؤیا و آنچه آدمی خواب خطاب میکند از آگاهی برخوردار گردد، به معناي حقیقی زنده میشود. آدمی در وضعیت رؤیا، در جهانی ماورايِ جهان مادي قرار میگیرد، پس میتواند بهتر از وضعیت هوشیاري جهان خود را شناسایی نماید. براي بهدست آوردن توانایی در تحلیل رؤیا در درجۀ اول باید رؤیاهاي خود را خوب بهخاطر بیاورید و با یادداشت نمودن آنها و روشهاي دیگري که در این مجموعه ارائه میشوند آنها را تحلیل و بررسی کنید، ولی باید قبل از هر چیزي روي تحلیل و تفسیر رؤیاهاي خود تمرکز داشته باشید، سپس به سراغ افراد بهخصوصی که در خانواده شما هستند بروید و از آنها بخواهید که شما را در جریان رؤیاهاي هر روز خود قرار دهند. بدین ترتیب تحلیل رؤیاهاي دیگران را شروع کنید. به شما پیشنهاد میکنم تا زمانیکه در این علم تبحر کافی بهدست نیاوردهاید، حدالمقدور هیچ امري را براي دیگران با رؤیاهایشان پیشبینی و پیشگویی نکنید، بلکه آنها را تنها با توجه به وضعیت روانی بیننده خواب تفسیر کنید و از روشهاي مخصوصی که براي تحلیلنمودن رؤیا، براي افرادي مبتدي وجود دارد، به تحلیلنمودن رؤیاها بپردازید! در درجۀ دوم مقوله رؤیاشناسی بسیار بیشتر از آن چیزي میباشد که من در این مجموعه ارائه نمودهام، ولی اگر این مجموعه را با دقت و تمرکز بالایی مرور کنید، قطعاً خودتان مسائل تازهتري را با تجربه و مطالعۀ این مجموعه خواهید یافت! تاریخچۀ رؤیا و معبران قدیمی ترین آثار مکتوب از دانش رؤیاشناسی کهنترین کتابی که امروزه به عنوان مدرك مکتوب دربارة رؤیا وجود دارد کتاب رؤیاهاي مصري است، این کتاب مقارن با سلطنت دودمان دوازدهم مصر (حدود 1700 تا 2000 قبل از میلاد مسیح) انتشار یافته و هماکنون در موزة بریتانیا نگهداري میشود. توجه به موضوع رؤیا قدمتی به طول خلقت انسان دارد و شواهد بسیاري حاکی از آن است که انسانهاي اولیه و حتی فرزندان حضرتآدم نیز بهخاطر رؤیایی که دیده بودند به یکدیگر حسادت میورزیدند!
  • 15. رؤیا شناسی 15 در زمانهاي قدیم رؤیاشناسان و معبران از مقام بالایی در بین مردم و بزرگان برخوردار بودند و این توانایی بهدست افرادي میرسید که کمالات و کرامات بالایی داشتند. در قرون وسطی نیز، این علم در دست مقدسان بود و بزرگان دینی آن را هدایت مینمودند! از همه مهمتر اهمیت این علم در گذشته براي هر فرد، جامعه و گروهی، بسیار بیشتر از آن چیزي بوده که امروزه از آن یاد میشود. بسیاري از اوقات تعبیر یک خواب میتوانست سرنوشت یک قوم یا یک ملت را معین سازد مانند رؤیایی که فرعون مصر دیده بود که اگر حضرت یوسف آن را تعبیر و راهنمایی نمیکرد چه بسا که اوضاع آن ملّت وضع اسفناکی پیدا مینمود!
  • 16. رؤیا شناسی 16 اهمیت تعبیر خواب در این مورد مثالی معروف است از فردي که کلید خانه خود را در اتاق تاریکی جا گذاشته بود و بعد در خیابان و در زیر نور مهتاب و روشنایی به دنبال آن میگشت! باید در نظر داشته باشید هرچند در زیر نور مهتاب و روشنایی چشمها بهتر میبیند و احتمال موفقیت این شخص بیشتر است؛ اما نباید فراموش کنید که این کلید در اتاق تاریکی جا گذاشته شده است و جستجوي این فرد در روشنایی چیزي را عوض نمیکند! در مورد رؤیاها باید بدانید هرچند که رؤیا امر بسیار پیچیدهاي است و این وضعیت داراي یک حالت خاص است، ولی هر شخص باید هرچند به سختی؛ اما هرچه زودتر با آن آشنا شود، تا نتایج عمیق و بزرگ آن را در زندگی خود مشاهده نماید! بیشک مسئله تحلیل رؤیا که ریشه تمام موضوعات متافیزیک میباشد آن اندازه اهمیت دارد که میتواند سرنوشت یک جامعه، یک خانواده و حداقل یک فرد را تغییردهد که در هر صورت علتهاي این موضوع را در مسئلۀ ذیل میتوان بررسی نمود: هر عملکرد یک انرژي و یک تأثیر خاصی در کائنات خواهد داشت، قطعاً این تأثیرات مانند نیت افراد میباشد. شاید باور نکنید هر وقت شما، حتی تصمیمی را میگیرید تحولاتی در محیط پیرامونتان بهوجود میآید! روش تحلیل رؤیا مسئلۀ رؤیابینی، امري بسیار پیچیده و گسترده است. متأسفانه! تاکنون منابعی دقیق و درست براي تفسیر و تحلیل نمودن رؤیا در جامعه ما به چاپ نرسیده است! بیشتر مردم براي تحلیل رؤیاهاي خود به سراغ کتابهاي تعبیر رؤیا میروند و سمبلهاي خود رابهصورت تک تک با کمک گرفتن از کتابهاي تعبیر خواب که بیشتر شبیه به یک دیکشنري میباشد، تفسیر و تعبیر مینمایند! ولی شما قبل از هرچیزي باید در نظر داشته باشید که تعبیر خواب با استفاده از کتابهایی که تک تک سمبلها و نمادها را معرفی مینماید، امریست محال! به شما پیشنهاد مینمایم که براي تعبیر و تحلیلنمودن رؤیاهاي خود به هیچوجه از این کتابها استفاده نکنید. دلایل آن را تکتک برایتان بیان میکنم: 1) نخست رؤیابینی امري شخصی است، گاهی تفسیر یک نماد در فردي نسبت به فرد دیگر معنی کاملاً متفاوتی میدهد!
