2.  Օձերը պատկանում են
ողնաշարավորների տիպի
սողունների դասի
թեփուկավորների կարգի
ենթակարգին: Հայտնի է 26
ընտանիքի շուրջ 2978, ՀՀ-ում՝
4 ընտանիքի (կույր օձեր,
վիշապներ, իժեր, լորտուներ)
23 տեսակ:
 Օձերը տարածված են երկրագնդի
բոլոր անկյուններում, բայց
տեսակների բազմազանությամբ
շատ են հատկապես
արևադարձային երկրներում: ՀՀ-
ում հիմնական մասն ապրում է
նախալեռնային
կիսաանապատների,
տափաստանների (արևմտյան
վիշապիկ, դեղնափոր, բազմագույն
սահնօձեր, հայկական
լեռնատափաստանային
վահանագլուխ իժ, գյուրզա և այլն),
որոշ տեսակներ (պղնձօձ,
Դարևսկու և տափաստանային
իժեր)` անտառային և մերձալպյան
գոտիների քարքարոտ
զառիվայրերում, ժայռերում,
քարակույտերում և այլուր: Օձերը
վարում են ցամաքային,

3.  Ունեն ճկուն, վերջավորություններից զուրկ մարմին, որը
մերթ պարանի պես ոլորվում է, մերթ անսպասելի ուժով
ուղղվում է և գետնին գալարվելով սողում: Տարբեր
տեսակների հասուն օձերի մարմնի երկարությունը 7,5 սմ-12
մ է, զանգվածը՝ 5գ–200կգ, կյանքի տևողությունը՝ 8–40 տարի:
Օձի չոր մաշկը ծածկված է թեփուկներով: Տեղաշարժվում է`
փորի վրայի թեփուկներով գետնին հենվելով. եթե
թեփուկները շփման հենարան չունենան, օձը շարժվել չի
կարողանա: Դրա փոխարեն օձերը հեշտությամբ սողում են
ծառն ի վեր. այդ դեպքում նրանց օգնում է հզոր մկանունքը:

4. Օձերը նաև լողում են: Անակոնդա հսկա
վիշապօձը կամ ջրային լորտուն երկար են
մնում ջրում: Իսկ ծովային օձերի ողջ
կյանքն անցնում է ջրում:
Օձերը բազմանում են ձվադրությամբ,
ձվակենդանածնությամբ և
կենդանածնությամբ:
Օձերը նայում են անթարթ, նրանց աչքերը
կոպեր չունեն, ծածկված են լոկ
թափանցիկ թաղանթով: Ժամանակ առ
ժամանակ օձերը մաշկափոխվում են,
նույնիսկ աչքերի վրայի կլոր, թափանցիկ
թաղանթն է ընկնում: Բայց այդ
կիսաթափանցիկ մաշկը չպետք է շփոթել
օձի կաշվի հետ: Կաշին մնում է և նույնիսկ
այնպես է փայլում, ասես լաքած լինի:
Մաշկափոխությունից հետո օձերն
արտակարգ գեղեցկանում են: Օձերի
գանգի ոսկրերը միացած են շարժուն ձևով,
իսկ ներքին ծնոտի աջ ու ձախ աղեղները՝
ձգվող կապաններով, ինչն ապահովում է
օձերի բերանի լայն բացվածքը, որը նրանց
հնարավորություն է տալիս կուլ տալ
բավականին խոշոր կենդանիներ և առանց
ծամելու մանրացնել:

5.  Օձերի թոքերը զարգացած են
անհամաչափ (աջն ավելի մեծ է):
Շնչառությունը կատարվում է մարմնի
բոլոր մկանների կծկումների շնորհիվ:
Անհանգստության ժամանակ
առաջացող խորը շնչառումն
ուղեկցվում է ֆշշոցով, որը
նախազգուշացման միջոց է: Շատ
թունավոր շառաչող օձերի պոչի
ծայրին կան եղջրային բոժոժներ: Որևէ
կենդանու նկատելիս օձը վեր է ցցում
պոչն ու թափահարում բոժոժները,
որոնց շառաչյունն ազդանշան է, թե
ինքը նկատել է կենդանուն, և պետք չէ
իրեն մոտենալ: Մարդկանց վրա օձերը
գրեթե չեն հարձակվում: Օձը խայթում
է, երբ նրան տրորում են կամ ձեռքը
մտցնում նրա թաքստոցը:
 Օձի թույնը որսի և պաշտպանության
նույնպիսի զենք է, ինչպես
գիշատիչների ժանիքներն ու ճանկերը:
Թույնն արտադրվում է գլխի 2
կողմերում տեղադրված հատուկ
գեղձերում, որտեղից ծորաններով
անցնում է թունավոր ատամների մեջ:
Օձերը չեն կծում, այլ «կտցահարում»
են՝ թույնը ներարկելով ատամներով
առաջացրած վերքի մեջ: Ատամները
շատ սուր են, կեռանման, հետ ծռված:

6.  Այն, ինչը սխալմամբ խայթ են անվանում, պարզապես օձի լեզուն է,
որ միշտ «պարում» է նրա շուրթերի շուրջը: Լեզուն շոշափում է
շրջապատը, այն օձի շոշափելիքի օրգանն է. օդում և առարկաների
վրա եղած քիմիական միացությունների մոլեկուլները լեզվով
հավաքելով՝ փոխանցում է վերին ծնոտի առջևի մասում տեղադրված
յակոբսոնյան օրգանին, որի միջոցով տարբերակում է նյութերի
ծանոթ ու անծանոթ լինելը: Շառաչող (բոժոժավոր) օձի աչքերից քիչ
ներքև կան 2 փոսիկներ: Դրանք ընկալում են կենդանիների մարմնից
անջատվող ջերմությունը՝ զանազանելով ջերմաստիճանի մեկ
հազարերորդականի հասնող տարբերությունները: Այդ պատճառով
էլ օձը կարող է հանգիստ որս անել լիակատար մթության մեջ:
Գիտնականները ջանում են բացահայտել օձի այդ օրգանի
գաղտնիքը և դրան նմանվող սարք պատրաստել:

7.  Բացի թունավոր օձերից, կան նաև բազմաթիվ ոչ թունավոր օձեր: Մարդիկ
հաճախ անխտիր ոչնչացնում են օձերին. փոքրերին՝ թույնի վախից, մեծերին՝
հանուն շահույթի. օձերի կաշվից գեղեցիկ պայուսակներ, գոտիներ և
կոշիկներ են պատրաստում:
 Սակայն օձերն օգտակար են. նրանց թույնից պատրաստում են արժեքավոր
դեղորայք, իսկ թունավոր օձերի խայթոցի դեմ հատուկ շիճուկ են կիրառում:
 Օձի թույն ստանալու նպատակով այժմ օձեր են բազմացնում
բուծարաններում: Օձից թույնը վերցնում են՝ նրան ստիպելով «կծել» ապակե
փոքրիկ բաժակի շուրթը: Շատ օձեր ամիսներ շարունակ թույն են տալիս:
 Օձերն այլ օգուտ էլ են տալիս. ոչնչացնում են բազմաթիվ վնասատու
կրծողների: