ΓΛΩΣΣΑ Α ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ

1. ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Γράμματα Λέξεις Ιστορίες
ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ
glossa_a_dimotikou_2.indd 1 11/1/2013 1:09:37 μμ

2. ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ Ελένη Καραντζόλα, Επίκουρη Καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Αθηνών
Καλλιόπη Κύρδη, Εκπαιδευτικός
Τατιάνα Σπανέλλη, Εκπαιδευτικός
Θεοδώρα Τσιαγκάνη, Εκπαιδευτικός
ΚΡΙΤΕΣ-ΑΞΙΟΛΟΓΗΤΕΣ Βασίλειος Αναγνωστόπουλος, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας
Ιωάννης Λεβεντόπουλος, Σχολικός Σύμβουλος
Λυδία Αμπόνη-Τσούρα, Εκπαιδευτικός
ΕΙΚΟΝΟΓΡΑΦΗΣΗ Λήδα Βαρβαρούση, Σκιτσογράφος-Εικονογράφος
ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ Βασίλειος Βουβονίκος, Φιλόλογος
ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ Πέτρος Μπερερής, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
ΤΟΥ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ Χρήστος Παπαρίζος, Σύμβουλος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
ΚΑΤΑ ΤΗ ΣΥΓΓΡΑΦΗ
ΥΠΕΥΘΥΝΟΣ ΤΟΥ ΥΠΟΕΡΓΟΥ Γεώργιος Οικονόμου, Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
ΠΡΟΕΚΤΥΠΩΤΙΚΕΣ ACCESS ΓΡΑΦΙΚΕΣ ΤΕΧΝΕΣ Α.Ε.
ΕΡΓΑΣΙΕΣ
Γ΄ Κ.Π.Σ. / ΕΠΕΑΕΚ II / Ενέργεια 2.2.1 / Κατηγορία Πράξεων 2.2.1.α:
«Αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών και συγγραφή νέων εκπαιδευτικών πακέτων»
ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ
Μιχάλης Αγ. Παπαδόπουλος
Ομότιμος Καθηγητής του Α.Π.Θ.
Πρόεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Πράξη με τίτλο: «Συγγραφή νέων βιβλίων και παραγωγή
υποστηρικτικού εκπαιδευτικού υλικού με βάση
το ΔΕΠΠΣ και τα ΑΠΣ για το Δημοτικό και το Νηπιαγωγείο»
Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου
Γεώργιος Τύπας
Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Αναπληρωτής Επιστημονικός Υπεύθυνος Έργου
Γεώργιος Οικονόμου
Μόνιμος Πάρεδρος του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου
Έργο συγχρηματοδοτούμενο 75% από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και 25% από εθνικούς πόρους.
glossa_a_dimotikou_2.indd 2 11/1/2013 1:09:37 μμ

3. ΓΛΩΣΣΑ Α΄ ΔΗΜΟΤΙΚΟΥ
Γράμματα Λέξεις Ιστορίες
ΠΡΩΤΟ ΤΕΥΧΟΣ
ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ
Ελένη Καραντζόλα Καλλιόπη Κύρδη Τατιάνα Σπανέλλη Θεοδώρα Τσιαγκάνη
ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΩΝ ΚΑΙ ΕΚΔΟΣΕΩΝ «ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ»
ΑΝΑΔΟΧΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΗΣ
glossa_a_dimotikou_2.indd 3 11/1/2013 1:09:37 μμ

4. 4
glossa_a_dimotikou_2.indd 4 11/1/2013 1:09:37 μμ

5. 5
ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΣΥΜΒΟΛΩΝ
Γράφουµε και διαβάζουµε Συζητάµε
Κάνουµε κάτι όλοι µαζί Θυµόµαστε ξανά
Γνωριμία με τους ήρωες........................................................6
1η ενότητα: Πού είναι ο Άρης;
Πού είναι ο Άρης;..........................................................................9
2η ενότητα: Η παρέα
Αντίο, θάλασσα.............................................................................22
Τιτίνα, η κότα..................................................................................24
Πεπόνι, πεπόνι!...............................................................................26
Ένα χελιδόνι.....................................................................................28
Τάσος, το σαλιγκάρι.................................................................30
Ο κύριος με το καπέλο..........................................................32
Όλοι στον κήπο.............................................................................34
Νυχτώνει.............................................................................................36
Ρινόκερος και κόκορας...........................................................38
Ιστορίες...............................................................................................40
28η Οκτωβρίου..............................................................................42
Το παπί της Παυλίνας Παμπούδη...........................................44
3η ενότητα: Μια παράσταση στην πλατεία
Θέατρο Σκιών.................................................................................46
Μύτη σαν σαλάμι.........................................................................48
Μήλα και καμήλα.........................................................................50
Γάτα και παπαγάλος................................................................52
Ένα λεμόνι με φτερά................................................................54
Χάσαμε τη γάτα...........................................................................56
Ένα ζιζάνιο στη ζύμη................................................................58
Στο ζαχαροπλαστείο του Γλυκόσαυρου
της Μαριανίνας Κριεζή................................................................60
4η ενότητα: Το σύννεφο έφερε βροχή
Μου χαρίζεις την ουρά σου;..............................................62
Με βάρκα και σωσίβιο.............................................................64
Μόνος στο σκοτάδι...................................................................66
Χωρίς φως.........................................................................................68
Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας.......................70
Ψιχάλες................................................................................................72
Πουπουλένια σύννεφα των Θωμά
Μοσχόπουλου και Ξένιας Καλογεροπούλου..............................74
Καλά Χριστούγεννα, καλή χρονιά.................................75
Λέξεις-κλειδιά...............................................................................79
Περιεχόμενα
5
glossa_a_dimotikou_2.indd 5 11/1/2013 1:09:38 μμ

6. ο Ορφέας
η Μαρίνα
ο Αρης
6
glossa_a_dimotikou_2.indd 6 11/1/2013 1:09:39 μμ

7. η Ιωάννα
ο Σαμπέρ
7
glossa_a_dimotikou_2.indd 7 11/1/2013 1:09:41 μμ

8. glossa_a_dimotikou_2.indd 8 11/1/2013 1:09:41 μμ

9. ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ Ο ΑΡΗΣ;
9
glossa_a_dimotikou_2.indd 9 11/1/2013 1:09:41 μμ

10. !
10
glossa_a_dimotikou_2.indd 10 11/1/2013 1:09:41 μμ

11. 11
Πού είναι ο Άρης;
glossa_a_dimotikou_2.indd 11 11/1/2013 1:09:42 μμ

12. 12
glossa_a_dimotikou_2.indd 12 11/1/2013 1:09:43 μμ

13. Παπί, παπί,
πίτα.
13
Πού είναι ο Άρης;
glossa_a_dimotikou_2.indd 13 11/1/2013 1:09:43 μμ

14. 14
glossa_a_dimotikou_2.indd 14 11/1/2013 1:09:44 μμ

15. 15
Πού είναι ο Άρης;
glossa_a_dimotikou_2.indd 15 11/1/2013 1:09:45 μμ

16. Πού είναι το παπί;
Είναι πάνω στο τόπι.
16
glossa_a_dimotikou_2.indd 16 11/1/2013 1:09:45 μμ

17. Λα λα λα
έλα
έ λα
έ λ α
λα
λ α
17
Πού είναι ο Άρης;
Ε ε!
Αρη, έλα!
glossa_a_dimotikou_2.indd 17 11/1/2013 1:09:46 μμ

18. 18
Α, να ένα παπί!
Μαρίνα, να ένα παπί
με ένα πανί.
glossa_a_dimotikou_2.indd 18 11/1/2013 1:09:47 μμ

19. 19
Πού είναι ο Άρης;
Ελα, Αρη, πάμε.
glossa_a_dimotikou_2.indd 19 11/1/2013 1:09:47 μμ

20. ― Tι κάνεις στα καλάμια, Αρη;
― Βλέπω ένα σαλιγκάρι,
τις κεραίες του κουνάει
και το σπίτι του φοράει.
20
glossa_a_dimotikou_2.indd 20 11/1/2013 1:09:48 μμ

21. σελ. 28-29
σελ. 22-23
σελ. 24-25
σελ. 34-35
σελ. 32-33
σελ. 30-31
Ε ε
Π π
Σ σ ς
Κ κ
Ν νΡ ρ
Ι ι
Αα
ΕεΤτ Κκ Οο
Νν
Ρρ
Ιι
Ππ Σσς
O o
Α α
Τ τ
σελ. 26-27
Η ΠΑΡΕΑ
σελ. 38-39
σελ. 40-41
σελ. 36-37
σελ. 42-43
σελ. 44
21
γ
glossa_a_dimotikou_2.indd 21 11/1/2013 1:09:48 μμ

22. Αντίο, θάλασσα
― Άρη, Μαρίνα! Ελάτε! Πάμε.
― Αα, μαμά, έλα!
Ένας αχινός!
Θα πάρω άμμο από την παραλία.
― Αντίο, θάλασσα.
Α α Α α Α α
·
Αθήνα
Καφές
Πατάτες
Παγωτά
Πορτοκαλάδα
Θεσσαλονίκη
22
glossa_a_dimotikou_2.indd 22 11/1/2013 1:09:49 μμ

23. Συμπλήρωσε τα Α α και βρες τι έγραψε η Μαρίνα στην άμμο.
Αχ, και να ’μουν αχινός,
βουτηχτής αληθινός,
στην άμμο να ξαπλώνω,
τα αγκάθια μου να απλώνω!
23
Η παρέα
Α α
glossa_a_dimotikou_2.indd 23 11/1/2013 1:09:49 μμ

24. 24
Τ τ Τ τ Τ ττι
Τιτίνα, η κότα
― Τιτίνα! Τιτίνα, έλα, πίτα!
― Ορφέα, Ορφέα!
― Τι είναι, μαμά;
― Άσε πια την κότα.
Το τρένο θα φύγει. Πάμε.
glossa_a_dimotikou_2.indd 24 11/1/2013 1:09:50 μμ

25. τυρί
ψάρι πίτα καραµέλα
πατάτα καρότα
25
Η παρέα
Τι τρώει η Τιτίνα, η κότα;
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν τ και θα το μάθεις.
Ταξιδεύω με το τρένο,
τρέχω, τρέχω δίχως φρένο.
Και ο αετός φωνάζει:
«Εε, Τιτίνα, πάτα γκάζι».
Τ τ
glossa_a_dimotikou_2.indd 25 11/1/2013 1:09:50 μμ

26. ― Παππού, ένας παπαγάλος!
― Παπαγάλε, θέλεις πεπόνι;
― Πεπόνι, πεπόνι.
― Παπαγάλε, θέλεις παγωτό;
― Παγωτό, παγωτό.
Πεπόνι, πεπόνι!
26
Π π Π π Π π
glossa_a_dimotikou_2.indd 26 11/1/2013 1:09:50 μμ

27. Παπαγάλε μου, τι είδες;
Είδα ένα σπίτι στην παραλία.
Τι άλλο είδες;
Ένα παλάτι.
Ένα παλάτι από αλάτι.
27
Η παρέα
Τι θέλει να φάει ο παπαγάλος;
Γράψε τα Π π και θα το μάθεις.
―αγωτό, ―αγωτό.
―ε―όνι, ―ε―όνι.
Π π
glossa_a_dimotikou_2.indd 27 11/1/2013 1:09:50 μμ

28. 28
Ε ε Ε ε εεέχει
Ένα χελιδόνι
― Εδώ είναι ακόμα το χελιδόνι;
― Εδώ είναι. Έλα να δεις τι έχει.
― Τι έχει;
― Έχει πέντε μικρά.
― Πετάνε;
― Πετάνε όλα. Έλα.
glossa_a_dimotikou_2.indd 28 11/1/2013 1:09:51 μμ

29. Η ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΩΤΗ
Συμπλήρωσε τα Ε ε και βρες πόσα χελιδόνια έχει η φωλιά.
Ένα μυστήριο ελικόπτερο είδα
χθες στην εφημερίδα.
Είχε ελέφαντα πιλότο,
για τιμόνι ένα μπισκότο.
´―χει π―ντε χ―λιδόνια.´
29
Η παρέα
Ε ε
glossa_a_dimotikou_2.indd 29 11/1/2013 1:09:51 μμ

30. 30
Τάσος, το σαλιγκάρι
― Ένα σαλιγκάρι μέσα στη σακούλα!
― Α! Το σαλιγκάρι από την παραλία.
Το λένε Τάσο.
― Τάισέ το.
― Τι;
― Σαλάτα.
Σ σ ς Σ σ ς Σ σ ς
glossa_a_dimotikou_2.indd 30 11/1/2013 1:09:51 μμ

31. 31
Η παρέα
Ποιος κρύφτηκε μέσα στη σακούλα;
Γράψε τα σ ς και θα το μάθεις.
Ο Τά―ο―, το ―αλιγκάρι.
Σαλιγκάρι, σαλιγκάρι,
μήπως να σε πω Σαλιάρη;
Μήπως Τάσο; Μήπως Σούλη;
Μήπως να σε πω Σπιτούλη;
Σ σ ς
glossa_a_dimotikou_2.indd 31 11/1/2013 1:09:52 μμ

32. 32 Κ κ Κ κ Κ κκαι
― Ένας κύριος στον κήπο!
― Κοίτα τι φοράει!
― Ένα καπέλο και ένα κόκκινο σακάκι.
― Έχει έναν σάκο και ένα πακέτο.
― Τι να έχει ο σάκος;
― Α! Έχει μια κότα!
Ο κύριος με το καπέλο
glossa_a_dimotikou_2.indd 32 11/1/2013 1:09:53 μμ

33. ο κήπος
η φωλιά τα κεραµίδια
η σκάλα
Η γάτα πέρασε μόνο από μέρη που έχουν κ.
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν κ και θα μάθεις ποια είναι.
Τι να έχει το πακέτο;
Μήπως κόκορα, καρότα;
Μήπως μια μεγάλη κότα;
Κι άμα έχει καναρίνι;
Ένα γλέντι που θα γίνει!
33
Η παρέα
Κ κ
glossa_a_dimotikou_2.indd 33 11/1/2013 1:09:53 μμ

34. 34
Ο ο Ο ο Ο οόχι
Όλοι στον κήπο
― Να ο σάκος.
Τι άλλο να έχει μέσα; Πάπιες;
― Και άλλες κότες;
― Όχι! Έχει ποντίκια.
― Σιγά μην έχει και οχιές!
― Πάμε στον κήπο να δούμε.
glossa_a_dimotikou_2.indd 34 11/1/2013 1:09:54 μμ

35. οδοντόβουρτσα
καπέλο
πατάτα
πεπόνι
λάχανο
οχιά
καναρίνι
πάπια
οµπρέλα
35
Η παρέα
Ο ο
Η γάτα ψάχνει ένα ποντίκι.
Για να το βρει, πρέπει να ακολουθήσει τον δρόμο
με τα περισσότερα ο. Βοήθησέ τη.
Οκτώ μεγάλοι ποντικοί
δύο μέρες νηστικοί,
ονειρεύονται ομελέτα
με ντομάτα, αυγά και φέτα.
glossa_a_dimotikou_2.indd 35 11/1/2013 1:09:54 μμ

36. 36
Ν ν Ν ν Ν νείναι
Νυχτώνει
― Να, μια λίμνη με νούφαρα!
― Νυχτώνει. Κάτι ακούω.
― Σσς... Τι να είναι;
― Λες να είναι η κότα;
― Λες να είναι νυχτερίδα;
― Πάμε σπίτι.
glossa_a_dimotikou_2.indd 36 11/1/2013 1:09:54 μμ

37. ο Πινόκιο
η αλεπού η Κοκκινοσκουφίτσα ο νάνος
η νεράιδα ο λύκος
37
Η παρέα
Ποιοι είναι οι ήρωες παραμυθιών που προτιμά ο Άρης;
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν ν και θα το μάθεις.
N ν
Πάνω από τη λίμνη, να!
Πετάνε η Νένα κι η Νανά.
Τη νύχτα πάνω απ᾽ το νερό
στήνουνε ξέφρενο χορό.
Αχ! Να τις πιάσω δεν μπορώ!
glossa_a_dimotikou_2.indd 37 11/1/2013 1:09:55 μμ

38. 38
Ρ ρ Ρ ρ Ρ ρ
Ρινόκερος και κόκορας
― Άρη, ένα κορίτσι στο παράθυρο.
― Η Ιωάννα! Είναι στην τάξη μου.
Όλη μέρα τραγουδά:
«Ρινόκερος και κόκορας,
κότα, αετός και κόρακας
παρέα περπατάνε
σε παραλία πάνε».
glossa_a_dimotikou_2.indd 38 11/1/2013 1:09:55 μμ

39. Ιωάννα, πρώτα ρώτα
τα καρύδια και τα ρόδια.
αν τα τρώω τα καρότα.
Γιατί προτι ώ τα σπόρια,
39
Η παρέα
Ρ ρ
―ένο, πά―ε το κα―ότο.
Συμπλήρωσε τα Ρ ρ που λείπουν και διάβασε
τι λέει η Ιωάννα στον παπαγάλο.
glossa_a_dimotikou_2.indd 39 11/1/2013 1:09:55 μμ

40. Ιστορίες
― Παππού, παππού!
Πες μια ιστορία.
― Τι ιστορία, Ιωάννα;
Μια ιστορία με ιππότες;
― Όχι, την ιστορία με τον ιπποπόταμο.
― Μια φορά ένας ιπποπόταμος...
40
Ι ι Ι ι Ι ι
glossa_a_dimotikou_2.indd 40 11/1/2013 1:09:56 μμ

41. το χελ δόν
το ελάφ
η ωάννα− − −
−−ο πποπόταµος
Ο παπαγάλος έκρυψε τα Ι ι.
Βρες τα Ι ι και βάλε τα στη θέση τους.
Ιπποπόταμε, πού πας;
Πάω μέχρι το ποτάμι
για να φάω ένα καλάμι.
Και τι έχεις στο σακί;
Ένα κόκκινο κουτί.
Ι ι
ι
ι
ι
41
Η παρέα
Ι ι
glossa_a_dimotikou_2.indd 41 11/1/2013 1:09:56 μμ

42. 42
Η 28η Οκτωβρίου
glossa_a_dimotikou_2.indd 42 11/1/2013 1:09:56 μμ

43. 43
Η 28η Οκτωβρίου
glossa_a_dimotikou_2.indd 43 11/1/2013 1:09:57 μμ

44. 44
Το παπί
Μια φορά ένα Παπί
είχε χάσει ένα Πι,
είχε μείνει με το Πα
κι έλεγε όλο «Πα Πα Πα».
Περπατούσε, προχωρούσε
και κοιτούσε και ρωτούσε:
Πού θα βρω, ποιος θα μου πει
ένα Πι, ωραίο Πι;
Έψαξε σ᾽ όλα τα μέρη,
βρήκε Πι από Πιπέρι,
βρήκε Πι από Πιπίλα
και το έπιασε τσαντίλα.
Βρήκε Πι από Πιρούνι,
βρήκε Πι από Πιτσούνι*,
βρήκε Πι από Πινέζα
και το πάτησε και -- τέζα!
Τέλος, φόρεσε ένα Νι,
ένα Νι από Πανί,
κι ήταν πια χωρίς το Πι,
ένα Πάνινο Παπί.
Παυλίνα Παμπούδη
Παμπούδη, Π. 2000. Παραμυθοτράγουδα
και καληνύχτες. Αθήνα: Πατάκης
* πιτσούνι: μικρό περιστέρι
Π α
Π ι
glossa_a_dimotikou_2.indd 44 11/1/2013 1:09:58 μμ

45. MΙΑ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ
ΣΤΗΝ ΠΛΑΤΕΙΑ
Μήλα και καμήλα
Θέατρο Σκιών
Ένα λεμόνι με φτε
ρά
Στο ζαχαροπλαστείο του Γλυκόσαυρου
Ένα
ζιζά
νιο
στη ζύμη
Μύτησ
αν
σ αλάμι
γ
γ
γ
γ
45
glossa_a_dimotikou_2.indd 45 11/1/2013 1:09:58 μμ

46. Θέατρο Σκιών
― Θέατρο Σκιών. «Ο Καραγκιόζης
θαλασσόλυκος».
Μια παράσταση από τον Σπαθάρη.
― Κρατά ένα θεόρατο σπαθί.
Έχει και ένα καλάθι.
Θα πάμε στο θέατρο;
Μια παράσταση
του ΣΠΑΘΑΡΗ
ΑΠΟΨΕΣΤΙΣ7μ.μ.
46
Θ θ Θ θ Θ θ
glossa_a_dimotikou_2.indd 46 11/1/2013 1:09:59 μμ

47. θερµόµετροβαλίτσαθήκη
σπαθίκιθάρακαλάθι
Τι θα πάρει ο Καραγκιόζης στο ταξίδι του;
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν θ και θα το μάθεις.
Μπαμπάκο, τι θα φάμε;
Η κοιλιά μου γουργουρίζει
και η πείνα με θερίζει.
Μία φέτα κολοκύθι
κι ένα ολόκληρο ρεβίθι.
47
Μια παράσταση στην πλατεία
Θ θ
glossa_a_dimotikou_2.indd 47 11/1/2013 1:09:59 μμ

48. Μύτη σαν σαλάμι
― Καλημέρα σας! Είμαι ο Μορφονιός
με το όνομα.
― Μμμ! Όνομα και πράμα.
― Αχ! Η μύτη μου!
― Μύτη είναι αυτό; Σαν σαλάμι είναι!
― Μη, με πονάς! Άσε με πια.
48
Μ μ Μ μ Μ μ
glossa_a_dimotikou_2.indd 48 11/1/2013 1:09:59 μμ

49. Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ
ΝΟΣΟΚΟΜΟΣ
Μένα με λένε Μορφονιό
αλλιώς χρυσό καμάρι
κι οι μορφονιές τρελαίνονται
ποια θα με πρωτοπάρει.
Από παράσταση Καραγκιόζη
του Αντώνη Μόλλα
Ποια είναι τα άλλα έργα του Καραγκιόζη που έχει δει η Μαρίνα;
Βάλε σε κύκλο τους τίτλους που έχουν Μ μ.
49
Μια παράσταση στην πλατεία
Μ μ
glossa_a_dimotikou_2.indd 49 11/1/2013 1:09:59 μμ

50. 50 Η η Η η Η η
Μήλα και καμήλα
― Σήμερα ήρθε ο πασάς από το νησί.
― Τι; Ήπιε όλο το κρασί;
― Με κέρασε και τρία μήλα.
― Τι; Έπεσε από την καμήλα;
― Μαρίνα, μια γάτα στη σκηνή!
glossa_a_dimotikou_2.indd 50 11/1/2013 1:10:00 μμ

51. 51
Μια παράσταση στην πλατεία
Η η
Τι λέει η κότα; Συμπλήρωσε τα Η η και θα το μάθεις.
Μ__ μιλάτε, πάπιες!
― παράστασ__
με τ― γάτα αρχίζει.
Παίζουμε κρυφτό;
Ανεβαίνω στη μηλιά
και πατώ στη λεμονιά.
Πίνω το γλυκό κρασί
με την κούπα τη χρυσή.
Γάτα, τα φυλάς εσύ.
glossa_a_dimotikou_2.indd 51 11/1/2013 1:10:00 μμ

52. 52 Γ γ Γ γ Γ γ
Γάτα και παπαγάλος
― Ο παπαγάλος μου!
― Καλή μου γάτα, έλα εδώ.
Γιατί έσκισες το πανί;
― Σήμερα ήταν η παράσταση της γάτας.
Γατάκι, μας έκανες και γελάσαμε.
― Έκλεψες την παράσταση.
glossa_a_dimotikou_2.indd 52 11/1/2013 1:10:00 μμ

53. 53
Μια παράσταση στην πλατεία
Γ γ
Τι λέει ο παπαγάλος; Συμπλήρωσε τα Γ γ και διάβασε.
―άτα, ―άτα!
Πέτα, αν θες, και πιάσε με.
Γιατί γελάνε οι ακρίδες,
οι γορίλες κι οι γαρίδες;
Γιατί η γάτα κάνει μάγια
για να γίνει κουκουβάγια.
glossa_a_dimotikou_2.indd 53 11/1/2013 1:10:01 μμ

54. 54
Λ λ Λ λ Λ λ
Ένα λεμόνι με φτερά
― Πού είναι ο παπαγάλος;
― Λες να είναι στην κασέλα;
― Λες να είναι στο καλάθι;
― Λες να πήγε σπίτι;
― Να τος! Πήγε στη λεμονιά.
― Σαν λεμόνι με φτερά!
glossa_a_dimotikou_2.indd 54 11/1/2013 1:10:01 μμ

55. 55
Μια παράσταση στην πλατεία
Λ λ
Τι θα ήθελε να είναι ο παπαγάλος;
Γράψε τη λέξη, τόνισέ την και διάβασε.
Θα ήθελε να είναι ____________________________ .
Αν ήμουνα λαγός;
Θα κρυβόμουν στο λιβάδι.
Αν ήμουν πεταλούδα;
Θα κρυβόμουν στα λουλούδια.
Μα αν ήμουν αγελάδα,
θα καθόμουν στη λιακάδα.
glossa_a_dimotikou_2.indd 55 11/1/2013 1:10:01 μμ

56. 56
Χ χ Χ χ Χ Χ
Χάσαμε τη γάτα
― Βρήκαμε τον παπαγάλο,
αλλά χάσαμε τη γάτα.
― Να τη στον δρόμο.
― Αχ! Ένα μηχανάκι! Γάτα, πρόσεχε!
Τρέχα γρήγορα!
― Χώθηκε στη χαρτοσακούλα!
Σκόρπισε και τα λάχανα.
Πάλι θάλασσα τα έκανε!
glossa_a_dimotikou_2.indd 56 11/1/2013 1:10:02 μμ

57. 57
Μια παράσταση στην πλατεία
Χ χ
χόρτα µήλα
λάχανα αχλάδια
Να ’χανα, τι να ’χανα,
να ’χανα τα λάχανα.
Αχ, με τόσα χάχανα
έχασα τα λάχανα.
Τι πέταξε κάτω η γάτα;
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν χ και θα μάθεις.
glossa_a_dimotikou_2.indd 57 11/1/2013 1:10:02 μμ

58. 58
Ζ ζ Ζ ζ Ζ ζ Υ υ Υ υ Υ υ
Ένα ζιζάνιο στη ζύμη
― Εδώ είναι η γάτα; Έκανε πολλές ζημιές;
― Όχι και τόσες!
Σκόρπισε τη ζάχαρη στο τραπέζι.
Ύστερα πάτησε στη ζύμη.
― Και τώρα πού είναι;
― Να τη στο καζάνι με τη σοκολάτα.
― Είναι μεγάλο ζιζάνιο.
glossa_a_dimotikou_2.indd 58 11/1/2013 1:10:02 μμ

59. 59
Μια παράσταση στην πλατεία
Ζ ζ Υ υ
ζάχαρη πάστα
µηλόπιτα κέικ
ΡΥΖΟΓΑΛΟ
Τι δοκίμασε η γάτα; Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν ζ.
Τι της άρεσε περισσότερο;
Βάλε σε κύκλο τη λέξη που έχει υ και διάβασέ τη.
Ζάχαρη, ζύμη, παγωτά,
ρυζόγαλο, ζαχαρωτά,
ένα καζάνι σοκολάτα...
Κι άλλη ζαβολιά η γάτα.
Δυο μεγάλες τούμπες κάνει,
να τη μέσα στο καζάνι.
ρυζόγαλο
ρυζόγαλο
ΡΥΖΟΓΑΛΟ
ΡΥΖΟΓΑΛΟ
glossa_a_dimotikou_2.indd 59 11/1/2013 1:10:03 μμ

60. 60
Στο ζαχαροπλαστείο του Γλυκόσαυρου
― Πες μου πού να βρω
τον Γλυκόσαυρο;
― Να με!
Σε μια σκάφη μαρμελάδα
μπήκα να δροσιστώ.
Με του μπακλαβά το φύλλο
τώρα θα τυλιχτώ.
Εγώ όλο τον χρόνο προσπαθούσα να φτιάξω
το πιο γλυκό γλυκό που έγινε ποτέ.
Και το μεγαλύτερο παγωτό του κόσμου το ᾽κανα,
και το άγαλμα της προπροπροπρογιαγιάς μου
το ’φτιαξα με ζελέ φράουλα.
Αλλά το πιο γλυκό γλυκό, τίποτα.
Δε μου πετυχαίνει.
Μαριανίνα Κριεζή
Από την παιδική ραδιοφωνική εκπομπή
«Εδώ Λιλιπούπολη», αʹ μετάδοση
από το Γʹ πρόγραμμα της ΕΡΑ, 31/12/1987
glossa_a_dimotikou_2.indd 60 11/1/2013 1:10:03 μμ