  • 17. رؤیا شناسی 17 2) تاکنون هیچیک از رؤیاشناسان کتابهایی مانند مجموعههایی ننوشتهاند که امروزه پدیده آمده است و تفسیرهایی از نمادها مانند این مجموعهها نداشتهاند؛ زیرا هرکس رؤیاهاي خود را باید از سیستم فکري و درونی خود تجزیه و تحلیل نماید و افرادي مانند ابنسیرین، دانیالنبی، امامصادق و ... هرگز کتابی براي تعبیر خواب و آن هم اینگونه که در بازار وجود دارد، نداشتهاند! 3) رؤیاهاي هر ملت و فرهنگی نمادها، کهنالگوها و اساطیري خاص دارند که از یک فرهنگ به فرهنگ دیگر متفاوت است، براي مثال: اگر یک فرد مسلمان خواب ببیند که شراب مینوشد رؤیاي او یک تعبیر خاصی دارد و اگر یک فرد مسیحی خواب ببیند که شراب مینوشد رؤیاي او تعبیر دیگري دارد که نسبت به فرد دیگر کاملاً متفاوت است! 4) به عنوان مثال: در کتابهاي تعبیر خواب موجود در بازار نمادها اینگونه تفسیر شده است: خواب دیدن زردآلو بر چهار وجه است: 1- ثروت و فراوانی 2- غم و اندوه 3- همسر و عیال 4- بیماري. حالا شما از کجا میفهمید که تفسیر رؤیاي شما کدام یک از این چهار حالت کاملاً متفاوت است؟ 5) متأسفانه! در حال حاضر تمام کتابهاي تعبیر خواب موجود در بازار ترجمههایی میباشند از سمبل و نمادهاي فرهنگی دیگران که با فرهنگ ایرانی و اسلامی در پارهاي موارد کاملاً متفاوت است! در صورتیکه در امر تحلیل رؤیا، تمام فرهنگها و آداب رسوم، بهخصوص اعتقادات مذهبی هر قوم و فرهنگ باید کاملاً ریشهیابی شود. به همین دلیل این مجموعه با مسائل فرهنگی، آداب و رسوم و کهنالگوهاي ایرانی و فرهنگ اسلامی تطبیق داده شده است. شاید یکی از دلایلی که در این مجموعه به آیات قرآنی استناد میشود همین مسئله باشد. تمام رؤیاهایی را که از افراد مختلف در اینجا ارائه نمودهام کاملاً حقیقی و طبق فرهنگ معاصر کشور ایران میباشد. بنابراین دقت نمایید تا زمانی که به مسائل تحلیل رؤیا و روشهاي آن مسلط شوید حدالمقدور از مطالعۀ هرگونه کتابهاي تعبیر خواب خارجی اجتناب کنید! و تلاش نمایید که تمام سمبلها و نمادهاي رؤیاهایتان را با روشهایی که در این مجموعه ارائه میشود تفسیر و تکتک آنها را با عبور دادن از سیستم درونی خود تعبیر نمایید! به چند دلیل معتقد هستم که رؤیاهاي ما به تمامی، تجلی ناخودآگاه ما نیستند و صرفاً نمیتوان آن را یک فرایند پیشگویانه قلمداد کرد. براي معنیدار شدن این مبحث ابتدا چند موضوع را بررسی میکنیم: الف) پیشگویی چیست؟ اصلاً اعتقادي به پیشگویی داریم؟ پیشگویی وجود دارد؟
  • 18. رؤیا شناسی 18 یک بازي ساده بهنام گل یا پوچ وجود دارد...! همانطور که میدانید در این روش فردي در یکی از دستهاي مشت شدة خود، شیئی خاص را نگه میدارد بدون اینکه از ظاهر دستانش، گل را بتوانیم تشخیص دهیم، کاملاً اتفاقی باید آن را نشان دهیم. احتمال و شانس انتخاب ما در پیدا کردن گل، حدود 50 % است، نه بیشتر و نه کمتر (البته در یک مرتبه). حالا اگر این بازي و انتخاب گزینۀ صحیح بین چهار دستمشت شده ایجاد شود، شانس صحیح گفتن %12/ و انتخاب درست ما حدود 25 % است؛ یعنی یک چهارم میشود. همینطور اگر هشت نفر شوند 5 میشود. حالا اگر پنجاه نفر شوند، حداکثر شانس ما در انتخاب صحیح 1% است. پس فرد باید بین پنجاه نفر بهصورت شانسی (اتفاقی) پیشگویی کند که گل در کدامیک از این مشتهاست. در حالیکه شانس پیشگویی او همان یک درصد میباشد. دراینجا تنها عاملی که به فرد کمک میکند تا بتواند در این بازي، گل را از پوچ تشخیصدهد و در بین صد گزینه یکی را انتخاب کند تنها قدرت پیشبینی است و بهتر است نگوییم قدرت پیشگویی، بلکه فقط بگوییم حس پیشگویی آن فرد میباشد. در نظر داشته باشید در تعبیر رؤیاها، ما در بین مجهولات به دنبال چیز معلومی میگردیم...! حالا در نظر بگیرید که از ماهیت گل این بازي نیز اطلاعی نداشته باشیم و به ما بگویند که باید در بین صد تا دست، اولاً گل را پیدا کنیم و ثانیاً حدس بزنیم که گل چیست؟ مثلاً دانۀ کوچک یک تسبیح یک سنگ کوچک یا هر شیئی دیگر که به عنوان گل انتخاب شده است. اکنون شانس پیروزي ما در این مسابقه به چه میزان است؟ قطعاً بسیار کم... اولاً نمیدانیم در کدام دست است؟ ثانیاً باید بین تمام اشیایی که در کف دست جا میشوند حدس بزنیم که جنسیت و نوع این گل چیست؟ پس شانس پیشگویی در بین مجهولات زیاد نیست. در واقع اگر فردي بتواند بهصورت اتفاقی بین صد تا دست، گل را پیدا کند میتوانیم به او بگوییم خوششانس و حتّی اگر بتواند علاوه بر پیدا کردن گل، نوع آن را نیز تشخیص دهد، این جا باید به او بگوییم پیشگو، غیبگو...! زیرا بهطور حتم یا توسط یکی از افراد شرکتکننده در بازي گل یا پوچ، به او اشاره و راهنمایی شده یا اینکه جواب صحیح توسط فرد دیگري به او الهام شده است. این فرد همان شخصی است که هم گل دست اوست و هم جنسیت آن را میداند. قطعاً در این مثال پیدا کردن یک شیء مجهول در این دستها، دیگر به شانس بستگی ندارد، بلکه بستگی به اشارات دارد. حالا با توجه به این مثال به تشریح عالم رؤیا میپردازیم. فردي میگوید: [خواب دیدم میخواهم به مسافرت بروم به فلان شهر!] و درست چند روز بعد تصمیم میگیرد به مسافرت برود!
  • 19. رؤیا شناسی 19 کاملاً در اینجا پیداست این فرد توسط رؤیاي سوقدهندة خود تصمیم به رفتن به مسافرت میگیرد. اصلاً شاید تعبیر اینکه به مسافرت میرود، این نیست که در واقعیت به مسافرت برود، پس او ناخواسته به جعل یک پیشگویی و رؤیاي صادقانه دست زده است! میخواهم بگویم: ما ناخواسته و بهصورت بالفطره دوست داریم پیشگویی کنیم و در را با تخته جور در بیاوریم و خودمان را داراي قدرت پیشگویی بدانیم؛ چون همیشه پیشینیان ما اینگونه در ذهن ما جا انداخته بودند که رؤیا، همیشه یک پیشگویی است! وجود دارد که در آن روانکاو از بیمار خود میخواهد در مسئلۀ « تداعی آزاد » روشی در روانکاوي بهنام مورد نظر خود، هرچه به ذهنش میرسد، بگوید! گاهی این روش با نشان دادن عکسهاي مبهم و تصاویر چندپهلو نیز باعث ایجاد تداعیهاي خاصی در ذهن بیمار و باعث جاري شدن جملاتی بر زبان او میشود که روانکاو از آن به عنوان سرنخهایی جهت کشف و شناخت بیشتر ذهن بیمار استفاده مینماید. بنده معتقد هستم، قدرتی بهنام پیشگویی وجود ندارد و در عین حال انتخاب صحیح و حدس زدنهاي پیچیده را حالتی میدانم که از اشارات نشأت گرفته است و این اشارات کاملاً جنبۀ بیرونی یا ممکن است درونی، نمادین یا اساطیري داشته باشد. از نظر من انسانها قدرت پیشگویی ندارند و براي اثبات این عقیده، این مثال را عنوان میکنم: ابتدا نام این فیلم براي من آشنا نبود، به همین .X روزي یک فیلم سینمایی از تلویزیون پخش شد بهنام دلیل به عنوان یک فیلم جدید و غیرتکراري مشتاق به دیدن آن شدم حدوداً اواسط فیلم متوجه شدم حدود 12 سال پیش این فیلم را دیدهام؛ امابه سختی میتوانستم تمام صحنههاي آن را بهیادآور ولی میدانستم آخر آن چه میشود. از اینرو به اصطلاح میتوانستم پیشگویی کنم که در این لحظه از فیلم چه اتفاقی افتاده است! منظورم از این مثال این است که بیشتر زمانهایی که ما حدس میزنیم میتوانیم پیشگویی کنیم به این دلیل است که شاهد اتفاقی مشابه این حادثۀ جدید بودهایم و این تجربه در لایههاي قدیمی ذهن ما تاکنون مانده و ذهن ما قبلاً آن را تجربه نموده است. قطعاً چون تمام این تجربه را بهیاد نمیآوریم پس بهصورت انعکاسی (ناخودآگاه)، بر حوادث مشابه تعمیم میدهیم و ذهنمان حالت پیشگویی رابه خود میگیرد. به عبارت دیگر: اولین علت حس پیشگویی در افراد تجربههاي مشابه، اساطیري، قدیمی و نیمه فراموششدة آنهاست و در بسیاري از مواقع حوادث مشابه و سؤالات مشابه، پاسخهاي مشابه دارند.
  • 20. رؤیا شناسی 20 دومین علت پیشگویی، اشارات در ذهن و مغز انسان است. اصلاً در مغز و سلسله اعصاب مرکزي منطقهاي وجود ندارند که اگر تحریک شوند ما بتوانیم پیشگویی نماییم و اگر آسیب ببیند نتوانیم وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ الْغَيْبِ لا يـعَْلَمُها إِلاَّ هُوَ وَ يـعَْلَمُ ما » : پیشگویی کنیم. خلاصه به این جمله معتقد هستیم که فِي الْبَـرِّ وَ الْبَحْرِ وَ ما تَسْقُطُ مِنْ وَرَقَةٍ إِلاَّ يـعَْلَمُها وَ لا حَبَّةٍ في ظُلُماتِ الْأَرْضِ وَ لا رَطْبٍ وَ لا يابِسٍ إِلاَّ في « کِتابٍ مُبينٍ 2 اما ممکن است بگویید: بسیاري از افراد در تاریخ بودهاند که ایشان حوادث خاصی را پیشگویی نمودهاند؟! پاسخ من...! اگر بهصورت نوع اول پیشگویی نکردهاند، بهصورت اشارات توانستهاند به پاسخ برسند، مانند همان مثال گل یا پوچ و این همان اشارة مستقیم؛ یعنی جواب اصلی است، مانند فردي که در مقابل ما در حال انجام این بازي است و با اشارة چشم خود به ما میفهماند که گل در کدام دست اوست! حالا اگر ما برندة این بازي شویم! آیا درست است که بگوییم ما قدرت پیشگویی داریم؟! خیر...! به ما اشاره شده و پاسخ از بیرون صادر شده است و ما با اشاره به پاسخ صحیح رسیدیم. لازم بهیادآوري است میدانند. « الهام » که بعضی نام دیگر اشارات را اما چگونه خوابهایمان را بهیاد آوریم؟ در وهله اول باید بدانید اشخاصی که در کل نسبت به رؤیاهاي خود بیتوجه میباشند کمتر رؤیاهایشان را بهیاد میآورند. درواقع هر اندازه به رؤیاهایمان اهمیت بیشتري دهیم، خیلی بهتر میتوانیم آنها را بیان میشود: قانون « توجه و تمرکز » بهیاد آوریم. این مسئله طبق یک قانون روانشناسی به نام قانون این موضوع را بیان میکند... اگر حالت یا چیزي براي ما مبهم و نامعلوم باشد، بعد ما « توجه و تمرکز » بر آن موضوع تمرکز و دقت کنیم کمکم آن موضوع برایمان واضح و روشن خواهد شد! بنابراین شما خواننده گرامی! بهزودي با آشنایی با موضوع خواب و رؤیا دیدن بهطور خواسته یا ناخواسته احساس میکنید که از این به بعد رؤیاهاي بیشتري میبینید یا رؤیاهایتان را بهتر بهیاد میآورید که بزرگترین علت آن، قانون توجه و تمرکز میباشد! روشهاي دیگري نیز هستند که ما با کمک آنها میتوانیم خوابهاي خود را بهتر از گذشته بهیاد آوریم. این روشها عبارتند از: - 2 و کلیدهاي غیب، تنها نزد اوست. جز او [کسی] آن را نمیداند و آنچه در خشکی و دریاست میداند و هیچ برگی فرو نمیافتد مگر [اینکه] آن را می داند و هیچ دانهاي در تاریکیهاي زمین و هیچ تر و خشکی نیست مگر اینکه در کتابی روشن [ثبت] است.
  • 21. رؤیا شناسی 21 1) اول صبحها یا هر زمانی که از خواب خود برمیخیزیم، قبل از هر کاري مانند صحبتکردن یا صبحانهخوردن، از خود بپرسیم دیشب چه خوابی دیدم؟ براي این کار کافی است یکبار دیگر چشمان خود را ببندید چند لحظه به این فکر کنید، چه خوابی میدیدید؟! روش فوق را اگر پیوسته قبل از برخاستن از رختخواب بهکاربرید حتماً پس از چند روز میتوانید بهراحتی خوابهاي خود را بهیاد آورید! 2) روش دوم: همواره در کنار رختخواب خود یک قلم و کاغذ جهت یادداشت به همراه داشته باشید و بهمحض یاد آوردن خواب یا بخشی از رؤیاهایتان آن را ثبت کنید. در نظر داشته باشید ثبت کردن رؤیاها به روشی که در چند فصل آینده میآید کمک زیادي به تعبیر نمودن آنها میکند و درواقع یکی از روشهاي تحلیل رؤیا نیز میباشد. بنابراین تلاش کنید حدالمقدور قبل از خوابیدن قلم و کاغذي نزدیک رختخواب خود قراردهید! حتی این قلم و کاغذ را در باقی روز نیز در کنار خود داشته باشید و همیشه خودتان را به یک دفتر یادداشت و خودکار مجهز نمایید! این کار به شما کمک خواهد نمود تا رؤیاهایتان را در هر زمانی از روز که به ذهنتان رسید ثبت نمایید؛ زیرا در بسیاري از اوقات، ما در حین انجام دادن فعالیتهاي روزانه خود یا تکرار برخی از اتفاقات و رخدادها، ناگهان بهیاد رؤیاي شب گذشته خود میافتیم آن بهدلیل شباهتهاي رخدادهایی است که هم در عالم رؤیا و هم در عالم واقعیت رخ میدهند! بنابراین اگر بتوانید رؤیاهایتان را با هر کیفیتی که دیدهاید یادداشت نمایید براي تحلیل نمودن آن نیز یک قدم جلو هستید و تمرکز شما براي یادآوري آن نیز بیشتر خواهد شد. دفتر رؤیا بهترین مربی تعبیر خوابهاي شماست. داشتن چنین دفتري را به همۀ افراد توصیه میکنم. مخصوصاً اشخاصی که احساس میکنند بسیاري از رؤیاهایشان تعابیر وقوعی دارد؛ یعنی پس از هر بار رؤیا دیدن حوادثی را در واقعیت روزمرة خود نیز تجربه میکنند. بدین ترتیب که ایشان در نزدیکی بسترخود دفترچه و قلمی داشته باشند و هر زمان که از خواب بیدار میشوند قبل از هر کاري با مرور ذهن خود رؤیایی را که تا چند لحظۀ پیش میدیدند، یادداشت نمایند. باید این کار قبل از هر کار دیگري، مثل دستشویی رفتن، شستن دست و صورت، صرف صبحانه و غذا انجام شود.
  • 22. رؤیا شناسی 22 این کار چندین فایده دارد که از همه مهمتر این میباشد که ذهن ما عادت میکند دقیقتر و جديتر نسبت به حفظ محتویات رؤیا عمل کند. مدل رؤیایی! زمانیکه رؤیاهاي چند نفر را بهطور همزمان و در چند وقت مورد مطالعه قرار میدهید، متوجه خواهید شد که هر فرد به مانند مدل شخصیتی که دارد، مدل و سبک خاصی از رؤیا را نیز دارد. مثلاً میگوییم: معمولاً آن مدل از رؤیاها را میبیند. مثل شاعري « ب» این مدل ازرؤیاها را میبیند و آقاي « الف » خانم که از سبک سرودههایش میتوان گفت که او شاعر سبک خراسانی، عراقی یا شعر سپید میباشد. در اثر مطالعۀ چندین مرحله از رؤیاهاي فرد، به این واقعیت میرسید. اختلالات خلقی سهم عظیمی در رؤیاهاي ما دارند. یکی از رایجترین ناهنجاريهاي روانی نزد انسانهاي بدوي گمگشتگی روح است؛ یعنی بخشپذیرشدن یا از هم گسیختگی خودآگاهی. افکار مالیخولیایی به شکل رؤیاهاي مالیخولیایی بروز میکنند. هر اندازه فردي رؤیاهاي عجیب و غریب بیشتري ببیند بروز ناهنجاريهاي روانی او نیز بیشتر میشود؛ البته در برخی مواقع نه همیشه و عکس آن نیز رخ میدهد. بیشتر ما در رؤیاها دچار گمگشتگی روح هستیم. داستان روح سرگردان، مصداق شرایط ما در حالت رؤیا میباشد. افکار مالیخولیایی و شخصیتهاي شبه اسکیزوئید در رؤیاهاي فردي اینگونه به شکل رؤیاهاي عجیب و غریب همیشگی ظاهر میشوند. به عنوان مثال: من علاقهمند به خرید لوازمالتحریر هستم. در بیشتر رؤیاهاي خود بهدنبال خرید خودنویس یا یک رواننویس خوب هستم؛ زیرا در کودکی و اکنون در بزرگسالی، علاقۀ بسیاري به داشتن خودنویس دارم. همیشه میخواهم که یکی از آنها را براي خود بخرم و با یک رواننویس یا خودنویس خوب و خوشدست به نگارش بپردازم. اگر یک قلم خوب نداشته باشم علاقۀ زیادي هم به نوشتن ندارم. پس یک قلم خوب من را به نوشتن تشویق میکند... بنابراین اگر پیوسته خواب میبینم که در حال خریدن قلم، خودکار و خودنویس هستم بدین معنی است که نیاز به نوشتن دارم و روحم میخواهد بنویسد.
  • 23. رؤیا شناسی 23 « ن وَالْقَلَمِ وَمَا يَسْطُرُونَ 3 » : میباشد، آنجا که میفرماید « هو » این علاقه یکی از نشانههاي و گاهی خواب میبینم در حال خرید ساعتهاي خاصی از فروشگاههاي خاصی هستم، ظاهر و کارایی ساعت براي من مهم است. با این رؤیا این سؤال به ذهنم خطور میکند که: الف) منتظر هستم. ج) از بعد زمان رنج میبرم. د) زمان به نفع من سپري میشود. ه) به دنبال راهی هستم براي پر کردن زمان. 3) روش سوم: اگر تنها قسمتی کوتاه از یک رؤیا را بهخاطر آوردید خودتان را در آن وضعیت غیرحقیقی و رؤیابینی قرار دهید. با تجسم خود در آن حالت و دیدن ادامۀ رؤیاي خود آن را بهخاطر خواهید آورد. با خود مرتب این جمله را مانند یک ذکر تکرار کنید (خواب میدیدم که...). یعنی زمانی که چشمها ) R E M 4) روش چهارم با توجه به اینکه ما بیشتر رؤیاهاي خود را در وضعیت در پشت پلک حرکت میکنند) میبینیم و این حالت رؤیابینی بیشتر در وضعیت دو سوم آخر زمان استراحت و خوابیدن بهوقوع میپیوندد، این روش را بهکار برید! به عنوان مثال: اگر شما تنها حدود 8 ساعت میخوابید و از ساعت 11 شب الی 7 صبح را در خواب هستید، به شما پیشنهاد میکنم ساعتی را تنظیم نمایید تا زنگ بزند، این زمان میتواند حد فاصل بین ساعات 2 الی 6 صبح باشد. در نظر داشته باشیدکه در این ساعات، خواب شما سنگین است و قطعاً خوابهاي زیادي را دیدهاید. اگر با این ساعت و در این حد فاصل بیدار شوید، خوابهاي زیادي را بهخاطر خواهید آورد؛ اما بهشرط اینکه ساعتاز قبل تنظیم شدة شما در حدفاصل بین 2 الی 6 صبح زنگ بزند، شما بیدار شوید و بدانید که این زنگ و این بیدار شدن شما در جهت چه موضوعی میباشد؟ البته براي رفع این مشکل راه حلی نیز وجود دارد، تنها کافی است یک تکه کاغذ را روي ساعت یا دیوار مقابل بچسبانید و روي آن بنویسید! (چه خوابی میدیدم...) این جمله اولین چیزي است که پس از بیدار شدن توجه شما را به خود جلب میکند و باعث خواهد شد، شما رؤیاهاي خود را بهیاد آورید. اگر آنها را در آن وضعیت یادداشت کنید هرگز فراموش نخواهند شد! 5) روش پنجم استفاده از فنون خوابگاهی است. (که در جاي خود ذکر میشوند) - 3 نون، سوگند به قلم و آنچه مىنویسند.
  • 24. رؤیا شناسی 24 در بهیاد آوردن رؤیاهاي خود به چه مسائلی باید توجه داشته باشید؟! در وهلۀ نخست احساس خود را در موقع وقوع رؤیا در نظر بیاورید، در ذهن خود مجسم نمایید که در  آن صحنه و در آن اتّفاق چه حالت و چه احساسی به شما دست داده است؟ آن را ثبت نمایید! در مرحلۀ بعد پس از بیدار شدن از خواب، هر فرد خواب بیننده باید دقت نماید که رؤیاي بهوقوع  پیوسته او هماکنون چه حالت و یا چه احساسی را در او بهوجود آورده است؟ زیرا گاهی وقتها توجه به همین احساسهاي بهوجود آمده پس از بیدار شدن از رؤیا، میتواند کمک زیادي به تحلیل رؤیاي خواببیننده نماید! حتی بسیاري از رؤیاشناسان معتقدند این احساسها و حالات بهوجود آمده در هر فرد، حالاتی را براي تحلیل رؤیاي فرد خواببیننده مشخص مینمایند که به تنهایی براي تحلیل آن رؤیا کافی است! براي اینکه بتوانید رؤیاهایتان را تعبیر نمایید از کجا باید شروع نمایید؟! بار دیگر تکرار میکنم متأسفانه! امروزه در بیشتر کتابفروشیها کتابهایی در جهت تحلیل رؤیا و تعبیر خواب وجود دارند که تقریباً هیچ کدام از آنها استاندارد نیست و قطعاً کارایی چندانی ندارند. رؤیا
  • 25. رؤیا شناسی 25 جریانی خصوصی است که اگر قرار باشد، تنها بهوسیلۀ تفسیر پدیدهها شرح گردد پس باید براي هر نفر یک کتاب تعبیر خواب نوشته شود! در نظر داشته باشید باید هر فرد رؤیاهاي خود را از سیستم خود و از وضعیت روحی، روانی و تجارب وضعیت زندگی حال و گذشته خود تفسیر نماید! به عنوان مثال: در این مورد داستانی نقل شده است: حضرت محمد در جمعی نشسته بودند. فردي از راه میرسد و میگوید: من خواب دیدم دارم اذان میگویم! پیامبر به ایشان فرمودند: شما در سال آینده انشاءالله به سفر حج مشرف میشوید! چیزي نگذشت فرد دیگري به این جمع وارد میشود و میگوید: یا رسولالله! من خواب دیدم که در حال اذان گفتن هستم! پیامبر در تعبیر این رؤیا، به این شخص میگوید: زمان مرگ شما نزدیک شده است. سعی کنید هرچه زودتر توبه کنید و عازم سفر آخرت شوید! درحالیکه اطرافیان، از وقوع این دو رویداد یکسان و ارائه تعابیر مختلف پیامبر تعجب نموده بودند از ایشان پرسیدند: یا رسولالله! چگونه است که این افراد، خواب یکسانی دیدند ولی شما از آنها تعابیر متفاوتی ارائه نمودید؟! پیامبر میفرمایند: در سیماي فرد اول و در سرنوشت او روشنایی و حضور قلب را مشاهده نمودم، درحالیکه در سیماي فرد دوم قساوت و تاریکی را مشاهده نمودم! این مطلب و موضوعات مشابه با آن از معبران و افرادي که علم تعبیر خوابها را میدانند در تاریخ بسیار نقل شده است. در هر صورت باید در نظر داشته باشید درواقع رؤیا جریانی است که بهترین تفسیر و تحلیل آن را خود فرد میتواند انجام دهد. شما نیز با مطالعۀ این مجموعه میتوانید از روشهاي تحلیلی رؤیا مطلع شوید و خوابهاي خود را تعبیر کنید! بنابراین بهترین روش تحلیل رؤیا اینگونه است: هر فردي رؤیاهاي خود را تحلیل نماید! آنچه در مورد رؤیاها باید بدانید؟! چرا برخی از رؤیاها را بهیاد میآوریم و برخی دیگر را نه؟! در موقع خوابیدن در هر چرخه خواب که حدود 45 دقیقه طول میکشد، ما شاهد وقوع یکسري رؤیا  هستیم. از اینرو اگر فردي در حدود 8 ساعت بخوابد تقریباً 10 چرخه خواب را میگذراند؛ یعنی این فرد در هر شب حداقل ده بار خواب میبیند! ولی چگونه است که ما برخی از این خوابها را بهیاد میآوریم و برخی دیگر را بهیاد نمیآوریم؟!
  • 26. رؤیا شناسی 26 یکی از علتهاي مهم این موضوع را براي شما در یک مثال شرح میدهم: فرض کنید که روزي در یک خیابان شلوغ حرکت میکنید. آدمهاي گوناگونی میبینید و بیتفاوت از کنارشان عبور میکنید ولی ناگهان متوجه فردي میشوید که بسیار چاق است و حدوداً 200 کیلوگرم وزن دارد. تیشرتی قرمز و شلواري سبز و کوتاه بر تن دارد. قطعاً اکنون این فرد، بیشتر از تمام افرادي که تا آن زمان دیدهاید توجه شما را به خود جلب میکند. بیشک زمانی که به منزل نیز میرسید تنها چیزي که بهخوبی بهیاد میآورید چهره، تیپ و قیافه عجیب و غریب همان شخص است که امروز از کنارتان گذشته. هرچه تلاش میکنید تا ریخت و قیافۀ بقیۀ افراد را که در حال عبور کردن بودند بهیاد آورید، نمیتوانید! این مورد درست شبیه رؤیا میباشد. بدین ترتیب که ما در عالم رؤیا، اتفاقات و جریانهاي غیرطبیعی و غیرعادي را بهتر بهیاد میآوریم. شاید این جمله را بارها شنیدهاید فردي میگوید: دیشب خواب عجیبی دیدم! همیشه در نظر داشته باشید محركهاي متفاوت و عجیب و غریب در ذهن ناخودآگاه انسان بسیار بهتر باقی میمانند. بههمین دلیل شما لطیفههاي بامزه را هم بهصورت ناخودآگاه و هم خودآگاه از لطیفههاي بیمزه و تکراري بهتر بهیاد میآورید! در رؤیاها، ما اتفاقات غیرطبیعی و عجیب را بهدلیل تأثیري که بر روي ناخودآگاه ما نمیگذارند بهتر بهیاد میآوریم؛ البته این تنها یکی از دلایل این امر است. دلایل دیگر آن را در فصلهاي بعدي ذکر خواهم نمود. در زمان رؤیابینی گاهی اوقات شاهد وقوع یک داستان یا مجموعه مطالبی در یک نوبت میشویم.  همانگونه که در عالم واقعیت و خارج از رؤیا نیز ممکن است شاهد یک فیلم سینمایی یا یک داستان آنهم در چند مجموعه باشیم؛ اما آنچه که وجود دارد، بعضی اوقات این اتفاق در رؤیا با یکسري تفاوتهاي عمده ولی در ظاهر به هم پیوسته رخ میدهد. به عنوان مثال: فردي چنین رؤیایی را نقل میکند:... خواب دیدم در حال افتادن از پرتگاهی هستم ناگهان صدایی از داخل یکی از پنجرهها خارج میشود که میگوید: دوستت دارم! ظاهراً در رؤیاي نقل شدة فوق، یک داستان وجود دارد، ولی حقیقت این است که این رؤیا چهار بخش مجزا دارد که هر کدامشان معانی و مطالب خاصی دارند و تقریباً این بخشها هیچ ربطی به قسمتهاي قبل و بعد خود ندارند!
  • 27. رؤیا شناسی 27 در تحلیل رؤیا باید به این مطلب توجه نمایید که حتماً نباید مجموعۀ سمبلها و حالتهایی که در رؤیا بهصورت منقطع یا متصل میبینید با همدیگر یک پازل را بسازند، بلکه ممکن است هرکدام از این بخشها معانی غیرمرتبط را با بخشهاي دیگر داشته باشند! خواب دیدن یک نعمت مانند دیگر نعمتهاي خداوند است! اما بشر هنوز فواید آن را کامل نمیداند!  اهمیت تعبیر خواب نه تنها موضوعی است که فکر شما را به خود مشغول ساخته است، بلکه فکر من و تمام افرادي را که علاقهمند به پیشرفت نفس، پیشبینی آینده، کشف اسرار و شهودهاي خود میباشند نیز فرا گرفته است. باید همۀ ما رؤیاهایمان را جدي بگیریم. این علم از دیرباز همراه بشر بوده و قدمتی به طول تمامی دوران بشریت داشته و از همان ابتدا با خلقت انسان همراه بوده است! در واقع ما گاهی با خواب دیدن یک تخلیۀ الکترونیکی در نرونهاي عصبی و یک جابجایی انرژي یا یک خروج هیجانی را تجربه مینماییم. حتی خواب دیدن براي انسان به میزانی مهم است، که اگر مدتی نخوابد و رؤیابینی در عالم خواب براي او صورت نگیرد، چه بسا که دچار صدها اختلال روحی و روانی شود! دانشمندان در یک آزمایش تعدادي خرگوش را در جایی قرار دادند و به آنها آب، غذا، هوا و امکان همه نوع کاري را دادند، ولی امکان خوابیدن را از این حیوانات گرفتند. این حیوانات همه کار انجام میدادند به غیر از خوابیدن! تنها بعد از گذشت سه روز تمامی این خرگوشها، پس از آنکه حالت تهاجمی نسبت به هم پیدا کرده بودند، از بین رفتند و مردند! بهطور یقین این آزمایش اهمیت خواب دیدن و رؤیابینی را براي انسان مشخص میکند. هرچند انسان با نخوابیدن در مدت سهروز از بین نمیرود و نمیمیرد ولی احتمالاً دچار مشکلات روحی و روانی عدیدهاي خواهد شد. حتی بسیار دیده میشود کسانی که شبها یا حداقل در برخی از ساعات روز نیز نمیخوابند، پس از مدت کوتاهی دچار اختلالهاي خُلقی و همچنین ناراحتیهاي عصبی و روانی میشوند! رؤیاهاي صادقانه چیست؟ درواقع چیزي بهنام رؤیاي صادقانه وجود ندارد! و آن به این دلیل است که تمامی رؤیاها صادقانه هستند؛ اما تنها چیزي که از نظر عموم آن را صادقانه مینامند رؤیاهایی مذهبی یا آنهایی است که جنبه پیشگویانه دارند! هرچند که تمامی خوابها حائز اهمیت هستند ولی احتمال دارد که این درجه اهمیت متفاوت باشد. یا ممکن است یکی از جنبههاي این رؤیاها بهصورت یک تجلّی ساده از اعمال روزانۀ ما باشد و پیام یا حالت مهمی را براي ما مشخص نکند!
