Η διαδρομή του εικαστικού Ηλ. Δεκουλάκου

1. Ηλίας Δεκουλάκος
(1929-1998)
γενιά ‘60

2. • Τα πρώτα του έργα εντάσσονταν στο αισθητικό κλίμα του ’50, αλλά από
τις αρχές του ’60 στράφηκε προς την αφαίρεση. Η πρώτη του ατομική
έκθεση, (1963, Ζυγός), έδειχνε τη διαδικασία αυτής της στροφής, η οποία
είχε και μια ιδεολογική διάσταση: η υιοθέτηση αφηρημένων μορφών
από ένα ζωγράφο αριστερών πολιτικών πεποιθήσεων, ήταν εξαιρετικά
τολμηρή, τουλάχιστον στην Ελλάδα εκείνα τα χρόνια.
Η ανάγκη του να σχολιάσει κριτικά την κοινωνική και πολιτική
πραγματικότητα, τον έκανε σύντομα να εγκαταλείψει την αφαίρεση. Η
αλλαγή κατεύθυνσης, όπως συμβαίνει σε ολόκληρο το εικαστικό του
έργο, ήταν προϊόν ώριμης σκέψης και συνειδητής επιλογής. Έτσι
οδηγήθηκε βαθμιαία σε μια εντυπωσιακή μορφή φωτογραφικού
ρεαλισμού με την τεχνική του αερογράφου και περιεχόμενο
συμβολικό-πολιτικό. Η παρουσίαση αυτών των έργων το 1973
προκάλεσε την επέμβαση της αστυνομίας και θεωρήθηκε ως μια από τις
πλέον ρηξικέλευθες καλλιτεχνικές παρεμβάσεις κατά της δικτατορίας.
Παράλληλα τον απασχολούσε και η ίδια η φωτογραφία ως μέσο
δημιουργίας εικόνων.
1960: Αφαίρεση------- 1969-1974: κριτικός φωτογραφικός ρεαλισμός---------1979:
φωτορεαλιστική γραφή------- 1980: κατασκευές, εγκαταστάσεις-----------1990:
τοπιογραφικές συνθέσεις

3. • Η φωτο-ρεαλιστική γραφή κυριαρχεί και στην επόμενη φάση του έργου του,
όπου οι απλοποιημένες φόρμες μεγάλων διαστάσεων (φρούτα και μεταλλικοί
σωλήνες) αναπαριστούν συμβολικά τη σύγκρουση του ανθρώπου με τη φύση
(1979).
• Αμέσως μετά, στρέφεται προς πιο σύνθετα εκφραστικά μέσα, κατασκευές και
εγκαταστάσεις, διατηρώντας πάντως στο ακέραιο την έντονη και συχνά
καυστική κριτική του διάθεση (1984).
Εν τω μεταξύ είχε εκλεγεί καθηγητής στην ΑΣΚΤ (1982). Η διδασκαλία της τέχνης
τον απασχολούσε σοβαρά από παλιά, όταν δίδασκε στο Αθηναϊκό Τεχνολογικό
Ινστιτούτο (1960 – 1968) και, αργότερα, στο ιδιωτικό του σπουδαστήριο (1969-
1972). Διαφωνώντας με τις συνθήκες που επικρατούσαν στη Σχολή, παραιτήθηκε
από τη θέση του καθηγητή (1988).
Η τελευταία στροφή στη ζωγραφική του εκδηλώθηκε μερικά χρόνια αργότερα,
όταν εξέθεσε (1992) τις μεγάλες τοπιογραφικές συνθέσεις από την ιδιαίτερη
πατρίδα του, τη Μάνη, μια ζωγραφική με πλούσια πάστα που ελάχιστα θύμιζε τα
προηγούμενα έργα του.
Υπήρξε μέλος της Ομάδας Τέχνης Α, της Ομάδας για την Επικοινωνία και την
Εκπαίδευση στην Τέχνη και του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης.
Πέθανε στην Αθήνα το 1998. Το 2008 οργανώθηκε αναδρομική έκθεση δύο
περιόδων της ζωγραφικής του και το 2009 έκθεση έγχρωμων φωτογραφιών του.
Το ίδιο έτος εκδόθηκε μονογραφία για το έργο του.

4. 1η
φάση:1957-1965
αφαίρεση

5. 2η
φάση: φωτογραφικός κριτικός ρεαλισμός κατά τη
δικτατορία (hyper-realism)

7. 3η
φάση: π.1979
Η φωτο-ρεαλιστική γραφή κυριαρχεί και στην
επόμενη φάση του έργου του, όπου οι
απλοποιημένες φόρμες μεγάλων διαστάσεων
(φρούτα και μεταλλικοί σωλήνες) αναπαριστούν
συμβολικά τη σύγκρουση του ανθρώπου με τη
φύση .
Σ’ ένα σκόπιμα ακαθόριστο χώρο με τις δυο κολώνες
& το μήλο μας δίνει ο Δ. ένα σύνολο που συνδυάζει
τον ενεργό ρόλο της προοπτικής & τα υπαινικτικά
θέματα. Με την αντίθεση γεωμετρικών τύπων &
περιγραφικών αξιών & με την εσωτερικότητα & το
ρόλο του χρώματος κατορθώνει να μας κάνει ένα
σύνολο που διακρίνεται για την πληρότητα και την
ασφάλεια της εκφραστικής γλώσσας του. Με τον
συνδυασμό θερμών-ψυχρών χρωμάτων & την
καθετότητα των θεμάτων υποβάλλεται ένα
περισσότερο ενεργητικό & αισιόδοξο περιεχόμενο στο
θεατή. Έργο στο κλίμα μιας προσωπικής
σουρεαλιστικής γλώσσας, το Πλαστικό Σύνολο του Δ.
διακρίνεται, επίσης, για την οξύτητα & ποιότητα του
σχεδίου του.
Από την ενότητα
«Πλαστικό Σύνολο», 1976
Χρώματα με σμάλτο σε μουσαμά

8. 4η
φάση
1984: κατασκευές, εγκαταστάσεις, περιβάλλοντα με
κριτική διάθεση

9. 5η
φάση: (1992)
Επιστροφή στον εξπρεσιονισμό. Μεγάλες τοπιογραφικές
συνθέσεις από την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Μάνη, μια
ζωγραφική με πλούσια πάστα που ελάχιστα θύμιζε τα
προηγούμενα έργα του.
Μάνη- Πάλιρος

10. • Ο Δ. με τις τοπιογραφίες της Μάνης θέλει να καταδείξει πόσο
ζωντανή είναι και σήμερα (1992) η διαδικασία της καθαρής
ζωγραφικής έκφρασης & έπειτα να αναφερθεί σε κάποιους
μεγάλους δασκάλους της εθνικής μας σχολής ( Περ. Πανταζής,
Συμεών Σαββίδης, Γιώργος Ροιλός, Σπύρος Παπαλουκάς, Νικ.
Λύτρας)
• Τα τοπία της Μάνης είναι μια ζωγραφική παράφορη,
αισθησιακή…. Πίνακες όπου εικονοποιούνται θραύσματα του
παρελθόντως χρόνου
• Ο Δ. ακολουθεί κάποιους απλούς, κλασικούς τρόπους του
εξπρεσιονισμού…

11. Πηγές από επιλεγμένη βιβλιογραφία.
Η παρουσίαση έγινε από τη φοιτήτρια του
Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Αθηνών,
Στάμου Μαρία
για την καλύτερη κατανόηση του μαθήματος
«Ιστορία της Τέχνης Β’»
Ιούνιος 2017