SlideShare a Scribd company logo
1 of 73
Download to read offline
CAÁP CÖÙU CÔN HEN PHEÁ QUAÛN
BS CK II Nguyễn Thị Tân Xuân
Khoa Hô Hấp BV Chợ Rẫy
G
IN
A
G
IN
A
lobal
itiative for
sthma
lobal
itiative for
sthma
Chieán löôïc toaøn caàu ñoái vôùi Hen :
Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa
Chieán löôïc toaøn caàu ñoái vôùi Hen :
Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa
1995
2002
2004
2006
1995
2002
2004
2006
Revised 2006Revised 2006
ChieChieáánn llööôôïïcc ññieieààuu tròtrò
ÑÑieieààuu tròtrò ññeeåå ññaaïïtt mumuïïcc ñíñíchch kiekieååmm soasoaùùtt
totoáátt””
GINA 2006: MUGINA 2006: MUÏÏCC ÑÍÑÍCH CUCH CUÛÛAA ÑÑIEIEÀÀU TRÒU TRÒ
Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt moät
caùch hieäu quaû treân moät soá beänh nhaân
… baèng caùch giaûm hieän töôïng vieâm cuõng nhö
laøm daõn caùc pheá quaûn
Reliever: Rapid-acting inhaled β2-agonist prn
Controller:
Daily inhaled
corticosteroid
Controller:
Daily inhaled
corticosteroid
plus
Daily long-
acting inhaled
β2-agonist
Controller:
Daily inhaled
corticosteroid
plus
Daily long –
acting inhaled
β2-agonist
plus (if needed)
When
asthma is
controlled,
reduce
therapy
Monitor
STEP 1:
Intermittent
STEP 2:
Mild Persistent
STEP 4:
Severe
Persistent
Outcome: Asthma Control Outcome: Best
Possible Results
Controller:
None
– Theophylline-SR
– Leukotriene
– Long-acting
inhaled β2-agonist
– Oral corticosteroid
STEP 3:
Moderate
Persistent
Step down
GINA 2003:
Phaùc ñoà ñieàu trò Hen ôû ngöôøi lôùn
GINAGINA 20032003
33
22
11
ÑÒNH NGHÓA HEN
Hen pheá quaûn (HPQ laø moät traïng thaùi vieâm maõn tinh ñöôøng khí
ñaïo
-gaây ra nhöõng ñôït ho, khoø kheø, öù khí phoåi vaø khoù thôû taùi ñi taùi laïi
Laøm cho pheá quaûn trôû neân nhaïy caûm vôùi caùc yeáu toá coù tính gaây kích
thích ( moät soá dò nguyeân, khoâng khí laïnh, vaän ñoäng theå löïc,hoùa chaát
…))
Khi tieáp xuùc vôùi caùc chaát treân caùc pheá quaûn co thaét, phuø neà, chöùa ñaày
chaát nhaày vaø taêng ñaùp öùng haïn cheá khí löu thoâng qua pheá quaûn
Tình traïng naøy coù theå hoài phuïc töï nhieân hay döôùi taùc duïng cuûa thuoác
PHẾ QUẢN BÌNH THƯỜNG PHẾ QUẢN trong HEN
NHÖÕNG YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛûNG ÑEÁN SÖÏ
PHAÙT TRIEÅN CUÛA HEN
YEÁU TOÁ CON NGÖÔØI
-Di truyeàn
-Cô ñòa
-Taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû
-Phaùi
-Beùo phì
YEÁU TOÁ CON NGÖÔØI
-Di truyeàn
-Cô ñòa
-Taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû
-Phaùi
-Beùo phì
YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG
-Dò nguyeân trong nhaø
-Dò nguyeân beân ngoøai
-Chaát nhaïy caûm trong ngheà nghieäp
-Khoùi thuoác laù
-OÂ nhieãm moâi tröôøng
-Nhieãm truøng hoâ haáp
-Tieát thöïc
YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG
-Dò nguyeân trong nhaø
-Dò nguyeân beân ngoøai
-Chaát nhaïy caûm trong ngheà nghieäp
-Khoùi thuoác laù
-OÂ nhieãm moâi tröôøng
-Nhieãm truøng hoâ haáp
-Tieát thöïc
CHAÅN ÑOÁN HEN
Beänh söû vaø caùc trieäu chöùng
Ño chöùc naêng hoâ haáp
-Hoâ haáp kyù
-Löu löôïng ñænh keá
Ño möùc ñoä taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû
Ñaùnh giaù tình traïng dò öùng ñeå phaùt hieän caùc yeáu toá nguy cô
Ñoái vôùi treû em ≤ 5 tuoåi vaø ngöôøi giaø: caàn nhöõng phöông tieän
chaån ñoùan theâm
Beänh söû vaø caùc trieäu chöùng
Ño chöùc naêng hoâ haáp
-Hoâ haáp kyù
-Löu löôïng ñænh keá
Ño möùc ñoä taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû
Ñaùnh giaù tình traïng dò öùng ñeå phaùt hieän caùc yeáu toá nguy cô
Ñoái vôùi treû em ≤ 5 tuoåi vaø ngöôøi giaø: caàn nhöõng phöông tieän
chaån ñoùan theâm
CHAÅN ÑOAÙN : beänh söû vaø laâm saøng
1/ Laâm saøng:
* Trieäu chöùng cô naêng
-Ho côn ( thöôøng veà ñeâm )
Khoø kheø
Naëng ngöïc
Khoù thôû
* Trieäu chöùng thöïc theå::
- Phoåi : Ran ngaùy , ran rít 2 beân
CHAÅN ÑOAÙN : HOÂ HAÁP KYÙ
3/ Ño chöùc naêng hoâ haáp
Giuùp ñaùnh giaù möùc ñoä taéc ngheõn
Coù theå ño cho ngöôøi lôùn vaø treû em > 6 tuoåi
Caùc trò soá caàn löu yù : FEV1, FEV1/FVC, FEF 25%
Giuùp ñaùnh giaù söï ñaùp öùng vôùi ñieàu trò
4/ Nghieäm phaùp kích thích pheá quaûn:
-Vôùi histamine hay metacholine
-Chæ ñöôïc thöïc hieän taïi moät cô sôû y teá
-Đöôïc chæ ñònh khi nghi ngôø b/n coù hen pheá quaûn
ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP
MÁY SENSORMEDICS VMAX
CHAÅN ÑOAÙN : löu löôïng ñænh keá
2/ Löu löôïng ñænh keá:
-Phaùt hieän tình traïng giôùi haïn khí löu thoâng ôû pheá
quaûn baèng caùch so saùnh trò soá löu löôïng ñænh thôû ra
(PEF) cuûa b/n vôùi PEF cuûa nhöõng ngöôøi khaùc trong
coäng ñoàng cuøng ñoä tuoåi, chieàu cao vaø phaùi
-PEF thay ñoåi tuøy theo tình huoáng khaùc nhau (tröôùc vaø
sau thuoác daõn pheá quaûn ) hay töø ngaøy naøy sang ngaøy
khaùc ño moãi buoåi saùng tröôùc khi duøng thuoác
BỆNH NHÂN HEN ĐO LLĐ
Löu löôïng ñænh
MUÏC TIEÂU ÑIEÀU TRÒ HEN
1/ Kieåm soùat Hen toát:
2/ Duy trì chöùc naêng hoâ haáp caøng gaàn möùc bình
thöôøng caøng toát
3/ Ngaên ngöøa côn kòch phaùt
4/Traùnh caùc taùc duïng phuï của thuoác ñieàu trò Hen
5/ Ngaên ngöøa töû vong do Hen
Giaûm phôi nhieãm vôùi caùc dò nguyeân trong nhaø
Traùnh khoùi thuoác laù
Traùnh yeáu toá gaây beänh
Phaùt hieän nhöõng yeáu toá kích thích taïi nôi laøm vieäc
Tìm vai troø cuûa nhieãm truøng trong Hen
PHAÙT HIEÄN VAØ GIAÛM
CAÙC YEÁU TOÁ NGUY CÔ
PHAÙT HIEÄN VAØ GIAÛM
CAÙC YEÁU TOÁ NGUY CÔ
KIEÅM SOÁT HEN TREÂN
LAÂM SAØNG
Khoâng coøn hay raát ít trieäu chöùng ban ngaøy
Khoâng coù giôùi haïn hoïat ñoäng
Khoâng coù trieäu chöùng ban ñeâm
Khoâng caàn ( hay raát ít khi) phaûi duøng thuoác caáp cöùu
Chöùc naêng hoâ haáp bình thöôøng
Khoâng coù nhöõng ñôït kòch phaùt
_________
*Raát ít= ít hôn hay baèng 2 laàn/tuaàn
MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN
Ñaëc ñieåm
Kieåm soùat toát
Taát caû nhöõng ñieåm döôùi
ñaây
Kieåm soùat moät phaàn
Hieän dieän ø trong bất kỳ
tuaàn
nào
Khoâng kieåm
soùat
Trieäu chöùng ban
ngaøy
Khoâng coù (ít hay
baèng 2/tuaàn)
Hôn 2 laàn/ tuaàn
Giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng Coù
Trieäu chöùng ban
ñeâm/thöùc giaác
Khoâng Coù
Coù nhu caàu duøng
thuoác caét côn
Khoâng (ít hay baèng
2 laàn/tuaàn)
Hôn 2 laàn/tuaàn
CNHH
(PEF hay FEV1)
Bình thöôøng
<80% döï ñoùan (hay soá
toái öu nhaát ) treânbaát
cöù ngaøy naøo
≥ 3 yeáu toá cuûa
Hen kieåm
soùat moät phaàn
trong baát kỳ
tuaàn naøo
Ñôït kòch phaùt Khoâng ≥ 1 laàn/naêm 1 laàn/baát cöù tuaàn naøo
Kieåm soùat toát
Kieåm soùat moät phaàn
Chöa kieåm soùat ñuôïc
Ñôït kòch phaùt
MMöùöùcc ññooää kiekieååmm sosoùùatat
Duy trì vaø tìm böôùc kieåm soùat
thaáp nhaát
Xeùt taêng baäc laïi ñeå coù
theå kieåm soùat toát
Taêng baäc cho ñeán khi kieåm soùat
toát
Ñieàu trò ñôït kòch phaùt
ÑÑieieààuu trò/Hatrò/Haøønhnh ññooäängng
Nhöõng baäc ñieàu trò
GIAÛM TAÊNG
BAÄC
1
BAÄC
2
BAÄC
3
BAÄC
4
BAÄC
5
REDUCE
INCREASE
Möùc ñoä kieåm soaùt
Phöông phaùp
Kieåm soaùt
Kieåm soaùt
moät phaàn
Khoâng ñöôïc
kieåm soaùt
Asthma Control Test
(Nathan et al, 1999)
>19 16 -19 <15
Asthma Control
Questionnaire (Juniper et al,
1999)
<0.75 >1.5 n/a
Asthma Therapy
Assessment Questionnaire
(Vollmer et al, 1999)
0 1-2 3-4
PhPhööôngông phaphaùùpp ññaaùùnhnh giagiaùù mmöùöùcc ññooää kiekieååmm soasoaùùtt
HenHen
TTöïöï ññaaùùnhnh giagiaùù hayhay bôbôûûii nhaânnhaân
vieânvieân yy teteáá
THUOÁC CAÉT CÔN
*Daõn caùc cô ñöôøng thôû ñeå giaûm caùc trieäu chöùng
Phaûi duøng khi caàn caét caùc trieäu chöùng
Phaûi ñôïi khoaûng 1-2 phuùt giöõa caùc nhaùt xòt ñeå
baûo ñaûm thuoác vaøo trong phoåi
Thuoác daõn pheá quaûn daïng hít taùc duïng
ngaén: SABA
• Proventil, Ventoli (Albuterol)
• Xopene (Levalbuterol) – (chæ coù daïng teùp khí dung)
Taùc duïng: caét caùc côn caáp hay phoøng ngöøa tröôùc khi vaän ñoäng
Taùc duïng phuï
Run tay, nhòp tim nhanh, nhöùc ñaàu
Thuoác ngöøa côn
Corticosteroids hít (ICS )
Giaûm phuø neà ñöôøng thôû
Giaûm hieän töôïng taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû
Phaûi duøng moãi ngaøy duø khoâng coù côn
Khoâng giaûi quyeát ñöôïc caùc trieäu chöùng caáp
tính
Thuoác ngöøa côn :
Corticosteroids hít (ICS)
Neáu duøng ñeàu ñaën, sau moät thôøi gian seõ ngöøa
/kieåm soaùt ñöôïc nhöõng ñôït vieâm caáp
Coù theå taêng hay giaûm lieàu tuøy theo nhöõng
muøa trong naêm
Thuoác corticosteroids hít taùc duïng sau vaøi
ngaøy coøn thuoác uoáng seõ taùc duïng trong voøng
6 giôø
Corticosteroids hít ( ICS )
• Azmacort (Triamcinolone)
• Flovent (Fluticasone - Rotadisk or MDI)
• Pulmicort (Budesonide - DPI or nebs)
• Beclovent, Qvar, Vanceril
(Beclomethasone)
• Aerobid (Flunisolide)
Thuoác khaùng vieâm khoâng steroids
• Intal (Cromolyn)
• Tilade (Nedocromil)
Kieåm soaùt trieäu chöùng hay duøng ñeå phoøng ngöøa tröôùc khi
vaän ñoäng hay tieáp xuùc vôùi dò nguyeân
Taùc duïng phuï: khoâng ( tilade coù muøi vò khoâng toát)
Caùch duøng:
Phaûi duøng 4 laàn/ ngaøy. Taùc duïng toái ña sau 4-6 tuaàn
ÖÙc cheá IgE
Xolair (Omalizumab)
Lieàu löôïng caên cöù treân noàng ñoä IgE
Chæ duøng cho treû em > 6 tuoåi
Duøng chung vôùi caùc thuoác khaùc
Duøng cho nhöõng tröôøng hôïp khoâng kieåm soaùt toát
Tieâm döôùi da
Ñoàng vaän beta 2 taùc duïng keùo daøi
(LABA)
• Serevent (Salmeterol) (Diskus)
• Foradil (Formoterol) (DPI)
Tac duïng phuï: Nhòp tim nhanh, rung tay, giaûm kali
Methylxanthines
• Theophyline
Daõn pheá quaûn.ngöøa caùc trieäu chöùng)
Taùc duïng phuï
Khoù nguû, ñau daï daøy
Löu yù:
: Phaûi theo doõi noàng ñoä trong maùu ñeå traùnh ngoä ñoäc
Söï haáp thu vaø bieán döôõng bò aûnh höôûng bôûi nhieàu yeáu toá
Methylxanthines
-Caùc yeáu toá laøm taêng ñoä thanh thaõi
theophylline: huùt thuoác laù, ethanol, thuoác
( rifampicin, choáng co giöït,phenobarbital )
-Caùc yeáu toá giaûm ñoä thanh thaûi theophylline:
lôùn tuoåi, suy tim,vieâm phoåi, toan hoâ haáp,xô
gan, thuoác ( cimetidine, ciprofloxacin,
erythromycin, allopurinol, ketoconazole )
Khaùng cholinergic
Atrovent (Ipatromium Bromide)
Combivent (Albuterol +Ipratriopium bromide)
Berodual ( Fenoterol +Ipratropium bromide)
Giaûm caùc côn co thaét pheá quaûn caáp khi albuterol ñôn thuaàn
khoâng coù hieäu quaû
Taùc duïng phuï
Khoâ mieäng, maët öûng ñoû
COMBIVENT=Salbutamol +Ipratropium
thuoác caét côn
BERODUAL=Fenoterol +Ipratropium
thuoác caét côn
Corticosteroid ñöôøng toaøn thaân
Prednisone
Medrol
Khaùng vieâm. Phoøng ngöøa söï chuyeån baäc töø trung bình sang
naëng
Taùc duïng phuï:
Ngaén haïn: giöõ nöôùc, aên nhieàu, maët öûng ñoû,ñau daï daøy
Laâu daøi: chaäm taêng tröôûng, cao huyeát aùp, roái loaïn
chuyeån hoùa glucose, yeáu cô, cöôøm maét
Kyõ thuaät hoaït ñoäng cuûa bình xòt ñònh lieàu
HHÖÖÔÔÙÙNG DAÃNNG DAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
BÌNH HBÌNH HÍÍTT
ÑÑÒNH LIEÒNH LIEÀÀUU
(MDI)(MDI)
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BÌNH HBÌNH HÍÍTT
ÑÑÒNHÒNH
LIELIEÀÀUU
( MDI )( MDI )
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BÌNH HBÌNH HÍÍTT
ÑÑÒNHÒNH
LIELIEÀÀUU
( MDI )( MDI )
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BÌNH HBÌNH HÍÍTT
ÑÑÒNHÒNH
LIELIEÀÀUU
( MDI )( MDI )
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BÌNH HBÌNH HÍÍTT
ÑÑÒNHÒNH
LIELIEÀÀUU
(MDI)(MDI)
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BÌNH HBÌNH HÍÍTT
ÑÑÒNHÒNH
LIELIEÀÀUU
( MDI )( MDI )
Caùc loaïi buoàng ñeäm
Bình xòt ñònh lieàu + buoàng ñeäm
Thuoác vaøo phoåi nhieàu hôn ( x5 laàn xo vôùi duøng
MDI moät mình )
Taùc duïng gioáng nhö khi duøng khí dung
Ít toán thôøi gian hôn khi duøng khí dung
F27
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BUOBUOÀÀNGNG
ÑÑEEÄÄMM
( SPACER( SPACER )
HHÖÖÔÔÙÙNG DAÃNNG DAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
BUOBUOÀÀNGNG
ÑÑEEÄÄMM
( SPACER( SPACER )
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BUOBUOÀÀNGNG
ÑÑEEÄÄMM
( SPACER( SPACER )
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BUOBUOÀÀNGNG
ÑÑEEÄÄMM
( SPACER( SPACER )
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
CACAÙÙCHCH
XXÖÛÖÛ
DUDUÏÏNGNG
BUOBUOÀÀNGNG
ÑÑEEÄÄMM
( SPACER( SPACER )
SymbicortSymbicort®®