  • 28. رؤیا شناسی 28 بنابراین تمامی خوابها در تمامی افراد وضعیتی خاص را مشخص میسازند، چه خواببیننده زن باشد و چه مرد، چه کافر باشد و چه مؤمن، چه شرابخوار باشد و چه بیدین! پس هرگز فراموش نکنید؛ تمامی رؤیاهاي ما صادقه هستند ولی با اهمیت و کاربردهایی متفاوت! در تحلیل رؤیا به این مسائل توجه داشته باشید! باید در تحلیل رؤیا به این موضوع دقت داشته باشید؛ همیشه رؤیا، اتفاقی مربوط به حوادث آینده  نمیباشد و نباید مثل عموم مردم فکر کنید که در عالم رؤیا تنها ما شاهد مسائلی خواهیم بود که این مسائل در آینده دور یا نزدیک اتفاق میافتند؛ زیرا ممکن است که رؤیاي شما مروري از رخدادهاي بسیار دور یا حتی یک تجلّی ساده از اعمال آن روز شما باشد! از آنجایی که هر رؤیاي تحلیل نشده درست مانند یک نامۀ باز نشده میباشد؛ باید در نظر داشته  باشید، این احتمال وجود دارد که این نامۀ باز نشده آنقدر در زندگی شما با اهمیت باشد که با تعبیر نمودن آن جریان زندگی شما نیز تغییر نماید. این درست مانند زمانی است که به منزل رفتهاید و متوجه دو نامۀ ارسالی در لاي درب منزلتان شدید! نامۀ اول را باز میکنید و متوجه میشوید که پیام آن دعوتنامهاي است از طرف یک شرکت معتبر که بتوانید با حقوق و درآمد عالی در آنجا مشغول بهکار شوید. زمانیکه نامۀ دوم را باز میکنید متوجه میشوید که این نامه مربوط به یک شرکت تبلیغاتی است در مورد تعمیر وسایل برقی منزل که بدین روش تبلیغ مینماید، احتمالاً این نامه براي شما چندان حائز اهمیت نیست! باید همیشه در عالم رؤیا نیز به این اصل توجه داشته باشید که هر رؤیا درجه اهمیت و تعبیر خاصی  دارد که ممکن است تفاوت این درجه اهمیت نسبت به دیگري از زمین تا آسمان باشد! معمولاً رؤیاهاي با اهمیت، آنهایی هستند که بهصورت ذاتی درجه اهمیت و تعبیر بالایی دارند و  بهصورت غیرارادي و ناخودآگاه ذهن ما را به خود مشغول میسازند. به سخن دیگر، هر رؤیا بار هیجانی خاصی دارد که شدت حضور آن در ذهن خواببیننده نشاندهندة میزان اهمیت آن است. بیشک رؤیایی که در زمان بیداري ذهن خواببیننده را بیاندازه به خود مشغول ساخته اهمیت زیادي دارد و رؤیایی که بهسختی میتوانیم آن را بهیاد بیاوریم پایینترین اهمیت را دارد. یکی از روشهاي خلاقانۀ استفاده از تعبیر رؤیاها در زمینه پیشبینی اتفاقات احتمالی آینده براي هر  فرد بدین صورت است، اگر هر فردي بتواند سمبلهاي خود را در رؤیاهایش شناسایی کند و روي خوابهاي خود مراقبه و تمرکز داشته باشد میتواند توسط آن یک سري از اتفاقات را از قبل پیشبینی
  • 29. رؤیا شناسی 29 نماید! براي مثال: شخصی را در خاطر دارم که میگفت: هروقت خواب میبینم صورتم مانند یک نقاشی رنگ شده است، پس از مدتی یک پیشنهاد خوب کاري براي من رخ میدهد! ما در عالم رؤیا هر گردي را گردو میبینیم، درست مانند زمانیکه گرسنه هستیم و کتابفروشی را  کبابفروشی میخوانیم یا زمانی که فردي در بیابان سراب را با آب اشتباه میگیرد! در عالم رؤیا؛ ما، تنها تصور محض هستیم و موقتاً ارادة ما در زمانیکه خوابیدهایم به کنار میرود. به این دلیل است این تصور محض هر کاري که دلش بخواهد میکند و هرجور که بخواهد میتواند به تولید نمادها و جابجا کردن تفسیرها بپردازد. باز هم به همین دلیل، بعضی وقتها در عالم رؤیا صحنههاي عجیب و غیرمعقولانهاي را میبینیم! رؤیاهاي کاذبه رؤیاهاي دروغ، آن دسته از رؤیاهایی نیستند که فرد دیده باشد و بهوقوع نپیوندد یا اینکه ذهن خواببیننده در اثر عدم تمرکز پس از بیداري کامل کرده باشد، بلکه رؤیاهاي کاذبه رؤیاهایی هستند که جنبۀ وقوعی نداشته باشد؛ یعنی اصلاً رخ نداده و دیده نشده، بلکه اکثراً جهت فریب دادن گفته شده است، مانند شخصی که بهخاطر میآورم، میگفت: یک روز به همسرم مشکوك شدم و او را تحت تعقیب قرار دادم، متوجه شدم دربارة رفتن به سر کار به من دروغ گفته است. او آن روز سر کار نمیرود و به منزل دوستی میرود که من از او خوشم نمیآید. این شخص در عین حال میداند تعقیب کردن همسرش کار درستی نبوده است و اگر ماجرا را به او بگوید باعث بروز ناراحتی خانوادگی خواهد شد؛ اما از طرفی میخواهد به همسر خود بفهماند که من از این موضوع اطلاع دارم که سر کار نرفتی و جاي دیگري بودي... به نظر شما او چه روشی را انتخاب میکند؟ کاملاً صحیح است، او میگوید: خواب دیدم که دیروز فلان ساعت پیش فلان دوستت بودي و سر کار نرفتی...! به همین سادگی رؤیاي ندیده جعل شد.