61. Μόνος στο σκοτάδι
Χωρίς φως
Το παράξενο ταξίδι
Πουπουλένια σύννεφα
της Συννεφένιας
Ψ
ι
χά
λες
Κα
λά
Χριστού εννα,
κα
λή
χρονιά
Μ
ε
βάρκα και σωσίβιο
Μ
ου χαρίζεις την ουρά σου;
σελ. 62-63
σελ. 64-65
σελ. 66-67
σελ. 68-69
σελ. 74
σελ. 75
σελ. 70-71
σελ. 72-73
ΤΟ ΣΥΝΝΕΦΟ
ΕΦΕΡΕ ΒΡΟΧΗ
61
γ
glossa_a_dimotikou_2.indd 61 11/1/2013 1:10:04 μμ

62. 62
Ο ύ ο ύ ο υ ο υ
― Κάποτε ήταν ένας σκύλος που δεν του
άρεσε η ουρά του. Ήθελε μια άλλη ουρά.
― Αλεπού, χάρισέ μου τη γούνινη ουρά σου.
― Όχι. Ζήτα από το γουρούνι τη γυριστή
ουρά του.
― Γουρούνι, χάρισέ μου τη γυριστή
ουρά σου.
― Όχι. Κάθε ζώο έχει την ουρά
που του ταιριάζει.
Μου χαρίζεις την ουρά σου;
Ένα απόγευμα ο παππούς διαβάζει στα παιδιά
ένα παραμύθι. Έξω βρέχει.
glossa_a_dimotikou_2.indd 62 11/1/2013 1:10:04 μμ

63. η αρκούδα
ο λύκος
ο κάστορας
η στρουθοκάµηλος
το κουνέλι
το άλο ο
Τι ουρά να μου ταιριάζει;
Φουντωτή ή πουπουλένια;
Παρδαλή ή λουλουδένια;
Μια ουρά με μαύρες βούλες
ή με κόκκινες καρδούλες;
63
Το σύννεφο έφερε βροχή
Ο υ ο υ
Ο σκύλος ζήτησε κι από άλλα ζώα την ουρά τους. Ποια ζώα ήταν;
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν ου και θα το μάθεις.
glossa_a_dimotikou_2.indd 63 11/1/2013 1:10:04 μμ

64. Με βάρκα και σωσίβιο
― Νύχτωσε. Ώρα να γυρίσουμε σπίτι!
― Ο κήπος πλημμύρισε.
― Και τώρα; Πώς θα περάσουμε;
― Βρήκα τη λύση! Με βάρκα.
― Σιγά μη βάλουμε και σωσίβιο!
― Ένα κουτάβι στο πεζούλι!
― Είναι μόνο του μέσα στη βροχή.
― Πάω να το βοηθήσω.
64
Β β Β β Β β Ω ω Ω ω Ω ω
glossa_a_dimotikou_2.indd 64 11/1/2013 1:10:05 μμ

65. ―ρα για χορό!
Τρέχ―, γελά― και βουτά―,
τη βροχή την αγαπά―.
65
Το σύννεφο έφερε βροχή
Β β Ω ω
Συμπλήρωσε τα Ω ω που λείπουν. Βάλε τόνο όπου χρειάζεται.
Θα μάθεις τι τραγουδάει ο πράσινος βάτραχος στη βροχή.
Συμπλήρωσε τα Β β που λείπουν και διάβασε
τι απαντάει ο πιτσιλωτός βάτραχος.
―αρέθηκα να ζω μες στη ―ροχή,
―ουτιές να ρίχνω ως το πρωί.
Με ένα παπούτσι για καράβι
ταξιδεύει το κουτάβι.
Κάνει τα χέρια του χωνί,
βάζει δυνατή φωνή.
― Το καράβι μου βουλιάζει
κι όπου να ’ναι σκοτεινιάζει.
glossa_a_dimotikou_2.indd 65 11/1/2013 1:10:05 μμ

66. 66
Μόνος στο σκοτάδι
― Πώς βρέθηκες εδώ, κουταβάκι;
― Μάλλον έχασε τον δρόμο του.
― Καλά, και πώς ανέβηκε στο πεζούλι;
― Θα πάτησε στη σανίδα.
― Το καημένο, μόνο του στο σκοτάδι
και τη βροχή. Τρέμουν τα ποδαράκια του.
― Με λίγα χάδια στη μουσούδα θα είναι
μια χαρά.
― Δώστε του και λίγο γάλα.
Δ δ Δ δ Δ δ
glossa_a_dimotikou_2.indd 66 11/1/2013 1:10:06 μμ

67. Συμπλήρωσε τα Δ δ που λείπουν και διάβασε
τι σκέφτεται το κουτάβι.
―ε θέλω γάλα, ούτε μακαρονά―α!
―ώσε μου ―υο κόκαλα μεγάλα.
Δε φοβάμαι το σκοτάδι.
Είμαι δυνατό κουτάβι.
Οι αστραπές δε με τρομάζουν
κι οι βροντές με διασκεδάζουν.
67
Το σύννεφο έφερε βροχή
Δ δ
glossa_a_dimotikou_2.indd 67 11/1/2013 1:10:07 μμ

68. Χωρίς φως
― Οχ! Σκοτάδι!
― Και φοβερές αστραπές.
― Μη φοβάστε! Ιωάννα, φέρε τον φακό.
Κι εγώ, όταν ήμουν μικρός,
φοβόμουν τις αστραπές.
Φοβόμουν όμως περισσότερο
το δυνατό φύσημα του ανέμου.
Τότε η γιαγιά μου, η Φανή,
μου έλεγε μια ιστορία.
68
Φ φ Φ φ Φ φ
glossa_a_dimotikou_2.indd 68 11/1/2013 1:10:09 μμ

69. Τι ιστορία λέει ο παππούς;
Συμπλήρωσε τα Φ φ που λείπουν και διάβασε.
Κάθε ―ορά που ο άνεμος ―υσά δυνατά,
είναι γιατί οι νεράιδες έχουν γάμο.
Τότε στήνουν χορό
από τη γη
μέχρι τα σύννε―α.
―υσά και η τραγουδιστή ―ωνή τους
είναι το σ―ύριγμα του ανέμου.
Λαϊκή παράδοση από τη Ζάκυνθο
και τη Λακωνία, ελεύθερη διασκευή.
Πολίτης, Ν. 1994. Παραδόσεις. Αθήνα: Γράμματα
Παραμύθι, μύθι, μύθι
το κουκί και το ρεβίθι,
εμαλώνανε στη βρύση.
Και περνάει η φακή
και τα βάζει φυλακή.
Και η φάβα τής φωνάζει:
«Φακή, άσ᾿ τα, δεν πειράζει».
69
Το σύννεφο έφερε βροχή
Φ φ
glossa_a_dimotikou_2.indd 69 11/1/2013 1:10:10 μμ

70. Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας
― Ξέρω κι εγώ ένα παραμύθι για τον άνεμο
και τη βροχή.
Ο βασιλιάς Φωτιάς, η Συννεφένια και
η κόρη τους η Χιονένια ζούσαν σε ένα
παλάτι. Ο Φωτιάς δεν τις άφηνε να βγουν
έξω ποτέ. Στερέωνε την πόρτα με ένα
βαρύ ξύλο.
Μια μέρα όμως το ξέχασε. Τότε
ο Άνεμος φύσηξε δυνατά και άρπαξε
τη Συννεφένια. Την πήρε μαζί του
στο ταξίδι του...
«
70 Ξ ξ Ξ ξ Ξ ξ
glossa_a_dimotikou_2.indd 70 11/1/2013 1:10:11 μμ

71. Τι λέει ο Άνεμος στον Ήλιο;
Συμπλήρωσε τα Ξ ξ που λείπουν και διάβασε.
―ημέρωσε, Ήλιε.
Ε―ήντα πέπλα μετα―ένια
φτιά―ε για τη Συννεφένια.
Ταξιδεύει η Συννεφένια
με του Ανέμου τα φτερά.
Χίλια δάκρυα μεταξένια
στο ταξίδι της σκορπά.
71
Το σύννεφο έφερε βροχή
Ξ ξ
glossa_a_dimotikou_2.indd 71 11/1/2013 1:10:11 μμ

72. »
Ψιχάλες
... Ο Φωτιάς έψαχνε σε όλη τη γη, πουθενά
η Συννεφένια. Ο Άνεμος πετούσε ψηλά
με τη Συννεφένια στα φτερά του.
«Θέλω να δω την κόρη μου» έλεγε
η Συννεφένια και δάκρυζε. Ψιχάλες τότε
έπεφταν στη διψασμένη γη.
Ο Άνεμος της φώναζε: «Κλάψε όσο θες,
στη γη δεν ξαναγυρνάς». Τότε το κλάμα της
δυνάμωνε και γινόταν βροχή.
72
Ψ ψ Ψ ψ Ψ ψ
glossa_a_dimotikou_2.indd 72 11/1/2013 1:10:14 μμ

73. ψαλίδι
ψάρι
φτερό
δαχτυλίδι
ψωµί
ταψί
Αστέρι, πού θα βρω
τη μαμά μου;
Μάζεψε από τον δρόμο
τις λέξεις που έχουν ψ.
Ύστερα ρώτα τον Άνεμο.
Όταν δακρύζει η Συννεφένια,
ψιχάλες πέφτουν απαλά.
Ψηλά κοιτά τότε η Χιονένια,
στο σύννεφο χαμογελά.
Βοήθησε τη Χιονένια.
Βάλε σε κύκλο τις λέξεις που έχουν ψ.
73
Το σύννεφο έφερε βροχή
Ψ ψ
glossa_a_dimotikou_2.indd 73 11/1/2013 1:10:15 μμ

74. Πού πουλάνε πουπουλένια σύννεφα;
Στων ονείρων τα παζάρια.
Πού πουλάνε πουπουλένια όνειρα;
Στων παιδιών τα μαξιλάρια.
Ποιος τινάζει φτερωτά παπλώματα
και στη γη πέφτουν νιφάδες;
Τ᾽ ουρανού ποιος πλένει τα πατώματα
και γεμίζουν σαπουνάδες;
Ποιος μετράει προβατάκια αμέτρητα
και τα όνειρα ποτίζει;
Ποιος χαϊδεύει νυσταγμένα βλέφαρα
και το σύννεφο δακρύζει;
Θωμάς Μοσχόπουλος, Ξένια Καλογεροπούλου
για το θεατρικό έργο Μια ιστορία με ιστορίες του Τζ. Ροντάρι.
Κυπουργός, Ν. 2001. Τα μυστικά του κήπου (ψηφιακός δίσκος).
Αθήνα: Σείριος
Πουπουλένια σύννεφα
7474
glossa_a_dimotikou_2.indd 74 11/1/2013 1:10:15 μμ

75. 75
Καλά Χριστούγεννα, καλή χρονιά
Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα,
πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγείτε, δείτε, μάθετε
πως ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται και ανατρέφεται
με μέλι και με γάλα.
Το μέλι τρώνε οι άρχοντες
το γάλα οι αφεντάδες.
Εμείς εδώ δεν ήρθαμε
να φάμε και να πιούμε,
παρά σας αγαπούσαμε
κι ήρθαμε να σας δούμε.
Δώστε μας και τον κόκορα,
δώστε μας και την κότα,
δώστε μας και πέντ᾽ έξι αυγά
να πάμε σ᾽ άλλη πόρτα.
Κάλαντα Πελοποννήσου
Καλά Χριστούγεννα, καλή χρονιά
glossa_a_dimotikou_2.indd 75 11/1/2013 1:10:16 μμ

76. 76
Εμμανουήλ Τζάνες, Η προσκύνηση των Μάγων
Νικηφόρος Λύτρας, Τα κάλαντα
glossa_a_dimotikou_2.indd 76 11/1/2013 1:10:17 μμ

