2. Το Φεστιβάλ Επιδαύρου
Το 1954 ο Ιππόλυτος του Ευριπίδη ανεβαίνει
στην Επίδαυρο σε σκηνοθεσία Δημήτρη
Ροντήρη. Η ίδια παράσταση αποτελεί μέρος
του Φεστιβάλ που εγκαινιάζεται επισήμως
την επόμενη χρονιά από το νέο διευθυντή
του Εθνικού Θεάτρου, Αιμίλιο Χουρμούζιο.
Τα σκηνικά είναι του Κλεόβουλου Κλώνη και
τα κοστούμια του Αντώνη Φωκά. Το Εθνικό
Θέατρο καθιερώνει μια κλασικίζουσα
αισθητική στην αναβίωση του αρχαίου
δράματος με μεγάλη προβολή και απήχηση
στο εξωτερικό. Γνωστοί ηθοποιοί της εποχής,
όπως η Κατίνα Παξινού και ο Αλέξης
Μινωτής, σφραγίζουν με την ερμηνεία τους
την επιτυχία των έργων που παίχτηκαν στην
Επίδαυρο. Από το 1957 περιλαμβάνονται
στο Φεστιβάλ Επιδαύρου και οι
αριστοφανικές κωμωδίες.
Ο σκηνοθέτης Αλέξης Σολομός και ο
ζωγράφος-σκηνογράφος Γιώργος Βακαλό
δίνουν χρώμα και παλμό στις
παραστάσεις αυτές.
3. • Ξεκίνησε τη μαθητεία του στη ζωγραφική και στη μικρογραφία κοντά στον
Λύσανδρο Πράσινο (πατέρα του Μάριου Πράσινου).
• Σπούδασε στη Σχολή Διακοσμητικών Τεχνών του Λούβρου, στην Ακαδημία
Ζυλιάν και στη Δραματική Σχολή C. Dullin
• Κατά την εικοσαετία (1919-39) που έζησε στη Γαλλία επηρεάστηκε από το
ρεύμα του Σουρεαλισμού
• Κατά τη δεκαετία 1930-1940, συνεργάστηκε ως σκηνογράφος με τους J.
Copeau, J.-L. Barrault, M. Saint-Denis, Itkin, σε διάφορα θέατρα στο Παρίσι,
καθώς επίσης και με την Compagnie des Quinze στο Globe Theatre στο
Λονδίνο.
• Τη δεκαετία 1930-1940 έκανε εκθέσεις ζωγραφικής και συνεργάστηκε
επανειλημμένα ως σκηνογράφος με σημαντικά παρισινά θέατρα. Εκπροσώπησε
επίσημα το γαλλικό θέατρο σε διεθνείς εκθέσεις και συνεργάστηκε με
κορυφαίους Γάλλους σκηνοθέτες της εποχής.
• Οι μακέτες των σκηνικών του για την Ειρήνη του Αριστοφάνη, που ανέβασε ο
C. Dullin αγοράστηκαν τότε από το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας
Υόρκης.
• Το 1940, ύστερα από την εισβολή των Γερμανών στη Γαλλία, έρχεται στην
Ελλάδα και αρχίζει τις συνεργασίες του με ελληνικά θέατρα, όπως την Εθνική
Λυρική Σκηνή, το Κ.Θ.Β.Ε., το Εθνικό Θέατρο, κ.ά.
5. • Επιστρέφει οριστικά στην Ελλάδα στην αρχή της Κατοχής και
ξεκινάει να σκηνογραφεί στις ελεύθερες ιδιωτικές σχολές.
• Με την απελευθέρωση ο Γιώργος Θεοτοκάς τον καλεί στο Εθνικό
Θέατρο για να σκηνογραφήσει τον Έμπορο Της Βενετίας.
• 10 χρόνια μετά, σκηνογραφεί τις Εκκλησιάζουσες, την πρώτη
αρχαία κωμωδία που παίζεται μετά την αρχαιότητα στο Ηρώδειο το
1956.
• Ένα χρόνο αργότερα το ίδιο έργο ανεβαίνει στην Επίδαυρο μαζί με
τη Λυσιστράτη.
• Συνεργάζεται πολλές φορές με το Εθνικό στη συνέχεια και ο
κύκλος κλείνει το 1981 όπου ο Αλέξης Σολομός τον φωνάζει και
πάλι για να σκηνογραφήσει ξανά τις Εκκλησιάζουσες.
7. • Επέστρεψε το 1940 στην Ελλάδα.
• Στην Αθήνα συνεργάστηκε ως σκηνογράφος και ενδυματολόγος με
διακεκριμένους σκηνοθέτες, σε όλα τα κρατικά θέατρα και στο
ελεύθερο θέατρο.
• Δημιούργησε σκηνικά και κοστούμια για παραγωγές των κωμωδιών
του Αριστοφάνη από το Εθνικό Θέατρο.
• Παράλληλα, παρουσίαζε εκθέσεις ζωγραφικής σε Ελλάδα και
εξωτερικό. Ασχολήθηκε με την εικονογράφηση και συνέγραψε
δοκίμιο για τη σκηνογραφία.