  • 30. رؤیا شناسی 30 در بسیاري از کتب غیرمعتبر و حتی معتبر اینگونه رؤیاهاي جعل شده را دیدهام که از نظر خواننده، این رؤیاها بسیار واضح و صادقانه است، ولی از لحاظ روانشناسی، محال است که رؤیا بدین کیفیت رخ دهد! در سرتاسر تاریخ جعل اینگونه رؤیاهاي به اصطلاح صادقانه رخ داده است و باز هم رخ میدهد ولی این را بدانید که بیشتر رؤیاهاي ما از ذهن تصویرساز، آرمانگرا و ایدهآلیسم خودمان نشأت میگیرند نه از ناموس طبیعت و قواي عاقلۀ هستی...! هرچند که منکر مکاشفات و پیامهاي صحیح و الهامبخش نیستم ولی به بیشتر رؤیاهاي تاریخی مشکوك هستم. شاید باور نکنید ما بیشتر رؤیاهایی را میبینیم که نفسمان دوست دارد و بیشتر آنها خواستههاي ما میباشند، واضحتر بگویم که آنها ذهن ما میباشند، واقعیت هستند نه حقیقت؛ یعنی رخ میدهند ولی بیشتر آنها اصالت ندارند خودساختۀ ذهن بیدار است. نفس، همان شیطان و همان سایه است، هیبتی تهدیدآمیز، گمراهکننده و بدخواه دارد و نوعی نفس شیطانی مستقل از وجود شخص است. سایه حقیرترین بخش وجود آدمی است. سایه وجه تاریک شخصیت نفسانی هر شخص است. اصل بازي با سایهها این اصل را با توضیح یک مثال و تجربهاي که شاید خود شما تا به حال چندین مورد آن را دیده باشید برایتان نقل میکنم: آیا تا به حال با این بازي برخورد داشتهاید؟ مثلاً برخی از افراد که میتوانند بهوسیلۀ سایه انگشتان خود و نوري که از پشت به آنها میتابد حالات و اشکال عجیب و غریب و جالبی را درست کنند. بهیاد دارم یک تردست را که میتوانست با سایه دست و انگشتان خود، دهها تصویر درست کند مانند: تصویر یک صندلی، تصویر یک پیرمرد، تصویر یک بادبزن، گربه، موش، هواپیما و... جالب اینجاست که اگر من از قبل نمیدانستم که این صحنهها و سایههاي بهوجود آمده یک سایه مصنوعی و ساختگی است، غیرممکن بود که چنین فکري به ذهنم خطور کند که این سایهها از اجسام غیر واقعی است و فکر میکردم که این صحنهها، سایههاي واقعی اجسام و اشخاصی است که از سمت صاحبان این سایهها بهوجود آمده است! رؤیا دیدن درست چیزي شبیهبازي با سایهها میباشد، بدین شکل که این تصویر و این حالتها درواقع سایه و نمادي از معنی یک چیز است و آن معنی، یک معنی ظاهري است نه یک معنی باطنی. ولی از
  • 31. رؤیا شناسی 31 آنجایی که ما در عالم رؤیا قرار داریم و متوجه این تردستی ذهن نمیشویم فکر میکنیم که این نمادها و سایهها، هیچکدام نماد نیستند، بلکه عین واقعیت هستند! به عنوان مثال: اگر فردي در عالم رؤیا ببیند که در حال موتورسواري کردن است! تعبیر این رؤیا بدین معنی نیست که او به موتورسواري، علاقه دارد و یا اینکه در آینده موتور سوار میشود، بلکه این اتفاق سایه و نمادي از مسائلی مانند آزادي و اقتدار در مسائل جنسی میباشد که در عالم رؤیا با این سایه و با این نماد ظاهر میشود! بنابراین طبق اصل بازي سایهها، هرآنچه که در عالم رؤیا میبینیم نماد و سمبلی میباشد که معنی آن غیر از ظاهریست که میبینیم. سایهها از منظري دیگر: از آنجایی که همه چیز سایهایی دارد، سایه همان است و نشانۀ هر چیز دیگر یا همان آدرس است. مثلاً سایۀ درخت حتماً به این معنی نیست که تاریکی بر اثر عدم تابش نور خورشید بهوجود آید، بلکه به توضیح ویژگیهایی از یک درخت گفته میشود و به ذهن شنونده در درك ماهیت اصلی آن شیء کمک میکند که سایۀ آن شیء قلمداد میشود. پس سایه یا سایهها تعاریف و وسیلههاي شناسایی آن چیز در عدم حضور آن شیء خواهند بود، چه آن شیء یک حضور و وجود یکبعدي باشد وچه نوع تعیین و اعراض یا تعریف خاص باشد. مثلاً یک درخت را بهوسیلۀ چند سایه میتوانیم بشناسیم: 1) اول سایۀ ظاهري (اثر و رد پا)؛ مثلاً تصویر یک سایۀ تاریک در زمینۀ روشنی را به فردي نشان دهیم و بگوییم آیا میتوانی حدس بزنی این سایه و اثر چیست؟ در این زمان فرد میگوید: یک درخت! ولی در زمانی دیگر بهصورت شفاهی رشد گیاه و نبات را شرح میدهیم و بعد از شخص میپرسیم آیا فهمیدي که این چیست؟ شخص میگوید: آن درخت است... شناخت اشیاء به کمک هرچیز سایههایی را ایجاد مینمایند. زمانیکه یک شیء یا تعین وجود ندارد از سایههاي آن شیء میتوان به کیفیت و یا ماهیت آن پی برد؛ اما این زمانی است که سایۀ آن را بشناسیم؛ زیرا برخی از سایههاي وجودي شیء بسیار پیچیده هستند و شناسایی آنها دشوار است. از آنجایی که همۀ اشیاء در عالم داراي وزن و هر حادثهاي داراي تأثیر در هستی میباشد، پس انعکاس هر عملکردي، عمل و فعلی در هستی ایجاد تعیین مینماید که سایه یا نشانهاي از وجود آن چیز است. مثلاً وقتی میبینم که در مردابِ ساکنی، حلقههاي موازي ایجاد شده است به این نتیجه میرسیم که چیزي شبیه سنگ در آب افتاده است. یا مثلاً در اتاقی تاریک چیزي بر زمین میافتد و میشکند در اینجا ما متوجه میشویم آن شیء جنسش از
  • 32. رؤیا شناسی 32 شیشه بوده نه از آهن و سنگ! ولی آن شیء لیوان بوده یا استکان؟ و از چه نوع بوده است؟ هنوز برایمان معلوم نیست! اگر با روشهاي تحلیل رؤیا، بتوانیم این نمادها و سمبلها را به شکل واقعی آنها و خارج از آن چیزي که میبینیم تفسیر کنیم، میتوانیم رؤیاهایمان را تعبیر نماییم! چه کسانی همیشه خوابهاي مهمتري میبینند یا بیشتر از دیگران خواب میبینند؟! در درجۀ اول آنهایی که اهل مراقبه، ترقی نفس و اهل سلوك و عرفان هستند! و در درجۀ دوم افرادي که در جریان تحولپذیري و تغییرات عمدهاي از سطح زندگی خود میباشند! و در درجۀ سوم آنهایی که در حالت و وضعیت درونی چندان خوبی به سر نمیبرند! این گروه از افراد به ترتیب نسبت به بقیه، خوابهاي بیشتري را خواهند دید! مخصوصاً گروه اول به این دلیل که اهل تزکیه و تفکر و مشغول اندیشیدن در افعال خویشتن، خلقتها، کائنات و اسرار آفرینش میباشند خوابهاي زیادي میبینند که بیشتر رؤیاهایشان نیز، جنبههاي راهنمایی و تعالیبخشی دارند. از آنجایی که این رؤیاها اکثراً جریانهاي قوي و قدرتمندي دارند در ذهن ناخودآگاه ایشان بهتر باقی میماند! در هر صورت، تحقیقات نشان داده است که هر فرد در زمان خوابیدن حداقل ده مرتبه خواب میبیند، حتی نوزاد درون شکم مادر نیز خواب میبیند! باز تحقیقات دانشمندان حاکی از این است که حتی موشها و برخی حیوانات دیگر نیز خواب میبینند! همانطور که گفتم: بیشتر چیزهایی که در رؤیا میبینیم نماد و سمبل است؛ اما چیزهاي دیگري وجود دارد که همان ظاهري است که میبینیم.
  • 34. رؤیا شناسی 34 آنچه که در عالم رؤیا نماد و سمبل نیست! همانطور که متوجه شدهاید در رؤیا همهچیز یک سمبل است. براي مثال: اگر فردي در خواب ببیند که از ساختمان چندطبقهاي به پایین میافتد! این رؤیا به این معنی نیست که چنین اتّفاقی در آینده براي این فرد خواهد افتاد و یا این حادثه در گذشته بهوقوع پیوسته است، بلکه این حالت برگرفته شده از وضعیت روانی و برخی از تعارضهاي حل نشده این فرد میباشد. در تحلیل رؤیا باید همیشه متوجه باشیم که همهچیز معنایی باطنی به جز از شکل ظاهري آن رؤیا را خواهد داشت، بههمین خاطر هر فردي که بتواند نمادها و سمبلهاي رؤیاي خود را تحلیل و تعبیر نماید میتواند رؤیا و خوابهاي خود را تفسیر و تعبیر کند! ولی برخی از چیزها هرگز سمبل نیستند، بلکه آنها مسائلی جدا از سمبلهاي مربوط به رؤیا میباشند و معنی آنها همان معانی ظاهریشان میباشد و حداکثر آنها را باید معانی قلمداد کنیم، مانند آنچه که در عالم واقعیت رخ میدهد. هرکس که مرا در خواب ببیند گویی مرا در » : به عنوان مثال: پیامبر اسلام حضرتمحمد میفرمایند «! عالم واقعیت دیده است و هر چیزي که من به او گفتم یا اشاره نمودم باید اجرا کند چیزهایی را که در عالم رؤیا سمبل نمیدانیم نباید ظاهر آنها را تغییر دهیم. آنها نیازي به تعبیر خاصی ندارند (البته فقط همان چیزهایی که سمبل نیستند) که تعدادي از آنها عبارتند از: -1 خدا 2- فرشتگانی مانند (جبرئل، اسرافیل، میکائیل و...) 3 - پیامبران، امامان و معصومین 4 - اولیاء خدا، پیران طریقت، مرشد و مراد 5 - بهشت، دوزخ، برزخ 6 - ارواح گذشتگان آشنا. بنابراین اگر فردي خواب پیامبري را دید که به او چیزي میگوید، نباید نام یا کیفیت آن پیامبر را تعبیر نماید و تنها کافی است که بعضی اوقات عمل یا مطلب او را تحلیل نماید! یا اگر فردي خواب یکی از گذشتگان خود را دید که در خواب مطلبی یا حالتی از او نشان داده میشود نباید نام آن فرد مرده را تفسیر کند، بلکه باید جملۀ او و احساس وي را تحلیل کند!
  • 35. رؤیا شناسی 35 چه خوابهایی از درجه اهمیت بالایی در تعبیر برخوردارند؟ الف) رؤیاهاي افرادي که کمتر از دیگران خواب میبینند! بدین صورت که معمولاً این افراد، براي یادآوري موضوعات رؤیاهایشان مراقبه (توجه) ندارند و قطعاً کمتر عنوان میکنند که خوابی را دیدهاند ولی بههرحال اگر اظهار کنند که رؤیاهایی عجیب و یا خوابی خاص را دیدهاند حتماً رؤیاهایشان باید تحلیل و تعبیر شود؛ زیرا بیشک این خوابها از درجه اهمیت بالایی برخوردارند! و آن به این علت است که این جریان رؤیا آنقدر قوي خواهد بود که موضوع خواب از ناخودآگاه غیرهوشیار ذهن این افراد حرکت مینماید و خودآگاه آنان را فعال میسازد و به همین جهت این رؤیاها در این افراد بار جریانی قوي را دارند! ب) خوابهاي تکراري و تکرار شدن حادثهاي در رؤیا: مانند زمانیکه برخی از افراد میگویند: مرتباً خواب میبینند که از صخرهاي به پایین میافتند یا همیشه خواب میبینند (اکثراً) که دارند ماهی میگیرند یا...
  • 36. رؤیا شناسی 36 در هر صورت خوابهاي تکراري داراي جریانهاي القایی میباشند که از درجه تعبیر بالایی برخوردار خواهند بود! ج) دسته سوم؛ یعنی خوابهایی که ذهن شما و تمام خواببینندهها را مشغول میسازد، برعکس رؤیاهایی که اصلاً در ذهن نمیماند و جریانی قوي از لحاظ تحلیل و تفسیر را ندارند ولی بهصورت ناخودآگاه هرقدر که این جریانها قويتر باشند آنها بهتر در ذهن میماند! چه قسمتهایی از یک رؤیا مربوط به ما میشود و چه قسمتهایی مربوط به ما نمیشود؟ به عنوان مثال: اگر فردي را در خواب ببینیم و کاملاً آن شخص را بشناسیم باید بدانیم که نمادها، سمبلها، کارها و اتّفاقاتی که براي او رخ میدهد کاملاً مربوط به خود او میشود؛ اما اگر آن فرد را نشناختیم باید بدانیم که وي سایه میباشد و آن سایهاي از ما میباشد که به ظاهرِ شخصی مبهم درآمده است که آن سایه هر وضعیتی داشته باشد وضعیت درونی، روحی و روانی ما خواهد بود! در واقع تصاویر و کلیه حالتهاي مبهم در رؤیا به شخص خواببیننده مربوط میشود. براي مثال: اگر فردي را در خواب ببینید و او را نشناسید یا صورت او مشخص نباشد، در اینجا و برحسب حالتی که در ذهن خواببیننده بهوجود میآید، آن حالات نمایانگر وجوهات مبهم شخصیت فرد خواببیننده است، ولی اگر فرضاً شخصی را در خواب ببینید و او را بشناسید، حالتی که بین شما و او بهوجود آمده است، خود آن نوعی تداعی از ارتباط و برخورد شما با آن شخصرا نشان میدهد! بنابراین چیزهایی که در فرهنگ و رؤیاها و آداب و رسوم تمدن ایرانی سمبل نیست، عبارتند از: خداوند - نور (الله نورالسماوات و الارض.)  پیامبران، امامان و معصومین، شخصیتهاي مذهبی.  اولیاء و علماء معروف؛ یعنی خواببیننده آنها را بشناسد و اگر در عالم رؤیا نشناخت آنها سمبل  هستند. مردگان آشنا به نحوي که خواببیننده آنها را کاملاً بشناسد حداقل با نام و نشان ایشان.  فرشتگان مانند جبرئیل، اسرافیل، میکائیل.  همانطور که قبلاً نیز گفته شد: تمام موضوعاتی که در رؤیا میبینیم بهصورت سمبل هستند و ما باید این سمبلها را تأویل کنیم تا به یک تحلیل درست برسیم ولی به غیر از این الگوهاي ذکرشده در بالا، که در هر فرهنگ و آداب و رسوم متفاوت میباشند، مابقی موضوعات همگی حالتی غیر از آنچه دارند که ما در رؤیا میبینیم!