77. 77
Οδηγίες
Ζωγραφίζουμε πάνω στον φελλό
το πρόσωπο του Αϊ-Βασίλη.
Χώνουμε στον φελλό
κομματάκια από σύρμα
για χέρια και για πόδια.
Από το κόκκινο κουρέλι
φτιάχνουμε τα ρούχα
και το καπέλο του.
Κολλάμε το καπέλο στο κεφάλι του.
Περιοδικό Γέφυρες
Γέφυρες, 7. Νοέμβριος-Δεκέμβριος
2002, σελ. 42
Υλικά
b ένας φελλός
b σύρμα
b ένα μικρό κόκκινο
κουρέλι
b πινέλο
b χρώματα
b κόλλα
Χριστουγεννιάτικο στολίδι
Καλά Χριστούγεννα, καλή χρονιά
glossa_a_dimotikou_2.indd 77 11/1/2013 1:10:17 μμ

78. Λέξεις-κλειδιά
Πού είναι ο Άρης;
παπί, πίτα, πατάτα,
τόπι, έλα, πανί, πάμε
Αντίο, θάλασσα
θάλασσα, αχινός, μαμά
Τιτίνα, η κότα
πίτα, τρένο, Τιτίνα
Πεπόνι, πεπόνι!
πεπόνι, παππούς, παπαγάλος
Ένα χελιδόνι
χελιδόνι, έχει, έλα
Τάσος, το σαλιγκάρι
σαλιγκάρι, σαλάτα, Τάσος
Ο κύριος με το καπέλο
πακέτο, καπέλο, κότα
Όλοι στον κήπο
κήπος, σάκος, όχι
Νυχτώνει
είναι, λίμνη, Νένα
Ρινόκερος και κόκορας
κορίτσι, ρινόκερος, κόκορας
Ιστορίες
ιστορία, ιπποπόταμος
Θέατρο Σκιών
θέατρο, σπαθί
Μύτη σαν σαλάμι
μύτη, σαλάμι, όνομα
Μήλα και καμήλα
μήλο, καμήλα, σκηνή
Γάτα και παπαγάλος
γάτα, παπαγάλος
Ένα λεμόνι με φτερά
λεμόνι, κασέλα, καλάθι
Χάσαμε τη γάτα
μηχανάκι, λάχανο
Ένα ζιζάνιο στη ζύμη
ζύμη, ζάχαρη, ζιζάνιο
Μου χαρίζεις την ουρά σου;
ουρά, γουρούνι, αλεπού
Με βάρκα και σωσίβιο
σωσίβιο, κουτάβι, βροχή
Μόνος στο σκοτάδι
σκοτάδι, δρόμος, μουσούδα
Χωρίς φως
φως, φύσημα, φακός
Το παράξενο ταξίδι της Συννεφένιας
ξύλο, ξεχνώ, ταξίδι
Ψιχάλες
ψάχνω, ψιχάλα
78
glossa_a_dimotikou_2.indd 78 20/3/2013 12:30:07 μμ

79. ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΕΙΚΟΝΩΝ
ΣΕΛ. 42-43: 1. Ο αποχαιρετισμός της μάνας www.cslab.ece.ntua.gr/ ~
phib/hellas/photos.htm
2. Αλ. Αλεξανδράκης, Προέλασις, 1945. Στο CD-ROM «Νεοελληνική Ζωγραφική», περιοδικό RAM, Μάιος 1997.
3. Το Έπος του ᾽40. Λαϊκή Εικονογραφία. 1987. Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος: Αθήνα.
4. Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο).
5. Προϊόν ψηφιακής επεξεργασίας της Oυ. Λυμπεροπούλου.
6. «28η Oκτωβρίου»: Η Καθημερινή της Κυριακής, «Επτά ημέρες», 7-4-2002.
7. Ε.Λ.Ι.Α. (Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο).
8. Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία της Ελλάδος.
ΣΕΛ. 49: 1. «Καραγκιόζης αεροπόρος» στο Ελληνικό Θέατρο Σκιών. Φιγούρες από φως και ιστορία. 2004. Αθήνα: Ε.Λ.Ι.Α.
2. Ο Καραγκιόζης μαέστρος. Θέατρο Σκιών Σπαθάρη. 1997. Αθήνα: Ακρίτας.
3. «Mορφονιός» στο Ελληνικό Θέατρο Σκιών. Φιγούρες από φως και ιστορία. 2004. Αθήνα: Ε.Λ.Ι.Α.
ΣΕΛ. 76: 1. Εμμ. Τζάνες, Η προσκύνηση των Μάγων. Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο.
2. Ν. Λύτρας, Τα κάλαντα. Εθνική Πινακοθήκη.
glossa_a_dimotikou_2.indd 79 11/1/2013 1:10:17 μμ

80. Βάσει του ν. 3966/2011 τα διδακτικά βιβλία τουΔημοτικού,
του Γυμνασίου, του Λυκείου, των ΕΠΑ.Λ. και των ΕΠΑ.Σ.
τυπώνονται από το ΙΤΥΕ - ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ και διανέμονται
δωρεάν στα Δημόσια Σχολεία. Τα βιβλία μπορεί να
διατίθενται προς πώληση, όταν φέρουν στη δεξιά κάτω
γωνία του εμπροσθόφυλλου ένδειξη «ΔΙΑΤΙΘΕΤΑΙ ΜΕ
ΤΙΜΗ ΠΩΛΗΣΗΣ». Κάθε αντίτυπο που διατίθεται προς
πώληση και δεν φέρει την παραπάνω ένδειξη θεωρείται
κλεψίτυπο και ο παραβάτης διώκεται σύμφωνα με τις
διατάξεις του άρθρου 7 του νόμου 1129 της 15/21
Μαρτίου 1946 (ΦΕΚ 1946, 108, Α΄).
Απογορεύεται η αναπαραγωγή οποιουδήποτε τμήματος
αυτού του βιβλίου που καλύπτεται από δικαιώματα
(copyright), ή η χρήση του σε οποιαδήποτε μορφή, χωρίς
τη γραπτή άδεια του Υπουργείου Παιδείας και
Θρησκευμάτων, Πολιτισμού και Αθλητισμού / ΙΤΥΕ -
ΔΙΟΦΑΝΤΟΣ.
glossa_a_dimotikou_2.indd 80 11/1/2013 1:10:17 μμ