Վայրի կենդանիների մասին

1. Վայրի կենդանիներ

2. Գայլ
• Գայլերը կաթնասունների դասի
շնազգիների ընտանիքի ցեղին են
պատկանում։ Գայլի էգը կոչվում է ճույռ։
Գայլերն ապրում են ոհմակներով։
Որսին մասնակցում են թե որձերը, թե
ճույռերը։
• Մարմնի երկարությունը 105-160 սմ է,
քաշը՝ 32- 50 կգ, հազվադեպ՝ մինչև 76 կգ։
Ապրում է տափաստաններում,
հատկապես անասունների
արոտատեղերում, անապատներում,
տունդրայում, հազվադեպ՝ խիտ
տայգայում։ Գայլերն ապրում են
զույգերով, ուշ աշնանը և ձմռան սկզբին
երբեմն շրջում ոհմակով։Ունենում են 3-
13 ձագ։Մոխրագույն է, տունդրային
գայլն ավելի բաց գույնի է, ձմռանը գրեթե
սպիտակ, անտառայինը՝ մուգ,
անապատայինը՝ գորշ շիկակարմիր։
Սնվում են վայրի և ընտանի
սմբակավորներով, շներով,
նապաստակներով, մանր կրծողներով։

3. Արջ
• Արջերը գիշատիչների կարգի
կաթնասունների ընտանիքից են։
Աշխարհում հայտնի է 8, Հայաստանում՝
1 տեսակ՝ գորշ արջը: Ունեն մեծ գլուխ,
սուր դունչ, հզոր, հնգամատ թաթեր։
Արջերը ամենակեր են, ունակ են լավ
մագլցել և լողալ, արագ վազում են,
կարող են կանգնել ու անցնել կարճ
տարածություններ ետին թաթերի վրա։
• Ունեն կարճ պոչ, երկար և խիտ մորթի,
ինչպես նաև գերազանց հոտառություն
ու լսողություն։ Որսի են դուրս գալիս
երեկոյան կամ արևածագի կողմը։
Սովորաբար վախենում են մարդուց,
բայց կարող են լինել վտանգավոր այն
վայրերում, որտեղ նրանք ավելի հաճախ
են շփվում մարդկանց հետ, հատկապես
սպիտակ արջը և գրիզլին։ Զգայուն չեն
մեղվային խայթոցներին։ Բնության մեջ
բնական թշնամիներ գրեթե չունեն։

4. Առյուծ
• Կատվազգիների ընտանիքի գիշատիչ
կաթնասուններից է, որը համարվում է
նաև հովազների ցեղի չորս խոշոր
ներկայացուցիչներից մեկը։ Առյուծների
արտաքին բնութագրիչներն են կարճ,
կլորավուն գլուխը, ցածր պարանոցը,
շրջանաձև ականջները, ինչպես նաև
երկար և մազոտ պոչը։Արուների միջին
համեմատական քաշը կազմում է 150-
250 կգ, էգերինը՝ 120-182 կգ։ Ի
տարբերություն էգերի՝ արուներն ունեն
կրծքավանդակը և պարանոցը ծածկող
բաշ, որն էլ այս տեսակի գլխավոր
տարբերակիչ առանձնահատկությունն
է։ Առյուծներն ապրում են
խմբերով,նրանց խումբը կազմված է մի
քանի ազգակից արուներից, չափահաս
էգերից և ձագերից՝ կորյուններից։

5. Վագր
• Վագրը հանդիսանում է ցամաքային
խոշորագույն գիշատիչներից մեկը՝ իր
չափերով զիջելով միայն սպիտակ և
գորշ արջերին։ Բայց Չափահաս Արու
Սիբիրյան ավգրը թաթի մի հարվածով
կարող է անգամ ձի սպանել : Վագրերը
կարող են մինչև 4 մետրից մինչև 5 մետր
բարձրությամբ ցատկեր կատարել,
կենդանիները հազվադեպ են կարող
փրկվել վագրի ճանկերից և ճիրաններից
կամ մագիլներից։ Գոյություն ունի
վագրերի 9
ցեղատեսակ,ամենահայտնին
բենգալյան վագրերն են։Վագրը
բազմանում է 2–3 տարին մեկ, ունենում
2–5 ձագ։ Ապրում է 20 և ավելի
տարի։Վագրը եղել է մարզական
որսորդության և արդյունագործության
օբյեկտ: Այժմ նրանց թիվը խիստ
կրճատվել է։ Գրանցված են բնության
պահպանության միջազգային միության
Կարմիր գրքում։ Վագրերը հեշտությամբ
են ընտելանում անազատ
պայմաններին։