TurbuhalerTurbuhaler®®
TaTaùùcc duduïïngng cacaéétt côncôn ++ ngngöøöøaa côncôn
HHÖÖÔÔÙÙNG DAÃNNG DAÃN
CACAÙÙCH XCH XÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
TURBUHALERTURBUHALER
SERETIDESERETIDE : SALMETEROL+FLUTICASONESALMETEROL+FLUTICASONE
TaTaùùcc duduïïngng ngngöøöøaa côncôn
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
HHÖÖÔÔÙÙNGNG
DAÃNDAÃN
XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG
DISKUSDISKUS
ÑIEÀU TRÒ ÑEÅ DUY TRÌ KIEÅM SOÙAT
Khi ñaõ kieåm soùat ñöôïc hen, phaûi tieán
haønh theo doõi ñeå:
-duy trì kieåm soùat
Thieát laäp ñöôïc lieàu hay baäc thaáp nhaát
trong ñieàu trò
Vieäc kieåm soùat hen phaûi ñöôïc caû nhaân
vieân y teá vaø beänh nhaân cuøng thöïc hieän
Nhöõng côn hen pheá quaûn caáp laø nhöõng ñôït gia
taêng khoù thôû, ho vaø khoø kheø hay naëng ngöïc
Nhöõng côn HPQ cấp ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï giaûm
luoàng khí thôû ra maø coù theå ño löôøng vaø theo doõi
baèng caùch ño chöùc naêng hoâ haáp (FEV1 hay PEF)
Nhöõng côm HPQ caáp naëng thöôøng hay ñe doïa
tính maïng vaø khi ñieàu trò caàn theo doõi saùt.
Nhöõng côn hen pheá quaûn caáp laø nhöõng ñôït gia
taêng khoù thôû, ho vaø khoø kheø hay naëng ngöïc
Nhöõng côn HPQ cấp ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï giaûm
luoàng khí thôû ra maø coù theå ño löôøng vaø theo doõi
baèng caùch ño chöùc naêng hoâ haáp (FEV1 hay PEF)
Nhöõng côm HPQ caáp naëng thöôøng hay ñe doïa
tính maïng vaø khi ñieàu trò caàn theo doõi saùt.
QUAÛN LYÙ NHÖÕNG CÔN HEN PHEÁ
QUAÛN CAÁP
QUAÛN LYÙ NHÖÕNG CÔN HEN PHEÁ
QUAÛN CAÁP
CÔN HEN CAÁP
Trieäu chöùng cô naêng
-Khoù thôû nhieàu
Noùi ngaét quaõng
Vaõ moà hoâi
Böùt röùt
Trieäu chöùng thöïc theå:
-± roái loaïn tri giaùc
-Maïch > 110 l/ph
-Nhòp thôû > 28 l/ph
-Phôûi: ran rít ran ngaùy 2 pheá tröôøng hay khoâng nghe ñöôïc ran
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ
CÔN HEN CAÁP
1/ Oxy 4lít/phuùt baûo daûm PaO 2> 60 mmHg vaø SpO 2> 90%
2/ Ñaët ngay moät ñöôøng truyeàn TM
3/ Daõn pheá quaûn: thuoác ñaàu tay trong côn caáp
a/Phun khí dung
Salbutamol : 2,5 -5mg (hay Terbutaline 0,5 mg) phun khí dung moãi 20 phuùt cho
ñeán khi B/n ñaùp öùng (toái ña 3 lieàu) sau ñoù moãi 2 giôø
Neáu chöa ñaùp öùng: theâm Ipratropium bromide 0.5mg phun khí dung moãi 3-4 giôø
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt)
b/ duøng daïng MDI + spacer: taùc duïng gioáng nhö khí
dung)
Qui taéc : 4 x 4 x4 -4 nhaùt
-4 nhòp thôû
-4 phuùt
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt)
c / Ít khi naøo phaûi chích tröø khi beänh nhaân khoâng ñaùp öùng:
Terbutaline (Bricanyl) 0,25mg tiem dưới da, laäp laïi moãi 15-30
phuùt (toái ña 0,5mg moãi 4 giôø)
Hay Adrenaline ( 1:1000) 0,25-0,5 mg tiem dưới da moãi 20 phuùt
cho ñeán toái ña 3 lieàu
+ Monitor- Ñieän taâm ñoà
Caån thaän treân nhöõng beänh nhaân coù beänh lyù tim maïch.
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt)
4/ Steroid:
Methylprednisolone TM 125 mg TMạch ngay töø ñaàu
(Lieàu ñöôïc khuyeán caùo laø 40-60 mg / 6 giôø
Chæ giaûm lieàu khi laâm saøng caûi thieän
Chuyeån daàn sang Prednisone uoáng trong 7-14 ngaøy
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt)
5/ Methylxanthines xöû duïng khi tình traïng b/n vaãn khoâng caûi thieän
Lieàu taán coâng :Diaphylline (4.8%) 5mg/Kg pha trong N/S 9%
hay Glucose 5% TT
Lieàu duy trì: 1 mg/Kg
-Taùc duïng phuï: oùi, tieâu chaûy, roái loaïn nhòp, rung thaát
thöôøng xuyeân ño noàng ñoä Theophylline trong maùu ( BT: 10-20 ug/l)
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt)
6/ MgSO 4: duøng khi côn HPQ khoâng ñaùp öng vôùi thuoác
( PEFR vaãn < 60% dñ sau 3 lieàu ñoàng vaän beta 2)
-Hieän dieän trong teá baøo vôùi noàng ñoä 5-30 mEq/l
-Khi giaûm taêng phoùng thích acetylcholine + co cô
-Khi taêng caáp tính daõn pheá quaûn
-Đoái khaùng laïi taùc duïng co cô trôn cuûa calcium daõn pheá quaûn
-Chæ neân duøng ñöôøng TM( ñöôøng uoáng vaø hít ñeàu khoâng hieäu quaû
coøn TB laïi quaù ñau )
-Chæ duøng ñeå caáp cöùu : 2g TTM nhanh trong 2 phuùt
-Khoâng duøng lieân tuïc vì khoâng coù ích lôïi gì
PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt)
Lieàu löoâng: 25mg/Kg (toái ña 2 g ) trong 20 phuùt , thoâng thöôøng
pha 1,2g trong N/S 9%o 100 ml TTM C gioït/ph
-Taùc duïng ngay sau vaøi phuùt vaø chæ keùo daøi trong 2 giôø
-Taùc duïng phuï:
-Thöôøng nheï: ñoû maët, caûm giaùc khoù chòu , buoàn nguû
- Tuït huyeát aùp hay nhòp chaäm neáu TTM quaù nhanh.
-Lieät cô, giaûm phaûn xaï gaân xöông khi noàng ñoä > 5 mg/dl
-Choáng chæ ñònh: suy thaän, beänh lyù tim maïch
7/ Saün saøng giuùp thôû khi caàn (thôû maùy )
Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt toát trong
ña soá beänh nhaân baèng caùch öùc cheá phaûn öùng
vieâm cuõng nhö ñieàu trò tình traïng co thaét pheá
quaûn vaø nhöõng trieäu chöùng coù lieân quan.
Maëc duø hen pheá quaûn khoâng theå chöõa khoûi haún
nhöng ñieàu trò thích hôïp bao goàm moái lieân heä
giöõa thaày thuoác vaø beänh nhaân/gia ñình thöôøng
giuùp kieåm soaùt beänh.
Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt toát trong
ña soá beänh nhaân baèng caùch öùc cheá phaûn öùng
vieâm cuõng nhö ñieàu trò tình traïng co thaét pheá
quaûn vaø nhöõng trieäu chöùng coù lieân quan.
Maëc duø hen pheá quaûn khoâng theå chöõa khoûi haún
nhöng ñieàu trò thích hôïp bao goàm moái lieân heä
giöõa thaày thuoác vaø beänh nhaân/gia ñình thöôøng
giuùp kieåm soaùt beänh.
CHÖÔNG TRÌNH QUAÛN LYÙ VAØ PHOØNG NGÖØA HEN :
TOÙM TAÉT
CHÖÔNG TRÌNH QUAÛN LYÙ VAØ PHOØNG NGÖØA HEN :
TOÙM TAÉT
TAØI LIEÄU THAM KHẢO
1/ Trevor T Hansel et al –An atlas of Chronic Obstructive
Pulmonary disease 2004
2/ Fraser & Pare –Diagnosis of diseases of the chest 1999
–Vol 3 :2168-2264
3/ Alfred P.Fishman –Fishman’s pulmonary diseases and
disorders 1997
4/Di Carlo J.Magnesium sulfate for status asthmaticus
(1998)
5/ Fayon M. Pharmacotherapy of acute severe asthma in
children
6/ Bệnh học Nội Khoa – ĐH Y Dược Tp HCM

More Related Content

What's hot

HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤP
HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤPHƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤP
HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤPSoM
 
Tổ chức quản lý y tế
Tổ chức quản lý y tếTổ chức quản lý y tế
Tổ chức quản lý y tếTS DUOC
 
Sức khỏe môi trường
Sức khỏe môi trườngSức khỏe môi trường
Sức khỏe môi trườngTS DUOC
 
Ts n huhung-soc dien
Ts n huhung-soc dienTs n huhung-soc dien
Ts n huhung-soc dienHoàng Khánh
 
Vi sinh ký sinh trùng
Vi sinh ký sinh trùngVi sinh ký sinh trùng
Vi sinh ký sinh trùngTS DUOC
 
Đặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của tim
Đặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của timĐặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của tim
Đặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của timLam Nguyen
 
giao trinh atld
giao trinh atldgiao trinh atld
giao trinh atldhuongbls
 
CHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊN
CHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊNCHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊN
CHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊNSoM
 
Điều hòa hoạt động của tịm
Điều hòa hoạt động của tịm Điều hòa hoạt động của tịm
Điều hòa hoạt động của tịm Lam Nguyen
 
Xa hoi hoc suc khoe
Xa hoi hoc suc khoeXa hoi hoc suc khoe
Xa hoi hoc suc khoeforeman
 
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶP
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶPCÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶP
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶPSoM
 
Sang tho xuan dieu
Sang tho xuan dieuSang tho xuan dieu
Sang tho xuan dieunhatthai1969
 
Chức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Chức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCMChức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Chức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCMUpdate Y học
 
Gt benh noi_khoa_gia_suc
Gt benh noi_khoa_gia_sucGt benh noi_khoa_gia_suc
Gt benh noi_khoa_gia_sucnowty
 
Lê thị hằng
Lê thị hằngLê thị hằng
Lê thị hằngLehangHng
 
Benh di-ung
Benh di-ungBenh di-ung
Benh di-ungBuu Dang
 
Luan van 113
Luan van 113Luan van 113
Luan van 113LehangHng
 
Hằng định nội môi
Hằng định nội môiHằng định nội môi
Hằng định nội môiHùng Lê
 

What's hot (18)

HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤP
HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤPHƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤP
HƯỚNG DẪN CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ BỆNH HÔ HẤP
 
Tổ chức quản lý y tế
Tổ chức quản lý y tếTổ chức quản lý y tế
Tổ chức quản lý y tế
 
Sức khỏe môi trường
Sức khỏe môi trườngSức khỏe môi trường
Sức khỏe môi trường
 
Ts n huhung-soc dien
Ts n huhung-soc dienTs n huhung-soc dien
Ts n huhung-soc dien
 
Vi sinh ký sinh trùng
Vi sinh ký sinh trùngVi sinh ký sinh trùng
Vi sinh ký sinh trùng
 
Đặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của tim
Đặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của timĐặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của tim
Đặc điểm giải phẫu,mô học và hoạt động điện của tim
 
giao trinh atld
giao trinh atldgiao trinh atld
giao trinh atld
 
CHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊN
CHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊNCHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊN
CHẢY MÁU TIÊU HÓA TRÊN
 
Điều hòa hoạt động của tịm
Điều hòa hoạt động của tịm Điều hòa hoạt động của tịm
Điều hòa hoạt động của tịm
 
Xa hoi hoc suc khoe
Xa hoi hoc suc khoeXa hoi hoc suc khoe
Xa hoi hoc suc khoe
 
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶP
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶPCÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶP
CÁC BỆNH LÝ TUYẾN YÊN VÀ THƯỢNG THẬN THƯỜNG GẶP
 
Sang tho xuan dieu
Sang tho xuan dieuSang tho xuan dieu
Sang tho xuan dieu
 
Chức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Chức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCMChức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
Chức năng thần kinh cao cấp và sa sút trí tuệ - 2019 - Đại học Y dược TPHCM
 
Gt benh noi_khoa_gia_suc
Gt benh noi_khoa_gia_sucGt benh noi_khoa_gia_suc
Gt benh noi_khoa_gia_suc
 
Lê thị hằng
Lê thị hằngLê thị hằng
Lê thị hằng
 
Benh di-ung
Benh di-ungBenh di-ung
Benh di-ung
 
Luan van 113
Luan van 113Luan van 113
Luan van 113
 
Hằng định nội môi
Hằng định nội môiHằng định nội môi
Hằng định nội môi
 

Similar to Xu tri con hen cap

NHA KHOA DỰ PHÒNG
NHA KHOA DỰ PHÒNGNHA KHOA DỰ PHÒNG
NHA KHOA DỰ PHÒNGSoM
 
SINH LY CHU KY KINH NGUYET.ppt
SINH LY CHU KY KINH NGUYET.pptSINH LY CHU KY KINH NGUYET.ppt
SINH LY CHU KY KINH NGUYET.pptTrungTran269865
 
365 lời khuyên về sức khỏe
365 lời khuyên về sức khỏe365 lời khuyên về sức khỏe
365 lời khuyên về sức khỏeVu Binh
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoeguest33d2180
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoeNguyen Khoa
 
365 lời khuyên về sức khoẻ
365 lời khuyên về sức khoẻ365 lời khuyên về sức khoẻ
365 lời khuyên về sức khoẻthaitd_2110
 
Hệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tế
Hệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tếHệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tế
Hệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tếHA VO THI
 
5 choang nt choang pv
5 choang nt choang pv5 choang nt choang pv
5 choang nt choang pvDrTien Dao
 
Bien dang mieng thong thuong 2009
Bien dang mieng thong thuong 2009Bien dang mieng thong thuong 2009
Bien dang mieng thong thuong 2009LE HAI TRIEU
 
HÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃO
HÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃOHÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃO
HÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃOTín Nguyễn-Trương
 
ĐAU
ĐAUĐAU
ĐAUSoM
 
Kawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên Tín
Kawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên TínKawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên Tín
Kawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên TínPhiều Phơ Tơ Ráp
 
HẠ NATRI MÁU
HẠ NATRI MÁUHẠ NATRI MÁU
HẠ NATRI MÁUSoM
 

Similar to Xu tri con hen cap (20)

NHA KHOA DỰ PHÒNG
NHA KHOA DỰ PHÒNGNHA KHOA DỰ PHÒNG
NHA KHOA DỰ PHÒNG
 
NHI "Hen tre em"
NHI "Hen tre em"NHI "Hen tre em"
NHI "Hen tre em"
 
Hen tre em
Hen tre emHen tre em
Hen tre em
 
Viem khop dang thap thieu nien (nx power lite)
Viem khop dang thap thieu nien (nx power lite)Viem khop dang thap thieu nien (nx power lite)
Viem khop dang thap thieu nien (nx power lite)
 
SINH LY CHU KY KINH NGUYET.ppt
SINH LY CHU KY KINH NGUYET.pptSINH LY CHU KY KINH NGUYET.ppt
SINH LY CHU KY KINH NGUYET.ppt
 
365 lời khuyên về sức khỏe
365 lời khuyên về sức khỏe365 lời khuyên về sức khỏe
365 lời khuyên về sức khỏe
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
 
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe365 loi khuyen_ve_suc_khoe
365 loi khuyen_ve_suc_khoe
 
365 lời khuyên cho sức khỏe
365 lời khuyên cho sức khỏe365 lời khuyên cho sức khỏe
365 lời khuyên cho sức khỏe
 
365 lời khuyên về sức khoẻ
365 lời khuyên về sức khoẻ365 lời khuyên về sức khoẻ
365 lời khuyên về sức khoẻ
 
Hệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tế
Hệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tếHệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tế
Hệ thống quản lý sự cố rủi ro trong cơ sở y tế
 
5 choang nt choang pv
5 choang nt choang pv5 choang nt choang pv
5 choang nt choang pv
 
Vktn(nx power lite)
Vktn(nx power lite)Vktn(nx power lite)
Vktn(nx power lite)
 
Vận động trị liệu
Vận động trị liệuVận động trị liệu
Vận động trị liệu
 
Bien dang mieng thong thuong 2009
Bien dang mieng thong thuong 2009Bien dang mieng thong thuong 2009
Bien dang mieng thong thuong 2009
 
HÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃO
HÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃOHÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃO
HÌNH THỂ TRONG TRÁM - TRUNG - GIAN NÃO
 
ĐAU
ĐAUĐAU
ĐAU
 
Kawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên Tín
Kawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên TínKawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên Tín
Kawasaki - Ths.Bs. Đỗ Nguyên Tín
 
HẠ NATRI MÁU
HẠ NATRI MÁUHẠ NATRI MÁU
HẠ NATRI MÁU
 
Dinh niemhoitho19demuc - THẦY THÍCH THÔNG LẠC
Dinh niemhoitho19demuc - THẦY THÍCH THÔNG LẠCDinh niemhoitho19demuc - THẦY THÍCH THÔNG LẠC
Dinh niemhoitho19demuc - THẦY THÍCH THÔNG LẠC
 

More from minh mec

Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344
Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344
Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344minh mec
 
Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt phần 2
Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt  phần 2Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt  phần 2
Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt phần 2minh mec
 
Các khối u lành tính ở vùng miệng
Các khối u lành tính ở vùng miệngCác khối u lành tính ở vùng miệng
Các khối u lành tính ở vùng miệngminh mec
 
Bai giang rang_ham_mat_p2_2174
Bai giang rang_ham_mat_p2_2174Bai giang rang_ham_mat_p2_2174
Bai giang rang_ham_mat_p2_2174minh mec
 
Baigiangranghammat daihoc yhn
Baigiangranghammat daihoc yhnBaigiangranghammat daihoc yhn
Baigiangranghammat daihoc yhnminh mec
 
Chẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răng
Chẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răngChẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răng
Chẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răngminh mec
 
Bài giảng nang vùng hàm mặt th s. lê thị lợi
Bài giảng nang vùng hàm mặt   th s. lê thị lợiBài giảng nang vùng hàm mặt   th s. lê thị lợi
Bài giảng nang vùng hàm mặt th s. lê thị lợiminh mec
 
Chăm sóc răng sữa cho trẻ
Chăm sóc răng sữa cho trẻChăm sóc răng sữa cho trẻ
Chăm sóc răng sữa cho trẻminh mec
 
Chuyên đề bệnh răng, hàm, mặt part 1
Chuyên đề  bệnh răng, hàm, mặt part 1Chuyên đề  bệnh răng, hàm, mặt part 1
Chuyên đề bệnh răng, hàm, mặt part 1minh mec
 

More from minh mec (9)

Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344
Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344
Chua mat ngu_bang_y_hoc_co_truyen_0344
 
Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt phần 2
Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt  phần 2Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt  phần 2
Ebook hướng dẫn chẩn đoán và điều trị một số bệnh về răng hàm mặt phần 2
 
Các khối u lành tính ở vùng miệng
Các khối u lành tính ở vùng miệngCác khối u lành tính ở vùng miệng
Các khối u lành tính ở vùng miệng
 
Bai giang rang_ham_mat_p2_2174
Bai giang rang_ham_mat_p2_2174Bai giang rang_ham_mat_p2_2174
Bai giang rang_ham_mat_p2_2174
 
Baigiangranghammat daihoc yhn
Baigiangranghammat daihoc yhnBaigiangranghammat daihoc yhn
Baigiangranghammat daihoc yhn
 
Chẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răng
Chẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răngChẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răng
Chẩn đoán-bệnh-lý-tủy-răng
 
Bài giảng nang vùng hàm mặt th s. lê thị lợi
Bài giảng nang vùng hàm mặt   th s. lê thị lợiBài giảng nang vùng hàm mặt   th s. lê thị lợi
Bài giảng nang vùng hàm mặt th s. lê thị lợi
 
Chăm sóc răng sữa cho trẻ
Chăm sóc răng sữa cho trẻChăm sóc răng sữa cho trẻ
Chăm sóc răng sữa cho trẻ
 
Chuyên đề bệnh răng, hàm, mặt part 1
Chuyên đề  bệnh răng, hàm, mặt part 1Chuyên đề  bệnh răng, hàm, mặt part 1
Chuyên đề bệnh răng, hàm, mặt part 1
 

Xu tri con hen cap

  • 1. CAÁP CÖÙU CÔN HEN PHEÁ QUAÛN BS CK II Nguyễn Thị Tân Xuân Khoa Hô Hấp BV Chợ Rẫy
  • 3. Chieán löôïc toaøn caàu ñoái vôùi Hen : Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa Chieán löôïc toaøn caàu ñoái vôùi Hen : Ñieàu trò vaø phoøng ngöøa 1995 2002 2004 2006 1995 2002 2004 2006 Revised 2006Revised 2006 ChieChieáánn llööôôïïcc ññieieààuu tròtrò ÑÑieieààuu tròtrò ññeeåå ññaaïïtt mumuïïcc ñíñíchch kiekieååmm soasoaùùtt totoáátt””
  • 4. GINA 2006: MUGINA 2006: MUÏÏCC ÑÍÑÍCH CUCH CUÛÛAA ÑÑIEIEÀÀU TRÒU TRÒ Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt moät caùch hieäu quaû treân moät soá beänh nhaân … baèng caùch giaûm hieän töôïng vieâm cuõng nhö laøm daõn caùc pheá quaûn
  • 5. Reliever: Rapid-acting inhaled β2-agonist prn Controller: Daily inhaled corticosteroid Controller: Daily inhaled corticosteroid plus Daily long- acting inhaled β2-agonist Controller: Daily inhaled corticosteroid plus Daily long – acting inhaled β2-agonist plus (if needed) When asthma is controlled, reduce therapy Monitor STEP 1: Intermittent STEP 2: Mild Persistent STEP 4: Severe Persistent Outcome: Asthma Control Outcome: Best Possible Results Controller: None – Theophylline-SR – Leukotriene – Long-acting inhaled β2-agonist – Oral corticosteroid STEP 3: Moderate Persistent Step down GINA 2003: Phaùc ñoà ñieàu trò Hen ôû ngöôøi lôùn GINAGINA 20032003 33 22 11
  • 6. ÑÒNH NGHÓA HEN Hen pheá quaûn (HPQ laø moät traïng thaùi vieâm maõn tinh ñöôøng khí ñaïo -gaây ra nhöõng ñôït ho, khoø kheø, öù khí phoåi vaø khoù thôû taùi ñi taùi laïi Laøm cho pheá quaûn trôû neân nhaïy caûm vôùi caùc yeáu toá coù tính gaây kích thích ( moät soá dò nguyeân, khoâng khí laïnh, vaän ñoäng theå löïc,hoùa chaát …)) Khi tieáp xuùc vôùi caùc chaát treân caùc pheá quaûn co thaét, phuø neà, chöùa ñaày chaát nhaày vaø taêng ñaùp öùng haïn cheá khí löu thoâng qua pheá quaûn Tình traïng naøy coù theå hoài phuïc töï nhieân hay döôùi taùc duïng cuûa thuoác
  • 7. PHẾ QUẢN BÌNH THƯỜNG PHẾ QUẢN trong HEN
  • 8. NHÖÕNG YEÁU TOÁ AÛNH HÖÔÛûNG ÑEÁN SÖÏ PHAÙT TRIEÅN CUÛA HEN YEÁU TOÁ CON NGÖÔØI -Di truyeàn -Cô ñòa -Taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû -Phaùi -Beùo phì YEÁU TOÁ CON NGÖÔØI -Di truyeàn -Cô ñòa -Taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû -Phaùi -Beùo phì YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG -Dò nguyeân trong nhaø -Dò nguyeân beân ngoøai -Chaát nhaïy caûm trong ngheà nghieäp -Khoùi thuoác laù -OÂ nhieãm moâi tröôøng -Nhieãm truøng hoâ haáp -Tieát thöïc YEÁU TOÁ MOÂI TRÖÔØNG -Dò nguyeân trong nhaø -Dò nguyeân beân ngoøai -Chaát nhaïy caûm trong ngheà nghieäp -Khoùi thuoác laù -OÂ nhieãm moâi tröôøng -Nhieãm truøng hoâ haáp -Tieát thöïc
  • 9. CHAÅN ÑOÁN HEN Beänh söû vaø caùc trieäu chöùng Ño chöùc naêng hoâ haáp -Hoâ haáp kyù -Löu löôïng ñænh keá Ño möùc ñoä taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû Ñaùnh giaù tình traïng dò öùng ñeå phaùt hieän caùc yeáu toá nguy cô Ñoái vôùi treû em ≤ 5 tuoåi vaø ngöôøi giaø: caàn nhöõng phöông tieän chaån ñoùan theâm Beänh söû vaø caùc trieäu chöùng Ño chöùc naêng hoâ haáp -Hoâ haáp kyù -Löu löôïng ñænh keá Ño möùc ñoä taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû Ñaùnh giaù tình traïng dò öùng ñeå phaùt hieän caùc yeáu toá nguy cô Ñoái vôùi treû em ≤ 5 tuoåi vaø ngöôøi giaø: caàn nhöõng phöông tieän chaån ñoùan theâm
  • 10. CHAÅN ÑOAÙN : beänh söû vaø laâm saøng 1/ Laâm saøng: * Trieäu chöùng cô naêng -Ho côn ( thöôøng veà ñeâm ) Khoø kheø Naëng ngöïc Khoù thôû * Trieäu chöùng thöïc theå:: - Phoåi : Ran ngaùy , ran rít 2 beân
  • 11. CHAÅN ÑOAÙN : HOÂ HAÁP KYÙ 3/ Ño chöùc naêng hoâ haáp Giuùp ñaùnh giaù möùc ñoä taéc ngheõn Coù theå ño cho ngöôøi lôùn vaø treû em > 6 tuoåi Caùc trò soá caàn löu yù : FEV1, FEV1/FVC, FEF 25% Giuùp ñaùnh giaù söï ñaùp öùng vôùi ñieàu trò 4/ Nghieäm phaùp kích thích pheá quaûn: -Vôùi histamine hay metacholine -Chæ ñöôïc thöïc hieän taïi moät cô sôû y teá -Đöôïc chæ ñònh khi nghi ngôø b/n coù hen pheá quaûn
  • 12. ĐO CHỨC NĂNG HÔ HẤP MÁY SENSORMEDICS VMAX
  • 13. CHAÅN ÑOAÙN : löu löôïng ñænh keá 2/ Löu löôïng ñænh keá: -Phaùt hieän tình traïng giôùi haïn khí löu thoâng ôû pheá quaûn baèng caùch so saùnh trò soá löu löôïng ñænh thôû ra (PEF) cuûa b/n vôùi PEF cuûa nhöõng ngöôøi khaùc trong coäng ñoàng cuøng ñoä tuoåi, chieàu cao vaø phaùi -PEF thay ñoåi tuøy theo tình huoáng khaùc nhau (tröôùc vaø sau thuoác daõn pheá quaûn ) hay töø ngaøy naøy sang ngaøy khaùc ño moãi buoåi saùng tröôùc khi duøng thuoác
  • 14. BỆNH NHÂN HEN ĐO LLĐ
  • 16. MUÏC TIEÂU ÑIEÀU TRÒ HEN 1/ Kieåm soùat Hen toát: 2/ Duy trì chöùc naêng hoâ haáp caøng gaàn möùc bình thöôøng caøng toát 3/ Ngaên ngöøa côn kòch phaùt 4/Traùnh caùc taùc duïng phuï của thuoác ñieàu trò Hen 5/ Ngaên ngöøa töû vong do Hen
  • 17. Giaûm phôi nhieãm vôùi caùc dò nguyeân trong nhaø Traùnh khoùi thuoác laù Traùnh yeáu toá gaây beänh Phaùt hieän nhöõng yeáu toá kích thích taïi nôi laøm vieäc Tìm vai troø cuûa nhieãm truøng trong Hen PHAÙT HIEÄN VAØ GIAÛM CAÙC YEÁU TOÁ NGUY CÔ PHAÙT HIEÄN VAØ GIAÛM CAÙC YEÁU TOÁ NGUY CÔ
  • 18. KIEÅM SOÁT HEN TREÂN LAÂM SAØNG Khoâng coøn hay raát ít trieäu chöùng ban ngaøy Khoâng coù giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng coù trieäu chöùng ban ñeâm Khoâng caàn ( hay raát ít khi) phaûi duøng thuoác caáp cöùu Chöùc naêng hoâ haáp bình thöôøng Khoâng coù nhöõng ñôït kòch phaùt _________ *Raát ít= ít hôn hay baèng 2 laàn/tuaàn
