1. HB en ASS
Workshop 13 november 2012
1. Voorstellen
2. Inleiding
3. Visie – Overleg – Plan - Evaluatie
4. Autisme
5. Drie theorieën en meer…
6. Film
7. Overeenkomsten en verschillen
8. Praktijk – casus 1 leerling
9. Terugkoppeling - evaluatie
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
2. 1. HB en ASS
Voorstellen
• Monique van den Hurk
• Bijna 5 jaar AB-er in BAO/VO en MBO
• Collega van Michiel en Gaatze
• Specialisme o.a. hoogbegaafdheid en autisme
• Ik vind mijzelf als workshopleider o.a. een perfectionist
sta open voor interactie, ben enthousiast en to the point.
• Ik maak fouten, lees graag goede feedback op het
evaluatieformulier.
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
3. 2. HB en ASS
Inleiding Bewustwording
Compacten, Verrijken en Verdiepen
Constructie
Onderhoud
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
6. 3. HB en ASS
Plan
1. Hoogbegaafdheid
2. Docentschap
3. Leermiddelen
4. Klassenmanagement
5. Docent
6. Leerling
> Leren weten
> Leren doen
> Leren samenleven
> Leren zijn MvdH Eduvier Onderwijsgroep
7. 3. HB en ASS
Evalueren
Tijd
Planning
Inhoud
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
8. 4. ASS en HB
Neurobiologische aandoening
• Ontwikkelingsstoornis
• Informatieverwerkingsstoornis
• Prikkelverwerkingsproblemen
• Gedrag > DSM 5 > ASS – Autisme
• 3 cognitieve theorieën en 4e…
• Co-morbiditeit MvdH Eduvier Onderwijsgroep
9. 4. ASS en HB
DSM-IV-criteria:
• kwalitatieve tekortkomingen in de sociale interactie (2- 4)
• kwalitatieve tekortkomingen in de communicatie (1– 4)
• Beperkte, repetitieve en stereotiepe gedrag-, interesse en activiteiten-
patronen (1- 4)
• Vertraagd of abnormaal functioneren op minimaal één van de volgende
gebieden, beginnend voor de leeftijd van drie jaar: sociale interactie, taal,
symbolisch spel / fantasiespel
• Er is niet voldaan aan de criteria voor de stoornis van
Rett of desintegratiestoornis van de kinderleeftijd.
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
10. 5. ASS en HB
Autisme kenmerken
Contextblindheid
ToM = Theory of Mind
EF = Executieve Functions
CC = Centrale Coherentie
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
11. 5. ASS en HB
Autisme kenmerken
Contextblindheid
ToM = Theory of Mind
EF = Executieve Functions
CC = Centrale Coherentie
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
12. 5. ASS en HB
Interne context Externe context
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
13. 5. ASS en HB
Uitleg over autisme
http://www.explania.com/nl/kanalen/gezondheid/detail/wat-is-autisme
3.47 minuten
http://tistje.com/2012/10/24/matthijs-regels/
3.05 minuten
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
14. 5. ASS en HB
Casus leerling
• Onzichtbaar
• Niet willen opvallen
• Cognitief beredeneren
• Copingstrategie
• Moeite met overzien van oorzaak-gevolg, planning en vooruitdenken
en het snel kunnen verwerken van informatie.
1. Vermijd ‘aanval’ op de persoon / emotie / gevoel.
2. Inhoud
3. Geef kapstok en stel concrete vragen.
4. Verduidelijk de bedoeling.
5. Zeg wat je doet en doe wat je zegt. MvdH Eduvier Onderwijsgroep
15. 6. HB en ASS
Overeenkomsten
Mönks
Renzulli / Mönks
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
16. 6. HB en ASS
Heller
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
17. 6. HB en ASS
Heller:
• Het model van Heller onderscheidt niet-cognitieve
persoonlijkheidskenmerken en omgevings-kenmerken die
een negatieve of positieve invloed kunnen uitoefenen op
aanleg en gedrag.
• Van belang is om zicht te krijgen op hóe deze
belemmerende of stimulerende factoren van invloed zijn op
het ontwikkelingsproces. Hierdoor ontstaat inzicht in de
benodigde ondersteuning en begeleiding die kan bijdragen
om het potentieel om te zetten in hiermee
overeenstemmende prestaties. De kenmerkende leer- en
persoonlijkheidseigenschappen van (hoog)begaafde
leerlingen kunnen dan ook zichtbaar blijven of worden.
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
18. 6. HB en ASS
Verschillen en overeenkomsten Gardner
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
19. 7. Verschillen en overeenkomsten
Persoon met autisme Persoon zonder autisme
Letterlijk begrijpen Begrijpen naar de geest
Analytisch denken Geïntegreerd denken
Oog voor details Oog voor het groter geheel
Serieel verwerken van informatie Parallel verwerken van informatie
Concrete zaken Abstracte zaken
Formele, logische zaken Onlogische dingen
Leven volgens de regels Leven tussen de regels
De feiten De ideeën
De wetten De uitzonderingen op de wet
Beelden Verbeelden
Berekenen Intuïtief aanvoelen
Gelijkenissen Analogieën
Absoluut Relatief
Objectiviteit Subjectiviteit
Rechttoe, rechtaan, eerlijk Slipperig, humor, liegen, bedriegen
Perfectionisme Soepelheid
Het uiterlijke Het innerlijke
Deductief redeneren Inductief redeneren
MvdH Eduvier
Realisme Surrealisme Onderwijsgroep
20. 7. HB en ASS Leerling
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
21. 7. HB en ASS Leerling
Ken je een persoon met autisme?
Dan ken je één persoon met autisme!
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
22. 8. HB en ASS
Opdracht
Bedenk 5 eigenschappen / vaardigheden die jij waardeert.
Benoem 2 eigenschappen / vaardigheden waar jij je flink aan ergert.
Kies pp 1 probleem en onderzoek in je groep via de volgende vragen:
Onderzoeksvragen:
1. Wat is het probleem?
2. Van wie is het probleem?
3. Wat doet het met je?
4. Maak het probleem kleiner en concreet.
5. Wat ga je anders doen en wat kan de leerling?
6. Welke suggesties hebben je collega’s? MvdH Eduvier Onderwijsgroep
23. 9. HB en ASS
Terugkoppeling
Evaluatieformulier
Bedankt!
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
24. 9. HB en ASS
Moeilijk en complex als het kan.
Makkelijk en eenvoudig als het moet.
Succes!!
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
25. HB en ASS
Onder andere geraadpleegde literatuur
• syllabi Heleen Wientjes, 2010
Hersenen en gedrag:
• Crone, E., Het puberende brein. Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 2008
• Dijkstershuis, A., Het slimme onbewuste, Uitgeverij Bert Bakker, 2007
• Kahn, R., De tien geboden voor het brein, Uitgeverij Balans, 2011
• Nelissen, M., De Brein Machine, Uitgeverij Lannoo, Tielt 2008
• Sitskoorn, M., Het maakbare brein, Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 2007
Autisme theorie:
• Attwood, T., Het sydroom van Asperger, Swets & Zeitlinger, Lisse 2001
• Degrieck, S., Vermeulen, P., Mijn kind heeft autisme, Uitgeverij Lannoo, Tielt 2006
• Delfos, M.F., Verschil mag er zijn, Uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam 2008
• Frith, U., Autisme, verklaringen van een raadsel, Blackwell Publishing 2003
• Vermeulen, P., Dit is de titel, Vlaamse Dienst Autisme
• Vermeulen, P., Autisme als contextblindheid, Autisme Cenraal, Uitgeverij EPO vzw ACCO, 2009
Autisme praktijk:
• Grandin, T. e.a. Meisjes en vrouwen met Asperger, Uitgeverij Pica, 2006
• Haddon, M., Het wonderbaarlijke voorval met de hond in de nacht, Uitgeverij de Fontein-Contact, 2003
• Jackson, L., Mafkezen en het Asperger-syndroom, Uitgeverij Nieuwezijds, Amsterdam 2003
• Segar, M., Coping, Fontys-OSO-reeks, nr.5, Uitgeverij Garant, Antwerpen-Apeldoorn, zesde druk 2011
• Tammet, D., De wijde lucht omvatten, Uitgeverij Niewezijds, 2009
Begeleiding:
• Bruin, C. de, Geef me de 5, MEE Oost Gelderland, Uitgeverij Graviant educatieve uitgaven,
Doetinchem, 7e druk januari 2008
• Vermeulen, P., Mertens, A., Vanroy, K., Autisme en normale begaafdheid in het onderwijs, Uitgeverij
EPO Acco, 2010
26. HB en ASS
Onder andere geraadpleegde Internetsites
• http://www.tijdschriftvoorpsychiatrie.nl/assets/articles/TvP10-07_p433-443.pdf
• http://www.nrc.nl/wetenschap/article2383217.ece/Twee_eiwitten_bepalen_plaats_en_aantal_synaps
en_in_de_hersenen
• http://www.kennislink.nl/publicaties/psychologie-onbewust
• http://www.dezebra.com/sg/publiek/agenda.asp?courseID=602
• http://nl.wikipedia.org/wiki/Menselijke_hersenen
• http://www.hersenenencognitie.nl/websites/nihc.nsf/pages/film
• http://mens-en-samenleving.infonu.nl/psychologie/26121-bewust-gedrag-vs-onbewust-gedrag.html
• www.contextblindheid.be
• www.autistisch-spectrum.nl
• www.youtube.nl
• www.autisme-nva.nl
• www.leraar24.nl
• http://tistje.com/2012/10/24/matthijs-regels/
• www.participate-autisme.be
MvdH Eduvier Onderwijsgroep