• Τη διετία 1957-58 ίδρυσε την πρώτη σχολή Διακοσμητικών Τεχνών
στην Ελλάδα, όπου δίδαξε διακοσμητική και σκηνογραφία (1958-78)
11. Επιρροές και Χαρακτηριστικά.
• Στη ζωγραφική παραμένει σταθερά προσανατολισμένος στο Σουρεαλισμό και
κυρίως στην πρώτη περίοδο του κινήματος. Με την επιστροφή του στην
Ελλάδα τα σουρεαλιστικά του στοιχεία απέκτησαν σαφώς μια “ελληνικότητα”
όπως η επιφάνεια αλλά και ο βυθός της θάλασσας, τα καράβια, το φεγγάρι
κλπ.
• Είναι ο πρώτος καλλιτέχνης που πέτυχε να μεταφέρει τις γαλλικές
σκηνογραφικές αντιλήψεις στην Ελλάδα, χωρίς όμως να πέσει στην παγίδα
της δουλικής μίμησης.
• Υποστήριξε ότι πρέπει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα στο αρχιτεκτονικό και
το ζωγραφικό σκηνικό.
• Κάθε σκηνογραφία δεν είναι η πιστή αναπαράσταση του τόπου και του
χρόνου, αλλά η δημιουργία της ανάλογης ατμόσφαιρας.
• Δεν ασπάζεται τον πιστό νατουραλισμό, αλλά τονίζει κάθε φορά ότι το θέατρο
δεν είναι η μεταφορά μιας εποχής επί σκηνής, αλλά η σύμβαση ανάμεσα
στους δημιουργούς και τους θεατές.
• Συνδυάζει στοιχεία από διάφορες θεατρικές παραδόσεις. Εντάσσει κάθε φορά
τον περιβάλλοντα φυσικό χώρο.
12. ΙΑΚΩΒΟΥ ΚΑΜΠΑΝΕΛΛΗ
"ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΧΩΡΙΣ ΟΝΟΜΑ"
[Διασκευή από το ομώνυμο
έργο της Π. Δέλτα]
Σκηνοθεσία: ΒΑΣΙΛΗ
ΔΙΑΜΑΝΤΟΠΟΥΛΟΥ
Σκηνικά - Κοστούμια:
ΓΙΩΡΓΟΥ ΒΑΚΑΛΟ
13. Επιρροές και Χαρακτηριστικά.
• Η γενιά του 30 φαίνεται πως με τις έντονες διακηρύξεις
της “Ελληνικότητας”, επηρέασε βαθιά τα σκηνικά του.
Αυτά παραπέμπουν στα νεοκλασικά κτήρια της Αθήνας.
• Ως προς το χρώμα στο έργο του, φαίνεται να επικρατεί
ένα κατασκευαστικό και χρωματικό πανδαιμόνιο, το
οποίο παραπέμπει συχνά στην αγγειογραφία. Το
χρώμα παίζει εννοιολογικό ρόλο και εισάγει το θεατή
στην ατμόσφαιρα του έργου. Υποστηρίζει το χρώμα ως
το δυναμικότερο παράγοντα στη σκηνογραφία που
υλοποιείται ως «αντίθεση, σύνθεση, ισορροπία».
Εκφραστικό μέσο για την απόδοση του ύφους και της
ατμόσφαιρας του έργου.
15. Χαρακτηριστικά.
Μοντερνιστική αντίληψη:
• Υποστηρίζει ένα σκηνογραφικό ρεαλισμό βασισμένο στην παιδική αφέλεια &
την προσωπικότητα του σκηνογράφου
• Υπερθεματίζει για ένα σκηνικό αυστηρό λιτό, απαρατήρητο κατασκευασμένο
με τα ελάχιστα μέσα και με οδηγό τα κοστούμια και τη δράση του ηθοποιού
• Πιστεύει ότι το σκηνικό είναι καλό να βγαίνει έξω από το κουτί της σκηνής
και το θεωρεί απαραίτητο στην πράξη (όχι όμως και για το αρχαίο θέατρο)
• Καταδικάζει τη σκηνογραφική φαντασμαγορία
• Άρνηση του ιστορισμού. «Η Βενετία του Σαίξπηρ είναι τόσο διαφορετική απ’
τη Βενετία του Μπεν Τζόνσον και του Γκολντόνι όσο κι απ΄’ τη Βενετία την
αληθινή»
• Σκοπός του σκηνικού: όχι μόνο η απόδοση του τόπου δράσης και της
εποχής, αλλά κυρίως η προετοιμασία του θεατή για τα συναισθήματα του
έργου
16. Η παρουσίαση αυτή έγινε για να συνοδεύσει τη μελέτη του βιβλίου
Σταθμοί της Σκηνογραφίας του Δυτικού Θεάτρου
της Anne Surgers σε εισαγωγή- Μετάφραση- Επίμετρο Ίλια
Λακίδου, Αιγόκερος, 2014
& για να διευκολύνει την κατανόηση του μαθήματος
Αρχιτεκτονική Θεάτρου και Σκηνογραφία Β’
του
Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Καποδιστριακού Παν/ μίου Αθηνών
Την παρουσίαση επιμελήθηκε η
Στάμου Μαρία
με εξειδίκευση στην Ιστορία & Θεωρία του Θεάτρου & του
Κινηματογράφου με κατεύθυνση το Θέατρο,
Παν/μιο Κρήτης