  • 19. MÖÙC ÑOÄ KIEÅM SOAÙT HEN Ñaëc ñieåm Kieåm soùat toát Taát caû nhöõng ñieåm döôùi ñaây Kieåm soùat moät phaàn Hieän dieän ø trong bất kỳ tuaàn nào Khoâng kieåm soùat Trieäu chöùng ban ngaøy Khoâng coù (ít hay baèng 2/tuaàn) Hôn 2 laàn/ tuaàn Giôùi haïn hoïat ñoäng Khoâng Coù Trieäu chöùng ban ñeâm/thöùc giaác Khoâng Coù Coù nhu caàu duøng thuoác caét côn Khoâng (ít hay baèng 2 laàn/tuaàn) Hôn 2 laàn/tuaàn CNHH (PEF hay FEV1) Bình thöôøng <80% döï ñoùan (hay soá toái öu nhaát ) treânbaát cöù ngaøy naøo ≥ 3 yeáu toá cuûa Hen kieåm soùat moät phaàn trong baát kỳ tuaàn naøo Ñôït kòch phaùt Khoâng ≥ 1 laàn/naêm 1 laàn/baát cöù tuaàn naøo
  • 20. Kieåm soùat toát Kieåm soùat moät phaàn Chöa kieåm soùat ñuôïc Ñôït kòch phaùt MMöùöùcc ññooää kiekieååmm sosoùùatat Duy trì vaø tìm böôùc kieåm soùat thaáp nhaát Xeùt taêng baäc laïi ñeå coù theå kieåm soùat toát Taêng baäc cho ñeán khi kieåm soùat toát Ñieàu trò ñôït kòch phaùt ÑÑieieààuu trò/Hatrò/Haøønhnh ññooäängng Nhöõng baäc ñieàu trò GIAÛM TAÊNG BAÄC 1 BAÄC 2 BAÄC 3 BAÄC 4 BAÄC 5 REDUCE INCREASE
  • 21. Möùc ñoä kieåm soaùt Phöông phaùp Kieåm soaùt Kieåm soaùt moät phaàn Khoâng ñöôïc kieåm soaùt Asthma Control Test (Nathan et al, 1999) >19 16 -19 <15 Asthma Control Questionnaire (Juniper et al, 1999) <0.75 >1.5 n/a Asthma Therapy Assessment Questionnaire (Vollmer et al, 1999) 0 1-2 3-4 PhPhööôngông phaphaùùpp ññaaùùnhnh giagiaùù mmöùöùcc ññooää kiekieååmm soasoaùùtt HenHen TTöïöï ññaaùùnhnh giagiaùù hayhay bôbôûûii nhaânnhaân vieânvieân yy teteáá
  • 22.
  • 23.
  • 24. THUOÁC CAÉT CÔN *Daõn caùc cô ñöôøng thôû ñeå giaûm caùc trieäu chöùng Phaûi duøng khi caàn caét caùc trieäu chöùng Phaûi ñôïi khoaûng 1-2 phuùt giöõa caùc nhaùt xòt ñeå baûo ñaûm thuoác vaøo trong phoåi
  • 25. Thuoác daõn pheá quaûn daïng hít taùc duïng ngaén: SABA • Proventil, Ventoli (Albuterol) • Xopene (Levalbuterol) – (chæ coù daïng teùp khí dung) Taùc duïng: caét caùc côn caáp hay phoøng ngöøa tröôùc khi vaän ñoäng Taùc duïng phuï Run tay, nhòp tim nhanh, nhöùc ñaàu
  • 26. Thuoác ngöøa côn Corticosteroids hít (ICS ) Giaûm phuø neà ñöôøng thôû Giaûm hieän töôïng taêng ñaùp öùng ñöôøng thôû Phaûi duøng moãi ngaøy duø khoâng coù côn Khoâng giaûi quyeát ñöôïc caùc trieäu chöùng caáp tính
  • 27. Thuoác ngöøa côn : Corticosteroids hít (ICS) Neáu duøng ñeàu ñaën, sau moät thôøi gian seõ ngöøa /kieåm soaùt ñöôïc nhöõng ñôït vieâm caáp Coù theå taêng hay giaûm lieàu tuøy theo nhöõng muøa trong naêm Thuoác corticosteroids hít taùc duïng sau vaøi ngaøy coøn thuoác uoáng seõ taùc duïng trong voøng 6 giôø
  • 28. Corticosteroids hít ( ICS ) • Azmacort (Triamcinolone) • Flovent (Fluticasone - Rotadisk or MDI) • Pulmicort (Budesonide - DPI or nebs) • Beclovent, Qvar, Vanceril (Beclomethasone) • Aerobid (Flunisolide)
  • 29. Thuoác khaùng vieâm khoâng steroids • Intal (Cromolyn) • Tilade (Nedocromil) Kieåm soaùt trieäu chöùng hay duøng ñeå phoøng ngöøa tröôùc khi vaän ñoäng hay tieáp xuùc vôùi dò nguyeân Taùc duïng phuï: khoâng ( tilade coù muøi vò khoâng toát) Caùch duøng: Phaûi duøng 4 laàn/ ngaøy. Taùc duïng toái ña sau 4-6 tuaàn
  • 30. ÖÙc cheá IgE Xolair (Omalizumab) Lieàu löôïng caên cöù treân noàng ñoä IgE Chæ duøng cho treû em > 6 tuoåi Duøng chung vôùi caùc thuoác khaùc Duøng cho nhöõng tröôøng hôïp khoâng kieåm soaùt toát Tieâm döôùi da
  • 31. Ñoàng vaän beta 2 taùc duïng keùo daøi (LABA) • Serevent (Salmeterol) (Diskus) • Foradil (Formoterol) (DPI) Tac duïng phuï: Nhòp tim nhanh, rung tay, giaûm kali
  • 32. Methylxanthines • Theophyline Daõn pheá quaûn.ngöøa caùc trieäu chöùng) Taùc duïng phuï Khoù nguû, ñau daï daøy Löu yù: : Phaûi theo doõi noàng ñoä trong maùu ñeå traùnh ngoä ñoäc Söï haáp thu vaø bieán döôõng bò aûnh höôûng bôûi nhieàu yeáu toá
  • 33. Methylxanthines -Caùc yeáu toá laøm taêng ñoä thanh thaõi theophylline: huùt thuoác laù, ethanol, thuoác ( rifampicin, choáng co giöït,phenobarbital ) -Caùc yeáu toá giaûm ñoä thanh thaûi theophylline: lôùn tuoåi, suy tim,vieâm phoåi, toan hoâ haáp,xô gan, thuoác ( cimetidine, ciprofloxacin, erythromycin, allopurinol, ketoconazole )
  • 34. Khaùng cholinergic Atrovent (Ipatromium Bromide) Combivent (Albuterol +Ipratriopium bromide) Berodual ( Fenoterol +Ipratropium bromide) Giaûm caùc côn co thaét pheá quaûn caáp khi albuterol ñôn thuaàn khoâng coù hieäu quaû Taùc duïng phuï Khoâ mieäng, maët öûng ñoû
  • 37. Corticosteroid ñöôøng toaøn thaân Prednisone Medrol Khaùng vieâm. Phoøng ngöøa söï chuyeån baäc töø trung bình sang naëng Taùc duïng phuï: Ngaén haïn: giöõ nöôùc, aên nhieàu, maët öûng ñoû,ñau daï daøy Laâu daøi: chaäm taêng tröôûng, cao huyeát aùp, roái loaïn chuyeån hoùa glucose, yeáu cô, cöôøm maét
  • 38. Kyõ thuaät hoaït ñoäng cuûa bình xòt ñònh lieàu
  • 39. HHÖÖÔÔÙÙNG DAÃNNG DAÃN CACAÙÙCHCH XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG BÌNH HBÌNH HÍÍTT ÑÑÒNH LIEÒNH LIEÀÀUU (MDI)(MDI)
  • 46. Bình xòt ñònh lieàu + buoàng ñeäm Thuoác vaøo phoåi nhieàu hôn ( x5 laàn xo vôùi duøng MDI moät mình ) Taùc duïng gioáng nhö khi duøng khí dung Ít toán thôøi gian hôn khi duøng khí dung F27
  • 48. HHÖÖÔÔÙÙNG DAÃNNG DAÃN CACAÙÙCHCH XXÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG BUOBUOÀÀNGNG ÑÑEEÄÄMM ( SPACER( SPACER )
  • 53. HHÖÖÔÔÙÙNG DAÃNNG DAÃN CACAÙÙCH XCH XÖÛÖÛ DUDUÏÏNGNG TURBUHALERTURBUHALER
