5. 2. Ernalketa: bi gametoak elkartzea, zigotoa eratuz.
Barneko prozesua
3. Enbrioiaren garapena: zelula zatitzen, enbrioia
sortu.
Hazi eta eraldatu, fetua.
6. 4. Erditzea: haurra jaiotzeko prozesua
Bibiparoak gara gu, fetua amaren sabelean
garatu.
5. Garapena: gorputza
handitzeko prozesua.
7. Heldutasun sexualeranzko aldaketak
Karaktere sexual primarioak: sexu organoak
Horien heldutasuna pubertaroan (10-16 urte)
Sexu-hormonak sortu
Aldaketak (karaktere sexual
sekundarioak)
Nerabezaroa: pubertarotik helduarora bitarteko
garaia (aldaketa fisiko, psikologiko eta sozialak)
9. Gizonezkoen gametoak: espermatozoideak
Parteak: Nukleoa
Burua
Akrosoma
(obuluaren geruza zeharkatzeko
entzimak ditu)
Lepoa (zentrioloa, eta mitokondria ugari
energia lortzeko)
Isatsa (flageloa)
12. 2. Ugaltze-bideak
2.1. Falopioren tronpak
Funtzioak:
- Obulutegia eta umetokia lotzen duten
hodiak
- Finbriek obulua hartu
- Zilioek obulua umetokirantz eraman
18. Obuluen osaketa:
BILKINAK
Koroa erradiatua Obulua babesten zelulak
Mintz peluzidoa Kanpoko mintza (babesa
/ elikatzea)
Mintz plasmatikoa Zitoplasma mugatzen du
ZITOPLASMA Organuluak eta nukleoa
barnean
NUKLEOA Esferikoa, barnean
nukleoloa
20. Obuluen sorrera edo obogenesia
Obulu-folikuluak edo obozitoak
Hilero bakarra helduko, eta obulutegitik irtetean
obulua izango da
- Hipofisiko hormonen garrantzia
25. Obulutegietako zikloa
1. Fase folikularra
FSH Folikuluak heldu
(bat asko hazi)
2. Obulazioa
LH Obulua askatu
3. Fase luteoa
LH Folikulua bihurtu
Estrogeno / progesteronagorputz luteo
26.
27.
28. Umetokiko zikloa
1. Hilekoa
Endometrioa loditu, askatu
2. Ugaritzekoa
Estrogenoa Endometrioa berregiten
3. Jariaketa-fasea
Endometrioak hazten (enbrioia hartzeko)
Ernalketarik ezean
- Obulua hil
- Gorputz luteoa degeneratu
Obulutegietako progesterona (hilekoa)
29.
30.
31. Ernalketa
Espermatozoideak eta obuluak bat egitea,
zigoto edo obozelula sortuz
Nukleoak dira batzen direnak
Falopioren tronpetan
Obulua Espermatozoideak
Bakarra
24-48 ordu ernaltzeko
300 milioi
3-5 egun
32. Bilkin babesleak zeharkatu
Akrosomaren garrantzia (batzuek koroa
erradiatua zulatuko dute,
besteei mintz peluzidora
heltzea ahalbidetuz)
Zigotoa eratzean,
ernalketa-mintza
33.
34.
35. Gorputz luteoak progesterona jariatzen
jarraitu (endometrioko paretak lodi)
Zigotoa umetokiranzko bidean, zatituz
Morula
Blastozitoa
7 egunetara:
endometrioan ezarri
40. Dilatazioa Egozpena Haurlaguna botatzea
Umetokia uzkurtzen hasi
Umetokiko lepoa dilatatu
Zorro amniotikoa apurtu
(urak bota)
Burua erdialdeko kanalera
Lehen aldian 8-14 h
Umetokia gehiago uzkurtu
Diafragma uzkurtu
Baginatik atera
(lehenik burua)
Zilbor-hesteari matxardez
eutsi eta moztu (orbaina
zilborra)
1-30 minutu
Umetokia berriro
uzkurtu
(haurra jaio ostean)
Plazenta askatzeko
Oritza sortu amaren
ugatzek
(mantenugaiak,
antigorputzak)
Ondoren esnea
41. Antzutasuna. Laguntza bidezko
ugalketa teknikak
- Antzutasuna: seme-alabarik izateko
berezko ezintasuna
Ez obulatzea
Enbrioia ezartzean
arazoak
Falopioren tronpen
buxadura
Espermatozoide
gutxi sortzea
Espermatozoide
heldugabe edo
malformatuak
Baginako
mukiarekin
bateraezintasuna
Hodi deferenteen
buxadura
42. Laguntza bidezko ugalketa teknikak
Intseminazio artifiziala In vitro ernalketa
Espermatozoideek obuluraino
ezin iritsi
Gizonezkoaren semena
artifizialki sartu umetokian edo
Falopioren tronpetan
(emakumea obulatzen ari
denean)
Emakumezkoek hormona
bidezko tratamendua, hainbat
obulu sortuz
Atera, eta laborategian ernaldu
gizonezkoaren
espermatozoideekin
Enbrioiak ezarri
emakumezkoaren umetokian
Haurdunaldi anizkoitzak
43. Sexu transmisioko gaixotasunak
STG: sexu-harreman bidez kutsatzen diren
gaixotasun infekziosoak
Eragileak
Treponema pallidum GIB Candida albicans
Bakterioak Birusak Onddoak
44. Nola kutsatzen dira?
Larruazaleko zaurien bidez
Genitaletako, ahoko edo uzkiko
mukosetako lesioen bidez
Gorputzeko fluidoen bidez (semena,
odola, baginako jariakinak, gernua…)