  • 62. ÑIEÀU TRÒ ÑEÅ DUY TRÌ KIEÅM SOÙAT Khi ñaõ kieåm soùat ñöôïc hen, phaûi tieán haønh theo doõi ñeå: -duy trì kieåm soùat Thieát laäp ñöôïc lieàu hay baäc thaáp nhaát trong ñieàu trò Vieäc kieåm soùat hen phaûi ñöôïc caû nhaân vieân y teá vaø beänh nhaân cuøng thöïc hieän
  • 63. Nhöõng côn hen pheá quaûn caáp laø nhöõng ñôït gia taêng khoù thôû, ho vaø khoø kheø hay naëng ngöïc Nhöõng côn HPQ cấp ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï giaûm luoàng khí thôû ra maø coù theå ño löôøng vaø theo doõi baèng caùch ño chöùc naêng hoâ haáp (FEV1 hay PEF) Nhöõng côm HPQ caáp naëng thöôøng hay ñe doïa tính maïng vaø khi ñieàu trò caàn theo doõi saùt. Nhöõng côn hen pheá quaûn caáp laø nhöõng ñôït gia taêng khoù thôû, ho vaø khoø kheø hay naëng ngöïc Nhöõng côn HPQ cấp ñöôïc ñaëc tröng bôûi söï giaûm luoàng khí thôû ra maø coù theå ño löôøng vaø theo doõi baèng caùch ño chöùc naêng hoâ haáp (FEV1 hay PEF) Nhöõng côm HPQ caáp naëng thöôøng hay ñe doïa tính maïng vaø khi ñieàu trò caàn theo doõi saùt. QUAÛN LYÙ NHÖÕNG CÔN HEN PHEÁ QUAÛN CAÁP QUAÛN LYÙ NHÖÕNG CÔN HEN PHEÁ QUAÛN CAÁP
  • 64. CÔN HEN CAÁP Trieäu chöùng cô naêng -Khoù thôû nhieàu Noùi ngaét quaõng Vaõ moà hoâi Böùt röùt Trieäu chöùng thöïc theå: -± roái loaïn tri giaùc -Maïch > 110 l/ph -Nhòp thôû > 28 l/ph -Phôûi: ran rít ran ngaùy 2 pheá tröôøng hay khoâng nghe ñöôïc ran
  • 65. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ CÔN HEN CAÁP 1/ Oxy 4lít/phuùt baûo daûm PaO 2> 60 mmHg vaø SpO 2> 90% 2/ Ñaët ngay moät ñöôøng truyeàn TM 3/ Daõn pheá quaûn: thuoác ñaàu tay trong côn caáp a/Phun khí dung Salbutamol : 2,5 -5mg (hay Terbutaline 0,5 mg) phun khí dung moãi 20 phuùt cho ñeán khi B/n ñaùp öùng (toái ña 3 lieàu) sau ñoù moãi 2 giôø Neáu chöa ñaùp öùng: theâm Ipratropium bromide 0.5mg phun khí dung moãi 3-4 giôø
  • 66. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) b/ duøng daïng MDI + spacer: taùc duïng gioáng nhö khí dung) Qui taéc : 4 x 4 x4 -4 nhaùt -4 nhòp thôû -4 phuùt
  • 67. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) c / Ít khi naøo phaûi chích tröø khi beänh nhaân khoâng ñaùp öùng: Terbutaline (Bricanyl) 0,25mg tiem dưới da, laäp laïi moãi 15-30 phuùt (toái ña 0,5mg moãi 4 giôø) Hay Adrenaline ( 1:1000) 0,25-0,5 mg tiem dưới da moãi 20 phuùt cho ñeán toái ña 3 lieàu + Monitor- Ñieän taâm ñoà Caån thaän treân nhöõng beänh nhaân coù beänh lyù tim maïch.
  • 68. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) 4/ Steroid: Methylprednisolone TM 125 mg TMạch ngay töø ñaàu (Lieàu ñöôïc khuyeán caùo laø 40-60 mg / 6 giôø Chæ giaûm lieàu khi laâm saøng caûi thieän Chuyeån daàn sang Prednisone uoáng trong 7-14 ngaøy
  • 69. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) 5/ Methylxanthines xöû duïng khi tình traïng b/n vaãn khoâng caûi thieän Lieàu taán coâng :Diaphylline (4.8%) 5mg/Kg pha trong N/S 9% hay Glucose 5% TT Lieàu duy trì: 1 mg/Kg -Taùc duïng phuï: oùi, tieâu chaûy, roái loaïn nhòp, rung thaát thöôøng xuyeân ño noàng ñoä Theophylline trong maùu ( BT: 10-20 ug/l)
  • 70. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) 6/ MgSO 4: duøng khi côn HPQ khoâng ñaùp öng vôùi thuoác ( PEFR vaãn < 60% dñ sau 3 lieàu ñoàng vaän beta 2) -Hieän dieän trong teá baøo vôùi noàng ñoä 5-30 mEq/l -Khi giaûm taêng phoùng thích acetylcholine + co cô -Khi taêng caáp tính daõn pheá quaûn -Đoái khaùng laïi taùc duïng co cô trôn cuûa calcium daõn pheá quaûn -Chæ neân duøng ñöôøng TM( ñöôøng uoáng vaø hít ñeàu khoâng hieäu quaû coøn TB laïi quaù ñau ) -Chæ duøng ñeå caáp cöùu : 2g TTM nhanh trong 2 phuùt -Khoâng duøng lieân tuïc vì khoâng coù ích lôïi gì
  • 71. PHAÙC ÑOÀ ÑIEÀU TRÒ (tt) Lieàu löoâng: 25mg/Kg (toái ña 2 g ) trong 20 phuùt , thoâng thöôøng pha 1,2g trong N/S 9%o 100 ml TTM C gioït/ph -Taùc duïng ngay sau vaøi phuùt vaø chæ keùo daøi trong 2 giôø -Taùc duïng phuï: -Thöôøng nheï: ñoû maët, caûm giaùc khoù chòu , buoàn nguû - Tuït huyeát aùp hay nhòp chaäm neáu TTM quaù nhanh. -Lieät cô, giaûm phaûn xaï gaân xöông khi noàng ñoä > 5 mg/dl -Choáng chæ ñònh: suy thaän, beänh lyù tim maïch 7/ Saün saøng giuùp thôû khi caàn (thôû maùy )
  • 72. Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt toát trong ña soá beänh nhaân baèng caùch öùc cheá phaûn öùng vieâm cuõng nhö ñieàu trò tình traïng co thaét pheá quaûn vaø nhöõng trieäu chöùng coù lieân quan. Maëc duø hen pheá quaûn khoâng theå chöõa khoûi haún nhöng ñieàu trò thích hôïp bao goàm moái lieân heä giöõa thaày thuoác vaø beänh nhaân/gia ñình thöôøng giuùp kieåm soaùt beänh. Hen pheá quaûn coù theå ñöôïc kieåm soaùt toát trong ña soá beänh nhaân baèng caùch öùc cheá phaûn öùng vieâm cuõng nhö ñieàu trò tình traïng co thaét pheá quaûn vaø nhöõng trieäu chöùng coù lieân quan. Maëc duø hen pheá quaûn khoâng theå chöõa khoûi haún nhöng ñieàu trò thích hôïp bao goàm moái lieân heä giöõa thaày thuoác vaø beänh nhaân/gia ñình thöôøng giuùp kieåm soaùt beänh. CHÖÔNG TRÌNH QUAÛN LYÙ VAØ PHOØNG NGÖØA HEN : TOÙM TAÉT CHÖÔNG TRÌNH QUAÛN LYÙ VAØ PHOØNG NGÖØA HEN : TOÙM TAÉT
  • 73. TAØI LIEÄU THAM KHẢO 1/ Trevor T Hansel et al –An atlas of Chronic Obstructive Pulmonary disease 2004 2/ Fraser & Pare –Diagnosis of diseases of the chest 1999 –Vol 3 :2168-2264 3/ Alfred P.Fishman –Fishman’s pulmonary diseases and disorders 1997 4/Di Carlo J.Magnesium sulfate for status asthmaticus (1998) 5/ Fayon M. Pharmacotherapy of acute severe asthma in children 6/ Bệnh học Nội Khoa – ĐH Y Dược Tp HCM